کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان

ریاست اجرائیه

گزارش

سرنوشت در خانوادهبررسی قضایای زنان بی

۱۳۹۷قوس

1

فهرست:

3 ................................................................................................................................................... مقدمه

4 ...................................................................................................................................... وشتسرنیزنان ب

5 ............................................................................................ سرنوشتیدولت در قبال زنان ب یحقوق یهامسئولیت

6 ....................................................................................................................... سرنوشتیت زنان بیوضع انیب

7 ...................................................................................... کشور یهازون ریزون مرکز و سا نیب یتفاوت آمار لیدال

8 .......................................................................................................... زون مرکز تیجمع یباال تیالف: کم

8 ......................................................................................... ییو قضا یعدل یبه نهادها یدسترس یهاب: سهولت

9 ..................................................................................................................................... ینسب تیج: امن

9 .................................................................................................................................... عامه ید؛ آگاه

9 ............................................................................................................... سرنوشتیآمار زنان ب شیعوامل افزا

10 ................................................................................................................................ شوهر ادیالف: اعت

10 .................................................................................................................. فرار از خانه ایب: ترک منزل

11 ................................................................................................................مدت شوهریمسافرت طوالنج:

12 ..................................................................................................... و عرف و عادات ناپسند یفرهنگ سنت د:

13 ................................................................................................................................... یچندهمسر ه:

15 ...................................................................................................... کنند؟یم یسرنوشت در کجا زندگیزنان ب

16 .................................................................................................. مستقل حقوق بشر افغانستان ونیسیاجرائات کم

18 ................................................................................................. سرنوشتیاز زنان ب تیحما یحقوق یهاچالش

18 ....................................................................................... زنان یسرنوشتیاز ب یروشن حقوق فیالف: نبود تعر

18 ...................................................................... رنوشتسیزنان ب تیبه وضع یدگیرس نهیدر زم یمل یسیب: نبود پال

18 ................................................................................. یلیفام یایبه قضا یدگیروند رس موجود در یج: بروکراس

19 ........................................................................................................................................... یریگجهینت

20 ............................................................................................................................................. هاشنهادیپ

2

21 .................................................................................................................................................. منابع

3

مقدمه

سرنوشتی خویش و از بی کنندمیروزه به کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان مراجعه از زنان همه یزیادتعدادی

رار گرفته و ق شانشوهرانتوجهی ند که بعد از نامزدی یا ازدواج مورد بیارسانند. این زنان کسانیشکایت به ثبت می

ده و هزینه شها نه تأمین ند. آناترک شده یا تنها گذاشته شده شانشوهرانبرند که از سوی سر میه ب یدر وضعیت

ند.دار شانشوهرانکنند و نه توانایی گرفتن طالق خویش را از دریافت می شانشوهرانزندگی و نفقه از سوی

شان نانزاند که تحت تأثیر فرهنگ و عنعنات ناپسند نسبت به های مردانیها و عقدهها در حقیقت قربانی لجبازیآن

ادامه زندگی مطابق با شرایط که نه حاضر به طوری اند.شتهها را ترک کرده یا تنها گذاکینه گرفته و تعمداً آن

را طالق دهند. هانخواهند آند و نه مییهاقانونی با آن

تا ار نبوده و برخورد های قانونی الزم نیزای حقوقی مورد نیاز از حمایتهظرفیت فقدانبه دلیل واقعیتی که متأسفانه

یده گرفته شده است. ده نحوی ناامروز ب

و درک اهمیت سرنوشتی زنانمربوط به بی هایکمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان پس از دریافت و ثبت شکایت

ر داندازی نموده و با استفاده از معلومات به ثبت رسیده سرنوشت را، راهو جدیت موضوع، سروی وضعیت زنان بی

ها و ( چالش1397تا آخر ماه عقرب 1396بانک معلوماتی کمیسیون در جریان یک سال گذشته )اول ماه قوس

شده، های دریافتمشکالت موجود در این زمینه را برجسته نموده و راهکارهای مشخصی را نیز جهت رفع چالش

پیشنهاد کرده است.

و اندولت جمهوری اسالمی افغانست مسئولنهادها و مقامات کهکمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان امیدوار است

درهای مؤثر با تهیه و تطبیق برنامه سرنوشتی زنان در افغانستان را جدی گرفته وبی المللی،نهادهای معاونتی ملی و بین

داشته باشند.های الزم را همکاریحمایت از حقوق بشری زنان بی سرنوشت، نهیزم

4

وشترنسزنان بی

ر از چهار بیشترنوشتی قرار داشته و سدر وضعیت بی بغالن، یکی از هزاران زنی است کهساله از والیت 27بیگم گل

را که در سه سال زندگی با های خشونت 1بیگمکند. گلاش در خانه برادرش زندگی میساله5طفل با سال است که

وکوب توسط است که بعد از لت دهرکنروزی را فراموش و داشته ادیبه یخوببه ،شوهرش تحمل کرده بود

.دشمجبور به رفتن به خانه برادرش و شدهانداختهاز خانه بیرون اشسالهکی، چگونه با دختر شوهرش

بلکه با خشونت و لت ،به خانه راه نیافت تنهانهولی ،هرش برگشتها بار به خانه شوهدرویداد، آن از بعدبیگم گل

بیگم و برادرش نه حاضر رغم درخواست مکرر گلهدر تمام چهار سال گذشته بد. شوهرش شرو هنیز روب وکوب او

راجعه م مستقل حقوق بشر افغانستان نیواو به کمیس .دهدمیطالق او را است نفقه او و دخترش را تأمین کند و نه

رسانده است.ده و شکایت به ثبت کردادخواهی ،یین سرنوشت خویشنموده و برای تع

های حقوقی در عالوه بر محرومیتبوده و همراه و مشکالت متنوعی هابا چالشهمواره زندگی زنان در افغانستان

.استرو هروبنیز اجتماعی و خانوادگی های آشکاردنی و سیاسی با خشونتهای مزمینه

شانانشوهردر وضعیتی که آنان نامزدی یا قرار گرفتن اج وسرنوشتی زنان در زندگی خانوادگی پس از ازدوبی

دی ج د، یکی از مشکالتنیستبرخوردار نوشوهری های قانونی زنتوجه الزم را نداشته و از حمایت نسبت به آنان

.جامعه زنان افغانستان است

مستقل حقوق بشر افغانستان مراجعه نموده و از به کمیسیونسرنوشت زن بی 1509سال گذشته در یکتنها

ی خویش، ی مبهم زندگنسبت به وضعیت نامعلوم و آیندهزنان یادشده اند. دهکرشکایت ثبت سرنوشتی خویش بی

اند.دهکردادخواهی ،شانینگران بوده و برای روشن شدن آینده

ه و تنها گذاشتده یا کررا ترک هاآن شانشوهران ،یاند که بعد از ازدواج یا نامزدوشت تأکید داشتهسرنبیزنان

ا شرایط مطابق ببا آنان کنند، نه حاضر به ادامه زندگی خانوادگی ی زندگی آنان را تأمین نمینفقه کهعالوه بر آن

دهند.نند که آنان را طالق کنه قبول می و اندحقوقی و قانونی خانواده

ی در خانه سر برده و برخی دیگره سرنوشتی بی پدری در وضعیت بیها در خانهاز این زنان سال ایبخش عمده

ی از این زنان با کودکان خویش یکجابرند. تعدادمی به سر، شانشوهراناز و جداآینده مبهم با پدرشوهرشوهر یا

.اندشده دادهسرنوشتی قرار و در وضعیت بی شده گذاشتهتنها ده یا شترک شانشوهرانی از سو

مستعار در این گزارش آورده شده است. صورتبهبیگم نام اصلی قربانی نبوده و گل1

5

سرنوشتهای حقوقی دولت در قبال زنان بیمسئولیت

بنیاد جامعه و خانواده ترین اصل در زندگی اجتماعی بوده و اساسی شهروندان، مهم یهایو آزاددسترسی به حقوق

اساسی دارای مفهوم گسترده و وسیعی است که در آن یهایآزادد. دسترسی به حقوق و دهرا تشکیل میسالم

اسی اعضای جامعههای اسو احترام به حقوق و آزادی دهشآل زندگی جامعه بشری تضمین وضعیت یا شرایط ایده

قرار احترام موردو شده های اساسی افراد رعایت در جامعه که حقوق و آزادی یابد. بدین لحاظتحقق می انسانی

توسعه و انکشاف قرار خواهد داشت. ریدر مسعاری از خشونت بوده و امعه آن جگیرد،

زندگی اجتماعی و که گرددیمعضو از جامعه بشری نیز سبب عنوانبهاحترام به حقوق و آزادی اساسی زنان

رنوشتی سها و شرایط توسعه و انکشاف به شکل بهتری فراهم گردد. بیخانوادگی عاری از خشونت بوده و زمینه

از جمعیت ایبخش عمدهسرنوشت که دشویمو این امر سبب یکی از مصادیق تلخ خشونت علیه آنان بوده ،زنان

رود.ابهام فرو در عی و خانوادگیاجتماناپسند انسانی تحت تأثیر فرهنگ و عنعنات

از جامعه بشری در تمامی اسناد یعضو عنوان بهعموم دسترسی زنان به حقوق و آزادی اساسی آنان صورتبه

حقوق بشری از منشور سازمان ملل متحد گرفته تا کنوانسیون حقوق سیاسی و مدنی و کنوانسیون حقوق اقتصادی،

و 4شورای امنیت سازمان ملل متحد 1325 نامهقطع، 3منع هر نوع تبعیض علیه زنان، کنوانسیون 2اجتماعی و فرهنگی

.است تیحما موردسایر اسناد مربوط به حقوق بشری زنان،

ا هبه زمینهآنان مربوط به ازدواج و تشکیل خانواده یا دسترسی یهایآزادبرخورداری زنان از حقوق و در این میان

وردمضمن اسناد یادشده یروشنبهده باشد نیز کررا تعریف در خانواده عیت زنانکه جایگاه و موق یو شرایط

است. شده شناختهبه رسمیت و قرارگرفته تیحما

میثاق 10المللی حقوق سیاسی و مدنی، ماده میثاق بین 23و 17اعالمیه جهانی حقوق بشر، ماده 16مثال، ماده طور به

تصویب 1983جنوری 24 خیبه تاررا ادشدهیکه دولت افغانستان هر دو سند حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی

این سند 2003مارچ 5 خیبه تاره دولت افغانستان ک منع هر نوع تبعیض علیه زنان ونیکنوانس 16ماده ،ده استکر

به تصویب 1994سال مارچ 28که در 5مواد متعددی در کنوانسیون حقوق اطفال ده است،کررا تصویب یالمللنیب

1966حقوق سیاسی و مدنی، حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، مصوب سال یهاونیکنوانس. مجمع عمومی سازمان ملل متحد، 2 1979، مصوب سال . مجمع عمومی سازمان ملل متحد، کنوانسیون رفع کلیه اشکال تبعیض علیه زنان3 2000، زنان، صلح و امنیت، مصوب سال 1325. شورای امنیت سازمان ملل متحد، قطعنامه 4

1989. مجمع عمومی سازمان ملل متحد، کنوانسیون حقوق کودک، مصوب سال 5

6

و زنان را در ساختار خانواده و افتهیاختصاصازدواج و تشکیل خانواده حق به، همه دولت افغانستان رسیده است

قرار داده است. تیحما مورداجتماع

دسترسی به حقوق و ویش از برابری زنان و مردان در خ 54و 22های نیز ضمن ماده 6چنین قانون اساسی افغانستانهم

2887تا 60های ، قانون مدنی ضمن مادهافزون بر اینده است. کراساسی و تشکیل خانواده حمایت یهایآزاد

ا رنحالل ازدواج و حقوق مربوط به آن ا نفقه، ، مهر، مسکن،شامل نکاحمربوط به آن را آثار حق ازدواج و شیخو

ده است.کرتسجیل

ازدواج و حقوق مربوط به موادی را در ارتباط بهنیز ،8زنان قانون احوال شخصیه اهل تشیع و قانون منع خشونت علیه

ی ول ،سرنوشتی پرداخته نشدهوضوع بیروشن به م صورتبهقوانین اگرچه در این است. داده یجاآن در خود

ت از ده و در حمایشل تسجی ادشدهیمثل طالق در غیاب شوهر و امور مربوط به نفقه به نحوی در قوانین یموضوعات

.کندبوده و جایگاه زن در خانواده را تعریف می حق ازدواج

از حق ازدواج درکل و دارد ملی، دولت افغانستان وظیفهالمللی یادشده و قوانین اساس مفاد اسناد بینبر ،بنابراین

موردهای حقوقی و ساختاری ده و ضمانتکرحمایت ،هادر خانوادهسرنوشت حقوق زنان بیصورت خاص از به

، دهندسرنوشتی قرار میضعیت بیدر ورا شانزنانرا که ی. مردانآورد به وجودرا رسیدگی به این قضایا ازین

از بین ببرد. د،شوسرنوشتی زنان میفزایش بیکه سبب ا ی راده و عواملکرمجازات

سرنوشتزنان بی تیوضعبیان

به کمیسیون مستقل (1397آخر ماه عقرب تا 1396از اول ماه قوس ) در یک سال گذشتهسرنوشتی زن بی 1509

ند. این رقم صرف شامل زنانی است ادهکرسرنوشتی خویش شکایت ثبت یب مراجعه کرده و از حقوق بشر افغانستان

که هزاران زن این احتمال ند.کنوضعیت خویش شکایت ثبت از که اندتوانسته که دسترسی به کمیسیون داشته و

به دالیل عدم دسترسی به نهادهای عدلی و قضایی یا کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، تحت دیگر سرنوشت بی

سرنوشتی د که بیشوکنند، نیز وجود دارد. به این دلیل اذعان میاند شکایت ثبت وانستهنت تأثیر عرف و عنعنات محلی

818جردیده رسمی شماره 1382سال 54و 22. وزارت عدلیه، قانون اساسی افغانستان، مواد 6 353جریده رسمی شماره 1355سال 288تا 60لیه، قانون مدنی افغانستان، مواد . وزارت عد7 989جریده رسمی شماره 1388سال . وزارت عدلیه، قانون منع خشونت علیه زن8

7

و یزیربرنامهجاب ای ،بوده و با توجه به وسعت و گستردگی آن معه زن افغانستاناجدی ج یهاچالشیکی از زنان

د.کناز سوی دولت میرا توجه بیشتری

مربوط قضیه 1509از مجموع

که در سرنوشتی زنانبی به

مستقل حقوق بشر کمیسیون

،به ثبت رسیده استافغانستان

در نفر( 544)این قضایا 36%

نفر( 347) آن %23زون مرکز،

226) آن %15در زون شمال،

آن %14در زون شرق، نفر(

در زون جنوب ونفر( 211)

در زون نفر( 181) دیگر 12%

غرب به ثبت رسیده است.

های کشورآماری بین زون مرکز و سایر زون دالیل تفاوت

بوده و این زون بیشترین تعداد قضایا را به خود بوط به زون مرکز مر ،قضایا %36دهد که نشان می آمدهدستبهآمار

های کشور نیز کمتر از زون مرکز نبوده و سرنوشتی زنان در سایر زونبی اختصاص داده است. تردیدی نیست که

این احتمال که به دالیل خاصی یحتقرار ندارند. زنان سایر مناطق کشور در وضعیت بهتری نسبت به زون مرکز

زون مرکز زون شمال زون شرق زون جنوب زون غرب مجموع

تعداد 544 347 226 211 181 1509

درصد 36.05 23.00 14.98 13.98 11.99 100.00

544

347

226 211 181

1509

36.05 23.00 14.98 13.98 11.99100.00

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

زون۵تقسیم جغرافیایی قضایای بی سرپرستی به اساس

تعداد درصد

از والیت بامیان سرنوشتسخنان یک زن بیبخش از

ل ترس از ام به دلیآورم! این پاسخ شوهرم به پدرم بود که یک و نیم سال قبل من و دختر یکسالهام میدهم و نه به خانهنه طالق می»

همان دو سال قبل که با هم عروسی یم. او معتاد و خشن است. از سرنوشت منتظر جواب اوی پدرم آمده و بیبه خانه ،که مرا نکشداین

که نداشتیم و بعد از این کرد. تمام پول و طالیم را گرفت و مصرف کرد. در خانه نان برای خوردنوکوب میمرا لت ،کرده بودیم

تکلیفی به سر بالکرد. حاال که در وکوب میمرا لت ،امتر شد و به این دلیل که دختر به دنیا آوردهدخترم به دنیا آمد برخورد او بد

«دانم آینده من و دخترم چه خواهد شد.برم و نمیمی

8

ماعی، اجت هایزیرا بافت؛ های کشور بیشتر باشد نیز وجود داردسرنوشتی زنان در سایر زونتعداد قضایای بی

دسترسی به عدالت در این مناطق سبب خواهد شد تا تعداد قضایای یهاچالشحاکمیت عرف و عنعنات محلی

عدلی و یهانهادسرنوشتی در این مناطق بیشتر از زون مرکز بوده و تحت تأثیر همین دلیل امکان دسترسی به بی

که چرا در کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان یناما ا؛ باشدقضایی و نهادهای مدافع حقوق بشر وجود نداشته

که است یدالیلبه های کشور به ثبت رسیده سرنوشتی زنان در زون مرکز، بیشتر از سایر زونتعداد قضایای بی

د.شوها اشاره میگذرا به آن صورتبه

کزالف: کمیت باالی جمعیت زون مر

، یساهای کابل، پروان، کاپاز سوی اداره مرکزی احصائیه، زون مرکز شامل والیت شدهارائهبر اساس معلومات

کل جمعیت ٪30.26به کینزدکه تن 9557506با جمعیت ، بامیان و دایکندیلوگر زنی،پنجشیر، میدان وردک، غ

سایر کهیحال دربیشترین میزان نفوس را به خود اختصاص داده است. 9گرددرا شامل مینفر( 31575018)کشور

بنابراین .جمعیت تعداد کمتری از نفوس را نسبت به زون مرکز تحت پوشیش خویش دارند لحاظهای کشور به زون

بیشتر از سایر زنی سرنوشتی در این زونده است که تعداد قضایای بیشش زون مرکز سبب جمعیت بیشتر تحت پوش

ها باشد.زون

عدلی و قضاییهای دسترسی به نهادهای ب: سهولت

است که یهایسهولت وجود ،ها به ثبت رسیده استدر زون مرکز بیشتر از سایر زون که تعداد قضایاایندومین دلیل

وجود دارد. زون در این زون در زمینه دسترسی قربانیان به نهادهای عدلی و قضایی و نهادهای مدافع حقوق بشر

که از ظرفیت و امکان خوب دسترسی به نهادهای عدلی و قضایی دولتی شهر کابل عالوه بر این خصوصبهمرکز

هی برای دادخوا با هدفکه ی، بیشترین تعداد نهادهای مدافع حقوق بشر و نهادهایاست برخورداربرای باشندگانش

ان این سهولت را ایجاد نموده است تا است. لذا زون مرکز با این امک دادهیجاکنند را نیز در خود زنان فعالیت می

ی و قضایی عدل یاین فرصت و امکان را داشته باشند که به نهادها ،سرنوشتیشهروندان کشور اعم از زنان قربانی بی

مراجعه نموده و برای تعیین سرنوشت خویش، دادخواهی کنند.

9http://cso.gov.af/Content/files/%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%20%D8%AF%DB%8C%D9%85%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C/population/Final%20Population%201397.pdf

9

ج: امنیت نسبی

تعداد مراجعه هدشکه سبب استر نیز یکی از دیگر دالیلی های کشوامنیت نسبی زون مرکز در مقایسه با سایر زون

یقضایای جهیرنتدها بوده و به دفاتری مربوط به زون مرکز کمیسیون، بیشتر از سایر زون سرنوشتبیکنندگان زنان

های کشور باشد.رسیده است نیز بیشتر از سایر زون ثبتکه در این زون به

آگاهی عامه :د

باشد که شهروندان قربانی این ترین دلیلمهمتواند میهای اساسی افراد، آگاهی عامه نسبت به حقوق و آزادی

شان به نهادهای عدلی و قضایی و همهای نقض حقوق بشریجرئت را به دست آورند تا در صورت مواجه با چالش

ید نیست که باشندگان زون مرکز به دالیل چنین نهادهای مدافع حقوق بشر برای دادخواهی مراجعه کنند. ترد

های دسترسی به بهتر به تعلیم و تربیه و تحصیالت عالی، سهولت نسبتاًخاصی مثل امنیت نسبی، امکان دسترسی

در یهترب نسبتاًمجازی از آگاهی یرساناطالعو صفحات نترنتیادسترسی به خصوصبههای عامه اطالعات و رسانه

انگیزه دادخواهی و مراجعه لذاند. کنند، برخوردارکشور زندگی می ناامنو دوردستدر مناطق که یباکسانمقایسه

ن بیشتر از سایر مردم بوده و باشندگان ای ،کنندبه نهادهای مدافع حقوق بشر نزد کسانی که در این زون زندگی می

جرئت بیشتری را در زمینه دادخواهی برای پاگیر، قرار داشته و وزون کمتر تحت تأثیر عرف و عنعنات محلی دست

خویش دارند.

در زونتر کمیسیون ای موجود در زون مرکز به دفهابه دلیل سهولتنیز ناامن اتیوال عالوه بر این تعدادی از زنان

که متوجه آنان بعد از ثبت شکایت خواهد بود به ییدهایاز تهدتا ؛انددهکرشکایت ثبت مراجعه نموده و مرکز

پناه برده و در امان باشند.، وجود داردکه در زون مرکز امن یهاخانه

رنوشتسیبافزایش آمار زنان عوامل

بت شوهر و غی مخدر، ترک منزل یا فرار از خانه شوهر، وهران به مواداعتیاد ش کهدهد این گزارش نشان می یهاافتهی

و ازآنپس یهایلجبازو و زیر سن های اجباری مانند ازدواج ناپسندعرف و عنعنات عدم پرداخت نفقه،

سرنوشتی زنان در افغانستان است.ترین عوامل بیی از مهمچندهمسر

10

شوهر اعتیادالف:

ار به نشر رسیده از سوی وزارت اجتماعی مردم افغانستان بوده و آمهای زندگی ترین چالشاعتیاد یکی از مهم

بود که نزدیک افتهیشیافزامیلیون نفر 3تعداد معتادان به مواد مخدر به کهنشان داده بود 2014صحت عامه در سال

نزدیک به چهار سال از آن زمان روشن است که تعداد باگذشت. 10گردیدرا شامل میجمعیت کشور کل ٪10به

در افغانستان محسوب می حاضر سونامی اعتیاد یکی از تهدیدات جدی و در حال افتهیشیافزاافراد معتاد در کشور

د.شو

به خودیخودبههم ده است. این معضل شگزارش زنان هیخشونت عل عواملترین مهماز یکیبه مواد مخدر ادیاعت

ه پول، بفرد معتاد دیشد یازمندیفقر و ن لید از قبکه دار یجنب مسائلاز عوامل خشونت و هم به خاطر یکی عنوان

گردد.علیه زنان میبه وقوع خشونت منجر

زنان در خانواده سرنوشتی ضیه بیق 567دهد که عامل اطالعات به ثبت رسیده در بانک معلوماتی کمیسیون نشان می

را ترک شانفرزندانهمسر و ،اندبه مواد مخدر رو آورده کهنیا از پساعتیاد شوهران به مواد مخدر است. این افراد

اشیدگزنهیچ پولی را برای تأمین کهنیا. زنان مردان معتاد عالوه بر انددادهسرنوشتی قرار و در وضعیت بی کرده

تا به دهندیمبه خود حق کنند، تحت تأثیر وضعیت صحی شوهر و حاکمیت رسوم سنتی کمتر از شوهر دریافت نمی

را در ابهام اشیزندگسرنوشتی باقی مانده و در وضعیت بی هاسالند. لذا کنمحاکم مراجعه کرده و تقاضای طالق

.کنندسپری می

ترک منزل یا فرار از خانهب:

در خانواده سرنوشتی زنانقضیه بی 1509انستان نشان داده است که از میان ن مستقل حقوق بشر افغیومطالعات کمیس

نتیجه ترک منزل شوهر توسط خانم به وقوع پیوسته است. این زنان قبل از ترک خانه شوهر قربانی رآن دقضیه 452

.اندبودهده شمجبور به ترک منزل برای نجات از خشونت، بوده و یخانوادگهای خشونت

شوند کمتر حاضر می ،کنندهای وی خانه را ترک میاز خانه فرار کرده یا تحت تأثیر بدرفتاری شانزنانمردانی که

ند. این کنندادن نفقه و دوری از او، مجازات بارا شانزنانکنند آنان را دوباره به خانه راه دهند. این مردان سعی می

10 https://www.dw.com/fa-af/%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-12-%D8%AF%D8%B1%D8%B5%D8%AF-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%D9%86%D8%AF/a-18904155

11

سرنوشتی آنان را به قرار دادن در وضعیت بیکنند تالش می تعمداًنیز نبوده و شانزنانمردان حاضر به دادن طالق به

اذیت کنند.

شوهر مدتیطوالنمسافرت ج:

در یکاریبو فقرد. شوسرنوشتی زنان در افغانستان میمعضالت دیگری است که منجر به بی شوهر یکی از بتیغ

.ندکنسفر بیرون از افغانستان به وکارکسب یبرا ان خانوادهمرد کهموارد سبب شده یاریبس

ی قضیه 192 عامل دهد کهسرنوشت نشان میکمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان از وضعیت زنان بی یهایبررس

به بیرون از افغانستان برای که یزمانبعضی از مردان خانواده . است شانشوهران مدتیطوالنسرنوشتی زنان عیبت بی

را در شاناطفالخانم و ، گرید و زنان طیبا مح ییپس از آشنا روند،شان میهاینفقه خانواده نیتأمو وکارکسب

و در مغایرت با احکام قانون مدنی، گرفتن زن دومی، بدون کدام عذر معقولده و به کرسرنوشت رها بی افغانستان

د.ندگرسرنوشتی دچار میبی نامعلومی بهر افغانستان با وضعیت دنتیجه زنان این مردان در. ورزندیممبادرت

بدون عذر معقول ،نآ از تربیشیا سال 3زوج هرگاهقانون مدنی افغانستان صراحت دارد که 194ماده کهیحال در

،گرچه زوجا .نماید تواند از محکمه مطالبه تفریقمی ،زوجه از غیابت وی متضرر شود کهیدرصورت ،دشوغایب

یکی از والیت مرکزی کشورخانمی از

ست. اجازه که شوهرم در یکی از حمالت انتحاری شهید شد. ایورم گفت که بیوه ما ناموس و میراث مام. بعد از اینابیوه یزن

آورد. بیامرزم، ایورم مرا به زور به عقد نکاح خود درروز پس از مرگ شوهر خدا 40. گذاریدهیم که پایت را از دروازه بیرون بنمی

مکتب است و دوتای دومصنف هااز آنند. یکی ردهنوز خُ که وضع اقتصاد ما خیلی خراب است. سه طفل از شوهر خدابیامرزم دارم

من رفتار یک زن دیگر نیز داشت. هم خودش و هم زنش با قبالً ام آدم خوبی نیست. اوروند. شوهر فعلیهنوز به مکتب نمی هاآن

م لباس اوالد .یشدمردی که باالی من امباق نمیتو هم می کاش گفت کهداشتند. زن اولی او به من می یلزشت و غیر قابل تحم

اما شوهرم خیلی بدگمان است. ،ی کردمیشوهای مردم لباسخورند. مدتی در خانهوقت نان سیر نمیکهنه و پاره به تن دارند. هیچ

ترسیدم کدام وقتی مرا نکشد. پدر ندارم. شد. میور میگاهی با چاقو باالیم حملهکرد. وکوب میم مرا لتهمیشه پیش روی اوالد

را مقدار پول خرچ او مادرم هم وضع اقتصادی خوبی ندارد. یک باشم.خانه مادرم می سالمرداست که با یک دختر خُ چهار سال

م پیش ی کنم اما اوالدیکمک کنید. من خوش دارم گدا لطفا به من کند. تا چه وقت حق مادرم را بخورم.برادرم از خارج روان می

خودم باشد.

12

یهاتیمحدود لیبه دالاما در افغانستان .11تواندیمکرده نیتأمنفقه خود را آن از بوده و زوجه یمالک دارای

ند.اشانشوهرانبرگشت جواب و و منتظر ورزندیماز مراجعه به محکمه ابا هاخانمزیادی از این فرهنگی تعداد

فرهنگ سنتی و عرف و عادات ناپسندد:

ازدواج زیر و اجباری، بد، بدل یهاازدواجمعضل دیگری است که گاهی تحت نام ،ناپسندعرف و عنعنات وجود

میم میاست. والدین آنان تص نیخطرآفربلکه در بعضی موارد برای پسران خانواده نیز ،دختران ریگدامن تنهانه سن

مشکالت خانوادگی و لجبازی که بیشتر از جانب مرد بیشترد. نکنکسی ازدواج با چه شاندخترانند که پسران و گیر

گذارد، با خانه شوهر میعروس وقتی پا به کهد شود. این امر سبب میشومی اشین جانیهماز ،خانواده است

.دشوشوهر مواجه بدرفتاری و خشونت

و کرده ادیسرنوشتی خویش را عرف و عادات ناپسند زن، عامل بی 183معلومات این تحقیق نشان داده است که

اند.هقرار داشتموقع ازدواج زیر سن قانونی در یا بوده برادرش زنکه به بد داده شده یا بدل انددهکر تأیید

منجر به تینها درو شده توجهیب بعد از چند مدتی شوهرش نسبت به آنان است دهشکه سبب یهایعیتاقو

ده است.ش تی آنانشوسرنبی

194ماده . قانون مدنی11

های غرب کشورخانمی از یکی از والیت

اووی و خانواده های مکرر و خشونت هایبر اساس بدرفتار بعداًم. زندگی کرد مفقط دو سال با شوهرم دکرده سال قبل ازدواج

را ترک کردم و به خانه پدرم رفتم، شنیدم که او به خارج از کشور رفته که خانه اوبیایم. دو سال بعد از این مبه خانه پدر ممجبور شد

شوند که ادرس اواش هم حاضر نمیدرسی ندارم. خانوادهآگویند که او به استرالیا رفته است. از او هیچ نشان و ها میاست. همسایه

در ماولی قضیه ،مدکرهم تفریق درخواست .مکنزندگی می مسال است که با فامیل پدر 8مدت تماسش را برایم بدهند. شمارهیا را

ید.کنمرا همکاری ام. لطفاًمدهآاز شوهرم نداشتم. حال به دفتر شما یدرسآچون هیچ باقی است.فیصله شهری والیت بدون محکمه

13

ار خانم خویش را به نحو در این ک عمدتاًدهند که تحت تأثیر عرف و عنعنات سنتی تن به ازدواج اجباری می یمردان

ذاشتن سرنوشت گند. به این دلیل است که این جمع از مردان با بییانتقام از اوده و همیشه در تالش کرفکر دخلیذ

زنند.دست به این کار می تعمداًنوعی انتقام داشته و گرفتنشان سعی در زنان

ترین شروط ازدواج بوده و بدون که رضایت در ازدواج و تکمیل سن قانونی ازدواج از اساسی است یدر حالاین

قانون منع خشونت علیه 28و 26، 5قانون مدنی و ماده 80و 71 ،70زدواج صحیح نبوده و خالف مواد این دو اصل ا

.است زن

یچندهمسر ه:

که مرد به علت عذر معقول که در ونددیپیم به وقوعکمتر مواردی در افغانستان مرسوم است. ربازیداز یچندهمسر

لیبه دل انشماری را سراغ داریم که مردد. موارد بیکناز یک زن اقدام به گرفتن بیشاست شدهینیبشیپقانون

د.نکناقدام به گرفتن بیش از یک زن می یطلبتنوعموقعیت اقتصادی خوب و

تجربه نشان داده شوهران آنان است. یچندهمسرزن 115سرنوشتی این تحقیق نشان داده است که عامل بی معلومات

ات تعدد زوجو یچندهمسراست که

عییتض خانواده و سبب یگستردگباعث

د.شوحقوق زنان در آن خانواده می

دارند به یمردان که همسران متعدد

مندی خویش را دالیل مختلفی عالقه

سبت به برخی از زنان خویش در مرورن

با رفتار تیدرنهاو دادهازدستزمان

با یمردان چنین متفاوت و چندگونه

رابطه بین آنان و برخی از شانهمسران

به تیرگی گراییده و منجر شانهمسران

ی از اربه خشونت خواهد شد. در بسی

را با یکی از زنان خویش اشرابطهیک برخورد عادی ،جهیدرنت ،کنندموارد مردان که با تعدد زوجات زندگی می

د.کننرها می یسرپرستیبها را در وضعیت قطع و برای گرفتن انتقام آن

۵۶۷

۴۵۲

1۹۲

1۸۳

11۵

1۵۰۹

37.6

30.0

12.7

12.1

7.6

100

۰ ۵۰۰ 1۰۰۰ 1۵۰۰ ۲۰۰۰

اعتیاد شوهر

ترک منزل

غیابت شوهر

عرف و عنعنات

چندهمسری

مجموع

اعتیاد شوهر ترک منزل غیابت شوهرعرف و عنعنات

چندهمسری مجموع

درصد 37.6 30.0 12.7 12.1 7.6 100

تعداد ۵۶۷ ۴۵۲ 1۹۲ 1۸۳ 11۵ 1۵۰۹

سرنوشتیعوامل بی

درصد تعداد

14

طیراشبه معنی ازدواج با بیش از یک زن مطابق قانون مدنی افغانستان منوط به یچندهمسررد که ک خاطرنشانباید

خویش صراحت دارد که ازدواج با بیش از یک زن 86خاص و رعایت عدالت است. قانون مدنی افغانستان در ماده

تواند که خوف عدم عدالت بین زوجات موجود نباشد، شخص کفایت مالی صورت گرفته می بعد از تحقق حاالت

مصلحت مشروع کهیدرصورت، مسکن و تداوی مناسب را دارا باشد و لباسنفقه زوجات از قبیل غذا، نیتأمبرای

، موجود باشد.العالجصعبیا مصاب بودن وی به امراض مانند عقیم بودن زوجه اولی

تواند این قانون ازدواج نموده باشد، می 86حکم ماده برخالفکید دارد که زنی که شوهرش تأ 87ن در ماده یچنهم

12این قانون، بر اساس ضرر از محکمه مطالبه تفریق نماید. 183مطابق احکام مندرج ماده

یبرد مو سرانجامبدون عذر موجه گردیده و یچندهمسرن زمینه زنان زیادی قربانی قانونی در ای صراحتبهبا توجه

سرنوشتی قرار دارد.و در حالت بی قرارگرفته شانشوهران یتوجه

183و 87، 86. وزارت عدلیه، قانون مدنی افغانستان، مواد 12

های جنوبوالیتیکی از زنی از

. بعد از استآورد. حاصل ازدواج ما دو طفل در هسال51افغانی به عقد شخصی صد هزارسال قبل مرا در بدل هفت 7م. پدرم اهسال21

هم دارد، توجه بچهکه از او سه نیز دارد. شوهرم به زن اولی خود در حالی شوهرم دو زن دیگر خبر شدم ،اش رفتمکه به خانهنآ

رو به ماهم کم رابطه بین. بعد از آن کمگذشتخوبی هخوب است. مدتی سه ماه زندگی ما ب اما با زن دومی نسبتاً ،چندانی ندارد

ها که شوهرم از کرد و شبرفت امباق کالنم خشونت میها که شوهرم سرکار میکم شروع شد. روزید. خشونت کمیسردی گرا

کرد. اجازه صحبت کردن با فامیل پدرم طرفم پرتاب میه ب کرد. پیاله چای راگیری مینی داشت. بهانهمن رفتار خش با ،آمدکار می

اش گریختم و کرد. یکبار از خانهوکوبم میگمان بود. همیشه با چوب و لین برق لترا نداشتم. دو بار تلفنم را شکستاند. او خیلی بد

گفتم یا درست ه اود. بشتر از قبل رابطه ما خراب رفتم خانه پدر، پدرم با دو نفر موسفید قریه دوباره مرا به خانه شوهرم برگرداند. ولی

فکر من به اصالً طرفت قبله. شوهرم چهار ،کنیاگر نمی ،کنی خوباگر همین وضعیت را قبول می ،یا طالقم بده. گفتزندگی کن

رنگردان. خانه او ب بهبا دو طفلم از خانه او بیرون شدم. به خانه پدرم رفتم و از پدرم خواهش کردم که مرا نیم سال قبلو نیست. دو

بعد از سه ماه آمد و دخترانم را به زور از من گرفت و با خود برد. پدرم شوهرم ورم.آدست می به را مخارج خود کنم وی مییگدا

تواند ست؟ اگر برت نان داده نمیغیرت تو کجابود. شوهر بیضع روزگار من خوب میکند که ای کاش وخونی مینیز با من جگر

ها به من گفت که به کمیسیون حقوق بشر برو که با تو کمک کند. حال ام. همسایهمدهآباید طالقت بدهد. از این وضعیت به سطوح

ام تا با من کمک کنید.شما آمده پیش

15

کنند؟کجا زندگی می سرنوشتزنان بی

کانون خانواده خویش سرنوشتی که از قربانیان بی دهد کهنشان می افغانستانهای کمیسیون مستقل حقوق بشر بررسی

و د اعتمادنتوانکنند که نمی، در فقدان آرامش و در سایه نگرانی و اضطراب در محالتی زندگی میاندشده رانده

محل در سرنوشتیبیتحت تأثیر عمدتاًسرنوشتی قربانی بی زنان زندگی را برای آنان بدهد. ازین مورداطمینان

هیچ اعتمادی نسبت به آینده خویش نداشته و هاآن .گردندگرفتار میوانی رروحی و با مشکالت جدی شانزندگی

ند. زنان یروههمیشه با مشکالت اقتصادی روب ر در بیرون از خانه را نیز ندارند لذاامکان کا عمدتاًسرنوشتی به دلیل بی

مجبور به تحمل شانتیوضعبه با توجهبسته بوده و به خانواده پدری خویش وا عمدتاًبه لحاظ اقتصادی سرنوشت بی

ند.اهر نوع برخورد از طرف خانواده پدری خویش

د که شویاول شامل زنانی م دستهتقسیم کنیم. دستهسرنوشت بهتر است آنان را به دو در بحث محل زندگی زنان بی

کل ٪52نفر بوده و 784اند. روشن است که محل زندگی این جمع از زنان که شامل بعد از نامزدی، عروسی نکرده

کنند.پدری خویش زندگی می در خانههندْ دسرنوشت شامل این تحقیق را نشان میزنان بی

اما بعد از ؛ گردند، عروسی کرده و به خانه شوهر انتقال مکان داده بودندرا شامل می ٪48که ماندهیباقنفر 725اما

سرنوشتی که با وضعیت بیاین

محالت اند در روبرو گردیده

کنند.مختلفی زندگی می

مطالعات این تحقیق نشان داده

زنان ( ٪59.4نفر ) 431است که

، دوباره به اندکردهکه عروسی

برگشته و خانه پدری خویش

شان زندگی همراه با والدین

( در ٪17.2نفر ) 125کنند. می

نفر 66 ،خانه شوهر و جدا از وی

در خانه یکی از اقارب ( 9.1٪)

۴۳1

1۲۵

۶۶

۴1

1۲

۵۰

۷۲۵

59.4

17.2

9.1

5.7

1.7

6.9

100

۰ 1۰۰ ۲۰۰ ۳۰۰ ۴۰۰ ۵۰۰ ۶۰۰ ۷۰۰ ۸۰۰

در خانه پدری

در خانه شوهر

درخانه یکی از از اقارب

تنها

در خانه های امن

نامعلوم

مجموع

در خانه پدری

در خانه شوهر

درخانه یکیاز از اقارب

تنهادر خانه های

امننامعلوم مجموع

درصد 59.4 17.2 9.1 5.7 1.7 6.9 100

ةعداد ۴۳1 1۲۵ ۶۶ ۴1 1۲ ۵۰ ۷۲۵

محل زندگی زنان بی سرنوشت

درصد ةعداد

16

را ٪6.9نفر باقی مانده که 50های امن و ( در خانه٪1.7نفر ) 12 ،( تنها و جدا از خانواده٪5.7نفر ) 41خویش،

کنند.نامعلومی زندگی می در محلگردند شامل می

دوباره به خانه پدری خویش برگشته و با آنان زندگی سرنوشتی دهد که بیشتر قربانیان بیگراف باال نشان می

ل استقالش بوده و یوبه خانواده خ وابستهبه لحاظ اقتصادی زنان در افغانستان ،دهدیمی که نشان واقعیتکنند. می

ن مستقل برای آنان ممک صورتبهزمینه ادامه زندگی ده است کهشرند. وابستگی اقتصادی زنان سبب مالی ندا

که در آن شودیمشمرده یک ویژگی از جامعه سنتی عنوانبهی عدم استقالل مالی زنان شناسجامعه. در نباشد

میزان وابستگی زنان دارند. شیبرافزای فرهنگی بیشتر از هر عامل دیگر تأثیرات جدی هانهیزم

کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان اجرائات

هایحمایت کند.ثبت میدریافت و را زنان سرنوشتی ی بیقضیهها کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان ساالنه ده

هموارهون ه و کارمندان کمیسیدشخالصه ن سرنوشتی تنها به ثبت معلومات مربوط به آنبیکمیسیون از قربانیان

.نداسرنوشتی زنانبیعدالت و حمایت از قربانیان نیتأمدادخواهی برای بررسی قضیه و متعهد به

سرنوشتی بی یادهیرسقضایای به ثبت ٪59.3به گذشته مالی در جریان سال مستقل حقوق بشر افغانستان کمیسیون

سرنوشتی عالوه بر مشکالت که فرهنگ و عنعنات سنتی زنان قربانی بی ده است.کر ارائهحقوقی یهامساعدتزنان

ده است، از کردر برابر آنان حلق کرده و فرصت مراجعه به نهادهای عدلی و قضایی را برای آنان محدود

ی مورد هاند. این زنان به لحاظ اقتصادی نیز توانایی تأمین هزینهاهای مورد نیاز دادخواهی نیز عمدتاً محرومتوانایی

نیاز استخدام وکیل مدافع را ندارند. کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان پس از بررسی قضایای مربوط به

ن ده است. دادکره ئنیز اراالزم های حقوقی ایی مساعدتسرنوشتی زنان و ارجاع قضیه به نهادهای عدلی و قضبی

های دریافت خدمات وکالت مدافعه و نظتارت متداوم از جریان تعقیب قضیه آوری زمینهفراهم حقوقی، هایمشوره

ی برای زنان های حقوقاست که کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان با عنوان مساعدت یهایترین فعالیتجزء مهم

رنوشت انجام داده است.سبی

های ه مشورهئرا با اراقضایا از %12.5 ده است تاکرهای حقوقی رسمی، تالش ه مساعدتئکمیسیون عالوه بر ارا

ند و های خویش دارخانواده الکه در قبهای حقوقی مسئولیتشت نسبت به سرنوالزم و جلب توجه شوهران زنان بی

.گردد اهاطمینان به خانوادهخاتمه داده و سبب برگشت اعتماد و ،سرنوشتیبیهای ناگوار با تأکید بر پیامد

17

از قضایای %5.9روند رسیدگی به های قانونی خویش ازده است با تکیه بر صالحیتکرچنین سعی ن همویکمیس

واقع شود. سرنوشتی نظارت به عمل آورده و با تکیه بر مفاد قوانین ملی درتأمین عدالت مؤثربی

که یهایهای خانوادگی و بیماریسرنوشتی را که در نتیجه خشونتن مستقل حقوق بشر افغانستان زنانی بیویکمیس

گل %0.6 ندادهشده است. زنانی که به نهادهای صحی معرفی کراند، به نهادهای صحی معرفی نیازمند تداوی بوده

گردد.شامل میاند، دهکرثبت قضیهکه به کمیسیون مراجعه نموده و را رنوشت سبی زنان

م امکان برگشت قربانی به علت عدرا که قضایا از %12.5چنین کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان زنان قربانی هم

زنان .ه استردکامن معرفی یهاخانهبه کرد،را تهدید می ی که آنانخطربه خانه شوهر یا خانه پدری به دلیل

به دالیل خاصی ناشی از عرف و عنعنات ناپسند تحت تعقیب گردد که های امن شامل کسانی میمعرفی شده به خانه

کند.شوهر یا اعضای خانواده شوهر یا اعضای خانواده پدری خویش بوده و خطر مرگ آنان را تهدید می

بررسی و که مورد دم اجازه قربانی نتوانستهیل عدر کمیسیون به دلثبت پس از سرنوشتیی بیقضایااز 19.3%

تماعی، جاو خانوادگی ا و مشکالتهنیان این قضایا با توجه به چالشن قرار گیرد. زیرا قربایوپیگری از سوی کمیس

.ن نداده استوسیاین اجازه را به کمی

مساعدت حقوقی مداخله قانونی دادخواهی در نهاد

های عدلی و

قضائی

معرفی به مراکز

صحی

معرفی به خانه امن تنها مستند سازی

59.30%

12.50%

5.90%0.60%

12.50%

19.30%

اقدامات کمیسیون در قبال قضایای بی سرنوشتی زنان

18

سرنوشتهای حقوقی حمایت از زنان بیچالش

های ها و چالشسرنوشتی زنان، زمینهعالوه بر عوامل مؤثر در افزایش بیمطالعات این تحقیق نشان داده است که

د:شوده و شامل موارد زیر میشسرنوشتی زنان حقوقی نیز وجود دارد که سبب افزایش بی

سرنوشتی زناننبود تعریف روشن حقوقی از بیالف:

و عدم پرداخت 13رسیدگی به قضایای مثل غیابت شوهر بارههای قانون مدنی دربینیپیش رغمبه تاکنونمتأسفانه

رعایت و تطبیق این مواد وجود دارد. زنانی زیادی تحت با هدفهای جدی چالش 197تا 191ضمن مواد 14نفقه

با ابهام اشیزندگه و سرنوشت بودهای زیادی بیسال ،هاتأثیر عوامل مثل عرف و عادات مردساالرانه در خانواده

سرنوشی زنان به مفهوم این گزارش تعریف حقوقی نداشته و هنوز بید شاشاره قبالًکه گونههمانیابد. ادامه می

قوانین ملی افغانستان قرار نگرفته است. توجه موردمعین صورتبه

نوشترسنبود پالیسی ملی در زمینه رسیدگی به وضعیت زنان بیب:

شخصی نیز مپالیسی و برنامه سرنوشتی زنان در قوانین ملی وجود ندارد، تاکنون تعریف روشنی از بی کهنیاعالوه بر

رسیدگی به این وضعیت زنان در سطح ملی وجود نداشته است. در چنین وضعیتی است که صالحیت حقوقی برای

زناناین مشکل گردیده و مردان در زمینه طالق در کنار حاکمیت رسوم محلی به نحوی جدی، سبب افزایش

.برندببه سر یفیبالتکل های متمادی را در وضعیتزمان طوالنی و سالشوند تا سرنوشت، مجبور میبی

رسیدگی به قضایای فامیلی روند درموجود راسی وکبرج:

روند رسیدگی به قضایای حقوقی خانوادگی نیز به دلیل بروکراسی حاکم در آن در مواردی سبب تداوم این مشکل

ینطرفبدون حضور و موجودیت طی مراحل قضیه قضایای حقوقی به شمول قضایای فامیلی زیرا در؛ ده استش

به مراجع شانیحقوقزنان برای رسیدگی به موضوع وقتی نیبنابرا .ممکن نیستصالح دعوی از جانب مراجع ذی

بهرسال جلب ا ،گیردکاری که از جانب این مرجع صورت می حداکثرند کنرسیدگی )ریاست حقوق( مراجعه می

هیعلمعروض بیترتنیابه و شودفرستاده می هیعلمعروضبه آدرس عارض توسط مهآناست که هیعلمعروض جانب

د. متأسفانهکنوقی به ریاست حقوق جلب میبرای طی مراحل بعدی دعوی حق ش،محل سکونت را از طریق پولیس

؛جدی برخوردار نیستاز ضمانت اجرای )ریاست حقوق( به دلیل مرجع صدور آن هاجلب گونهموارد ایندر اکثر

نابراین در ب .گیردجدی میزیرا مطابق معمول پولیس تنها جلبی را که از سوی سارنوالی یا محکمه صادر شده باشد

197تا 194های ، ماده1355، قانون مدنی، زوارت عدلیه دولت جمهوری اسالمی افغانستان 13

193تا 191 های، ماده1355، قانون مدنی، زوارت عدلیه دولت جمهوری اسالمی افغانستان 14

19

ه مردان نیز نسبت به ضمانت اجرای ک م صورت نگرفته و با آگاهیجانب پولیس همکاری الزقضایا از گونهنیا

نیز ذه در قوانین ناف شوند تا به موضوع رسیدگی صورت گیرد.نمی حاضرسر موعد به محکمه ،دارند گونه جلباین

گردد. به همین دلیل بخش تحریک و طی مراحل قانونی هیعلمعروضر حکمی وجود ندارد تا موضوع بدون حضو

.دیکشقضایا به درازا خواهد گونهنیازااعظم

دم نفقه و عتحریک دعوی تفریق به سبب در مواردی که حکم قانونی نیز برای تحریک دعوی وجود دارد مثل احت

قانون 197تا 191قانونی مطابق با مواد موعد ماند تا با سر رسیدن منتظر باید را یزمان طوالنها و سالغیابت، بازهم

مدنی، به قضیه رسیدگی صورت گیرد.

یریگجهینت

های جدی زندگی زنان در سرنوشتی زنان در حال حاضر یکی از چالشمطالعات این تحقیق نشان داد که بی

زن بی 1509هجری شمسی 1397گردد. تنها در سال مالی میافغانستان بوده و ساالنه هزاران زن قربانی این وضعیت

سرنوشت به کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان مراجعه کرده و به هدف دادخواهی و رهایی از این وضعیت،

قضیه به ثبت رسانده است.

وصخصبهرسمی ی در نهادهای حاد اجتماعیک معضل عنوان بهسرنوشتی زنان بی تاکنوناست که حالی در این

یی جویپیک رفتار جرمی قابل عنوان بهجداگانه صورت بهی و قضایی تعریف روشنی نداشته و عدل ینهادها

نیست.

شود که سرنوشت مظنون، متهم یا محکوم در میعاد مندرج سرنوشتی به وضعیتی گفته میدر موضوعات جزایی بی

ای در میعاد معین قانونی توسط در موضوعات حقوقی/فامیلی نیز هرگاه به قضیه ؛ و15احکام قانون تعیین نگردد

که در این سرنوشتی زنان اما بی؛ 16استسرنوشتی مطرح الح رسیدگی صورت نگیرد، موضوع بیصمراجع ذی

بحث یک عنوانبهنبود و موردتوجهمورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است در هیچ سندی حقوقی ملی گزارش

ده است.شحقوقی مستقل مطرح ن

1132جریده رسمی شماره 1392سال 101و 100های ، ماده1393ت جزایی ری اسالمی افغانستان، قانون اجرائادولت جمهووزارت عدلیه 15

جریده رسمی شماره 1368سال 201و 200ماده صول محاکمات مدنی افغانستان،ی افغانستان، ادولت جمهوروزارت عدلیه 16

20

ی که توجه خاصی را از سوبوده و عالوه بر این کنندهنگران واقعاًسرنوشتی زنان، های حقوقی مربوط به بیچالش

های جدی از سوی نهادهای مدافع حقوق بشری زنان نیز طلبد، نیازمند حمایتدولتی می مسئولنهادها و مقامات

.است

هاشنهادیپ

در فامیلی در موضوعاتسرنوشتی زنان بیو قوانین داخلی افغانستان مفهوم در حقوق ملی کهرو آن از

قانونی هایظرفیتو گرفتهتعریف حقوقی جامع صورت سرنوشتی زنان بیکند که از می ابهام قرار دارد، ایجاب

آید؛ به وجودملی نیو قوانضمن سرنوشت حمایت از زنان بی

ستاهای حمایتی حقوقی گونه که نیازمند ایجاد ظرفیتسرنوشت همانزنان بی رسیدگی به وضعیت ،

ی به گدیدر نهادهای عدلی و قضایی کشور جهت رس خصوصبهنیز ازین موردکند تا ساختارهای حمایتی ایجاب می

آید؛ به وجوداین مشکل

های خانوادگی افغانستان اعمال خشونتی زنان در سرنوشکه یکی از عوامل مهم قضایای بیینا توجه به اب

رعایت و احترام به هایزمینه ه ودش یاندازراهکشور در سراسر دهیگسترده آگاهی یهابرنامه، الزم است است

د؛شود، مساعد شسرنوشتی خواهد که سبب کاهش قضایای بی حقوق زنان توسط مردان

یکی از مصادیق خشونت علیه عنوان بهسرنوشتی زنان نفی فرهنگ معافیت و رسیدگی قانونی به قضایای بی

بنابراین .باشد احترام مورد در خانوادهو حقوق زنان افتهیکاهشسرنوشتی زنان سبب خواهد شد تا رقم قضایای بی

سرنوشتی زنان را مجازات کند.ن بیعامالده و کردر زمینه تطبیق قوانین با جدیت عمل دولت وظیفه دارد

است. در مؤثریکی از میکانزم های مفید و سرپناهیبن یچنسرنوشت و همزنان بی امن برای یهاخانه وجود

ت. فراهم اس آنبرای حقوقی هایمساعدتشده و زمینه دسترسی به حمایت یخوببه سرپناهیبامن، از زنان یهاخانه

امن را تقویت و در والیات که تا هنوز خانه امن هایخانه با همکاری جامعه مدنیلذا دولت افغانستان وظیفه دارد

قرار دارد، یمراکز چنینبا ییگوزورکه در امر مخالفت و ده و با زورمندان و کسانیکرعاجل وجود ندارد، اقدام

د.کنبرخورد جدی قانونی

ست. اعرف و عنعنات ناپسند وجوددارد، یمؤثرسرنوشتی نقش دیگری که در قضایای بیعامل مهم

د. شومیان زوجین می هایناهنجارخشونت و سازنهیزمدن دختران خود کرهای زیاد، بد دادن و بدل گرفتن طویانه

21

رف و عنعنات ناپسند روی مبارزه با حاکمیت ع برای را یمؤثرعملی های مرتبط، طرح ینهادهااست دولت و الزم

دست گیرد.

سرنوشتبی زنان کهد شوبه مردان باعث میشدید مالی آنان یهایوابستگزنان و نداشتن مالی استقالل،

ده و از این کربرای زنان فراهم را درآمدو کارهای زمینهند. لذا، دولت وظیفه دارد کنا سپری باری رروزگار مشقت

از بین ببرد.مردان ان را بهنآمالی شدید وابستگی ورا فراهم کرده زنان مالی استقالل طریق شرایط

قانون مدنی 197تا 191در مطابقت با مواد که است یحق قانونی و شرعی زنان جمله ازتقاضای تفریق

به حقوق فرهنگی و پایین بودن سطح آگاهی جامعه یهاتیمحدوداما توانند از محکمه تقاضای تفریق کنند، می

د نمکلفیت دار ربطیذ ینهادها .دشوی افغانستان یبه مراکز عدلی و قضا هاخانممانع مراجعه کهد شوباعث می زنان

تنویر به نشر رساند تا باعثهای جمعی و سایر رسانه هاونیزیتلوها و فرهنگی را تهیه و از طریق رادیو مؤثر یهابرنامه

د.شوزنان مخصوصاًاذهان عامه و

زنان در افغانستان است. دولت مخصوصاًپاگیر برای مردم و وت دستاعتیاد به مواد مخدر یکی از مشکال

رل مراکز کنت برایمؤثری را یهابرنامهراسر افغانستان ایجاد و ن را در سامعتاد درمانمراکز است افغانستان مکلف

تهیه و تطبیق کند.مواد مخدر در کشور دوفروشیخر

:منابع 1966حقوق سیاسی و مدنی، حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، مصوب سال یهاونیکنوانسمجمع عمومی سازمان ملل متحد، .1

1979مجمع عمومی سازمان ملل متحد، کنوانسیون رفع کلیه اشکال تبعیض علیه زنان، مصوب سال .2

2000صوب سال ، زنان، صلح و امنیت، م1325شورای امنیت سازمان ملل متحد، قطعنامه .3

1989مجمع عمومی سازمان ملل متحد، کنوانسیون حقوق کودک، مصوب سال .4

818جردیده رسمی شماره 1382سال وزارت عدلیه، قانون اساسی افغانستان، .5

353جریده رسمی شماره 1355سال وزارت عدلیه، قانون مدنی افغانستان، .6

989جریده رسمی شماره 1388سال وزارت عدلیه، قانون منع خشونت علیه زن .۷

1132جریده رسمی شماره 1392ری اسالمی افغانستان، قانون اجرائات جزایی، سال دولت جمهووزارت عدلیه .8

1368سال صول محاکمات مدنی افغانستان،ی افغانستان، ادولت جمهوروزارت عدلیه .9

.230ص ،1388ی خانواده قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، شناسجامعهحسین، اسالم و بستان، .10

ی هاازدواجبا تأکید بر هاازدواجشهال، سنجش نگرش جوانان نسبت به ازدواج و شناخت آثار و پیامدهای این نوع از پور، یکاظم .11

.23 ، ص1387دانشجویی، قم: پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسالمی،

.46 ، ص1388ی خانواده، تهران: شناسجامعهی بر امقدمهباقر، ،یساروخان .12

22

.203، ص 1380، آگاهانه، آسان و پایدار، سازمان ملی جوانان، موقعبهنگاه نو به ازدواج و همکاران، ، لبدار .13

14. https://www.dw.com/fa-af/%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4-

%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-12-%D8%AF%D8%B1%D8%B5%D8%AF-

%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA-

%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-

%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%D9%86%D8%AF/a-18904155