ภาพนิ่ง 1seekun.net/anim-princ-h3-3.ppt · ppt file · web view ·...
TRANSCRIPT
วชา หลกการเลยงสตว(Principles of Animals Husbandry)
รหสวชา 3500-0002 สาขาวชา สตวศาสตร
ประเภทวชา เกษตรกรรมหลกสตรระดบประกาศนยบตรวชาชพชน
สง (ปวส .)ตามหลกสตรสำานกงานคณะกรรมการ
การอาชวศกษา พทธศกราช 2545
เพอการจดทำาเนอหาและพฒนาสอการสอนอาชพและวชาชพ
สำาหรบใสในระบบ eDLTV เพอพฒนาอาชพ ตามพระราชดำาร
สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร
2. สาระสำาคญสตวทกชนดจะอยในอาณาจกร
สตว (animal kingdom) ซงมอยมากมายหลายตระกลและหลายชนด
พนธสตวจดเปนองคประกอบทสำาคญอยางหนงในการเลยงสตวทผประกอบการเลยงสตวควรรจกและทราบถงความสามารถของสตว
ทงในลกษณะปรมาณและคณภาพ ความสามารถในดานความตานทานตอโรค หรอการปรบตวเขากบสภาพแวดลอม
เนองจากสตวแตละชนด แตละประเภทมคณสมบตเฉพาะแตกตางกนออกไป ผเลยงสตวจงตองทราบคณสมบตเฉพาะของชนดและประเภทนน ๆ เพอทจะไดดำาเนนการจดการกบสตวเหลานนไดอยางถกตอง
3. จดประสงคการสอน 3.1 สามารถแยกและจดหมวดหมทางสตวศาสตรของสตวเลยงได3.2 สามารถบอกประเภทของสตวเลยงได3.3 สามารถอธบายลกษณะประจำาพนธของสตวชนดตาง ๆ ได
3 .จดประสงคการสอน 3.4 สามารถเปรยบเทยบขอแตกตางระหวางสตวแตละพนธได3.5 สามารถจดจำาลกษณะภายนอกทเดนชดของพนธสตวชนดตาง ๆ ได
4 .เนอหา4.3 พนธสตวเลยง
มาตรฐาน4.3.5 พนธสกร สกรทเลยง
กนในปจจบนแบงเปน 3 ประเภท คอ
ก. สกรพนธมน (Lard Type) เปนสกรดงเดม โตชา กนอาหารเปลอง รปรางมกจะอวนกลม สะโพกเลก หลงแอน สวนใหญเลยงเพอเอาเนอ และไดมนมาใชแทนนำามนจากพช
เชน สกรพนธพนเมองของไทย ไดแก สกรพนธควาย พนธพวง พนธราดหรอพนธกระโดน สวนสกรพนเมองจากประเทศจน ไดแก สกรพนธไหหลำา และเหมยซาน และสกรพนธดงเดมของอเมรกาสายพนธดรอคเจอรซ แฮมเชยร ฯลฯ
ข. สกรพนธเนอ (Meat Type) เปนสกรทถกปรบปรงมาจากสกรพนธมนนนเอง สกรพนธเนอจะมรปรางสนทด โปรงบางกวาสกรพนธมนแตมลกษณะแนนทบ มเนอมาก ตะโพกใหญ มนนอย เชน พนธดรอคเจอรซ (Duroc jersey) แฮมเชยร (Hampshire) เปยแตรง (Pietrain)
ค. สกรประเภทพนธเบคอน (Bacon Type) เปนสกรทเปนพนธดงเดม แตไมคอยมผสนใจเลยง ตอมารสนยมของผบรโภคเปลยนไป โดยเฉพาะการหนมาบรโภคผลตภณฑทเรยกวา Bacon เนอสามชน หรอเนอพนทองเปนหลก สกรกลมนจงไดรบความนยมเลยงกนอก ลกษณะของสกรประเภทน คอ ลำาตวยาวกวาสกรประเภทอน ๆ ลำาตวบาง สะโพกใหญ หลงโคงเลกนอย
1) พนธพนเมองของไทย ไดแก
- พนธพวง (Puang ) เลยงตามภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคเหนอ และภาคใต มขนสดำาตลอดตว มสขาวปนแซมบางเลกนอย จมกยาว ลำาตวสนปอม ใบหตงเลก คางใหญ ไหลกวาง ตะโพกเลก หลงแอน พงหยอน ผวหนงหยาบ ขนแขง แมสกรโตเตมท หนกประมาณ - 80100กโลกรม (ภาพท 3.49)
- พนธราดหรอพนธกระโดน (Rad ) เปนสกรทเลยงมากในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของไทย ลกษณะทวไป สดำา หวเลกยาว ลำาตวสนและปอม กระดกเลก ใบหเลกตงตรง วองไว ปราดเปรยว เนอแนน เจรญเตบโตชา ขนาดโตเตมทตวผมนำาหนก 100-120 กโลกรม ตวเมยมนำาหนก 90-100 กโลกรม (ภาพท 3.50)
- พนธควาย (Kwai ) เลยงตามภาคเหนอและภาคกลาง มลกษณะคลายสกรไหหลำา แตกตางกนทพนธควายจะมสดำา สกรพนธควายมหใหญ ปรกเลกนอย มรอยยนตามตว เปนสกรทมขนาดใหญกวาสกรพนเมองพนธอน ๆ แมสกรโตเตมทหนกประมาณ
- 80100 กโลกรม (ภาพท 3.51)
2) พนธพนเมองจากจน ไดแก
- พนธไหหลำา ( Hainan)หมพนธนมถนกำาเนดทางตอนใตของประเทศจน เลยงตามภาคกลางและภาคใตของประเทศไทย มสดำาปนขาว ตามลำาตวจะมสดำา ทองมกมสขาว จมกยาวและแอนเลกนอย คางยอย ไหลกวาง หลงแอน สะโพกเลก มอตราการเจรญเตบโตและการสบพนธดกวาสกรพนเมองอน ๆ แมสกรโตเตมทหนกประมาณ 10
- 0120 กโลกรม (ภาพท 3.52)
- พนธเหมยซาน (Meishan) สกรพนธเหมยซานเปนสกรพนธชนเยยมจากสาธารณะรฐประชาชนจน เลยงแพรหลายในบรเวณมณฑลเซยงไฮ มลกษณะพนธกรรมทดเดน ในดานการใหลกดก นำานมมาก เลยงลกเกง จำานวนลกเมอหยานมสง มความทนทานตอโรคสง สามารถปรบตวเขากบสภาพแวดลอมและสภาพอากาศไดด รวมถงสามารถใชอาหารหยาบตาง ๆ ไดเปนอยางด
ลกษณะประจำาพนธของสกรเหมยซาน เปนสกรทมลำาตวสดำา หนาผากยน ใบหยาวปรกหนา ขนดำา มเตานม - 89 ค เปนหนมสาวเรว (เพศเมยจะเปนสดครงแรกไดตงแตอาย - 34 เดอน ) พอพนธโตเตมทมนำาหนกเฉลย 195กโลกรม แมพนธโตเตมทจะมนำาหนกเฉลย 175 กโลกรม ใหลกครอกละ - 1618 ตว (ภาพท 3.53)
3) พนธแทจากยโรปและอเมรกา
- พนธดรอค (Duroc) เปนสกรประเภทเนอ มถนกำาเนดจากประเทศอเมรกา ถกปรบปรงมาจากสกรพนธดงเดม คอ ดรอคเจอรซ (Duroc Jersey) มลกษณะสแดงเขมจนถงสนำาตาลออนเกอบเปนสทอง หปรกลงครงใบหนา ลำาตวสน หนา หลงโคง สะโพกใหญ โตเตมท - 200250 กโลกรม
เปนสกรทใหลกไมดกเฉลย - 89 ตว เลยงลกไมเกง ลกม
ชวตรอดถงหยานมเฉลย - 67ตว ลกสกรหลงจากอาย 2 เดอนไปแลวเจรญเตบโตเรว มความแขงแรงทนทานตอสภาพดนฟาอากาศทกชนด นยมใชเปนสายพอพนธเพอผลตลกผสมทสวยงาม แผนหลงกวาง เจรญเตบโตเรว (ภาพท 3.54)
- พนธเปยแตรง (Pietrain) เปนสกรประเภทเนอ มถนกำาเนดจากประเทศเบลเยยม มสดำา ขาว เหลองเปนลายสลบ มรปรางสวยงาม กลามเนอเปนมด ๆ แผนหลงกวาง สะโพกเหนเดนชด โตเตมท - 150200กโลกรม มเปอรเซนตเนอแดงสงมาก มขอเสย คอ ตนตกใจชอคตายงาย และโตชา ปจจบนนยมใชผสมขามพนธในการผลตสกรขน (ภาพท 3.55)
- พนธลารจไวท (Large white) เปนสกรประเภท Bacon Type มถนกำาเนดในประเทศองกฤษ นำาเขามาในประเทศไทยตงแตป พ.ศ . 2482 หนงและขนมสขาวตลอดทงตว หตง ลำาตวยาว ขาแขงแรง กระดกใหญ โครงใหญ หนาสน หวใหญ โตเตมทนำาหนก
- 200250 กโลกรม ใหลกดกเฉลย - 910 ตว เลยงลกเกง มชวตรอดถงหยานมเฉลย
- 89 ตว
มความแขงแรง เจรญเตบโตเรว คณภาพซากด มความสามารถในการเปนแมทด ใหลกดกและเลยงลกเกง เหมาะใชเปนสายแมพนธ แตอาจใชเปนทงสายพอพนธกได (ภาพท 3.56)
- พนธแลนดเรซ (Land race) เปนสกรประเภท Bacon Type มถนกำาเนดจากประเทศเดนมารค ถกนำาไปปรบปรงในหลายประเทศ แลวตงชอหนาเปนชอประเทศผปรบปรงพนธ นำาเขามาในประเทศไทย ปพ.ศ . 2506 มสขาวทงตว อาจมจดดำาบาง ใบหใหญปรกปดตา ลำาตวยาวและลกอยางเหนไดชด มซโครงมากถง
- 1617 ค (สกรปกตมกระดกซโครง - 1516 ค)
หนายาว ไหลกวางและหนา สะโพกโต ขาสนเตย โตเตมท
- 200250 กโลกรม ใหลกดกเฉลย - 910 ตว เลยงลกเกง มชวตรอดถงหยานมเฉลย
- 89 ตว มขอเสยคอ ออนแอ มกจะมปญหาเรองขาออน ขาไมคอยแขงแรง แกไขโดยตองเลยงดวยอาหารทมคณภาพด พนธแลนดเรซเหมาะทใชเปนสายแมพนธ (ภาพท 3.57)
4.3.6 พนธไก พนธไกทเลยงกนในปจจบนแบงตามลกษณะการใชประโยชนไดเปน 4 ประเภท คอ
ก. ไกพนธไข (The Egg Class) เปนไกรปรางเลก ปราดเปรยว ใหเนอนอยคณภาพเนอตำา นำาหนกตวประมาณ 2 กโลกรม เชน พนธเลกฮอรนขาวหงอนจกร (Single Comb White Leghorn)
ข. ไกพนธเนอ (The Meat Class) เปนไกทมนำาหนกตวมาก การเคลอนไหวเชองชา อดอาด เชอง ไขไมดก มกลามเนอจบมาก เชน พนธคอรนช (Cornish) พนธไวทพลมทรอค(White Plymouth Rock) พนธนวแฮมเชยร (Newhamshire) พนธโคชน (Cochin) พนธแลงชาน (Langshan) พนธบราหมา (Brahma)
ค. ไกพนธเนอและไข (Dual Purpose Type) เปนไกทอยกงกลางระหวางไกพนธเนอและไกพนธไข เชน พนธโรดไอสแลนดแดง (Single Comb Rhode Island Red) พนธบารพลมทรอค (Barred Plymouth Rock) พนธแบลคออสตราลอรป (Black Australorp) พนธแชนเทเคลอรขาว (White Chantecler) พนธเซยงไฮ (Shiang Hai)
ง . ไกพนธสวยงาม (Fancy Type) ไมมความสำาคญทางเศรษฐกจมากเทาใดนก
โดยมากจะเลยงไวเพอความเพลดเพลนมากกวา เชน ไกพนเมอง ไกแจ ไกฟา เปนตน
ตวอยางพนธไกมาตรฐานบางพนธทควรรจก
1) พนธพนเมองของไทย (Native ) ไดแก ไกชนสายพนธตาง ๆ เชน ไกประดหางดำา เหลองหางขาว ไกแดง ไกช ฯลฯ ไกเนอสายพนธตาง ๆ เชน ไกอ ไกแจ ไกเบตง ไกคอลอน ไกแมฮองสอน ไกชฟา ไกฟาหลวง ฯลฯ ไกกงเนอกงไขสายพนธไกเซยงไฮ
ไกเหลานมทงไกสายพนธดงเดมทพฒนามาจากไกปา และทนำาเขามาจากตางประเทศมาเลยงและผสมพนธกบไกพนเมองสายพนธตาง ๆ จนกลายเปนไกพนเมองของไทยไปในทสด มขนหลากส ผวหนงมสตงแตเหลอง ชมพ ถงดำา แขงมสตงแตเหลองถงดำา ขนาดลำาตวหนกตงแต 1-4 กก. (ภาพท 3.58-3.65)
ภาพท 3.60 แสดงไกพนเมอง ประเภทไกแฟนซ ใชเนอและไขเพอบรโภค พนธแมฮองสอนทมา: กลมวจยและพฒนาสตวปก กรมปศสตว (ม.ป.ป.)
ภาพท 3.61 แสดงไกพนเมอง ประเภทไกแฟนซ ใชเนอและไขเพอบรโภค พนธฟาหลวงทมา: กลมวจยและพฒนาสตวปก กรมปศสตว (ม.ป.ป.)
ภาพท 3.62 แสดงไกพนเมอง ประเภทไกแฟนซ ใชเนอและไขเพอบรโภค พนธชฟาทมา: กลมวจยและพฒนาสตวปก กรมปศสตว (ม.ป.ป.)
ภาพท 3.65 แสดงไกประเภทกงเนอกงไขจากจน แตอยในประเทศไทยมายาวนาน พนธเซยงไฮทมา: กลมวจยและพฒนาสตวปก กรมปศสตว (ม.ป.ป.)
2. พนธแท (Pure breeds ) เปนไกทไดรบการปรบปรงพนธและบำารงรกษาสายพนธมาอยางดและตอเนอง ซงสวนใหญมาจากตางประเทศ (Exotic breeds ) เพอใชเลยงเปนไกพนธแทและเพอใชผลตไกพนธผสมเพอการคาสายพนธตาง ๆ
แบงเปน ไกพนธไข เชน พนธเลกฮอรนขาว (White Leghorn)
ไกพนธกงเนอกงไข เชน พนธโรดไอสแลนดแดง (Rhode island red) บารพลมทรอค (Barred plymouth rocks) แชนเทเคลอรขาว (White Chantecler) พนธแบลคออสตราลอรป (Black Australorp)
ไกพนธเนอ เชน พนธไวทคอรนช (White Cornish) นวแฮมเชยร (New hamshire) ไวทพลมทรอค (White plymouth rocks)
- พนธเลกฮอรนขาว (White Leghorn) เปนไกพนธไข มถนกำาเนดจากเมดเตอรเรเนยน สขาว ใหไข 300 ฟองตอป ขนไป ขนาดลำาตวหนก 1.08-2.7 กก. ลกษณะหงอนแบบจกร เปลอกไขสขาว (ภาพท 3.66)
- พนธโรดไอสแลนดแดง (Rhode island red) เปนไกพนธกงเนอกงไข มถนกำาเนดจากอเมรกา สนำาตาลแดง ผวหนงสเหลอง ใหไข 280-300 ฟองตอป ขนาดลำาตวหนก 2.5-3.9 กก. ลกษณะหงอนแบบจกร เปลอกไขสนำาตาล (ภาพท 3.67)
- พนธบารพลมทรอค (Barred plymouth rocks) เปนไกพนธกงเนอกงไข มถนกำาเนดจากอเมรกา สลายขาวสลบดำา ผวหนงสเหลอง ใหไข 280-300 ฟองตอป ขนาดลำาตวหนก 2.7-4.3 กก. ลกษณะหงอนแบบจกร เปลอกไขสนำาตาล (ภาพท 3.68)
- พนธแชนเทเคลอรขาว (White Chantecler) เปนไกพนธกงเนอกงไข มถนกำาเนดจากแคนาดา สขาว ผวหนงสเหลอง ใหไข 200-210 ฟองตอป ขนาดลำาตวหนก 3.2-3.9 กก. ลกษณะหงอนแบบถว เปลอกไขสนำาตาลออน (ภาพท 3.68)
- พนธแบลคออสตราลอรป (Black Australorp) เปนไกพนธกงเนอกงไข พฒนาสายพนธในประเทศออสเตรเลย จากไกพนธ Black Orpington ขององกฤษ กบ Rhode Island Red ของอเมรกา และนกปรบปรงพนธในพนทยงไดใช Minorca Leghorn Langshan และ Plymouth Rock ผสมเขาไปดวย
ไกพนธแบลคออสตราลอรปมปากสดำา ขาสดำา เลบสขาว หงอนจกรขนาดใหญ 5 แฉก ตมหสแดง เชอง ใชเปนไกไขไดดเชนเดยวกบใชเปนไกเนอ แบลคออสตราลอรปเปนไกไขทโลกใหความสนใจเมอป 1922–1923 เมอมแมไก 6 ตว ใหไขเฉลยอยท 309.5 ฟองตอตวตอป ไกพนธนถาเลยงในสภาพอยางดจะใหไขเฉลยอยทประมาณ 250 ฟองตอป
ในบนทกการเลยงไกของออสเตรเลยพบสถตวามแมไกตวหนงสามารถใหไขไดถง 364 ฟองใน 365 วน ไกพนธนใหไขสนำาตาลออน แมไกมนสยฟกไข ไกตวผนำาหนก 3.9–4.7 กก . ไกตวเมยหนก 3.3–4.2 กก . (ภาพท 3.69)
- พนธไวทคอรนช (White Cornish) เปนไกพนธเนอ มถนกำาเนดจากองกฤษ สขาว ผวหนงสเหลอง ขนาดลำาตวหนก 3-4.9 กก. ลกษณะหงอนแบบถว เปลอกไขสนำาตาล (ภาพท 3.70)
- พนธนวแฮมเชยร (New hamshire) เปนไกพนธเนอ มถนกำาเนดจากอเมรกา สนำาตาลออน ผวหนงสเหลอง ขนาดลำาตวหนก 2.5-3.9 กก. ลกษณะหงอนแบบจกร เปลอกไขสชมพจนถงสนำาตาล (ภาพท 3.77)
- พนธไวทพลมทรอค (White plymouth rocks) เปนไกพนธเนอ มถนกำาเนดจากอเมรกา สขาว ผวหนงสเหลอง ขนาดลำาตวหนก 2.5-3.9 กก. ลกษณะหงอนแบบจกร เปลอกไขสนำาตาล (ภาพท 3.72)
5. บทสรปพนธสกร สกรทเลยงกนใน
ปจจบนแบงเปน 3 ประเภท คอก. สกรพนธมน (Lard
Type) เปนสกรดงเดม โตชา กนอาหารเปลอง รปรางมกจะอวนกลม สะโพกเลก หลงแอน สวนใหญเลยงเพอเอาเนอ และไดมนมาใชแทนนำามนจากพช
ข. สกรพนธเนอ (Meat Type) เปนสกรทถกปรบปรงมาจากสกรพนธมนนนเอง สกรพนธเนอจะมรปรางสนทด โปรงบางกวาสกรพนธมนแตมลกษณะแนนทบ มเนอมาก ตะโพกใหญ มนนอย
ค. สกรประเภทพนธเบคอน (Bacon Type) เปนสกรทเปนพนธดงเดม แตไมคอยมผสนใจเลยง ตอมารสนยมของผบรโภคเปลยนไป โดยเฉพาะการหนมาบรโภคผลตภณฑทเรยกวา Bacon เนอสามชน หรอเนอพนทองเปนหลก สกรกลมนจงไดรบความนยมเลยงกนอก ลกษณะของสกรประเภทน คอ ลำาตวยาวกวาสกรประเภทอน ๆ ลำาตวบาง สะโพกใหญ หลงโคงเลกนอย
พนธไก แบงตามลกษณะการใชประโยชนไดเปน 4 ประเภท คอ
ก. ไกพนธไข (The Egg Class) เปนไกรปรางเลก ปราดเปรยว ใหเนอนอยคณภาพเนอตำา นำาหนกตวประมาณ 2 กโลกรม
ข. ไกพนธเนอ (The Meat Class) เปนไกทมนำาหนกตวมาก การเคลอนไหวเชองชา อดอาด เชอง ไขไมดก มกลามเนอจบมาก
ค. ไกพนธเนอและไข (Dual Purpose Type) เปนไกทอยกงกลางระหวางไกพนธเนอและไกพนธไข
ง . ไกพนธสวยงาม (Fancy Type) ไมมความสำาคญทางเศรษฐกจมากเทาใดนก โดยมากจะเลยงไวเพอความเพลดเพลนมากกวา