1SAFET Y LIFE

Lockout/Tagout เปนมาตรการหนึ่งในการควบคุมพลังงานท่ีเปนอันตราย เชน กระแสไฟฟา แรงกล แรงดันอากาศ แกส ไฮโดรลิก ฯลฯโดยหมายถึง กระบวนการปฏิบัติเฉพาะกิจเพื่อปองกนัลูกจางจากการเกดิข้ึนของพลังงานตางๆท่ีไมไดคาดคิดหรือการเดินเคร่ืองของเคร่ืองจกัรและอุปกรณ หรือปลอยพลังงานท่ีเปนอันตรายทําใหลูกจางไดรับบาดเจ็บ เชน ไฟฟาดูด สวนเคล่ื อนไหวของเคร่ื องจักรชนหรือกระแทกแรงดันอากาศพุงใสรางกาย ไฮโดรลิกบีบหรืออัดรางกายหรืออวัยวะสําคัญ ฯลฯ ระหวางการดําเนินงานบริการหรือซอมบํารุง ท้ังนี้ กอนจะปฏิบัติงาน จําเปนตองปดเคร่ืองและปลดสายเชือ่มตอกบัแหลงพลังงานในสวนท่ีเกีย่วของกบัการทํางานโดยลูกจางท่ีไดรับมอบหมายสามารถล็อค (Lock) หรือแขวนปาย (Tag) อุปกรณท่ีตัดพลังงานปอนเคร่ืองจักรหรืออุปกรณ อยางใดอยางหนึง่ เพือ่ปองกนัการปลอยพลังงานท่ีเปนอันตรายและดําเนนิการตามข้ันตอนเพือ่ใหม่ันใจวาพลังงานไดถูกตัดออกอยางสมบูรณแลว

กรณมีีแนวโนมจะมีการปลอยหลังงานท่ี

หลงเหลืออยู หรือการสะสมพลังงานท่ีคางอยูจนถงึมีระดับจะเปนอันตราย นายจางตองแนใจวาลูกจางไดดําเนินงานตามข้ันตอนเพื่อปองกันการบาดเจ็บจากการปลอยพลังงานดังกลาว

การล็อคเคร่ืองท่ีปด (Lockout) ทําใหเคร่ืองจักรหรืออุปกรณอยูในสถานะ “ปดการทํางาน” จนกวาจะมีเปล่ียนแปลงเปนอยางอ่ืนจึงมีความปลอดภัยตอผูปฏิบัติงาน เปนการปกปองโดยปองกนัไมใหเคร่ืองจกัรหรืออุปกรณมีการทํางานและปลอยพลังงานออกมาได เนือ่งจากถกูยดึเหนีย่วไมใหเกดิการสตารท หรือเปดเคร่ือง อีกท้ังไมมีใครสามารถปลดออกได หากไมมีกุญแจหรือกลไกปลดล็อคอ่ืนๆ หรือใชวิธี

ผดิปกติ เชน กญุแจผ ีเคร่ืองตัดกญุแจ ในทางตรงกันขาม การแขวนปาย (Tagout) เปนเคร่ืองมือท่ีลูกจางผู ไดรับมอบหมายติดไวท่ีเคร่ืองจักรซึง่ปดการทํางานไปแลวเพือ่เตือนใหลูกจางคนอ่ืนไมใหดําเนนิการเปดเคร่ืองจกัรในขณะท่ีเขาหรือเธอยังตรวจสอบหรือซอมบํารุงเคร่ืองนัน้อยู อยางไรกดี็ ดวยเหตุท่ีปายสามารถหลุดออก (ดวยตัวเอง) ไดงาย จงึใหการปกปองนอยกวาการล็อค

การทํา Lockout/Tagout จะตองคํานึงมาตรฐานเปนสําคญั

เนือ่งจากลูกจางมีแนวโนมไดรับบาดเจบ็สาหัสหรือเสียชีวิตขณะบริการหรือซอมบํารุงเคร่ืองจกัร หากเคร่ืองจกัรนัน้สตารท เดินเคร่ืองหรือปลอยพลังงานตกคางออกมาโดยไมคาดคิดมาตรฐานการทาํงานของสาํนักบรหิารความปลอดภยัและสุขภาพในการทํางานแหงชาติ กระทรวงแรงงานสหรัฐฯ (OSHA CFR 29 1910.147)กําหนดข้ันตอนปฏิบัติสําหรับนายจางในการปองกนัอุบติเหตุเกีย่วของพลังงานท่ีเปนอันตรายมาตรฐานดังกลาวไดระบวิุธกีารและข้ันตอนข้ัน

Source: OSHA 3120 Edition 2002 (Revised), Control of Hazardous Energy Lockout/Tagout

www. s a f e t y l i f e th a i l and . com

2SAFET Y LIFE

สาํคัญในการหยดุการทํางานของเคร่ืองจกัรและ ปองกันไมใหมีการปลอยพลังงาน

มาตรฐานหรือขอบังคับ OSHA CFR 291910.147 ใชควบคุมพลังงานท่ีเปนอันตรายเม่ือลูกจางปฏิบติังานบริหารหรือซอมบาํรุง เชนกอสราง ติดต้ัง ปรับแตง ตรวจสอบ ดัดแปลงและซอมบํารุงเคร่ืองจักรหรืออุปกรณ การปฏิบติังานรวมถงึการเปล่ียนถายน้าํมันหลอล่ืนการทําความสะอาด การปลดสิ่งกีดขวาง และการปรับเคร่ืองซึ่งลูกจางอาจสมัผัสกบัพลังงานท่ีเปนอันตรายอันตราย

หากการบริการหรือซอมบาํรุงนัน้เปนสวนหนึง่ของงานในกระบวนการผลิตท่ัวไป ลูกจางท่ีปฏิบติังานอาจสมัผัสอันตรายท่ีไมเกี่ยวของกับ

การทํางานเกีย่วกบัเปล่ียนหรือปรับเทียบเคร่ืองมือเล็กนอย หรืองานบริการเล็กนอยท่ีทําเปนประจํา ทําซ้ําและเปนสวนหนึ่งของการใชเคร่ืองจักร การผลิต และปฏิบัติงานขณะมีการผลิตตามปกติ ไมอยูในขายท่ีตองทํา Lockout/Tagout อยางไรก็ดี ขอยกเวนนี้ขอบเขตจํากัดนัน่คือ ขอยกเวนนีจ้ะใชเม่ือพจิารณาแลววาการปดเคร่ืองจักรจะมีผลกระทบตอการผลิตอยางรายแรงและนายจางมีมาตรการอ่ืนท่ีม่ันใจไดในประสิทธิภาพปองกันอันตรายมาใชทดแทน

เม่ือใดก็ตามท่ีมีการใชมาตรฐานตองมีการปดเคร่ืองจกัรและถอดการเชือ่มตอกบัแหลงพลังงานท้ังหมด จากนัน้ใชอุปกรณล็อค (Lock-

out) หรือแขวนปาย (Tagout) กับอุปกรณท่ีใชปดเคร่ืองจกัร เชน สวิทช วาลว คันบงัคับ ตัวตัดกระแสไฟ ฯลฯ ลูกจางท่ีไดรับมอบหมายตองปฏิบัติตามข้ันตอนเพื่อใหแนใจวา เขาหรือเธอสามารถปดเคร่ืองจักรไดอยางสมบูรณ เม่ือพบวามีพลังงานตกคางหรือหลงเหลืออยู ลูกจางผูไดรับมอบหมายดังกลาวนีต้องทําใหหมดไปเพือ่ความปลอดภัย หากมีความเปนไปไดท่ีจะเกิดการสะสมของพลังงานท่ีเหลือจนถึงระดับเปนอันตราย นายจางตองแนใจวา ลูกจางท่ีปฏิบัติงานไดทําตามข้ันตอนในการตรวจหาการสะสมใหมนัน้ใหพบกอนท่ีจะเพิม่ปริมาณจนทําใหเกดิการบาดเจ็บ

การปฏิบัติตามขอกําหนดมาตรฐานOSHA

ขอกาํหนดมาตรฐาน OSHA เปนมาตรการข้ันตํ่าในการควบคุมพลังงานอันตราย โดยไดระบุใหนายจางจัดทําแผนงานควบคุมพลังงานอันตรายเพื่อใหแนใจวาลูกคาไดปดเคร่ืองและปลดการเชือ่มตอกบัแหลงพลังงานทําใหทํางานไมไดเรียบรอยแลวกอนบริการหรือซอมบํารุง

ในฐานะทีเ่ปนสวนหน่ึงของแผนงานควบคมุพลังงานอันตราย นายจางตองทําดังนี้

จัดทํากระบวนการควบคุมพลังงานโดยถอดการเชือ่มตอกบัแหลงพลังงานออกจากตัวเคร่ืองจกัรและติดอุปกรณล็อค (Lockout) หรือแขวนปาย (Tagout) เขากบัอุปกรณตัดพลังงานเพือ่ปองกนัการเคร่ืองจกัรกลับมาทํางานใหมอีกคร้ังโดยไมคาดคิด ถาทําได กระบวนการควบคุมพลังงานอันตรายดังกลาวควรระบถุงึความเปนไปไดในการเกิดการสะสมของพลังงานท่ีตกคาง

ฝกอบรมลกูจางเกีย่วกบัแผนงานควบคมุพลังงานอันตราย รวมถงึการใชงานและการปดอุปกรณควบคุมพลังงานอยางปลอดภัย และ

ตรวจสอบและประเมินแผนงานเปนระยะ (อยางนอยปละคร้ัง) เพื่อใหม่ันใจวาเปน

งานผลิตตามปกติ และถึงแมวาเคร่ืองจักจะมีการด (Guarding) ปองกนัตาม Subpart O of 29CFR 1910 ครอบคลุมงานผลิตท้ังหมด ลูกจางท่ีบริการและซอมบํารุงระหวางการปฏิบัติงานผลิตตามปกติจะตองดําเนินการตามขนตอนLockout/Tagout ในกรณีตอไปนี้

พวกเขาถอดออกหรือเล่ียงการใชงานการดเคร่ืองจกัรหรืออุปกรณความปลอดภัยอ่ืนๆ

นําตัวหรือสวนของรางกายเขาใกลจุดปฏิบติังานของเคร่ืองจักร หรือ

นําตัวหรือสวนของรางกายเขาไปในพื้นท่ีอันตรายซึ่งเกี่ยวของกับการทํางานของเคร่ืองจกัร

3SAFET Y LIFE

แผนงานท่ีเม่ือทําตามแลวยงัใหประสทิธภิาพในการปองกนัลูกจางไมใหสมัผสัพลังงานอันตรายได

หากนายจางใชวิธีแขวนปาย (Tagout)กบัเคร่ืองจกัรท่ีสามารถใชวิธล็ีอค (Lockout) ไดจะตองมาตรการเสริมเพื่อใหการแขวนปายนั้นมีความปลอดภัยเทียบเทากับการล็อค ดวยขอบขายท่ีกวางขวางและยืดหยุนของมาตรานี้นายจางสามารถนาํไปปรับใชใหเขากบัสภาพการทํางาน และลักษณะหรือชนดิของเคร่ืองจกัรท่ีมีใชงานในของสถานประกอบกจิการของตัวเองไดเพื่อปองกันอันตรายท่ีเกิดกับลูกจางท่ีเขาไปบริการหรือซอมบํารุงเคร่ืองจักร

ขอยกเวนการควบคมุพลงังานอนัตรายสาํหรบัอตุสาหกรรมทัว่ไป

ขอบงัคับ OSHA CFR 29 1910.147 ไมครอบคลุมถงึงานเกษตรกรรม งานกอสราง งานอุตสาหกรรมทะเล การขุดเจาะน้ํามันและแกสและสาํหรับงานอุตสาหกรรมท่ัวไป สภาพการณและเงือ่นไขการทํางานตอไปนีก้ไ็ดรับการยกเวนเชนเดียวกัน

เม่ือการความเปนไปไดในการสัมผัสพลังงานอันตรายถกูควบคุมไวหมดแลวโดยการปดแผงควบคุมท่ีปอนกระแสไฟฟาไปยังสวิทชเคร่ืองจกัรหรืออุปกรณท่ีลูกจางจะทําการบริการหรือซอมบาํรุง ขอยกเวนใหใชเฉพาะเคร่ืองท่ีใชพลังงานไฟฟาเทานั้น และใหรวมถึงอุปกรณมือถอื สายไฟ และปล๊ักท่ีเชือ่มตอกบัเคร่ืองจกัรและอุปกรณดวย

ลูกจางไดตอทอแยกสงของไหลเบี่ยงไปทิศทางอ่ืนเพื่อใหยังคงมีการไหลตอเนื่อง(Hot-Tap) สาํหรับทอมีแรงดันท่ีใชสงแกส ไอน้าํน้ํา หรือผลิตภัณฑปโตรเลียม ซึ่งนายจางแสดงใหเห็นวา

เปนเร่ืองจําเปนท่ีจะตองมีพลังงานปอนเขาเคร่ืองจกัรหรืออุปกรณอยางตอเนื่อง

ไมสามารถหยุดการทํางานของเคร่ืองจักรได และ

ลูกจางทําตามข้ันตอนตามเอกสารและใชเครือ่งมอืพิเศษทีส่ามารถรบัรองประสทิธภิาพการปองกันได

ลูกจางปฏิบัติงานเกี่ยวกับการเปล่ียนหรือปรับเทียบเคร่ืองมือเล็กนอย หรือบริการเล็กนอยท่ีทําเปนประจาํ ทําซ้าํ และเปนสวนหนึง่ของการใชเคร่ืองจักรการผลิตและปฏิบัติงานขณะมีการผลิตตามปกติ กรณีนี้ นายจางตองมีมาตรการอ่ืนท่ีม่ันใจไดในประสทิธิภาพปองกนัอันตรายมาใชทดแทน

(เปนประเภทเดียวและมีพลังงานเทากัน) ซึงมีอุปกรณควบคุมพลังงานไมแตกตางกนัสามารถใชกระบวนการปองกันเดียวกันได

ในกรณมีีเคร่ืองจกัรหลากหลายประเภทท่ีมีการควบคุมพลังงานแตกตางกัน นายจางตองจดัทํากระบวนการควบคุมพลังงานแยกตามประเภทของเคร่ืองจกัร แหลงพลังงาน การเชือ่มตอหรือข้ันตอนการควบคุมเพือ่ใหลูกจางปฏิบติัตามในการหยดุการทํางานของเคร่ืองจกัรอยางปลอดภัย

การเขยีนแผนควบคมุพลงังานอนัตรายนายจางตองจัดทําแผนควบคุมพลังงาน

อันตรายเปนลายลักษณอักษร โดยแผนงานตองอธิบายวาลูกจางจะตองรูและจะตองทําอะไรในการปองกนัพลังงานอันตรายอยางมีประสทิธภิาพขณะบริการหรือซอมบํารุงเคร่ืองจักร

หากสถานประกอบกิจการมีเคร่ืองจักรชนิดเดียวกันหลายเคร่ืองใชงาน สามารถใชกระบวนการเดียวควบคุมพลังงานอันตรายได

ตัวอยาง เคร่ืองจักรลักษณะคลายกัน

4SAFET Y LIFE

กระบวนการควบคุมพลังงานตองกาํหนดขอบขาย วัตถปุระสงค การมอบหมาย การออกกฎ และระบเุทคนคิการทํางานสาํหรับใหลูกจางใชในการควบคุมแหลงพลังงานอันตรายเชนเดียวกันกบัมาตรการบังคับใชกฎระเบยีบ ท้ังนี้กระบวนการควบคุมพลังงาน อยางนอยตองใหขอมูลแกลูกจางดังตอไปนี้

ขอมูลวิธีใชกระบวนการควบคุมพลงังาน

พลังงานอ่ืนๆสิง่ทีต่องทํากอนบรกิารหรอืซอมบํารงุ

เครือ่งจักรกอนจะเร่ิมตนบริการหรือซอมบํารุง

เคร่ืองจกัร ใหปฏิบติัตามข้ันตอนตามท่ีนายจางกาํหนดไวในแผนงานควบคุมพลังงานดังตอไปนี้

1. เตรียมการปดเคร่ืองจักร2. ปดเคร่ืองจกัร3. ปลดการเชื่อมตอระหวางเคร่ืองจักร

กบัแหลงพลังงาน (ถอดปล๊ัก/ตัดเบรกเกอร)

4. ใชอุปกรณ Lockout หรือ Tagout กับเคร่ืองจักรท่ีปลดพลังงานออกหมดแลว

5. ปลดปลอย เคล่ือนยาย หรือใชวิธกีารอ่ืนๆ เพื่อใหเคร่ืองจักรปลอดภัยจากพลังงานท่ีเปนอันตรายซึง่ยงัตกคางหรือเกบ็สาํรองไว หากพบแนวโนมหรือความเปนไปไดจะเกดิการสะสมพลังงานอันตรายเหลานัน้ ตองมีการตรวจสอบและยนืยนัเปนระยะๆ วาไมมีการสะสมพลังงานจนถึงระดับอันตรายระหวางปฏิบัติงาน และ

6. ตรวจสอบและยืนยันสถานะ “ปลอดพลงังาน” ของเคร่ืองจกัรตลอดเวลาระหวางการบริการหรือซอมบํารุง

สิง่ทีต่องทาํกอนปลด Lockout/Tagoutออกจากเครือ่งจักร

คนงานท่ีปฏิบัติงานกับเคร่ืองจักรหรืออุปกรณ “ปลอดพลังงาน” อาจไดรับบาดเจ็บหรือเสียชีวิต หากมีการเคล่ือนยายหรือปลดอุปกรณ Lockout/Tagout ออกแลวเดินเคร่ืองใหมโดยคนงานไมรูตัว ดังนัน้จงึจาํเปนอยางยิง่ท่ีคนงานตองเคารพและปฏิบติัตามกฎซึง่กาํหนดไววา “ผูตดิตัง้อปุกรณ Lockout/Tagout เทานัน้จะเปนผูปลดหรอืยกเลกิอปุกรณเหลานี”้

กอนจะมีการยกเลิก Lockout/Tagoutลูกจางท่ีทํางานบริการหรือซอมบาํรุงเคร่ืองจกัรจะตองปฏิบติัดังนี้

ข้ันตอนปฏิบติัเฉพาะในการปดเคร่ืองถอดการเชื่อมตอกับแหลงพลังงาน การปดกั้นและการล็อค

ขัน้ตอนปฏิบตัเิฉพาะในการวางมาตรการความปลอดภัย การถอด และการเปล่ี ยนอุปกรณ Lockout/Tagout และการกําหนดผูรับผิดชอบอุปกรณ Lockout/Tagout และ

ข้ันตอนปฏิบัติเฉพาะการตรวจสอบเคร่ืองจักรเพื่อความม่ันใจในประสิทธิภาพของอุปกรณ Lockout/Tagout และมาตรการควบคุม

ตรวจสอบเคร่ืองจกัรและสวนประกอบตางๆ เพือ่ใหม่ันใจวาไดติดต้ังเรียบรอย ใชงานไดดี รวมท้ังมีการนําสวนท่ีไมตองการออกไปจากพื้นท่ี และ

2. ตรวจสอบเพือ่ใหม่ันใจ คนงานทุกคนอยูในตําแหนงปลอดภัยและหางจากเคร่ืองจกัร

หลังจากยกเลิก Lockout/Tagout ไปแลวกอนจะเปดเคร่ืองจักรใหกลับมาทํางานอีกคร้ังนายจางตองม่ันใจวา ลูกจางทุกคนท่ีปฏิบติังานบริการ/ซอมบาํรุง รวมถงึบคุคลอ่ืนท่ีอยูในพืน้ท่ี

5SAFET Y LIFE

นั้นไดรับรูโดยท่ัวกันแลววา Lockout/Tagoutถกูยกเลิกและเคร่ืองจกัรกาํลังจะเปดทํางานใหมอีกคร้ัง

กรณีเกิดข้ึนไดยาก เม่ือผูติดต้ังอุปกรณLockout/Tagout ไมสามารถจะทําการยกเลิกดวยตัวเอง นายจางจะตองกําหนดตัวบุคคลใหทําหนาท่ีแทนตามข้ันตอนท่ีถกูตองและปลอดภัยโดยนายจางตองเปนผูควบคุมดูแลใหมีการปฏิบติัตามขอบังคับ

เมื่อไหรที่ตองใช Lockout และจะทําอยางไร

นายจางตองจดัทําแผนงานการใชอุปกรณLockout (หรือ Tagout ท่ีใหการปองกนัในระดับ

เดียวกันหรือเทียบเทา Lockout) เม่ือใดก็ตามท่ีลูกจางทํางานเกีย่วของกบัการบริการหรือซอมบาํรุงเคร่ืองจกัรซึง่ลูกจางอาจสมัผสักบัพลังงานจากการสตารท เดินเคร่ือง หรือปลอยพลังงานท่ีเหลืออยูออกมาโดยไมคาดคิด

วิธีหลักในการปองกันพลังงานอันตรายระหวางบริการหรือซอมบาํรุงเคร่ืองจักรคือการใชอุปกรณตัดพลังงานออกจากเคร่ืองจักร เชนตัวตัดวงจรไฟฟาบงัคับดวยมือ สวิทชตัดไฟ วาลวและตัวบล็อกนริภัย สําหรับ Lockout ใชตัวล็อค

ได ตัวอยางเชน สวิทชตัดไฟท่ีสามารถล็อคได มีกลไกการล็อคสรางไวในตัว ตองสามารถใชอุปกรณล็อคโดยไมถกู

ถอดออก สรางข้ึนใหม หรือเปล่ียนใหม หรือทําใหความสามารถในการควบคุมพลังงานหมดไปอยางถาวร ตัวอยางเชน ตัวครอบวาลวท่ีล็อคไดตัวครอบตัวตัดวงจรไฟฟา (เบรกเกอร)

จะทาํอยางไร หากลอ็คอปุกรณไมไดในบางกรณคีนงานไมสามารถล็อคอุปกรณ

ตัดพลังงานของเคร่ืองจักรได ทางเลือกก็คือแขวนปายเตือน (Tagout) ตรงจุดใกลอุปกรณตัดพลังงานมากท่ีสุดเทาท่ีจะทําไดซึ่งทําใหผูท่ีเขามาในบริเวณนั้นสังเกตเห็นไดทันที ในสวนอ่ืนๆ ใหทําตามมาตรฐานกําหนด ท้ังนี้ การแขวนปายจะทําใหกบัคนงานต่ืนตัวและตระหนกึถงึอันตรายของการเดินเคร่ืองใหม โดยตองระบุวาคนงานตองไมเดินเคร่ืองจักรท่ีแขวนปายไวจนกวาปายนัน้จะถกูปลดออกไปตามกระบวนการท่ีกําหนดข้ึนมา

หรือกญุแจล็อคอุปกรณตัดพลังงานในตําแหนงท่ีปลอดภัยปองกันไมใหเคร่ืองจักรกลับมาทํางานอีกคร้ัง ท้ังนี้ Lockout ยังกําหนดใหลูกจางทําตามข้ันตอนท่ีวางไวเพื่อใหม่ันใจวาเคร่ืองจกัรจะไมทํางานจนกวาลูกจางคนเดียวกนักับคนท่ีทําการล็อคอุปกรณตัดพลังงานจะเปนผูปลดล็อค

อปุกรณตดัพลงังานทีส่ามารถลอ็คไดอุปกรณตัดพลังงานของเคร่ืองจักรท่ี

สามารถล็อคหรือทํา Lockout ได ตองมีลักษณะตอไปนี้

ออกแบบใหมีบานพบัหรือหวงสาํหรับรอยกญุแจ คนงานสามารถติดกญุแจทําการล็อค

ทางเลอืกอืน่ทีส่ามารถทาํไดหากเปนไปไดท่ีสามารถล็อคอุปกรณตัด

พลังงานของเคร่ืองจกัร นายจางตองใชอุปกรณล็อค (Lockout) ยกเวน ไดจัดทํากระบวนการแขวนปาย (Tagout) ท่ีใหการปกปองลูกจางในระดับเดียวกับการล็อค

ในการจัดทํากระบวนการแขวนปาย(Tagout) นายจางตองมีมาตรการเสริมเพือ่เพิม่ความสามารถในการปองกนัอันตรายสงูข้ึน โดยตองมีอยางนอยท่ีสุดหนึ่งมาตรการเสริม อาทิถอดชิน้สวนอุปกรณตัดพลังงานออก สรางเคร่ืองกดีขวางสวิทชควบคุมไมใหเขาถงึไดงาย ถอดคันบังคับวาลวเพื่อลดโอกาสท่ีจะมีการเปดวาลวปลอยพลังงานอันตรายออกมาขณะคนงานกาํลังบริการหรือซอมบํารุงเคร่ืองจักร

6SAFET Y LIFE

การใช Tagout แทน Lockoutเม่ือไมสามารถล็อคอุปกรณตัดพลังงาน

ของเคร่ืองจักรได นายจางตองดัดแปลงหรือเปล่ียนอุปกรณตัดพลังงานใหสามารถล็อคไดหรือเลือกใชวิธแีขวนปาย (Tagout) ไวท่ีอุปกรณตัดพลังงาน เม่ือใดก็ตามท่ีนายจางสงใหมีการซอมแซม ปรับปรุงหรือดัดแปลงเคร่ือง หรือติดต้ัง หรือเปล่ียนเคร่ืองจักรใหม ตองแนใจวาอุปกรณตัดพลังงานของเคร่ืองสามารถล็อคได

การแขวนปาย (Tagout) สามารถใชกับเคร่ืองจกัรท่ีสามารถล็อคไดเชนกนั หากนายจางจดัทําและพฒันาแผนการใช Tagout ในแนวทางท่ีจะทําใหมีความสามารถในการปองกนัเทาเทียมกับระบบการล็อค (Lockout System)

เม่ือใชระบบแขวนปาย (Tagout System)นายจางตองกาํหนดข้ันตอน ปฏิบติัในการแขวนปายท่ีถกูตองตามมาตรฐานและฝกอบรมลูกจางใหเรียนรูถงึขอจาํกดัของ Tagout นอกเหนอืจากการฝกการควบคุมอันตรายตามปกติ

ขอจํากัดของการแขวนปาย (Tagout)การแขวนปายเปนการเตือนท่ีโดดเดน มี

การระบุชดัเจนวา มีการปดเคร่ืองจกัรและหามเดินเคร่ืองจนกวาปายท่ีแขวนจะถกูปลดออกไปตามกระบวนการท่ีไดจัดทําไว การแขวนปายเปนเพียงเคร่ืองมือการเตือนแตไมไดล็อคหรือยึดเหนี่ยวอุปกรณตัดพลังงาน ดังนั้น ปายอาจสรางความไม ม่ันใจในดานความม่ันคงและความปลอดภัยได

ทั้งนี้ OSHA ใหคําแนะนําวา การล็อค(Lockout) ใหความมัน่คงและมปีระสทิธภิาพในการปองกันมากกวาการแขวนปาย (Tagout)

ขอกําหนดการใชอุปกรณ Lockout/Tagout

เม่ือใดก็ตามท่ีมีการใชงาน Lockout/Tagout นายจางจะตองใชอุปกรณเหลานีเ้ทานัน้เชื่อมติดกับอุปกรณตัดพลังงานเพื่อควบคุมพลังงานอันตราย

นายจางจะตองจัดหาอุปกรณเหลานี้(Lockout/Tagout) ใชตามวัตถุประสงคเดียวท่ี

ระบไุวในแผนงานควบคุมพลังงานอันตราย และไมใชเพื่อวัตถุประสงคอ่ืน ท้ังนี้ตองมีคุณสมบัติดังตอไปนี้

มีความคงทนตอสภาพสถานท่ีทํางานปายตองไมชาํรุดหรือเสือ่มสภาพจนอานไมออกเม่ือใชงานกับสภาพแวดลอมท่ีเปนกรด ดางหรือ เปยกชื้น

มีสี รูปราง ขนาด ตรงตามมาตรฐานกําหนด ปายตองตรงตามมาตรฐานท้ังในดานการพมิพและรูปแบบ ขอความบนปายตองอานงายและคนงานท้ังหมดเชาใจความหมาย โดยตองเตือนใหรับรูถงึอันตรายหากเคร่ืองกลับมาทํางาน พรอมคําแนะนําใหลูกจางปฏิบัติตามท่ีชดัเจน เชน “หามตดิเครือ่ง” (“Do Not Start”)“หามเปด” (“Do Not Open”) “หามปด” (“DoNot Close”) “หามเดินเครื่อง” (“Do NotEnergize”) หรอื "หามเครือ่งจักรทาํงาน” (“DoNot Operate”)

ตองมีความม่ันคง แนนหนา เพียงพอสาํหรับปองกนัการถกูถอดออกกอนกาํหนดหรือโดยไมคาดคิด ลูกจางคนอ่ืนจะปลดล็อคไดตองใชแรงมากหรือดวยอุปกรณพเิศษ เชน เคร่ืองตัดกญุแจ หรือเคร่ืองมือตัดโลหะอ่ืนๆ เทานัน้ วัสดุท่ีผกูไวกบัปาย ตองเปนวัสดุท่ีนาํกลับมาใชใหมไมได มีล็อคในตัวและไมสามารถปลดออกไดการปลดวัสดุแขวนปายหรือตัวล็อคปายตองใชแรงข้ันตํ่า 50 ปอนด การแขวนปายตองทําดวยมือและอุปกรณท่ีใชแขวนตองเปนสายไนลอน

7SAFET Y LIFE

ชิ้นเดียว ผูกหรือทําในลักษณะเทียบเทาเพื่อใหสามารถทนทานตอสภาพแวดลอมและสภาพของสถานท่ีทํางาน

ปายจะตองระบุชื่อลูกจางผูซึ่งไดรับมอบหมายใหเปนผูแขวนปายและปลดปาย

สิ่ งที่ลูกจางตองรู เก่ียวกับแผนงานLockout/Tagout

การฝกอบรมตองม่ันใจวาสามารถทําใหลูกจางเขาใจวัตถปุระสงค องคประกอบ รวมท้ังขอจํากัดตางๆ ของแผนงานควบคุมพลังงานอันตราย นายจางจะตองจัดใหมีการฝกอบรมเนนถึงความจําเปนท่ีตองระบุถึงลูกจางผูซึ่งไดรับมอบหมายอยางเปนทางการ (AuthorizedEmployees) ลูกจางท่ีสงผลกระทบ (AffectedEmployees) และลกูจางคนอืน่ (Other Employees)

ลูกจางท่ีไดรบัมอบหมายอยางเปนทางการ(Authorized Employees) คือลูกจางท่ีมีหนาท่ีรับผิดชอบในการดําเนินงานตามกระบวนการควบคุมพลังงาน หรือผูทําหนาท่ีบริการหรือซอมบํารุง ซึ่งจําเปนตองมีความรูและทักษะในการปฏิบติั ใชงาน และถอดอุปกรณตัดพลังงานอยางปลอดภัย โดยตองรับการฝกอบรมในเร่ืองตอไปนี้ดวย

ระบแุหลงพลังงานอันตราย ชนิดและขนาดของแหล งพลังงาน

อันตรายในสถานท่ีทํางาน และ ข้ันตอนการควบคุมพลังงาน รวมถึง

วิธีการและมาตรการในการปลดพลังงาน และควบคุมแหลงพลังงานเหลานั้น

ลูกจ างที่ ส งผลกระทบ (AffectedEmployees) โดยท่ัวไปคือผูควบคุมเคร่ืองจักรหรือผูใชเคร่ืองจักร เปนลูกจางท่ีใชเคร่ืองจักรท่ีเกี่ยวของหรืองานของพวกเขาอยูในพื้นท่ีซึ่งมีการบริการหรือซอมบํารุงเคร่ืองจักร ลูกจางเหลานีไ้มไดบริการหรือซอมบาํรุงเคร่ืองจกัรหรือไมไดเปนผูทํา Lockout/Tagout แตพวกเขาตองมีความสามารถทําสิ่งตางๆ ตอไปนี้

ระบุชวงเวลาท่ีมีการใชระบบควบคุมพลังงาน

เขาใจวัตถุประสงคของกระบวนการ และ เขาใจความสําคัญในการไมเขาไปยุง

เกีย่วกบัอุปกรณล็อค (Lockout) หรือปายแขวน(Tagout) และไมพยายามติดเคร่ืองหรือใชเคร่ืองจักรท่ีทําการล็อคหรือแขวนปาย

ลกูจางคนอืน่ (Other Employees) ไดแกลูกจางคนอ่ืนท้ังหมดนอกเหนือจากท่ีกลาวไปขางตนซึง่ทํางานหรืออาจจะทํางานในพืน้ท่ีซึง่มีการจัดทํากระบวนการควบคุมพลังงานโดยจะตองไดรับคําแนะนําเร่ืองการควบคุมพลังงานและหามปลดล็อคหรือปายเตือน หรือพยายามติดเคร่ือง เชื่อมตอพลังงาน หรือปฏิบัติงานเคร่ืองจักร ฯลฯ

ชวงเวลาทีก่ารฝกอบรมมคีวามสาํคญันายจางตองจัดใหมีกรฝกอบรมกอนทํา

การบริการหรือซอมบํารุงเคร่ืองจกัร และตองมีการฝกอบรบซ้ําตามความจําเปน นอกจากนี้นายจางตองใหการรับรองวาการฝกอบรมท่ีจดัใหกับลูกจางท้ังหมดเปนไปตามมาตรฐาน และในใบประกาศนยีบตัรรับการองการผานการฝกอบรมของลูกจางตองระบชุือ่นามสกลุของลูกจางและวันท่ีทําการฝกอบรม

นายจางตองจัดใหมีการฝกอบรมซ้ําแกลูกจางท่ีไดรับมอบหมายอยางเปนทางการและลูกจางท่ีสงผลกระทบ เม่ือมีการเปล่ียนแปลงของสิง่ตอไปนี้

การมอบหมายงาน เคร่ืองจกัร หรือกระบวนการผลิตท่ีเกดิ

อันตรายชนิดใหม หรือ กระบวนการควบคุมพลังงานการฝกอบรมซ้าํยงัจาํเปนตองจดัเปนระยะ

ตามผลการตรวจสอบ หรือเม่ือนายจางมีเหตุผลท่ีเชือ่ไดวายงัมีจดุออนในกระบวนการเรียนรูของลูกจางหรือในขนตอนการควบคุมพลังงาน

การทดสอบและการตัง้เครือ่งระหวางบริการ/ซอมบาํรุงเคร่ืองจกัรหรือ

อุปกรณ OSHA ยินยอมใหมีการปลดล็อคหรือปายและเดินเคร่ืองเปนการชัว่คราวในสถานการณพิเศษในชวงเวลาจํากัดเม่ือคนงานตองปฏิบัติงานท่ีตองมีการเดินเคร่ืองจกัร เชน การทดสอบและต้ังเคร่ืองจกัร อุปกรณหรือสวนประกอบ โดยนายจางตองจดัหาเคร่ืองปองกนัท่ีมีประสทิธภิาพในระหวางลูกจางกาํลังทํางานขณะเคร่ืองจกัรเชือ่มตอกบัแหลงพลังงานอีกคร้ัง ท้ังนี ้กอนมีการเดินเคร่ืองมีข้ันตอนปฏิบัติดังตอไปนี้

เก็บเคร่ืองมือและวัสดุ อุปกรณตางๆออกจากเคร่ืองจักร ใหหมด

กนัคนงานใหอยูหางจากเคร่ืองจกัร ปลดล็อคหรือปายตามข้ันตอนท่ีระบุ

ไวตามมาตรฐาน เดินเคร่ืองจกัรเพือ่ทําการทดสอบและ

ต้ังเคร่ืองจกัร

8SAFET Y LIFE

ตัดพลังงานทุกระบบ ถอดการเชือ่มตอระหวางเคร่ีองจักรกับแหลงพลังงาน และกลับมาใชกระบวนการควบคุมพลังงานอีกคร้ัง หากตองการซอมบํารุงเคร่ืองจักรเพิม่เติม

นายจางจัดทําแผนการควบคุมพลังงานเปนลายลักษณอักษรสําหรับใหลูกจางปฏิบัติตามในกรณกีารเดินเคร่ืองจกัรใหมเปนสวนหนึง่ของงานบริการและซอมบํารุง เนื่องจากอาจจะสัมผัสพลังงานอันตรายในชวงท่ีมีการเปล่ียนสถานะดังกลาว

การจางผูรบัเหมาชวงจากภายนอกในกรณจีางผูรับเหมาชวงจากภายนอกมา

บริการหรือซอมบาํรุงเคร่ืองจักร นายจางท่ีเปนผูรับเหมาและบริษทัผูวาจางตองใหขอมูลท่ีเปนประโยชนซึ่งกันและกันในกระบวนการ Lock-out/Tagout โดยนายจางผูรับเหมาตองแนใจวาลูกจางของตัวเองเขาใจและทําตามแผนงานควบคุมพลังงานของบริษทัผูวาจางอยางเครงครัด

การบรกิารหรอืซอมบํารงุเปนกลุมหากการบริการหรือซอมบํารุงทําโดย

กลุมคนงาน แผนก หรือหนวยงานท่ีมีคนงานหลายคน ตองใชกระบวนการควบคุมพลังงานท่ีใหความปลอดภัยแกคนงานทุกคนอยางเทาเทียม

โดยใหมีการล็อคหรือการแขวนปายสวนตัวคนงานแตละคนภายในกลุมตองควบคุมแหลงพลังงานอันตรายในขณะท่ีเขาหรือเธอกําลังบริการหรือซอมบํารุงเคร่ืองจักรท่ีเปนไปตามมาตรฐานกาํหนด ตองมีการควบคุมสวนบคุคลโดยใหลูกจางผู ไดรับมอบหมายแตละคนติดอุปกรณ Lockout/Tagout สวนตัวแลวนําไปรวมกันเปนกลุมแทนท่ีจะใหหัวหนางานหรือบุคคลเปนคนทํากระบวนการควบคุมพลังงาน

การเปลีย่นกะระหวางการบรกิารหรอืซอมบํารงุเครือ่งจักร

นายจางตองแนใจวามีการล็อคหรือแขวนปายทีอุ่ปกรณตัดพลงังานเครือ่งจกัรอยางตอเน่ืองโดยรวมถึงชวงเวลาหมดกะเกาและมีกะใหมเขามาซึ่งตองมีการควบคุมพลังงานอยูขณะมีการเปล่ียนกะทํางาน เม่ืออุปกรณหรือปายแขวนยังอยูท่ีอุปกรณตัดพลังงานจากกะการทํางานกอนหนา ผูเขากะทํางานใหมจะตองม่ันใจวาเคร่ืองจักรถูกตัดพลังงานไปและไมมีการเดินเคร่ืองใหม

การทบทวนกระบวนการ Lockout/Tagout

ลกูจางจาํเปนตองมกีารทบทวนกระบวนการLockout/Tagout อยางนอยปละคร้ัง เพือ่ใหม่ันใจวายังใหการปองกันคนงานท่ีเพียงพอ ในฐานะผูมีสวนรวมในการทบทวนแผนงาน นายจางตองแกไขความบกพรองและความขาดแคลนท่ีเกิดข้ึนในการดําเนินงานควบคุมพลังงานในรอบปท่ีผานมา

เนือ้หาสาระทีต่องมกีารทบทวนการตรวจสอบเปนระยะมีจุดประสงค

เพื่อใหม่ันใจวา ลูกจางคุนเคยกับหนาท่ีความรับผิดชอบของตัวเองภายใตแนวทางและความตอเนือ่งของแผนควบคุมพลังงาน

ผูตรวจสอบผูซึ่งไดรับการมอบหมายแตไมเกี่ยวของกับกระบวนการควบคุมพลังงานจะทําหนาท่ีตรวจสอบและตองสามารถพิจารณาในประเด็นตอไปนี้

ลูกจางท่ีทําตามข้ันตอนกระบวนการควบคุมพลังงาน

ลูกจางท่ี เกี่ ยวของรู จักหนาท่ีความรับผิดชอบของตัวเองภายในกระบวนการ และ

กระบวนการมีประสิทธิภาพเพียงพอสําหรับปองกันสิ่งท่ีตองมีการเปล่ียนแปลงท่ีจําเปน (ถามี)

สาํหรับกระบวนการล็อค (Lockout) การตรวจสอบเปนระยะตองรวมถงึการทบทวนหนาท่ีความรับผดิชอบของลูกจางท่ีไดรับการมอบหมายในกระบวนการควบคุมพลังงานซึ่งตองมีการตรวจสอบ สวนบริเวณท่ีมีการใชวิธีแขวนปาย(Tagout) ผูตรวจสอบตองเพิม่การดูแลลูกจางท่ีสงผลกระทบซึง่มีบทบาทสาํคัญในการหลีกเล่ียงการเดินเคร่ืองจักรโดยอุบติัเหตุหรือไมไดต้ังใจ

นอกจากนี้ นายจางตองออกใบรับรองการตรวจสอบเปนระยะท่ีทําโดยผูตรวจสอบท่ีไดรับมอบหมาย โดยในใบรับรองดังกลาวตองประกอบดวย

เคร่ืองจักร เคร่ืองมือ หรืออุปกรณซึ่งมีการควบคุมพลังงาน

วันท่ีทําการตรวจสอบ ชือ่ลกูจางท่ีมีสวนรวมในการตรวจสอบ และ ชื่อบุคคลท่ีทําการตรวจสอบหลกัการสาํคญัในกระบวนการลอ็ค

เครื่องจักร (Lockout)จะตองใชล็อคสวนตัวเทานั้น (Only

Personal Locks)ในการทํา Lockout ลูกจางท่ีเขาไปบริการ

หรือซอมบํารุงเคร่ืองจักรจะใชอุปกรณล็อคของ

9SAFET Y LIFE

ตัวเองทําการล็อคสวิทช ตัวตัด หรือวาลวซึ่งเรียกรวมๆ วา “อุปกรณตัดพลังงาน” ท่ีทําใหเคร่ืองจกัรท่ีอยูในสถานะ “ปดการทาํงาน” และตองเกบ็กญุแจคลายล็อคไวกบัตัวเองตลอดเวลาเจาของล็อค (หรือผูไดรับมอบหมายใหทําหนาท่ีแทน) เทานัน้จะเปนคนปลดหรือคลายล็อคหลังจากเสร็จสิ้นภารกิจท่ีไดรับมอบหมาย

อุปกรณล็อคสวนตัวนี้ บุคคลอ่ืนท่ีไมใชเจาของ (หรือผูไดรับมอบหมายใหทําหนาท่ีแทนหรือซเูปอรไวเซอร) จะไมมีลูกกญุแจคลายล็อคในกรณมีีคนงานหลายคนเขาไปทํางานดวยกนัทุกคนตองมีอุปกรณล็อคสวนตัวเพือ่ล็อคสวิทชไวดวยกนัท้ังหมด จะไมใชล็อครวมกนั (ล็อคตัวเดียว) ในการทํา Lockout เพื่อใหม่ันใจวาจะไมมีการปลดล็อคและเปดสวิทชใหเคร่ืองจักรทํางานโดยบุคคลใดบุคคลหนึ่งอยางเด็ดขาดหากงานยังไมเสร็จสมบูรณหรือยังมีคนอยูในพื้นท่ีอันตราย

5 ขัน้ตอนพื้นฐานในการทํา Lockoutลําดับตอไปนี ้เปนข้ันตอนพืน้ฐานในการ

ทํา “Lockout” ท่ีสามารถประยุกตใชไดกับ

พลังงานซึ่งอยูในสถานะ “ปด” ทุกตัว และใหแนใจวาไดทําการล็อคในลักษณะท่ีไมสามารถเปดอุปกรณตัดพลังงานเหลานัน้ไมวาในกรณใีดๆอยางแนนหนาแลว

5. ทําการทดสอบเพื่อใหม่ันใจวาระบบLockout ท่ีอุปกรณตัดกาํลังไดทําอยางครบถวนและมีประสิทธิภาพวางใจได (สามารถทดสอบดวยการทดลองเปดการทํางานของเคร่ืองจักรหลัง Lockout ท้ังนี ้กอนมีการทดสอบตองกนัคน

งานท้ังหมดในบริเวณนั้นออกไปหางๆ เพื่อไมใหไดรับอันตรายหากระบบ Lockout ไมทํางานหรือทํางานไมสมบรูณ ซึง่การทดสอบดังกลาวนี้ทําไดท้ังแบบทีละจุดหรือแบบรวมหลายจุดท่ีอยูใกลเคียงกนั)

การ Lockout ระบบไฟฟาเคร่ืองจกัร เคร่ืองมือ หรืออุปกรณท่ีใชกนั

ในสถานประกอบการท่ัวไป สวนใหญใชกระแสไฟฟาเปนแหลงพลังงาน แนนอนวาอุปกรณเหลานี้จะตองทําการตัดไฟและ Lockout ระบบไฟฟากอนพนกังานจะเขาไปซอมบาํรุงเคร่ืองจกัรเคร่ืองมือ หรืออุปกรณท่ีใชกระแสไฟฟาเปนแหลงพลังงานซึ่ งในท่ีนี้จะขอเรียกรวมๆ วา“อปุกรณไฟฟา” ซึง่โดยท่ัวไปจะมี 2 ชนดิ ไดแก

1. อุปกรณชนิดมีปล๊ักในตัว (Plugged-in Equipment) เปนอุปกรณท่ีรับกระแสไฟฟา

เคร่ืองจักร เคร่ืองมือ หรืออุปกรณไดเกือบทุกชนดิ ซึง่พนกังานซอมบาํรุง ติดต้ัง ตรวจสอบ ฯลฯจําเปนอยางยิ่งจะตองเรียนรู

1. ระบเุคร่ืองจกัร เคร่ืองมือ หรืออุปกรณท่ีจําเปนตองทํา Lockout

2. ปดการทํางานของเคร่ืองจกัร เคร่ืองมือหรืออุปกรณ จากนั้นตรวจสอบใหแนใจวาสวนเคล่ือนไหวไดท้ังหมดของเคร่ืองจักร เคร่ืองมือหรืออุปกรณไดหยุดสนิทแลว ท้ังนี้ การปดระบบการทํางานดังกลาว จะตองไมกอใหเกิดอันตรายแกพนักงานคนอ่ืน

3. ระบุอุปกรณตัดกําลัง (สวิทช ตัวตัดวาลว ฯลฯ) ท่ีเชื่อมตอกับแตละแหลงพลังงานของเคร่ืองจกัร และทําการปดหรือตัดการทํางานของอุปกรณเหลานั้นใหหมด

4. ใชอุปกรณล็อคสวนตัวล็อคอุปกรณตัด

10SAFET Y LIFE

ผานปล๊ักเสยีบท่ีมีอยูในตัวเอง เม่ือไมไดใชงานสามารถถอดปล๊ักออกไดทันที

2. อุปกรณชนดิเชือ่มตอถาวรหรือใชสายแรงสงู (Permanently Connected or Hard-WiredEquipment) เปนอุปกรณท่ีเชื่อมตอโดยตรงกับระบบจายกระแสไฟฟาจากภายนอกเปนการถาวร สวนใหญจะเปนเคร่ืองจกัรขนาดใหญท่ีใชกาํลังไฟฟามากเปนพิเศษ ใชสายตอขนาดใหญและมีตัวตัดกระแสไฟฟาเปนตัวควบคุมหลัก

ข้ันตอนการ Lockout อุปกรณไฟฟาชนดิมีปล๊ักในตัว (Plugged-in Lockout)

ระบเุคร่ืองจกัร เคร่ืองมือหรืออุปกรณท่ีจําเปนตองทํา Lockout

ปดระบบการทํางานเคร่ืองจกัร เคร่ืองมือหรืออุปกรณ และตรวจสอบใหแนใจวาสวนท่ีมีการเคล่ือนไหวไดหยุดสนิทแลว

ถอดปล๊ักออกจากเตาเสียบ ล็อคปล๊ักท่ีถอดออกจากเตาเสยีบแลว

นัน้ดวยอุปกรณล็อคสวนตัว ยกเวน หากปล๊ักอยูใกลตัวผูปฏิบติังานท่ีสามารถมองเห็นและควบคุมไดงาย ไมตองทํา Lockout

ทดสอบประสิทธิภาพของ Lockoutโดยการลองเปดสวิทชเคร่ืองจกัร เคร่ืองมือหรืออุปกรณ ถาไมทํางานแสดงวาระบบ Lockoutทํางานสมบูรณแลว

หมายเหตุ กรณีไมไดทํา Lockout ปล๊ักอุปกรณไฟฟา หากพนักงานซอมบาํรุงตองไปท่ีอ่ืนขณะงานยังไมเสร็จ ควรทํา Lockout ปล๊ักไวเพื่อปองกันบุคคลอ่ืนท่ีเขามาในพื้นท่ีทํางานเสียบปล๊ักโดยไมต้ังใจซึ่งอาจจะสงผลใหเกิดอันตราย หรือทําใหงานซอมบํารุงท่ีทําคางไวเกิดความเสียหายรายแรงข้ึนมาได

ข้ันตอนการ Lockout อุปกรณไฟฟาชนดิเชื่อมตอถาวร

ระบเุคร่ืองจกัร เคร่ืองมือ หรืออุปกรณท่ีจําเปนตองทํา Lockout

ปดการทํางานของเคร่ืองจกัร เคร่ืองมือหรืออุปกรณ และตองตรวจสอบใหแนใจวา สวนท่ีมีการเคล่ือนไหวไดหยุดสนิทแลว

คนหาแหลงจายกระแสไฟฟา เม่ือพบแลว ใหตัดการเชื่อมตอระหวางเคร่ืองจักรกับแหลงจายกระแสไฟฟานั้น

ใชอุปกรณล็อคสวนตัวล็อคอุปกรณ

ตัดพลังงานซึ่งไดตัดการเชื่อมตอกับแหลงจายกระแสไฟฟาไปแลว และเนื่องจากสวนใหญอุปกรณตัดพลังงานติดต้ังอยูภายในตูคอนโทรลมีฝาครอบ การทํา Lockout ในท่ีนี้จึงหมายถึงการล็อคหรือใสกุญแจท่ีฝาครอบดังกลาวเพื่อปองกนัไมใหบคุลอ่ืนเปดฝาครอบแลวเปดสวิทชอุปกรณตัดพลังงานของเคร่ืองจักรขณะมีการปฏิบัติงานซอมบํารุง อยางไรก็ตาม หากสวิทชอุปกรณตัดกาํลังอยูใกลตัวผูปฏิบติังานท่ีสามารถมองเห็นและควบคุมไดงาย ไมจําเปนตองทําLockout

หมายเหตุ ตูคอนโทรลซึ่งมีอุปกรณตัดพลงังานของเครือ่งจกัรหลายตัวรวมอยูในตูเดียวกันจะตองทํา Lockout เฉพาะสวิทชตัดกระแสไฟฟาของเคร่ืองจกัรท่ีจะทําการซอมบาํรุงเทานัน้ และตองไมล็อคฝาครอบตู เนื่องจากอาจมีชางซอมบํารุงคนอ่ืนเขาไป Lockout สวิทชตัดพลงงานของเคร่ืองจักรอ่ืนท่ีจะซอมหรือตรวจสอบดวย

การทดสอบประสิทธิภาพของ Lockoutทําโดยการลองเปดสวิทชเคร่ืองจักร เคร่ืองมือหรืออุปกรณ ถาไมทํางาน แสดงวา Lockoutสมบูรณแลว อนึ่ง ในข้ันตอนนี้ ตองกันคนงานใหอยูหางจากพืน้ท่ีทํางานเนือ่งจากอาจเกดิเหตุไมคาดฝนทําใหเปนอันตรายได

ความตอเนือ่งของ Lockoutตามหลักการแลว Lockout ตองมีความ

ตอเนือ่ง กลาวคือ “ตอง Lockout จนกวางานจะเสรจ็สิน้อยางสมบูรณและไมมใีครอยูในพืน้ที่อันตรายแลว” ถึงแมวาจะมีการเปล่ียนกะการทํางานและมีคนอ่ืนเขามาทําแทนคนทํางานเดิมแต Lockout จะตองมีตอไปโดยใชวิธเีปล่ียนล็อคไปเปนของคนงานท่ีมาใหม (คนงานเดิมปลดล็อคของตัวเองออกไป แลวคนใหมเอาล็อคของตัวเองมาทํา Lockout แทนท่ี)

11SAFET Y LIFE

การทํา Lockout ระบบอนิเตอรลอ็คการทํา Lockout กับเคร่ืองจักรท่ีมีระบบ

Interlock เชน สายพานลําเลียง แทนลิฟต ฯลฯตองมีการทดสอบ Lockout ภายใตเงือ่นไขพเิศษโดยมีหลักการสาํคัญดังนี้

จะตองม่ันใจวา กระบวนการในระบบอินเตอรล็อคท้ังหมดไดปดการทํางานลงอยางสมบูรณและครบถวนแลว หรือ

เพิ่มมาตรการท่ีเหมาะสม เชน วาจางผูเชีย่วชาญในเร่ืองอินเตอรล็อคมาใหคําปรึกษาในการทํา Lockout ท้ังกระบวนการ

การทํา Lockout ระบบไฮดรอลิกหรือระบบแรงดนัอากาศ (Pneumatic System)

ระบบไฮดรอลิกหรือระบบแรงดันอากาศเปนแหลงพลังงานสาํหรับใชในการดัน ดึง หรือฉุดวัตถมีุน้าํหนกัมากผานกระบอกสบูซึง่สวนใหญใชพลังงานไฟฟาเขามาชวยในการขับเคล่ือนระบบ ท้ังนี้ การ Lockout มี 5 ข้ันตอน คือ

1. ระบุเคร่ืองจักร เคร่ืองมือกล อุปกรณท่ีจะทําการ Lockout

2. ปดการทํางาน และใหม่ันใจวาสวนท่ีเคล่ือนไหวไดหยุดสนิทแลว

3. คนหาแหลงจายพลังงาน เม่ือพบแลวใหตัดการเชื่อมตอระหวางแหลงจายพลังงานกับระบบโดยใชวิธีใดวิธีหนึ่งตอไปนี้

ตัดการเชื่ อมตอระหวางแหลงจายพลังงานไฟฟากับปมหรือคอมเพรสเซอร

ปดวาลวท่ีปลอยแรงดันเขากระบอกสบู4. ใชตัวล็อคสวนตัวล็อคสวิทชไฟฟาหรือ

วาลว และเพื่อใหแนใจวาสวนท่ีเคล่ือนไหวไดของระบบ โดยเฉพาะแขนยกหรือแผนเล่ือนปดเปดจะไมเคล่ือนท่ีเนือ่งจากมีแรงดันตกคางในกระบอกสูบ ใหใชสลักหรือตัวบล็อคไปยึดหรือขวางไว

5. ทดสอบประสิทธิภาพของ Lockoutใหพิจารณาในสองประเด็น คือ

จะตองไมมีกระแสไฟฟาเดินในระบบโดยเด็ดขาด ทดสอบโดยการเปดสวิทชทํางานของเคร่ืองจกัร

แรงดันในระบบจะตองเหลือศูนยทดสอบโดยใชมาตรวัดความดันในระบบ หากยังมีความดันหลงเหลืออยูตองไลออกใหหมด

การทํา Lockout แบบรวมหลายคน(Multiple-person Lockout)

ดังท่ีกลาวไปแลวต้ังแตตน งานซอมบาํรุงเคร่ืองจักรนั้น บางคร้ังจะมีชางหลายคนเขามา

รวมทํางานซึง่ทุกคนตองใชอุปกรณล็อคของตัวเองล็อคไวท่ีสวิทช ตัวตัด วาลว ฯลฯ เสร็จแลวใหเกบ็ลูกกุญแจหรือตัวคลายล็อคไวกับตัวเองตลอดเวลาขณะปฏิบัติงาน และเพื่อความ สะดวก ในการล็อคกุญแจหลายๆ ตัวรวมไวท่ีสวิทชตัดพลังงานจดุเดียว ผูปฏิบติัการ Lockout สามารถใช “แผงลอ็คขาสบั” (Lockout Hasp) ซึง่มีขาสบัปลายโคงพรอมแผงล็อคบานพับมีชองสอดงวงกุญแจหลายชองเรียงแถวกันไป แผงล็อคขาสับดังกลาวนี้จะคลายออกไมได หากยังมีกุญแจ

ตัวใดตัวหนึ่งคาอยูในชองสอดบนแผงในการล็อคกุญแจ ชางคนแรกท่ีทําการ

ล็อคจะตองเปนผูทดสอบประสิทธภิาพของการล็อคพรอมตรวจสอบใหแนใจวาเคร่ืองจกัรจะไมทํางาน เม่ือชางแตละคนเสร็จงานของตัวเองและจะออกไปจากพื้นท่ีทํางาน ตองไขกุญแจเฉพาะของตัวเองออกไปเทานัน้ นัน่หมายถงึ หากยังมีคนทํางานอยู เคร่ืองจักรจะคงสถานะ Lockoutไวเชนเดิม และเม่ือชางคนสดุทายเสร็จงาน กอนจะไขกญุแจของตัวเองออกไป ตองตรวจสอบใหแนใจกอนวาไมมีใครอยูในพื้นท่ีทํางานนั้นแลวท้ังนี้ เพื่อใหการสตารทเคร่ืองใหม (Restart)เปนไปอยางปลอดภัย

การปลดลอ็คในกรณฉีกุเฉนิปกติแลว ผูจะปลดล็อคในระบบ Lockout

ตองเปนชางท่ีทําการล็อคกอนจะเขาไปทํางานเทานัน้ แตหากเกดิเหตุฉุกเฉินหรือมีเหตุจาํเปนผูปลดล็อคไดกคื็อ หัวหนางาน (ซเูปอรไวเซอร)หรือผูจดัการท่ีไดรับมอบหมายอยางเปนทางการการใหคนอ่ืนปลดล็อคแทนเจาของล็อค จะทําไดในกรณีดังตอไปนี้เทานั้น

ไดพยายามทุกวิถทีางแลวในการติดตอหรือตามตัวเจาของล็อคใหมาทําการปลดล็อคแตไมสามารถทําได

กอนปลดล็อค ตองแนใจวา เคร่ืองจกัรเคร่ืองมือหรืออุปกรณท่ี Lockout ไวจะทํางานไดอยางปลอดภัย

Lockout Hasp

Multiple-person Lockout

12SAFET Y LIFE

ท้ังนี ้เม่ือทําการปลดล็อคในกรณฉุีกเฉินตามเงือ่นไขดังกลาว หัวหนางาน ผูจดัการ หรือชางซอมบํารุงท่ีเขากะตอไป ตองแจงใหเจาของทราบวาล็อคของเขาไดถูกปลดไปแลว เพื่ อปองกันไมใหเขาพยายามปลดล็อคของชางท่ีทํางานในกะตอจากเขาดวยความเขาใจผิด

ประการสําคัญคือ หลังจากปลดล็อคในกรณีฉุกเฉิน จะตองมีการบนัทึกในรายงานของฝายความปลอดภัยไวดวย

การทํา Lockout แบบรวมหลายจุด(Multiple-points Lockout)

ในกรณตีองทํา Lockout สวิทชหรือวาลวหลายตัวในคราวเดียวกัน แทนท่ีจะทํา Lockoutสวิทชหรือวาลวทีละตัวซึ่งเสียเวลาและยากแกการควบคุมสถานะ “ปด” ของอุปกรณ ใหทําLockout สวิทชหรือวาลวหลายตัวดวยการล็อคท่ีจุดเดียว ดังนี้

ใชสายคลอง (Cable) ทําจากวัสดุท่ีมีความแข็งแรงทนทานทําการสอดเขาไปในชองวางของสวิทชหรือวาลวท่ีจะ Lockout ท้ังหมด

ใหปลายสายคลองดานหนึง่อยูตรงจดุกึ่งกลางระหวางสวิทชหรือวาลวสองตัว (หรือหลายตัว) ท่ีจะล็อค จากนั้นสอดเขาไปในรูของแผงตัวล็อคแลวติดกุญแจเพือ่เปนการ Lockoutแบบรวมหลายจุดเขาดวยกัน ท้ังนี้ สายคลองควรจะเปนแบบเสนกลม มีเสนผานศูนยกลางมากพอสมควรเพือ่ใหการล็อคมีความแนนหนาและม่ันคงมากข้ึน

กรณมีชีางหลายคนเขาไปซอมบํารงุเครือ่งจกัรใหเพิ่มรูท่ีปลายสายเพื่อใหสามารถรับล็อคสวนตัวของชางท้ังหมดไดครบ

หากมีการทํา Multiple-points Lockoutหลายแหงในพืน้ท่ีทํางานจะตองใหความสําคัญและปฏิบติัตามมาตรฐานอยางเครงครัดกบัการทําMultiple points lockout ท่ีเคร่ืองจักร เคร่ืองมือหรืออุปกรณท่ีจะทําการซอมบํารุงเปนพิเศษ

การทํา Lockout แบบกลุม (GroupLockout/Key-box Procedure)

ในกรณีทํางาน (บริการหรือซอมบํารุงเคร่ืองจักร) เปนกลุมโดยมีชางจํานวนมากเขาไปทํางานในพื้นท่ีอันตราย แทนท่ีจะใชวิธีใหชางทุกคนทําการล็อคสวนตัวท่ีสวิทชตัดพลังงานซึง่อาจทําใหเสยีเวลามาก กใ็หทํา Lockout แบบกลุมซึ่งสมัยกอนเรียกวา “กระบวนการกลองกุญแจ” (Key-box Procedure) หลักการ คือเขียนแผนระบุข้ันตอนการทํา Group Lockoutเปนลายลักษณอักษรแลวติดไวในพื้นท่ีทํางานเพือ่ใหทุกคนไดรับทราบโดยท่ัวไป สาระสาํคัญของแผน ไดแก

กําหนดใหมีการแตงต้ังตัวแทนของชางท้ังหมดท่ีทํางานในพื้นท่ีนั้นจํานวน 2 คนเพื่อใหเปนผูใชล็อคสวนตัวทําการล็อคสวิทชตัวตัด หรือวาลวของอุปกรณตัดพลังงาน ท้ังนี ้ผูไดรับการแตงต้ังเปนตัวแทนทําหนาท่ี Lockoutตองมีความรู มีประสบการณหรือผานการอบรมดานนี้มาแลว (อยางหนึ่งอยางใดหรือท้ังหมด)

เม่ือทําการล็อคเรียบรอย ตัวแทนท่ีไดรับมอบหมายท้ังสองตองเกบ็ลูกกญุแจไขล็อคไวในท่ีปกปดมิดชิดและปลอดภัย เชน กลองเหล็ก ล้ินชัก เปนตน จากนั้นทําการล็อคหรือซลีท่ีเกบ็ลูกกญุแจไวอีกชัน้หนึง่ กรณเีปนการซลีโดยการปดผนกึ การผูก การมัด ฯลฯ จะตองใช

Multiple-points Lockout

วัสดุท่ีไมสามารถทําลายไดงาย (Positive Seal) ล็อคหรือซีลท่ีเก็บลูกกุญแจไวอีกชั้น

หนึง่ เรียกวา Security Lock System โดยใชล็อคสวนตัวของพนกังานท้ังหมดซึง่ทํางานในจดุนัน้(รวมของตัวแทนท้ังสองคนดวย) ล็อคกลองหรือล้ินชักบรรจลูุกกุญแจท่ี Lockout สวิทชตัดกาํลังเม่ือเสร็จงานซอมบาํรุง พนกังานแตละคนจะไขล็อคของตัวเองออกจาก Security Lock Systemจนหมด คงเหลือไวแตของตัวแทนสองคน ท้ังนี้เปนดุลยพินิจของพวกเขาวาจะปลด SecurityLock System ของตัวเองเพื่อนํากุญแจในกลองออกไปปลดระบบ Lockout ท่ีสวิทชตัดกาํลังเพือ่ยกเลิกกระบวนการ Group lockout ตอนไหน

เม่ือทําจนครบกระบวนการ ใหท้ังสองคนเซน็ชือ่กาํกบัใบแจงทํา Lockout ซึง่มีรายการChecklist ระบุสวนประกอบของเคร่ืองจกัรหรืออุปกรณท่ีมีการล็อคสวิทชตัดพลังงานรวมอยูดวยกอนนําไปปดประกาศใหทุกคนในพื้นท่ีทํางานรับทราบโดยท่ัวกัน

หมายเหตุ กลอง Security Lock Systemชาวอเมริกนัเรียก Lock Box หรือ Gang Lock Box

ตัวอยางการทํา Group Lockoutโรงงานอุตสาหกรรมแหงหนึ่งจะทําการ

ซอมบาํรุงเคร่ืองจกัรขนาดใหญ มีชางทํางาน 20คน ตองทํา Lockout อุปกรณตัดกําลังจํานวน50 จดุ หากใหชางใชล็อคสวนตัวทําการล็อคทุกจุด ตองใชกุญแจหรือตัวล็อคถึง 1,000 ตัว ซึ่งเปนการสิน้เปลืองและใชเวลามาก แตหากเลือก

ใชกระบวนการ Group Lockout จะใชกุญแจเพียง 120 ตัวเทานั้น นั่นคือ

ตัวแทนพนักงาน 2 คน ใชกุญแจล็อคสวิทชตัดกาํลังตามจดุตางๆ 50 จดุ จะใชกญุแจท้ังสิ้น 100 ตัว

นาํกญุแจท่ีทํา Lockout ท้ัง 100 ตัวไปใสไวในกลองท่ีใชเปน Security Lock System

ใชกุญแจล็อคสวนตัวของพนักงานท้ัง20 คน (รวมของตัวแทนพนกังานดวย) ทําการ

มีความเสีย่งท่ีคนงานจะไดรับอันตรายอันเนือ่งมาจากเคร่ืองจักร เคร่ืองมือหรืออุปกรณท่ีปดการทํางานไปแลวทํางานข้ึนมาใหมโดยไมคาดคิด

ท้ังนี้ ตองกําหนดวิธีการและข้ันตอนในการ Lockout ท้ังหมด รวมถงึ ผูจะทําหนาท่ีปลดล็อคในกรณฉุีกเฉินไวเปนลายลักษณอักษร โดยใหถอืเปนเอกสารสาํคัญในสารบบของงานความปลอดภัย และแจกจายใหพนักงานซอมบํารุงรับทราบโดยท่ัวกัน

ล็อคกลอง Security Lock System อีกชั้นหนึ่ง รวมกุญแจท่ีตองใชในการทํา Group

Lockout ในคร้ังนี้ 100+20 = 120 ตัวเนือ่งจากตามขอบงัคับของ Occupational

Health and Safety Regulation Part 10 ไมไดระบุวาจะตองเก็บกุญแจ Lockout ท้ังหมดไวในกลองเดียวกนั อาจแยกเปน 2 กลองๆ ละ 50 ตัวท้ังนี ้แตละกลอง Security Lock System จะตองมีกญุแจสวนตัวของตัวแทนพนกังานสองคนติดไวท้ังคู ดังนั้นจึงตองเพิ่มกุญแจข้ึนมาอีก 2 ตัวรวมกุญแจท่ีตองใชท้ังหมด 122 ตัว

ความรบัผดิชอบในการทํา Lockout ความรับผิดชอบของนายจางนายจางจะตองจัดใหมีการทํา Lockout

ระหวางมีการทํางานซอมบาํรุงหรืองานอ่ืนใดซึง่

สิง่สาํคัญท่ีนายจางตองจดัหาใหพนกังานไดแก กญุแจ ตัวล็อคและอุปกรณอ่ืนท่ีเกี่ยวของสําหรับกญุแจหรือตัวล็อคตองมอบใหพนักงานซอมบํารุงเก็บไวใชสวนตัวเปน “ล็อคสวนตัว”(Personal Lock) เจาของหรือผูไดรับมอบหมายอยางเปนทางการ (หัวหนางานหรือผูจัดการ)เทานัน้จะเปนผูปลดล็อค (หามใชกญุแจหรือตัวล็อคท่ีใชรวมกับงานอ่ืนๆ นํามาเปน PersonalLock) ท้ังนี้ ล็อคสวนตัวจะตองทําเคร่ืองหมายระบุเจาของท้ังท่ีตัวล็อคและลูกกุญแจไขล็อคสามารถทําไดท้ังการสลักชือ่ลงบนตัวกญุแจและลูกกญุแจเปนการถาวร หรือการติดปายระบชุือ่ตําแหนงของเจาของผกูติดไว และหามไมใหถอดออกตลอดเวลาท่ีครอบครองในฐานะพนักงานของบริษทั แตจะตองมีการเรียกคืนทันทีเม่ือพน

13SAFET Y LIFE

สภาพการเปนพนักงานไปแลวนอกจากนี ้นายจางตองจดัใหมีการอบรม

เพื่อใหพนักงานและหัวหนางานมีความรูความเขาใจเกี่ยวกับระบบ Lockout อยางถองแทพรอมฝกปฏิบัติจริงเพื่อใหพนักงานเกิดทักษะสามารถทํา Lockout ไดถูกตองและครบถวน

ขอกาํหนดในการทํา Lockout ใหนายจางนาํไปใชบงัคับกบัผูรับเหมาภายนอกทุกรายท่ีเขามาทําการซอมบาํรุงเคร่ืองจกัรในบริษทัเพือ่เปนการรับประกนัวา งานซอมบาํรุงหรืองานอ่ืนๆ ท่ีมีลักษณะใกลเคียงกนัซึง่ทําข้ึนในบริษทัทุกคร้ังไดมีการทํา Lockout อยางถกูตองและครบถวน

ความรับผดิชอบของพนักงานพนักงานผูทําการซอมบํารุงแตละคนจะ

ตองเปนผูรับผิดชอบในการทํา Lockout ต้ังแตเร่ิมตนจนกระท่ังเสร็จสิน้ภารกจิโดยใชล็อคสวนตัวซึ่งจะตองล็อคและปลดล็อคดวยตัวเองเทานั้นยกเวนมีเหตุฉุกเฉิน หัวหนางาน หรือผูจัดการหรือผูไดรับการมอบหมายอยางเปนทางการจะเปนผูปลดล็อคของพนกังานคนใดคนหนึง่

กรณีมีการทํา Group Lockout ไมวาจะไดรับการแตงต้ังเปนตัวแทนพนักงานหรือไมตองใชล็อคสวนตัวทําการล็อคท่ีกลอง SecurityLock System รวมกับพนกังานคนอ่ืนท้ังหมดท่ีทํางานบริการหรือซอมบาํรุงเคร่ืองจกัรและปลดล็อคดังกลาวดวยตัวเองหลังเสร็จสิน้ภารกจิ

พนกังานจะตองเกบ็ลูกกญุแจไขล็อคสวนตัวไมวาจะเปนล็อคทําไวท่ีสวิทชตัดพลังงานหรือท่ี Security Lock System ไวกับตัวตลอดเวลาขณะปฏิบติังานบริการหรือซอมบาํรุงเคร่ืองจกัรเคร่ืองมือ หรืออุปกรณ

ท่ีกลาวไปแลวท้ังหมด เปนสาระสําคัญของการทํา Lockout ท่ีปรากฏท้ังในขอบังคับของสหรัฐอเมริกาและแคนาดาซึ่งไมไดมีความแตกตางกนันักท้ังในเร่ืองหลักการ วิธกีาร และกระบวนการ แตสําหรับขอบังคับของสหรัฐอเมริกา (OSHA 29 CFR Part 1910.147) มีขอกําหนดเฉพาะตัวในหลายประเด็น สวนท่ี มีความสําคัญและควรทราบไว ไดแก

สขีองตัวกญุแจหรือตัวล็อคสขีองกญุแจ (ท้ังแมกญุแจและลูกกญุแจ)

หรือตัวล็อคชนิดตางๆ จะกําหนดใหคูกับสาขาชางท่ีเขามาทํางาน ดังตอไปนี้

สีน้ําตาล : ชางสีและชางไม สีน้ําเงิน : ชางไฟฟา

สีแดง : ชางทํางานท่ัวไป สีดํา : ชางทําความเย็น สีเขียว : ชางซอมบํารุง สีทอง : ชางประกอบ การแขวนปายท่ีอุปกรณตัดพลังงาน

ของเคร่ืองจักร (Tagout) ปายท่ีใชจะตองมีลักษณะดังตอไปนี้

ขนาด 5.5 นิ้ว X 3 นิ้ว ทําดวยวัสดุตามท่ีกําหนดในขอบังคับ

OSHA 29 CFR Part 1910.147 และจะตองสามารถนํากลับมาใชใหมได (Reusable)

ดานหนาพมิพขอความ “DANGER DONOT OPERATE” ชื่อคนทําการล็อคพรอมเบอรโทรศัพทท่ีสามารถติดตอได วันเวลาท่ีการล็อคดานหลังพิมพขอความ “This Energy SourceHas Been Locked Out” และมีท่ีวางสําหรับบันทึกขอความสําคัญเกี่ยวกับการทํา Lockout

กรณีอุปกรณตัดพลังงานของเคร่ืองจักรไมสามารถทํา Lockout ได ใหทํา Tagout (ปดการทาํงานของเครือ่งจกัรหรอืปดระบบควบคมุการจายพลังงานแลวแขวนปาย Tagout ในตําแหนงท่ีมองเห็นไดชัดเจน)

การทํา Tag-on สวิทชอุปกรณจายพลังงานใชในเหตุฉุกเฉิน

Tag-on เปนการปองกันไมใหมีการตัดพลังงานท่ีจายใหอุปกรณใชในกรณฉุีกเฉิน เชนเคร่ืองสูบน้ํา ไฟสองสวาง ระบบทําความเย็นฯลฯ ดวยความพล้ังเผลอหรือเขาใจผดิเนือ่งจากอยูบนแผงควบคุมเดียวกนักบัสวิทชจะทําการล็อคโดยใชวิธปีดปายท่ีสวิทชอุปกรณฉุกเฉินใหเห็นชดัเจน มีขอความระบวุาเปนสวิทชจายพลังงานสาํหรับอุปกรณฉุกเฉินและ “หามตดัไฟ” ยกเวนเปนคําสั่งของผูบญัชาการสถานการณฉุกเฉิน!

14SAFET Y LIFE