ГАМШГААС ХАМГААЛАХ, ГАЛ

ТҮЙМРИЙН АЮУЛААС УРЬДЧИЛАН

СЭРГИЙЛЭХ АРГА ХЭМЖЭЭ

2016 он

Ахлах дэслэгч Г.Энхцолмон

Гамшиг

• “гамшиг” гэж аюулт үзэгдэл, техникийн

холбогдолтой осол, алан хядах

ажиллагаа, дэлбэрэлтийн улмаас олон

хүний эрүүл мэнд, амь нас хохирох, мал,

амьтан олноор хорогдох, эд хөрөнгө,

хүрээлэн байгаа орчинд улс, орон нутгийн

дотоод нөөц боломжоос давсан хохирол

учрахыг;

Аюулт үзэгдэл

• “аюулт үзэгдэл” гэж хүчтэй цасан

болон шороон шуурга, ган, зуд, үер,

газар хөдлөлт, цөлжилт болох, гал

түймэр, хүн, мал, амьтны болон

ургамлын гоц халдварт өвчин

гарах, хортон мэрэгчид тархах

зэргийг;

Гамшгийн эрсдэл

• Гамшгийн улмаас хүн ам, мал, амьтан, эд хөрөнгө, хүрээлэн байгаа орчинд учирч болзошгүй хохирлын магадлалыг хэлнэ.

Эмзэг байдал

• Аюулт үзэгдлээс урьдчилан сэргийлээгүй,

хүчийг нь сааруулаагүй, бэлэн байдлаа

хангаагүйгээс муу үр дагаврыг

нэмэгдүүлж болохүйц нөхцөл байдал

Гамшгийн төрөл

• Байгалийн гаралтай

• Биологийн хүчин зүйлийн гаралтай

• Техник технологийн гаралтай

• Экологийн гаралтай

• Хүний буруутай үйл ажиллагаанаас

учирсан

• Нийгмийн шалтгаантай

Гал түймрийн ангилал

Гал түймрийг Ойн түймрийг

- Объектын - Хөрсний

- Ойн - Оройн

- Хээрийн - Гүний\хүлрийн\

НИЙСЛЭЛИЙН НУТАГ ДЭВСГЭРТ ГАРСАН АЮУЛТ ҮЗЭГДЭЛ,

ОСЛЫН НИЙТ ТОО

2004 он

2005 он

2006 он

2007 он

2008 он

2009 он

2010 он

2011 он

2012 он

2013 он

2014 он

2015 он

1351

1612 1559

2350 2136

1709

2214 2432

2913

3349 3477 3479

Нийслэл хотод жилд дунджаар 2400-3400 гаруй аюулт үзэгдэл, осол

тохиолдож байгаагийн 83.0 хувийг объектын гал түймэр, 0.2 хувийг ой

хээрийн түймэр, 16.8 хувийг бусад аюулт, үзэгдэл осол эзэлж байна.

НИЙСЛЭЛИЙН ХЭМЖЭЭНД ГАРСАН АЮУЛТ ҮЗЭГДЭЛ,

ОСЛЫН НИЙТ ТОО

Гамшгийн

төрөл

2004

он

2005

он

2006

он

2007

он

2008

он

2009

он

2010

он

2011

он

2012

он

2013

он

2014

он

2015

он

Нийт

дүн

Объектын гал

түймрийн

дуудлагын тоо

1328

1576

1488

1545

1426

1318

1707

2073

2511

2780

3040

3341

24133

Аюулт үзэгдэл,

техникийн

холбогдолтой

ослын

дуудлагын тоо

18

19

36

743

688

387

503

348

397

564

433

460

4596

Ой, хээрийн

түймрийн

дуудлагын тоо

5

17

35

62

22

4

4

11

5

5

4

27

201

Нийт гамшгийн

дуудлагын тоо

1351 1612 1559 2350 2136 1709 2214 2432 2913 3349 3477 3828 28930

Дээрх хүснэгтээс үзэхэд жил бүр аюулт үзэгдэл, техникийн холбогдолтой

ослын тоо 0.8-1.1%-ийн өсөлттэй байна.

ЖИЛД ДУНДЖААР 7 САЯ, ХОНОГТ 19178, ЦАГТ

799, МИНУТАНД 13 ТОМ, ЖИЖИГ ГАЛ ТҮЙМЭР ГАРЧ ЖИЛ БҮР 70.000 ГАРУЙ ХҮН АМЬ НАСАА

АЛДАЖ БАЙНА

ДЭЛХИЙД

ЖИЛД ДУНДЖААР 3400 орчим ГАЛ ТҮЙМРИЙН ХЭРЭГ ЗӨРЧИЛ ГАРЧ,

50 ХҮН АМЬ НАСАА АЛДАЖ, 28 ХҮН ТҮЛЭГДЭЖ, 3.5 ТЭРБУМ

ТӨГРӨГИЙН ХОХИРОЛ УЧИРЧ БАЙНА

МОНГОЛ УЛСАД

ГАЛ ТҮЙМРИЙН ҮНДСЭН ШАЛТГААН

ГАЛЫН АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫН ТУХАЙ ХУУЛЬ ТОГТООМЖ

МОНГОЛ УЛСАД

Äóëààí

Øàòàõ ç¿éë Àãààð

ДАСГАЛ: ЭНЭ ГАЛ ТҮЙМЭР МӨН ҮҮ?

ГАЛ ТҮЙМЭР БИШ

ГАЛ ТҮЙМЭР гэж

гал хараа хяналтаас гарч, хүний амь нас,

эрүүл мэнд, хувь хүн, хуулийн этгээдийн эд

хөрөнгө, байгаль орчин, нийгэмд

хохирол учруулахыг:

ГАЛЫН АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ НЬ

1. Барилга байгууламжийг галын аюулгүйн шаардлагыг бүрэн хангасан зураг төслийн дагуу угсрах, ашиглалтанд хүлээн авах.

2. Авралтын зам гарцыг байнга чөлөөтэй байлгах, түүнд аваарын гэрэлтүүлэг, тэмдэг тэмдэглэгээ тавих, авралтын зураг схем байрлуулах.

ТЕХНИКИЙН АРГА ХЭМЖЭЭ

4. Гал автоматикийн систем суурилуулж ашиглах. Найдвартай ажиллагааг нь хангах.

ГАЛЫН АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ НЬ

3. Технологийн, цахилгааны болон бусад тоног төхөөрөмжийн хэвийн ажиллах горим ба аюулгүй ашиглалтыг хангах.

ТЕХНИКИЙН АРГА ХЭМЖЭЭ

ГАЛЫН АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ НЬ

5. Галын гадна ба дотуур усан хангамжийн хэвийн ажиллагаа ба ашиглалтын бэлэн байдлыг хангах.

ТЕХНИКИЙН АРГА ХЭМЖЭЭ

6. Гал унтраах анхан шатны багаж хэрэгслийн иж бүрдлийг нормативын дагуу тоноглох.

Ослыг харсан анхны этгээд

Хамгийн ойр байрлах галын дохиоллыг

идэвхжүүл

Аюултай бүсэд байгаа хүмүүст аюулгүй газар очихыг анхааруул.

• - Хэрвээ галын хэмжээ бага, мөн та

галын хор ашиглах сургалтанд

хамрагдсан бол өөрийнхөө аюулгүй

байдалд аюул учруулахгүйгээр галыг

унтраах оролдлогыг хийнэ.

• - Хэрвээ галын хороор унтраах

бололцоогүй болсон эсвэл зугатах

гарц хаагдаж эхэлбэл байрлалаа

түргэн орхиж Цуглах Талбайд очно.

• Өөртөө болон бусдад учрах аюулаас урьдчилан сэргийл ( ажлаа зогсоо, тоног төхөөрөмжүүдийг , хүчдэлүүдийг салга)

Салхины дээр гарч зогс, утаа болон угаараар амьсгалахаас болгоомжил.

20

ГАЛ УНТРААГУУЛЫН ТӨРӨЛ ХЭРЭГЛЭЭ

ГАЛ ТҮЙМРИЙН

ТЭМДЭГ ГАЛ ТҮЙМРИЙН ТӨРӨЛ

УС ХӨӨС НҮҮРС-

ХҮЧЛИЙН ХИЙН

НУНТАГ

А ХАТУУ БОДИСЫН ГАЛ ТҮЙМЭР

В ШИНГЭН БОДИСЫН ГАЛ ТҮЙМЭР

С ХИЙН БОДИСЫН ГАЛ ТҮЙМЭР

21

ГАЛ УНТРААГУУЛЫН ТӨРӨЛ ХЭРЭГЛЭЭ

ГАЛ ТҮЙМРИЙН

ТЭМДЭГ ГАЛ ТҮЙМРИЙН ТӨРӨЛ

УС ХӨӨС НҮҮРС-ХҮЧЛИЙН

ХИЙН

НУНТАГ

D МЕТАЛЛ БА МЕТАЛЛ АГУУЛСАН БОДИСЫН ГАЛ

ТҮЙМЭР

Е ХҮЧДЭЛТЭЙ ЦАХИЛГААН ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖИЙН

ГАЛ ТҮЙМЭР

ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЛИЙН ГАЛ ТҮЙМЭР

Íóíòàã ãàë óíòðààãóóë

Хөрсний /гадаргуугийн/

Галын дөлний өндөр 2-2,5м шаталтын дулааны

температур 700 градусаас их, хурд 1-5 км/цаг –

гүймэг, -тогтонги

Оройн түймэр

Ой модны иш титэм хэсэг шатна. Шаталтын

дулааны температур 900-1200 градуст хүрнэ.

Хурд 5-25 км/ц зарим үед 7-30 км/ц /шуурган/

Гүний/хүлрийн/

Ойн хөрсний хүлэрхэг ба ялзмаг давхарга галын дөл

гаргахгүйгээр шатахыг хэлнэ. Ойн хөвхний, ойн хүлрийн

гэж ялгах ба үүсгэсэн голомтных нь тооноос

шалтгаалан нэг голомтод, олон голомтод гэж ангилна.

Галын дөл хөрсний үе, давхраануудын дотуур тархах

тул ил харагдахгүй.

Хээрийн түймэр

Тал хээрт хүний хяналтаас гадуур тархан шатаж байгаа галыг хээрийн түймэр гэнэ. Хээрийн түймэр нь богино хугацаанд тархан өргөн фронтоор өвс ургамал болон хамгаалалтгүй айл өрх, малын хашаа, өвөлжөө, бууц, холбооны шон, мал сүргийг шатааж дөлний өндөр нь 1-1,5м хүрч маш халуун илч утаа гаргана. Тархах хурд 20-30км\цаг зарим үед 50-60км\цаг хүрнэ.

Аргууд • Цохиураар цохиж унтраах • Хүрзээр шороо цацаж унтраах • Хөрсний өнгөн хэсгийг хуулах • Ус асгаж шүрших • Том талбайтай хүнд ачаа чирэх • Үлээгч 6МЕ аппаратаар үлээлгэх • Цурав тавих

Цурав тавих анхаарах зүйл: Газрын налуу, салхины чиг, түймрийн эрчмийг тооцох Мэргэжлийн байгууллагын төлөөлөл байж удирдах Салхи тогтуун 15 км/ц –с илүүгүй байх Салхины чиг түймрийн эсрэг хандсан байх Аюулгүйн гарц замыг тогтоох Харлуулсан зурвасыг хянах Түймэр нийлэх үед заримдаа тэсрэлт болдог Салхи эргэвэл аюулгүй ажиллах ажиллагаа

Унтраах үеийн аюулгүй ажиллагаа - Өндөр модон дээр гарч цагийн байдлыг үнэлэх - Биед буй хувцасыг норгох, удаан шатах материалаар

биеэ ороох - Салхины эсрэг явах - Амьсгалын замаа нойтон даавуугаар ороох - Аюулгүй газар зугатаж гарах замаа тогтоож мэдсэн

байх - Түймрийн аюултай үед ажиглалтын харуул пост

томилох - Түймэр унтраахдаа ганц нэгээрээ явахыг хатуу

хориглоно. - Нейлонон материалаар хийсэн хувцас бүү өмс - Ашиглаж буй тоног төхөөрөмжийн цэнэг дуусах,

эвдэрсэн тохиолдолд түймрээс хол зайд гарч халцгай буюу шатсан талбайд дахин цэнэглэх буюу засвар хийнэ.

ДАСГАЛ: ГАЛЫН АЮУЛГҮЙН ЗӨРЧЛИЙГ ОЛНО УУ?

?

ДАСГАЛ: ГАЛЫН АЮУЛГҮЙН ЗӨРЧЛИЙГ ОЛНО УУ?

?

ДАСГАЛ: ГАЛЫН АЮУЛГҮЙН ЗӨРЧЛИЙГ ОЛНО УУ?

АНХААРАЛ ХАНДУУЛСАНД

БАЯРЛАЛАА