bierawa.pl · strona 1 koncepcja kierunkÓw rozwoju przestrzennego kĘdzierzy Ńsko–kozielskiego...

Strona 1

KONCEPCJA KIERUNKW ROZWOJU PRZESTRZENNEGO KDZIERZYSKOKOZIELSKIEGO SUBREGIONALNEGO OBSZARU FUNKCJONALNEGO

Zintegrowane podejcie terytorialne szans rozwoju KdzierzyskoKozielskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk ze rodkw Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego

w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 20072013

KONCEPCJA KIERUNKW ROZWOJU PRZESTRZENNEGO

KDZIERZYSKO KOZIELSKIEGO SUBREGIONALNEGO

OBSZARU FUNKCJONALNEGO

Strona 2




SPIS TRECI

1. WSTP cel i zakres opracowania. .......................................................................................... 7 1. 1. Cele projektu Zintegrowane podejcie terytorialne szans rozwoju KKSOF. ................................. 7 1. 2. Zakres opracowania Koncepcji. ............................................................................................................. 8 1. 3. Koncepcja a system planowania przestrzennego w Polsce. ............................................................... 9

2. OGLNA CHARAKTERYSTYKA KKSOF. .............................................................................. 11 2. 1. Pooenie geograficzne i administracyjne. .......................................................................................... 11 2. 2. Struktura uytkowania gruntw. ........................................................................................................... 16 2. 3. Uwarunkowania klimatyczne. ............................................................................................................... 19

2.3.1. Charakterystyka regionw klimatycznych i wybranych elementw meteorologicznych. ............................ 19 2.3.2. Lokalne warunki klimatyczne. .......................................................................................................................... 25

2. 4. Demografia. ............................................................................................................................................ 27 2. 5. Rynek pracy. ........................................................................................................................................... 32

2.5.1. Podmioty gospodarki narodowej. .................................................................................................................... 33 2.5.2. Zatrudnienie. ..................................................................................................................................................... 40 2.5.3. Bezrobocie. ....................................................................................................................................................... 45

2. 6. Struktura funkcjonalno przestrzenna. ............................................................................................... 47 2.6.1. Sie osadnicza. ................................................................................................................................................. 47 2.6.2. Strefy funkcjonalno przestrzenne. ................................................................................................................ 49

3. OCHRONA PRZYRODY I ZASOBW NATURALNYCH. ...................................................... 53 3. 1. Ochrona przyrody. ................................................................................................................................. 53

3.1.1. Park Krajobrazowy Gra witej Anny. ....................................................................................................... 53 3.1.2. Obszary Chronionego Krajobrazu. .................................................................................................................. 56 3.1.3. NATURA 2000. ................................................................................................................................................... 57 3.1.4. Rezerwaty przyrody. ......................................................................................................................................... 62 3.1.5. Zespoy przyrodniczo krajobrazowe. ............................................................................................................ 65 3.1.6. Uytki ekologiczne. ........................................................................................................................................... 66 3.1.7. Pomniki przyrody. ............................................................................................................................................. 67 3.1.8. Ochrona gatunkowa fauny i flory. .................................................................................................................... 68 3.1.9. Pooenie subregionu na tle systemu ochrony przyrody w regionie............................................................. 68 3.1.10. Powizania przyrodnicze elementy systemu ECONETPL i CORINE/NATURA 2000. ............................. 70 3.1.11. Obszary proponowane do objcia ochron. ................................................................................................. 71

3. 2. Zoa kopalin. ......................................................................................................................................... 84 3.2.1. Udokumentowane zoa kopalin. ..................................................................................................................... 84 3.2.2. Perspektywy i prognozy wystpowania kopalin. ............................................................................................ 91

3. 3. Zasoby wodne. ....................................................................................................................................... 93 3.3.1. Gwne Zbiorniki Wd Podziemnych. .............................................................................................................. 93 3.3.2. Stan czystoci wd podziemnych.................................................................................................................... 95 3.3.3. Wody powierzchniowe. ..................................................................................................................................... 97 3.3.4. Jednolite czci wd powierzchniowych. ....................................................................................................... 99 3.3.5. Stan czystoci wd powierzchniowych. ........................................................................................................ 102

3. 4. Lasy. ...................................................................................................................................................... 109 3.4.1. Rozmieszczenie i charakterystyka obszarw lenych.................................................................................. 109 3.4.2. Obszary predysponowane do zalesie i zadrzewie. ................................................................................... 114

3. 5. Gleby. .................................................................................................................................................... 117 3.5.1. Oglna charakterystyka i jako gleb. .......................................................................................................... 117 3.5.2. Ochrona gleb. .................................................................................................................................................. 121

4. DZIEDZICTWO KULTUROWE. ................................................................................................. 123 4. 1. Rys historyczno polityczny. ............................................................................................................. 123

4.1.1. Pradzieje i wczesne redniowiecze................................................................................................................ 123 4.1.2. W pastwie pierwszych Piastw. ................................................................................................................... 123 4.1.3. Ksistwo opolskie. .......................................................................................................................................... 124 4.1.4. Ksistwo bytomsko kozielskie. ................................................................................................................... 126 4.1.5. Pod wadaniem pruskim i niemieckim. .......................................................................................................... 127

4. 2. Rys dotyczcy osadnictwa na terenie KKSOF. ................................................................................. 128 4. 3. Zasoby kulturowe. ............................................................................................................................... 129

4.3.1. Zabytki. ............................................................................................................................................................ 130 4.3.2. Stanowiska archeologiczne. .......................................................................................................................... 143

Strona 3




4.3.3. Pomnik historii Gra witej Anny komponowany krajobraz kulturowo przyrodniczy. ................... 149 4.3.4. Chronione cenne ukady przestrzenne. ......................................................................................................... 151

4. 4. Wskazania dotyczce ksztatowania krajobrazu kulturowego. ........................................................ 156 4. 5. Obszary z postulowanym ograniczeniem zabudowy ze wzgldu na walory kulturowe................. 159

5. INFRASTRUKTURA SPOECZNA. ......................................................................................... 162 5. 1. Ochrona zdrowia. ................................................................................................................................. 162

5.1.1. System opieki zdrowotnej w subregionie. ..................................................................................................... 162 5.1.2. Rozwj usug ochrony zdrowia. ..................................................................................................................... 165

5. 2. Opieka spoeczna. ................................................................................................................................ 165 5.2.1. System opieki spoecznej w subregionie. ..................................................................................................... 165 5.2.2. Rozwj usug pomocy spoecznej. ................................................................................................................ 169

5. 3. Owiata i wychowanie. ........................................................................................................................ 170 5.3.1. Wychowanie przedszkolne. ............................................................................................................................ 170 5.3.2. Szkoy podstawowe. ....................................................................................................................................... 172 5.3.3. Gimnazja. ......................................................................................................................................................... 173 5.3.4. Szkoy ponadgimnazjalne. .............................................................................................................................. 175 5.3.5. Rozwj usug edukacyjnych. ......................................................................................................................... 177

5. 4. Kultura. ................................................................................................................................................. 179 5.4.1. Organizacja oferty kulturalnej. ....................................................................................................................... 179 5.4.2. Biblioteki. ........................................................................................................................................................ 180 5.4.3. Pozostaa infrastruktura kulturalna. .............................................................................................................. 181 5.4.4. Uczestnictwo w yciu kulturalnym................................................................................................................. 182 5.4.5. Rozwj usug kultury. ..................................................................................................................................... 182

5. 5. Sport...................................................................................................................................................... 186 5.5.1. Organizacja oferty sportowej. ........................................................................................................................ 186 5.5.2. Infrastruktura sportowa. ................................................................................................................................. 187 5.5.3. Uczestnictwo w yciu sportowym. ................................................................................................................. 190 5.5.4. Rozwj usug sportowych. ............................................................................................................................. 190

5. 6. Bezpieczestwo publiczne. ................................................................................................................. 192 5.6.1. Policja. ............................................................................................................................................................. 192 5.6.2. Stra Gminna / Miejska. .................................................................................................................................. 193 5.6.3. Ochrona przeciwpoarowa. ............................................................................................................................ 193 5.6.4. Wzrost poziomu bezpieczestwa publicznego. ............................................................................................ 194

5. 7. Administracja publiczna. ..................................................................................................................... 195 5.7.1. Administracja samorzdowa szczebel gminny. ......................................................................................... 195 5.7.2. Administracja samorzdowa szczebel powiatowy. .................................................................................... 198 5.7.3. Pozostae instytucje administracji publicznej. .............................................................................................. 198

5. 8. Rozwj przestrzeni publicznej. ........................................................................................................... 200

6. GOSPODARKA MIESZKANIOWA. ......................................................................................... 204 6. 1. Zasoby mieszkaniowe. ........................................................................................................................ 204 6. 2. Wasno komunalna. ......................................................................................................................... 210 6. 3. Standard mieszka. ............................................................................................................................. 211 6. 4. Budownictwo mieszkaniowe. .............................................................................................................. 212 6. 5. Planowanie terenw mieszkaniowych. .............................................................................................. 215

7. GOSPODARKA. .......................................................................................................................... 220 7. 1. Rolnictwo. ............................................................................................................................................. 220

7.1.1. Rozmieszczenie uytkw rolnych. ................................................................................................................. 220 7.1.2. Charakterystyka gospodarstw rolnych. ........................................................................................................ 221 7.1.3. Jako rolniczej przestrzeni produkcyjnej, uprawy i hodowla. ................................................................... 227 7.1.4. Rybactwo. ........................................................................................................................................................ 230 7.1.5. Wielofunkcyjny rozwj obszarw wiejskich. ................................................................................................. 230

7. 2. Lenictwo. ............................................................................................................................................ 233 7. 3. Grnictwo i przetwrstwo kopalin. ..................................................................................................... 237 7. 4. Dziaalnoci produkcyjne. ................................................................................................................... 241

7.4.1. Lokalizacja i wykaz zakadw produkcyjnych. .............................................................................................. 241 7.4.2. Rozwj dziaalnoci produkcyjnych. ............................................................................................................. 245

7. 5. Usugi rynkowe. ................................................................................................................................... 248 7.5.1. Handel drobnodetaliczny................................................................................................................................ 248 7.5.2. Handel wielkopowierzchniowy. ...................................................................................................................... 251 7.5.3. Oddziaywanie orodkw handlowych. ......................................................................................................... 253

Strona 4




7.5.4. Gastronomia. ................................................................................................................................................... 255 7.5.5. Porednictwo finansowe. ............................................................................................................................... 256 7.5.6. Rozwj usug rynkowych. .............................................................................................................................. 257

7. 6. Turystyka i rekreacja. .......................................................................................................................... 261 7.6.1. Gwne atrakcje turystyczne i rekreacyjne. .................................................................................................. 261 7.6.2. Znakowane trasy turystyczne. ....................................................................................................................... 262 7.6.3. Baza noclegowa. ............................................................................................................................................. 263 7.6.4. Kierunki rozwoju turystyki. ............................................................................................................................ 266

8. INFRASTRUKTURA TRANSPORTOWA I KOMUNIKACYJNA. ........................................ 272 8. 1. Pooenie KKSOF w ukadzie powiza transportowych i komunikacyjnych. ............................... 272 8. 2. Infrastruktura drogowa. ....................................................................................................................... 273

8.2.1. Drogi krajowe. ................................................................................................................................................. 273 8.2.2. Drogi wojewdzkie. ......................................................................................................................................... 277 8.2.3. Drogi powiatowe. ............................................................................................................................................ 280 8.2.4. Drogi gminne. .................................................................................................................................................. 284

8. 3. Linie kolejowe. ..................................................................................................................................... 285 8. 4. egluga rdldowa. ........................................................................................................................... 290

8.4.1. Transport rzeczny w Polsce. .......................................................................................................................... 290 8.4.2. Odrzaska Droga Wodna................................................................................................................................ 291 8.4.3. Infrastruktura eglugi rdldowej na terenie KKSOF. ................................................................................ 293

8. 5. Transport lotniczy. ............................................................................................................................... 295 8. 6. Transport indywidualny....................................................................................................................... 295 8. 7. Komunikacja autobusowa. .................................................................................................................. 304

8.7.1. Miejska komunikacja autobusowa. ................................................................................................................ 304 8.7.2. Midzymiastowa (midzygminna) komunikacja autobusowa. ..................................................................... 306

8. 8. Komunikacja takswkowa. .................................................................................................................. 311 8. 9. Komunikacja kolejowa......................................................................................................................... 311 8. 10. Przystanki autobusowe. .................................................................................................................... 313

8.10.1. Przystanki komunikacji miejskiej. ................................................................................................................ 313 8.10.2. Przystanki komunikacji midzymiastowej (midzygminnej). ..................................................................... 314

8. 11. Stacje kolejowe. ................................................................................................................................. 316 8. 12. Trasy rowerowe. ................................................................................................................................. 322

8.12.1. Uwarunkowania prawne. .............................................................................................................................. 322 8.12.2. Wykaz tras rowerowych................................................................................................................................ 324 8.12.3. Charakterystyka tras rowerowych. .............................................................................................................. 330 8.12.4. Trasy rowerowe suce komunikacji. ......................................................................................................... 331

8. 13. Rozwj infrastruktury drogowej. ...................................................................................................... 334 8.13.1. Drogi krajowe zamierzenia inwestycyjne.................................................................................................. 335 8.13.2. Drogi wojewdzkie zamierzenia inwestycyjne. ........................................................................................ 335 8.13.3. Drogi powiatowe zamierzenia inwestycyjne. ............................................................................................ 336 8.13.4. Drogi gminne zamierzenia inwestycyjne. ................................................................................................. 337 8.13.5. Rozwj infrastruktury drogowej podsumowanie. .................................................................................... 341

8. 14. Rozwj infrastruktury kolejowej linie kolejowe. ........................................................................... 344 8. 15. Rozwj eglugi rdldowej. ............................................................................................................ 345 8. 16. Rozwj zintegrowanej komunikacji autobusowej i kolejowej. ....................................................... 348

8.16.1. Rozwj autobusowej komunikacji miejskiej. ............................................................................................... 348 8.16.2. Rozwj autobusowej komunikacji midzymiastowej (midzygminnej). .................................................... 351 8.16.3. Rozwj komunikacji kolejowej. .................................................................................................................... 353

8. 17. Rozwj infrastruktury i komunikacji rowerowej. ............................................................................. 355 8.17.1. Nawierzchnia. ................................................................................................................................................ 355 8.17.2. Znakowanie. .................................................................................................................................................. 355 8.17.3. Organizacja ruchu. ........................................................................................................................................ 356 8.17.4. Hierarchia. ..................................................................................................................................................... 357 8.17.5. Rozwj sieci tras rowerowych. .................................................................................................................... 357 8.17.6. Docelowa sie tras rowerowych. ................................................................................................................. 362

8. 18. Rozwj infrastruktury parkingowej. ................................................................................................. 364 8.18.1. Parkingi Park & Ride . ............................................................................................................................... 364 8.18.2. Parkingi Bike & Ride ................................................................................................................................. 366 8.18.3. Parkingi Park & Go . .................................................................................................................................. 367

8. 19. Wzy komunikacyjne. ....................................................................................................................... 367 8. 20. Rozwizania organizacyjne w systemie zintegrowanego transportu publicznego. ..................... 370

Strona 5




8.20.1. Definicja. ........................................................................................................................................................ 370 8.20.2. Integracja. ...................................................................................................................................................... 371 8.20.3. Technologia. .................................................................................................................................................. 373 8.20.4. Ochrona rodowiska. .................................................................................................................................... 376 8.20.5. Wnioski. ......................................................................................................................................................... 377

9. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA. ....................................................................................... 379 9. 1. Zaopatrzenie w wod. .......................................................................................................................... 379

9.1.1. Sie wodocigowa. ......................................................................................................................................... 379 9.1.2. Ujcia wd do celw komunalnych. .............................................................................................................. 381 9.1.3. Zaopatrzenie w wod zamierzenia inwestycyjne. ...................................................................................... 384

9. 2. Odprowadzanie i oczyszczanie ciekw. ........................................................................................... 386 9.2.1. Sie kanalizacyjna. ......................................................................................................................................... 386 9.2.2. Oczyszczalnie ciekw. .................................................................................................................................. 391 9.2.3. Aglomeracje. ................................................................................................................................................... 394 9.2.4. Gospodarka ciekowa zamierzenia inwestycyjne. ..................................................................................... 395

9. 3. Gazownictwo. ....................................................................................................................................... 398 9.3.1. Sie gazowa. ................................................................................................................................................... 398 9.3.2. Gazowa sie przesyowa. ............................................................................................................................... 399 9.3.3. Gazowa sie dystrybucyjna. .......................................................................................................................... 399 9.3.4. Rozwj infrastruktury gazowniczej. ............................................................................................................... 402

9. 4. Elektroenergetyka. ............................................................................................................................... 403 9.4.1. Produkcja energii elektrycznej. ...................................................................................................................... 403 9.4.2. Elektroenergetyczna sie przesyowa. .......................................................................................................... 403 9.4.3. Elektroenergetyczna sie dystrybucyjna. ..................................................................................................... 405 9.4.4. Rozwj infrastruktury elektroenergetycznej. ................................................................................................ 406

9. 5. Odnawialne rda energii. .................................................................................................................. 409 9.5.1. Odnawialne rda energii a ochrona rodowiska. ....................................................................................... 409 9.5.2. Odnawialne rda energii w wietle dyrektyw Unii Europejskiej. ............................................................... 410 9.5.3. Uwarunkowania prawne w Polsce dotyczce odnawialnych rde energii. .............................................. 413 9.5.4. Energetyka wiatrowa. ..................................................................................................................................... 415 9.5.5. Energetyka wodna. ......................................................................................................................................... 418 9.5.6. Instalacje fotowoltaiczne. ............................................................................................................................... 421 9.5.7. Biogazownie. ................................................................................................................................................... 423 9.5.8. Pozostae odnawialne rda energii. ............................................................................................................ 425 9.5.9. Podsumowanie................................................................................................................................................ 426

9. 6. Ciepownictwo. ..................................................................................................................................... 427 9.6.1. Centralne systemy ciepownicze. .................................................................................................................. 427 9.6.2. Lokalne systemy ciepownicze. ..................................................................................................................... 428 9.6.3. Rozwj systemw ciepowniczych i ograniczenie niskiej emisji. ................................................................ 428

9. 7. Telekomunikacja i czno. ............................................................................................................... 430 9. 8. Gospodarka odpadami komunalnymi. ............................................................................................... 433

9.8.1. Organizacja systemu gospodarki odpadami komunalnymi. ........................................................................ 433 9.8.2. Kierunki rozwoju gospodarki odpadami. ....................................................................................................... 436

9. 9. Melioracje i urzdzenia wodne. ........................................................................................................... 437 9.9.1. Ewidencja urzdze melioracyjnych i wodnych. .......................................................................................... 437 9.9.2. Modernizacja urzdze melioracyjnych i wodnych. ..................................................................................... 442

9. 10. Ochrona przeciwpowodziowa. .......................................................................................................... 443 9.10.1. Zagroenia powodziowe. .............................................................................................................................. 443 9.10.2. Infrastruktura przeciwpowodziowa. ............................................................................................................. 445 9.10.3. Dziaania zapobiegajce i ograniczajce skutki powodzi. .......................................................................... 447 9.10.4. Maa retencja. ................................................................................................................................................ 448

9. 11. Cmentarze. .......................................................................................................................................... 450

10. USPJNIENIE DOKUMENTW PLANISTYCZNYCH. ...................................................... 452 10. 1. Metodologia. ....................................................................................................................................... 452 10. 2. Analiza konfliktw przestrzennych w terenach przygranicznych. ................................................. 454

10.2.1. Granica pomidzy gminami Kdzierzyn Kole i Bierawa. ....................................................................... 454 10.2.2. Granica pomidzy gminami Kdzierzyn Kole i Cisek. ............................................................................ 455 10.2.3. Granica pomidzy gminami Kdzierzyn Kole i Reska Wie. ............................................................... 456 10.2.4. Granica pomidzy gminami Kdzierzyn Kole i Lenica. ........................................................................ 457 10.2.5. Granica pomidzy gminami Kdzierzyn Kole i Ujazd. ............................................................................ 458 10.2.6. Granica pomidzy gminami Bierawa i Cisek. .............................................................................................. 459 10.2.7. Granica pomidzy gminami Cisek i Polska Cerekiew. ................................................................................ 460 10.2.8. Granica pomidzy gminami Cisek i Reska Wie. ...................................................................................... 461 10.2.9. Granica pomidzy gminami Polska Cerekiew i Reska Wie. ................................................................... 462

Strona 6




10.2.10. Granica pomidzy gminami Polska Cerekiew i Pawowiczki. ................................................................... 463 10.2.11. Granica pomidzy gminami Reska Wie i Pawowiczki. ......................................................................... 464 10.2.12. Granica pomidzy gminami Lenica i Ujazd. ............................................................................................ 465 10.2.13. Granica pomidzy gminami Strzelce Opolskie i Lenica. ........................................................................ 466 10.2.14. Granica pomidzy gminami Strzelce Opolskie i Ujazd. ............................................................................ 467 10.2.15. Granica pomidzy gminami Strzelce Opolskie i Jemielnica. .................................................................... 468 10.2.16. Granica pomidzy gminami Jemielnica i Zawadzkie. ............................................................................... 469 10.2.17. Wyniki analizy konfliktw przestrzennych w strefach przygranicznych. ................................................ 470

10. 3. Potrzeby i zakres uspjnienia dokumentw planistycznych. ........................................................ 471

11. OGRANICZENIA W ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM. ............................... 472 11. 1. Ograniczenia uytkowania terenu determinowane warunkami naturalnymi. ............................... 472

11.1.1. Procesy geodynamiczne i przeksztacenia morfologii terenu. ................................................................... 472 11.1.2. Warunki geologiczno inynierskie. ........................................................................................................... 474 11.1.3. Ochrona gruntw rolnych i lenych. ........................................................................................................... 476 11.1.4. Ochrona przyrody. ........................................................................................................................................ 476 11.1.5. Wody podziemne. ......................................................................................................................................... 478 11.1.6. Wody powierzchniowe. ................................................................................................................................. 478 11.1.7. Ochrona przeciwpowodziowa. ..................................................................................................................... 479 11.1.8. Zoa kopalin oraz obszary i tereny grnicze. ............................................................................................. 480

11. 2. Ograniczenia uytkowania terenu zwizane z infrastruktur spoeczn i techniczn. ................ 480 11.2.1. Ochrona kulturowa. ...................................................................................................................................... 480 11.2.2. Komunikacja strefa uciliwoci akustycznej od drg. ........................................................................... 480 11.2.3. Komunikacja linie kolejowe. ...................................................................................................................... 481 11.2.4. Ujcia wody. .................................................................................................................................................. 482 11.2.5. Tereny pooone w strefie ochronnej od odwiertw, gazocigw i stacji redukcyjno pomiarowych. .. 485 11.2.6. Tereny pooone w strefie uciliwoci od linii i urzdze elektroenergetycznych zagroenie polami elektromagnetycznymi. ............................................................................................................................................ 487 11.2.7. Cmentarze strefa ochrony sanitarnej........................................................................................................ 488 11.2.8. Obiekty wojskowe i obrony cywilnej. .......................................................................................................... 488 11.2.9. Pozostae obiekty. ......................................................................................................................................... 489 11.2.10. Tereny zamknite. ....................................................................................................................................... 489

12. MONITORING KIERUNKW ROZWOJU PRZESTRZENNEGO KKSOF. ..................... 490 LITERATURA. .................................................................................................................................. 497

Strona 7




1. WSTP cel i zakres opracowania.

1. 1. Cele projektu Zintegrowane podejcie terytorialne szans rozwoju KKSOF.

Prace nad Koncepcj kierunkw rozwoju przestrzennego Kdzierzysko Kozielskiego Subregionalnego

Obszaru Funkcjonalnego s czci projektu pn. Zintegrowane podejcie terytorialne szans rozwoju

Kdzierzysko Kozielskiego Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego, ktry otrzyma dofinansowanie ze

rodkw Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna

2007 2013 w konkursie dotacji na dziaania wspierajce jednostki samorzdu terytorialnego w zakresie

planowania miejskich obszarw funkcjonalnych ogoszonego przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Projekt

zgoszony przez gmin Kdzierzyn Kole znalaz si w pierwszej dziesitce najlepiej ocenionych projektw

spord 78 zoonych w oglnopolskim konkursie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego na dziaania wspierajce

jednostki samorzdu terytorialnego w zakresie planowania miejskich obszarw funkcjonalnych.

Poprzez Kdzierzysko Kozielski Subregionalny Obszar Funkcjonalny (KKSOF) naley rozumie teren

obejmujcy swoim zasigiem nastpujce jednostki samorzdu terytorialnego, pooone na terenie powiatw

kdzierzysko kozielskiego i strzeleckiego:

gmina wiejska Bierawa;

gmina wiejska Cisek;

gmina miejska Kdzierzyn Kole;

gmina wiejska Pawowiczki;

gmina wiejska Polska Cerekiew;

gmina wiejska Reska Wie;

gmina wiejska Jemielnica;

gmina miejsko wiejska Lenica;

gmina miejsko wiejska Strzelce Opolskie;

gmina miejsko wiejska Ujazd;

gmina miejsko wiejska Zawadzkie.

Celem strategicznym projektu jest wzmocnienie zdolnoci KKSOF do kreowania wzrostu gospodarczego i

tworzenia miejsc pracy oraz poprawy jakoci ycia mieszkacw. Cele szczegowe suce realizacji celu

gwnego to:

wzmocnienie funkcji miejskich oraz rozbudowa powiza funkcjonalnych midzy Kdzierzynem

Kolem a jego otoczeniem;

wypracowanie spjnego modelu planowania przestrzennego angaujcego podmioty wewntrz obszaru

funkcjonalnego;

przygotowanie dokumentacji dla projektw, ktre maj by finansowane ze rodkw funduszy

strukturalnych w ramach perspektywy finansowej 2014 2020;

denie do racjonalnego nasycenia caego obszaru rnorodnymi funkcjami miejskimi oraz usugami

wyszego rzdu;

wspieranie dziaa sucych rozwizaniu problemw demograficznych wystpujcych na obszarze

funkcjonalnym;

przygotowanie miejskiego obszaru funkcyjnego do wdraania zaoe wynikajcych z KPZK 2030

dotyczcych planowania na obszarach funkcjonalnych i wytycznych UE w zakresie polityki spjnoci;

Strona 8




wzmocnienie wsppracy gmin miejskich i wiejskich, koniecznej dla realizacji wsplnych dziaa na

obszarze funkcjonalnym;

wsparcie spoecznoci w kreowaniu rozwoju miejskiego obszaru funkcjonalnego;

integracja wsplnych dziaa publicznych poprzez zawizanie zinstytucjonalizowanej formy partnerstwa

sucego przygotowaniu programu dziaa ZIT.

Zakres tematyczny przewidzianych do realizacji zada wewntrz obszaru dotyczy nastpujcych zagadnie:

uspjnienie planowania przestrzennego na styku jednostek administracyjnych;

energooszczdne struktury przestrzenne (zwarte miasto, efektywne systemy sieci infrastruktury

technicznej i gospodarki komunalnej);

rewitalizacja zdegradowanej tkanki miejskiej;

spjny system inwestycyjny, w szczeglnoci w zakresie infrastruktury drogowej i komunalnej;

zintegrowane systemu transportu publicznego;

zintegrowane zarzdzanie zasobami przyrodniczymi i wodnymi;

polityka mieszkaniowa;

zatrudnienie i rynek pracy;

ksztatowanie przestrzeni publicznych;

dziaania powizane z celami tematycznymi funduszy strukturalnych na lata 2014 2020, wynikajce z

przeprowadzonych bada, diagnoz i analiz.

1. 2. Zakres opracowania Koncepcji.

Zgodnie z umow na opracowanie Koncepcji kierunkw rozwoju przestrzennego Kdzierzysko Kozielskiego

Subregionalnego Obszaru Funkcjonalnego zakres zamwienia obejmuje przygotowanie dokumentu, ktry

zawiera bdzie merytoryczne opracowanie nastpujcych elementw:

wskazanie obszarw istotnych z punktu widzenia ochrony rodowiska i krajobrazu kulturowego, w tym

obszarw z postulowanym zakazem zabudowy, proponowanych do objcia formami ochrony przyrody

oraz wskazanymi do zadrzewie i zalesie;

rozmieszczenie obiektw infrastruktury spoecznej i sportowo rekreacyjnej o charakterze

ponadlokalnym;

wskazanie obszarw priorytetowych dla rozwoju funkcji mieszkaniowych, usugowych (w tym

turystycznych) i przemysowych;

kierunki rozwoju transportu publicznego z uwzgldnieniem ustale projektw planw transportowych;

kierunki rozwoju sieci drg koowych;

kierunki rozwoju infrastruktury rowerowej o znaczeniu ponadlokalnym;

kierunki rozbudowy infrastruktury technicznej o charakterze ponadlokalnym;

wskazanie potencjalnych obszarw pod lokalizacj obiektw energetyki odnawialnej;

zintegrowane zarzdzanie zasobami wodnymi z uwzgldnieniem transportu rzecznego;

wskazanie ewentualnych nowych lokalizacji dla wielkopowierzchniowych obiektw handlowych;

propozycje uspjnienia dokumentw planistycznych w granicach gmin w przypadku ujawnienia istotnych

niezgodnoci.

Strona 9




1. 3. Koncepcja a system planowania przestrzennego w Polsce.

Ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2015 roku, poz.

199) okrela szczegowo hierarchi dokumentw planistycznych, tworzcych system planowania

przestrzennego w Polsce. Cho w nazwie kadego z nich wystpuje pojcie zagospodarowanie przestrzenne,

nietrudno zauway, porwnujc miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego z koncepcj przestrzennego

zagospodarowania kraju czy nawet planem zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa, jak dalece

odmienne podejcie do przestrzeni znajduje w nich wyraz, jak rni si przeznaczeniem, sposobem

oddziaywania i skutkami prawnymi zawartych w nich zapisw, nie mwic o formie opracowania czy skali czci

graficznej planu.

Koncepcja kierunkw rozwoju przestrzennego subregionalnego obszaru funkcjonalnego nie naley do ustawowo

uregulowanego systemu planowania przestrzennego. Podjcie prac planistycznych na poziomie subregionw

zalecane jest przez Koncepcj Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, jednak opracowania powstajce

na tym szczeblu nale do fakultatywnych. Pomidzy obligatoryjnym dokumentem gminnym, jakim jest studium

uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego, a planem zagospodarowania przestrzennego

wojewdztwa, nie ma poredniej paszczyzny planowania przestrzennego, ktra mogaby poniekd rwnoway

bardzo siln pod wzgldem politycznym, prawnym i finansowym pozycj gmin w systemie samorzdu

terytorialnego w naszym kraju, znajdujc wyraz rwnie we wadztwie planistycznym. Taka paszczyzna, w

postaci dobrowolnych zwizkw planistycznych, tworzonych przez samorzdy gminne i powiatowe, obejmujce

obszar odpowiadajcy rednio kilku powiatom, uksztatowaa si w Niemczech, uchodzcych zasadnie za

przykad przestrzeni dobrze zaplanowanej, traktowanej z wielk dbaoci jako cenne dobro, a zarazem

charakteryzujcych si, podobnie jak Polska, stosunkowo siln pozycj gmin w hierarchii wadz samorzdowych.

Zwizki te opracowuj tak zwane plany regionalne na bazie map w skali 1:100000 lub 1:150000.

Podjcie ze wsparciem Unii Europejskiej prac nad subregionalnymi koncepcjami rozwoju przestrzennego w

Polsce mona wic postrzega jako prb kreowania poziomu poredniego pomidzy gminnym a wojewdzkim,

przy czym za cenne novum naley uzna fakt, i subregiony nie s tosame z jednostkami administracyjnymi,

lecz wyznacza si je na podstawie faktycznych powiza funkcjonalnych, ksztatujcych si wok waniejszych

orodkw miejskich. Ten poredni poziom cechuje si swoist perspektyw spojrzenia na przestrze, inn ni

poziom gminny i wojewdzki, odrbn metodologi i funkcj powstajcych na nim opracowa. Koncepcja

subregionalna nie jest wic prost sum dokumentw gminnych i nie rodzi samoistnie adnych skutkw prawnych

porwnywalnych z planami gminnymi, ani w stosunku do obywateli ani w stosunku do innych planw. Nie

stanowi w adnej mierze planu uytkowania terenw, lecz koncepcj rozwoju subregionu w ujciu

przestrzennym.

Merytoryczna zawarto niniejszej Koncepcji odpowiada zakresowi zamwienia, ktry nie jest zdeterminowany

przez ustaw, lecz zosta okrelony w warunkach przetargu przez Zamawiajcego. Zakres ten nie obejmuje

wszystkich treci, ktre znale mona w planach wojewdzkich i w studiach uwarunkowa i kierunkw

zagospodarowania przestrzennego; inne te dziedziny, ni w tych obligatoryjnych dokumentach, skupiaj na

sobie najwiksze zainteresowanie, wyraajce si midzy innymi objtoci poszczeglnych rozdziaw. Ze

zrozumiaych wzgldw do tych dziedzin, ktre zreszt z natury rzeczy domagaj si spojrzenia planistycznego

przekraczajcego granice pojedynczych gmin, nale usugi o znaczeniu ponadlokalnym, infrastruktura

techniczna, komunikacja, ochrona rodowiska, odnawialne rda energii. Szczegowo potraktowania tych

Strona 10




dziedzin uzasadniona jest wic ich wanoci dla subregionalnego poziomu zagospodarowania przestrzennego,

a nie tylko potrzeb formalnego spenienia wymogw Zamawiajcego.

Stosownie do tyche wymogw niniejsza Koncepcja ma charakter strategiczno planistyczny. Stanowi poniekd

prb przeoenia Strategii Rozwoju KKSOF na jzyk waciwy planowaniu przestrzennemu. Nie formuuje

odrbnie celw i zada rozwojowych, nie przepisuje ich te w penej objtoci z dokumentw szczebla

subregionalnego i wyszych lecz analizuje pod ktem zagospodarowania przestrzennego kierunki rozwoju,

okrelone w Strategii Rozwoju KKSOF, Strategii Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych KKSOF oraz Planie

Zagospodarowania Przestrzennego Wojewdztwa Opolskiego. Zawiera ponadto stosunkowo duo autorskich,

konkretnych i uzupeniajcych propozycji, nierzadko wykraczajcych nawet poza szeroko pojt gospodark

przestrzenn, co jest wyrazem take jej strategicznego charakteru. W zwizku z tym tekst skada si z

caociowych blokw tematycznych, bez wyodrbnienia uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania

przestrzennego, ktre w innych opracowaniach planistycznych wyraa si czsto oddzieleniem opisu stanu

istniejcego od okrelenia kierunkw przyszych jego zmian. Poszczeglne rozdziay (bloki tematyczne) Koncepcji

obejmuj zarwno elementy diagnozy, jak i wnioski dla gospodarki przestrzennej, wynikajce z celw rozwoju,

sformuowanych w wymienionych wyej dokumentach strategicznych.

Graficzna cz niniejszej Koncepcji, w skali okrelonej w warunkach przetargu (1:50000), pod wzgldem stopnia

szczegowoci sytuuje si pomidzy gminnym studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania

przestrzennego, a planem wojewdzkim. Podkreli naley, e operuje si tu w znacznej mierze symbolem

wiele obiektw, istotnych dla treci opracowania, nie moe by w tej skali wiernie przedstawionych w sposb

powierzchniowy (np.: pojedyncze budynki, szeroko ciekw wodnych, szczegowy przebieg drg, itp.). Te

oczywiste uwagi maj na celu przypomnienie, e Koncepcja nie zawiera adnych treci specyficznych dla

poszczeglnych dziaek gruntowych, i e jej cel daleki jest od tych, jakie ustawodawca wyznaczy opracowaniom

gminnym. Tym niemniej Koncepcja przedstawia obszerny materia faktograficzny, ktry zarwno w postaci

tekstowej, jak i graficznej, stanowi swoist, selektywn w doborze materiau, lecz bogat w wartociowe

informacje monografi subregionu.

Strona 11




2. OGLNA CHARAKTERYSTYKA KKSOF.

2. 1. Pooenie geograficzne i administracyjne.

KKSOF pooony jest w poudniowo wschodniej czci wojewdztwa opolskiego na wysokoci od 163 do 400 m

n.p.m. Wsprzdne geograficzne obszaru zawieraj si pomidzy 5211 a 5239 szerokoci geograficznej

pnocnej oraz 1755 a 1837 dugoci geograficznej wschodniej. Zarwno najwyej jak i najniej poony rejon

w obrbie KKSOF zlokalizowany jest na rodkowym zachodzie analizowanego obszaru. Najwyej pooony

punkt, stanowicy szcztkowy komin wulkaniczny Gry witej Anny (400 m n.p.m.), zlokalizowany jest na

terenie wsi o tej samej nazwie przy granicy gmin Lenica i Zdzieszowice, za najniej usytuowany jest obszar

pooony w dolinie rzeki Odry (162,9 m n.p.m.), w rejonie miejscowoci Mechnica na granicy gmin Reska Wie,

Zdzieszowice i Walce. Odlego w linii prostej pomidzy tymi punktami wynosi zaledwie 7,4 km, przy

maksymalnej rozcigoci obszaru sigajcej w linii prostej okoo 62 km (na kierunku SW NE). Przecitna

rozcigo rwnolenikowa KKSOF wynosi okoo 20 km, za poudnikowa okoo 40 km. Powierzchnia

geodezyjna rozpatrywanego obszaru wynosi 120132 ha, to jest 1201 km, co stanowi 12,76 % cznej

powierzchni wojewdztwa opolskiego.

TABELA 1: Powierzchnia geodezyjna poszczeglnych gmin wchodzcych w skad KKSOF.

Gmina Powierzchnia w ha Powierzchnia w km Udzia (w %) w KKSOF

Bierawa 11856 119 9,87

Cisek 7108 71 5,92

Kdzierzyn Kole 12371 124 10,30

Pawowiczki 15353 153 12,78

Polska Cerekiew 6012 60 5,00

Reska Wie 9813 98 8,17

Jemielnica 11346 113 9,44

Lenica 9475 95 7,89

Strzelce Opolskie 20253 203 16,86

Ujazd 8331 83 6,93

Zawadzkie 8214 82 6,84

KKSOF razem 120132 1201 100,00

rdo: GUS, 2015.

Wedug fizyczno geograficznej regionalizacji Polski J. Kondrackiego (1998) KKSOF umiejscowiony jest w

nastpujcych jednostkach:

megaregion Europa rodkowa (3);

prowincje Ni rodkowoeuropejski (31) i Wyyny Polskie (34);

podprowincje Niziny rodkowopolskie (318) i Wyyna lsko Krakowska (341);

makroregiony Nizina lska (318.5) i Wyyna lska (341.1);

mezoregiony Rwnina Opolska (318.57), Paskowy Gubczycki (318.58), Kotlina Raciborska (318.59)

i Chem (341.11).

Strona 12




Wedug J. Kondrackiego poudniowo zachodnie krace KKSOF pooone s w mezoregionie Paskowyu

Gubczyckiego, cz poudniowa w mezoregionie Kotliny Raciborskiej, a cz pnocna w mezoregionie Niziny

Opolskiej. Dwa ostatnie mezoregiony rozdziela, wcinity pomidzy nie wyranym klinem, mezoregion Chemu,

ktry obejmuje tym samym centraln cz KKSOF. Granica pomidzy mezoregionami Chemu a Kotliny

Raciborskiej i Niziny Opolskiej jest jednoczenie granic pomidzy makroregionami Niziny lskiej i Wyyny

lskiej, podprowincjami Nizin rodkowopolskich i Wyyny lsko Krakowskiej i w kocu pomidzy prowincjami

Niu rodkowoeuropejskiego i Wyyn Polskich. Reasumujc naley podkreli, e pooenie na terenie

zrnicowanych, nizinnych i wyynnych jednostek podziau fizyczno geograficznego wskazuje, e tutejsze

rodowisko przyrodnicze posiada charakter przejciowy pomidzy stref Niu rodkowoeuropejskiego a Wyyn

Polskich. Ponadto w niedalekiej odlegoci od poudniowych kracw KKSOF znajduj si granice kolejnych

prowincji, to jest Masywu Czeskiego (33) i Karpat (51, odrbny megaregion). Ta przejciowo (jedyne w kraju

miejsce tak bliskiego ssiedztwa a 4 prowincji) odzwierciedla si przy charakterystyce kadego z elementw

rodowiska: klimatu, geologii, geomorfologii, hydrologii i hydrografii, pokrywy glebowej, szaty rolinnej oraz fauny.

Odlego z najwikszego miasta KKSOF KdzierzynaKole do Opola (stolica wojewdztwa) wynosi 50 km,

Ponadto do:

Katowic 65 km;

Wrocawia 130 km;

Krakowa 140 km;

Poznania 300 km;

Warszawy 310 km;

Gdaska 520 km.

Odlego z KdzierzynaKole do najbliszych, wikszych drogowych przej granicznych wynosi:

Czechy (Pietrowice) 50 km;

Sowacja (Zwardo) 130 km;

Niemcy (Jdrzychowice) 280 km;

Ukraina (Korczowa) 410 km;

Biaoru (Terespol) 500 km;

Rosja (Bezledy) 560 km;

Litwa (Budzisko) 620 km.

Gminy tworzce KKSOF wchodz w skad wojewdztwa opolskiego. Po wdroeniu reformy administracyjnej, od

01 stycznia 1999 roku, gminy: Bierawa, Cisek, KdzierzynKole, Pawowiczki, Polska Cerekiew i Reska Wie

wchodz w skad powiatu kdzierzysko kozielskiego, za gminy: Jemielnica, Lenica, Strzelce Opolskie, Ujazd

i Zawadzkie wchodz w skad powiatu strzeleckiego. Tak wyznaczony obszar graniczy z powiatami:

oleskim (woj. opolskie) od pnocy;

lublinieckim (woj. lskie) od pnocnego wschodu;

tarnogrskim (woj. lskie) od pnocnego wschodu;

gliwickim (woj. lskie) od wschodu;

raciborskim (woj. lskie) od poudnia;

gubczyckim (woj. opolskie) od poudniowego zachodu;

prudnickim (woj. opolskie) od poudniowego wschodu;

krapkowickim (woj. opolskie) od wschodu;

opolskim (woj. opolskie) od pnocnego zachodu.

Strona 13




RYCINA 1: Podzia administracyjny powiatw strzeleckiego i kdzierzysko kozielskiego .

rdo reprodukcji: http://www.gminy.pl/

Strona 14




RYCINA 2: Pooenie KKSOF na tle wojewdztwa opolskiego.

rdo reprodukcji: Delimitacja granic Kdzierzysko Kozielskiego Obszaru Funkcjonalnego, EUCONSULT sp. z o.o., 2013.

Strona 15




KKSOF tworzy 1 gmina miejska (Kdzierzyn Kole), 4 gminy miejsko wiejskie (Lenica, Strzelce Opolskie,

Ujazd i Zawadzkie) oraz 6 gmin wiejskich (Bierawa, Cisek, Jemielnica, Pawowiczki, Polska Cerekiew i Reska

Wie). Ogem w rejonie KKSOF zlokalizowane s 144 miejscowoci podstawowe1, w skad ktrych wchodzi

midzy innymi 5 miast i 118 soectw. Gsto sieci osadniczej mierzona liczb miejscowoci podstawowych na

100 km powierzchni wynosi 11,99. Jest to warto nisza od wskanika charakteryzujcego wojewdztwo

opolskie (12,82).

W skad poszczeglnych gmin miejsko wiejskich i wiejskich wchodz nastpujce soectwa (w nawiasie liczba

soectw):

GMINA BIERAWA (12):

Bierawa, Brzece, Dziergowice, Goszyce, Grabwka, Korzonek, Kotlarnia, Lubieszw, Ortowice, Solarnia, Stara

Kunia, Stare Kole.

GMINA CISEK (14):

Baejowice, Cisek, Dzielnica, Kobylice, Landzmierz, any, Miejsce Odrzaskie, Nieznaszyn, Podlesie, Przewz,

Roszowice, Roszowicki Las, Steblw, Sukowice.

GMINA PAWOWICZKI (22):

Borzysawice, Chrsty, Dobieszw, Dobrosawice, Gocicin, Grodzisko, Grudynia Maa, Grudynia Wielka,

Jakubowice, Karchw, Kzki, Ligota Wielka, Maciowakrze, Mierzcin, Milice, Naczsawice, Ostronica,

Pawowiczki, Przedborowice, Radoszowy, Trawniki, Ucieszkw, Urbanowice.

GMINA POLSKA CEREKIEW (13):

Cikowice, Dzielawy, Grzdzin, Jaborowice, Koza, Ligota Maa, aniec, Mierzcin, Polska Cerekiew, Poowa,

Witosawice, Wronin, Zakrzw.

GMINA RESKA WIE (15):

Bytkw, Dbowa, Dugomiowice, Gieratowice, Kamionka, Komorno, ce, Mechnica, Naczysawki, Poborszw,

Pocikarb, Pokrzywnica, Radziejw, Reska Wie, Wikszyce.

GMINA JEMIELNICA (7):

Barut, Centawa, Gsiorowice, Jemielnica, aziska, Piotrwka, Wierchlesie.

GMINA LENICA (11):

Czarnocin, Dolna, Gra witej Anny, Kadubiec, Krasowa, Lichynia, ki Kozielskie, Porba, Raszowa, Wysoka,

Zalesie lskie.

GMINA STRZELCE OPOLSKIE (27):

Adamowice, Botnica Strzelecka, Brzezina, Dziewkowice, Farska Kolonia, Grodzisko, Jdrynie, Kadub Piec,

Kadub Wie, Kalinowice, Kalinw, Ligota Dolna, Ligota Grna, Mokre any, Niwki, Nowa Wie, Osiek, Punica

1 Jednostka osadnicza lub inny obszar zabudowany odrniajcy si od innych miejscowoci odrbn nazw.

Strona 16




Wielka, Rozmierka, Rozmierz, Ronitw, Sucha, Suche any, Szczepanek, Szymiszw Osiedle, Szymiszw

Wie, Warmtowice.

GMINA UJAZD (9):

Balcarzowice, Jaryszw, Klucz, Niezdrowice, Nogowczyce, Olszowa, Sieroniowice, Stary Ujazd, Zimna Wdka.

GMINA ZAWADZKIE (2):

Kielcza, dowice.

2. 2. Struktura uytkowania gruntw.

TABELA 2: Struktura uytkowania gruntw w 2005 roku (w %).

Jednostka

administracyjna

Uytki rolne Lasy

i grunty

lene

Pozostae

grunty

i nieuytki

Razem w tym

grunty orne sady ki pastwiska

Bierawa 21,43 83,56 0,39 11,74 4,31 62,19 16,38

Cisek 88,71 85,98 0,22 11,32 2,48 1,02 10,27

Kdzierzyn Kole 23,44 87,04 0,69 10,06 2,21 46,09 30,47

Pawowiczki 87,81 93,27 1,48 3,53 1,72 5,46 6,73

Polska Cerekiew 87,02 90,25 0,32 7,73 1,70 5,13 7,85

Reska Wie 80,18 89,29 0,15 8,89 1,67 9,67 10,15

Jemielnica 35,02 74,15 0,23 22,57 3,05 60,75 4,23

Lenica 74,76 86,67 0,81 8,61 3,92 15,81 9,43

Strzelce Opolskie 58,98 83,99 0,32 10,37 5,33 30,76 10,26

Ujazd 67,75 84,28 0,21 7,85 7,65 23,73 8,52

Zawadzkie 28,06 52,60 0,22 35,92 11,27 62,39 9,55

KKSOF razem 57,65 85,85 0,57 9,96 3,62 30,79 11,56

Wojewdztwo Opolskie 62,08 86,88 0,30 10,35 2,47 27,08 10,84

rdo: Obliczenia wasne na podstawie GUS, 2015.

Struktura uytkowania gruntw jest do zrnicowana, jednake mona tu zaobserwowa naturalne

prawidowoci. Stosunkowo najwicej terenw okrelanych jako pozostae, do ktrych nale midzy innymi:

obszary zabudowy mieszkaniowej, tereny przemysowe (w tym grnicze), place, ulice, skwery, parki, tereny

wodne, nieuytki, itp.), wystpuje na obszarze gminy miejskiej (Kdzierzyn Kole) i miejsko wiejskiej z

dominujcym udziaem miasta (Strzelce Opolskie) bd na terenie gmin z rozwinit sieci osadnicz (Cisek,

Reska Wie) lub na terenie gminy ze znacznym udziaem terenw grniczych (Bierawa), za najmniej na

obszarze typowych gmin wiejskich (Jemielnica, Pawowiczki, Polska Cerekiew). Najwicej terenw lenych

wystpuje na obszarze gmin pooonych w rejonie Lasw Stobrawsko Turawskich (Zawadzkie, Jemielnica,

Strzelce Opolskie) lub innych wikszych kompleksw lenych, w tym przypadku Borw Kdzierzysko

Kozielskich (Bierawa, Kdzierzyn Kole), za najmniej na obszarach wylesionego Paskowyu Gubczyckiego

(Pawowiczki, Polska Cerekiew). Natomiast najwicej uytkw rolnych wystpuje analogicznie na obszarze gmin

typowo wiejskich i/lub pozbawionych wikszych kompleksw lenych (Cisek, Pawowiczki, Polska Cerekiew,

Strona 17




Reska Wie), za najmniej na obszarze gmin miejskich i/lub ze znacznym udziaem lasw (Bierawa, Kdzierzyn

Kole, Zawadzkie). Naley nadmieni, e struktura uytkowania gruntw w caym subregionie jest bardzo

zbliona do struktury charakteryzujcej wojewdztwo opolskie. Natomiast Kdzierzyn Kole charakteryzuje si

najbardziej zrwnowaon struktur uytkowania gruntw co w ujciu sumarycznym jest odzwierciedleniem jego

zrnicowanego zagospodarowania, poczwszy od terenw rolniczych (Rogi, cz Cisowej i Sawicic), poprzez

tereny zwartej zabudowy miejskiej i przemysowej (Kole, Pogorzelec, rdmiecie, Osiedle Piastw, Azoty,

Blachownia) po tereny lene.

Reasumujc uytki rolne stanowiy 57,65 % oglnej powierzchni KKSOF, lasy i grunty lene 30,79 %, a pozostae

grunty i nieuytki 11,56 %. Natomiast struktura uytkw rolnych ksztatowaa si w nastpujcy sposb:

grunty orne 85,85 %;

sady 0,57 %;

ki 9,96 %;

pastwiska 3,62 %.

RYCINA 3: Struktura uytkowania gruntw na terenie KKSOF w 2005 roku.


30,8%

11,6%

5,7% 2,1% 0,3%

49,5%

grunty orne lasy pozostae grunty ki pastwiska sady

Strona 18




RYCINA 4: Struktura uytkowania gruntw w 2005 roku.


0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

stru

ktur

a u

ytko

wan

ia g

runt

w w

%

bierawa cisek kdzierzy n-kole

pawowiczki polskacerekiew

reska wie jemielnica lenica strzelceopolskie

ujazd zawadzkie KKSOFrazem

wojewdztwoopolskie

uytki rolne lasy pozostae

Strona 19




2. 3. Uwarunkowania klimatyczne.

2.3.1. Charakterystyka regionw klimatycznych i wybranych elementw meteorologicznych.

Wedug pogldw wyraanych we wspczesnym pimiennictwie klimatologicznym pod pojciem klimatu rozumie

si regularne nastpstwo zmian atmosferycznych wystpujcych w danej miejscowoci lub regionie

geograficznym. Wspomniane nastpstwo jest rezultatem dziaania zespoowego wszystkich elementw

meteorologicznych oraz procesw fizycznych uwarunkowanych charakterem powierzchni Ziemi i jej pokryciem.

Suma tych wpyww decyduje o charakterystycznych w danym regionie lub miejscowoci typach pogody i ich

ukadzie w czasie (). Klimat by i jest elementem rodowiska przyrodniczego jakim jest Ziemia (...). Czowiek

yje na dnie powoki atmosferycznej otaczajcej powierzchni kuli ziemskiej. Odczuwa i nadal odczuwa

przemone uzalenienie od otaczajcych warunkw atmosferycznych, a tym samym od pogody i klimatu.

Najwyej zorganizowane cywilizacje z reguy rozwiny si w strefach, ktre mona uzna pod wzgldem

warunkw klimatycznych za uprzywilejowane, a wic gwnie w strefach ciepych, przewanie psuchych, nad

duymi rzekami (). W miar rozwoju wiedzy o rodowisku przyrodniczym, poznawaniu prawidowoci i regu w

odniesieniu do poszczeglnych komponentw rodowiska, nastpia zmiana w stopniu uzalenienia czowieka od

otaczajcych go warunkw klimatycznych (). Rozwj nauki i techniki niewtpliwie zmieni, osabi nieco, tak

siln niegdy zaleno czowieka od stanw pogody i klimatu. Nadal jednak od stanw rodowiska

atmosferycznego, a cilej od stanw pogody s uzalenione rezultaty osigane np.: w rolnictwie (Wo, 1999).

Mona wic zaoy, e klimat danego regionu geograficznego ma rwnie wpyw na decyzje jakie podejmuje

czowiek w zakresie osadnictwa czy wyboru rodkw transportu i komunikacji. Jest to wane dla niniejszej

Koncepcji midzy innymi ze wzgldu na potrzeb okrelenia funkcjonalnego przeznaczenia poszczeglnych

obszarw czy charakteru zintegrowanego systemu transportowego, a take komunikacji rowerowej, ktre na

etapie przygotowania zakresu Koncepcji otrzymay a priori znaczn rang.

Klimat KKSOF podobnie jak caej Polski jest przejciowy, kontynentalno morski, ksztatowany na przemian

przez masy powietrza napywajce znad Oceanu Atlantyckiego lub wschodniej Europy i Azji. Wedug W.

Okoowicza i D. Martyn (1979) KKSOF pooony jest na pograniczu 2 regionw klimatycznych: lsko

wielkopolskiego i maopolskiego. Region lsko wielkopolski charakteryzuje si przewag wpyww

oceanicznych, amplitudy temperatur s mniejsze od przecitnych dla kraju, wiosna i lato s wczesne, dugie i

ciepe, zima za krtka i agodna. Region maopolski jako typ klimatu wyynnego charakteryzuje si duszym

latem i zim, wikszymi opadami w czci zachodniej, a take wikszym wpywem oceanizmu od

kontynentalizmu na zachodzie regionu. Natomiast wedug A. Wosia (1999) KKSOF pooony jest w regionie

dolnolskim poudniowym tu przy granicy z regionem lsko krakowskim. Region dolnolski poudniowy

obejmuje poudniowo wschodni cz Niziny lskiej, obszar paskowyy Gubczyckiego i Rybnickiego oraz

zachodniej czci Wyyny lskiej. Na tle pozostaych regionw klimatycznych kraju mniej liczne s tutaj dni z

pogod przymrozkow, szczeglnie z bardzo chodn z duym zachmurzeniem. Jest ich tylko okoo 14 w roku.

Mniej jest take dni przymrozkowych bardzo chodnych z opadem. Do nieco mniej licznych nale take

przypadki wystpowania dni z pogodami mronymi. Dni umiarkowanie mronych jest ogem tylko 12, w tym bez

opadu 4, a pochmurnych i jednoczenie bez opadu 3. Mniej liczne s w tym regionie take przypadki

wystpowania pogody do mronej. Dni do mronych bez opadu jest 10, a wrd nich z duym

zachmurzeniem tylko 2. Liczniejsze s natomiast przypadki notowania pogody bardzo ciepej i jednoczenie

pochmurnej. Takich dni rednio w roku jest tutaj blisko 60.

Strona 20




Reprezentatywne dla KKSOF, ze wzgldu na jego pooenie, bd urednione dane charakteryzujce

klimatyczne regiony dolnolski oraz lsko krakowski (dane lata 1951 1980), a w wybranych przypadkach

bezporednie wartoci dla stacji meteorologicznej w Opolu (dane za lata 1981 2010). Wedug pomiarw rednia

temperatura roczna w Opolu wynosi 9,2 C; stycznia 0,9, a lipca 19,2 C. W skali roku rednia liczba dni

przymrozkowych, to jest takich, w ktrych temperatura powietrza moe wynie 0 C wynosi 80, dni mronych z

ujemn temperatur powietrza w cigu caej doby jest 34, za dni ciepych z temperatur minimaln powyej 0 C

jest 250. Izoamplitudy roczne ksztatuj si na poziomie okoo 20 C.

TABELA 3: rednie miesiczne temperatury powietrza dla Opola (C).

Miesic I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

rednie 0,9 0,2 3,9 9,1 14,4 17,0 19,2 18,7 14,2 9,5 4,3 0,2

Najwysze 4,1 5,6 7,7 12,3 17,4 19,7 23,0 22,3 17,2 13,2 8,0 4,0

Najnisze 9,6 7,6 1,0 5,7 10,1 14,4 16,3 16,2 10,8 6,1 0,5 0,9

rdo: IMGW, 2015.

TABELA 4: Uredniony czas trwania termicznych pr roku oraz daty przejcia redniej dobowej temperatury

przez okrelone progi termiczne dla regionu dolnolskiego poudniowego (T. Niedwied, D. Limanwka, 1992).

Pora roku Charakterystyka

termiczna

Czas trwania liczba dni Data przejcia

Przedwionie 0 C < t 5 C 31 27 II

Wiosna 5 C < t 15 C 63 29 III

Lato t 15 C 90 2 VI

Jesie 5 C < t 15 C 66 1 IX

Przedzimie 0 C < t 5 C 45 6 XI

Zima t 0 C 71 14 XII

rdo: Wo A., Klimat Polski, Warszawa 1999.

Z powyszej tabeli wynika, e redniorocznie okres kiedy rednia temperatura dobowa ksztatuje si w granicach

od 5 C wzwy trwa tutaj 219 dni, w tym powyej 15 C 90 dni, natomiast okres ze redni temperatur dobow

poniej 5 C trwa 147 dni, w tym poniej 0 C 71 dni.

Suma rocznego opadu dla Opola wynosi 603 mm, w tym procza chodnego (listopad kwiecie) 209 mm.

Opady procza ciepego (maj padziernik) osigaj 394 mm. Pierwszy nieg pojawia si okoo poowy

listopada, a ostatni na przeomie marca i kwietnia. Pokrywa niena utrzymuje si rednio przez 45 55 dni. Jej

grubo waha si w przedziale 15 20 cm. Okres wystpowania pokrywy nienej przerywany jest czstymi

odwilami. W tym czasie opad zimowy stanowi deszcz.

Strona 21




TABELA 5: rednie miesiczne sumy opadw atmosferycznych dla Opola (mm).


rednie 31,2 28,0 35,6 36,6 64,9 77,1 89,6 72,5 53,4 36,4 39,2 38,2

Najwysze 62,9 50,6 79,4 68,0 233,9 186,0 270,3 189,4 95,9 103,6 73,4 101,5

Najnisze 7,1 1,8 11,5 2,8 18,4 9,9 0,5 21,8 12,7 3,2 10,8 9,8

rdo: IMGW, 2015.

TABELA 6: rednie sumy opadw atmosferycznych w poszczeglnych porach roku dla Opola.

Wyszczeglnienie Warto w mm

Wiosna III V 137,1

Lato VI VIII 239,2

Jesie IX XI 129,0

Zima XII II 97,4

Procze letnie V X 393,9

Procze zimowe XI IV 208,8

Okres wegetacyjny IV IX 394,1

Rok I XII 602,7

rdo: IMGW, 2015.

RYCINA 5: Rozkad rednich temperatur oraz sum opadw dla Opola.

rdo: IMGW, 2015.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

mm

-5

0

5

10

15

20

25

sto

pn

ie C

opady temperatua

Strona 22




TABELA 7: Uredniona liczba dni z opadem 0,1 mm i 10 mm dla regionu dolnolskiego poudniowego.


0,1 mm 15 14 13 12 14 13 15 13 11 12 15 15

10 mm 0,2 0,5 0,4 1,0 2,3 2,3 2,9 2,7 1,2 0,9 0,8 0,5


TABELA 8: Uredniona pokrywa niena dla regionu dolnolskiego poudniowego.

Data pojawienia si pokrywy nienej Data zaniku pokrywy nienej

rednia najwczeniej najpniej rednia najwczeniej najpniej

28 XI 28 X 12 I 21 III 12 II 20 IV

Rzeczywista liczba dni z pokryw nien Potencjalna liczba dni z pokryw nien

rednia najwysza najnisza rednia najwysza Najnisza

55 106 17 111 158 61

Najwiksza rednia miesiczna grubo pokrywy nienej (cm)

XI XII I II III IV

15 17 30 51 12 1


rednia liczba dni pogodnych, a wic dni w ktrych rednia dobowa wielko zachmurzenia oglnego nieba bya

20 %, wynosi w roku 38,6, a liczba dni pochmurnych, a wic ze rednim dobowym zachmurzeniem oglnym

nieba 80 %, wynosi w roku 127,8.

TABELA 9: Uredniona liczba dni pogodnych i pochmurnych dla regionu dolnolskiego poudniowego.


Liczba dni pogodnych 1,7 2,0 3,3 3,8 3,4 3,5 3,7 4,6 5,2 4,2 1,4 1,8

Liczba dni pochmurnych 15,3 13,3 11,8 9,7 8,6 6,9 7,8 6,6 6,9 10,0 14,8 16,1


Mga pojawia si rednio przez okoo 60 dni w roku, za mga caodzienna przez 3,2 dni w roku. Usonecznienie

wynosi w roku 1431 godzin, z czego w okresie wegetacyjnym 1070 godzin. rednio dziennie usonecznienie

wynosi 3,9 godzin, najwicej w czerwcu 6,7 godzin, a najmniej w grudniu 0,9 godzin. Dni z burz jest przecitnie

okoo 23 w roku. Wilgotno wzgldna powietrza wynosi rocznie rednio 78 79 %.

TABELA 10: Liczba dni z mg caodzienn w Opolu.


liczba dni 0,8 0,1 0,5 1,0 0,8


Strona 23




TABELA 11: Sumy dzienne usonecznienia rzeczywistego w Opolu.


godziny 1,1 2,0 3,2 4,7 6,1 6,7 6,5 6,3 4,7 3,2 1,5 0,9


TABELA 12: Uredniona wilgotno wzgldna powietrza dla regionu dolnolskiego poudniowego.


wilgotno (%) 83 82 78 73 73 73 75 77 79 83 86 85


Najczstsze wiatry wiej z sektorw: pnocnego, zachodniego i poudniowego. Stanowi okoo 70 % czstoci

wiatru. Ich rednia prdko wynosi 3,1 m/s. rednia roczna liczba dni z wiatrem bardzo silnym (prdko

powyej 15 m/s) wynosi 2, a z wiatrem silnym (prdko od 10 do 15 m/s) okoo 25. rednia roczna czsto

wystpowania ciszy i sabego wiatru (prdko poniej 2 m/s) wynosi okoo 60 % dni w roku.

TABELA 13: Uredniona prdko wiatru dla regionu dolnolskiego poudniowego.


(m/s) 3,5 3,6 3,8 3,2 3,0 2,8 2,7 2,5 2,7 2,6 3,2 3,3


TABELA 14: rednia roczna liczba dni z poszczeglnymi typami pogody w regionie dolnolskim poudniowym.

Typy pogody

Soneczna Pochmurna Z duym

zachmurzeniem

bez opadu z opadem bez opadu z opadem bez opadu z opadem

Ciepa

Gorca 0,3 0,0 0,2 0,0 0,0 0,0

bardzo ciepa 15,3 1,1 37,5 22,4 3,0 8,8

Umiarkowanie ciepa 10,9 0,4 46,3 29,5 12,3 32,9

Chodna 0,6 0,1 9,2 7,4 6,2 14,5

Przymrozkowa

Umiarkowanie chodna 2,6 0,0 2,9 1,0 0,2 0,3

bardzo chodna 3,9 0,2 13,9 7,1 4,5 9,4

Umiarkowanie zimna 3,2 0,2 9,4 4,7 3,8 6,9

bardzo zimna 0,5 0,0 0,2 0,1 0,0 0,1

Mrona

Umiarkowanie mrona 0,4 0,0 2,8 2,5 0,4 5,8

do mrona 2,8 0,1 5,3 2,8 1,7 4,3

bardzo mrona 0,3 0,0 0,5 0,3 0,0 0,0

Razem 40,8 2,1 128,2 77,8 32,1 83,0

42,9 206,0 115,1

Strona 24




Typy pogody temperatura powietrza:

gorca temperatura rednia dobowa >25,0 C, temperatura dobowa min. i max. >0,0 C

bardzo ciepa temperatura rednia dobowa 15,125,0 C, temperatura dobowa min. i max. >0,0 C

umiarkowanie ciepa temperatura rednia dobowa 5,115,0 C, temperatura dobowa min. i max. >0,0 C

chodna temperatura rednia dobowa 0,15,0 C, temperatura dobowa min. i max. >0,0 C

umiarkowanie chodna temperatura rednia dobowa >5,0 C, temperatura dobowa min. < lub = 0,0 C, max. >0,0 C

bardzo chodna temperatura rednia dobowa 0,15,0 C, temperatura dobowa min. < lub = 0,0 C, max. >0,0 C

umiarkowanie zimna temperatura rednia dobowa od 0,0 do 5,0 C, temperatura dobowa min. < lub = 0,0 C, max. >0,0 C

bardzo zimna temperatura rednia dobowa 0,0 C

umiarkowanie mrona temperatura rednia dobowa od 0,0 do 5,0 C, temperatura dobowa min. i max. < lub = 0,0 C

do mrona temperatura rednia dobowa od 5,1 do 15,0 C, temperatura dobowa min. i max. < lub = 0,0 C

bardzo mrona temperatura rednia dobowa 80 %

Typy pogody opady atmosferyczne:

bez opadu dobowa suma opadu 0,1 mm


TABELA 15: rednia roczna liczba dni z poszczeglnymi typami pogody w regionie dolnolskim poudniowym.

Typy pogody (j.w.) Soneczna Pochmurna Z duym

zachmurzeniem

Bez

opadu

Z

opadem

Razem

Ciepa

gorca 0,3 0,2 0,0 0,5 0,0 0,5

bardzo ciepa 16,4 59,9 11,8 55,8 32,3 88,1

umiarkowanie ciepa 11,3 78,5 45,2 69,5 62,8 132,3

chodna 0,7 16,6 20,7 16,0 22,0 38,0

Przymrozkowa

umiarkowanie chodna 2,6 3,9 0,5 5,7 1,3 7,0

bardzo chodna 4,1 21,0 13,9 22,3 16,7 39,0

umiarkowanie zimna 3,4 14,1 10,7 16,4 11,8 28,2

bardzo zimna 0,5 0,3 0,1 0,7 0,2 0,9

Mrona

umiarkowanie mrona 0,4 5,3 6,2 3,6 8,3 11,9

do mrona 2,9 8,1 6,0 9,8 7,2 17,0

bardzo mrona 0,3 0,8 0,0 0,8 0,3 1,1

Razem 42,9 206,0 115,

bierawa.pl · strona 1 koncepcja kierunkÓw rozwoju przestrzennego kĘdzierzy Ńsko–kozielskiego...

Documents