Byk SLM LMHAL

tikada, badetlere, Kerahiyet ve stihsana, Ahlaka, Siyer-i

Enbiyaya ait olmak zere on kitaptan mteekkildir. Mellifi: Fatih Dersimlarndan Emekli Diyanet leri Reisi MER

NASH BLMEN selam.org

selam@selam.org NDEKLER nsz Takdim

1. Blm: tikat 1-Gerek Dinin Esaslar Ve Balca Dinler

2-Gerek Bir Dinin Vasflar Ve Yararlar 3-slm Dininin Genellii Ve Mutlu Sonular 4-mn Ve slmn Nitelii 5-mn le slmn artlar 6-Yce Allaha Ve Onun Sfatlarna man 7-Peygamberlere man 8-Peygamberlere Olan htiya

9-Semav Kitaplara man 10-Semav Kitaplara Olan htiya

11-Kurann Nasl Bir lhi Kitab Olduu 12-Kuran Kerimin Tad Gerekler 13-Meleklere man 14-Meleklerin Varlndaki Hikmet

15-Ahirete man 16-Kyametin Oluu Ve Balang Almetleri 17-Ahirete Ait Olaylar 18-Ahiretin Varlndaki Hikmet 19-Kaza Ve Kadere man 20-Kaza Ve Kadere man Sorumlulua Engel Deildir 21-manda Ehl-i Snnet mamlar

2. Blm: Taharet 1-Balang: Mctehidlerimiz 2-Mslmanlkta ibadetler, taharetler 3-Bir Ksm Din Deyimler 4-Sularn Ksmlar

5-Mutlak Sularn Nevileri Ve Hkmleri 6-Mukayyed Sularn Hkmleri

7-Su artklar Hakknda Hkmler 8-Kuyular zerindeki Hkmler 9-Din Ynnden Temiz Saylan eyler 10-Din Ynnden Temiz Saylmayan eyler 11-Temiz Olmayan eylerin Hkmleri 12-Temizleme Yollar

13-zrl Kimselere Ait Baz Meseleler 14-zrn Hkm 15-Kadnlara Ait Haller 16-Hayzla lgili Meseleler 17-Nifas Haline Ait Meseleler 18-Hayz Ve Nifas Hallerine Ait Hkmler

http://selam.org/mailto:selam@selam.org

19-stihaze Haline Ait Meseleler

20-Abdestin Mahiyeti 21-Abdestin Farzlar 22-Abdestin Snnetleri 23-Abdestin Edebleri 24-Abdestin Dualar 25-Vasf Bakmndan Abdestin Nevileri 26-Abdestin Shhatine Engel Olmayan eyler

27-Mestler zerine Mesh Verilmesi 28-Meshin Cevazndaki artlar 29-Mesh Mddeti 30-Sarg zerine Mesh 31-Meshi Bozan eyler 32-Abdesti Bozan eyler

33-Abdesti Bozmayan eyler 34-Gusl Ve Gusl Gerektiren Haller 35-Gusln Farzlar

36-Gusln Snnetleri 37-Gusln Vasflar 38-Gusl Etmesi Farz Olanlara Haram Veya Mekruh Olan eyler 39-Teyemmmn Nitelii Ve Farzlar

40-Teyemmmn Snnet zere Yaplmas 41-Teyemmmn artlar 42-Teyemmm Mbah Klan Veya Klmayan Baz Haller 43-Teyemmm Bozan Haller 3. Blm: Namaz 1-Namazn nemi Ve Fazleti 2-Namazla lgili Baz Deyimler

3-Namazlarn Nevileri Ve Rektlar 4-Namazlarn Farzlar, artlar, Rknleri 5-Hadesten Ve Necasetten Taharet 6-Setr-i Avret (Ayp Yerleri rtmek 7-Kbleye Ynelmek

8-Namaz Vakitleri

9-Namazlara Ait Niyetler 10-ftitah Tekbiri 11-Namazlarda Kyam (Ayakta Durmak) 12-Namazlarda Kraet 13-Namazlarda Rk 14-Namazlarda Secde 15-Namazlarda Son Oturu

16-Tadil-i Erkna Riayet 17-Namazdan Kendi htiyar le kmak 18-Namazn Vacibleri 19-Namazlarn Snnetleri 20-Namazlarn Edebleri 21-Ezan Ve kamet 22-mamlk Ve Cemaat

23-Kadnlarn Ayn Hizada Durmalar 24-Namazlar Nasl Klnr?

25-Vitir Namazna Dair Baz Meseleler 26-Namazlarn Cemaatle Klnma ekli 27-Cuma Namaz 28-Cumann Vcubunun artlar

29-Cumann Edasnn artlar 30-Cuma Namazna Mteallik Baz Meseleler 31-Bayram Ve Bayram Namazlar 32-Teravih Namaz 33-Hastalarn Namazlar 34-Seferin Anlam Ve Mddedi 35-Seferin Hkmleri

36-Yolculuun Sona Erip Ermemesi 37-Eda le Kazann Farklar Ve Kaza Namazlar 38-Mdrik Hakknda Meseleler

39-Lyk Hakknda Meseleler

40-Mesbuk Hakkndaki Meseleler 41-Sehiv 42-Tilvet Secdesi le lgili Meseleler 43-kr Secdesi 44-Korku Namazna Ait Bilgi 45-Nafile Namazlar 46-Mekruh Vakitler

47-Namazlarda Mekruh Olan Ve Olmayan Okuyular 48-Zelletl-Kariye 49-Kuran- Kerimirenip Okumak Ve Dinlemek Grevleri 50-Namazlarn Mekruhlar 51-Namaz Bozan Ve Bozmayan eyler 52-skat- Salt (Namaz Borcunu Drme) Meselesi

53-Mescidlere Ait Hkmler 54-Cenaze le lgili Vacplar Ve Grevler 55-Cenazelerin Ykanmas

56-Cenazelerin Kefenlenmesi 57-Cenaze Namazlar 58-Cenazelerin Kabirlerine Konulmas 59-Kabir Ve Makbereler

60-ehidler Ve Onlara Ait Hkmler 4. Blm: Oru 1-Orucun Mahiyeti 2-Orucun Nevileri 3-Orularn Farz Ve Vacib Olmasndaki Sebebler 4-Orucun Meru Olmasndaki Hikmet 5-Orulu in Mstahab Olan eyler

6-Orucun artlar 7-Orucun Vakti 8-Ramazan Hilli le Dier Hilllerin Sbutu 9-Orulara Ait Niyetler 10-Orulu in Mekruh Olan Ve Olmayan eyler

11-Orucu Bozan Ve Bozmayan eyler

12-Kaza Edilmesi Gereken Ve Gerekmeyen Orular 13-Keffareti Gerektirmeyen Orular 14-Oru Tutmamay Mbah Klan zrler 15-Keffaretin Mahiyeti Ve Nevileri 16-Yeminin Mahiyeti Ve Yemin Saylp Saylmayan eyler 17-Kasem Suretiyle Olan Yeminin Nevileri Ve Hkmleri 18-Yemine Dair eitli Meseleler

19-Nezrin Mahiyeti Ve Nevileri 20-Nezrin artlar 21-Belirli Ve Belirsiz, Mutlak Ve Muallk Adaklar 22-tikfn Mahiyeti, Nevileri VE Teri Hikmeti 23-tikfn artlar 24-tikfn Edebleri 25-tikfa Dair Baz Meseleler

26-tikf Bozan Ve Bozmayan eyler 5. Blm: Zekat

1-Zekatn Mahiyeti 2-Zekatn Teri Hikmeti 3-Zekatn Farz Olmasnn artlar 4-Zekatn Shhatinin art

5-Zekata Bal Olan Mallar 6-Zekata Bal Olmayan Mallar 7-Ehli Hayvanlara Ait Zekatlar 8-Ticaret Mallarnn Zekat 9-Altn le Gmn Zekat 10-Kt Paralarla Banknotlarn Zekat 11-stenen Bor Paralarn Zekat

12-Arazi rnlerinin Zekat 13-Madenlerin Ve Definelerin Zekat 14-Zekat deme Yollar

15-Zekatn Verilecei Yerler

16-Kimlere Zekat Verilir, Kimlere Verilmez? 17-Fitre Sadakas 6. Blm: Hac 1-Hac le Umrenin Mahiyetleri 2-Haccn Nevileri 3-Haccn Rknleri 4-Tavafn Mahiyeti Ve Nevileri

5-Haccn Farz Olmasnn artlar 6-Haccn Yaplmasn Gerektiren artlar 7-Haccn Shhatinin artlar 8-Mikat le lgili Bilgiler 9-Haccn Farziyetinin Sebebi Ve Edasnn Fevr Olup Olmad 10-Haccn Farziyetindeki eri Hikmetler

11-Haccn Vacipleri 12-Haccn Snnetleri 13-Haccn Edebleri

14-Farz Hac zerinde Uygulama 15-Umrenin Yapl ekli 16-Temett Haccnn Yapl ekli 17-Kran Hac Nasl Yaplr?

18-Hedyin Mahiyeti Ve Hkmleri 19-Hac Ve Umre le lgili Yasaklar 20-Hac le Umrenin Yasaklarna Dair eitli Meseleler 21-Bedel (Veklet) Yolu le Hac 22-Hac Konusunda Niyabet, Vasiyet VE Adakla lgili Baz Meseleler 23-hsarla lgili Meseleler 24-Reslullah Efendimizin Kabrini Ziyaret

7. Blm: Kurban Ve Av 1-Kurbann Mahiyeti, Vcubu Ve eri Hikmeti 2-Kurbann Cinsi Ve Kusurlu Olup Olmamas 3-Kurbann Kesilme Vakti 4-Kurbann Eti Ve Derisi zerinde Yaplacak eyler

5-Akka Kurban

6-Zebh, Zebiha Ve Tezkiyenin Mahiyetleri 7-Etleri Yenen Ve Yenmeyen Hayvanlar 8-Kimlerin Boazlayaca Hayvann Eti Yenir Ya Da Yenmez? 9-Meytenin Mahiyeti Ve Hkm 10-Avn Mahiyeti Ve Caiz Oluu 11-Nelerle Av Yaplr? 12-Av Hayvannda Aranlan artlar

13-Avla lgili eitli Meseleler 8. Blm: Kerahet Ve stihsan 1-Baz Din Deyimler 2-Her Mslman in retme Ve renmenin Gereklilii 3-slmda Vazin Ve t Vermenin nemi 4-Mukaddesata Hrmet Ve Sayg 5-Din Ve Muameltta Szleri Kabul Edilecek Ve Edilmeyecekler

6-slmda Aile Ve Akrabalk likileri 7-slmda Kazancn (Kesbin) nemi

8-eitli Kazan Yollarnn stnlk Dereceleri 9-Al-Veriin eitleri Ve Kr (Kazan) Mikdar 10-htikret Mahiyeti Ve Hkmleri 11-Ribann Mahiyeti Ve Nevileri

12-stikraz (dn) Alma Meseleleri 13-slmda Yaplmas Yasak eyler 14-Yenip ilmesi Hell Olan Ve Olmayan eyler 15-Yeyip me Mikdarlar Ve Bunlarn Edebleri 16-Giyilmesi Ve Kullanlmas Gerekli Ve Caiz Olmayan eyler 17-Lukatalarn (Buluntu Mallarn) Mahiyeti Ve Hkmleri 18-slmda Elence Ve Yarmalarn Hkm

19-slmda nsanlarn Hayat Ve Organ Dokunulmazl 20-Hayvanlara Yumuak Davranmann Gerei 21-slmda Madd Ve Manev Temizlik

9. Blm: slm Ahlk

1-Ahlkn Mahiyeti, Nevileri Ve Ahlk lminin Ksmlar 2-Ahlkn nemi Ve Arndrmaya Elverili Olmas 3-Grevlerin Mahiyetleri (esaslar) ve nevileri 4-lh Grevler 5-ahsa Ait Grevler 6-Ailevi Grevler 7-tima (Toplumsal) Grevler

8-slmda Muaeret (Gzel Geinme) db 9-Gzel Ve irkin Huylar 10. Blm: Siyer-i Enbiya Peygamberlere Ait Siyerin Anlam, yararlar Ve Kaynaklar 1-Adem Aleyhisselm 2-dris Aleyhisselm

3-Nuh Aleyhisselm 4-Hud Aleyhisselm 5-Salih Aleyhisselm

6-brahim Aleyhisselm 7-Lt Aleyhisselm 8-smail Aleyhisselm 9-shak Aleyhisselm

10-Yakub Aleyhisselm 11-Yusuf Aleyhisselm 12-Eyyub Aleyhisselm 13-uayb Aleyhisselm 14-Musa Aleyhisselm 15-Harun Aleyhisselm 16-Davud Aleyhisselm

17-Sleyman Aleyhisselm 18-lyas Aleyhisselm 19-Elyasa Aleyhisselm 20-Zlkifl Aleyhisselm 21-Yunus Aleyhisselm

22-Zekeriyya Aleyhisselm

23-Yahya Aleyhisselm 24-sa Aleyhisselm 25-Hazret-i Muhammed Mustafa 26-Peygamberimizin Mbarek Nesebleri 27-Hazret-i Peygamberin ocukluu Ve lk Evlenmeleri 28-Peygamber Efendimizin Allahn Vahyine Ve Eliliine Kavumas 29-slmn knda Arabistann Din Ve tima Durumu

30-slmiyeti lk Kabul Edenler 31-lk Mslmanlarn ektikleri Eziyetler, Habeistana Hicretleri Ve ember inde Kalmalar 32-Eb Talib le Hz. Hadicenin Vefatlar 33-Peygamberimizin Kabileleri Dine Daveti Ve Akabe Beyat 34-Ayn Blnmesi Ve Mira Mucizeleri 35-slmiyetin Medinede Yaylmas Ve Mslmanlarn Oraya Hicreti 36-Peygamberimizin Medineye Hicretleri Ve Oradaki Baz almalar

37-Peygamberimizin Cihada Menuziyeti Ve Balca Dmanlar 38-Mslmanlarn lk Sancaktar Ve lk Seriyyesi 39-Birinci Ve kinci Bedir Savalar 40-Beni Kaynuka Ve Uhud Savalar 41-Beni Nadir, Hendek Ve Beni Kurayza Savalar 42-Hudeybiye Andlamas Ve Hayber Sava 43-Hazret-i Peygamberin Hkmdarlar slm Dinine Davet Etmesi 44-Umretl-kaza Ve Mute Sava 45-Mekkenin Fethi 46-Huneyn Sava le Evtas Olay 47-Tebk Sava 48-Veda Hacc 49-Peygamber Efendimizin Ahirete G Etmeleri Ek: Peygamberimizde Grlen Olgunluk Ve Gzellikler Bu Eserin Balca Kaynaklar

nsz

Mslmanlarn her konuda bilgi sahibi olmalar bir grevdir. Din konusunda bilgi

ise, lmihal (herkesin durumuna gre gerekli olan bilgiler) adn alarak en nemli

yeri tutar. Her mslmann bal bulunduu slam dini konusunda yeterli bilgi

sahibi olmas bir bortur. Edindii bilgilerle de zerine den din grevleri

yerine getirmi olacaktr.

Aslnda btn insanln manev ruhu yerinde olan dinden, din bilgisinden hi

kimse uzak kalamaz. teden beri ister ilkel olsun, ister meden toplumlar, hi

biri bir dine bal kalmaktan dar kamamtr.

nsanlarn gerek mutluluklar ve saadetleri ilah bir din yolu ile ortaya kar.

Saduyulu kimselerin ruhlar ve vicdanlar, byle bir din ile huzursuzluktan

kurtulur, yatr. nsanln yaratlndaki yksek ama, ancak byle ilah bir

dine sarlmakla gerekleir.

yle ise, uyank bir ruha, temiz bir vicdana sahib olan insan byle gerek bir

dinden nasl uzak kalabilir: Kendi benliini, geleceini ve mutluluunu korumak

isteyen bir insan, byle yce bir dinin inanlara, temizlie, ibadete, helal ve

harama, ahlaka dair kutsal hkmlerinden muhta bulunduklarn renip

uygulamak duygusundan nasl habersiz kalabilir?

O mbarek dinin yaamasna, ykselmesine, yaylmasna, medeniyet saan

anl tarihine ait baz bilgileri renmek isteinden, insan nasl gafil bulunabilir?

Hi phe yok ki, benliklerini kaybetmeyen uyank kii ve cemiyetler bu

ihtiyac ruhlarnda duymulardr. Din eserleri aramay, onlar bulup okumay

gerekli grmlerdir.

nsanlarn, yaratllanndaki meyilleri ve ruh ihtiyalar sebebiyle her asrda

din bilginleri tarafndan saysz din eserler yazlmtr. Ancak her devrin ve

muhitin durumuna ve kabiliyetine gre bu gibi eserlerde bir yenilik gstermek,

mana ve ruhlar deimeyecek ekilde dini meseleleri imkan dahilinde herkesin

anlayabilecei bir ifadeyle yazmak, bunlarn birtakm hikmet ve faydalarn sade

bir dille ortaya koymak da ok gereklidir.

slam dininin kapsad hkmler esas bakmndan drt ksma ayrlr:

1- tikada air hkmler,

2- badetlere ve amellere ait hkmler,

3- Helal-haram olan eylere, mubah ve mekruhlara ait hkmler,

4- Ahlaka ait hkmler.

Bu drt ksm hkmler zerinde ok geni ve deerli kitablar yazld gibi,

zet halinde kolay anlalr kitablar da fazlasyla yazlmtr. Gerek u ki, bu

drt ksmn her biri zerinde ayr ayr birer kitab yazlm; fakat bu drt ksm

bir araya toplayan kitaplar aznlkta kalmtr.

Biz aslnda ayrntl eserlerden uzak kalamayz. Ancak byle geni kapsaml

eserleri okuyup onlardan gerekli meseleleri seip ayrmaya herkesin gce

yetmez. Grevleri ve zamanlar buna elverili olmaz. ok ksa eserler de ihtiyac

karlamaya yeterli olmaz, maksad karlayamaz. stelik bu eserlerin ifadesi

ar olursa, istenilen bilgileri elde etmek ok gleir.

eitli grev ve hizmetlere ayrlm olan din kardelerimizin dini ihtiyalarn

yeterince karlayabilecek bir "lmihal" kitab yazlmasn ok kimseler benden

isteyerek bana bavurmulard. Bunun zerme kutsal dinimizin tikat'a,

temizlie, ibadete, kerahiyet (ho olmayan) ve istihsana (gzel olan eylere),

ahlaka dair hkmleri zerinde ve bir ksm byk peygamberlerin hayatlar ile

slam dininin tarihesine ait on kitabdan ibaret olduka byk bir "lmihal"

kitab yazmay bir grev saydm. Yce Allah'dan yardmlar dileyerek bu grevi

yerine getirmeye baladm. En gvenilir, en kymetli din kitablarmza

bavurdum. badetler ksmn daha uzunca hazrlamaya altm. kram ve feyzi

bol olan Yce Allah'n yardm ve ihsan ile meydana gelen bu esere "Byk slam

lmihali" adn verdim.

Eer bu eserim, din kardelerimin faydalanmalarna hizmet ederek hayrl

dualarn kazanmaya vesile olursa, kendimi bahtiyar sayarm. Btn yaz ve

almalar ile yalnz Hak Teala Hazretleri'nin nzasn kazanmak isteyen aciz bir yazar iin bundan byk bir mkafat olmaz. Baar Yce Allah'dandr...

Fatih Dersiamlarndan Erzurumlu mer Nasuh Bilmen

Takdim

Merhum hocamz mer Nasuh Bilmen Hazretlerinin, Diyanet leri Bakanl

grevinden emekli olmadan nce, stanbul Mftl zamannda alt yl kadar

maiyetlerinde altm. lim ve faziletini, ahlak stnln yakndan tanmak

erefine kavutuumdan dolay Yce Allah'a hamd ederim.

Yazm olduu eserler, yllardr okuyucularn ellerinden dmedii gibi ilim ve

faziletinin yksekliinden dolay Mslmanlar arasnda onu tanmayan yok

gibidir. Brakt her eser, snnet ehli inancna dayal, gvenilir, ok deerli bir

kitaptr. Yllardr baslmakta ve baslmalar devam etmektedir. Bir hadis-i erifde

buyuruluuna gre "ldkten sonra cri (sevab srekli akp gelen) sadakadan

biri de, kendisinden faydalanlan bir ilimdir." Bu bakmdan merhum hocamz

geride brakt birok eseriyle bu byk manev mkafata kavumu

bulunmaktadr. Yce Allah bizlere de, rzasna uygun bu gibi hizmetler nasib

buyursun.

Muhterem Hocamzn yetitii devirdeki dil, daha ok Osmanlca deyimlerin

okluu bakmndan deer kazanyordu. Bunun tesiri altnda kalnarak

eserlerindeki ifade, bu gnk neslin anlayabilecei ekilde kolaylk arz

etmediinden "Byk slam lmihali" adl eserinin elden geldii kadar, aslnda

hibir deiiklik yapmakszn, sadeletirilmesi, Bilmen Basm ve Yaynevi

yetkilileri tarafndan benden istendi.

Byle bir almay kabul etmek, benim iin bir eref olduu kadar

okuyuculara da bir kolaylk salamas bakmndan yerine getirilmesi gereken bir

grevdi.

Elimden geldii kadar metne ve manaya sadk kalarak sadeletirip bugnk

nesiller tarafndan kolayca anlalabilecek bir dile evirmeye altm.

Vacip Tel Hazretlerinden devaml olarak Mslmanlara manev yarar ve

okuyanlara kolaylklar salamasn diler, kusurlarmn balanmasn niyaz ederim.

A. Fikri YAVUZ

1. Blm: tikat Gerek Dinin Esaslar ve Balca Dinler 1- Gerek din, Yce Allah'n bir kanunudur ve birtakm salam hkmlerin kutsal bir mecmuasdr. Allah bunu, peygamberleri aracl ile insanlara ikram ve ihsan, buyurmutur. Bu

kanun, insanlar hayrl olan eye gtrr. nsanlar, bu Allah kanununun buyruklarna kendi gzel irade ve arzular ile uyduka, doru yol zerinde bulunur ve hidayete ermi olurlar. Hem dnyada, hem de ahirette mutlulua ve selamete kavuurlar. 2- Dinler balca ksma ayrlr. Birincisi: Hak dinlerdir. Bunlar yukardaki tarife uygun olanlardr. Yce Allah tarafndan konulup peygamberler aracl ile insanlara bildirilen dinlerdir. Bunlara "lah ve Semav" dinler de denir. Semav dinlerin hepsi esas bakmndan birdirler. Yalnz baz ibadetler ve hukuk kurallar

bakmndan aralarnda ayrlk olmutur. Hazret-i Adem'den Hazret-i sa'ya kadar gelen btn mbarek peygamberlerin insanlara bildirmi olduklar dinler, iman esaslarnda bir olup yalnz bir Allah'a iman etmeye dayal iken,

bunlar sonradan bozulmu ve asllar kaybolmutur. Yce Allah en son ve en byk Peygamberi olan Hazret-i Muhammed'i Sallallahu aleyhi ve Sellem'i btn insanlara Peygamber olarak gndermitir. Onun aracl ile de hak dinlerin en sonu ve en mkemmeli, olan slam dinini

kullarna Allah Teala ihsan etmitir. te bugn yeryznde hak din olarak kyamete kadar yaayacak olan yalnz bu slam dinidir. kincisi: Asllar deimi ve bozulmu olan dinlerdir. Bunlar, yukarda sylendii gibi asllar bakmndan birer gerek din iken sonradan bozulmu, lah niteliklerini kaybetmi olan dinlerdir. ncs: Batl dinlerdir. Bunlar asllar bakmndan da gerek din ile ilgisi bulunmayan dinlerdir. Bunlar birtakm milletler tarafndan ortaya konmu olan uydurma inanlardr. Bunlarda akla ve manta uygun olan baz hkmler bulunsa bile konulular itibariyle lah olmak erefinden yoksun

olup hi bir bakmdan din kutsalln tamazlar. Atee, yldzlara ve putlara tapan milletlerin dini bu trdendir.

Gerek Bir Dinin Vasflar ve Yararlar

3- Gerek bir dinin belirgin vasflar, kendini dier dinlerden sekin klan zel nitelikleri pek oktur. zetle diyebiliriz ki, gerek din insanlara yalnz bir Allah'n varln bildirir, yalnz bir Allah'a ibadet edilmesini emreder, btn kainatn Allah'dan baka yaratcs bulunmadn haber verir. Btn peygamberlere ve btn semav kitablara ayrm yapmakszn inanlmasn ister. Sonsuz olan bir ahiret hayatnn varln anlatr. nsanlar bir dzen iinde birletirir ve aralarnda bir kardelik meydana getirir. nsanlarn yaratlnda eitlik bulunduunu gsterir. Allah katnda stnln takva ve gzel ahlakla olduunu tler. Her yn ile akla ve hikmete uygun bulunur, insanlarn

kurtuluuna ve mutluluuna vesile olur. te btn bu niteliklere sahib olan din, bugn yeryznde var olan ve kyamete kadar devam edecek olan yalnz slam dinidir. 4- Hak dinin yararlarna gelince:Bu yararlar oktur ve pek nemlidir. Byle bir din sayesinde insanlarn kazanacaklar yararlar ve mutlu halleri anlatmaya hi bir kalem yeterli deildir. u kadarn bildirelim ki, insan hak bir din sayesinde ne iin yaratldn renir, kendisini yaratp byten, saysz nimetlere eritiren mukaddes kutsal mabudunu tanr. Allah'n sekin kullar olan

Peygamberlerin varlna inanr ve onlarn gzel huylar ile hayatn aydnlatmaya alr. Bylece insanla yarar bir yaayla yaar ve lnce de sonsuz bir mutlulua kavuur.

unu da arz edelim ki, gerek bir din, insana g verir, onu hayata hazrlar, onu en dnceli ve en zntl gnlerinde teselli eder. Bylece insann gelecekteki hayatn korumu olur. Dnnce u gerei anlarz: nsan bu dnya hayatnda yaratklardan bir yaratktr. nsan bu alemdeki yaratklarn yannda bir zerre mikdardr. Birok ihtiyalar iinde rpnmaktadr. Mevcut

alemin bir takm kuvvetleri karsnda pek aciz bir durumdadr. Sonra da, daha almadan solan iekler gibi btn varln kaybederek lp gitmektedir. O halde insanlk bu lml hayattan ibaret olsa, insanlar kadar durumlarna acnacak bir yaratk olamazd. O halde bu madd ve lml hayat bakmndan insann yaants tam bir huzur ve bahtiyarlk iinde olamaz. Fakat dier bir ynden insan ok bahtiyar ve pek mutludur. nk gerek dine sarldka, insan kalben huzur iinde olur. Sonsuz bir mutlulua erime hazrlndadr. Bu geici hayatn sona ermesi, kendisini hi bir tasaya drmez. Byle bir insan, ebed bir varln kendisini

rahmeti ile koruyacandan emindir. Hi bir zaman kaybolmayacak olan bir hayata kavumakla mutlu olacana inanmtr. te btn bunlar, gerek bir dinin insanlk alemine kazandraca yararlarn bir ksmdr.

nsan, ancak byle bir din sayesinde hayatn kanaat zere dzenler, byk yaratcsna seve

seve ibadette bulunur, haklar gzetir, ebed olan cennet mkafatna kavuma istei ile dindalarna ve btn insanlarn hidayete ermelerine hizmet etmek ister. Bylece cemiyetin ok kymetli bir organ olur. Sonu: nsanla bu yksek ruhu veren, bu gzel yaay eklini reten, gerek dinden bakas olamaz.

slam Dininin Genellii ve Mutlu Sonular

5- slam dini, hak dinlerin en sonu ve en olgunudur. Bu kutsal din, yalnz bir millete ve

bir zamana zg deildir. Btn insanlara kyamete kadar gerekli olan Allah'n tabii

dinidir. nsanlarn yaratllarna ve yaaylarna tamamiyle uygundur. Bu yce din, bir

kurtulu ve selamete eri yoludur, bu mutluluk kaynadr. Allah Teala'nn raz olduu

dindir. Cenab- Hak buyurmutur:

"Allah katnda din slam'dr." (Al-i mran: 19)

6- slamiyetin ortaya kndan nce, btn yeryz din bakmndan cehalet karanl

iinde kalmtr. Hak dinler, snm, lah ilim ve irfan gnei batm, ufuklar karanlklar

kaplamt. nsanlar yalnz kendi hrslar urunda alyor, rpnyor ve arpyordu.

Birbirlerini esir ediyorlard. Arab yarmadasnn halk ise, bsbtn cehalet iinde kalmt.

nsanlar kendi elleriyle yaptklar putlara tapyorlard. Bu davranlar onlar

utandrmyordu. Kz ocuklarn canl olarak topraa gmyorlard. Bundan da hi bir

znt duymuyorlard. Bayalk iinde baka milletlerin hakimiyeti altnda yayorlard ve

bundan da bir tasalar yoktu. Netice olarak gzel inantan, iyi ahlakdan, yararl ilerden

ve yce duygulardan hibir eser kalmamt.

Fakat slam gnei domaya balaynca, yeryznn birok yerleri hemen

aydnlanmaya balad. nsanlk alemi hakdan, adaletten, eitlikten ve kardelikten

haberdar oldu. Putlara tapan, insanlarn ayaklarna kapanan balar, yalnz

noksanlklardan beri olan bir Allah'a secde etmeye balad. Ruhlar ykseldi, diller Yce

Allah' anmakla bezendi. Gzler, byk yaratcmzn gzel eserlerini seyretmekten

meydana gelen uyanklk nurlar iinde kald.

Sonu olarak; slam dini sayesinde gerek bir medeniyet, saduyulu insaniyet, yararl

bir ilerleme ve ok mutlu bir devrim oldu. nsanlk alemi bu mukaddes dine sarldka

phesiz daima ykselecektir.

man ve slamn Nitelii

7- man, lgat manas bakmndan, bir eye inanmak ve bir eyi dorulamak demektir.

"Bu i byledir, yledir" diye hkm vermektir.

Din teriminde ise, Yce Allah'n dinini kalb ile kabul edip Raslllah sallallahu aleyhi ve

sellem'in bildirdii eyleri kesin olarak kalb ile dorulamaktr.

mann asl bu olmakla beraber bir engel hal bulunmad takdirde kalb ile kabul edilip

inanlan bu hkmleri dil ile sylemek ve ahadette bulunmak lazmdr. nk inanlmas

gereken eyleri kalb ile benimseyip kabul eden kimse, bunlar dili ile sylemezse, onun

iman durumu insanlar tarafndan bilinmez, onun mslman olduuna hkmedilmez.

Kalb ile dorulamak, dil ile syleyip ikrar etmekle meydana gelen imanla beraber

namaz klmak ve oru tutmak gibi ameller de gereklidir. nk biz, bu grevleri

yapmakla sorumluyuz. Bu grevleri yapmak imana kuvvet verir, imann kalbdeki nurunu

oaltr. nsan azabdan kurtarr. Yce Allah'n ihsan ve ikramlarna kavuturur.

8- "slam" szne gelince; Lgat manas bakmndan slam, teslim olmak, boyun

emek ve itaat etmektir. Din teriminde ise, Yce Allah'a ve O'nun peygamberine itaat

etmek, Peygamber Efendimiz'in din adna bildirmi olduu eyleri kalb ile kabul edip dil

ile sylemek ve onlar gzel grmektir. slam ayn zamanda din manasna gelir.

9- Gerek din ile slam arasnda esasta bir fark yoktur. Her gerek din slamdr. Her

slam da gerek bir dindir; Buna mslmanlk da denir.

Allah Teala'nn dinine sadece "din" denildii gibi, millet eriat, slam ve slam dini de

denir. Bununla beraber "slam" sz, bazen gzel ameller manasnda, bazen da man

manasnda kullanlr. eriat sz de, ibadetler ve insanlar arasndaki ilikilerle ilgili olan

hkmlerin tmnde kullanlr.

man ile slamn artlar

10- slam dininde Yce Allah'a, meleklere, Allah'n kitablarna, peygamberlere, ahiret

gnne, kaza ve kadere iman etmek esastr. Bunlar bilip kabullenmek imann temel

artdr. Onun iin imann artlar altdr, denilir. Bu artlar mslmanlkta kesinlikle

mevcut esaslardr. Bunlara, inanlmas zorunlu din ilkeleri denir. Bunlara inanmak

mecburiyeti vardr. Bunlar dorulamadka iman gerekleemez. Bunlardan herhangi

birini inkar etmek -Allah korusun- insan hemen dinden karr.

Biz bu imanmz; "Ament billahi..." szlerini okumakla daima aklyor ve isbat

ediyoruz. Bu szleri okuyan yle demi oluyor:

"Ben Yce Allah'a, O'nun meleklerine, O'nun kitablarna, O'nun peygamberlerine,

ahiret gnne, kaderin (iyi ve kt her eyin yaratl) Allah'dan olduuna inandm.

ldkten sonra dirilip maherde (hesab yerinde) toplanmak hakdr ve gerektir. ahidlik

ederim ki, Allah'dan baka ilah yoktur ve yine ahidlik ederim ki, Hazreti Muhammed

(sallallahu aleyhi ve sellem) O'nun kulu ve peygamberidir."

11- slamn artlar ise, betir. Peygamber Efendimiz'in bir hadislerinin manas udur:

"slam dini be ey zerine kurulmutur: ahadet szn getirmek (Ehed en l lahe

llallah ve Ehed enne Muhammeden Reslllah, demek), namaz klmak, zekat vermek,

ramazan ay oru tutmak ve hac etmek."

te bu be ey slam'n artdr. Bu artlar gzetip onlar yerine getiren insan, slam

erefine ermi, Mslman rtbesini kazanm olur.

"Ehed en l lhe llallah ve Ehed enne Muhammeden Abdhu ve

Reslhu = Allah'dan baka ilah olmadna ahidlik ederim. Yine Muhammed'in (a.s.)

Allah'n kulu ve elisi olduuna ahidlik ederim." szlerine "Kelime-i ehadet" denir. "La

lhe llallah, Muhammed'n Reslllah" szne de "Kelime-i Tevhid" denir. Biz bu

mbarek kelimeleri daima okuruz.

Yce Allah'a ve O'nun Sfatlarna man

12- Yukarda yazl olduu zere imann temelini tekil eden alt art vardr. Bunlardan

birincisi Yce Allah'a iman etmektir. yle ki: "Allah Teal (Yce Allah) diye ismini

andmz an byk olan Yaratc vardr. Ei ve benzeri olmayan o varlk btn kemal

sfatlar ile vasflanmtr. Btn noksanlklardan beri (mnezzeh) dir. Btn lemleri

yoktan var eden O'dur. O'nun kudret ve byklne denk hibir ey yoktur. Bizleri ve

bizim grdklerimizle grmediimiz saysz lemleri yaratan, yetitirip besleyen ancak

O'dur.

Yce Allah'n "Rahman, Rahim, Halk, Rezzak, Hakm, Rabb, Mbd, Azz, Gaffar,

Tevvab, Hak" gibi daha birok mbarek isimleri ve byk sfatlar vardr. zellikle Vcud

(Varlk) sfat vardr. Bundan baka mbarek sfatlar iki ksma ayrlr. Bir ksm Selbi

Sfatlar'dr ki, Kdem, Beka, Havadise Muhalefet (hi bir yarata benzer olmamak),

Kyam Bizatihi (varl kendiliinden olu), Vahdaniyet (orta olmamak) sfatlarndan

ibaret olmak zere betir.

Dier ksm da Sbut Sfatlar dr ki, bunlar Hayat, lim, rade, Kudret, Semi,

Basar, Kelm, Tekvn sfatlar olmak zere sekizdir. Bu sfatlarn hepsine birden "Kemal

Sfatlar" denir.

te biz, byle kemal sfatlar ile vasfl bulunan an yce bir Allah'a ve O'nun bu

byk sfatlarna iman ederiz. Bu byk sfatlarla ilgili biraz bilgi vereceiz.

13- Vcud: Allah Teal'nn varl demektir. Allah Teala'nn varl hakdr ve en byk

varlk O'na mahsustur. O'nun varl, yaratt eyler bakmndan yaratklarn hepsinden

daha ak ve zahirdir. nk Yce Allah olmasayd, hi bir ey olmazd. Gerek bizim

varlmz ve gerekse herhangi bir eyin varl Yce Allah'n varlna birer ahiddir.

Biliyoruz ki, bu alemde hibir ey kendiliinden var olacak bir durumda deildir.

Bunlardan hi biri ne kendi kendine var olabilir, ne de kendi kendine yok olabilir. Baka

bir deyile, hi bir ey kendi kendine yokluktan varla gelemez. Varlkdan da yoklua

gidemez. Hibir yaratk da ne bir zerreyi var edebilir, ne de onu yok edebilir. inde

yaadmz bu dnya ile beraber sonsuz alemler meydana gelmi, birbiri ardnca vcuda

gelip devam etmektedir. Nice eyler de varken yok olmutur.

te btn bunlar yokluktan var eden ve sonra yok eden, kuvvet ve hikmet sahibi

Yce bir yaratcnn varlndan asla bhe edilemez.

14- Yce Allah'n varln isbat iin Kelam (Akaid) ilminde felsefe kitablarnda pek ok

delil yazldr. Bunlardan bir ksmn "Muvazzah lm-i Kelam Dersleri" adndaki eserimizde

aklam bulunuyoruz. imdi burada:

"bhe yok ki, gklerin ve yerin yaratlnda, gece ile gndzn

deimesinde akl sahibleri iin (Allah'n varln, kudret ve azametini

gsteren) byk iaretler vardr." (Ali mran: 190) ayetini okuyup yksek anlamn

dnmek yeterlidir.

Bu ayet-i kerme gzelce dnlrse, Yce Allah'n varlna, kuvvet ve kudretinin

byklne dair saysz deliller nmze kar. Bizim bu eserimiz onlar aklamaya

yeterli deildir. Ancak astronomi, kozmorafya, biyoloji, kimya, ruhiyat (psikoloji) ve

anatomi gibi ilimlerin verdii bilgileri gz nne getirenler, bu ayet-i kermenin iaret

ettii delillere pek gzel akl erdirebilirler. Her saduyu sahibi insan dndke, Yce

Allah'n varln kabule mecbur olur.

te yukarda Trke anlamn verdiimiz ayet-i kerme, bu gerekleri haber veriyor ve

bizi uyaryor. Bundan sonra gelen:

"Akl ve anlay sahibleri o kimselerdir ki, ayakta iken, otururken, yanlar

zere yatarken (her hallerinde) Allah' anarlar; gklerin ve yerin yaratl

zerinde dnrler (ve derler): Ey Rabbimiz! Sen bunlar bouna yaratmadn.

(Bouna bir ey yaratmaktan) sen mnezzehsin. Bizi ate azabndan koru."

anlamndaki ayet-i kerime, gerek anlay ve akl sahibi kimler olduunu bize bildiriyor.

Btn bu ayetler, slam dininde akln ve dncenin ne kadar byk nem tadn

da bize gstermi oluyor. Bir hadisi erifde de:

"Dnce gibi bir ibadet yoktur." buyurulmutur.

Gerekten slam dininde akln ve dncenin byk yeri vardr. slam dini tamamen

akla ve hikmete uygundur. Muhakeme ve eletirme, onun hak llerini deitiremez.

slamiyet dnen insanlarn dinidir.

te akll insanlar o kimselerdir ki, gkleri, arz, gece ve gndzleri, gklerde

parldayan ve her biri gneten binlerce defa daha byk yldzlarn ihtiamn dnrler,

yeryzndeki saysz canl ve cansz yaratklar gz nne alrlar. Ho gndzlerin, sakin

gecelerin ne kadar salam bir dzen ve l iinde yaratl kanununa uyarak birbirini

kovalayp durduklarn dnrler. bret baklar ile yaplan byle dnceler sonunda,

bu aleme bu dzen ve ly vermi olan Yce Allah'n kudret ve azametini insanlar

isteyerek ve teslimiyetle kabule mecbur olurlar.

Hatta byle byk varlklar deil, bir zerreden kk olduu halde byk bir duygu ile

hayat ve grevini srdrmeye alan bir mikrobu, yine bir zerreden kk olduu halde

balbana bir kuvvet hazinesi olan bir atomcuu dnmek bile, gerek akl sahibi bir

insan iin Allah'n yce kudret ve hikmetini tasdik etmeye yeterlidir.

Byk bir nizam ve intizam iinde yaratlan btn bu gzel ve acaib varlklar rasgele

mi olmutur? Bunlar bilgi ve hikmetten yoksun olan yahut hayal edilen bir tabiatn eseri

midir? Asla byle yanl bir hkme hibir akl sahibi varamaz.

15- Yine tekrar ederek diyoruz ki, Yce Allah'n varln ve bykln anlamak ve

kabul etmek iin, bundan nceki maddede anlamn yazdmz ayet-i kermeyi gzelce

dnmek yeterlidir. Bunun iindir ki, Peygamber efendimiz (s.a.v.) buyurmutur:

"Yazklar olsun o kimseye ki, bu ayeti okumu da zerinde dnmemitir."

16- Kadim: Ezeliyyet, evveli olmamaktr. Evveli olmayana Kadim denir. Sonradan

meydana gelene de Hdis denir. Allah Teala Kdem sfat ile vasflanmtr. nk Allah

ezeldir, kadmdir, varlnn balangc yoktur. O'ndan nce yokluk gememitir. O'nun

varl yannda milyonlarca seneler bir saniye bile saylmaz. Yine grdmz alemler,

milyarlarca seneden beri mevcut bulunsa, yine Yce Allah'n ezelilii yannda bir saniyelik

bir hayata sahib saylmaz.

Allah Kadmdir, sonradan var olan ey Allah olamaz. Yce Allah'dan baka ne varsa

bunlarn hepsi hdistir (sonradan olmulardr.) Bunlar Allah'n kudreti ile yaratlmlardr.

Artk bhe yoktur ki, yaratlanlar yaratana mahsus Kadm sfatn tayamazlar. Onun

ezel varl ile beraber hibir ey yoktur, alemler sonradan yaratlmtr.

17- Beka: Ebediyet, sonu bulunmamak sfatdr. Sonu olana "Fn", sonu olmayana da

"Bki" denir.

Yce Allah Beka sfat ile vasflanmtr; nk ebedidir, bakdir, varlnn sonu yoktur.

O'nun yok olaca bir zaman dnlemez. Sonradan meydana gelen btn varlklar,

Allah'n kudreti ile meydana gelmilerdir. Yine Allah'n kudreti ile yok olurlar, yine var

olurlar ve binlerce deiikliklere urayabilirler. Fakat Yce Allah Bak'dir, deiiklikten ve

yok olmaktan beridir. nk O, bakasnn kudret eseri deildir ki, onun kudreti ile

yoklua gitsin veya deiiklie urasn. Aksine btn varlklar O'nun kudretinin birer

eseridir. Onun iin Yce Allah'n annda yokluk ve deiiklik nasl dnlebilir. Her ey

yok olmaya mahkumdur; ancak azamet ve ikram sahibi Allah'n varl kalc ve sreklidir.

18- Havadise Muhalefet: Sonradan var olmu eylerden ayr olmak sfatdr. Yce

Allah havadise (sonradan var olan eylere) aykr ve muhalif bulunmak sfat ile

vasflanmtr. nk Allah Teala yaratlm eylerden hibirine hibir ynden benzemez,

hepsine muhaliftir. Hatrlara gelen her eyden Allah Teala mutlak surette bakadr.

Mkevvenat ve mmknat (yaratlan ve yaratlabilen) dediimiz eyler deiirler,

bakalarlar, birbirine benzeyebilirler ve sonunda yok olurlar. Btn bu lml varlklar,

her hal ve ekilleri ile asla Allah'a benzemezler. Hi birinde lah ve Mabud olma

sfatlarndan en kk biri bile bulunmaz. Hi yaratlan, yoklua mahkum olan aciz eyler,

yok olmaktan beri bulunan yaratc Yce Allah'a benzeyebilir mi? Hi sonradan meydana

gelmi bir nesne Kadm olan hikmet sahibi Allah'a ortak olabilir mi? Byle sapk bir

dnceye kaplanlar, kendi lml varlklarn lah olmaya ykselterek Allah'n yce

varln da, kendi deersiz varlklar derecesine drmeye varacak kadar kstahlkta

bulunuyorlar.

nsanlarn ve dier yaratklarn birok ihtiyalar vardr. Bunlar mekana, zamana, yeyip

imeye, gezip dolamaya, domaya, dourmaya ve benzeri hallere muhtatrlar. Allah

ise, btn bunlardan beridir. O'nun Ar ve Krs'si, yedi kat sema denilen daha nice

alemleri vardr. Fakat o, bunlardan hi birine muhta deildir. Bunlar yok iken O, yine

vard.

Bakasna muhta olan ve yaratklarn lml vasflar ile vasflanan bir insan lah

olamaz. Yce dinimiz bu gibi yanl dncelerden ve inanlardan kesin surette bizleri

yasaklamtr. (Allah'n benzeri hi bir ey yoktur; O, her syleneni iitendir, her yaplan

grendir.)

19- Kyam Bizatihi: Varl ve durmas kendi zatyla olmak manasnda bir sfattr. Bu

sfat da Yce Allah'a mahsustur. yle ki, Hak Teala'nin ezel ve ebed olan varl kendi

zatyla kaimdir. Kendi varl mukaddes zatnn gereidir, asla bakasndan deildir.

Bunun iin Allah Teala'ya Vacib'l-Vcud (varl kendinden dolay gerekli) denilir.

O'nun varl, baka bir var edene muhta olmaktan beridir. Allah' var eden bir varlk

olsayd, o zaman var eden o varlk Allah olurdu. Onun iin "Allah' kim yaratt?" diye

sorulmaz; nk O, kendiliinden vardr, kadmdir. Bakasnn var etmesine muhta

deildir. Eer byle olmasayd, ne kainat bulunurdu, ne de baka bir ey... Bu gerek

kabul edilmeyince, iinde yaadmz alemin varln izah etmeye imkan kalmaz.

Allah'dan baka var olan (mmknat dediimiz) eyler ise, hem var olmaya, hem de yok

olmaya bal olduklar iin, bir var ediciye muhtatrlar.

Sonu olarak denilir ki, Yce Allah' var eden bir varlk dnlemez ve O'ndan baka

bir yaratc varlk da olamaz. "Allah'dan baka bir yaratc olur mu?"

20- Vahdaniyet: Birlik, yalnz bana olmak, benzeri olmamak; oalmaktan,

paralara ayrlmaktan ve eksilmekten beri bulunmak gibi manalar ifade eden bir sfattr.

Bu sfatlar tayana "Vahid" denir ki, gerekte var olan, paralara blnmekten ve

czlerin bir araya gelerek toplanmasndan beri bulunan zat demektir. Bu sfat da Yce

Allah'a mahsustur. Onun iin denir ki, Yce Allah zatnda, ulhiyetinde, mabudiyetinde ve

dier btn sfatlannda birdir. Ortaktan, ei ve benzeri bulunmaktan beridir. Kendisinde

artmak, eksilmek, czlere ayrlmak, baka eylerle birlemek gibi haller asla bulunmaz.

Allah Teala her yn ile birdir. Nasl dnlrse dnlsn, saduyulu bir insan,

anlay ve hikmet sahibi bir kimse Allah'tan baka bir lah bulunduuna inanamaz.

Bakasnn lah ve Mabud olma imkanna yer veremez. ki ve daha ok ilahn

bulunamayaca kesin delillerle sabit bulunmaktadr. u grdmz kainatn varl,

onun devam ve intizam hep Allah Teala'nn birliine ahiddir.

Yce Allah ulhiyetinde, zatnda ve mabudiyyetinde bir olduu gibi, yaratc olmasnda

da birdir. Yaratlmaya ve yok edilmeye mahkum olan ve bylece mmkn adn alan her

eyi yaratan ve yok eden ancak Allah'dr. O'ndan baka yaratc yoktur. te mmknat

yaratp yaatmaya ve yok etmeye gc yetmeyen bir zat ise Allah olamaz. Bunun iin

ikinci bir lah'n varlna asla imkan yoktur. nk iki lah dnld takdirde,

bunlardan biri kendi bana mmknat yaratmaya kadir ise, dieri fazladan olmu olmaz

m? Fazladan olan yahut aciz bulunan bir zat ise nasl Allah olabilir? Bu bakmdan akl

sahibi hi kimse, Allah Teala'nn zat ve sfatlarnda eit ve benzeri bulunmadndan, bir

olduundan phe etmez. Birden ok yaratclarn ve mabudlarn varlna inanan milletler

ise, akla ve hikmete aykr bir inancn esiri olmutur. Bylece gerei anlama bakmndan

byk bir cehalet iinde kalmlardr.

21- Hayat: Dirilik demektir. Allah kendi anna mahsus bir hayat sfat ile

vasflanmtr. Allah'n ilim, irade ve kudret sfatlar ile vasflanmasnn bir gerei olarak

hayat sfat da vardr. Hayat olmayan bir ey, bilmekten, dilemekten ve yapabilmek

gcnden yoksun olur. Bu ise, yaratc iin byk bir noksandr.

Bu sfatlardan mahrum olan bir varlk, kendi kendine hi bir ey yaratamaz. Hele bilgi,

dnce, dileme ve g sahibi olan varlklar yaratmaya asla kabiliyetli bulunamaz. nk

hibir eser, yaratcsnda bulunmayan bu gibi vasflar tayamaz. Onun iin doa ad

verilip gerekte ilim, irade ve kudretle nitelenmeyen ve varl nesnelere bal olarak

dnlp, onun dnda varl bulunmayan uursuz bir varlk asla bir yaratc sfatn

tayamaz. zellikle byle bir varlk, akl, irade ve kudret sahibi milyarlarca yaratn

mucidi hibir ekilde olamaz.

Sonu udur ki, kainatn yaratcs olan Allah, Hayat sfat ile vasflanmtr. Hayy'l-

Kayym'dur. (Hem kendisi diri hem de her eyi dirilten ve ayakta tutandr.)

22- lim: Bilmek, idrak etmek sfatdr. Allah Teala ilim sfat ile vasflanmtr. O'nun

ilmi, yaratklarn ilmi gibi basit ve snrl deildir, btn kainat evreler. Allah her eyi

bilir. Onun bilgisinden hibir zerre harite kalmaz. Hibir varlk da dnce ve hareketini

Yce Allah'dan saklayamaz. Zira her eyi bilmeyen, her hareket ve dnceden haberi

olmayan bir varlk Allah olamaz, bu kadar gzel ve acaib nesneleri meydana getiremez,

bu kadar yarat idare edemez.

Allah'n byle her eyi bildiini gzelce dnp dorulayan bir insan, elbette daima

uyank bulunur, her sz ve hareketini bir edeb zere dzenler. Fena szler sylemez,

fena iler dnmez, bakasna sarkntlk etmez, hi bir kimsenin grp bilmeyecei bir

yerde bile Allah'n buyruklarna aykr bir i yapmaz. nk her yaptn bilen Yce

Allah'n varlna iman vardr.

23- rade: Dileyebilmek, ihtiyar edebilmek sfatdr. Yce Allah irade sfat ile

vasflanmtr. O'nun iradesi ezeldir. Allah yarataca eyleri bu irade sfat ile hikmetine

gre meydana getirmeyi diler ve diledii ey mutlaka olur. O dilemedike hi bir ey

vcuda gelmez. Hi bir ey kendiliinden var olmaz ve kendiliinden yok olmaz. Ancak

Allah'n dilemesiyle var olur ve yine O'nun dilemesiyle yok olur.

Allah btn bu kainat ezel olan iradesi zere yaratmtr. Yaratlm eylerin

milyonlarca cins ve nevilere, ayr ayr vasflara sahib olmas, eitli zellikleri tam

olmas, hele bir topraktan, bir sudan, bir havadan yararlanan saysz aalarn, ekinlerin,

meyvelerin ieklerin ve canllarn baka baka renklerde ve tadlarda meydana gelmesi

ezel bir iradenin neticesinden baka deildir.

te btn bunlar, Allah'n irade sfat ile vasfl bulunduuna birer ahiddir. Yce Allah

hakknda mecburiyet dnlemez; O, her eyi kendi dilemesiyle yaratr. Hi bir eyi

yaratmaya veya yok etmeye mecbur deildir. Mecburiyet bir acizlik halidir ki, Allah'n

anna uygun olmaz.

"Allah dilediini hemen yapar." (Hd: 107)

24- Kudret: G ve kuvvet manasnda bir sfattr. Ezel ve ebed kemal zere bir

kudret Allah Teala'ya mahsustur. Allah Teala her mmkn varlk zerinde dilediini

yapmaya kadirdir. Onlar yaratmaya ve yok etmeye gldr. O'nun kudretine nihayet

yoktur. Bu byk kainat, O'nun kudretine ok ak ve kuvvetli bir ahiddir.

Yce Allah dilerse bir anda binlerce alemi yoktan var eder ve dilerse onlar bir anda

yok eder. nk dilediini bir anda yerine getiremeyen, istediini yapamayan bir varlk

kainatn lah' olamaz.

Yce Allah'n bu byk kudretini iyi dnen bir m'min, O'nun bykl nnde

eilir, O'nun kudretinden titrer, O'nun kutsal emirlerini yerine getirir ve yasaklarndan

saknr.

"Allah her eye kadirdir."

25- Semi': itme kuvvetidir. Allah, Semi' (iitme) sfat ile vasflanmtr. O'nun

iitmesi, yaratklarn iitmesi gibi noksan ve hudutlu deildir. Yce Allah her eyi vastasz

olarak iitir, ancak vastalardan ve vastalar vastasiyle iiten de O'ndan bakas deildir.

O, gizli ve aikar sylenenlerin hepsini iitir, hibir ey O'nun iitme sfatnn dnda

kalamaz. Kullarnn dualarn ve zikirlerini, gizli-aikar dilek ve yalvarlarn iitip kabul

eder ve onlar mkafatlandrr. Yce Allah'n byle her eyi iittiine iman eden uyank bir

insan, daima gzel konuur, her zaman Allah' anar, O'nu yceltir. Her szn ve iini

Allah'n rzasna uygun yapar.

26- Basar: Grme kuvveti demektir. Yce Allah kendi anna uygun bir halde Basar

(grme) sfat ile vasflanmtr. Allah alet ve vasta olmakszn her eyi grr. Fakat alet

ve vasta ile grenlerin grdklerini de grr. Her gzden gren O'dur. Baz eyleri

grmesi, dier eyleri grmesine engel olmaz ve O'nun grmesinden hi bir ey gizli

kalmaz. En karanlk gecelerde, karncalarn ve daha kk yaratklarn kmldamalarn,

hareketlerini grr ve bilir. bhe yok ki, grememek ve bilememek byk bir

noksanlktr. Byle noksanlklara sahib olan kr kuvvetler, lah ve yaratc olamazlar. Yce

Allah ise byle btn noksanlklardan beridir ve btn kemal sfatlar ile vasflanmtr.

Kalbi iman dolu bir insan, Yce Allah'n kendisini grp gzetmekte olduunu bilir ve

zerinde dnr. Bylece durumunu dzeltir, edebe aykr hibir harekette bulunmaz,

melekler gibi temiz bir hayat iinde yaamaya alr durur.

"Biliniz ki, Allah btn yaptklarnz grr." (Bakara: 233)

27- Kelam: Bir manay belirten, bir maksad anlatan sz demektir. Yce Allah Kelam

sfat ile de vasflanmtr. O'nun kelam (sz) harf ve sesden beri ve kadmdir

(balangc yoktur.)

Yce Allah, kendi kadm kelamn, diledii zaman anna uygun bir ekilde meleklerine

iittirir, bildirir ve anlatr.

Allah Teala'nn peygamberlerine diledii eyleri vahy ve ilham etmi olmas da bu

kelam sfatnn bir tecellisidir. Semav kitablar hep bu Kelam sfat ile meydana gelmitir.

"Kelm- Kadm" dediimiz Kur'an- Kerm de bu sfatlarla Peygamberimize inmi ve

asrlardan beri hidayet rehberlii yapmtr.

28- Tekvn: Var etmek, yaratmak manasnadr. Bu da Allah'n bir sfatdr. Yce Allah

bu tekvin sfat ile diledii herhangi bir eyi yoktan var eder veya var iken yok eder.

Yce Allah'n bu alemleri yaratp yok etmesi, kullarn yaratp yaatmas, onlar

beslemesi sonra da ldrp baka bir aleme onlar gtrmesi, hep bu tekvn sfatnn

tecellisi ile olur.

"Allah bir eyin olmasn diledii zaman, ona "ol" der, o da oluverir." (Yasin: 82)

29- Yce Allah'mzn kutsal sfatlarna ait verdiimiz bilgiye bir zet yaparak deriz ki:

Yce Allah'n varl ve birlii bykl ve kudreti, ezel ve ebed oluu ve dier yce

sfatlar apaktr. Bunlar inkar etmeye, dnp de dorulamamaya imkan yoktur.

Bir dnelim: Bu kainatta hi bir eyin kendiliinden var ve yok olamayacan

kendiliinden kmldanamayacan ilim ve fen haber vermiyor mu? Biz ise, milyonlarca

alemin, milyonlarca parlak yldzlarn varln, bunlarn hareket ve skun hallerini grp

biliyoruz. Artk bunlar var eden ezel ve ebed esiz bir Allah'n varlndan nasl bhe

edilebilir?

Yine biliyoruz ki, bilgisi olmayan, kudret ve iradesi bulunmayan bir eyin, bir gaye ve

hikmete ynelik birtakm gzel ve stn eserleri var etmesi mmkn deildir. Oysa ki biz

bu alemde her neye bakacak olsak, onun bir gayeye, bir hikmet ve dzene bal

bulunduunu grrz. En byk varlktan en kk varla varncaya kadar baklrsa,

bunlarn yle gelii gzel bir raslant eseri olmad grlyor, bunlarn bouna

yaratlmad anlalyor. Bu varlklarn her birinde stn bir sanat ve letafet eseri, bir

irade ve ihtiyar alameti grlm oluyor.

Artk bu kadar yararl olan bu gzel eserlerin, ilim, kudret ve hikmet sahibi olan ezel

bir yaratcya muhta olmadn kim syleyebilir?

imdi biz, btn bu d alemdeki varlklardan baklarmz evirip kendi nefsimize ve

duygularmza bakalm. Vcudumuzun her paras ve hcresi, vicdanlarmzn btn

duygu ve kavramlar, an ok yce olan byk bir Allah'n, yaatp rzk veren bir

yaratcnn varlna daima ahidlik edip durmuyor mu?..

O halde bhe yok ki, kendi varln ve sorumluluunu yitirmedike, hi kimse, Allah'a

iman inancndan, bir yaratcnn var olduu dncesinden asla yoksun olamaz.

"Gkten ve yerden size rzk veren Allah'dan baka bir yaratc var m?"

Peygamberlere man

30- Btn Peygamberlere iman etmek mslmanlkta esastr. Lgat manas

bakmndan peygamber, haber veren kimse demektir. Dini teriminde ise, Allah Teal'nn

kullarna dinlerini bildirmek iin grevlendirdii sekin insanlarn her birine "Peygamber"

denir. Bu zatlar Yce Allah'n birer elisi demektir. Bunlarn Allah'n Peygamberleri

olduklar, kiiliklerindeki yksek vasflardan ve Allah tarafndan kendilerine verilen

mucizelerden sabit olmutur.

31- Mucize; Bakalarnn meydana getiremeyecei olaanst eylerdir. Bir

peygamberin gerek peygamber olduunu dorulamak iin Yce Allah o ii Peygamberinin

eliyle ortaya karr.

32- Keramet; Bir ksm olaanst ilerdir. Yce Allah'n kudretiyle veli kullar

tarafndan meydana getirilir. Bu kerametler de, o velinin bal bulunduu Peygamber iin

bir mucize saylr. nk o Peygamber gerek Peygamber olmasayd, kendisine bal

olanlardan byle kerametler ortaya kamazd.

33- Meunet-stidra; Peygamberlik davasna kalkmayan ve Peygamberin snneti

zere yrmeyen baz baya kimselerden meydana kan ve olaanst bir halde

grlen birtakm olaylardr ki, o ahsn bykln gstermez ve hi bir zaman keramet

ve mucize derecesine varamaz.

Fakat yalan yere peygamberlik davasna kalkan kimselerin elinden ne mucize, ne

keramet ve ne de baka olaanst iler kar. Byle yalanc kimselerin mucize veya

harika diye meydana koyacaklar eyler, bir gzbaclktr veya bazi ilm kurallara

dayanan bir san'at eseridir. Bunlarn asl maksadlar hemen meydana kar. Onlarn

yaptklarndan daha gzelini bakalar da yapabilir.

Yalan yere peygamberlik davasnda bulunanlarn nasl bir sonula karlatklar,

yalanlarnn nasl meydana kt tarihlerde bellidir.

34- Peygamberlere Neb de denir. Resl de denir. Bununla beraber yeni bir kitab ve

eriatla bir mmete gnderilmi olan zata Resl, baka bir Peygamberin eriatna bal

olarak gelen Peygambere de Neb denmitir. Buna Resl veya Mrsel denmez. Neb

isminin oulu Enbiya'dr. Resl'n oulu Rusl'dr. Mrsel'in oulu da Mrseln'dir.

35- Yce Allah'n ilk Peygamberi Hazret-i dem aleyhisselm'dr. Son ve en byk

Peygamberi de, bizim sevgili Peygamberimiz Hazret-i Muhammed aleyhisselm'dr. Son

Peygamber olduu iin Peygamber Efendimize Hatemu'l-Enbiya (Peygamberlerin

sonuncusu) denmitir. Bu iki Peygamber arasnda, saylarn ancak Allah'n bildii ok

Peygamber bulunmutur. Kur'an'da bu Peygamberlerden sadece u yirmi be

Peygamberin ad geer:

dem , dris, Nuh, Hud, Salih, brahim, Lt, smail, shak, Yakub, Yusuf,

Eyyb, uayb, Musa, Harun, Davud, Sleyman, lyas, Elyase, Zlkifl, Yunus,

Zekerriya, Yahya, sa, Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem). Bunlardan baka

Kur'an- Kerimde adlar geen zeyr, Lokman ve Zlkarneyn isimli zat daha vardr

ki, bunlarn Peygamber veya vel olduklar ihtilafldr. Bunlarn da pek byk kimseler

olduuna phe yoktur. Bu saygdeer peygamberlere ait bilgi, kitabmzn onuncu

blmnde verilecektir.

36- Peygamberler her trl gzel sfatlara sahibdirler. Onlardan her birinin varl bir

olgunluk ve stnlk rneidir. zellikle onlarda doruluk, emanet, sezi ve anlay,

gnahlardan korunmu olma ve eriat tebli etme vasflar vardr. yle ki:

1- Peygamberler sadktrlar; her hususta doru szldrler. Kendilerinden asla yalan

kmaz.

2- Peygamberler emindirler. Gerek peygamberlik konusunda, gerek dier konularda

her trl gvene sahibdirler. Kendilerinde asla hainlik bulunmaz.

3- Peygamberler son derece yksek bir anlaya, tam akla ve kuvvetli bir gre,

stn bir zekaya sahib bulunmulardr. Onlarda gaflet, yksek duygu ve kavramlardan

yoksunluk dnlemez.

4- Peygamberler masumdurlar. Onlar gizli ve aikr her trl gnahlardan, kk

drc baya ilerden tamamen beridirler, iffet ve ismet sahibidirler.

5- Peygamberler tebli sfatna sahibdirler. Emrolunduklar eriat hkmlerini, olduu

gibi mmetlerine bildirirler. eriat hkmlerinden herhangi birini saklam veya unutmu

olmalar asla dnlemez. Byle bir ey peygamberlik anna yakmaz. Byle bir tutum,

peygamber olarak gnderildikleri hikmete ve Allah'n iradesine uygun dmez.

Sonu: Btn peygamberler u yazdmz be sfat tamamen kendilerinde

bulundurmulardr. nk bu byk huylara sahib olmayan kimseler, insanlar aydnlatp

onlara nc olamazlar. te btn peygamberlerin byle tanyp dorulamak imanmzn

shhat iin arttr.

37- Peygamberlerin insanlar yola getirmek ve onlarn kt hallerini dzeltmek iin

Yce Allah tarafndan grevlendirilmi olduklar gzelce dnlnce, onlara iman

etmenin gerei ve nemi kendiliinden anlalm olur.

Gerek u ki, peygamberlere iman etmek, onlarn yksek huy ve vasflarn bilip

dorulamak, onlara son derece saygl olmak bizim iin kesin bir grevdir.

Peygambelere iman etmeyen bir kimse, Yce Allah'a iman etmemi saylr. nk Yce

Allah'a, O'nun raz olaca bir ekilde iman etmenin yolunu insanlara bildiren ancak

peygamberlerdir. Kendi deersiz akllarn nc edinmek isteyenler, geree ve Allah'n

rzasna ulaamazlar, sapklk iinde kalrlar. Yce Allah'n, peygamberlere iman edilmesi

yolundaki emirlerine de aykr hareket etmi olurlar. Bu bakmdan hidayetten yoksun

kalrlar. yle ki, peygamberlerden yalnz birine iman etmemek, tmn inkar etmek

gibidir. Byle bir inan, insan imansz yapar. Hele Allah Teal'nn en byk peygamberi

ve peygamberlerin sonuncusu olan Hazreti Muhammed'in (sallallahu aleyhi ve sellem)

yaad tarih gn gibi meydandadr, insanlar alemi tarafndan bilinmektedir. Artk bugn

hi bir millet, din konusundaki bilgisizliinden tr zrl saylamaz. Bugn her millete

den en nemli grev, bu byk Peygamberin dinini kabul etmektir. Onun gsterdii

doru yola koyulmak ve kurtulua ermektir. Bu grev tam manas ile yerine getirilirse,

insanlk alemi o zaman dnya felaketlerinden ve ahiret azabndan kurtulur. Gerek

medeniyete ve ahiretin sonu olmayan mutluluuna ermi olur.

Peygamberlere Olan htiya

38- Bilindii gibi, Yce Allah, kendisinin kutsal varln ve birliini bilmeleri, kendisine

ibadet ve itaatta bulunmalar iin insanlar yaratmtr. nsanlar dier birok yaratklar

arasnda akl ve dnce ile sekin klmtr. Onun iin bir insan akln gzel kulland

takdirde, kendisini yaratp da ona dnp anlama gcn veren bir yaratcnn varln

sezer. Kendisinin ve evresindeki varlklarn yle rasgele kendiliklerinden var

olmadklarn anlar. Bylece kendisinde lah bir dnce doar ve byk bir kudret sahibi

yaratcnn var olduu inancna ular.

Fakat o Yce yaratcy hi kimse anna uygun bir ekilde bilemez. O'nun

peygamberine uymayan kimse, Allah'n raz olmad ibadetlerin hangileri olduunu

kestiremez, yaratl hikmetinin ne olduunu anlayamaz, insanlar arasndaki iliki ve

karlkl haklarn nelerden ibaret bulunduunu ve grevlerin ne olduunu gerei zere

belirleyemez. Nihayet yaratl gayesinin dnda yrr de bundan haberi olmaz. Cehalet

iinde bulunduunun farkna varamaz. Bylece ebed mutluluktan yoksun kaldn

anlayamaz.

Peygamberlerin varlndan haberi bulunmayan veya peygamberlerin yoluna

inanmayp gerekleri bozarak deitiren nice milletler saptmlar, insanla yakmayan

hallere dmlerdir. Aralarnda her trl vahet hareketleri tremi, insanlara, aalara

ve talara tapnp durmulardr.

te insanlar bu gibi irkin hallerden kurtarmak, onlara din ile dnya grevlerini

retmek ve bylece hem dnya, hem de ahiret mutluluuna ermelerini salamak iin

Allah'n elileri olan peygamberlere ihtiya vardr.

Onun iin Yce Allah kendi ihsan ve ikram ile insanlara peygamberler gndermitir.

Bylece insanlara kar "lah hccet" tamam olmutur. Artk hi kimse, "Ben grevimi

bilmiyordum; onun iin sana ibadet edemedim." diye zr beyan edemeyecektir. nk

Yce Allah insanlara grev bildiren peygamberleri gndermitir. Bunlar Allah'n hccet ve

delilleridir.

39- Daha nce sylediimiz gibi, peygamberlerin en by ve sonuncusu, bizim

peygamberimiz Hazret-i Muhammed'dir (sallallahu aleyhi ve sellem). Hazret-i

Muhammed, yeryzndeki btn milletlere gnderilmi bir peygamberdir. Peygamberlii

kyamete kadar devam edecektir; en son peygamberdir. Onun yaym olduu din, btn

insanlara aittir. Onun getirdii slam dini, btn insanln dinidir, yaratl gayesine en

uygun olan bir dindir. Her zaman iin ihtiyalara cevab verecek olan hikmet dolu ebed bir

dindir. O mbarek peygamberin getirdii kitab (Kur'an) tm ile hi bir deiiklie

uramakszn kyamete kadar Allah tarafndan korunmu olacaktr.

Sonu: Beeriyet teden beri peygamberlere muhta bulunmutur. Peygamberlere

uymakszn hak yolu bulacan ve Hakka ereceini savunan bir gafile soralm: Eer

peygamberlerin varlndan habersiz bir blgede yetimi bulunsayd, kendisinde Allah'n

varl ve O'na kar grevleriyle ilgili fikirler gerek ekli ile bulunabilecek miydi? Din ve

dnya ilerine ait grevleri belirleyebilecek miydi? Kendi vicdannda yksek duygulara

kar bir ekicilik bulabilecek miydi?

Zavall nsan! Kendi ruhunda snk bir ekilde parldamaya balayan baz yksek

fikirlerin kendisine nereden geldiini hi dnmemektedir. En kolay ilerde ve tenlerde

bile bir hocaya, ustaya ve yol gstericiye insan muhta olur da, en nemli olan din

konusunda gerekleri renmek iin bir reticiye, bir yol gstericiye nasl muhta

olmaz? Dorusu, saduyulu hi bir dnr, peygamberlere olan ihtiyac inkar edemez.

"Hi bir mmet yoktur ki, onlar iinden bir uyarc (peygamber) gelip gemi

olmasn." (Fatr: 24)

Semavi Kitablara man

40- Yce Allah, insanlara yine insanlardan Peygamberler gndermitir. Bu

peygamberlerden bir ksmna da kendi emirlerini ve yasaklarn, kendisine ibadet

ekillerini reten kitaplar indirmitir.

Bu kitaplardan bir ksmna "Suhuf" denir. Bunlar birka sayfalk kitablardr. Kitablardan

drd de byk kitaplardr. nileri yledir:

On sahife Hazret-i dem'e, elli sahife Hazret-i it'e, otuz sahife Hazret-i dris'e, on

sahife Hazret-i brahim'e verilmitir diye rivayet edilir.

Byk kitaplara gelince: Tarih srasna gre bunlardan birincisi Hazret-i Msa'ya

verilen Tevrat'tr. kincisi Hazret-i Davud'a verilen Zebr'dur. ncs Hazret-i sa'ya

verilen ncil'dir. Drdncs de, bizim Peygamberimize (sav.) verilen Kur'an'dr.

Yce Allah bu kitablar vahy yolu ile gndermitir. Ya Cibril-i Emin adndaki bir melek

aracl ile bildirmi yahut baka bir ekille ilham etmitir. Bu kitablara "lahi Kitablar"

denildii gibi, tadklar yksek vasftan dolay "Semavi Kitablar" ve Cibril-i Emin aracl

ile indirilmi olduklarndan da "Mnzel Kitablar" denir.

41- Yce Allah'n btn kitablarna iman etmek her m'min iin farzdr. Biz bugn

dier milletlerin ellerinde bulunup da semavi olduklar sylenen kitablara deil de,

Allah'n aslen Peygamberlerine gndermi olduu kitablarn tmne iman ederiz. nk

Kur'an'dan baka olan kitablar deiiklie uramlardr. Kur'an- Kerim'in hi bir sz

zamanmza kadar deimedii gibi, kyamete kadar da deimeyecektir; nk Allah onu

deiiklikten koruyacan yine Kur'an'da bildirmitir.

Btn semavi kitaplar insanlar iin birer rahmet olmular ve hak yolu gstermilerdir.

Onun iin hepsine iman etmek zorundayz. Bu kitablardan herhangi birini inkar etmek

hepsini inkar demektir. Gerek m'min o kimsedir ki, Yce Allah'n btn kitablarna

inanr. Yce Allah'n en son kitab olan Kur'an- Kerim'e sarlr ve onun hkmlerini

gzetmeye alr.

42- Bugn Kur'an- Kerim'den baka dier Semavi kitablar tm olarak yeryznde

mevcut deildir. Aradan asrlar gemi ve birok milletler tarihe karm olduundan

kitablarn bir ou tamamen kaybolmu, bir ksm da byk deiikliklere urayarak lah

vasflarn kaybetmilerdir.

Bugn elde bulunan Tevrat, Zebr ve ncil nshalarndan hi biri, Yce Allah'n

Msa'ya, Davut'a ve sa'ya indirmi olduu kitablarn ayn deildir. Ancak Kur'an- Kerim

asliyyetini olduu gibi korumaktadr, bir kelimesi bile deiiklie uramamtr.

43- Kur'an- Kerim'in btn ayetleri, daha balangcnda bizzat Hazret-i Peygamber

Efendimiz (sav) tarafndan ezberlenmi olduu gibi, ashabn biroklar tarafndan da

ezberlenmi ve yazlmt. Hazret-i Peygamberin (sav) ahirete gmesinden sonra Hazret-

i Ebu Bekir, btn ashab- kiram huzurunda Kur'an'n birer nshasn yazdrarak onu

deiiklikten korumutu. Hazret-i Osman'n halifelii zamannda da bu asl kitabdan

yeterince yazdrlarak byk slm merkezlerine birer nsha gnderilmiti. Bunlarn her

birine "Mushaf- erif" ad verilmitir. Daha sonra btn Mushaflar bu asllara gre aynen

yazlagelmitir.

Her asrda yzbinlerce Mushaf- erif yazlm. Ayrca Kur'an- Kerim'i batan sona

ezberleyen binlerce hafz yetimitir. Bu zellik dier semavi kitablar arasnda yalnz

Kur'an- Kerim'e nasip olmutur. Bu da bir hikmet gereidir. nk dier Semavi Kitablar

belli bir kavme ve belirli bir zamana ait olarak Peygamberlere indirilmilerdi. Kur'an-

Kerim ise, btn insanlk alemine ve btn asrlara mahsus olarak Peygamberimize

indirilmitir. Onun iin bu kitabn Allah tarafndan korunmas bir hikmet gerei olmutur.

44- Kur'an- Kerim'in bir ayeti bile deiiklie uramayarak asl zere kalmas, yle bir

gerektir ki, bunu bir ksm msterikler (arkiyat ilimleri ile uraanlar) bile insaf

gstererek dorulamaktadr. Bunun aksini iddia edenler, mslmanlk aleyhine

propaganda yapan siyasi maksadl ve kr krne batla saplanm kimselerdir. Bugn

Kur'an- Kerim her yabanc dile tercme edilmi durumdadr. Bu diller arasnda Trke,

Farsa, Hinde, Almanca, Franszca, ngilizce, Rusa, Felemenke ve ince'ye tercme

edildii gibi, Cava, Bengal ve Malaya dillerinde de tercmeleri vardr.

Sonu olarak, bugn Kur'an- Kerim'in lahi ifadeleri btn beeriyetin kulaklarna

arpp durmaktadr. nsanl bir kardelik, bir selamet ve mutluluk zere toplanmaya

armaktadr.

"Kur'an btn alemler iin bir uyarc, bir zikirdir." (Kalem: 52)

Semavi Kitablara Olan htiya

45- Varlklar ile insanlk alemine eref vermi olan Peygamberler, ok nemli olan

elilik ve peygamberlik grevini yerine getirebilmek iin, kendilerine Yce Allah tarafndan

talimat verilmi olmas gerekir. te bu talimat, Peygamberlere Semavi kitablarla

verilmitir.

Semavi kitablar, Yce Allah'n insanlar zerinde uygulanacak birer kutsal kanunudur.

Allah, insanlara haklarn ve grevlerini bu kanunlar yolu ile bildirmitir. Peygamberlerin

dnyadaki hayatlar geicidir. Peygamberlerin mmetlerine bildirdikleri lahi hkmlerin

devam, ancak bu kitablar sayesinde mmkn olmutur. Eer bu kitablar olmasayd,

insanlar yaratllarndaki hikmetten, zerlerine den grevlerden, kavuacaklar ahiret

nimetlerinden ve felaketlerinden habersiz kalrlard. Yaaylarn dzene sokacak lahi

prensiplerden mahrum kalrlard. zellikle kutsal ayetleri okumak, onlara ibadet etmek,

onlardan t almak ve onlarla gerei anlayp tehlikeli grlerden kurtulmak erefinden

ve mutluluundan uzak kalm olurlard.

te Semavi kitablara, tadklar bu yksek gaye ve hikmetlerden dolay insanlk

aleminin pek ziyade ihtiyac olmutur. Bu ihtiyac karlamak iin de, bu kutsal kitablar

insanlara ihsan buyurulmutur.

Kur'an'n Nasl Bir lhi Kitab Olduu

46- Kur'an- Kerm, yukarda da sylediimiz gibi, Yce Allah'n yeryzne eref veren

en kutsal kitabdr. Bu yle bir kitabdr ki, insanlar ancak onun gsterdii yolda

yrdkleri takdirde mutlulua kavuurlar ve Allah'n rzasna ererler. nsanlar arasnda

her trl iyi duygular ilerleyip ykselmeye balar, kardelik ve beraberlik meydana gelir.

Kur'an- Kerm'in hem manas ve hem de lafzlar Allah'dandr. Yce Allah'n vahyi

iledir. Vahy Cibril-i Emin aracl ile peygamberimize olmutur. Onun iin Yce Kur'an'n

manas ile amel edilir. Kur'an mslmanlarn deimez kanunudur. Lafzlar da bir ibadet

olmak zere okunur, onunla sevab kazanlr. Bu lafzlar sayesinde Kur'an'n manas

anlalr, ruhlara tesir eder ve onunla Allah'n rzas kazanlr.

47- Kur'an- Kerm hi bir kitaba benzemez. Onun manasn hi kimse deitiremez,

lafznn yerine baka bir sz konamaz ve hi bir tercme de Kur'an hkmn alamaz.

Kur'an- Kerm ebed kalacak bir mucizedir. Bunun edeb inceliklerine, gzel ifadesine

ve tad manalara bir nihayet yoktur. Btn insanlar ve cinler bir araya toplansa, en

ksa bir sresinin bile benzerini yapamazlar. Bu bakmdan da Kur'an- Kerm asrlardan

beri btn aleme meydan okumaktadr. Edeb sanat ve kabiliyetlerine gvenen nice

kimseler, onun ksa bir sresinin benzerini yapmaktan aciz kalmlardr. Buna gleri

yetmediini de kabullenmilerdir. Bu durum da Kur'an'n Allah'n bir mucizesi olduuna en

salam ve deimez bir delildir.

48- Kur'an- Kerm'in ruhlar zerindeki tesirine gelince, buna da bir nihayet yoktur.

Kur'an- Kerm'in ayetlerini gzelce anlayarak okuyan ve dinleyen temiz kalbli insan,

kendinden geer. dimanda pek ok yksek duygular uyanr ve ruhu maneviyat alemine

ykselir. O manev duygunun tesirinden de gzlerinden ya dklmeye balar.

Bir bahar mevsiminde yaan yamurlarn ve parlayan gne nlarnn kurumu olan

bitkileri canlandrmas gibi, Kur'an- Kerm'in ifadeleri de anlayl kalbler zerinde ok

daha byk tesirler yapar. Gnllere yeni bir hayat ve ferahlk verir. Bylece insan hem

dnyasndan, hem de ahiretinden haberdar eder, sonsuz bir varla ve mutlulua

kavuturur.

"Biz Kur'an'dan m'minlere ifa ve rahmet indiriyoruz." (sra: 82)

Kur'an- Kerimin Tad Gerekler

49- Kur'an'n insanlara bildirdii emirler ve yasaklar, aklad hikmet ve gerekler

pek oktur. Bunlar temel olarak inanlara, ibadetlere, muamelata, ahlaka, Allah'n Yce

kudretini gsteren stn san'at eserlerine, ibret alnacak olaylara ve dier eylere aittir.

Bunlar u ekilde zetleyebiliriz:

1) Kur'an- Kerim, insanlara Yce Allah'n varln, birliini, bykln, hikmetlerini

ve kudsiyetini bildirir. yle ki, felsefi grlere sahib olanlarn parlak szleri onun yannda

pek snk kalr.

2) Kur'an- Kerim, insanlar ilim ve irfana, ibretle bakp dnmeye arr. Gaflet

iinde yaamaktan insanlar engeller. nsanlara, Yce Allah'n hikmet ve kudretini

gsteren byk eserlerine bakmalarn tler.

3) Kur'an- Kerim, nceki devirlerde insanlara gnderilmi olan peygamberlerin bir

ksm ile ilgili bilgi verir. Yksek grevlerini nasl baardklar ve bu grevler urunda ne

kadar zorluklara katlandklarn bildirir. Btn insanlarn son Peygambere uymalarn

emreder.

4) Kur'an- Kerim, gemi mmetlere ait ders alnacak en byk ibret sahnelerini ve

tarihi olaylar bildirir. nsanlar bunlardan ibret almaya arr. Peygamberlere kar kp

isyan eden gnahkar kavimlerin ok korkun akbetlerini haber verir.

5) Kur'an- Kerim, insanlara daima uyank bir ruha sahib olmalarn ve Hak'dan gafil

bulunmamalarn emreder. Nefislerin arzularna uyarak din ve faziletten yoksun

kalmamalarn tler. Dnyann maddi yarar ve zevklerine dalp da, manevi hazlardan

ve ahiret nimetlerinden mahrum kalmann byk bir felaket olacan bildirir.

6) Kur'an- Kerim, mslmanlara, dinlerine smsk sarlmalarn ve daima hakk

savunmalarn tler. Dmanlarna kar da, daima kuvvetli bulunmalarn, her trl

korunma vastalarn hazrlamak iin almalarn hatrlatr. Gerektii zaman sava

meydanlarna atlmalarn, din ve namuslarn, yurdlarn, maddi ve manevi varlklarn

hem canlar hem de mallar ile korumalarn emreder.

7) Kur'an- Kerim, medeni ve sosyal hayatn bir dzen ve huzur iinde yrmesi iin

gereken esaslar ve kurallar bildirir. nsanlarn birtakm hak ve grevleri korumalarn ve

gzetmelerini ister.

8) Kur'an- Kerim, hem ahslara, hem de cemiyetlere, selamet iinde kalmalar iin

adaleti, doruluu, alak gnll olmay, sevgiyi, merhameti, iyilik etmeyi, balamay,

edeb gzetmeyi, eitlii ve bu gibi yksek huylar tavsiye eder. nsanlar zulmden,

hainlik etmekten, byklenmekten, cimrilikten, intikam duygularndan, kat yrekli

olmaktan, irkin sz ve ilerden, zararl olan iki ve yiyeceklerden alkor. Yaplmas, yenip

iilmesi helal veya haram olan eyleri bildirir.

9) Kur'an- Kerim, Yce Allah'n bu alem iin koymu olduu tabi kanunlar hi

kimsenin deiteremeyeceini anlatr. Herkesin bu kanunlara gre davranlarn

ayarlamalar gereine iaret eder. nsanlara, almalarnn meyvesinden baka birey

elde edemeyeceklerini hatrlatr. nsanlar alp abalamaya tevik eder.

10) Kur'an- Kerim, Yce Allah'n: "Yapnz - Yapmaynz" diye emirlerini ve yasaklarn

benimseyip gereince hareket eden m'minler iin verilecek dnya ve ahiret nimetlerini

ve elde edecekleri baarlar mjdeler. man etmeyenlere de hazrlanm bulunan kt

akbetleri, Cehennemin azab ekillerini hatrlatr. Kur'an- Kerim, btn bu aklamalar ile

insanlar, yaratllarndaki yksek gayeden haberdar ederek ona iletmek ister.

Sonu: Kur'an'n ifadesi bir mucizedir. Bu gibi daha nice hikmet ve gerekleri iinde

toplamtr. nsanlk alemi ne kadar ykselirse ykselsin, hi bir zaman Kur'an'n yksek

talimat dnda kalamaz. Kur'an'n talimatna (gsterdii prensiplere) aykr davranlar

ise, aslnda ykselme deil, bir alalmadr.

Meleklere man

50- Melekler ruh gibi ltif ve nuran varlklar olup asl vasflar Allah tarafndan bilinen

ve byk sahib olan Allah'n kullardr. Meleklerin bir ksm daima ibadet ve zikirle urar.

Bir ksm da yer ve gklerde pek ok grevlerle megul olurlar.

Melekler yemekten, imekten, evlenmekten, doup dourmaktan beridirler. Deiik

ekillere girmeye kaabiliyetleri vardr. Yce Allah'n emirlerine asla isyan etmezler.

Grevlerini emredildikleri ekilde aynen yaparlar. Kyamete kadar kudsiyet iinde yaayp

manevi bir zevk ile vakit geirirler.

51- Mminler meleklerin varlna iman etmekle ykmldrler. Onlarn varl aslnda

mmkn olan eydir. Gerekte varlklar ise, btn Peygamberler ve onlara verilen

Kitablar tarafndan bildirilmitir. Artk melekleri inkar, btn peygamberleri ve kitablar

inkat etmek saylacandan onlar inkar asla caiz olmaz. Bundan dolaydr ki, teden beri

meleklerin varlna btn milletler iman edegelmitir. Onun iin meleklere iman etmek,

bizim dinimizde de arttr.

52- Meleklerin varln btn peygamberler ve btn semav kitablar haber

vermilerdir. Bu alemde bizim bildiimiz ve nice bilmediimiz gizli-aikar yaratklar vardr.

Bugn varlklar kefedilmi veya henz kefedilmemi nice kuvvetler mevcuttur. Hatta

akl ve uura sahip olup gzle grlmeyen "Cin" adl yaratklar vardr. Onlarn varln

peygamberler ve kitablar bildirmitir. Onlarn da insanlar gibi bir ksm m'min, bir ksm

kafirdir.

Akla ve uura, kuvvet ve kudrete sahib varlklarn yalnz insanlardan olduunu

sylemek, koca kainatn yaratcs olan Yce Allah'n kudret ve bykln

dnmemekten ileri gelir. Bir ey gzle grlmediinden ve duygularmzla

anlalmadndan dolay o inkar edilemez. Nitekim kendi ruhumuzu ve vicdanmz

grmediimiz halde bunlar inkar edemiyoruz.

Bu kainatn bykl karsnda kk bir para yerinde saylan yeryznde cins ve

ekilleri anlatlamayacak kadar canl varlklar yaamakta iken, baka bildiimiz ve

bilmediimiz alemlerde bizim yaratlmza aykr biimde akll ve uurlu yaratklarn

bulunmad nasl sylenebilir?

Meleklerin Varlndaki Hikmet

53- Meleklerin yaratlndaki hikmeti tamamyla ancak Yce Allah bilir. Biz unu

syleyebiliriz: Yce Allah, kudret ve hikmetine son olmayan bir yaratcdr. Nice saysz

alemler yaratmtr. Yce Allah kendi varln bilsinler ve kendine ibadet etsinler diye,

insanlar ve cinleri yaratt gibi, melekleri de yaratmtr. Bunlar da alemde birtakm

grevlerle grevlendirmitir. Bylece kainatn dzenini salamtr. Bu sayede Yce

Allah'n her varlk zerinde byk kudreti grlyor, her ey O'nun varlna ahid

bulunuyor, insan kendi varlnn daima stn ve gizli kuvvetler tarafndan gz altnda

bulunduunu dnerek uyank bir halde yayor.

54- Cebrail, Mikil, Azrail ve srafil adnda drt melek vardr. Bunlar meleklerin en

bykleridir. Bunlarn yannda birok melekler daha bulunur. Cebrail (Cibril)

aleyhisselam, Yce Allah'n kitablarn peygamberlere getirip tebli etmekle grevlidir.

Mikil aleyhisselam, yeryzndeki rzgar, yamur, ekin ve benzeri olaylarn meydana

gelmesi iin grevlendirilmitir. Azrail aleyhisselam, insanlarn lme (ecel) vakitleri

gelince ruhlarn almak iin grevlidir. srafil aleyhisselam da, kyamet gnnn

kopmasna ve ldkten sonra btn insanlarn tekrar dirilmesine memur edilmitir.

Kimbilir bunlarn daha nice grevleri vardr!...

Ayrca Hafeze ve Kiramen Katibin denilen melekler vardr. Bunlardan her insann

yannda iki melek bulunur. Biri insann gzel ilerini, dieri de yapt kt ileri yazar. Bu

ekilde insann amel defterini meydana getirirler.

te her eyi muhakkak bir hikmete bal olarak yaratm olan Yce Allah, melekleri

de, bu gibi grevleri yapmak ve kendi adaletini tantmak, kudret ve hakimiyetini

gstermek iin hikmeti gerei yaratmtr.

"Senin Rabbin her eyi bilen yaratcdr." (Hicr: 86)

Ahirete man

55- Ahiret, bu dnyadan sonraki nihayetsiz (sonsuz) alemdir. Yce Allah, iinde

yaadmz bu dnyay ve zerinde olan btn varlklar geici bir zaman iin yaratmtr.

Bir gn gelecek, bu dnyadan ve zerinde bulunanlardan hi bir eser kalmayacaktr.

Allah'n takdir ettii gn gelince, insanlarla beraber btn canl ve cansz varlklar yok

olacaktr. Btn dalar-talar, yerler-gkler paralanacaklardr. Bylece bu alem

bambaka bir alem olacaktr. Bu, kyamettir. Bundan sonra yine Yce Allah'n takdir ettii

zaman gelince, btn insanlar yeniden dirileceklerdir. nsanlarn hepsi "Maher" denilen

ok geni ve dz bir sahada toplanm olacaklar ve yeni bir hayat balayacaktr. Buna

"Umumi Har" denilir. Bu yeni hayatn balayaca gnden itibaren, bitmez ve tkenmez,

sonu gelmez bir halde devam edecek olan aleme, ahiret alemi denir. Buna inanmak da,

mslmanlkta bir esastr.

56- Kyametin kopmas ve ahiretin meydana gelmesi, Kur'an'n ayetleriyle,

Peygamberin hadisleriyle ve mmetin birlii ile sabittir. Dier btn peygamberler de

kendi mmetlerine bu gerei bildirmilerdir. Onun iin ahirete iman etmek byk bir

grevdir ve her din iin nemli bir inantr.

Kudretine nihayet bulunmayan Yce Allah iin, gelecekte ahiret hayatn meydana

getirmek pek kolay eydir. Alemleri yoktan var eden, hele insanlar birok g ve

meziyetlerle yaratp kendilerine hayat veren byk Yaratcmz iin, btn bu alemleri yok

ettikten sonra tekrar yaratmak zor birey midir? Bir eyi nce var eden, sonra tekrar onu

var edemez mi? Bunlar tekrar var edemeyen yaratc olur mu? Hayr, Yce Allah yle bir

byk yaratcdr ki, nice alemleri de yaratmaya kadirdir. Bir kere astronomi ilmine

bakalm: Ucu buca olmayan bir bolukta dolap duran ve zaman zaman parlayp snen

yz binlerce nur ve k alemini bu ihtiamlar ile yaratm olan Allah, ahiret alemini de

yaratmaya kadirdir.

57- Allah'a hamdolsun ki, biz mslmanlar, ahiret gnne, ahiretin sonsuz hayatna,

Cennet ve Cehennem'in daha nceden yaratlm olduuna inanyoruz. te bu iman bizi

kurtulua gtrr, ruhumuzu ykseltir ve bizi mutlulua kavuturur. Bu imandan yoksun

olmak, insan artp sapkla drr, hertrl fenala srkler ve hem dnyada ve

hem de ahirette yz kara eder.

Kyametin Oluu ve Balang Almetleri

58- Ahiret alemi balamadan nce, yukarda da iaret ettiimiz gibi, btn insanlarn

ve btn alemlerin bana kyamet kopacaktr. Bu kyametin kopmasn "Sr'a birinci

fr" olay meydana getirecektir.

yleki: Melek srafil (a.s) "Sr"denilen ve nitelii ve Yce Allah tarafndan bilinen bir

ses verme cihazna frecektir. Bundan kan korkun bir ses ile btn canllar lecek,

herey altst olacaktr.

59- Bildiimiz yer sarsntlar, su basmalar, yanardalarn patlamalar, yldrmlarn

dmesi ve yerlerin kmesi gibi bir takm olaylar yznden yeryznde ne korkun ve

ne byk felaketler meydana gelmektedir. Bunlardan her biri, Yce Allah'n byk

kudretini gsteren nianlardr. te yeryznde ve gklerde byk kyametin kopmas da,

bizce bilinmeyen ok korkun bir ses ve grlt ile (Sr'a frlmenin deheti) ile

olacaktr. Kimbilir, hatr ve hayalimize gelmeyen daha nice byk olaylar ve grntler

buna elik edecektir. Btn lemlerdeki dzen ve l, ancak Yce Allah'n eseridir. O'nun

kudretinin delilidir. Yce Allah bu dzen ve ly herhangi bir sebeple bir an iinde

kaldrnca, btn varlklar hemen altst olur, maddeler arasndaki balantlardan hi bir

eser kalmaz, hi bir canlnn yaamasna imkan kalmaz.

te bu umumi (genel) kyamettir. Bunun kopaca zaman ancak Yce Allah bilir.

60- Kyametin almetlerine gelince: Bunlar, Erat- Saat (Kyamet Alametleri) denen

baz tuhaf ve irkin olaanst olaylardr. Bunlarn meydana geleceini Peygamber

efendimiz bildirmitir. Balcalar unlardr;

1) Din konusunda bilgisizliin her tarafa yaylmas, sarholuk veren eylerin iilmesi,

zina ve benzeri ktlklerin oalmas, ldrme olaylarnn artmas... Bunlara kk

almetler denir.

2) Mminleri nezleye tutulmu ve kafirleri sarho olmu gibi yapacak bir dumann

kmas.

3) Deccal adnda bir ahsn treyip tanrlk davasnda bulunmas ve sonra kaybolup

gitmesi...

4) Ye'cc ve Me'cc adnda iki milletin yeryzne yaylarak bir mddet bozgunculua

almas...

5) Hazret-i sa'nn gkten inerek bir mddet Peygamberimizin eriat ile amel etmesi...

6) "Dabbet-l Arz" adnda canl bir yaratn yerden karak insanlara kar szler

sylemesi...

7) Yemen tarafndan korkun bir ate karak etrafa dalmas...

8) Dou ile batda ve Arab yarmadasnda birer byk yer knts olmas...

9) Gnein az bir zaman iin batt yerden domas...

Bu alametlere de, Byk Alametler denir.

Btn bu olaylar Yce Allah'n kudretine gre, hi bir zaman imkansz saylamaz.

inde yaadmz bu lemdeki olaylarn her biri, acaib bir yaratn ve byk bir kudretin

niandr, bir stnlk rneidir. Artk Kyamet Almetleri denilen bu olaylar dnen

hangi insan imkansz grebilir?

Bundan nce varlklarna imkan verilmeyen nice byk icatlar zaman zaman ortaya

kmyor mu? nsanlarn zeka ve almalar sayesinde byle bir takm byk ve gzel

eyler meydana geldii halde, yaratcmzn byk kudreti ile artk nelerin meydana

gelebileceini dnelim.

"Btn bunlar yaratmak Allah'a g deildir." (brahim:20)

Ahirete Ait Olaylar

61- Kyamet koptuktan bir sre sonra Yce Allah'n emriyle sura ikinci fr olacaktr.

Bunun zerine btn insanlar dirilerek yerlerinden kalkacaklar ve maher (toplant)

meydannda bir araya gelmi olacaklardr.

Bir insann bedeni yz binlerce paraya ayrlsa, her tarafa savrulup salsa ve ryp

kaybolsa, yine bunlar Yce Allah'n ilminden ve kudretinden dta kalmazlar. Yce Allah

diledii zaman bunlar kudreti ile bir araya toplayp diriltir, diledii sonuca kavuturur.

nsanlarn byle yeniden hayat bulmalarna Har-i Ecsad (Bedenlerin toplanmas) denilir.

Bu olay, ruhlarn bedenlerine yeniden girmesiyle meydana gelecektir.

62- Bilindii gibi, ruhlar Allah'n birer emridir. Onlarn gerek halleri insanlar tarafndan

bilinmez. nsanlar lnce, onlarn ruhlar geici bir zaman iin baka bir aleme gider.

Orada dnyada yapm olduu ilere gre ya rahat yaar yahut azab grr. O aleme

Berzah lemi denir. Bu, dnya ile ahiretten baka olan bir alemdir. Hayatla lm arasnda

uyku hali ne ise, lmle ahiret hayat arasnda olan Berzah alemi de onun benzeridir.

Bunun gerek halini ancak Yce Allah bilir.

te ruhlar, ebed bir ekilde lmden ve yok olmaktan kurtulmu olduklar iin, ahiret

hayat balaynca her ruh, Allah'n kudreti ile meydana gelecek olan kendi bedenine

dner. Onunla birleerek beraberce Maher'e gider. Bu esas bakmndan cisimle ruhun bir

araya gelmesinden baka bir ey deildir.

62- Maher'de her mkellef (ykml) insan sorguya ekilecektir. Dnyada yapt

ileri gsteren amel defteri kendisine verilecek, dnyadaki amelleri tartya konacaktr.

Mminlerin bir ksm peygamberlerin ve dier byk kimselerin efaatna kavuucaktr.

Her insan "Srat" denilen kprden gemek zorunda kalacaktr. nsanlarn bir ksm Srat'

geerek Cennet'e girecek, bir ksm da bundan geemeyip Cehennem'e decektir. yle

ki:

1) Ahiret gnnde sorguya ekilme, ykml olan btn yaratklarn Allah tarafndan

hesaba ekilmesidir. Maher'de byk bir adalet mahkemesi kurulacak ve herkesden

dnyada yaptklar sorulacak, ona gre hakknda karar verilecektir.

Daha nce de insan ld zaman kabrinde "Mnker ve Nekir" denilen iki melek

tarafndan sorguya ekilecektir. lye soracaklardr: Rabbin kimdir? Peygamberin kimdir?

Dinin nedir? Kblen neresidir? Buna Kabir sorgusu denir.

2) Amellerin yazl olduu defter, her insann dnyada iyi ve kt her iledii eyin

yazl olduu defterdir. Melekler tarafndan yazlm olan bu defter, ahirette sahibine

verilecek ve ona: "Al, kitabn oku!" denilecek ve bylece hi bir ey gizli kalmayacaktr.

3) Mizan, Maher'de herkesin dnyada yapm olduu ileri tartmaya mahsus bir

adalet lsdr ki, bununla amellerin iyi ve kt miktar anlalm olur.

4) Srat, Cehennem'in zerine kurulmu, zerinden geilmesi pek zor olan bir

kprdr. Bunun zerinden Allah'n iyi kullar ok kolaylkla geer. yle ki, bir ksm

imek akar gibi aniden geer ve Cennet'e girer. Kafirler ile mminlerden balanmam

kimseler geemeyip Cehennem'e deceklerdir. Kafirler ebed olarak orada kalacaklar,

mminler ise cezalarn doldurduktan sonra Cennet'e gireceklerdir.

5) Cennet, hatr ve hayale gelmeyen madd ve manev nimetleri iinde toplayan, hi

bir zaman yok olmayan ve bugn mevcut olan sekiz blml bir mkafat alemidir.

Bulunduu yeri ancak Allah bilir.

6) Cehennem, btn kafirlerle baz gnahkar mminler iin yaratlm olan yedi aa

tabakaya blnm bir azab kaynadr. Burada kafirler ebed olarak kalacaklar ve azab

ekeceklerdir. Gnahkar mminler ise, bir mddet azab ektikten sonra balanarak

Cennet'e konulacaklardr. Cehennem'in bulunduu yeri de ancak Yce Allah bilir.

7) Kevser Havuzu, Maher gn Yce Allah tarafndan peygamberimize ikram

buyurulacak olan gayet byk bir havuzdur. Bunun ok tatl ve berrak suyundan

mminler iecekler. Maherin dehetinden ileri gelen hararetlerini gidereceklerdir.

8) efaat, ahiret gn bir ksm mminlerin balanmalar ve baz itaatli mminlerin

de yksek derecelere ermeleri iin peygamberimizin ve dier baz byk zatlarn Yce

Allah'dan dilek ve yalvarta bulunmalardr.

Ahirette btn insanlara ait hesaba ekilme iinin bir an nce yaplmas iin en byk

efaatta bulunacak kimse, Hazreti Peygamber Efendimizdir. Onun bu efaatna efaat-

Uzma (En byk efaat) denir. Peygamberimizin sahib olduu Cennetteki yksek

makama da Makam- Mahmud (vlen Makam) denir.

Btn bu saydmz eylerin asln ve zn ayrntlar ile bilmek ancak Yce Allah'a

mahsusdur. Ahiretle ilgili btn bu olaylarn var olduunu kabullenmek, Yce Allah'n

kudret ve azametini dnp sezebilenler iin asla uzak ve imkansz grlemez. Yce

Allah'a hamd olsun ki, biz bunlarn hepsine inanm ve iman etmi bulunuyoruz.

"Allah her eye gc yetendir." (Kehf: 45)

Ahiretin Varlndaki Hikmet

64- Bilindii gibi, Yce Allah'n varl ezeldir, ebeddir. O'nun kudreti de sonsuzdur.

Her iinde de nice hikmetler vardr. O'nun yaratclk sfat her zaman varln

gsterecektir. O'nun yaratt ve yarataca varlklarn bir ksm devam edecektir. Kimbilir

iinde yaadmz bu alemi ne kadar asrlar nce yaratmtr! Sonra da bu alemde

birtakm ibadet ve grevlerle ykml olmak zere insanlar sekin bir snf olarak

meydana getirmitir.

Btn bu insanlar ve dier nice yaratlm varlklar bouna m yaratlmtr? Geici bir

zaman iin yaayp da sonra tamamen yok olsunlar diye mi, bu kadar mkemmel suretle

meydana getirilmilerdir?

Hayr, byle bir iddiaya insann vicdan isyan eder. Her zerrede grlen hikmet buna

kar kar.

65- bhe yok ki, insanlar bu dnyaya bir imtihan iin getirilmitir. Bu alemde yapm

olduktan iyi ve kt amellerinin sonularna ve karlklarna baka bir alemde ebed

olarak kavumak iin yaratlmlardr. Bu dnyada herkes yaptnn karln yeter

derecede grmemektedir. Nice sayg deer iyi insanlar sefil bir halde yaarlar. Nice sapk

ve azgn kimseler de, rahatlk iinde yaayarak kt yrylerinin cezasn dnyada

grmezler.

Bu bakmdan Yce Allah'n adaletinin tam manasyla gerekleecei bir alem lazmdr

ki, herkes yapt ilerin karln orada bulsun. Bylece Yce Allah'n yaratclk sfat

kendisini daima gstersin.

66- unu da dnmelidir: Bu dnyada insanlar ve dier sorumlu yaratklar iki ksma

ayrlmtr: Bir ksm zerine den grevleri yerine getirmekte ve Allah'n varlna

deimez bir inanla sarlm bulunmaktadr. Bu deimez ve devaml inan sahiblerinin

mkafatlar da ahiret hayatnda ebed olacaktr.

Dier bir ksm ise, grevlerini ktye kullandklarndan Yaratcsn unutmular ve

nefislerine uyarak gittikleri sapk yolun doruluuna devaml bir inanla balanmlardr.

Milyarlarca sene yaayacak olsalar dahi, kendi inan ve inkarlarn terketmemek

kararnda bulunurlar. Onun iin bunlarn cezas da, kendi inanlar gibi ebed olacaktr.

Ahirette sonu gelmeyen bir azaba deceklerdir.

unu da ilave edelim ki, Yce Allah katnda gzel iman o kadar makbul ve byk bir

eydir ki, onun karl, Allah'n bir ihsan olarak sonsuz bir mkafattr. Allah' inkar edip

batla tapnmak da, o kadar byk bir cinayettir ki bunun karl da, sonsuz bir azabdan

baka bir ey deildir.

"yi insanlar Nam'de (Nimet Veren'de), gnahkar kimseler de

Cehennemdedirler." (nfitar: 13-14)

Kaza ve Kadere man

67- Bilindii gibi, Yce Allah'dan baka yaratc yoktur. Bu kainatta meydana gelen her

ey, muhakkak Yce Allah'n bilmesi, dilemesi ve yaratmasyla olur. Onun iin herhangi

bir eyin belirli bir ekilde meydana gelmesini, Cenab- Hakk'n ezelde dilemi olmasna

"Kader" denir. Yce Allah'n byle dilemi olduu herhangi bir eyi, zaman gelince

meydana getirmesine de "Kaza" denir.

rnek: Herhangi bir insann falan gnde meydana gelmesini Yce Allah'n ezelde

dilemi olmas bir kaderdir. O insann takdir edilmi gnde yaratlmas da bir kazadr.

Bununla beraber kaza sz, takdir ve hkm manasna da gelir.

68- Kaza ve kadere iman da, mslmanlarca bir esastr. Bunlara inanmak, Yce

Allah'a iman esaslarndan saylr. Allah'n varln ve birliini bilen, O'nun kainata tek

hakim olduuna inanan bir insan iin kazaya ve kadere iman etmemek mmkn olmaz.

Hangi mmkn ey vardr ki, Yce Allah takdir ettii takdirde meydana gelmesin? Hangi

ey de vardr ki, Yce Allah dilemedii halde o meydana gelebilsin?

Onun iin biz Allah'n kaza ve kaderine inanrz, kaza ve kadere raz oluruz. Bu bizim

bir iman borcumuzdur. Fakat kendi irademizin ve kendi kazancmzn neticesi olmak

zere, Yce Allah'n yaratt baz iler vardr ki, bunlar Allah'n rzasna aykr olmas

bakmndan, bizim bunlara raz olmamamz gereklidir. Bunlara rza gstermek caiz olmaz

ve bunlara Makz (Kulun dilemesi zerine Allah tarafndan gereklemesine hkm

verilmi iler) denir.

rnek: Bir insan bir gnah ilemek ister, irade ve gcn o gnah tarafna yneltir.

Yce Allah da dilerse, bu gnah o insann arzusuna gre yaratr. te bu gnah, Yce

Allah'n rzasna aykr olduu iin, ona raz olamayz. Bunun iindir ki, kazaya rza

gstermek, Makz'ye rzay gerektirmez.

69- Kaza ve kadere imann faydasna gelince: bhe yok ki, insan bu iman sayesinde

Allah'n yaratcln kudret ve hakimiyetini tanm olur. Bylece ruhu g kazanm olur,

ahlak duygular ykselir, hayata byk bir gle atlr ve baardan baarya ular. nk

Yce Allah'n kaza ve kaderine raz olan bir kimse, hi bir eyden ylmaz, sebeblere

sarlmay da, kaza ve kaderin gerei bilir. Bir ite baarszla urayacak olsa, "bunda

kim bilir, Allah'n ne gibi gizli hikmetleri vardr" diye dnr. Allah'n kazasna raz olur

ve mitsizlie dmez, azminde geveklik olmaz, heyecana kaplmaz, huzur iinde znt

ekmeyen bir kalb ile hayat alanndaki almasn srdrr.

"Kim Allah'a gvenirse Allah ona yeter" (Talak: 3)

Kaza ve Kadere man Sorumlulua Engel Deildir

70- Kaza ve kader, insanlarn iradelerine, kudretlerine ve alp kazandklar eylerden

sorumlu olmalarna engel ve aykr deildir.

yle ki: Yce Allah insanlara bir g ve irade (ihtiyar) vermitir. Bir insan kendi

gcn ve iradesini bir ie harcarsa, buna Kesb (Kazan) denir. Yce Allah da dilerse, o

ii insann isteine gre yaratr. Bu da bir kaza, bir yarattr. Onun iin insann bu

kazanc, kendi cz'i irade ve istei ile olduundan, o iin deerine gre sorumlu olmas

gerekir. Yoksa: "Ne yapaym, kader byle imi!" diyerek kendisini sorumluluktan

kurtaramaz.

Bununla beraber bir insan bir ii yapaca zaman, kaderin ne olduunu bilemez, kendi

dnce ve arzusuna gre hareket eder. in nasl sonulanacan nceden bilmedii bir

kadere iini dayayarak kendisini iin sorumluluundan beri grmeye hakk yoktur.

71- Bir insann kendisini her trl kudretten ve iradeden yoksun grmesi bir Cebr

(Zorakilik) inancdr ki, bu doru deildir. Bizim ilerimizden bir ksm, arzu ve irademize

baldr. Mesela: Ellerimiz bazan bir hastalk sebebiyle titrer, bazan da bunlar kendimiz

titretiriz. imdi bu iki titreme arasnda fark yok mudur? Elbette vardr; birinci titreyi

cebrdir (ihtiyarmzla deildir). kinci titreyi ise ihtiyarmzla, kendi istek ve

irademizledir.

Cebri savunanlar, ok kere bu iddialarn kendileri bozarlar. Mesela; Onlardan birine bir

kimse bir tokat vursa, hemen kzarlar ve karlk vermeye kalkrlar. Oysa kendi

iddialarna gre, o kimseyi sulu grmemek gerekirdi. nk onun bir tokat vurmas,

onlarn inanlarna gre bir kader gereidir. Tokat vuran bu ii yapmaya mecburdu. Onun

iin sorumlu olmaktan beridir.

Bir de cebir iddiasna kalkanlarn, kendi inanlarna gre, yaptklar iyi ilerden dolay

Yce Allah'dan bir mkafat beklememeleri gerekir. nk o iler de bir kader neticesidir,

onlara gre kulun bu ilerde bir tesiri yoktur, yaratan Allah'dr. Kt ilerinin

sorumluluunu kabul etmedikleri halde, iyi ilerinden nasl mkafat bekleyebilirler?

Aksine olarak insann her ii yapmakta tamamen kudret ve iradeye sahip olduuna,

her eyi baardna inanmak da "Kaderiye" mezhebine sapmaktr. Bu da doru deildir.

Bu durumda insan kendisi