جو 1388 همت 1

ارزیابی ارگونومیکی پوسچر به روش

OWAS یوسف همت جو

کارشناس مرکز بهداشت استان آ . شرقی

جو 1388 همت 2

ریسک فاکتورهای فیزیکی و مکانیکی که باعث بروز اختالالت اسکلتی عضالنی یا پیشرفت آنها

می گردد عبارتند ازپوسچر نامناسب یا ثابت •اعمال نیروی زیاد •تکرار حرکت•بلندکردن بارو حمل بار •فشار تماسی •ارتعاش تمام بدن یا موضعی •دماهای پایین •روشنایی نامطلوب•

جو 1388 همت 3

اهمیت پوسچر مناسب در ارزیابی

اختالالت اسکلتی عضالنی ناشی از کار

زم//ان از ک//ار هنگ//ام مناس//ب پوس//چر اهمیت اخ/تالالت اس/ت داش/ته ق/رار/ توج/ه/ م/و/رد ر/ام/ازینی/ ب/ا پوس/چر ک/ار رابط/ه ای نزدی/ک اس/کلتی عض/النی

دارند. اختالالت فاکتوره//ای ریس//ک و عوام//ل بین در

اس/کلتی عض/النی ناش/ی از ک/ار, پوس/چر ن/امطلوب از جمله مهمترین آنها محسوب می شود .

بهب/ود پوس/چر ب/ر ارتق/اء س/المت ،ک/اهش اس/ترس وکاهش ناراحتی هنگام کار موثر است

عملک/رد و ک/ار ران/دمان نظ/ر از پوس/چر بهب/ود شغلی نیز عاملی پر اهمیت دانسته می شود.

جو 1388 همت 4

پوسچر

تواف99ق محقق99ان تم99ام د9ارن9د9 ک9ه به9تر9ین پوس9چر پوس9چری اس9ت ک9ه در آن وض9عیتی فش9ار کم9ترین

بر بدن تحمیل می شود.

پوسچر به صورت وضعیت استقرار اعضاء و اندامهای مختلف بدن در فضا

تعریف می شود.

جو 1388 همت 5

POSTURE EVALUATION METHODS IN ERGONOMICS

در حال حاضر شیوه های گوناگونی برای شناسایی وارزیابی ریسک مواجهه شغلی با ریسک فاکتورهای اختالالت اسکلتی- عضالنی وجود دارد این شیوه ها

شامل : شیوه های مشاهده ای

شیوه های دستگاهی یا مستقیم

شیوه های خود گزارشی

شیوه های روانی فیزیولوزیک

جو 1388 همت 6

- قلم کاغذی مشاهده ایشیوه های

ارزیابی پوسچر کاربرد توصیف کلی شیوه

ارزیابی پوسچر کل بدن در فعالیت های

استاتیک

پوسچر بدن بر روی کارتی به صورت داده های عددی ثبت

می شود

(1974پوسچرگرام )

ارزیابی پوسچر کل بدن در فعالیت

های دینامیک

پوسچر اندام های مختلف و اعمال نیرو به صورت عددی ثبت می شود

سطح الویت اقدام های اصالحی مشخص می

. شود

OWAS (1977 )

ارزیابی پوسچر کل بدن در فعالیت های

استاتیک

پوسچر اندام های مختلف بدن بر اساس انحراف از حالت

طبیعی در جهت های گوناگون ارزیابی می شود نمونه گیری پوسچر انجام

می شود

(1979جهت یابی پوسچر )

ارزیابی پوسچر کل بدن در فعالیت های

نشسته

زوایای میان اندام های بدن دسته بندی و تکرار آن ها در نظر گرفته می شوند. نمونه گیری پوسچر انجام می شود

.

(1989گیل و تانز )

جو 1388 همت 7

- قلم کاغذی مشاهده ایشیوه های

ارزیابی پوسچر کاربرد توصیف کلی شیوه

ارزیابی اندام های فوقانی پوسچر بدن کد گذاری شده ،اعمال نیرو و فعالیت ماهیچه ای در نظر گرفته می شوند سطح الویت اقدام های اصالحی

. مشخص می شود

RULA (1993 )

ارزیابی اندام های فوقانی نوع حرکت و چنگش ،وضعیت قرار گرفتن دست و نوع بار مشخص می شوند .این اطالعات . با فعالیتهای کاری ارتباط داده می شوند

HAMA (1994 )

شناسایی ریسک فاکتورها چک لیست بازرسی به همراه پرسش هایی در مورد نواحی گوناگون بدن

PLIBEL (1987-1995 )

ارزیابی خطر آسیب های اسکلتی عضالنی برای تمام بدن در فعالیتهای

غیر نشسته

امتیاز گذاری پوسچر بدن، برآورد میزان بار .تعیین سطح اولویت اقدامهای اصالحی

REBA (1995 )

ارزیابی تغییر سطح مواجهه در کارهای استاتیک و

دینامیک

برآورد سطح مواجهه اندامهای گوناگون با ریسک فاکتورهای پوسچر ، تکرار حرکت ، نیروی بار و مدت زمان مواجهه و تعیین اثر ترکیبی و تعامل آنها با استفاده از جدول

امتیاز گذاری فرضیه ای

QEC (1998 )

جو 1388 همت 8

Ovako Working Posture Analyzing System (OWAS)

Finnish Institute ofبا همكاري Ovako Oyكارخانه توليد فوالد •Occupational Health اين روش را ابداع و ارايه كردند.

در اين روش، پوسچر كلي بدن شامل پوسچر تنه )ستون فقرات( ، •دستها )بازوها( و پاها و همچنين نيرويي كه به وسيله فرد اعمال مي

شود ارزيابي مي گردد.

براي تنه چها ر پوسچر ، براي دستها سه پوسچر و OWASدر روش•براي پاها هفت پوسچر وجود دارد.

پوسچر بدن )اندامهاي ياد شده(به وسيله ي يك كد سه رقمي كه در آن • مربوط به تنه ،دومين عدد مربوط به دستها و پاولين عدد سمت چ

سومين عدد مربوط به پاها مي باشد تعيين مي شود .عددي نيز براي مشخص كردن ميزان نيرو يي كه به فرد وارد مي شود •

ويا توسط او اعمال مي گردد در نظر گرفته مي شود. )عدد چهارم (OWASدركد

جو 1388 همت 9

(OWAS)

از آنجا كه يك شغل ممكن است از فازهاي •مختلفي تشكيل شده باشد، عددي نيز براي مشخص كردن فاز كار در نظر گرفته مي

شود.هر كد شامل OWASبدين ترتيب در روش •

اطالعاتي در مورد پوسچر تنه ، دستها و پاها ، همچنين مقدار نيرو و فاز كاري مي باشد.

جو 1388 همت 10

تنه :

صاف1.

خميده به جلو يا عقب2.

پيچيده يا خميده به طرفين3.

خمي/ده و پيچي/ده ي/ا خمي/ده ب/ه جل/و 4. و طرفين

جو 1388 همت 11

بازوها :

هر دو بازو زير ارتفاع شانه 1.

يکی از بازوها باالی ارتفاع شانه 2.

هر دو بازو باالی ارتفاع شانه3.

جو 1388 همت 12

پاها :

نشسته1.

ايستاده با پاهای صاف 2.

ايستاده با يک پای صاف3.

ايستاده با زانوی خميده 4.

چمباتمه با يک زانوی خميده 5.

زانو زده بر يک يا هر دو زانو6.

راه رفتن7.

جو 1388 همت 13

نيرو:

كيلوگرم 10/ يك زماني كه نيرو كمتر از 1عدد

باشد

كيلوگرم 10/ دو زماني كه نيرو بيشتر از 2عدد

كيلوگرم باشد 20وكمتر از

كيلوگرم 20/ سه زماني كه نيرو بيشتر از 3عدد

باشد

جو 1388 همت 14

OWAS Action categories for work posture combination

back

Arm

s

1 2 3 4 5 6 7 legs

1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3Use offorce

1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1

1- LO

AD

/USE

OF

FO

RC

E ≤10 K

2 - 10 Kg <

LO

AD

/USE

OF

FO

RC

E ≤ 20 K

g 3 - L

OA

D/U

SES O

F F

OR

CE

> 20 K

g

2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 3 1 1 1 1 1 1

3 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1

2

1 2 2 3 2 2 3 2 2 3 3 3 3 3 3 3 2 2 2 2 3 3

2 2 2 3 2 2 3 2 3 3 3 4 4 3 4 4 3 3 4 2 3 4

3 3 3 4 2 2 3 3 3 3 4 4 4 4 4 4 4 4 4 2 3 4

3

1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 3 3 3 4 4 4 1 1 1 1 1 1

2 2 2 3 1 1 1 1 1 2 4 4 4 4 4 4 3 3 3 1 1 1

3 2 2 3 1 1 1 2 3 3 4 4 4 4 4 4 4 4 4 1 1 1

4

1 2 3 3 2 2 3 2 2 3 4 4 4 4 4 4 4 4 4 2 3 4

2 3 3 4 2 3 4 3 3 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 2 3 4

3 4 4 4 2 3 4 3 3 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 2 3 4

2 1 4 2 1

جو 1388 همت 15

"ارزيابي پوسچر به وسيله ،OWASدر روش•( action categories )اولويت اقدامات اصالحي"

گيرد. صورت مي

•action category مشخص كننده ي ضرورت و actionاولويت اقدامات اصالحي است.

category مي 4 تا 1داراي چهار حالت از باشد.

جو 1388 همت 16

توصيفالويت اقدام اصالحی

اقدام اصالحی نياز نيست 1اقدام اصالحی در آينده نزديک بايد

اعمال شود.2

اقدام اصالحی هر چه سريعتر بايد بعمل آيد.

3

اقدام اصالحی بايد بالفاصله اعمال گردد.

4

جو 1388 همت 17

category action براي دو حالت زيرتعيين ميشود.

work الف( پوسچر تك تك اندامها )postures:)

در اين حالت مي بايست درصد فراواني نسبي •پوسچرهاي گوناگون تنه )چهار حالت(، دستها )سه حالت(، و پاها )هفت حالت( مشخص شوند. آنگاه

مربوط action categoryبا استفاده از جدول ، به هر يك از اندامها مشخص مي گردد.

جو 1388 همت 18

جو 1388 همت 19

تركيب پوسچر هاب( ( work posture combinations: )

اثر تركيبي در اين حالت براي ارزيابي پوسچر،•دستها و پاها مورد توجه قرار مي پوسچر تنه،

action categoryگيرد وبا استفاده از جدول، مربوطه براي تك تك پوسچرهاي مشاهده

شده تعيين مي شود.

جو 1388 همت 20

جو 1388 همت 21

در محيط كار OWASاجراي روش شامل مراحل زير است :

داشته و جمع MSDsشناسايي مشاغلي كه مشكل •آوري اطالعات زمينه

تشكيل تيم مطالعاتي•آموزش مشاهده گران•جمع آوري اطالعات در محيط كار•پردازش اطالعات و نتيجه گيري•تعيين داليل پوسچرهاي نامطلوب در حين كار•بحث پيرامون اقدامات اصالحي•اجراي اقدامات اصالحي• ارزيابي اثراقدامات اصالحي•

جو 1388 همت 22

روش كار:

فاز ه/اي ك/اري موج/ود در ش/غل مش/خص مي شوند. •در ه//ر ف//از، هنگ//امي ك//ه ف//رد در ح//ال انج//ام ك//ار •

ثاني//ه(از 60 ت//ا 30اس//ت ،در فواص//ل زم//اني معين ) پوس/چ/ر ان/دام/هاي ي/ا/د ش/ده ، /نمون/ه ب/رداري /مي /ش/ود

(posture sampling .)اين مرحل/ه مي توان/د ب/ا مش/اهده ي مس/تقيم وي/ا ب/ا فيلم •

برداري وسپس آناليز فيلم انجام گيرد.كد مربوط به هر پوسچر ثبت مي شود.• 40 ت/ا 20نمون/ه ب/رداري از پوس/چر در ه/ر ف/از ك/اري •

استمرارمي يابد. دقيقه