วารสารดนตรีรังสิต rmj ·...

วารสารดนตรรงสต RMJRANGSIT MUSIC JOURNAL ISSN 1905-2707

Vol.7 No.2 July - December 2012วทยาลยดนตร มหาวทยาลยรงสต

การอมโพรไวสของไมเคล เบรคเคอร (Michael Brecker) ในเพลง

Moose the Mooche

อาจารยชางตน กญชร ณ อยธยา

วาดวยบทเพลง Episodes of E.O.D. สำหรบทรอมโบนและเปยโน

กระบวนท 6 Prey pray

อาจารยบญรตน ศรรตนพนธ

บทเพลงและการเมอง: ซมโฟนหมายเลข 9 (ซมโฟนคอราล) ของ

ลดวก ฟาน เบโธเฟน (1824) มากกวา เพลงสรรเสรญแดความสข

เพลงแหงมวลมนษยชาต แหงสนตภาพ การใหอภย และเสรภาพ

ดร.อองร ปอมปดอร

Meta+Hodos: Applying James Tenney's Gestalt Based Analytical

Model In Undergraduate Theory Pedagogy

Brian Mills

ดนตรในพธกรรมผกขอมอเรยกขวญชาวกะเหรยง

อาจารยจรญ กาญจนประดษฐ

วารสารดนตรรงสต RMJRANGSIT MUSIC JOURNAL

วทยาลยดนตร มหาวทยาลยรงสตทปรกษา

รองอธการบดฝายวชาการ

ผชวยอธการบดฝายวชาการ

ทปรกษาบรรณาธการ

ดร.เดน อยประเสรฐ

บรรณาธการบรหาร

ดร.จรเดช เสตะพนธ

ผชวยบรรณาธการ

อาจารยสววฒน ธตวฒนารตน

กองบรรณาธการมหาวทยาลยรงสต

ผศ.ดร.ภาวไล ตณจนทรพงศ

น.ต.นบ ประทปะเสน ร.น.

จฬาลงกรณมหาวทยาลย

รศ.ธงสรวง อศรางกร ณ อยธยา

ดร.รามสร สตลายน

ผเชยวชาญดานดนตร

ดร.ตรทพย กมลศร

ผศ.ดร.นภนนท จนทรอรทยกล

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

อ.กฤษณ วกรวงษวนช

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ผศ.จฬมณ สทศน ณ อยธยา

วตถประสงค

1. เพอเผยแพรความรทางดานวชาการ

งานวจย และนวตกรรมในสาขาดนตร

2. เพอเสรมสรางองคความรในสาขาดนตร

3. เพอเปนการบรการทางวชาการในสาขา

ดนตร

4. เพอเปนสอกลางในการแลกเปลยนแนว

ความคดองคความร ความกาวหนาในดาน

การวจย และนวตกรรมทางดนตร

จดพมพโดย

ศนยสนบสนนและพฒนาการเรยนการสอน

มหาวทยาลยรงสต

เจาของ

วทยาลยดนตร มหาวทยาลยรงสต

52/347 พหลโยธน 87

ตำบลหลกหก อำเภอเมอง

จงหวดปทมธาน 12000

โทรศพท 02-997-2200-30

ตอ 1710, 1712

โทรสาร 0-2997-2200-30 ตอ 1711

ออกแบบปก

อรรถยา สนทรายน

จดรปเลม

กชพร ตนสนธ

ราคา 90. บาท กำหนดออกปละ 2 เลม

รายนามผทรงคณวฒพจารณาบทความวารสารดนตรรงสต

ทปรกษากตตมศกด

ดร.อาทตย อไรรตน

คณะกรรมการผทรงคณวฒ

จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ศ.ดร.วรชาต เปรมานนท

ศ.ดร.ณชชา พนธเจรญ

ศ.ดร.ณรงคฤทธ ธรรมบตร

รศ.ดร.ณรทธ สทธจตต

ผศ.ดร.รงสพนธ แขงขน

ผศ.ปานใจ จฬาพนธ

มหาวทยาลยมหดล

รศ.อรวรรณ บรรจงศลป

ผศ.ดร.อนรรฆ จรณยานนท

มหาวทยาลยศลปากร

รศ.พงษศลป อรณรตน

ดร.อโณทย นตพน

มหาวทยาลยขอนแกน

รศ.ดร.เฉลมศกด พกลศร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ผศ.ดร.ศรณย นกรบ

กรมศลปากร

ดร.พฒน พรอมสมบต

อ.ปบ คงลายทอง

ผทรงคณวฒดานกตารคลาสสกและอาจารยพเศษหลายสถาบน

อ.วทยา วอสเบยน

บทบรรณาธการeditorial

สวสดทานผอานวารสารดนตรรงสตทกทาน วารสารฉบบนเปนวารสารเลมท 2 ของปท 7

ทางกองบรรณาธการขอขอบพระคณอาจารยและนกวชาการทกทาน ทไดใหเกยรตนำผลงาน

พมพเผยแพรออกสสายตาทานผอานทกทานดวยดตลอดมา และหวงวาคงไดรบเกยรตเชนน

ตลอดไป

สำหรบสาระความรเกยวกบดานดนตรทไดนำเสนอในวารสารดนตรฉบบนคงเตมเปยม

ไปดวยเนอหาทเขมขนเหมอนเชนเคย ประกอบไปดวยบทความวชาการหลายเรองจาก

ผเชยวชาญทางดานดนตร ไดแก บทความเรอง ดนตรในพธกรรมผกขอมอเรยกขวญ

ชาวกะเหรยง บทความเรอง บทเพลงและการเมอง: ซมโฟนหมายเลข 9 (ซมโฟนคอราล)

ของลดวก ฟาน เบโธเฟน (1824) มากกวา เพลงสรรเสรญแดความสข เพลงแหงมวล-

มนษยชาตแหงสนตภาพ การใหอภย และเสรภาพ รวมถงบทความวชาการจากคณาจารย

ของวทยาลยดนตร ไดแก บทความเรอง การอมโพรไวสของไมเคล เบรคเคอร (Michael

Brecker) ในเพลง Moose the Mooche และบทความเรอง วาดวยบทเพลง Episodes of E.O.D.

สำหรบทรอมโบนและเปยโน กระบวนท 6 Prey pray เนองดวยความผดพลาดในการพมพ

วารสารดนตรรงสตฉบบทแลว ทางกองบรรณาธการจงไดตพมพบทความเรอง Meta+Hodos:

Applying James Tenney's Gestalt Based Analytical Model In Undergraduate Theory

Pedagogy ในฉบบนอกครง

กองบรรณาธการหวงเปนอยางยงวา วารสารดนตรรงสตจะเปนชองทางหนงทเปดโอกาส

ใหทานทมความสนใจในดานดนตรไดนำเสนอผลงานเพอพมพเผยแพร และเรากยงคงเนน

ใหสาระความรแกทานผอานเหมอนเชนเคย หากทานมขอตชม หรอตองการสงบทความ

วชาการและงานวจย เพอใหเราพจารณานำลงตพมพ กองบรรณาธการยนดนอมรบ

ดวยความยนด และเตมใจอยางยง และเราหวงวาจะไดรบการตดตามและสนบสนนจาก

ผอานทกทานตลอดไป

บรรณาธการ

6 การอมโพรไวสของไมเคล เบรคเคอร (Michael Brecker) ในเพลง

Moose the Mooche

อาจารยชางตน กญชร ณ อยธยา

16 วาดวยบทเพลง Episodes of E.O.D. สำหรบทรอมโบนและเปยโน

กระบวนท 6 Prey pray

อาจารยบญรตน ศรรตนพนธ

52 บทเพลงและการเมอง: ซมโฟนหมายเลข 9 (ซมโฟนคอราล) ของ

ลดวก ฟาน เบโธเฟน (1824) มากกวา เพลงสรรเสรญแดความสข

เพลงแหงมวลมนษยชาต แหงสนตภาพ การใหอภย และเสรภาพ


62 Meta+Hodos: Applying James Tenney's Gestalt Based Analytical

Model In Undergraduate Theory Pedagogy

Brian Mills

75 ดนตรในพธกรรมผกขอมอเรยกขวญชาวกะเหรยง

อาจารยจรญ กาญจนประดษฐ

สารบญ contentsสารบญ

Rangsit Music Journal : Vol.7 No.2 July-December 2012วารสารดนตรรงสต RMJ ปท 7 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 25556

บทนำ

บทความทางวชาการนเปนการวเคราะหแนวคดการอมโพรไวสของไมเคล เบรคเคอร ใน

เพลง “Moose the Mooche” ผลงานการประพนธของ ชารล พารคเคอร โดยการวเคราะหนมงเนน

ไปทการอธบายการใชเทคนคทใชแปลงทำนองเพลง ไดแก อารเพจโอ บนไดเสยงตางๆ และเครองมอ

ทางเสยงประสาน อนไดแก การใชคอรดแทน จากการศกษาพบวาไมเคล เบรคเคอร ไดใชภาษา

ในการอมโพรไวสอยางหลากหลายตงแต บลส บบอป ไปจนถงแนวคดของนกดนตรแจสสมยใหม

และยงพบวานอกจากจะสรางทำนองเพลงใหสอดคลองไปกบเสยงประสานแลว ไมเคล เบรกเคอร

ยงสามารถใชเทคนคทเปนทนยมในนกดนตรแจสปจจบนคอ การสรางทำนองอมโพรไวสใหออกไป

นอกโครงสรางเสยงประสานไดอยางสรางสรรค และมจนตนาการ

The objective of this article is to analyze Michael Brecker's improvising style in Charlie's

Parker's composition “Moose the Mooche”. The analysis defines and describes certain melodic

devices which are based and relying on arpeggio, blues, melodic minor, pentatonic scales and chord

substitution. Through the analysis it was discovered that Michael Brecker used various styles of

vocabulary from blues and bebop idioms to more modern jazz concepts such as pentatonic and triadic

concepts. The study also demonstrates how Michael Brecker employed those devices to create disso-

nant tension over background harmony, which is an important technique in jazz vocabulary nowadays.

การอมโพรไวสของ...ไมเคล เบรคเคอร (Michael Brecker)

ในเพลง Moose the Mooche

ชางตน กญชร ณ อยธยา*

* หวหนาแขนงวชาดนตรแจสศกษา วทยาลยดนตร มหาวทยาลยรงสต

Rangsit Music Journal : Vol.7 No.2 July-December 2012วารสารดนตรรงสต RMJ ปท 7 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2555 7

ไมเคล เบรคเคอร (1949-2007) เกดทเมองฟลลาเดเฟยร

(Philadelphia) มลรฐเพนซลวาเนยร (Pennsylvania) เขาเรม

เรยนเทเนอรแซกโซโฟน (tenor saxophone) ตงแตอยโรงเรยน

มธยม ในขณะทพชายของเขา เรนด เบรกเคอร (Randy Brecker)

ไดเรมเรยนทรมเปต (trumpet) ไปพรอมๆ กน หลงจากทไมเคล

และพชายไดไปศกษาตอทมหาวทยาลยแหงมลรฐอนเดยนา

(University of Indiana) ไดเพยงปเดยว พวกเขากไดตดสนใจ

ลาออกจากมหาวทยาลยและยายไปเมองนวยอรค (New York City)

เพอทจะกาวไปสการเปนนกดนตรอาชพอยางเตมตว

หลงจากทไมเคลไดเรมตนเขาสการเปนนกดนตรอาชพทเมองนวยอรค

เขาไดทำงานบนทกเสยงและทวรคอนเสรตกบศลปนแจสทมชอเสยงมากมาย เชน เฮอรบ แฮนคอรค

(Herbie Hancock), ชค โคเรย (Chick Corea), จอรจ เบนสน (George Benson), ควนซ โจนส (Quincy

Jones), จาโค แพสทอเรยส (Jaco Pastorius), แมคคอย ไทเนอร (McCoy Tyner), และแพท เมธน

(Pat Metheny) ดวยสไตลการบรรเลงของไมเคลทมลกษณะรวมสมย และการใชภาษาทเขาไดกบ

ดนตรทกสไตล ทำใหเขามโอกาสรวมงานกบศลปนปอปและรอคทมชอเสยงมากมาย เชน อรค

แคลปตน (Eric Clapton), แอโรวสมธ (Aerosmith), แฟรงค แซปปา (Frank Zappa), บรซ สปรงทน

(Bruce Springsteen)

และสตล แดน (Steely Dan) เปนตน นอกจากการเปนนกดนตรสนบสนน (sideman)แลว

เขายงมอลบมเดยวของตวเองอกมากมาย รวมถงงานทเขาไดทำกบวงเบรกเคอร บราเธอส (Brecker

Brothers)ไดรวมกอตงขนกบแรนดพชายของเขา

ไมเคล เบรกเคอร เสยชวตดวยโรคมะเรง ในปคศ. 2007 ในวย 57 ป ผลงานอนทรง

คณภาพตลอดชวตการทำงานทงในแงนกดนตรและนกประพนธ ทำใหเขาไดรบรางวลแกรมม

(Grammy Awards) ถง 13 ครงดวยกน ชอของเขาไดถกบนทกลงไปในดาวนบทแจสฮอล ออฟเฟม

(Down Beat Jazz Hall of Fame) ในป 2007 และถอไดวา ไมเคล เบรกเคอร เปนนกดนตรแจสททรง

อทธพลทสดในรอบ 30 ปทผานมา

การอมโพรไวส (Improvisation) ของไมเคล เบรคเคอร ในเพลง Moose the Mooche น

ไดถอดจาก (Transcribed) การเลนแซกโซโฟนของเขาในอลบมชด “Mel Lewis And Friends”(Horizon

Records) เพลงในชดนไดถกบนทกเสยง ในวนท 8-9 ม.ย. คศ. 1976 โดยม เมล ลวอส (Mel Lewis)

เปนหวหนาวงและเลนกลอง รวมดวยนกดนตรในวง ไดแก ไมเคล เบรคเคอร และเกรกเกอรร เฮรบ

เบรท (Gregory Herbert) เลนแซกโซโฟน, เฟรดด ฮบบารด (Freddie Hubbard) และซซล บรจวอรเทอร

(Cecil Bridgewater) เลนทรมเปต, รอน คารเตอร (Ron Carter) เลนเบส และ แฮงค โจนส (Hank

Jones) เลนเปยโน


เพลง Moose The Mooche ถกประพนธขนในป คศ.

1946 โดยชารล พารคเคอร (Charlie Parker) นก

แซกโซโฟนทมช อเสยงในยคบบอป (Bebop) ม

โครงสรางเพลง (Song Form) และทางเดนคอรด

(Chord Progression) เหมอนกบเพลง “I Got Rhythm”

ทประพนธโดยนกประพนธชาวอเมรกน จอรจ เกรชวน

(George Gershwin) นกดนตรแจสโดยทวไปจะเรยก

เพลงประเภทนวา “Rhythm Changes” คอเปนเพลง

ทนำโครงสรางและทางเดนคอรดมาจาก I Got Rhythm

และทำการประพนธทำนองเพลง (Melody) เขาไป

เพลง Rhythm Changes นเกดขนมากมายในยคบบอป

แมกระท งในปจจบนน ยงมการประพนธข นอก

มากมาย เชนกน ยกตวอยางเพลง “Anthopology”

ประพนธโดย ชารล พารคเคอร , “Oleo” ประพนธโดย ซอนน โรลลนส (Sonny Rollins), “Rhythm-

A-Ning” ประพนธโดย เธโลเนยส มงค (Thelonious Monk), Cotton Tail ประพนธโดย ดค อลลงคตน

(Duke Ellington) เปนตน

แนวคดทไมเคล เบรคเคอร ใชในการอมโพรไวสในเพลงนจะมอยมากมายดวยกน เนองจาก

ลกษณะทางเดนคอรดทคอนขางไมซบซอน ทำใหผเลนสามารถนำแนวคดตางๆ มาใชไดอยางเปดกวาง

เรมตนจากแนวคดทธรรมดา อยางเชน วธการคดแบบคยหลก (Key Center Approach) คอการคด

ทำนองเพลงใหอยในคยเดยวกบทางเดนคอรดนน โดยไมตองสนใจวาโนตจะตรงกบคอรดหรอไม

ในกรณของ Rhythm Changes นในทอน A จะอยในคย Bb Major เขาไดสรางทำนองโดยใชกลมโนต

ในบนไดเสยง Bb Blues (ประกอบดวยโนตBb,Db,Eb,E,F,Ab) ถงแมวากลมโนตใน Bb Blues

จะมโนตบางตวไมสอดคลองกบคย Bb Major กตาม แตลกษณะ การสรางทำนองเพลงจากบนไดเสยง

บลส (Blues Scale) ไปบนคยหลกของเพลงนน เปนทนยมมากในหมนกดนตรแจสจดประสงคเพอ

ใหเกดสำเนยงแบบบลส (Bluesy Sound) ดงเชน ตวอยางท 1-3


ตวอยางท 1 เพลง “Moose the Mooche” หองท 1-16




แนวคดตอไปทปรากฏในการการอมโพรไวสของไมเคล เปนวธการทนยมมากในหม

นกดนตรบบอป คอการเนนใชกลมโนตใหสมพนธกบคอรดในทกๆ คอรด มากกวามองความสมพนธ

ของคยหลก (Outline Chord Changes)แนวคดนสวนใหญจะสรางทำนองเพลงใหอยบนพนฐาน

ของโนตหลกในคอรด (Guide Tone) และอารเพจโอ (Arpeggio) นอกจากนนจะมการใชเทนชน

(Tension) เชน 9,b9,#9,11,#11,13,b13 เขามารวมกบอารเพจโอ เพอเพมสสนและใหการเชอม

ประโยค (Voice Leading) มความตอเนองมากขน ดงตวอยางท 4


การใชกลมโนตอารเพจโอนนจะพบไดบอยในการอมโพรไวส แตกลมโนตอารเพจโอ

การใชกลมโนตอารเพจโอนนจะพบไดบอยในการอมโพรไวส แตกลมโนตอารเพจโอ

สวนใหญจะไมใชเพยงกลมโนตในคอรด (Chord Tone) เทานน สวนใหญจะมเทนชนรวมอยดวย ดงเชน

ตวอยางท 5


จากตวอยางท 5 พบการใชกลมโนตอารเพจโอ 3-5-7-9 การใชกลมโนตในคอรด

รวมกบเทนชน ในมมมองของนกดนตรแจสนน จะสรางใหเกดคอรดใหมขนมา ยกตวอยางเชน กลมโนต

b3-5-b7-9 บนคอรด C-7 ทำใหเกดเสยงคอรด Ebmaj7 และ กลมโนต 3-5-b7-b9 บนคอรด

C7b9 ทำใหเกดเสยงคอรด Edim7 ขนมา หรอดงตวอยางท 6 กลมโนต 3-5-b7-9 บนคอรด C7

ทำใหเกดเสยงคอรด E-7b5



นอกจากกลมโนตอารเพจโอ 3-5-7-9 ซงจะพบไดมากในการอมโพรไวสแลว กลมโนต

5-7-9-11 และ 7-9-11-13 กยงพบไดบอย ดงตวอยางท 7 กลมโนตอารเพจโอ b7-9-11-13

บนคอรด D7 ทำใหเกดเสยงคอรด Cmaj7 และกลมโนตอารเพจโอ 5-b7-9-11 บนคอรด G7 ทำให

เกดเสยงคอรด D-7

ตวอยางท 7 เพลง “Moose The Mooche” หองท 81-83

ในการอมโพรไวสของไมเคล เขาไดใชเครองมออกอยางหนงทนยมในหมนกดนตรแจส

เพอสรางทำนองเพลงใหมสสนกคอ สรางทำนองเพลงซอนทบลงไปบนคอรด (Superimposed)

ตวอยางการสรางทำนองเพลงซอนทบลงไปบนคอรดแบบงายทนยมทำกนกคอ การใชคอรดแทน

(Tritone Substitution) ดงตวอยางท 8 บนคอรด G7 ซงเกลาหา (Resolve) คอรด C7 เขาไดใช

กลมโนตในคอรด Db7 ในการสรางทำนองเพอเกลาหาคอรด C7 แทน


การใชกลมโนตทรยแอด (Triad) สรางเปนทำนองเพลงซอนทบลงไปบนคอรด กเปน

เทคนคทไมเคลชอบใชในการอมโพรไวสเชนกน ดงตวอยางท 9 การใชกลมโนต Eb ทรยแอด (Eb-

G-Bb) ซอนทบไปบนคอรด C7 ทำใหเกดเสยง #9-5-b7 ตามลำดบ และตวอยางท 10 ใชกลมโนต

Ab ทรยแอด (Ab-C-Eb) ซอนทบไปบนคอรด C7 ทำใหเกดเสยง b13-1-#9 ตามลำดบ เชนกน




นอกเหนอไปจากการใชทรยแอดซอนทบลงไปบนคอรดแลว การใชคอรด 4 เสยง (Sev-

enth Chords) สรางทำนองเพลงซอนทบไปบนคอรด กถอเปนเทคนคทนกดนตรแจส สมยใหมนยมใช

รวมถงไมเคลดวย ดงตวอยางท 11 ใชกลมโนตในคอรด Dbmaj7 (Db-F-Ab-C) ซอนทบไปบนคอรด

C7 ทำใหเกดเสยง b9-11-b13-1 ตามลำดบ


ภาษาทใชในการอมโพรไวส เรมมการพฒนาจากการยคบบอปทเนนการสรางทำนองเพลง

จากโนตทมความสมพนธกบคอรด ไมวาจะเปนกลมโนตจากอารเพจโอหรอบนไดเสยงตางๆ กตาม

โดยเนนโนตหลกในคอรด (Guide Tone) ตอมาเมอนกดนตรแจสตองการสรางวถทางใหมๆ ในการ

อมโพรไวส โดยสรางภาษาใหมความสมยใหมขน กเรมมการใชเทคนคการสรางทำนองเพลงซอนทบ

ลงไปบนคอรด (Superimposed) มากขน หนงในแนวคดทมหลกคดมาจากการสรางทำนองเพลง

ซอนทบลงไปบนคอรดทมการพดถงและถกนำมาใชอยางกวางขวางคอ แนวคดการใชบนไดเพนทา-

โทนค (Pentatonic Concept) แนวคดนถกนำมาใชและพฒนาโดยแมคคอยล ไทเนอร (McCoy Tyner)

นกเปยโนแจสหวกาวหนาคนหนง รวมกบนกดนตรหลายๆ คนในยคนน เชน จอหน โคลเทรน (John

Coltrane), โจ เฮนเดอรสน (Joe Henderson), เวน ชอรเตอร (Wayne Shorter) เปนตน แนวคดการใช

บนไดเพนทาโทนคนยงไดถกพฒนาตอมา โดยนกดนตรในยคปจจบน อยางเชน ชค โคเรย, โจอ

คารเดอรราสโซ (Joey Calderazzo) รวมถงไมเคล เบรกเคอรเองดวย สำหรบในบทเพลง Moose The

Moocheน ไดพบการใชบนไดเสยงเพนทาโทนคในหลายจดดวยกน ดงตวอยางท 12 เขาสรางทำนอง

เพลง โดยใชกลมโนตจากบนไดเสยง D เพนทาโทนค (D-E-F#-D-B) ซอนทบไปบนคอรด D7



ไมเคลยงไดนำบนไดเสยงเพนทาโทนคในแบบอนมาใชในการอมโพรไวสดวย ดงตวอยางท

13 เขาไดใชกลมโนตจากบนไดเสยง Gb ไมเนอรซกซเพนทาโทนค (Gb-A-B-Db-Eb) สรางทำนอง

เพลงซอนทบลงไปบนคอรด F7 เพอใหเกดเสยง b9-3-#11-b13-b7 ซงกคอกลมโนตจาก

บนไดเสยง F ดมนชทโฮลโทน (F Diminished Whole-tone) นนเอง

ตวอยางท 13 เพลง “Moose The Mooche” หองท 53-56

เทคนคอยางหนงทถอวาเปนจดเดนในการอมโพรไวสของไมเคลคอ การบรรเลงออกไป

นอกบนไดเสยงหลก (Outside) ดงตวอยางท 14 จะเหนไดวาเขาเรมตนการสรางประโยคเพลงจาก

บนไดเสยง F เพนทาโทนค ซงเปนบนไดเสยงทสมพนธกบบนไดเสยงหลก (Inside) จากนนกพฒนา

ประโยคเพลงโดยใชกลมโนตจากบนไดเสยง Ab และ Gb เพนทาโทนค ซงเปนกลมโนตทอยนอก

บนไดเสยงหลก และสดทายจงเกลา (Resolve) กลบเขาหากลมโนตในบนไดเสยงหลก


เทคนคการบรรเลงออกไปนอกบนไดเสยงหลก จะทำใหเกดเสยงทไมกลมกลน (Disso-

nance) กบบนไดเสยงหลก แตในทายทสดแลวจะตองมการเกลากลบเขาไปหาบนไดเสยงหลกเพอ

ความกลมกลน (Consonance) ของทำนองเพลงและเสยงประสาน จดเดนของไมเคล ในการใชเทคนค

นกคอเขามการสรางประโยคเพลงทแขงแรงพอทพฒนาประโยคนนออกไปนอกบนไดเสยงหลกอยาง

สมเหตสมผล ดงตวอยางท 15 เขาเรมสรางประโยคเพลงจากกลมโนตในบนไดเสยง Ab เพนทาโทนค


จาการศกษาแนวคดตางๆ ทไมเคล เบรกเคอรใชในการอมโพรไวสในเพลง Moose The

Mooche นพบวามการใชภาษาทหลากหลาย เรมจากภาษาบลส (Blues Idiom) ทสวนใหญยดอยกบ

คยหลกโดยไมไดสรางทำนองไปตามคอรดมากนก และภาษาบบอป (Bebop Idiom) ทมการสราง

ทำนองจากอารเพจโอหรอบนไดเสยงตางๆ ทมความสมพนธกบคอรด โดยเนนโนตหลกในคอรด

(Guide Tone) และเนนการเชอมโยงโนตในแตละคอรด (Voice Leading) ไปจนถงการใชแนวคด

ทซบซอนขนมาอยางเชน การใชบนไดเสยงเพนทาโทนค หรอทรยแอดในรปแบบตางๆ ทงการสราง

ทำนองเพลงซอนทบลงไปบนคอรด (Superimposed)และการสรางทำนองเพลงออกไปนอก

บนไดเสยงหลก (Outside) ซงแนวคดทนยมและมการพฒนาตอมาจนเปนภาษาทใชกนในดนตรแจส

สมยใหม (Modern Jazz) การศกษาครงนนอกจากจะไดประโยชนในดานการศกษาเนอหาแนวคด

และเทคนคตางๆ ของไมเคล เบรกเคอรทใชในการอมโพรไวสแลว ยงทำใหไดเหนวธการนำเสนอ

เรองราวทสมบรณแบบของเขา ทเรมตนการอมโพรไวสจากภาษาบลสทเขาใจงายและไมซบซอนแลว

คอยๆ เพมความซบซอนมากขนเรอยๆ ไปจนถงจดสงสด (Climax) ททำนองเพลงและเสยงประสาน

มความขดแยงกน (Dissonance) จากนนจงคอยเกลา กลบเขามาสความกลมกลนในตอนจบ

ซงมความสมพนธกบบนไดเสยง Eb เมเจอรในขณะนน จากนนจงเรมใชกลมโนตทอยนอกบนไดเสยง-

หลกคอ กลมโนตจากบนไดเสยง Ab ไมเนอรซกซ เพนทาโทนค (Ab-B-Db-Eb-F) และตอมาไดพฒนา

ประโยคเพลงไปเพอใหออกไปจากบนไดเสยงหลก โดยใชกลมโนตจากบนไดเสยง Gb, E, D, C, Bb

ไมเนอรซกซเพนทาโทนคตามลำดบ จากนนจงเกลากลบเขาหาบนไดเสยงหลกในตอนจบประโยคจาก

ตวอยางนมขอสงเกตขอหนงคอ กลมโนตทนำมาใชเพอพฒนาประโยคเพลงน เปนกลมโนตจาก

บนไดเสยงประเภทเดยวกน แตมตวโทนค (Tonic) ทหางกนออกไปทละ 1 เสยง (Whole Step Apart)



บรรณานกรม

Bergonzi, Jerry. Vol.1: Melodic Structure. Rottenburg: Advance Music, 1992.

Bergonzi, Jerry .Vol.2: Pentatonics. Rottenburg: Advance Music, 1994.

Levine, Mark. The Jazz Theory Book. Petaluma: Sher Music Co.,1995.

Lewis, Mel. Mel Lewis and Friends. (Sound Recording), 1989.

Liebman, David. A Chromatic Approach to Jazz Harmony and Melody. Rottenburg: Advance Music, 1991.

Ligon, Bert. Comprehensive Technique for Jazz Musicians. Milwukee:Hal Leonard, 1999.

Steinel, Mike. Building a Jazz Vocabulary. Milwukee:Hal Leonard, 1995


วาดวยบทเพลง Episodes of E.O.D.

สำหรบทรอมโบนและเปยโน กระบวนท 6 Prey pray

บญรตน ศรรตนพนธ*

บทคดยอ

บทความนนำเสนอถงแรงบนดาลใจ และแนวคดโดยรวมในการสรางสรรคบทเพลงชด

Episodes of E.O.D. สำหรบทรอมโบนและเปยโน (2553-54) บนทกการแสดงเทาทผานมา ทงใน

และตางประเทศ จากนนจะวเคราะหถงเทคนคในการประพนธกระบวนท 6 ของงานชดน (Prey pray)

ในดานตางๆ เชน การใชระดบเสยง การใชจงหวะ สสนและการผสมเสยง รวมถงสงคตลกษณของ

บทเพลงกระบวนนดวย

Abstract

This article presents the inspiration and overall conception in composing the cycle “Episodes

of E.O.D.” for trombone and piano (2010-2011). It reports the past performance both in Thailand and

abroad. Finally, it will discuss on the technical aspects used to compose the VI movement (Prey pray) of

this cycle such as pitches, rhythm, timbre manipulation and mixing, as well as formal structure of the

piece.

* หวหนาแขนงวชาดนตรประกอบภาพยนตรและมลตมเดย วทยาลยดนตร มหาวทยาลยรงสต


บทนำ

บทเพลง Episodes of E.O.D. เปนบทเพลงชด (Cycle)

ทไดรบแรงบนดาลใจในการประพนธจากภาพยนตรเรอง The

Hurt Locker (2010) กำกบโดย Kathryn Bigelow ภาพยนตร

ทไดรบรางวลออสการภาพยนตรยอดเยยมเรองน1 แสดงภาพ

ชวตของทหารรบจางสงกดหนวยเกบกระเบดในตะวนออกกลาง

ซงการทำงานประจำในแตละวนเปนการเสยงภยในรปแบบทม

ความนาสนใจเปนอยางยง ความตนเตนเราใจทเกดขนใน

ภาพยนตรสงครามเรองนแตกตางจากภาพยนตรเรองอนๆ ทพบ

ในภาพยนตรกระแสหลกอยางสำคญ ในดานเทคนคทาง

ภาพยนตรกใชเทคนคทมความทนสมยและสอดคลองกบบรบท

ของเรอง สวนในดานโครงสรางของภาพยนตรกสรางความ

นาสนใจกระทงผประพนธตดสนใจนำฉากและตอนตางๆ ใน

ภาพยนตรมาเปนโครงของบทเพลงทประพนธขน บทเพลงน

เปนงานสำหรบทรอมโบนและเปยโน ซงมความยากในการ

บรรเลงอยมาก เนองจากมเทคนคทางการบรรเลงทตองการ

ความสามารถและพลงจากนกดนตรเปนอยางสง อกทงยงม

ความยาวถงเกอบหนงชวโมง ซงทำใหนกดนตรจำตองควบคม

สมาธและพลงของตนใหบรรเลงเพลงนไปไดตลอดรอดฝง

อยางมคณภาพ อยางไรกดผประพนธไดนกดนตรฝมอยอดเยยม

อยาง Dirk Amrein นกทรอมโบนชาวเยอรมน และ Jurg Hen-

neberger นกเปยโนชาวสวสมาบรรเลงให ทงคยงไดนำบทเพลง

น ทงชดไปแสดงยงทตางๆ ทจะเหนไดในตอนถดไปใน บทความน

บทเพลง Episodes of E.O.D. ประกอบไปดวย กระบวน (move-

ment) ตางๆ 6 กระบวนดวยกนคอ

รปท 1 ใบปดของภาพยนตรเรอง

The Hurt Locker (2010)

รปท 2 แคธรน บเกโลว (Kathryn

Bigelow) ผกำกบภาพยนตร

1ภาพยนตรเรองนไดรบรางวลออสการ (Academy Awards) 6 รางวลดวยกนคอ รางวลผกำกบยอดเยยม รางวลตดตอ

ภาพยนตรยอดเยยม รางวลตดตอเสยงยอดเยยม รางวลผสมเสยงยอดเยยม รางวลบทภาพยนตรดงเดมยอดเยยม

และรางวลภาพยนตรยอดเยยม

1. A broken E.O.D. robot (หนเกบกระเบดทชำรด)

2. Bombs hidden in the city's ground (ระเบดซอนอยใตผนดนในเมอง)

3. Camcorder and car bomb (กลองวดทศนและระเบดรถ)

4. Foes and Friends (ศตรและมตร)

..


..

5. By misunderstanding we...

(โดยความเขาใจผด เรา......)

6. Prey pray (เหยอภาวนา)

ชอของแตละกระบวนดงทเหน เปนชอทผประพนธจงใจตง

ใหพนไปจากลกษณะของเพลงคลาสสกทวไป โดยตองการใหผฟง

ไดจนตนาการตามอยางบทเพลง program music ในศตวรรษท 19

แตเรองราวและบรรยากาศทางนนเกดขนในอกสองศตวรรษถดมา

และเปนเรองทใกลตวผฟงมากขน กระนนเรองราวเชนนกลบม

ลกษณะเปนเรองราวอยางในตำนานอนหางไกลจากชวตประจำวน

ในเวลาเดยวกน นอกจากนสารของบทเพลงทผประพนธตองการ

สอยงไดปรากฏชดขนจากการทผ ประพนธเองไดทำการสราง

วดทศนประกอบการแสดงบทเพลงนขนดวย

ภาพจากวดทศนทผประพนธสรางขนเพอใชประกอบการบรรเลงเพลงชดน

สารดงกลาวเปนเรองการตอตานสงครามและความรนแรงอนเกดจากมจฉาทฐทกรปแบบ

อนเปนสารทผประพนธไดจากตความภาพยนตรเรองน

รปท 3 Dirk Amrein (ทรอมโบน)

และ Jurg Henneberger

(เปยโน)

..


ในการประพนธบทเพลงชดน แตละกระบวนจะเพงเปาไปทองคประกอบ 4 ประการคอ

1. วธการใชเสยงจากอนกรม (serial)

2. ลกษณะของภาพยนตรในแตละตอน อนจะมผลตอลกษณะของเสยง (sound characters/

timbre) และการใชกระสวนจงหวะ (rhythmic patterns) ในการประพนธ

3. เสยงและเทคนคในการบรรเลงตางๆ ของเครองดนตร

4. สงคตลกษณทจะใช

โดยทผประพนธใชเสยงจากอนกรมปฐมมล (primary row) B C A# G# A D C# D# F E G F#

สรางตารางอนกรม (Matrix) ขน ลกษณะของอนกรมปฐมมลทสรางขนนน มลกษณะเกอบจะเปน

คอมบนาโทเรยล (combinatorial) โดยมระดบเสยง 0, 1, 2 เปนเซตหลกในการสรางแถวอนกรมทง

12 เสยง การใชอนกรมนเปนตนทางในการประพนธบทเพลงนน ผประพนธพบวาสามารถสราง

เอกภาพ พรอมๆ กบใหอสระแกผประพนธในการสรางสรรคทำนองและเสยงประสาน รวมถงการ

ผสมเสยงแบบตางๆ ในงานชนนไดเปนอยางด ทงสองประการทำใหการเพงเปาไปทองคประกอบทสอง

ทำไดอยางมประสทธภาพ และสามารถตอบสนองการตความจากสงทเกดขนในภาพยนตรมาเปน

เสยงในลกษณะตางๆ อยางนาสนใจ องคประกอบทสามคอเสยงของเครองดนตรทใชและเทคนค

ในการบรรเลงตางๆ ผประพนธไดใชบทเพลงนเปนดงสนามทดลองความเปนไปไดของการผสมเสยง

เครองดนตรทงสองเขาดวยกน พรอมๆ กบสรางสรรคเสยงใหเขากบเหตการณในแตละทอนแตละ

กระบวนตามไปดวย สวนองคประกอบทสเปนการทดลองกบสงคตลกษณอยางโบราณ เชน กระบวนท

4 เปน canon cancrizans (หรอ crab canon) ทตอนยอนกลบถกตดตอและเพมความเรวอยาง

ภาพยนตร กระบวนท 6 เปน rondo ทถกแปลง (modified rondo) เปนตน นอกจากนนบทเพลงชดน

อาจมองโดยรวมไดวาเปน Character Pieces Cycle หรอ Song Cycle กยอมได ซงในแงดงกลาวตนแบบ

ของงานทผประพนธยดเปนตวอยางกคอบทเพลงชดอยาง Fantasiestucke, op. 12 ของ Robert

Schumann หรอ Winterreise, D. 911 ของ Franz Schubert นนเอง อยางไรกดยงมอทธพลจากงานชน

อนๆ ในยคสมยหลงเขามาปะปนอยมใชนอยอนม Quatuor pour la fin du temps (1941) ของ Olivier

Messiaen, Sequenza หมายเลข 5 สำหรบทรอมโบน (1966) ของ Luciano Berio และ Allegro

Sostenuto (1986-88) ของ Helmut Lachenmann เปนอาท

การแสดงทผานมาของบทเพลงชด Episodes of E.O.D. (โดย Dirk Amrein และ Jurg Henneberger)

1. ณ วทยาลย Segi กรงกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย บรรเลงเฉพาะกระบวนท 1

(กรกฎาคม 2553)

2. ในเทศกาลการประพนธดนตรนานาชาตครงท 8 (The 8th Thailand International

Composition Festival 2010) ณ มหาวทยาลยรงสต จงหวดปทมธาน บรรเลงเฉพาะ

กระบวนท 1 และ 2 (กรกฎาคม 2553)

3. Internacional de Musica e Artes Sonoras 2010 (Eimas) ณ นครรโอ เดอ จาเนโร

ประเทศบราซล (กนยายน 2553)


4. Universiade de Sao Paolo เมองเซา เปาโล ประเทศบราซล (กนยายน 2553)

5. Scola de musica กรงบราซเลย ประเทศบราซล (กนยายน 2553)

6. คอนเสรต Swiss Brazil Connection - Neue Music aus des Schweiz, Brasilien und

anderswoher ณ Gare du Nord เมองเบเซล ประเทศสวสเซอรแลนด (ธนวาคม 2553)

7. โรงละคร Rigibrick กรงซรค ประเทศสวสเซอรแลนด (มกราคม 2554)

8. โรงละคร Circus Raven เมองเบเซล ประเทศสวสเซอรแลนด (กรกฎาคม 2555)

ความเปนมาและแรงบนดาลใจทกอใหเกดบทประพนธชดน

บทประพนธเพลงชด Episodes of E.O.D. สำหรบทรอมโบนและเปยโน เรมประพนธขนในป

พ.ศ. 2553 เพอรวมแสดงในเทศกาลการประพนธเพลงนานาชาตครงท 8 (The 8th Thailand Inter-

national composition Festival) ซงจดขน ณ มหาวทยาลยรงสต โดยไดแนวความคดในการประพนธอย

สองประการ แนวคดประการแรกเปนอทธพลใหเกดแนวคดประการหลงตามลำดบ แนวคดประการ

แรกนนเกดจากโจทยเรองเครองดนตรทตองใชในการประพนธเพลงชดน (ทรอมโบนและเปยโน) ทำให

ผประพนธตองหาเรองราวทเหมาะสมสำหรบการสรางสสนในบทเพลง เนองจากเครองดนตรทงสอง

เปนเครองดนตรทสามารถสรางเสยงททรงพลงและมความกาวราวจนถงเสยงทเบาและโศกเศรา

(แตมลกษณะของเพศชาย) ไดเปนอยางด ประจวบกบในชวงเวลาดงกลาว ผประพนธไดชมภาพยนตร

เรอง The Hurt Locker กำกบโดยแคธรน บเกโลว ซงเปนภาพยนตรทวาดวยเรองทหารรบจาง

หนวยเกบกระเบด และพบวาเสยงของเครองดนตรทงสองสามารถถายทอดเรองราว และภาพอน

โหดเหยมและรนแรงของสงครามและระเบดได จงเรมตนทำการศกษาโดยดภาพยนตรเรองดงกลาว

ซำแลวซำอกหลายตอหลายรอบ

จากการดภาพยนตรเรอง The Hurt Locker ผเขยนพบวาโครงสรางของตวภาพยนตรเอง ม

ลกษณะเปนตอนๆ (episodes) โดยแตละตอนจะมลกษณะเฉพาะทโดดเดนของตนและจะใชเทคนค

ในการดำเนนเรองตางกนไป กระทงมแกนหรอประเดนยอยทแตกตางกน แตมประเดนในการสราง

เอกภาพอยางหนงทสำคญในภาพยนตรเรองดงกลาวปรากฏอยในชวงตนและทายของเรองคอ การ

ทจาสบเอกวลเลยม เจมสซงเปนตวเอกของเรองเกดอาการ “เสพตด” การเสยงภยจากการเกบกระเบด

โดยมการอางคำพดของครส เฮดเจส (Chris Hedges)2 ในตอนตนเรองวา

“The rush of battle is often a potent and lethal addiction, for war is drug.”3

และในตอนทายวลเลยม เจมสกลบมารบจางเกบกระเบดอกครงหลงจากไดตดสนใจวางมอไปแลว

ซงทำใหโครงสรางของภาพยนตรมลกษณะเปนวงกลมกลบมาทจดเดม (rotation/cycle)

2นกขาวรางวลพลตเซอรผเชยวชาญเรองสงคมและการเมองของอเมรกนและตะวนออกกลาง

3Chris Hedges, War is a force that gives us meaning (2002), PublicAffairs (New York)


เครองมอทสำคญนอกเหนอจากทกลาวไปแลวนนกคอ “สาร” หรอ “แกน” ทผสรางภาพยนตร

เรองนตองการนำเสนอ ตามการตความของผประพนธกคอ “ความเขาใจทคลาดเคลอน” หรอ

“การดวนตดสนผอน” อยางขาดสตอนนำมาซงความโหดเหยมรนแรงทเกดขนในสงครามและการ

ประหตประหารกนอยางไรความปราณและการเสยชวตโดยความรเทาไมถงการณ เหลานเปนเรอง

เศราทเกดขน อยทกวนในเขตแดนทเตมไปดวยความขดแยงอยางตะวนออกกลางทมทหารรบจาง

“ตางชาต” เขาไป “ดแล” ความสงบเรยบรอย

อยางไรกด แกนของเรองในภาพยนตรทกลาวไปนนเปนเรองทเปนไปไมไดทจะแปลง

ความหมายดงกลาวออกมาเปนเสยงไดโดยตรง ผประพนธจงตองสรางหรอ compose ภาพยนตร

เพอนำมาใชประกอบในการแสดงเพอใหสารทตองการสอนน มความชดเจนยงขน ทงนยงเกดขน

เนองจากความเหนของ Dirk Amrein อกดวย

จากเรองราวและโครงสรางของภาพยนตรดงทกลาวมา สามารถเรยงลำดบเปนแรงบนดาลใจ

จากภาพยนตรและผลทเกดขนในบทประพนธเพลงชดนไดคราวๆ ดงน

เรองราวเกยวกบระเบด

เทคนคทางดานภาพทงการเคลอนไหว

ของกลองและการจดองคประกอบของภาพ

เทคนคทางการตดตอและการเลาเรอง

เสยงบรรยากาศทเกดขนในเรอง

เสยงจากสถานทตงของเรองราวใน

ภาพยนตร โดยเฉพาะเสยงสวด

“นมาซ”

บรรยากาศทางดานภาพและเสยงของ

สถานทในภาพยนตร

เสยง noise ชนดตางๆ ทงทมความรนแรงกาวราว และม

ความฟงกระจายของฝนผงทเกดจากการระเบด

กรยาการเคลอนไหวของเสยงและเครองดนตรในแบบตางๆ

ทงในดานระดบเสยง (pitch) ความดง-เบา (dynamic)

ความเรว (tempo) และทศทาง (location)

จงหวะในของดนตรในแตละกระบวน การแบงทอนตางๆ

ในแตละกระบวน

การใช pitch class 0, 1, 2 เปนเซตมลฐาน (primary

set) เพอสรางอนกรมมลฐาน (primary row)

ทมลกษณะเกอบ จะเปน combinatorial

การออกแบบเสยงทผสมผสาน (synthesize) กนระหวาง

ทรอมโบนและเปยโน รวมถงการใชเทคนคขยาย

(extended technique) ชนดตางๆ เทาทจะหาพบในเครอง

ดนตรทงสอง รวมถงเสยงรองและพดของตวนกดนตรเอง

อนเปนผลจากแนวคดเรอง musique concrete

instrumentale ซงไดรบอทธพลมาจากงานของ Helmut

Lachenmann

แรงบนดาลใจจากภาพยนตร ผลทเกดขนในดานเทคนคการประพนธดนตร


ในกระบวนท 6 Prey pray ซงเปนขอบเขตของการวเคราะหในบทความฉบบน เรองราวท

เกดขนจะเปนตอนททหารหนวยเกบกระเบดไปยงสถานเกดเหต ซงมเหยอเปนชาวอาหรบกำลง

ออกมาขอความชวยเหลอเนองจากถกลอมรอบตวดวยระเบดเวลา จาสบเอกวลเลยม เจมส ซงเปน

ทหารนกกระเบดพยายามเขาไปชวยเหลอแตในทสดกไมทน กอนทจะเกดระเบดขน เหยอชาวอาหรบ

ผเคราะหรายกสวดมนตถงพระอลเลาะห

จากเรองราวในตอนนผเขยนไดตความและยอยเหตการณออกมาเปนสวนหลกได ดงตอไปน

1. เหตการณตนเตนทเกดขนรอบๆ / ภาพความแตกตนของผคนในสถานทเกดเหต รวมถง

ความตนเตนฉบไวในการเคลอนไหวของทหาร

2. เหตการณหลก / เหยอและระเบดเวลา ความพยายามทจะปลดฉนวนระเบด

3. เหตการณทายหลงจากเกดระเบดขนแลว

จากสวนหลก 3 สวนดงกลาวผประพนธไดแบงคณลกษณะของดนตรออกมาไดทงหมด 7 แบบ

ดงตอไปน

1. ดนตรเปดเหตการณ

2. ระเบดเวลา

3. เหตการณตนเตน การเคลอนไหวอยางฉบไวของทหาร

4. การขอรองและการภาวนา

5. ทางตนและสภาวะสญญากาศ

6. การระเบด ฝนผงและสะเกดปน

ในบทถดไปผประพนธจะวเคราะหถงเทคนคในการประพนธดนตรกระบวนน โดยจะเรมจาก

ระดบเสยงทใช ในการสรางอนกรม การสรางตารางเมทรกซ การสรางทำนอง การประสานเสยง

การสรางจงหวะ การใชสสนของเสยงและโครงสรางของบทประพนธในกระบวนนโดยรวม

การใชเทคนค rotation และการวนระดบเสยงในตาราง

เมทรกซในการจดการกบระดบเสยง วลเพลง โมทฟ

สวนจงหวะ การใชโครงสรางเพลงแบบโบราณชนดตางๆ

เพอรบใชบรบทใหมของเรองราวและเสยงดนตรทตองการ

นำเสนอ การนำเสยงพเศษมาใชในตอนทายของกระบวน

ท 1 และกระบวนสดทายเพอใหเกดโครงสรางวนเชน-

เดยวกนกบในภาพยนตร

โครงสรางของภาพยนตร

แรงบนดาลใจจากภาพยนตร ผลทเกดขนในดานเทคนคการประพนธดนตร


วเคราะหบทประพนธ

เทคนคการใชระดบเสยง (pitches class) อนกรมมลฐาน (prime row) และ

ตารางเมทรกซ (matrix)

การใชระดบเสยง (Pitch) ในงานชดน ผประพนธเลอกระดบเสยง (pitch class) พนฐาน

ออกมา 3 ระดบคอ 0, 1, 2 แลวนำเซตทไดมาจดวางเปนอนกรมใหมทครบ 12 เสยง โดยมจดมงหมาย

ใหเสยงทเกดขนจากแถวของระดบเสยง (row) นมทงความซำและความหลากหลายในเวลาเดยวกน

ผลทไดคอแถวระดบเสยงดงตอไปน

B C A# G# A D C# D# F E G F#

รปท 5

หรอ 11 0 10 8 9 2 1 3 5 4 7 6

ซงกคอ

0 1 11 9 10 3 2 4 6 5 8 7

แถวระดบเสยงนสามารถแบงโดยมองจากการจดวางเซตพนฐาน (0, 1, 2) ออกมาไดเปน

2 ชด ชดละ 6 เสยง (hexachord) คอ 0 1 11 9 10 แลวขามไปท 2 และ 7 8 5 6 4 แลวขามไปท

3 ในทางยอนกลบ (retrograde) ซงจะทำใหทงสองกลมทตางไขวกนนมชดระดบเสยง 6 เสยง

ในรปแบบปฐมมลชดเดยวกนคอ 0 1 2 3 4 5 ซงทำใหแถวระดบเสยงชดนมลกษณะเปน

คอมบนาโทเรยลกลายๆ

กระนนการจดเรยงของแถวระดบเสยงกไดซอนลกษณะดงกลาวนเอาไว เนองจากผประพนธ

ตองการใหทำนองทเกดขนในเพลงชดนมสำเนยงอยางเสยง “นมาซ”4 อยางทปรากฏในภาพยนตร

จากแนวคดดงกลาวทำใหเราอาจเหนการจดเรยงแถวอนกรมไดเปนอกแบบโดยแบงเปน 3 กลมดงน

กลมแรก 0 1 11 9 10 (3 4 2 0 1)

กลมทสอง 3 2 4 6 5 (1 0 2 4 3)

และกลมสดทาย 8 7 (0 1)

4หมายถง การสวดในศาสนาอสลาม บางทเรยกวา “ละหมาด”


การจดกลมแบบนทำใหเหนไดวา กลมแรกและกลมทสองนน อนทจรงเปนชดเสยงชดเดยวกน

ทจดลำดบสวนทางกน สวนกลมท 3 เปนระดบเสยง “พเศษ” ทมระยะหางเทากน โดยวดจากระดบ

เสยงแรกของแตละกลม โดยอาจมองวาเปนระยะหาง 4 เซมโทน (8 0, 3 7 = 0 4) หรอ 5 เซมโทน

(7 0, 3 8 = 0 5) หรอแมแตจะมองวาระดบเสยงกลมนมระยะหางเทากบ 2 เซมโทนกบสองโนตแรก

หรอสดทายของระดบเสยงกลมท 1 และ 2 กยอมได ระดบเสยงกลมทสามนผประพนธจงใจจดวาง

เพอใหเปนจดพกของระดบเสยงทงอนกรม

จากอนกรมดงกลาวสามารถสรางตารางเมทรกซไดดงน

B C A# G# A D C# D# F E G F#

A# B A G G# C# C D E D# F# F

C C# B A A# D# D E F# F G# G

D D# C# B C F E F# G# G A# A

C# D C A# B E D# F G F# A G#

G# A G F F# B A# C D C# E D#

A A# G# F# G C B C# D# D F E

G G# F# E F A# A B C# C D# D

F F# E D D# G# G A B A# C# C

F# G F D# E A G# A# C B D C#

D# E D C C# F# F G A G# B A#

E F D# C# D G F# G# A# A C B

ตารางท 1 เมทรกซทใชในงานชด Episodes of E.O.D.

เทคนควธทผประพนธใชในการเลอกระดบเสยงจากเมทรกซในแตละกระบวนของ Episodes

of E.O.D. จะไมเหมอนกน สำหรบกระบวนน เทคนคในการใชระดบเสยงทสำคญประกอบดวย

1. การใชระดบเสยงในแถวและวนระดบเสยงในเมทรกซเปนลกษณะกนหอย

2. การสรางเสยงประสานจากเสยงในเมทรกซโดยใชเสยงในแถวและการเวนระยะหาง

เทาๆ กนเปนชด


1. การใชระดบเสยงในแถวและวนระดบเสยงในเมทรกซเปนลกษณะกนหอย เทคนคน

จะใหผลทางเสยงทมลกษณะวนไปวนมาอยกบเสยงเดมๆ แตกมความเปลยนแปลงทละเลกละนอย

อกดวย ลกษณะทเกดขนมลกษณะสอดคลองกบบรรยากาศของภาพยนตร พจารณาจากโนตเปยโนใน


ตวอยางท 1 ทำนองเปยโนหองท 4

ในตวอยางนผประพนธใชแถว P6 โดยเรมจากตวท 5 คอ G ไปจนถง B ซงเปนตวท 7

จากนนนบจากโนตดงกลาวเคลอนทขนจะทำใหทำนองอยในแถว IR6 ไปยงโนต A# จากนนวกกลบไปท

B ในแถว R5 จนกระทงเจอ F# จงยายลงมาในแถว I5 แลวดำเนนตอไปจนถงโนต F

อกจดหนง ทมการใชเทคนคนในหองท 16 กคอ ตอนทมการเรงจงหวะขนหลงจากทมการใช

เทคนค controlled aleatory (ซงจะมการแสดงใหเหนตอในบทวเคราะหชนน) แลว ดงตวอยางท 2ก

ตวอยางท 2ก แนวเปยโนมอซายหองท 15-16

ในตวอยางนจะเรมทแถว R10 โดยจะเรมจากโนตท 3 ดำเนนไปจนถงโนต E แลวจงเคลอน

เขาไปยงแถว IR1 ดำเนนขนบนไปยงโนต C# แลวเคลอนไปทางขวาเขาไปยงแถว P2 กอนจะจบทโนต

F ดงตวอยางท 2ข

ตวอยางท 2ข ระดบเสยงทเลอกมาจากในแถวทเกดขนในตวอยางท 2ก

ลกษณะดงนปรากฏอยหลายตอหลายครงไปโดยตลอดบทเพลงชดน


การใชเสยงประสานในตวอยางท 3 นสรางจากระดบเสยงแถว I4 โดยตดโนต G# A และ D

ออกไปทำใหไดคอรดทประกอบดวยโนตทงหมด 9 ตว และโนตทง 9 นกเปนสญลกษณของทอน A

อกดวย (ดตวอยางท 3ข)

ตวอยางท 3ข

2. การสรางเสยงประสานจากเสยงในเมทรกซโดยใชเสยงในแถวและการเวนระยะหาง

เทาๆ กนเปนชดในกระบวนน เสยงประสานจะแบงบทบาทกบการใชเสยงผสมชนดอน อยางเสยง

รบกวน (Noise) หรอการสอดสลบทำนอง (counterpoint) แตการใชเสยงประสานในกระบวนนกลบม

ความสำคญยงและมการใชงานอยเกอบตลอดทงกระบวน ดงตวอยางท 3ก

ตวอยางท 3ก การใชเสยงประสาน หองท 1


การสรางเสยงประสานอกแบบหนงกคอการใชระดบเสยงในแถวโดยเวนระยะหางเทาๆ กน

(ผประพนธเลยนแบบวธการนมาจากการใชคอรดในระบบโทนล แมวาผลทไดจะกลบกลายเปนการ

ใชเสยงทไมตรงตามกฎของระบบอนกรม แตกไดผลลพธทนาสนใจ) พจารณาจากตวอยางท 3 โดย

ดจากกลมโนต 7 พยางค สามโนตแรกนนเปนโนตในแถว I4 ทผประพนธเลอกโนตจากโนต F# โดย

เวนระยะ แทนทจะเปน F# G F กลบเปน F# F และ E ตามลำดบ มาสรางคอรด อกกลมหนงกคอโนต

A# และ B ในกลมโนต 7 พยางค บวกกบโนต G ในทรอมโบน กจะไดเสยงทเกดจากการเวนระยะ

เฉกเชนเดยวกน แตเมอมองจากโนต 4 ตวหลงในกลม 7 พยางคตรงนจะเหนไดวาเปนโนตชดเดยวกน

กบคอรดแรกในแนวมอซายของเปยโน นนคอ A# B E D# นนเอง

เทคนคการใชกระสวนจงหวะ (Rhythmic manipulation techniques)

การใชกระสวนจงหวะ (Rhythmic manipulation) ในกระบวนนมอยหลายรปแบบ แตทเปนหลก

และมความสำคญตอบทเพลงโดยรวมมอย 3 ชนดคอ

1. การใชกระสวนจงหวะไขว (cross rhythm)

2. การใชเทคนคเสยงทายแบบควบคม (controlled aleatory) ในกระสวนจงหวะ

3. การใชกระสวนจงหวะทมการเนนแบบไมแนนอน (irregular rhythm)

ในการใชกระสวนจงหวะแตละแบบ มรายละเอยดดงตอไปน

1. การใชกระสวนจงหวะไขว (cross rhythm) กระสวนจงหวะนเปนเสมอนเสาหลกของ

เพลงกระบวนนเลยกวาได ลองพจารณาจากตวอยางท 4ก

ตวอยางท 4ก หองท 3-6


โนตเปยโนในตวอยางท 4ก นประกอบไปดวย 4 บรรทด (ไลลงมาจากดานบน) คอ 1) โนต

F# ทมจงหวะเปนสามพยางคแตเลนสนมากในมอขวา สวนนเปนโมทฟแทนเสยงสญญาณของระเบด

เวลา 2) ทำนองทไดวเคราะหไปแลวจากแถวระดบเสยงทหมนวนเปนกนหอย เลนดวยมอซาย สวนน

เปนโมทฟแทนเสยงสะทอนของเสยงภาวนา 3) คอรดทใชระดบเสยงชดเดยวกนกบโนตมอซาย

ของคอรด เรมตนเพลง A# B D# E เลนดวยมอซายแลวใชเพดลกลางหรอ sostenuto pedal

ทำใหเสยงเฉพาะสายกลมนคางไว เพอใชเปนเสยงกำธร (resonance) ใหกบเสยงอนๆ ทจะบรรเลง

ถดจากน 4) เสยงนบเลขถอยหลงโดยนกเปยโน เปนเสยงทแสดงภาพของตวเลขทกำลงถอยหลง

ใหชดเจนยงขน ลกษณะการใชสญลกษณทางเสยงเพอสอความนจะมการเปลยนแปลงไปตามลลา

ของดนตรในแตละทอน แตโดยทวไปแลวจะรกษาสญลกษณเหลานเอาไว เนองจากสามารถใชในการ

สอสาร ใหกบผฟงวาระเบดยงนบถอยหลงไปเรอยๆ ในขณะทเหตการณในเพลงดำเนนไป

กระสวนจงหวะของแตละกลมทกลาวไปในยอหนาทแลวนน มสดสวนแตกตางกนไปดงน

กลมท 1 เปนโนตสามพยางคทขยายยาวเตมหองขนาด 4/4 แตเลนโนตเหลานนใหสน

ดงตวอยางท 4ข


กลมท 3 เปนคอรดทมโนตยาวๆ เทานน แตกลมทสกกลบเปนโนตทมความเทากบโนต

ตวขาว แตเลน (หรอกระซบ) สนๆ ดงตวอยางท 4ง

ตวอยางท 4ง

กลมท 2 เปนโนตทมความยาวเทากบโนตตวดำประจดหรอเขบต 1 ชน 3 ตวแลวคอยๆ

ยดยาวออก หรออาจเรยกไดวาคอยๆชาลง ดงตวอยางท 4ค

ตวอยางท 4ค

ลกษณะเชนนจะปรากฏอกในหองท 43-45 (ตวอยางท 5) 48-52 (ตวอยางนเปนโนต

ชดเดยวกนกบตวอยางท 4ก เพยงแตตวเลขทนบถอยหลงจะเปลยนไป) 73-78 (ตวอยางท 6) และ

80-107 (ตวอยางท 7)


ตวอยางท 5 หองท 43-45

ตวอยางท 6 แสดงเฉพาะหองท 73-75


ตวอยางท 7ก เฉพาะหองท 80-84

ตวอยางท 7ข หองท 98-100


2. การใชเทคนคเสยงทายแบบควบคม (controlled aleatory) ในกระสวนจงหวะ

เทคนคในการใชกระสวนจงหวะชนดน คดคนขนโดย Wiltold Lutoslawski นกแตงเพลง

ชาวโปแลนดผประพนธเลอกใชเทคนคนดวยเหตผลสองประการคอ 1) เพอใหเกดความไมแนนอน

และความสดในการบรรเลง 2) เพอสรางสภาพไรแรงโนมถวงขนในเพลง อนจะมผลทำใหในชวงเวลา

ทเกดจงหวะในลกษณะนขนนน ความรสกของเพลงจะดวนวายและอมครม ในเพลงกระบวนนจะ

ปรากฏการใชเทคนคเชนนอยหลายชวงเชนกน (แมวาจะไมมากเทากบกระสวนจงหวะแบบไขวกตาม)

คอทอน A หองท 8 (ตวอยางท 8) 18 25 (ตวอยางท 9) และ 41 (ตวอยางท 10)


ในตวอยางนผประพนธตองการแสดงภาพของความตนเตนระทกใจ และมอนอาจหมายถง

เสยง ทโยงความคดถงลกษณะอยางทหาร ไมวาจะเปนเสยงปน เสยงการวงของรองเทาบต ฯลฯ ซง

ประดงกนเขามา จงเลอกใชกระสวนจงหวะทมลกษณะเปนโนตทคอยๆ ชาลง โดยกำหนดใหผบรรเลง

เลนวน และคอยรบกนเปนทอดๆ ตามตวเลขทกำหนดลำดบเอาไว ทงยงมโครงสรางเปนรปหลงคา

(Arch form) อยางสมมาตรอกดวย


ตวอยางท 9 หองท 25

ในตวอยางท 9 ผประพนธใชกลมโนตสะบด (โนตทมเสนพาดตรงหางของกลมโนต) ทงในสวน

ของทรอมโบนและเปยโน เพอใหเกดความเปนอสระและความรนแรงฉบไว ในดานความเปนอสระนน

พจารณาไดจากโนตเปยโนในกลมแรก (ตวอยางท 9ก) ผประพนธใชโนต D E G เปนโนตตงแลวกำหนด

ใหโนตถดจากนน

ตวอยางท 9ก

เลนซำโนตตงวนไปเรอยๆ และควรจะบรรเลงอยางเรวทสดเทาทจะทำได ผลทางเสยงทได

จะม ลกษณะคลายกบการทรลล (trill) ดวยเสยง 3 เสยง ในตวอยางท 9ข กลมโนตถดมา ในคราวนโนต

ททรลลจะเพมเปน 4 เสยง



เสยงทรลลทเกดขน จะมความซบซอนมากยงขนเมอผสมกบแนวเปยโนมอซายทมการกำหนด

ใหเลนโนตในกรอบสเหลยม โดยผประพนธกำหนดใหเลนสมโนตทงสอง ดงตวอยางท 9ค


ดงนนเสยงทรลลทเกดขนจากการใชจงหวะในลกษณะน จะมทงความหลากหลายของระดบ

เสยง (ในกรณกลมท 1 คอ C C# D E และ G สวนกลมทสอง C C# D E F# และ G) และความ

ไมแนนอนของความเรวโนต ทงยงขนอยกบสไตลการบรรเลงของนกดนตรแตละทานอกดวย

ในตวอยางท 9 นน การใชจงหวะโดยเทคนคการเสยงทายแบบควบคมยงอยในระดบโนต

เทานน แตตวอยางถดไปจะเปนการใชเทคนคนกบสสนตางๆ ทเกดจากเทคนคในการบรรเลงของ

เครองดนตรทงสอง ดงตวอยางท 10



การใชเทคนคการเสยงทายแบบควบคมในสวนนของเพลงแบงออกเปน 3 สวนเชนกนคอ 1)

แนวของทรอมโบน 2) แนวเปยโนมอขวาและซาย และ 3) แนวของเพดลเปยโน โดยแนวของทรอมโบน

จะประกอบไปดวยชดของโนตตางๆ ทผประพนธตงใจใหเกดลกษณะอยางการดน (improvisation)

ขนโดยการดนในสวนนของเพลงเปนการนำเอากลมโนตชดตางๆ ทเคยปรากฏในเพลงกระบวนนมาใช

ไมวาจะเปนการใชเทคนครวลน (flutter tonguing) การเลนโมทฟทไลเสยงอยางรนแรงจากเสยงตำ

ไปยงเสยงสง การเลนโนตซำๆ จากเรวไปชา การรองไปดวยในขณะทกำลงเปา และการโหนเสยง ดง



การดนทเกดข นในทรอมโบนมเสยงประกอบทมลกษณะเชนเดยวกบบนเปยโน และ

ผประพนธตองการใหผฟงไดยนเสยงทเหมอนจะจบความไดยากในสวนน โนตทอยในกรอบไดกลบ

มามบทบาทอกครง แตคราวนเปนการสมทงโนตและเทคนคในการบรรเลง อนประกอบดวย โนต

ปกต กลมโนตคลสเตอร และการรวโนต (ตวอยางท 10ข)



ในตวอยางท 10ค ซงเปนโนตสวนของเพดลเปยโน ผประพนธกำหนดใหมการสมการเหยยบ

เพดลทงสามเอาไว


ซงเปนการเลนสลบกนไปของเพดลทงสาม ผลทไดจากการใชเพดลทงสามนชวยเพมความนาสนใจ

โดยเปรยบเสมอนเปนเอฟเฟคพเศษทเพมเขามาในเสยงทเกดขน เพราะในบางครงจะมการปลอยสาย

ทงหมดบนเปยโนจากการเหยยบเพดลท 1 (หมายเลขเพดลใหดจากตวอยางท 10ค) และทำใหเสยง

ทไดฟงไปหมด และเมอหยด สสนของเสยงทเกดขนกจะแหงโดยทนใด ในบางครงเมอเหยยบเพดลท

2 กจะมบางโนตทบงเอญกำลงเลนในชวงนนพอดดงคางอย กจะทำใหเกดความฟงในระดบทตำกวา

เพดล 1และเมอเหยยบเพดลท 3 เสยงของเปยโนกมสสนอกลกษณะหนง เนองจากการลดสายใหเหลอ

เพยงสายเดยวในกลมสายเสยงกลางถงสง

ในทอนนของกระบวน ยงมองคประกอบอกสวนทสำคญคอ การเพมความดงของแนวเปยโน

ตงแต piano จนถง fortissimo ซงมผลทำใหแนวเปยโนนมสสนทเปลยนแปลงไปตามเวลาดวย ทเหน

ไดชดเจนกคอ เสยงเพดลเปยโนทจะเปลยนจากไมมเสยงทสงเกตไดไปจนถงกลายเปนเสยงอยาง

เพอรคสชน ในลกษณะนผประพนธไดใชกลไกในตวเปยโนเปนเสมอนเครองดนตรอกชนหนงนนเอง


3. การใชกระสวนจงหวะทมการเนนแบบไมแนนอน (irregular rhythm)

ลองพจารณาจากตวอยางท 11 ขางลางน


ในตวอยางนผประพนธเลอกใชเครองหมายกำหนดจงหวะหองเปน 5/4 แตไดเลอกใหกลม

ของสวนจงหวะเปน 6 โนตตอกลมโดยเฉพาะในสองหองแรก ซงเปนการจดวางท “ไมลงตว” ทงน

เพอใหเกดความขดแยงขนในดานกระสวนจงหวะ โดยคาดหวงใหเกดความเราใจ เมอเลนออกมา สวน

โนต 6 ตวนเปนเสมอนกลมโนตทแนะนำทอนทกำลงจะบรรเลง หลงจากทเลนกลมโนตนไป สองครง

(ในครงทสองทรอมโบนเพมโนต C# เขามาอกเสยงหนง) จากนนเปนการเลยนแบบกระสวนจงหวะ

(imitation) โดยไลจากทรอมโบน เปยโนมอขวาและซายตามลำดบ แลวคอยๆ แปรทำนองออกไปให

แพรวพราวมากยงขน ในหองตอๆ ไป ดงในหองท 55 (ตวอยางท 11ก)

ตวอยางท 11ก หองท 55-57

ในตวอยางนโนต 6 ตวจะถกทอนใหเหลอเพยง 5 กอนทจะถกจดใหเกดลกษณะทสมมาตร

กนในดานจงหวะ โดยทแนวเปยโนมอขวารบทอดจากทรอมโบนหลงจากทมการเลนไปไดเทากบเขบต

ชนเดยว 2 ตว จากนนแนวเปยโนมอซายจะรบทอดตอมาหลงจากเขบตชนเดยว 3 ตว แนวเปยโน

มอขวาเขามาหลงจากโนตเขบตชนเดยว 3 ตวเชนกน กอนทเปยโนทงมอซายและมอขวาจะเลน

พรอมกน หลงจากนนเทากบโนตเขบตชนเดยว 2 ตว ดงทจะเหนไดจากการจดวางใหมในตวอยางท

11ข


ตวอยางท 11ข การวเคราะหสวนจงหวะของหองท 55 ถง จงหวะแรกของหองท 56

ลกษณะสมมาตรยงครอบคลมไปโดยรวมทงสามหองนเชนกน โดยถาพจารณาจากตวหยด

ทเกดขน ดงตวอยางท 11ค

ตวอยางท 11ค แสดงการจดจงหวะทสมมาตรกนในหองท 55-57

อยางไรกด การจดจงหวะทสมมาตรนมการปรบแปลงเลกนอยเพอใหเกดความหลากหลาย

และไมตรงไปตรงมาจนเกนไป

เหตผลในการททอนนจำเปนตองมการจดจงหวะทสมมาตรเชนนกเพราะวา ทจรงแลวทอนน

เปนทอนทพฒนาขนมาจากโนตในทอน A (ตวอยางท 10) ซงมลกษณะสมมาตรเชนเดยวกนนนเอง


เทคนคในการใชสสนของเสยง (timbre utilization techniques)

ในการประพนธบทเพลงกระบวนน เทคนคในการใชสสนของเสยงเครองดนตรทงสองอยาง

เตมทถอเปนเปาหมายหลกทผประพนธตองไปถงใหได ทงนกเพอจะไดใชศกยภาพของเสยงของเครอง

ดนตรทมอยนอยชนใหเกดประโยชนสงสด การใชสสนของเสยงกระบวนนสามารถแบงออกเปน 4

หวขอ ดวยกนคอ

1. การใชระดบเสยงสดโตง (Extreme Register)

2. การใชระดบความดงเบาสดโตง (Extreme Dynamic)

3. การผสมเสยงระหวางเครองดนตร (timbre mixing) และเทคนคขยาย

(extended techniques)

1. การใชระดบเสยงสดโตง (Extreme Register) แมวาในกระบวนนการใชระดบเสยงจะ

ไมกวางเทากบกระบวนอนๆ (อยางกระบวนท 2 Bombs hidden in the city ground เปนตน)

แตกระนนกมจดทนากลาวถงอยบาง เนองจากเปนจดทสรางความนาสนใจได ยกตวอยางเชนในหองท

24 ในแนวเปยโน (ตวอยางท 12)


ลกษณะการใชเสยงแบบนเปนเสมอนเสยงกรงเตอนหมดเวลา ซงผประพนธจะยอนกลบมาใช

อกครงในทอน D ดงตวอยางท 13


ตวอยางท 13 จากทอน D หองท 89-90

ในตอนทายของกระบวนน ผประพนธตองการเสยงทมลกษณะลองลอยแตกยงคละคลง

ไปดวยควนหลงจากทเกดระเบดขน โดยใหเปยโนเลนกลมโนตคลสเตอรทเสยงตำทสดและโนต F#

ทสงทสดดงตวอยางท 14

ตวอยางท 14 สองหองสดทายของกระบวนท 6

ในสวนของทรอมโบนกมการใชระดบเสยงทสงมากอยางโนต C# ในตวอยางท 15 ซงผ

ประพนธตองการใชเสยงทโหนลงเชนนแทนทงเสยงปนทแหวกอากาศ เสยงระเบดทถกทงลงมาจากฟา

และเสยงรองโหยหวนของคนดวยในเวลาเดยวกน



ในตวอยางนผประพนธเลอกใชตำแหนงของสไลดท 2 แลวลากสไลดออกไปยงตำแหนงท 5

พรอมๆ กบการใชเทคนค lip glissando ไปดวย เนองจากเปนไปไมไดทสรางระดบเสยงทกวางเชนน

โดยใชสไลดเพยงอยางเดยว แตผลทไดกคอเกดเอฟเฟคพเศษทนาสนใจขนมาดวย

ในการใชเสยงทสงมากของทรอมโบนในตวอยางท 16 กเปนอกจดทตองการความเราใจและ

เพอเปลยนสสนของทรอมโบนในตำแหนงนน ในตวอยางน ผประพนธใหทรอมโบนหนลำโพงไปยง

เปยโน ทงนกเพอใหเกดเสยงกองจากเปยโนอกดวย

ตวอยางท 16 โนตทรอมโบนในกญแจฟา และเลนท fortissimo

2. การใชระดบความดงเบาสดโตง (Extreme Dynamic)

การใชระดบความดงเบาอยางสดโตง กเปนอกเทคนคหนงทผประพนธใชในหลายโอกาส

ในกระบวนนเพอใหเกดสสนของเสยงทนาสนใจ ดงจะเหนไดจากตวอยางท 9 ซงผประพนธกำหนดให

ตองเหยยบเพดลเปยโนทความดงถง fffff โดยตงใจใหเหยยบเพดลอยางสดแรง เพอใหเกดเสยงกระทบ

ของกลไกในเปยโนเอง อกตวอยางคอตวอยางท 14 ทผประพนธกำหนดใหเปยโนเลนท pppp ซงไดผล

ทางเสยงทลองลอยแผวเบายง อกตวอยางหนงทใชความดงเบา เชนน ดงตวอยางท 17



ตวอยางนกำหนดใหใชเหรยญหรอวสดแขงพอกนมากดบนหมดเทยบเสยงของเปยโน โดยกด

ใหหนกทสดเทาทจะเปนไปไดแลวลากจากซายไปขวา จะไดเสยงทผประพนธพยายามเลยนแบบเสยง

ของกรวดทรวงลงอยางชาๆ เชนในภาพยนตรทมการใชเทคนคการเคลอนไหวชาๆ (slow motion)

เชนกน

อกตวอยางมาจากแนวทรอมโบน ทกำหนดใหเปาลมลงไปในทรอมโบนในตำแหนงของโนต

ทกำหนด และใหเลนตงแต "ไมมเสยง" (niente) จนถง fffff ซงเชนเดยวกนกบโนตในตวอยางท 17

ซงหมายถงเลนใหดงทสดเทาทจะเปนไปได


3. การผสมเสยงระหวางเครองดนตร (timbre mixing) และเทคนคขยาย (extended

techniques)

การผสมเสยงระหวางเครองดนตรและเทคนคขยาย เปนอกสวนทสำคญมากในกระบวนน

เนองจากสำหรบผประพนธแลวระดบเสยงจากโนตและจงหวะนนไมเพยงพอตอการแสดงภาพทเกดขนใน

ภาพยนตร ผประพนธจงคนควาเทคนคขยาย (extended techniques) ชนดตางๆ ทงบนทรอมโบน

และเปยโน เพอนำมาประยกตใช ในบทความนจะนำเสนอเพยงบางตวอยางทสำคญ ทงในดานการ

ผสมเสยงระหวางเครองดนตรและเทคนคขยาย

ผประพนธไดรบอทธพลทางความคดมาจากสไตลดนตรทเรยกวา musique concrete

instrumentale

เทคนคทผประพนธมกเลอกใชในกระบวนนคอเสยงของผเลนเครองดนตรทงสอง ซงหมายถง

เสยงพดตงแตการกระซบไปจนถงตะโกน เสยงรองทงทผานเครองดนตรและไมผานเครองดนตร

และเสยงการหายใจของนกดนตรเอง ในตวอยางท 19 ผประพนธกำหนดใหนกเปยโนตะโกนดวยเสยง

Hah! ทเตมไปดวยลม (whisper shout) จากนนใหทรอมโบนรองผานกำพวดของทรอมโบนตามระดบ

เสยงทกำหนด แลวหายใจเขาอยางดง แลวจงใหนกเปยโนนบเลขถอยหลงตงแต 50 จนถง 46 จากนน

ทรอมโบนกนบเลขไปขางหนาซงมลกษณะเสยงดงเสยงสะทอน



จากตวอยางท 19 เทคนคอยางโนตแรกในหองท 2 นน ผประพนธผสมเสยง 4 แบบเขา

ดวยกนคอ เสยง lip glissando จากทรอมโบน เสยงโนต F ธรรมดาทเลนอยางรวดเรวและรนแรง

บนเปยโนมอขวา เสยงทรลลจากเปยโนมอซาย (ในกญแจซอล) และเสยงตะโกน ซงในทางเสยงเทากบ

เปนการผสมสสนของเสยงถง 4 ชนดเขาดวยกนจากเครองดนตรเพยงแค 2 เครองเทานน

ในตวอยางท 20 เปนอกลกษณะหนงของการใชเทคนคขยายทเกดจากเสยงรอง คราวนเปน

การรวลนออกมา โดยนกเปยโนเชนเดม ซงเปนการเสรมสสนของวลทมลกษณะ “รว” หรอ “tremolo”

เชนนไดอยางมประสทธภาพ


ตวอยางท 20 หองท 17

โดยเปยโนมอซายและขวาทเลนโนตอยางในตวอยางท 10 นน จะกอใหเกดผลคลายกบการ

ทรลล โดยโนต 3 ตวคอ F F# และ G เพยงแตโนต G จะมเสยงทเดนนำเสยงอนในกลมออกมา

เสยงรวลนโดยนกเปยโนในวลน จะทำใหเกดการเชอมเสยงเปยโนจากมอซายและขวาเขาดวยกน

จากนนจะสงตอหนาทใหกบทรอมโบนทบรรเลงโดยการทรลลดวยปมวาวลทมอซาย ซงจะทำใหสสน

ของเสยงทรลลในวลนเปลยนแปลงไปอกดวย



ในตวอยางท 21 นเปนวลทผสมเทคนคขยายอนหลากหลาย ในดานการใชเสยงคนนน

นกเปยโนถกกำหนดใหหายใจเขาจากเสยงเงยบ (niente) ไปจนถง fortissimo (รปท 5) ในขณะท

กำลงใชแผนพลาสตกขดสายเปยโนทกลมโนต คลสเตอรเสยงตงแต F ถง Bb (มเสยงพนฐานอยท 44

Hz และ 58 Hz ตามลำดบ) การผสมเสยงเชนนทำใหระดบเสยงทได (โดยประมาณ) จะอยในชวง

ระหวางราว 44 Hz ถง 6500 Hz ซงกวางและซบซอนอยางมาก ในวลทแสดงใหเหนจากตวอยางท

21 ยงมการเปาลมโดยรวลนจากนกทรอมโบนผสมเขามาอกโสตหนงดวย

รปท 5 โซโนแกรมแสดงภาพกราฟกของเสยงหายใจเขา ระยะเวลา 1.8 วนาท

มความกวางของความถเสยงตงแต ราว 197 Hz ถง 6500 Hz

จากเหตการณทนำเสนอไปนน เปนดงเสยงจดชนวนใหกบแนวเสยงทเปลยนแปลงเคลอนท

ไปรบกบเสยงในอกชดหนงซงประกอบดวย 1) การเปาลมลงในทรอมโบน (เปนเสยง “ท”) พรอมกบ

การใชการสนของเสยงดวยสไลด 2) การกรอสายเปยโนในกลมโนตตงแต F ถง B (โดยม G เปน

ศนยกลาง) 3) การขดสายเปยโน (คราวนขดออก) อยางเรว และ 4) การรองรวเสยงโดยนกเปยโน

ใหเกดสสนทนาสนใจอกจดหนง

การใชเทคนคการรองยงปรากฏขนอกในแนวทรอมโบนหองท 44 คราวนผประพนธใหนก

ทรอมโบนรองเสยงทกำหนดในลำคอพรอมกบเปาทรอมโบนไปดวย วธการนจะใหเสยงทสนเครออยาง

นาสนใจยง พรอมๆ กบมแนวสอดประสาน (polyphony) เกดขนในแนวทรอมโบนเองเลยทเดยว


การใชเทคนคขยายชนดอนๆ อยางการเลนหลายชนดบนสายเปยโน การใชเพดลเปนดง

เครองเพอรคสชน การขดเหรยญลงบนหมดเทยบเสยง ดงทกลาวไปแลวและเทคนคขยายอนๆ สำหรบ

ทรอมโบนอกมากมาย ในกระบวนนลวนแลวแตมจดประสงคเพอสรางเสยงทมความนาสนใจและ

ไดแรงบนดาลใจจากภาพในภาพยนตรเรอง The Hurt Locker ซงผประพนธจะไดนำมาวเคราะห

เปรยบเทยบใหเหนในโอกาสตอไป แตในบทความนคงแสดงใหเหนวธการผสมเสยงและสรางภาพโดย

สงเขปแตเพยงเทานกอน

โครงสรางของบทประพนธ

กระบวนท 6 ของเพลงชด Episodes of E.O.D. นประกอบดวยทอนตางๆ ทงหมด 8 ทอน

ซงสามารถแบงเปนกลมไดทงหมด 3 กลมอยางทไดกลาวไปในตอนตนของบทความนคอ

1. เหตการณตนเตนทเกดขนรอบๆ / ภาพความแตกตนของผคนในสถานทเกดเหต รวมถง

ความตนเตนฉบไวในการเคลอนไหวของทหาร ประกอบดวยทอน B (2 ครง) C และทอน D

2. เหตการณหลก / เหยอและระเบดเวลา ความพยายามทจะปลดฉนวนระเบดคอทอน A

(เปดเหตการณและนบเลขถอยหลง) จำนวน 4 ครง

3. เหตการณทายหลงจากเกดระเบดขนแลว คอทอน E

ในตารางท 2 ผประพนธแสดงใหเหนถงการเรยงลำดบและลกษณะของแตละทอน พรอมทง

โนตเพลงโดยคราวของแตละทอน โดยจำแนกใหเหนวาแตละทอนนนอยในแตละกลมของเหตการณ

ขางตนอยางไร


A ดนตรเปดเหตการณ (opening 2

statement) และมการนบเลข

ถอยหลง (main motivic passage,

count down) และการสวดภาวนา

(praying)

ทอน ลกษณะของดนตร กลมท โนตเพลง

B เหตการณตนเตนฉบไว เสยง 1

เลยนแบบเสยงบตทหารหรอเสยง

รวปน (controlled aleatory

passage)


C เสยงออองของเหตการณตนเตนท 1

อมครม เสยงภาวนา (controlled

aleatory passage)


A ดนตรเปดเหตการณทมลกษณะ 2

อมครม (blurred main motivic

passage)

A ดนตรเปดเหตการณและมการ 2

นบเลขถอยหลง (main motivic

passage, count down) และการ

สวดภาวนา (praying)



D เหตการณตนเตนทดนตรมการ 1

สอดประสานโดยวธเคานเตอร-

พอยนมากขน (contrapuntal

version of B)

A เปนทอนทใชการนบเลขถอยหลง 2

เพอนำเขาสจดสดยอดของเพลง

(count down build up to climax)

และการองขอ



E หลงจากระเบด เสยงควนและ 3

สะเกดปนเสยงสะทอนของการ

สวดภาวนา (coda, bombing

debris and echo of praying)

ตารางท 2 แสดงทอนเพลงตางๆ ของกระบวนท 6 ลกษณะของทอนนนๆ ทอยในกลมตางๆ

และโนตเพลงของแตละทอนนนโดยสงเขป

พจารณาจากตารางท 2 นทำใหเหนไดวาทอนเพลงจะเรยงลำดบกนดงน A B C A A D A E ซงเมอ

พจารณาแลวใกลเคยงกบโครงสรางแบบ rondo มากทสด ในกรณนอาจเรยกสงคตลกษณของกระบวนน

วาเปน modified rondo กเปนได


สรป

บทเพลงชด Episodes of E.O.D. กระบวนท 6 Prey pray เปนบทเพลงทผประพนธใชเทคนค

ตางๆ ทพฒนาขนในศตวรรษท 20 อยาง serialism, set theory, controlled aleatory, irregular rhythm

manipulation, non-retrogradable rhythm และ musique concrete instrumentale (extended tech-

niques) มาผสมผสานเพอสรางงานทเปนการตความสงทเกดขนในภาพยนตรไมวาจะเปนเรองการ

ดำเนนเรอง ลกษณะของภาพ ลกษณะการตดตอ ไปจนถงบรรยากาศของสถานทและเสยงทเกดขน

ในเรองมาเปนดนตร

จดสำคญในกระบวนนกคอการใชการนบเลขถอยหลงผนวกกบจงหวะไขว (cross rhythm)

และการผสมผสานสสนของเครองดนตรทงทรอมโบน เปยโนจนถงเสยงรองและพดของผบรรเลงเอง

มาแสดงภาพและอารมณของฉากระเบดเวลาซงเปนฉากหลกในบทนของเรองในภาพยนตร

ในการใชแถวระดบเสยง (row) ของกระบวนน ผประพนธเลอกใชวธการทไมเหมอนอยางใน

ประเพณของการใชระบบอนกรม เนองจากผประพนธตองการแสดงลกษณะของการ “วน” หรอ

“เสพตด” ของตวละครเอกอยางจาสบเอกวลเลยม เจมส จงเลอกใหการใชระดบเสยงในตารางเมทรกซ

ดำเนนไปในลกษณะวน (spiral) ดงทแสดงใหเหนไปในบทความน ลกษณะการวนนทำใหแนวทำนอง

ทเกดขนของกระบวนนมลกษณะยอนกลบมาทเดมซำแลวซำอก

เชนเดยวกนกบการเลอกใชสงคตลกษณนน ผประพนธเลอกใชสงคตลกษณแบบ rondo เพอ

แสดงลกษณะการวนกลบมาทเดมซงเปนบรรยากาศโดยรวมของภาพยนตรในกระบวนน และเพอให

เหตการณหลก ซงกคอ “ระเบดเวลาและการกระเบด” ในกระบวนนเดนชดขน และสามารถทจะแสดง

ลกษณะการตดตอเพอเลาเรองของภาพยนตรอนเปนแรงบนดาลใจเบองตนของบทเพลงชดนนนเอง



Adler, Samuel. The Study of Orchestration (third edition). New York: W. W. Norton, 2002.

Berio, Luciano. Sequenza V for Trombone Solo. London: Universal Edition, 1966.

Buckland, Warren. Film Studies (second edition). Ohio: McGraw-Hill, 2003.

Kostka, Stefan. Materials and techniques of Twentieth Century Music. New Jersey: Prentice Hall, 1989.

Morgan, Robert P., ed. Anthology of Twentieth-Century Music. New York: W. W. Norton, 1992.

Oliver, Michael. Igor Stravinsky. London: Phaidon, 1995.

Rossing, Thomas D. The Science of Sound (second edition). Massachusetts: Addison-Wesley,1990.

Strange, Allen. Electronic Music: Systems, Techniques, and Controls. USA: Wm. C. Brown, 1980.

Wuorinen, Charles. Simple Composition. New York: C. F. Peters, 1979.

The Academy of Motion Picture Arts and Sciences. “The 82nd Academy Awards (2010)” Accessed June 23, 2012.

http://www.oscars.org/awards/academyawards/legacy/ceremony/82nd.html


บทคดยอ

นบตงแตการแสดงดนตรซมโฟนหมายเลข 9 ของลดวก ฟาน เบโธเฟนครงแรกทกรงเวยนนา

ในเดอนพฤษภาคม ค.ศ.1824 มการกลาวถงหรอเขยนถงงานดนตรอนยงใหญชนนอยมาก ซมโฟนน

เปนทรจกกนในชอ คอรลซมโฟน เนองจากใชเสยงนกรองเปนสวนหนงของดนตรในกระบวนท 4 เปน

ผลงานระดบตำนานของนกแตงเพลงผทหไมไดยนเสยงใดๆ แลว แตสามารถถายทอดงานดนตรชนคร

นออกมาไดอยางดเลศ An die freude ทอนรองประสานเสยงแบบปลกใจซงประพนธคำรองโดย

เฟรดรค ฟอน ชลเลอร (ค.ศ.1759-1805) ถกใชแทนสญลกษณแหงความเปนชาตนยมเยอรมน

ในตอนตนศตวรรษนน ในศตวรรษถดมาไดมการนำเพลงนไปเกยวของกบการปกปองคณคาอารย-

ธรรมยโรปและประวตศาสตรทางการเมองของยโรปในชวงกอตง ทวาในชวงปหลงๆ มานเพลงปลกใจน

มไดแคเหมาะกบสหภาพยโรปเทานน แตยงเปนหนงในสญลกษณของความเปนประชาธปไตย ทมการ

เรยกรองกนมากขนเรอยๆ เปนสญลกษณแหงเสรภาพททกประเทศในโลกแสวงหา ทกวนนเพลงนเปน

มากกวาเพลงประจำสหภาพยโรป เปนเพลงททกคนทวโลกรจกและใหการยอมรบในฐานะดนตรแหง

ประชาธปไตย เสรภาพ ความเสมอภาค และการเคารพความแตกตาง

Abstract

Since the time of the first performance of Ludwig van Beethoven's Ninth Symphony in

Vienna in May 1824, everything has been pretty much said and written about this monumental

work. The choral symphony–so called because of the significant presence of human voices in

the fourth movement–now belongs to the myth of a composer who, despite his deafness, was

able to express his inner music in a monumental and symbolic work. The An die Freude (“to

joy”) movement, in the form of a joyous song composed to a text by Friedrich von Schiller

(1759-1805), represented at the beginning of that century one of the signs of triumphant Ger-

man nationalism. During the next century, the symphony became associated with the defence

of the values of European civilization and the political history of Europe in the process of

บทเพลงและการเมอง: ซมโฟนหมายเลข 9 (คอราลซมโฟน) ของ

ลดวก ฟาน เบโธเฟน (1824) มากกวา “เพลงสรรเสรญแดความสข”

เพลงแหงมวลมนษยชาต แหงสนตภาพ การใหอภยและเสรภาพ

ดร.อองร ปอมปดอร* เขยน และ คมธรรม ดำรงเจรญ แปล

* ผควบคมวงขบรองประสานเสยง สาขาการควบคม และรวมวง วทยาลยดรยางคศลป มหาวทยาลยมหดล


construction. After reviewing the history of the symphony, this article shows that the Ode to Joy is no

longer limited to European ownership and to being a symbol of European Union. It is nowadays a

hallmark of a growing commitment to democratic values, the sign of an increasing desire for freedom in

almost all countries of the world. Beethoven's hymn is a universal music seen–and recognized–in the

defence of democratic values, those of liberty, equality of all people and respect for differences between

them.

นบตงแตความสำเรจจากการออกแสดงครงแรกของซมโฟนหมายเลข 9 ในบนไดเสยงดไมเนอร

ของ ลดวก ฟาน เบโธเฟน (Ludwig van Beethoven, 1770-1827) ในเดอนพฤษภาคม ค.ศ.1824

ณ กรงเวยนนานน บทประพนธนกลายเปนบทประพนธทสำคญและโดดเดนสำหรบวงออรเคสตรา

และวงขบรองประสานเสยงทถกหยบยกมาวพากษวจารณเกอบสองศตวรรษ ทงในแงมมของประวต-

ศาสตรดนตรและประวตศาสตรสงคมศาสตร คอราลซมโฟนซงเรยกตามกระบวนสดทายทมเสยงรอง

ของมนษยไดกลายเปนผลงานประพนธอนเปนตำนานทเขยนขนจากเสยงภายในของนกประพนธ ผซง

สญเสยโสตผสสะแหงเสยงภายนอก ผลงานซมโฟนหมายเลขสดทายทโดดเดนกวาผลงานอนๆ นเอง

ทำใหนกประพนธทานน ไดกลายเปนวรบรษแหงเยอรมนนและเขาสทำเนยบแหงนกประพนธทสำคญ

ทสดแหงครสตศตวรรษท 191

เพลงนไดใชบทกวของกวผยงใหญ คอ เฟรดรค ฟอน ชลเลอร (Friedrich von Schiller, 1759-

1805) ผานทางฉนทลกษณของเพลงรองทสนกสนาน อาน ด ฟรอยด (แดความสข: An die freude)

ซงเพยงไมกสบป หลงจากเพลงบทนถกประพนธขน เพลงนกไมไดเปนเพยงแคสญลกษณของเพลง

ในภาษาเยอรมนทสำคญ แตรวมถงการเปนเพลงทสะทอนถงวฒนธรรมของยโรป และไมไดหยดอย

เพยงเทานน บทเพลงนไดมผลไปถงประวตศาสตรการเมองของยโรปและอกหลายๆ ประเทศในตาง

ทวปทถวลหาซงเสรภาพและประชาธปไตย นอกจากการเปน “เพลงสรรเสรญแดความสข” กระบวนท

สของบทประพนธนยงสามารถตความถงการเปน “เพลงสรรเสรญแดเสรภาพ” หรอจะเรยกวาเพลง

แหงสนตภาพและเสรภาพกไดในอกทางหนง แมวาเพลงนไมไดจดอยในกลมเพลงปฏวตการเมอง

แตประเดนหลกตลอดครสตศตวรรษท 20 ของเพลงน ยงคงเกยวของกบคณคาของประชาธปไตย สง

ทนาสนใจในเพลงนไปไกลเกนกวาทำนองหลกอนไพเราะทเรยบงาย จากความเรยบงายของทำนอง

หลกนเอง ทำใหเพลงนเปนทจดจำไดงายและกลายเปนแนวทำนองทสามารถรองตามและเปนทนยม

ไดอนเปนหนงในลกษณะทสำคญของเพลงการเมอง เพลงนมแนวคดรวมกบแนวคดเรองความเสมอ-

ภาคเทาเทยมทเกดขนในชวงหลงสงคราม อนหมายถงแนวความคดเรองประชาธปไตย ความ

เสมอภาคทางการเมอง และเสรภาพ ทยงคงเปนทถวลหาในหลายๆ ประเทศทวโลกแมในปจจบน

1ในยคทเบโธเฟนอย ทานเปนทรจกในกลมประเทศแถบ ออสเตรย และเยอรมนนเปนหลก และเปนทรจกพอสมควร

ในฝรงเศส และองกฤษ


บทความตอไปนจะพยายามแสดงใหเหนถงพฒนาการของชนงานเพลงนในสถานททวโลก และ

ความเชอมโยงระหวางบทเพลงกบเรองของการเมอง โดยเฉพาะการทบทเพลงสงผลตอการขยายตว

ของความคดเแบบประชาธปไตยในสวนตางๆ ของโลก

1. เพลงการเมองและสถานะใหมทางสงคมของนกดนตร

ความคดเรอง คอราลซมโฟน (Symphonie Chorale ในภาษาฝรงเศส) คอผลทสขงอมจากการ

บมความคดมายาวนาน โดยในป ค.ศ.1822 เบโธเฟน ไดเรมทจะทำการประพนธซมโฟนบทใหม

ทมรปแบบแตกตางออกไปจากทมอยกอนหนานนหรอไมกปทมการประชม ณ กรงเวยนนา (1815)

เบโธเฟนมความคดทจะนำงานเขยน อาน ด ฟรอยด (An die freude) ของชลเลอรมาใสทำนอง และ

จากบรรยากาศทางการเมองทคอนขางพเศษในขณะนนคอ การกลบมาเตบโตของกระบวนการชาต

นยมออสเตรยและเยอรมนหลงการการมชยเหนอนโปเลยนแหงฝรงเศส จงไมแปลกทนกประพนธ

ทานนมสวนรวมในการแสดงออกถงอดมการณแหงปตภมนยม2 ในเวลาเดยวกนนบทเพลงทเปน

ทรจกกนมากทสดทถายทอดอดมการณนคอ เดร โกลไรชเชอ อาวเกนปลก (หวงเวลาแหงเกยรตยศ

: Der Glorreiche Augenblick, opus 136) ทออกแสดงเมอวนท 26 พฤษจกายน ค.ศ.1815 ในโรง

มโหรสพในพระราชวงแหงจกรวรรด ณ กรงเวยนนาตอหนาพระพกตรและเชอพระวงศ หากมองผาน

ทางลกษณะและโครงสราง บทประพนธนไดเปดทางใหมใหกบซมโฟนแหงอนาคต “การเรยกรองซง

ภราดรภาพแหงมนษยชาตตอระบอบสมบรณาญาสทธราชคอการรวบรวมเสยงแหงประชา ซงได

ปรากฏอยตลอดเวลาในบทประพนธน”.3

ผลงานซมโฟนนถกจบตามองมากทสดในเรองแนวคดใหมดานดนตร กลาวคอ การเปน

บทประพนธทอยกงกลางระหวางเพลงโอราโตรโอแบบเฮนเดล เพลงปฏวตแบบฝรงเศส และเพลงชาต

ซงเปนแนวเพลงทนยมกนมากในประวตศาสตรชวงกระบวนการชาตนยม4 รองรอยแรกของซมโฟน

หมายเลข 9 นทดเหมอนจะเปนเพยงหมายเลข 8 กลาวคอ แนวคดทจะมวงขบรองประสานเสยง

ขนาดใหญสกชวงหนง ความคดเรองของการใชการรองประสานเสยงเพอแสดงออกซงความเปน

อนหนงอนเดยวกนแหงความเปนชาตและประชาคมภายใตภาษาและวฒนธรรมเดยวกนน มใหเหน

ในบทประพนธ เดร โกลไรชเชอ อาวเกนปลก กอน “เพลงสรรเสรญแดความสข” ในบรบทชาตนยม

นเพลงซมโฟนบทใหมจะถกออกแสดงในงานคอนเสรตยโรป ซงเปนความพยายามทจะสรางอตลกษณ

ทางการเมองของยโรป ภายใตคำจำกดความของ เคลเมนส เวนเซล ฟอน เมตเตรนส (Klemens

Wenzel von Metternich, 1773 - 1859) จากความคดทวาเปนทางออกเดยวทจะปองกนการกลบมา

ของทรราชและสงคราม

2เพลงจำนวนมากทเขยนอทศใหกบประเทศผชนะ

3Esteban Buch, Le Neuvieme de Beethoven (Paris: NRF Gallimard, 2003), 99.

4ซมโฟนหมายเลข 9 ถกจดไวในเพลงประเภทเพลงการเมองสมยใหม เชน God save the King ในสหราชอาณาจกร

และ La marseillaise ในฝรงเศส


สำหรบเบโธเฟนแลว การเขยนผลงานนเปนงานทยาวนานและความคดในการประพนธผลงาน

นถกพบเกบไปพกหนงจากเหตผลของการทำงานอนๆซงกำลงชกอยในขณะนน โครงการเขยนซมโฟนน

กลบมาอกครงในป ค.ศ. 1822 จากการไดรบการวาจางจากสมาคมฟลฮารโมนกแหงลอนดอน

ซงเบโธเฟนกตอบรบการวาจางนอยางเตมใจ ผทแวดลอมเบโธเฟนตางใหการสนบสนนในโครงการน

และคาดหวงวาซมโฟนทจะกลายเปนซมโฟนหมายเลข 9 น จะมสวนรวมแบงปนอดมการณปตภมนยม

และเปนการกลบสหนาฉากดนตรของนกประพนธทานน 5 ทายทสดแลวซมโฟนนออกแสดงครงแรก

เมอวนท 7 พฤษภาคม ค.ศ. 1824 ณ โรงละครเครนธเนอรธอร กรงเวยนนา “การแสดงดนตรอน

ยงใหญของทาน ลดวก ฟาน เบโธเฟน” ซงประกอบไปดวย โหมโรงขนาดใหญ (เพลงโหมโรง ด รอเนน

ฟอน อาเธน ฉบบเรยบเรยงขนใหม)6 เพลงชดสรรเสรญ (บทมสซา โซเลเนล) และเพลงซมโฟน

ขนาดใหญ “ซงกระบวนสดทายประกอบดวยเหลานกรองเดยวและกลมนกรองประสานเสยงบน

เนอรองของชลเลอร แดความสข” ใบประกาศโฆษณายงระบอกวา “นกประพนธจะเปนผควบคมวง

ดวยตนเอง”7 คอนเสรตครงนประสบผลสำเรจอยางยง ทกความคดเรองปตภมนยมพรงพรขน

ในความปตแหงบทขบรองประสานเสยงในกระบวนสดทาย “แดความสข” เหตจากการออกแสดง

ครงแรกของซมโฟนหมายเลข 9 ทถกกลาวขวญในมมมหาชน สถานะของเบโธเฟนจงถกยกขนไป

จากการเปนเพยงแคลกจางของผอปถมภหรอคนมเงน กลายเปนเสมอนผประกาศถอยคำของมวลชน

ผใฝหาเสรภาพจากบทกวของชลเลอร ขณะเดยวกน อนตอน ชนดเลอร (Anton Schindler, 1795 -

1864) ไดเขยนในบนทกวา “ในชวตนขาพเจาไมเคยไดยนเสยงปรบมอทบาคลงและจรงใจเทากบ

วนน” 8

2. สนทรพจนเรอง “สขแหงภราดรภาพ หรอ “เสรภาพ” ?

โครงการทจะนำเอารอยกรองของชลเลอรมาใสทำนองนนไมไดเปนเรองใหมเลย ในขณะนน

ความคดนเรมตงแตเบโธเฟนคนพบ “ถอยแถลงแหงเสมอภาค“ ในป ค.ศ.17859 รอยกรองของ

ชลเลอรนนเตมไปดวยความคดเรองของสขแหงภราดรภาพ ซงความคดนมปรากฏอยบางแลวในบาง

ผลงาน เชน “โอดแดเสรภาพ” (Ode a la liberte) ทประชาชนมตออำนาจปกครองแบบเบดเสรจ

และทรราช เบโธเฟนเองคดเลอกบทรอยกรองทไมแสดงถงเรองทรราชอยางเปดเผย (ฉบบป ค.ศ.

1801) เพอหลกเลยงความไมพอใจของหนวยงานทมอำนาจในขณะนน เบโธเฟนเลอกกลอนสามบท

แรกจากกลอนแปดบาทจำนวนแปดบท (ซงมลกษณะเปนบทกลอนตอบโต) ซงเปนชวงบทกลอนทหน

ออกจากประเดนหลกอนๆ ของกลอนตนฉบบซงพดถงเรองความโหดรายของโลก ดเหมอนวา

5เบโธเฟนเพงเลกโดนจบตามองโดยทางการออสเตรยหลงป 1815 ไมนาน

6Die Ruinen von Athen, op.113 ประพนธขนโดยเบโธเฟนในป 1811

7Jean and Brigitte Massin, Ludwig van Beethoven (Paris: Fayard,1967), 419.

8เขาไดบอกไวแมกระทงวา นกรองชอ Karoline Unger (1803-1877) เปนคนสะกดแขนเบโธเฟนเพอใหหน

กลบไปดผฟงปรบมอ

9การชมนมเพอเพอเรยกรองความเทาเทยมในป1785 เปนการเรยกรองถงความเทาเทยมกนทางการเมอง และการ

ลดทอนอภสทธระหวางบคคล


เบโธเฟนตองการทจะใหนำหนกในเรองความสขทปดเปาความโหดรายและความกลวเสยมากกวา

ลำดบของกลอนแตละบทนน ถกจดวางใหมเพอใหเหมาะสมกบการรองเดยวและการรองประสานเสยง

กบวงซมโฟนออรเคสตรา วงขบรองประสานเสยงรองรบ เลยนแบบบททถกรองนำไวโดยนกรองเดยว

การวางรปแบบการดำเนนเพลงแบบน ทำใหสามารถใชวงขบรองประสานเสยงประหนงตวแสดงท

คดสรรมาแลวเพอพฒนาแนวคดหลกผานวธการเรยนรตอบโต กลาวคอนกรองเดยวรองแนวทำนอง

หลก ซงจะถกเรยนรและรองรบโดยเพอนพองและนองพ

แนวคดหลกของเพลงซมโฟนบทนคอ “สข” (Freude) ความสขทเขาใจไดไมยากวาหมายถง

ความสขของประชาชนนบลานทมตอความปราชยของนโปเลยนในป ค.ศ.1815 ความสขนคอ ผลของ

การตอสเพอเสรภาพอนยาวนานตอความโหดรายของโลกทแสดงออกผานทางสามกระบวนแรกของ

ซมโฟนทเปนการเตรยมกอนเขาสบทขบรองประสานเสยงในกระบวนสดทาย “อนทจรงแลวการวาง

แนวทางการดำเนนเพลงแบบเลาเรองจากความขดแยงสทางออกของปญหาคอหวใจของการเปลยน-

แปลงเพลงประเภทซมโฟน ซงเปนหนงในเรองทเบโธเฟนอทศไวใหกบประวตศาสตรดนตร”10 ใน

ซมโฟนทวไปแบบไฮเดน นำหนกความสำคญนนมกจะตกอยในกระบวนแรกของซมโฟน ในทาง

ตรงกนขาม เบโธเฟนกลบใหนำหนกไปในทางกลบกนโดยใหกระบวนสดทายเปนการคลคลาย สรป

ทกอยางทถกสรางตระเตรยมมาในสามกระบวนแรก ซงการวางแผนบทประพนธแบบ “cathartique”

นมใหไดยนมาแลวในซมโฟนหมายเลข 3 (เอรอยกา 1804) หรอในการพฒนาตวโนตสตวในซมโฟน

หมายเลข 5 (1808) การวางแผนเพลงแบบนไดกลายเปนเอกลกษณของเบโธเฟนอยางชดเจน

วงขบรองประสานเสยงทำหนาทตอบคำถามและใหความเขาใจกบทางออกของปญหา คอราลซมโฟน

บทนไดกลายเปนบทเพลงทถกพยายามตความมากดานปรชญา เชนเดยวกบการพยายามตความ

การวางแนวการเขยนเสยงประสานทถกตความถงเสนทางของชะตากรรมของมนษยชาต ซมโฟน

หมายเลข 9 เปรยบเสมอนบทสนทรพจนอนงดงามแหงมนษย หากเจาะจงลงไปในชวงการนำเสนอ

แนวทำนองหลก แนวทำนองนจะถกใชเปนหลกตลอดจนไปถงชวงบทสรปของการขบรองประสานเสยง

โครงสรางของซมโฟนทมหวใจเปนมนษยทนำเสนอโดยเบโธเฟนนเอง ทเปนการนำเสนอความคด

สดทายของนกประพนธทานนทวาดวยอดมคตแหงภราดรภาพและสนตภาพ อนเปนประเดนหลกของ

การอยรวมกนอยางมความสขบนโลก

10 Buch, 119.


3. ทวงทำนองแหงความสข เสยงของมนษยในทกสถานะ

ทำนองแหงสข (Freudens-melodie) ถกนำเสนอกอนเขาในสวนของการขบรองประสาน

เสยงโดยเครองดนตร เสยงรองเองถกเขยนขนในลกษณะการเขยนทำนองใหเครองดนตรโดยการ

กระโดดขามขนเสยงคแปด เหลานกรองในยคนนบนถงความยากในการรอง และนกวจารณวพากษ

วจารณถงรปแบบการประพนธน11 ในหองเพลงแรกแนวทำนองนนบรรเลงในแบบรายโดยเครอง

ดบเบลเบส และถดมาถกหนนดวยเสยงเชลโลโดยการเลนลกษณะทำนองและระดบเสยง เดยวกน

แนวทำนองจากเครองเสยงตำนถกดดแปลงอยางรวดเรวเพอเตรยมการเขามาของแนวทำนองทถก

พฒนาใหซบซอนยงขนทเลนโดยเครองอนๆ ดวยรปแบบทำนองทงายและชด ทำนองแหงสขนน

ประพนธขนตามแบบเพลงชดสรรเสรญ ซงใกลเคยงกบเพลงการเมองทเคยถกทำมากอน ไมวาจะเปน

โดย ไฮเดน (Joseph Haydn (1732-1809)) หรอ โมสารท (Wolfgang Amadeus Mozart (1756-

1795))12 อยางไรกตาม เบโธเฟนไดหยบยกประสบการณจากเพลง ฟองตาซ คอราล (ในบนไดเสยง

ซไมเนอร 1808, opus 80) ทเขยนขนกอนหนามาทำใหม ซงมการพฒนาวตถดบในการเขยนเพลง

ทไมตางกนนก แสดงใหเหนถงการเขยนเพลงรองทพบกบจดลงตวกบดนตร 13 ในซมโฟนหมายเลข

9 กลมนกรองนนรวมกนสงสรรคความสข ในประโยคเพลงแรกๆ สำหรบการรองนนเสยงบารโทน

ทำหนาทเสมอนเจาภาพของงานสงสรรคน โดยปาวประกาศถงความสขสเพอนพนองทรองรบอยาง

รวดเรว สรางสมพนธตงแตเรมคำพดแรกๆ นกรองเดยวบารโทนพยายามทจะรบนำทกคนใหละทง

ทำนองทงหมดกอนหนาเพอเขาสแนวทำนองหลกแหงความสข O Freunde! Nicht diese Tone! Sondern

Lasst uns angenehmere anstimmen und Freudenvollere! (เพอนเอย! อยารองแบบน! ชวยกนรอง

ใหสบายและสขกวาน!).

เสยงรองของนกรองเดยวแทรกเขามาในเสยงบรรเลงของวงออรเคสตรา เพอตอสลบลางแนว

ทำนองตางๆทนำเสนอมากอนหนา ทกอยางทถกนำเสนอเกยวกบความโหดรายและความนากลว

จะถกปดเปาเพอรบเพลงรองแหงเสรภาพ กระบวนการเรยนรถกถายทอดจากนกรองเดยวสวงขบรอง

ประสานเสยง แนวทำนองหลกนนจะถกใชไปตลอดโดยการเปลยนรปเปลยนราง ทงแบบมการหยบยม

สำนวนดนตรแบบทหารหรอแบบดนตรในครสตศาสนา การเปลยนสำนวนนนไมไดละทงทำนองเดม

แตอยางใดแตจะวนกลบมาในรปแบบทเราพอเรยกกนไดวา “แบบบนไดวนขน”14 ทไมมจดสนสด

..

11Massin, 434.

12โดยแตเดมแลวเพลงของไฮเดน เปนเพลงสรรเสรญพระจกรพรรดแหงจกรวรรดออสเตรย สวนเพลงชาตออสเตรยนน

ใชเพลงของโมสารท และโจฮน โฮลเซอ (Johann Holzer (1753-1818))

13ฟองตาซ คอราล ในบนไดเสยง ซไมเนอร ผลงานลำดบท 80 นนมพนฐานมาจากเพลง เกเกนลเบอ (Gegenliebe)

ซงเปนเพลงรองทไดแรงบนดาลใจจากเรองของความรก

14Michel Lecompte, Guide illustree de la Musique symphonique de Beethoven (Paris: Fayard),182.


แนชด ในกลอนบทถดมา (Wem der grosse Wurf gelungen) ในบรรยากาศคลายคลงกบการม

สวนรวมของประชาคม เรมตนโดยการทกลมนกรองเดยวสคนรองประสานกนและรองรบ โดยการ

เลยนทำนองเดมโดยวงขบรองประสานเสยงวงใหญ ในชวงทสาม (Freude trinken alle Wesen) ยงคงใช

โครงสรางเดม (Und der Cherub steht vor Gott) กอนทจะสรปจบอยางยงใหญโดยการคางอารมณ

ดนตรไว

ในชวงทสนนถกสรางในแบบทแตกตางออกไปโดยสนเชง โดยเรมในแบบ มารเค อาลา ทรกา

(ตรกเดนทพหรอทคนกนในชอ เตอรกชมารช marche alla turca) โดยการบรรเลงของเครองลม

ประกอบเครองกระทบทใหความรสกแบบทหารหาญ เสยงเทเนอรเรมรองนำในสองบาทแรก (Froh,

wie seinen Sonnen fliegen) ตามดวยการรองรบทนทโดยวงขบรองประสานเสยงชายลวน บทของ

การเรยนรรองรบกลบมาซำอกครงหนงภายใตรปแบบทหารหาญ ซงเหลาผชายไดรวมพลเปนกองทพ

วรบรษ ทวงทำนองการเดนทพโดยการบรรเลงเพยงเครองดนตรโดยไมมนกรองนนกลบเขามาอกครง

ซงไมตองสงสยเลยวาเปนการอปมาถงเสยงสมรภมสงคราม ทอนนมาถงชวงสดทายโดยการกลบมา

รองรบบทรอง ในครงแรกดวยวงขบรองประสานเสยงทงวง และชวงนเองทสอถงการเปนเพลงสรรเสรญ

ทกๆ คนรองเปนอนหนงอนเดยวกนเพอแสดงออกถงชยชนะตอสงเลวราย และความสขทไดอยรวมกน

ภายใตภราดรภาพ

ในทนททนใดนน แนวทำนองฮกเหมแนวใหมจากกลมนกรองประสานเสยงชาย (Seid

umschlungen, Millionen!) เรยกรองการรวมตวกนของมนษยชาตภายใตความสขแหงพระบดาผสราง

(Vater) ในชวงนดนตรมจงหวะจะโคนทฟงดศกดสทธและลกลบจากรปแบบการรองทคลายคลงกบ

เพลงสวดเกรกอเรยนในยคกลาง เปนการรองถงพระผเปนเจาทมองไมเหนและมพระคณ จากนน

เบโธเฟนไดนำทำนองสองทำนองมาเขยนเปนทำนองไลกนสำหรบวงขบรองประสานเสยง เราสามารถ

รบรถงรปแบบลกษณะการประพนธเพลงทใกลเคยงกบรปแบบ การประพนธเพลงขบรองประสานเสยง

ในอดตทผานมาในชวงนของเพลงโดยเฉพาะแบบแกรนดโอราโตรโอแบบเฮนเดล ชวงนแสดงใหเหนถง

การหลอมรวมของแผนดนมนษยและจกรวาล โลกทงสองไดหลอมรวมกนเพอประกาศถงสจจะธรรม

สงสด คอ “จมพตนแดทงโลก”15 ทรวบรวมมนษยทกคนไวดวยกน แนวทำนองใหมทเกดจาการผสม-

ผสานสองทำนองนเองทแสดงถงการผสมผสานกนระหวางโลกอนศกดสทธและโลกมนษย พรอมกบ

วงออรเคสตราทบรรเลงลกจบอยางเดนชด

15“Diesen Kuβ der ganzen Welt!” จากเนอรองของชลเลอร อนมความหมายในเชงเปรยบเทยบถงการประทานพร

จากพระผเปนเจาแหงภราดรภาพแกโลกมนษย


4. “เบโธเฟนของแตละคน””ความนยมตอซมโฟนหมายเลข 9

เฉกเชนเดยวกนกบผลงานประพนธดนตรอนๆ เบโธเฟนไมไดเปนผททำให “เพลง

สรรเสรญแดความสข” กลายเปนเพลงแหงเสรภาพ แตเปนประวตศาสตร จากมมมองทางสงคม

ศาสตรและการเมองเชนเดยวกนกบทมาของเอกลกษณของชาต เหตเพราะตลอดระยะเวลาใน

ประวตศาสตรเพลงซมโฟนหมายเลข 9 นนไดคอยๆ กลายเปน “เพลงการเมอง” ทสำคญดเหมอนวา

ผประพนธตองการจะปลกและรวบรวมทกคนในยโรปสแนวคดปตภมนยมแหงยโรปมากกวาการเปน

สญลกษณของชาตนยมเยอรมน เบโธเฟนไดรบการสดดเปนวรบรษแหงชาตในชวงกลางครสศตวรรษ

ท 1916 ในครสตศตวรรษถดมาความโดดเดนของ “เพลงสรรเสรญแดความสข” ไมหยดยงทจะม

ความสำคญ คณะปกครองไมวาระบบใดกตางมการตความบทประพนธนเปนของตนเอง ไมวาจะเปน

เรองภราดรภาพในความคดแบบมารกซสต เพลงแหงเสรภาพในความคดแบบสาธารณรฐ และรวม

ไปถงเพลงโฆษณาชวนเชอในความคดของนาซ

“เพลงสรรเสรญแดความสข” ไดพบกบดานมดตลอดระยะเวลาในประวตศาสตร ในยคกระแส

ชาตนยมเยอรมน พรรคนาซ (1933-1945) ไดใชเพลงนเปนเครองมอหนงทสำคญในการโฆษณา

ชวนเชอ ความสงสงของบทประพนธของเบโธเฟนถกนำไปใชในการแสดงถงความสงสงของประชาชน

ชาวเยอรมนและเชอสายชาวอารยน พรรคนาซไดทำใหความหมายสากลทแทจรงของบทประพนธน

หลบไหลไปและแทนทดวยภราดรภาพแหงประชาชาวเยอรมนเทานน สะทอนถงความคดแบบใน

วฒนธรรมชาตนยมแหงครสตศตวรรษท 19 ซงเปนสงทตรงกนขามอยางสนเชงกบเจตนาแหง

ผประพนธ บทเพลงซมโฟนหมายเลข 9 ของเบโธเฟนนนถกออกแสดงอยางสมำเสมอในยคไรชทสาม

บทประพนธนถกนำออกแสดงซำแลวซำอกในชวงเฉลมฉลองวนคลายวนเกดของทานผนำ17 ในป ค.ศ.

1933 บทประพนธนถกบรรเลงในพธเปดในปแรกของงานเฉลมฉลองยคนาซ ซงในงานนเองท

เบโธเฟนและวากเนอร ไดกลายเปนชอของนกประพนธหลกแหงดนตรเยอรมนบรสทธ18 เนอรอง

ทเขยนขนโดยชลเลอรนนสรางปญหาบางประการใหกบนกทฤษฎนาซ แมมนษยเปนพนองกนแตกม

ขอบเขตจำกดในภราดรภาพ กลาวคอ ไมรวมชาวยว พวกบอลเชวก กลมรกรวมเพศ พวกยปซ และ

อนๆ อกมากมาย

16ตงแตป 1845 ในงานเทศกาลเมองบอนน (Bonn) เพอระลกถงมรณะกาล

17อโดลฟ ฮตเลอร (Adolf Hitler (1889-1945)) ไดกลาวไววา “เบโธเฟน ไดสรางดนตรทสามารถรวบรวม ชาวองกฤษ

ไวดวยกน” SCHRODER, Heribert, “Beethoven in Dritten Reich”, in Beethoven und die Nachwelt.

Materialen zur Wirkungsgeschichte, Bonn, Ed. Beethovenhaus, 1986, p.221.

18แถลงการรวมในการประชมสมชชาท ดเซลดอรฟ ในป 1938 เพอตอสกบ “ศลปะหยาบ” ซงคอดนตรของชาวยว

และบอลเชอวก (Entartete Kunst)


คณะปกครองภายใตการนำของฮตเลอร ไมไดเปนคณะปกครองทเหยยดหยามเชอชาตเพยง

คณะปกครองเดยวทใชบทประพนธน ในป ค.ศ.1974 รฐบาลผวขาวแหงโรดเซย (ปจจบนคอประเทศ

ซมบบเว)19 ไดใชกระบวนสดทายของซมโฟนบทนเปนเพลงชาตเพอแสดงถงความเหนอกวาของ

อารยธรรมตะวนตกและศาสนาครสต รวมถงการเนนยำถงความแตกตางระหวางเผาพนธ จากความ

คดเหนนการใชบทเพลงนโดยประเทศโรดเซยนน เปนการใชทจอมปลอมพอๆ กบพวกนาซ ปฏพากษ

แหงบทเพลงนยงเดนชดจากการเจตนาละเลยความหมายของภราดรภาพทไมอาจควบคไปกบความ

พยายามสรางอตลกษณนยมชาต นกวจารณดนตรไมนอยในยคนนมกจะวเคราะหบทประพนธบทน

ในทำนองทวาเปนเพลงทถกใชงานสำหรบการวางรปแบบของวฒนธรรมยโรป และปฏเสธวฒนธรรม

ทองถนของประชาชนชาวอฟรกน

5. สการเปนอตลกษณแหงยโรปและสญลกษณแหงทกประชาชาต

ในครงหลงของครสตศตวรรษท 20 “เพลงสรรเสรญแดความสข” ไดเปลยนจากการเปน

เพลงสญลกษณของเผดจการและกดกนเชอชาตเผาพนธมาเปนเพลงทแสดงถงพลงแหงประชาธปไตย

ความเขาใจผดในอดมการณของบทประพนธ 20 คอยๆ กลบเขามาอยในเจตนารมณเดมเมอบทเพลง

นถกประพนธขนนนคอการสดดคณคาของภราดรภาพ การใหอภย และเสรภาพ ภายใตโครงสราง

ทางการเมองของยโรปคณะผแทนไดคดเลอกเพลงนเปนเพลงแหงสหภาพยโรปอยางเปนทางการจาก

คณคาเรองประชาธปไตยในบทเพลง เบโธเฟนเองกถกทำใหเปนเยอรมนนอยลง และกลายเปน

นกประพนธแหงผคนทตอสเพอประชาธปไตยในระดบชาตและนานาชาต ซมโฟนบทนไดเปน

สญลกษณแหงการสรางอตลกษณของการรวมตวกนของประเทศตางๆ ในยโรปภายใตอดมการณท

แขงแกรงเดยวกนคอ สนตภาพ และประชาธปไตย ในป ค.ศ.1971 คณะผแทนแหงสหภาพยโรปไดยำ

รบรองสถานะของการคดเลอกเพลงบทนเปนเพลงประจำสหภาพยโรป แฮรเบรต ฟอน คาราญาน

(Herbert von Karajan, 1908-1989) ไดนำเรยบเรยงบทเพลงนทสำหรบวงออรเคสตราออกแสดง

ในพธเฉลมฉลองอยางเปนทางการ โดยมจงหวะทชาลงและสวนของแนวรองประสานเสยงไดถก

ดดแปลงใหเครองดนตรบรรเลงแทน จากครงแรกทสหภาพยโรปไดเลอกเพลง “เพลงสรรเสรญแด

ความสข” เปนเพลงสญลกษณแหงสหภาพแสดงใหเหนถงความปรารถนาทจะใหการเมองยโรปเปน

อนหนงอนเดยวกนในอนาคต “เพลงสรรเสรญแดความสข” ตอกยำถงความผกพนระหวางประเทศ

ยโรปกบสนตภาพและประชาธปไตยบนพนฐานแหงภายใตพลงแหงอดมการณและการปรองดอง

19หนงในรฐบาลชดสดทายในครสตศตวรรษท 20 และอฟรกาใต ทยงคงใชนโยบายกดกนสผว

20เปนสญลกษณทสำคญในปท 20 จากการลมของกำแพงเบอรลนในป 1989


21ตงแตป 1985 “เพลงสรรเสรญแดความสข” ไดออกแสดงทกปทโตเกยวและเมองสำคญอนๆ โดยการรวมตวกน

ของนกรองทงมออาชพและมอสมครเลน และบางครงไดรบการสนบสนนจากผแทนสหภาพยโรปในญปน การแสดง

ครงสดทายในวนท 26 กมภาพนธ 2009 ไดสรางสถตรวบรวมนกรองถง 5,000 คน

22ประสบการณดานประชาธปไตยไทยและประเทศเพอนบานเปนตวอยางทด ในประเทศไทยไดมความพยายามของ

ผอำนวยเพลงทานหนงทจะออกแสดงบทประพนธนทกปในประเทศ

23สญลกษณนเปนทตอสมานานโดยเฉพาะในฝรงเศสตงแตการปฏวตเมองป 1789

ในขณะทยโรปไดประกาศเพลงนเปนสญลกษณแหงประชาคมของตนอยางเปนทางการ บทเพลง

นกยงไดกลายเปนอกหนงบทเพลงแหงคณคาของประชาชาตสากล ซงแนนอนวาทำใหเพลงนมความ

เปนยโรปนอยลงแตเปนสากลยงขน ทกวนนคอราลซมโฟนเปนมากกวาสญลกษณแหงการรวมตวกน

ของประชาคมยโรป บทประพนธบทนยงเปนบทประพนธสากลททกคนรจก และยงจะรจกเพมขน

ในฐานะสญลกษณแหงการตอสเพอปกปองอดมการณประชาธปไตย โดยพนฐานเรองเสรภาพและ

การเคารพซงกนและกนในความแตกตาง ในประเทศญปนมการออกแสดงซมโฟนและบทเพลงแหง

ความสขนทกปเพอยำเตอนถงความจรงจงแหงเสรภาพและภราดรภาพ21 ปจจบนนระบบทางการเมอง

นนมแนวโนมเขาหาระบบการปกครองแบบประชาธปไตย บอยครงทประเทศทยงเยาววยตอประสบ-

การณประชาธปไตยเชนประเทศในแถบแอฟรกาหรอเอเชย22 ตความบทประพนธบทนดวยโทนเสยง

แหงความคดทแปลกประหลาดออกไป บทประพนธของเบโธเฟนนนเรยกรองซงการปฏวต ทไมใชเพยง

แคการปฏวตความคดแบบนามธรรมหรอคำพดสวยงามของการเรยกรองสทธมนษยชน หรอสทธแหง

ความ เทาเทยมของประชาชน23 แตเรยกรองใหมนษยทกคนสามารถมชวตรวมกนภายใตสนตภาพ

เสรภาพ และภราดรภาพ เบโธเฟนเองไดกลายเปนอาทตยทยงคงทอแสงผานทางบทประพนธบทน

ซงยงคงสองสวางแกคนทยงคงคนหาคณคาแหงความสขของเสรชนและสงคมจนถงทกวนน


Abstract

To this day, undergraduate theory curriculum is primarily concerned with information

related to the form defining elements of functional harmony. Students are taught to analyze

harmonic context and pitch relationships almost to the exclusion of all other factors. How-

ever, contemporary and modernist compositions frequently rely far less on pitch relationships

as primary form creating devices. Other parameters take on greater significance. Even as

pitch remains a critical element in serial and set related music, a method of drawing attention

to non-pitch or non-functional harmonic structures is crucial to a more complete understand-

ing of the form and comprehension of post-tonal music. As a potential remedy, this article

explores the possible utilization and merits of James Tenney's gestalt based analytical model

presented in his book Meta+Hodos. Within the context of this paper, his insights into gestalt

theory will be used as an attempt to clarify and describe perceived aural phenomena from

which a more comprehensive interpretation of non-tonal music may follow.

ypically, undergraduate theory classes are primarily concerned with materials related to

tonality–the principal governing factor of form and comprehension in the music of the

Baroque, Classical and Romantic periods and the music experienced most often by the major-

ity of concert goers. Topics in the average theory class revolve around chord structure, voice-

leading, harmonic motion, tonal form and the like. Rhythm gets the occasional nod. Texture,

timbre and density usually wait for orchestration class. Certainly more than pitch manipula-

tion accounts for the success of tonal music, but, due in no small part to time restrictions, tonal

function is emphasized almost to the exclusion of all other parameters. After several semes-

ters of well-meaning myopic tonal indoctrination, students are left with the impression that

pitch is virtually the only element of form worth a mention. Frequency manipulation "is"

music.

Meta+Hodos: Applying James Tenney's Gestalt BasedAnalytical Model In Undergraduate Theory Pedagogy

Brian Mills*

T

* Theory and Composition, Dept. of Performance, School of Music, Assumption University


The situation with music from the early 20th century onwards is quite different. Even

the casual or inexperienced observer will concede that, if nothing else, the music of the 20th

century and today is far more diverse than any other period in history–banal, cerebral, pomp-

ous, trite-frustrated expectations common and foot-tapping tunes too few for some. The

kaleidoscopic variety cannot be attributed to pitch manipulation alone. Organized in a manner

completely unlike previous eras, much of the music of the 20th century and today requires a

more flexible approach in its description, analysis, and performance.

But how are we to approach such unfamiliar music in the classroom? The old tonal

tools are not appropriate for the job. Set theory is excellent for pitch information but does little

to explain many of the other peculiarities on non-tonal music. The following discussion will

focus on gestalt theory as a possible additional avenue of exploration available to undergradu-

ate theory instructors in their classroom analysis of non-tonal music.

As a partial remedy to the lack of appropriate analytical methods for non-tonal music,

James Tenney wrote Meta+Hodos as his Master's thesis at the University of Illinois in 1961.

In the seminal work, Tenney attempted to create a means of describing and organizing new

music parameters in the terms of gestalt psychology–an entirely novel approach at the time.

The focal point of the book is that many parameters other than pitch form aural gestalts

(temporal gestalts) and ultimately through their compilation and organization on several hierar-

chical levels, our perceptions of entire pieces are formed. The work was not created as a

textbook. There are no step by step analytical applications. However, an adoption of some

form of Tenney's gestalt based approach within undergraduate theory coursework will help

foster an awareness of the multitude of parameters that receive varying states of formal

significance within many works of non-tonal music.

Gestalt theory attempts to clarify issues of perception–not interpretation. Within the

context of this paper, it is a means of describing perceived aural phenomena from which a

more comprehensive interpretation of new music may follow. It is not an absolute, cut and

dried method. Some of our perceptions are relatively constant, at other times they vary with,

among other things, our experience, our health, familiarity with the music or the particular

circumstances surrounding the performance. However, applying the rudimentary concepts of

the theory to our perception of music will reveal much more than pitch analysis alone.

The terms and techniques of Meta+Hodos are entirely removed from traditional

harmonic analysis and brief descriptions of the principles of gestalt formation are necessary

before an application can be demonstrated. The terms may seem rather unmusical and scien-

tific to some–a barrier instructors should take into consideration when first presenting the

material to their classes. However, gestalt concepts presented within Meta+Hodos will be


familiar, at least in passing, to any student who has completed an introductory college course

in psychology. The novelty lies in the application within a musical setting.

Of primary importance is the principle of equivalence. The principle states that all

parameters of music may form cohesive units or aural gestalts individually or in conjunction

with other parameters, and serve equally as structural elements within varying hierarchical

levels–levels loosely grouped into three categories. For the most essential level or unit of

form, Tenney reserves the term clang–a sound configuration of various parameters

perceived as a primary musical unit or aural gestalt. A clang may be subdivided into

elements–aural units forming component or subordinate parts of a clang. Clangs, set apart by

way of their unity and singularity, form sequences–aural gestalts larger than and not as strong

as clangs and requiring a degree of memory.

Structural units–aural gestalts–are formed by primary and secondary factors of cohe-

sion and segregation. By way of the primary factor of similarity, sound elements with similar

values in some parameter tend to form clangs or sequences while relatively dissimilar sounds

produce segregation. Proximity, the other primary factor of cohesion and segregation, refers

to aural gestalts formed by simultaneous or contiguous collections of sounds. By way of

contrast, segregation will occur as greater separations in time are introduced–other factors

being equal.

Secondary factors of cohesion and segregation–intensity, repetition, subjective set,

and objective set–also play a significant role in our perception of non-tonal music. In a

collection of sounds exhibiting considerable differences in parametric intensity, the more

intense facets will tend to be perceived as focal points and often the starting points of clangs.

However, repetition of the parametric profiles within a series of sounds tends to produce a

subdivision of that series into units corresponding to the repeated patterns or shapes.

Each individual has a subjective and an objective set of expectations. Subjective sets of

expectations are created by past musical experiences–a life's experience of music. While

objective sets are created by previous events occurring within the piece under consideration–

rhythmic inertia is an example.

Though an entire century has passed since the adoption of non-tonal practices, some

students will find sound-constructs unlike those found in tonal music to be merely surface

features rather than elements of structural significance. On first hearing atonal music, novices

are frequently left with the impression that the works are completely haphazard. As a partial

remedy and contrary to common practice, their resistance may be diminished if the scores are

introduced before listening. Structure can be illustrated from the outset. Of course, not every


feature is significant and distractions abound–one must be careful not to let the eye deceive or

override the ear. Rhythm will often be more prose-like and confined less to the meter. Melo-

dies often contain much larger intervals and the full capabilities of instruments are often

explored. Increases in the rate and scope of change may be experienced within most musical

parameters including tempo, dynamics, register, density, rhythm, and timbre. However a sense

of continuity will develop with increased skills in textural focus (the determination of fea-

tures of most importance within a complex sound configuration at any given moment) and

temporal scale perception (the perception and organization of musical formations over time,

from brief durations to those that are much longer and requiring a degree of memory).

How can this analytical model be presented to an undergraduate class? Several straight-

forward excerpts will follow as examples of implementation. An excellent place to begin, due

to its clarity and modest texture, is the opening phrase of George Crumb's Pastorale from

Makrokosmos, Volume 1 (example 1a).

Example 1a. George Crumb, Pastorale from Makrokosmos Vol. 1


This phrase has a simple-monophonic gestalt structure; that is, each element is heard

one at a time. None of the elements overlaps or adds density to another element or clang.

The primary factors of cohesion–proximity and similarity–are easily seen at the outset and

can be readily established with a very inexperienced eye or "mental ear." There are three

repeating or varied elements–the 64th note figure, the repeated note figure, and the very low

dyad. The temporal placement of the 64th note/double dotted 8th note gestures induces the

listeners' mind to perceive the brief collections of pitches as discrete units-elements in this

case. A simple example or comparison would be the group of x's below. We see them not as

twelve x's but as four groups of three x's.

xxx xxx xxx xxx

Certainly, any audience can discern the similarity or repetition between each element.

In a tonal context, these brief flourishes would be considered a motive–a term closely linked to

the law of similarity. With reference to musical perception, Tenney refines the law of similar-

ity as follows–"in a collection of sound elements (or clangs) those which are similar (with

respect to values in some parameter) will tend to form clangs (or sequences), while relative

dissimilarity will produce segregation–other factors being equal.1

At this juncture, after perusing the score and pointing out repetitions and grouping, the

instructor may play a recording of the short movement. Following this, initial elements found

at the beginning of the first sequence can be presented in boxed form (Example 1b).

Example 1b. George Crumb, Pastorale from Makrokosmos Vol. 1

1 James Tenney, Meta+Hodos (Hanover, NH: Frog Peak Music, 1992), 95.


Example 1c. George Crumb, Pastorale from Makrokosmos Vol. 1

Establishing clang and sequence formation is the next step in our process (example 1d).

The clangs of this phrase are primarily created through variations in proximity; i.e. the clangs

are grouped with rests between them. However, we can see that the echo in measure 5 is

separated by rests on either side but is grouped with the preceding elements by means of its

similarity to the gesture that immediately preceded it. The same effect between two elements

can be seen in measure 7. The final two chords could be grouped into a separate clang, but

their similarity to the chords heard in measures 3 and 4 may also create a sense that they

belong, like punctuation marks, to the end of the final clang. The material following measure 8

is made entirely of new elements and the process of grouping by similarity and proximity starts

anew.

Following the introduction of element formation, the class may be given time to establish

the remaining gestalt elements within the movement. For this piece, the task is not a difficult

one and the result will generally not stray far from example 1c. As each student has a com-

mon interpretation, a consensus will often arise that something of underlying structural signifi-

cance may indeed be present. This alone may help to awaken a sense or curiosity of non-pitch

based structures. It is important to choose works for analysis carefully at the outset, as con-

sensus seems to be somewhat of an imperative. A highly varied interpretation by a large

segment of the class may reinforce the feeling that the music is a collection of random, disas-

sociated noises. Once the infernal seed is placed, it is quite difficult to remove.


Example 1d. George Crumb, Pastorale from Makrokosmos Vol. 1

Of course, not all music is monophonic in structure. Music can be considered poly-

phonic if clang or sequence-overlap is increased to a point where the structures are no longer

heard one at a time. This should not be confused with the simple accumulation of material to

a texture. For true polyphony to exist there must be a clear differentiation among the parts.

That is, there must be clearly perceptible differences between several monophonic structures

and, at the same time, a high degree of similarity within each monophonic structure. The

simple addition of material to a pre-existing clang or sequence is likely to make the structure

compound monophonic rather than polyphonic.

To illustrate compound monophonic sequences created through complex contrapuntal

textures lacking the similarity factor, we shall turn to the first movement of Webern's 6 Baga-

telles Op. 9 for string quartet (example 2).

The movement and the entire set of bagatelles are quite short–typical for much of

Webern's music. The texture in the first bagatelle is highly fragmented as are the individual

parts–very few elements last longer than three notes. There are many rests, articulation

variances, and rapid shifts in the dynamics. Nothing remotely resembling a melody in the

traditional tonal sense emerges. Instead, the textures are heard as fragile, complex blocks of

sound with edges and odd curves protruding here and there.


Clang delineation is created through rests punctuating the beginning and cessation of

the first two clangs (measures 3 and 5). The third clang overlaps the fourth; although one

could claim that they are in fact one unit. The forward momentum of the final two clangs is

achieved through an increase in range and an arch form in texture and dynamics. The brevity

of the piece precludes boredom setting in and relieves the composer of the burden of pro-

longed formal development–a problem encountered by early non-tonal composers searching

for means of cohesion, symmetry, comprehensibility.

Absent are the factors of similarity within each part and perceptible differences be-

tween the parts. Each instrument shifts rapidly from one articulation and dynamic to the next,

they overlap frequently, and, of course, the timbre of the instruments are quite similar when

playing with mutes, harmonics, behind the bridge, and pizzicato.

The lack of the similarity factor is not seen as a criticism of the work, rather it was

clearly the intent of the composer to create a work consisting entirely of complex textures.

Extremely careful placement of elements, dynamics, articulations, rhythmic placement, and

tempo manipulation all lead to the completion of a sequence–long statement of delicate and

cohesive ideas.

As instructors search for additional examples of monophonic textures created through

polyphonic means, it will become evident that intriguing questions will concern not the amount

of contrasting elements, but how the disparate elements make a convincing and complete

comprehensible statement. Texture as a formal device is generally lacking from most dis-

course at the undergraduate level and should be addressed early in the study of non-tonal

music.


Example 2. Anton Webern, Op. 9, #1

To illustrate a compound monophonic sequence created through polyphonic intensifica-

tion, we shall turn to the opening measures of the first movement of Webern's Op. 5 (example

3).

On viewing the opening five measures of the piece, one would expect the second violins

imitation in bar 3 to create polyphony. However, the part introduced as a contrapuntal imita-

tion is not likely to be heard as such; rather it will be perceived as intensification, through

textural density, of the pre-existing clang created primarily by the first violin. There simply is

not enough dissimilarity in the parts. They have the same timbre, dynamics, rhythm, articula-


tion and, of course, the same placement in the hall. Certainly, one has to take into account the

relative perspective of each individual. The performers will no doubt hear their part as an

imitation, just as a choir would hear their individual parts as imitation within modal polyphonic

works of the 16th century. However, most analysis–this paper included–takes the perspective

of the audience as of primary importance–a topic that may need review by some in another

paper.


To illustrate multiple parts heard as polyphony rather than complex monophonic struc-

tures, we shall make a very brief analysis of Webern's fourth bagatelle from Op. 9 (example

4). As with the other bagatelles, the work is extremely short and may be considered one

sequence in length.

Although the first clang is quite brief, it is long enough for one to hear the very distinc-

tive and contrasting parts overlap in a contrapuntal fashion. In measures 1 and 2, the first

violin has a two-note bowed oscillating figure played near the bridge, the second violin has a

held note in a lower register, the viola takes a short three-note figure with pizzicato, and the

cello plays a bowed four-note figure near the fingerboard and in a much lower register. All the

instruments use mutes. Satisfying the need for cohesion within parts with separation between

the parts is achieved as each instrument plays within its own register and timbre–at the bridge,

arco, pizzicato, and near the fingerboard.

The second clang is quite simple in structure and a strong contrast to the first. As the

second violin dovetails in measure 3, the first violin takes a repeating triplet figure and is

punctuated by one chord created in the accompanying parts. The clang is not contrapuntal

because it lacks singular conjunct lines created through the similarity factor; rather it is com-

pound monophonic.



In measures 5, 6, and 7 another situation arises. The essential element of similarity

within parts and dissimilarity between parts has been created once again, but in this instance,

the first violin takes precedence over the other instruments. The second violin, viola, and

cello play discrete accompanying lines while a rather eerie melody played in artificial harmon-

ics soars above them on the first violin. Each instrument has its own rhythm, register, and

articulation creating a unifying force within each part while separating the parts from one

another.


One must be careful not to let the eye deceive the ear. Much non-tonal music relies on

complex monophonic sequences created through polyphony as a formal device. Ligeti's use

of micropolyphony is an extreme example. Imitation may be quite obvious in the score, and

perhaps to the actual performer, but without the score in hand, the audience is unlikely to

perceive extremely complex imitation as anything more than a block of complex sound vary-

ing in intensities, texture, register, motion, and timbre. It is somewhat ironic that much non-

tonal music makes extreme use of polyphony but it is quite often not heard as such.

Of course, the foregoing examples only scratch the surface of the number of possibili-

ties that arise in gestalt based non-tonal analysis. And what is more, the technique is not

complete in itself. It is only one tool in the search for understanding contemporary works. Of

course, pitch is very important and extensive analysis of pitch material is not to be overlooked.

However, some form of "shock therapy" may be needed to lead students away from a myopic

view of music–perceiving music to be based solely on pitch manipulation.

For the instructor, adopting the Meta+Hodos approach leaves room for a great deal of

variation. The book was written as an introduction and is bereft of teaching materials–innova-

tion on the part of the instructor is essential. As an example, an alternative introduction to new

music could involve analysis of percussion works at the outset–works with little or no pitch

material whatsoever would certainly force students to question structures in a new way.

Gestalt analysis is very flexible and quite subjective at times–something that doesn't sit

as well in musical circles as it does in the visual arts. However, as always, one should be open

to creative interpretations–certainly, forcing an analysis to rely on only three hierarchal levels

may be entirely too limiting. Constant innovation should not be left to the sciences alone.

Uncovering a means of introducing new features to a time strapped undergraduate needs

creativity, persistence, and some experimentation.

However, by uncovering the physiological and psychological forces addressing why we

hear sound structures in various ways, the neurosciences could make gestalt observations

appear relatively uninformative–descriptive rather than revealing the cause of our percep-

tions. Perhaps the same fate awaits a great deal of music theory. Time will tell. But in all

likelihood, the sciences will build upon basic gestalt discoveries and thus augment the tools

available for theory pedagogues to delight their students for quite some time to come.


..

Bibliographic

Cherry, Colin. On Human Communication. Cambridge, MA: MIT Press, 1980.

Ellis, Willis, D., ed. A Source Book of Gestalt Psychology. New York, NY: Humanities Press, 1997.

Koffka, Kurt. Principles of Gestalt Psychology. London: Routledge &Kegan Paul Ltd., 1962.

Kohler, Wolfgang. Introduction to Gestalt Psychology. New York, NY: New American Library,

Mentor Books, 1959.

Radocy, Rudolf and J. David Boyle. Psychological Foundations of Musical Behavior. Springfield, IL: Charles C.

Thomas Pub., Ltd., 2003.

Ramachandran, VS. The Tell-Tale Brain: A Neuroscientist's Quest for What Makes US Human. New York,

NY: Norton & Company, 2011.

Ramachandran, VS. and William Hirstein. "The Science of Art. A Neurological Theory of Aesthetic

Experience." Journal of Consciousness Studies, 6, No. 6-7 (1999): 15-51.


บทคดยอ

บทความน มงศกษาบทบาทของดนตรในพธกรรมผกขอมอของชาวกะเหรยงทอาศยอยในปา

ทงใหญนเรศวร ตำบลไลโว อำเภอสงขละบร จ งหวดกาญจนบร ผลการศกษาพบวาประเพณผกขอมอ

ประจำป เปนประเพณทสำคญของชาวกะเหรยงทจดขนทกปในชวงเดอนเกา หรอเรยกวา เดอน

หลาเขาะ และเรยกพธผกขอมอวา ไขจ หลาเขาะ เปนพธกรรมสำคญทจดขนเพอเรยกขวญของทกคน

ทอาจพลดหลงอยในทตางๆ ใหกลบมาอยกบตว ดนตรในพธกรรมประกอบดวยเครองดนตรสำคญ

3 ชนด คอ 1) เขว (ปเขาควาย) เปนเครองดนตรทใชเปาเพอเปนสญญาณเรมพธกรรม 2) เมตาล

(แมนโดลน) ใชบรรเลงประกอบการรองเพลงเพอเรยกขวญของทกคนใหกลบมาสงาน 3) นาเดง (พณ

กะเหรยง) ใชบรรเลงขณะทผเฒาผแกกำลงผกขอมอใหกบลกหลานทมารวมงาน นอกจากนดนตร

ยงแสดงใหเหนถงบทบาททสำคญตอพธกรรมอก 3 มต คอ 1) ชวยสรางบรรยากาศของพธใหม

ความสำคญมากขน 2) การบงบอกความเปนตวตนชาวกะเหรยง 3) เปนสอกลางทตองการบงบอก

ใหชนรนหลงรกและสบทอดตอประเพณอนงดงาม

คำสำคญ: กะเหรยง เรยกขวญ ดนตร พธกรรม ผกขอมอ

* อาจารยประจำสาขาวชาดนตรไทย สายวชาดรยางคศลป คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

จรญ กาญจนประดษฐ*

ดนตรในพธกรรมผกขอมอเรยกขวญชาวกะเหรยง

The Music in Calling of the Soul Ceremony of Karen People


Abstract

This study explores the role that music plays in the Calling of the Soul Ceremony in which white

threads are tied around the wrists of Karen people who live in the Narea Suan National Park in the

Lai-Vo Sub-district, Sanklaburi District of Kanchanaburi Province. The following results were found.

The act of thread-tying is considered an important ceremony by Karen people and takes place annually

on the full moon of the 9th month which is called “Duan La Khao”. Another name for this thread-tying

ceremony is "Khai Chu Laa Khao". The ceremony is held to call the soul of anyone that might be lost

anywhere to come back to their bodies. Three significant music instruments are combined in this

ceremony as follows: 1) Que (buffalo horn-pipe) is a symbol of Karen tradition, Blowing to start the

ceremony. 2) Metali (mandolin) is used when singing to call the souls into the ceremony. 3) Na-Deng

(Karen Harp) is used during the time when the elders are tying threads on the wrists of their grandchil-

dren who have attended the ceremony. Moreover, the music represents the roles in three dimensions:

1) to create an atmosphere of greater importance, 2) to represent the identity of Karen people, and 3)

to be a mediator by telling a new generation to pass on this wonderful and beautiful tradition.

Keywords: Karen, calling of the soul, music, ceremony, thread tying.

พธกรรมผกขอมอ

ในชวงประมาณเดอนสงหาคม เปนชวงทชาวกะเหรยงโปทอาศยทงในเขตประเทศไทย และ

ประเทศพมากำหนดจดพธผกขอมอ หรอในบางพนทเรยกวา “พธเรยกขวญกนขาวหอ” ขนเปนประจำ

ทกป ซงถอวาเปนชวงเวลาสำคญทสมาชกในครอบครวจะไดกลบมาอยรวมกนเพอผกขอมอเรยกขวญ

ของทกคนใหกลบมาอยกบตว

ในปทผานมาชาวกะเหรยงทอาศยอย

ในบรเวณปาทงใหญนเรศวร ซงเปน

ช มช นกะเหร ยงโปท ย งคงร กษา

ประเพณ และความเชอดงเดมของ

ชนเผาผสมผสานกบพทธศาสนา

กำหนดใหหมบานไลโว หมท 4 ตำบล

ไลโว อำเภอสงขละบร จงหว ด

กาญจนบร เปนเจาภาพจดงานใน

ระหวาง วนท 11-13 สงหาคม พ.ศ.

2554

ภาพท 1 พธผกขอมอ


พธผกขอมอประจำป เรยกเปนภาษากะเหรยงวา “ไข จ หลาเขาะ”1 เปนพธกรรมททกคน

ในชมชนรวมแรงรวมใจกนจดงานในฐานะเจาภาพ เพราะอกหลายปทพธกรรมนจะเวยนมาจดท

หมบานนอกครง ผทเดนทางมารวมงานจากหมบานอนๆ จะตองมาดวยการเดนเทาเพยงเทานน

เนองจากเปนชวงฤดฝนและมนำหลากจงไมสามารถเดนทางดวยรถยนตได

ในการเกบขอมลวจยครงน เรมตนเดนทางจากองคการบรหารสวนตำบลไลโว เขาไปตาม

เสนทางหมบานสะเนพอง จากนนเดนเทาตอไปตามเสนทาง สะเนพอง-ไลโว มฝนตกหนกตลอด

การเดนทาง ทำใหมอปสรรคตางๆ ระหวางทางมากมายและหลากหลายรสชาต เชน ขนเขา ลงเขา

ขามหวย ลยโคลน ปนขนนำตกสงชน ฯลฯ เปนระยะทางรวมกวา 30 กโลเมตร ใชเวลาประมาณ 6-

7 ชวโมง จงถงจดหมายปลายทาง

การเดนทางทยากลำบากเชนน ทำใหผวจยไดเขาใจและสมผสถงความยากลำบากใน

การเดนทางอพยพของบรรพบรษชาวกะเหรยงในอดตทมตำนานและเรองเลาสบตอกนมา ซง

ความยากลำบากของการเดนทางครงนนเปนเหตททำใหเกดพธกรรมผกขอมอของชาวกะเหรยง

ภาพท 2 การเดนทาง

ชาวกะเหรยงบอกกลาวตำนานเกยวกบการผก

ขอมอทเลาสบตอกนมาวา เรมมการผกขอมอมาตงแต

ครงชาวกะเหรยงอพยพมาจาก“ดนแดนใตกลมดาว

ชาง” (ซาเกอชองพองลา) หรอเรยกกนอกอยางหนงวา

“ทฉมหยว (Htee Hset Met Ywa : ลำนำทรายไหล)”

ในการอพยพครงนน ชาวกะเหรยงไดอพยพลงมาทางใต

ตามลำนำสายตางๆ และประสบกบอทกภยอยางหนก

นำไดพดพาชาวกะเหรยงกระจดกระจายไปตามทตางๆ

ในระหวางการอพยพนน ยายตาคหนงเหนวาบรรดา

ลกหลานทอพยพตามกนมานน ตางประสบกบความ

ทกขยากลำบากไมอยากอพยพตอไป บางกแยกยายกนอพยพไปเสนทางอน จงคดหาวธใหบรรดา

ลกหลานทพลดหลงกนนนไดรบรความเปนเครอญาตและเผาพนธของกะเหรยง ซงในภาวะททกขยาก

ลำบากเชนนนสมบตทมตดตวออยกมแตดายดบทมไวสำหรบทอเสอผาไวสวมใส ดงนนยายตาจงได

นำดายดบมาผกมอบรรดาลกหลานทกคนไวเผอวา เมอพลดหลงกนจะไดตระหนกถงความเปน

เครอญาตและเผาพนธกะเหรยงทอพยพมาพรอมกนนนเหนยายตาผกขอมอหลานกไดเอาเปน

แบบอยาง จงนำเอาดายดบมาผกมอใหกบสมาชกนายตระกลของตนเอง โดยแตละสายตระกลมสดาย

ทแตกตางกนตามดายดบทมตดตวมาตงแตบดนน จากตำนานการอพยพในครงนน พธกรรมการผก

1ไข แปลวา ผก / จ แปลวา มอ / หลาเขาะ แปลวา เดอนเกา


ขอมอของชาวกะเหรยงจงจดขนในชวงเดอนทมนำหลากทวมพนทตางๆ คงเหลอแตทดอน ซงตรงกบ

เดอนทตว “ตะกวด (เขาะว)” เรมฟกไขออกเปนตว เนองจากสภาพของปาในฤดกาลนมนำหลาก

ทวมพนทลมในปา ทงคนและสตวทอยในปาจำเปนตองปรบตวใหเขากบสภาพปา จงมกหลบหนนำ

มาอาศยอยบรเวณทเปนทดอน ทำใหสามารถพบเหนลกตะกวดเปนจำนวนมาก ชาวกะเหรยงเรยก

เดอนนวา “เดอนตะกวด(หลาเขาะว)” และเรยกพธกรรมผกมอวา “หลาเขาะวไขจ” หมายถง

การผกมอในเดอนทมตะกวดมากเพอเปนการระลกถงเหตการณการอพยพของบรรพบรษในอดต

ทบอกเลาตอกนมา (Keawsuwan, 1999 : 73)

ในเรองเดยวกน Kongnandee (2007) ไดแปลหนงสอจากภาษากะเหรยงเปนภาษาไทย เรอง

โผลว หลาเขาะ ไข จ เออ คลาย คอ ประเพณผกขอมอเดอนเกาของชาวกะเหรยง วา เรมตนจากสมยท

ชาวกะเหรยงเดนทางอพยพมาจากมองโกเลยจนเขาสประเทศพมาทตองใชระยะเวลาหลายรอยป

ในสภาพภมประเทศเปนหบเขา ทะเลทราย ปารก ดวยการเดนทางทยากลำบากและเกดอปสรรค

มากมาย ทำใหผนำชาวกะเหรยงกลววา พนองและลกหลานจะจำกนไมได จงทำสญลกษณไวดวยการ

เอาดายขาวผกไวทขอมอเพอบงบอกถงความเปนพวกพองเดยวกน ดงทผนำในสมยนนกลาวไววา

(Kongnandee, 2007 : 25-26)

ภาพท 3 ไรขาว ภาพท 4 ผวจย-นำตกทมค2

2นำตกทมค เปนนำตกทสำคญของชาวกะเหรยงในทงใหญนเรศวร ความสวยงามของนำตกไดถกเลาผานบทเพลงตางๆ

มากมาย


“พวกเราชาวกะเหรยงทกคน

ตะกราทเราสะพายอยาใหเชอกมนขาด

ตะกราทเราใชอยาใหปากฉกขาด

เสยงขลยและกลองอยาใหสญหาย

ขณะเรยกขวญนนอยาไดหลงลม

ยามขามทะเลกวางไกลเราตองไป

บนขอมอมดายขาวอนสวยด

ดายขาวทขอมอนอยาใหมนขาด”

อกตำนานหนงไดกลาววา บรรพบรษของชาวโผลว ไดอพยพลงมาขามทะเลทรายโกบ ตอนนน

ไดรบความทกขทรมานมาจากความอดอยากหวโหยและโรคภยไขเจบทงกายและใจจากธรรมชาต

อยางแสนสาหสทำใหขวญหนดฝอ ผนำของชนเผาตอนนชอวา“พปงถกอ”แปลวา บานเตมโลก

จงไดรวบรวมเอาลกหลานทำการเรยกขวญดวยการผกขอมอดวยดายขาว ซงตรงกบฤดฝนในเวลานน

โดยมจดประสงคใหขวญและกำลงใจกลบคนมาอยกบเนอกบตวและใหพนจากโรคภยไขเจบ ตลอดจน

ดายทผกขอมอนนเปนสญลกษณใหรวา จงมความรกความสามคคกนจงทำใหเกดประเพณผกขอมอ

ในเดอนเกาของชนเผาและยดถอประพฤตปฏบตสบตอกนมาทกป (Chumvaratayee, 2003 : 92)

จากตำนานของชาวกะเหรยงทกลาวถง การเรมตนผกขอมออนเนองมาจากการเดนทางอพยพ

ทยากลำบากและตองทำใหพลดพรากจากกน การผกขอมอเปนสญลกษณของการเปนเครอญาตพนอง

ทสะทอนใหเหนถงความรกสามคคและการสรางขวญกำลงใจ ใหรำลกถงบรรพบรษและประเพณ

อนงดงาม ผสมประสานกบความเชอเรองขวญ และจตวญญาณซงเปนรากฐานความเชอทมมาแตอดต

จงทำใหการผกขอมอนเปนพธกรรม ทสำคญและเปนสวนหนงของขนตอนในพธเรยกขวญของชาว

กะเหรยง

การเรยกขวญ

ขวญ ภาษากะเหรยง เรยกวา “วหลา” ในความหมายของชาวกะเหรยง เปนความเชอทเปน

รากฐานของการดำเนนชวต โดยเชอวาทกสรรพสงในธรรมชาตจะมจตวญญาณดแลอยเชน ปา เขา

ตนไม สตว และ คน เปนตน

ขวญ หรอ วหลา ในตวคน หมายถง จตวญญาณทอยในตวของแตละคนเปนสงทสงผลใหคน

เกดอารมณและความรสกตางๆ หากประสบเหตรายใดใดหรอมอาการตกใจจะทำใหขวญ หรอ วหลา

หนออกจากรางกายไป จงตองทำพธรยกขวญของผนนกลบมาใหอยกบตว โดยทำพธกรรมและใช

ดายดบสขาวผกขอมอใหลกหลานเพอผกใหวหลาอยกบตวไมหนออกไปไหน โอกาสในการเรยกวหลา

เกดขนอย 3 ประเภท คอ (Keawsuwan, 1999 : 73-115)


1. พธเรยกวหลาในชวงสำคญของชวต คอ การเปลยนสถานภาพโดยผทผานพธน จะเจรญ

เตบโตขนอกภาวะหนง เชน พธเรยกวหลาในการตงชอ พธเรยกวหลาในการแตงงาน

2. พธเรยกวหลาในชวงสำคญของป คอ เปนการเรยกวหลาทเกยวของกบการทำมา

หากน ในรอบหนงปทตองสอดคลองกบฤดกาลและระยะเวลาตางๆ ตามธรรมชาต เพอสรางขวญ

กำลงใจในแตละชวง ไดแก งานบญขาวใหม (โบว บอ สองค) เพอเรยกขวญของแมโพสพ ใหอยเยน

เปนสขแลวผกขอมอใหขวญของแมโพสพอยกบทกคน ชวยใหการทำไร ปใหมไดผลดและพธกรรมผก

ขอมอหลาเขาะ (หลาเขาะไขจ) เพอเรยกวหลาทอาจจะพลดหลงอยในปา หรอในสถานทตางๆ ใหกลบ

มาอยกบเจาของวหลาในชวงเดอนเกาของทกป

3. พธเรยกวหลาในโอกาสอน ไดแก เจบปวย สมาชกในครอบครวเสยชวต หรอเกด

เหตการณผดปกตอนๆ ทเกดขนกบคน เชน การถกลวงละเมดหรอผดจารตตางๆ

คำเรยกขวญ ภาษากะเหรยงพดวา หรอ “ปรอหลา” หมายความวา ขวญจงกลบมา เปนคำ

บาลคำหนงใชสำหรบเรยกขวญ แปลอออกมาเปนบาลวา อกาสะ หรอ โอกาซะ คำวา ปรอ หลา

มาจากภาษาบาลทวา “ปะระอระ” หมายถง สงชวรายจงพนาศหลดพนไป อกความหมายหนงกคอ

ปะละอละ หมายถง สงดงามทงหลายขอใหมาอยกบตว จากพระธรรมบทเรอง สตถา นนเอง

(Kongnandee, 2003 : 34-35)

อกทศนะหนงกลาววา ตำนานทบอกเลาเกยวกบคำเรยกวหลาทใชอยในปจจบน ซงมคำวา

“ปร” เปนคำเอยนำคำเรยกวหลา กลาวกนวา เปนคำท “ตมภกษ(ผตาไมย)” ซงเปนพระภกษ

รปแรกทมเชอสายกะเหรยงเปนผวสชนาขอปจฉาคาถา “พรห มงคลมตตม” อานเปนสำเนยงสวด

ตามแบบกะเหรยง คอ"ปรระไฮย มองเกยเหลยะเมาะวตะมง ซงเปนบทขดคาถา (คาถานำ) มลเหต

ของบทสวดมงคลสตรในพระไตรปฏก เมอครงทผตาไมยขอบวชเปนพระภกษในพทธศาสนาและจดวธ

การเรยกวหลาใหเปนระเบยบแบบแผนดวยการนำคาถา “พรห มงคลมตตม” ซงบทคาถานำในวรรค

ท 4 ของบทสวดมลเหตของมงคลสตร หมายถง “จงกลาวมงคลสงสดทยงความเจรญงอกงามใหเกด

แกมนษยทงปวงเถด” โดยยอ แตเพยงคำวา “ปร” ทหมายถงการงอกงามเทานน ตวอยางคำเรยก

วหลา (Keawsuwan, 1999 : 116-117)

ปร ฯ (ชอเจาของวหลา) หลาเกไถย เกไถ

เกไถยโอเดม เกไถยโอเดผา เกไถยโอเดภ เกไถโอเดผ

โอโคลวไชหฆ โอจะมองหฆ ซวคหฆ โอหลงไถ หฆ

เนพรอสหฆ เนเหฆอะสหฆ เนนองโลหฆ เนนองโคลหฆ

ปร ฯ (ชอเจาของวหลา) หลาเกไถย เกไถย


เกไถยโอเลอเกยเผอ โหย เกไถย โอเลอหฆองเผอโหย

เกไถย อองฉพ เกไถยอองสะกย เกไถยอองหมเกไถยอองไอย

เกไถยอองหมธง

ปร ฯ (ชอเจาของวหลา) หลาเกไถย เกไถย เกไถย

ความหมาย

ปร ฯ วหลาของ (เจาของชอวหลา” กลบมา กลบมา

กลบมาอยกบแม กลบมาอยกบพอ กลบมาอยกบยาย กลบมาอยกบตา

อยาไปอยทตนโควไช อยาไปอยทตนจะมอง อยาไปอยทปาชา อยาไปอยทเกบกระดก

อยาหลงเชอผ อยาหลงเชอสาง อยาหลงเชอภต อยาหลงเชอพราย

ปรฯ (ชอเจาของวหลา) กลบมา กลบมา กลบมา

กลบมาอยบนบานน กลบมาอยทบนไดน

กลบมากนออย กลบมากนกลวย กลบมากนขาว กลบมากนขาวเหนยว

กลบมากนมะพราว กลบมากนเผอก กลบมากนมน กลบมากนขาวแดกงา กบมากนขาวหอ

ปร ฯ วหลาของ(ชอเจาของวหลา) กลบมา กลบมา

พธกรรมผกขอมอหลาเขาะ

พธกรรมผกขอมอหลาเขาะ คอ การผกขอมอเรยกขวญประจำป ทจะจดขนในชวงเดอนเกา

ของทกปเดมทเปนพธกรรมทจดขนภายในครอบครว เพอเปนการสรางขวญกำลงใจใหคนในครอบครว

ทผานการทำงานหนกมาตลอดกอนทจะเกบผลผลตในอก 3-4 เดอนขางหนา

ในปจจบนชมชนไดใหความสำคญในประเพณมากขน จงไดเปลยนแปลงรปแบบของการ

ทำพธกรรมทจากทำภายในครอบครวมาเปนพธทจดรวมกนในหมบาน เพอเปนการสบสานประเพณ

ทดงาม

การเปลยนแปลงรปแบบการจดพธกรรมมาเปนงานใหญในชมชนมคนมารวมงานมากขน

ขณะเดยวกนกทำใหเหนคนในชมชนรวมแรงรวมใจกนจดงาน ขนตอนของพธกรรมทสำคญตางๆ ยงคง

รกษารปแบบไว เชน อปกรณทใชเรยกขวญ ขนตอนเรยกขวญและปดทายดวยการผกขอมอเพอใหขวญ

อยกบตว


จากการปรบเปลยนของพธกรรมขนาด

เลกสพธกรรมใหญ จงทำใหดนตรและเพลงรองของ

ชนเผาไดเรมมบทบาทในพธกรรม เปนรายละ-

เอยดของพธกรรมทไดเพมเตมขน โดยนำดนตร

ทเปนเครองดนตรประจำชนเผามาใชในพธกรรม

ไดแก เขว (ปเขาควาย) เมตาล (แมนโดลน)

นาเดง (พณ 6 สาย)

ดนตรในพธกรรม

ดนตรในพธกรรมผกขอมอ เปนสงทได

เพมขน ตงแตเปลยนแปลงรปแบบการจดงานจาก

ภาพท 5 ถาดใสอปกรณการผกขอมอ

ภายในครอบครว มาเปนการจดงานรวมกนภายในชมชนทชมชนเปนผกำหนดขน สามารถแบงบทบาท

ของดนตรในพธกรรมได 2 กลม คอ

1) การบรรเลงในขนตอนสำคญของพธกรรม

2) การบรรเลงเพอขบกลอมและสรางบรรยากาศ

การบรรเลงในขนตอนสำคญของพธกรรม

ดนตรทใชบรรเลงในขนตอนสำคญของพธกรรม ประกอบดวย เขว (ปเขาควาย) และเมตาล

(แมนโดลน) มรายละเอยดและขนตอนดงน

เขว (ปเขาควาย) เปนเครองดนตรในตระกลเครองเปา (Aerophone) เสยงเกดจากการ

สนสะเทอน ของอากาศ มลนอสระ (Free reed) ททำจากโลหะบาง เจาะเปนรองรปตววเพอใหเกดเสยง

จากการหกเหของลมขณะเปา โดยเจาะเปนชองเลกๆ ของเขาเขาควายแลวตดดวยขผง ซงเปนเครอง

ดนตรทสามารถสรางขนเองไดในชมชน มกนยมนำมาใชเปาในงานสำคญตางๆ โดยเฉพาะพธผก

ขอมอ เพอเปนสญญาณการเรมพธ

ภาพท 6 การเปาเขว (ปเขาควาย)

เขว เปนเครองดนตรทสำคญของชาวกะเหรยง เปนสญลกษณ

แทนประเพณ วฒนธรรม มกใชเปนสญลกษณค กบกล (กลอง

มะโหระทก) ซงเปนเคร องดนตรท เปนสญลกษณแทนความเปน

ชาตพนธกะเหรยง


นอกจากจะเปนเสยงทบงบอกการเรมพธกรรมแลว เสยงของเขวยงชวยสอถงการสรางขวญ

และกำลงใจใหงานหรอพธกรรมสำเรจลลวงไปดวยความเรยบรอย

เมตาล (แมนโดลน) เมตาล เปนเครองดนตรตระกลเครองสาย (Chordophone) เสยง

เกดจากการสนสะเทอนของสายดวยการดด (Plucked) ม 6 สาย เปนเครองดนตรทชาวกะเหรยง

ไดรบอทธพลมาจากชาวตะวนตกคอ แมนโดลน (Mandolin) มาตงแตสมยเมอองกฤษปกครอง

ประเทศพมาจนเปนเครองดนตรทไดรบความนยมในเวลาตอมา

เมตาล เปนเครองดนตรทไดรบความนยมในกลมกะเหรยงฝงประเทศไทย โดยเฉพาะใน

อำเภอสงขละบร จงหวดกาญจนบร เมอประมาณ 30-40 ป ทผานมา เดมเปนเครองดนตรทใชดด

เพอความบนเทงสนกสนานในหมวยรน ตอมาในปจจบนไดมบทบาทสำคญในพธกรรมตางๆ ของ

ชาวกะเหรยงโดยเฉพาะพธผกขอมอ

ความสำคญของเมตาลในพธกรรม คอ เปนเครองดนตรทใชดดประกอบการรองเพลงในชวง

สำคญของพธกรรม โดยนกดดเมตาลทมฝมอและเปนทยอมรบของคนในชมชน จะตองทำหนาทเปน

นกดนตรในพธกรรม ซงสวนมากจะตองเปนนกดนตรในหมบานทเปนเจาภาพจดงานดดเมตาล

ประกอบการรองเพลงเรยกขวญในชวงกอนการเรมพธกรรมคอ หลงจากเปาเขว ผทรองเพลงเรยกขวญ

เปนคณะเยาวชน หญง-ชาย ในหมบานแตงกายดวยชดประจำเผาอยางสวยงาม รวมกนรองเพลง

เรยกขวญของทกคนใหกลบมาสพธกรรม

ทำนองของเมตาลและเนอรองเพลงเรยกขวญ สามารถดงความรสกของผเขารวมพธกรรม

ทกคนใหมสมาธ มความสงบ พรอมทจะรวมในพธสำคญ เนอรองมความหมายเพอเรยกขวญท

พลดหลงอยในทตางๆ ใหกลบมาสเจาของขวญ เชญขวญมากนขาว กนออย กนขนม ทเตรยมไว

โดยมคำรอง ทสำคญในบทเพลง คอ คำวา “ปร ฯ หลา วหลา เก ไถย ไข จ หลา เขาะ” หมายถง ขวญ

จงกลบมาในงานผกขอมอเดอนเกา

ภาพท 7

เมตาล, เพลงเรยกขวญในพธผกขอมอ


ตวอยางเพลงเรยกขวญ โดยคณะนกดนตรจากหมบานไลโวซาละวะ

เพลงเรยกขวญ

ขวญเอย กลบมา กลบมา ผกขอมอปหนงครง

วฒนธรรมมไว ปยาตาทวดทำไวเราตองปฏบตรกษาไว

ลกหลานเหลนหลง นองพลงปาตองชวยกน ดแล

พวกเราจะหาย ผกขอมอ ผกขอมอ กบดายแดงดายขาว

รกษาไว เดอน 8 ถงแลวนองเอย เดอน 8 ถงแลวพเอย

กลบมา กลบมา ชวยกนผกขอมอนานๆ พวกเราจะลง

รวมผกขอมอ ตองแขงแกรง กลบมาเรยกขวญหนอ ทกครง

ขวญทเทยวทว มมากมาย อยในปา อยทรมนำ อยในปา

อยขางทาง เรยกขวญนตองกลบมา อยาไปเชอเจาของ

ตนทราย ขวญเราทกคนใหกลบมา ลงปาปยาตายาย

ททานถากไม กวนเขาท ยายต วน 7 วน ครบทกวน

เรยกเดอน ขอใหกลบมาทกหน

กลบมากนออย กนขาวเหนยวแหลม (หมนถง) กลวยนำวา

กลวยหอม ทองยก (หมงล) ขาวเจา ขาวเหนยว มากนรวมกน

พวกเรากะเหรยง กะหราง มาอยรวมกน เรยกขวญกลบมา

อยรวมกน ขอกลบมา ขอใหถง เรยกขวญกลบมาใหแนนอน

เดอน 8 ถงแลวอกครงหนง ทไลโว เขตนนรออย

ชาวกะเหรยงกบกะหราง ตองเสมอภาพ นานๆ ภาษา เชอชาต

นนจะหาง เรยกขวญ กบ นะ ทกครง ทกคนขอใหทำเสมอกน

ไมนานแลวจะรงเรอง พวกเราตองหวง คอ ลกหลาน

กลบมาครบ เราตองกลาวบอก กลบมากนอยางเสมอ

กะเหรยง กะหรางนน เสมอ และเหมอนกน

การบรรเลงเพอขบกลอมและสรางบรรยากาศ

การบรรเลงในชวงน เปนการบรรเลงดนตรไดอยางอสระทชาวบานทกคน สามารถรองเพลง

หรอเลนดนตรของชนเผาไดตามความสมครใจ เพอเปนการแลกเปลยนความรและสรางบรรยากาศ

ใหอบอนเปนกนเอง เครองดนตรทนยมบรรเลง ไดแก ปบา (แคน) และ นาเดง(พณ) เปนตน


ภาพท 8 นาเดง ในพธผกขอมอ

นาเดง (พณกะเหรยง) นาเดง เปนเครอง

ดนตรตระกลเครองสาย (Chordophone) เสยงเกดจาก

การสนสะเทอนของสายดวยการดด (Plucked) ม 6

สายเชนเดยวกบเมตาลแตมรปรางลกษณะตางกน คอ

นาเดง มลกษณะเปนพณหางโคง (Arched Harp) คลาย

กบพณพมาเพยงแตจำนวนสายและลกบดปรบสาย

ไมเหมอนกบพณของพมา นาเดง เปนเครองดนตรท

อยในวฒนธรรมของชาวกะเหรยงมายาวนาน เปน

เครองดนตรโบราณทอาจจะอยมารวมสมย ตงแตเมอ

ครงชาวพยและชาวกะเหรยงเคยอาศยอยดวยกนในเขต

บรเวณพมาตอนลาง ในสมยอาณาจกรพยรงเรอง ซงม

หลกฐานจากพงศาวดารจนบนทกถงการสงนกดนตร

และเคร องดนตรไปเลนในราชสำนกของจนสมย

ราชวงศถ ง เม อประมาณครสตศ กราชท 802

(Kanchanapradit, 2011 : 61-63)

ความสำคญของนาเดงในพธกรรมผกขอมอครงน มบทบาทสำคญนอยกวาเขว และเมตาล

เนองจากบทเพลงสำหรบเรยกขวญในครงน เจาภาพไดเลอกใชเมตาลดดประกอบการรองเพลง

เรยกขวญ แตในบางหมบานอาจจะเลอกนาเดง มาเปนเครองดนตรสำคญในชวงรองเพลงเรยกขวญ

กไดเชนกน แลวแตความพรอมของนกดนตรแตละหมบาน บทเพลงของนาเดงทพบในพธกรรมครงน

จงเปนเพยงเพลงรองทมเนอหาเกยวกบวถชวตและประเพณของชาวกะเหรยง โดยไมไดเฉพาะเจาะจง

บทเพลงทเกยวกบการเรยกขวญในพธกรรม การบรรเลงนาเดงนจะบรรเลงในชวงเวลาหลงจากท

เมตาลและคณะนกรองรองเพลงเรยกขวญจบแลว ซงเปนชวงเวลาทผเขารวมพธกำลงใหผอาวโส

เรยกขวญและผกขอมอใหทละคน

ภาพท 9

ผเขยนดดนาเดงในพธผกขอมอ


ตวอยางบทเพลงนาเดง โดย นายประสงค (พาคล) สงขละสวรรณ

เพลงนาเดง

ลงไปนอน ไรนน เปาไฟ ลมกชวยเปา ฝนกชวยเปา

นกอกาดำ ในกลางทง บนขนขาวนน อยกดำ

บทเพลงขางตน เปนบทเพลงนาเดงทรองในพธผกขอมอ โดย นายประสงค (พาคล) สงขละ

สวรรณ เปนผทมความสามารถดดนาเดงไดไพเราะและเปนทยอมรบในชมชน นอกจากมความ

สามารถในเรองรองเพลงนาเดงแลว ยงมบทบาทเปนผนำในชมชน โดยไดรบคดเลอกใหเปนสมาชก

องคการบรหารสวนตำบลไลโว หม 4

เนอหาของบทเพลงนาเดงกลาวถง การทำไรหมนเวยน ทตองพบเจอกนเหตการณ และมผล

ตอความรสกตางๆ ของชาวกะเหรยง เชน การมกำลงใจหรอการมอปสรรคตางๆ ระหวางทำงาน

การทนำบทเพลงนมารองในงานกเพอสะทอนใหเหนถงวถชวตทสำคญของชาวกะเหรยง คอ “การทำไร

หมนเวยน” ซงถอวาเปนงานหลกและภาระหนกทสำคญของชวตในรอบหนงป บทเพลงทนำมาบรรเลง

ขบกลอมบรรยากาศน ชวยยำเตอนใหชาวกะเหรยงทกคนรำลกถงวถชวตทมความสขตามแบบวถ

พอเพยง โดยมธรรมชาตอนอดมสมบรณชวยหลอเลยงชวตใหคงอยตอไป

สรป

พธผกขอมอเรยกขวญชาวกะเหรยง เปนพธกรรมสำคญทจดขนเปนประจำในชวงเดอนเกา

ซงตรงกบชวงเดอนสงหาคมของทกป เพอเรยกขวญของทกคนทพลดหลงอยในสถานทตางๆ ให

กลบมาสรางกาย เพอใหมสขภาพกายและใจทแขงแรง ในพธกรรมมขนตอนตางๆ เชน การเรยกขวญ

การผกขอมอของทกคนทเขารวมพธ ซงสะทอนใหเหนถงองคประกอบสำคญของพธกรรม ไดแก เวลา

เหมาะสม สถานทเหมาะสม บคคลเหมาะสม และอปกรณทเหมาะสม โดยมดนตรเปนสงทเชอมโยง

ขนตอนตางๆ ของพธกรรมใหมความสมบรณมากยงขน บทบาทสำคญของดนตรในพธกรรมผกขอมอ

เรยกขวญชาวกะเหรยง ปรากฏอยใน 3 มต คอ 1) ชวยสรางบรรยากาศของพธใหมความสำคญมากขน

ดวยการจดวางขนตอนการบรรเลงเครองดนตรแตละชนด รวมทงทำนองเพลง และเนอหาของคำรอง

ทเกยวของกบพธกรรม 2) การบงบอกความเปนตวตนชาวกะเหรยง โดยการเลอกเครองทสำคญ

ของชนเผา ซงลวนแตเปนเครองดนตรทเปนเอกลกษณของชาวกะเหรยง และสามารถบงบอกความ

เปนตวตนไดอยางชดเจน 3) เปนสอกลางทตองการบงบอกใหชนรนหลง รกและสบทอดตอประเพณ

อนงดงาม เปนการซมซบทไดจากบรรยากาศของงานจากการรวมแรงรวมใจกนของคนในชมชน

โดยเฉพาะอยางยงการมดนตรประกอบในพธกรรม นอกจากจะชวยใหพธกรรมมความสมบรณมากขน

แลว ยงเปนการสอสารใหกบเยาวชนรนหลงเหนความสำคญในวฒนธรรมของตนเอง และพรอมทจะ

สบสานประเพณอนดงามตอไป



Chumvaratayee, Benchamas and Sompob Sangchalatan. Trace back a history of the Zu. Bangkok, 2005.

Kaesuwan, Kowit. Duthula in Soul calling ceremony : A Case Study of Pwo Karen in Kosadeang

Village Laiwo sub-distric, Sangaburi Distric, Kanchanaburi Province. Unpub. MA diss,

Mahidol University, Bangkok, 1999.

Kanchanapradit, Jarun. Na-Deng : The Karen Harp in Kanchanaburi Province. Faculty of Fine and

Applied Arts, KhonKaen University, 2011.

Saisangkhlachavanlin, Sai. Studying Rituals in Buddhist Karen Communities (A Case Study of

Karen Communities in Laiwo Sub-district, Sangkhlaburi District, Kanchanaburi Province).

Unpub. BA diss, Mahidol University, Bangkok, 2006.

สมภาษณ

Sethapan, Apichat ( 2011, August 13) Interview. Karen musician, Kanchanaburi.


จรญ กาญจนประดษฐ

อาจารยประจำสาขาวชาดนตรไทย สายวชาดรยางคศลป

คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

• ศป.ม. (มานษยดรยางควทยา) มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

• กศ.บ. (ดรยางคศาสตรไทย) มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ประวตผเขยน

ชางตน กญชร ณ อยธยา (Jazz Guitar and Improvisation)

หวหนาแขนงวชาดนตรแจสศกษา วทยาลยดนตร มหาวทยาลยรงสต

• ศ.บ. (เศรษฐศาสตร) จฬาลงกรณมหาวทยาลย

• ศศ.ม. (วฒนธรรมการดนตร) มหาวทยาลยมหดล

บญรตน ศรรตนพนธ (Music for Film and Multimedia)

หวหนาแขนงวชาดนตรประกอบภาพยนตรและมลตมเดย


• นศ.บ. (ภาพยนตรและภาพนง) จฬาลงกรณมหาวทยาลย


Brian Mills

Theory and Composition Dept. for Performance

School of Music, Assumtion University

• D.M.A. (Music Theory and Composition), University of Miami

• M.M. (Composition), Louisaina State University

• B.Sc. (Music Industy and Recording), Georgia State University

Chorus Master, Choral Conductor & Voice Coach

Mahidol University (College of Music)

ผควบคมวงขบรองประสานเสยง สาขาการควบคม และรวมวง

วทยาลยดรยางคศลป มหาวทยาลยมหดล


เชญสงบทความและผลงานวจย

กองบรรณาธการขอเชญทานผทสนใจสงบทวเคราะห บทความ และผลงานศกษาวจย

เกยวกบทางดนตร เพอตพมพในวารสารดนตรรงสต

กรณาสงผลงานของทานมาทกองบรรณาธการตามทอยขางลางน

บรรณาธการวารสารดนตรรงสต


52/347 พหลโยธน 87 อ.เมอง จ.ปทมธาน 12000

E-MAIL: [email protected]

โทรศพท 0-2997-2200-30 ตอ 1710, 1712

โทรสาร 0-2997-2200 ตอ 1711

รายละเอยดและหลกเกณฑในการสงบทความ

วารสารดนตรรงสต จดพมพเพอเปนสอกลางในการเผยแพรความรและวทยากรดานดนตร

อกทงเปนการแลกเปลยนความรระหวางนกวชาการจากสถาบน และหนวยงานอนๆ ซงจดพมพ

เปนราย 6 เดอน (ปละ 2 ฉบบ)

ฉบบท 1 มกราคม-มถนายน

ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม

บทความทสงมาตพมพตองไมเคยเผยแพรในวารสารหรอสงพมพใดมากอน และไมอย

ในระหวางการพจารณาของวารสารหรอสงพมพอนๆ

ประเภทของผลงานทตพมพ ไดแก บทวเคราะห บทความวชาการ และบทความวจยทเกยวกบ

ดนตร


รปแบบของบทความและผลงานวจยทสงพมพ

วารสารดนตรรงสต เปนวารสารทรวบรวมบทวเคราะห บทความทางวชาการ และผลงาน

การศกษาวจยเกยวกบดนตร ซงครอบคลมในทกสาขาวชาทางดานดนตร โดยบทความและผลงาน

การศกษาวจยทประสงคสงพมพในวารสารดนตรรงสต ควรอยในรปแบบทเหมาะสมดงตอไปน

1. บทความทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ (ภาษาใดภาษาหนง) โดยความยาวของแตละบทความ

รวมรปและตาราง ไมควรเกน 12 หนากระดาษพมพ A4 โนตเพลงรปถายควรมความคมชดสงถงกอง

บรรณาธการทางไปรษณย ประกอบดวย ตนฉบบของบทความ 2 ชด และแผน ซดบนทกตนฉบบ

ของบทความ 1 แผน อยใน รปแบบ MS Word หรอสงทางจดหมายอเลกทรอนกส (e-mail)

2. ผเขยนโปรดระบประเภทของบทความดวยวาเปนบทความวจย บทความวชาการ ผลงานสรางสรรค

ผลงานการศกษาวจย หรอบทความอนๆ

3. บรรณาธการสงวนสทธในการคดเลอก และตอบรบการตพมพ ความรบผดชอบใดๆ เกยวกบเนอหา

และความคดเหนในบทความเปนของผเขยนเทานน บรรณาธการผพมพไมตอง รบผดชอบ

4. บทความทนำลงตพมพตองไดรบความเหนชอบจากผทรงคณวฒเปนผพจารณา โดยทความเหน

ดงกลาวถอเปนทสด

5. วารสารดนตรรงสต มสทธในการตพมพและพมพซำ แตลขสทธของบทความยงคงเปนของผเขยน

6 รปแบบของตนฉบบ ตองมรายละเอยดดงตอไปน

6.1 หนาชอเรอง (The title page) ประกอบดวย ชอบทความ ชอผเขยน ตำแหนง ชอและทอยของ

สถาบนทผเขยนสงกด

6.2 บทคดยอ (Abstract) ทกบทความตองมบทคดยอ ทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ ซงควร

ประกอบดวยรายละเอยด เกยวกบปญหา หรอความสำคญของการศกษา ผลการศกษาและ

ขอสรป ซงรายละเอยด ขางตนตองเขยนอยางกะทดรด (โดยจำกดประมาณ 250 คำ)

6.3 เนอเรอง (The text) ของบทความวจย ควรประกอบดวยบทนำ วตถประสงค วธการศกษา

ผลการศกษา ผลการวเคราะห ตความ และบทสรป

6.4 ตารางและรปภาพ (Tables and Figures) ระบเลขทตารางและภาพเปนตวเลขอารบค เชน

ตารางท 1 เปนตน

6.5 การอางองเอกสารและบรรณานกรม ใหใชระบบ The Chicago Manual of Style เทานน

(ดไดท http://www.chicagomanualofstyle.org)

7. ผสงบทความและไดรบการตพมพ จะไดรบวารสารจำนวน 2 เลม โดยไมเสยคาใชจาย

หากตองการเพมสามารถสงซอไดในราคาพเศษ

สงบทความท บรรณาธการวารสารดนตรรงสต


52/347 พหลโยธน 87 ต.หลกหก อ.เมอง จ.ปทมธาน 12000

E-mail: [email protected]

โทรศพท0-2997-2200-30 ตอ 1710, 1712 โทรสาร ตอ 1711


แบบเสนอขอสงบทความเพอลงตพมพในวารสารดนตรรงสต มหาวทยาลยรงสต

ขาพเจา___________________________________________________________________________________

ตำแหนง__________________________________________________________________________________

วฒการศกษาสงสด (ระบชอปรญญา)_____________________ ชอสาขาวชา________________________

ชอสถาบนทสำเรจการศกษา_________________________________________________________________

สถานททำงาน_____________________________________________________________________________

ขาพเจา___________________________________________________________________________________

ตำแหนง__________________________________________________________________________________

วฒการศกษาสงสด (ระบชอปรญญา)_____________________ ชอสาขาวชา________________________

ชอสถาบนทสำเรจการศกษา_________________________________________________________________

สถานททำงาน_____________________________________________________________________________

มความประสงคขอสง

บทความวชาการ บทความวจย บทวจารณหนงสอ/ตำรา

บทความวชาการและบทความวจยเพอตพมพ ตองระบชอบทความและจดทำบทคดยอ ทงภาษาไทย

และองกฤษ

ชอเรอง (ไทย)_____________________________________________________________________________

(องกฤษ)__________________________________________________________________________________

ทอยทตดตอสะดวก_________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________

โทรศพท (ททำงาน) ________________________________มอถอ _________________________________

โทรสาร ____________________________________________ E-mail _________________________________

ขาพเจาขอรบรองวาบทความน

เปนผลงานของขาพเจาแตเพยงผเดยว

เปนผลงานของขาพเจาและผรวมงานตามชอทระบไวในบทความจรง

ลงนาม______________________________________

(____________________________________)

หมายเหต 1. สามารถถายสำเนา หรอจดพมพใหมตามแบบเสนอสงบทความนได

2. ผเสนอบความตองสงตนฉบบ ดงน

2.1 ตนฉบบบทความทพมพลงบนหนากระดาษ A4 จำนวน 2 ชด

2.2 ตนฉบบบทความทบนทกลงในแผนซด จำนวน 1 แผน


ตารางสอบประจำป 2556

(วทยาลยดนตร มหาวทยาลยรงสต)

กจกรรม ครงท 1 ครงท 2 ครงท 3 ครงท 4

จนถง

ศ.12 ต.ค. 55

พฤ.18 ต.ค. 55

จ. 29 ต.ค.55

อ. 30 ต.ค.

ถง

อ. 13 พ.ย.55

จนถง

ศ.11 ม.ค. 56

อา.13 ม.ค.56

จ. 21 ม.ค.56

อ.22 ม.ค.

ถง

ศ. 1 ก.พ.56

จนถง

อ.5 ม.ค. 56

ศ.8 ม.ค. 56

จ. 18 ม.ค.56

อ.19 ม.ค.

ถง

พ. 3 เม.ย.56

จนถง

ศ. 19 เม.ย.56

พ. 1 พ.ค.56

อ. 7 พ.ค.56

พ. 8 พ.ค.

ถง

ศ. 24 พ.ค.26

หลกสตรดรยางคศาสตรบณฑต (Bachelor of Music)

วทยาลยดนตร มหาวทยาลยรงสต เปดสอนหลกสตรดรยางคศาสตรบณฑต 7 แขนงวชาเอก ไดแก

• แขนงวชาการแสดงดนตร

• แขนงวชาดนตรแจสศกษา

• แขนงวชาการแสดงขบรอง

• แขนงวชาการสอนดนตร

• แขนงวชาการประพนธเพลง

• แขนงวชาการผลตดนตร

• แขนงวชาดนตรประกอบภาพยนตร และมลตมเดย

ระเบยบการสอบคดเลอก

ผทสนใจจะสอบเขาศกษาแขนงหนงแขนงใดใน 7 แขนงวชาเอกน จะตองทำการทดสอบความสามารถ

ในการบรรเลงเครองดนตรตะวนตกเครองหนงเครองใดดงตอไปน ขบรอง เปยโน ไวโอลน วโอลา เชลโล ดบเบลเบส

ฟลต โอโบ คลาลเนต บาสซน แซกโซโฟน ฮอรน ทรมเปต ทรอมโบน เบสทรอมโบน ทบา ยโฟเนยม เครองต (ทมปาน

กลองสแนร) มารมบา ไซโลโฟน กตารคลาสสก กตารไฟฟา เบสไฟฟา และกลองชด

ชำระคาใบสมคร 300 บาท และ

ชำระคาสมครสอบ 1,200 บาท

ทอาคาร 1 ชน 1 หอง 1-103

(อาคารอาทตย อไรรตน)

กำหนดวนทดสอบทฤษฎดนตร

โสตทกษะและปฏบตดนตร

ประกาศรายชอผมสทธเขาศกษา

ทางอนเทอรเนต www.rsu.ac.th

ขนทะเบยนเปนนกศกษาใหม

อาคาร 1 ชน 1 สำนกงานทะเบยน

มหาวทยาลยรงสต


ตวอยางทผสมครจะตองเตรยมการบรรเลงหรอขบรอง

• เลนและ/หรอรองบนไดเสยง (Scales) และอารเปโจ (Arpeggios) ทงเมเจอรและไมเนอร ทมจำนวน

ชารปและแฟลตไมเกน 4 ชารป 4 แฟลต

• ผสมครตองเตรยมเพลง 2 ถง 3 เพลง ซงมความแตกตางลลาชาเรวหรอแตกตางยคสมย เปนเพลงทม

ความยากระดบปานกลางถงสง หรอระดบทกษะไมตำกวาเกรด 5 อางองจากมาตรฐานจากสถาบนดนตร

Associated Board of the Royal School of Music หรอ Trinity Guildhall, London (สามารถดตวอยาง

เพลงสอบ และแบบ บงคบของเครองดนตรประเภทตางๆ ไดในหวขอ “การรบสมคร และการ

Audition” ท http://www.rsu.ac.th/music/

• ผสอบขบรองตองมเปยโนบรรเลงคลอประกอบและตองจดหาผเลนเปยโนประกอบมาเอง

• ผสมครตองเตรยมสำเนาเพลงทจะใชสอบ 2 ชด เพอใหคณะกรรมการในวนสอบ

• ผสมครตองนำเครองดนตรของตนเองมา ยกเวน เปยโน เครองต และกลองชด

• ผสมครทกคนจะไดรบการทดสอบดานโสตทกษะและความรเบองตนทางทฤษฎดนตรตะวนตก

หลกสตรดรยางคศาสตรมหาบณฑต (Master of Music Program : M.M.)

วทยาลยดนตร มหาวทยาลยรงสต เปดสอนหลกสตรหลกสตรดรยางคศาสตรมหาบณฑต 5 แขนงวชาเอก

ไดแก

• แขนงวชาการแสดงดนตร (Music Performance)

• แขนงวชาการสอนดนตร (Music Pedagogy)

• แขนงวชาดนตรแจสศกษา (Jazz Studies)

• แขนงวชาการประพนธเพลง (Music Composition)

• แขนงวชาทฤษฏดนตร (Music Theory)

ระเบยบการสอบคดเลอก

• ผสมครสอบทกคนจะตองทำการทดสอบโสตทกษะ ทฤษฎดนตรตะวนตก และประวตดนตรตะวนตก

• ผสมครแขนงแขนงการแสดงดนตรคลาสสก แขนงการแสดงและการสอนดนตร และแขนงดนตรแจสศกษา

จะตองทำการทดสอบความสามารถในการบรรเลงเครองดนตรตะวนตกเครองหนงเครองใดดงตอไปน:

ขบรอง เปยโน ไวโอลน วโอลา เชลโล ดบเบลเบส ฟลต โอโบ คลาลเนต บาสซน แซกโซโฟน ฮอรน

ทรมเปต ทรอมโบน เบสทรอมโบน ทบา ยโฟเนยม เครองต (ทมปาน กลองสแนร มารมบา ไซโลโฟน)

กตารคลาสสก กตารไฟฟา เบสไฟฟา และกลองชด

• ผสมครสอบแขนงการประพนธเพลงตองสอบวชาเฉพาะแขนงการประพนธเพลง

• ดรายละเอยดแบบบงคบของเครองดนตรประเภทตางๆ วชาโสตทกษะ ทฤษฎดนตรตะวนตก

ประวตดนตรตะวนตก และวชาเฉพาะแขนงการประพนธเพลง ไดท

www.rsu.ac.th/music/admissionsmfa.html


52/347 พหลโยธน 87 ตำบล หลกหก อำเภอ เมอง จงหวดปทมธาน 12000

โทรศพท 02-997-2200-30 ตอ 1710, 1712

โทรสาร 0-2997-2200-30 ตอ 1711



52/347 พหลโยธน 87 ตำบล หลกหก อำเภอ เมอง จงหวดปทมธาน 12000

โทรศพท 02-997-2200-30 ตอ 1710, 1712

โทรสาร 0-2997-2200-30 ตอ 1711

วารสารดนตรีรังสิต rmj ·...

Documents