Wymagania edukacyjne klas IVŻ1 i IVŻ2

Ojczysty Panteon i ojczyste spory

Lp. Temat lekcji Treści Oczekiwane osiągnięcia Uczeń:

Liczba godzin

Odniesienia do podstawy programowej

Uczeń:Tak jak Grecy i Rzymianie

1 Greccy bohaterowie

1. W starożytnej Grecji2. Wojna trojańska3. Wojny z Persami4. Niezgoda, która rujnuje

– wymienia cechy charakterystyczne antycznej cywilizacji greckiej– przedstawia antyczne wzory bohaterstwa na przykładzie Iliady Homera– charakteryzuje postawy antycznego żołnierza i obrońcy ojczyzny na przykładzie wojen grecko-perskich– omawia skutki wojny peloponeskiej dla świata greckiego– opisuje recepcję bitew pod Maratonem i Termopilami w kulturze

1 A.9.1 charakteryzuje, na wybranychprzykładach, antyczne wzory bohaterstwa, żołnierza i obrońcyojczyzny oraz ich recepcję w polskiej myśli politycznej, tradycji literackiejoraz edukacyjnej późniejszych epok.

2 Republika rzymska – państwo obywateli

1. Republika rzymska2. Rzymski obywatel – patriota3. Kryzys republiki4. Upadek republiki.

– przedstawia cechy charakterystyczne republiki rzymskiej– omawia cechy rzymskiego obywatela – patrioty na przykładzie Cyncynata– wyjaśnia zależności między kryzysem republiki rzymskiej a upadkiem cnót obywatelskich– analizuje możliwość zastosowania obywatelskich wzorców obowiązujących w starożytnej republice rzymskiej w dzisiejszych czasach

1 A.9.2 charakteryzuje antyczny wzorzecobywatela oraz jego recepcję w polskiej myśli i praktyce politycznejpóźniejszych epok

3 Polski patriotyzm na przestrzeni wieków

1. Patriotyzm w przeszłości2. Święta narodowe3. Patriotyzm dziś

– przedstawia zmiany w rozumieniu pojęcia patriotyzm w Polsce na przestrzeni dziejów– wskazuje wydarzenia, które miały wpływ na rozwój polskiego patriotyzmu– charakteryzuje postawy patriotyczne w Polsce na przestrzeni dziejów– omawia mity związane z polskim patriotyzmem– wymienia polskie święta narodowe– wyjaśnia, czym charakteryzuje się współczesny patriotyzm i podaje jego przykłady

1 A.9.2 charakteryzuje antyczny wzorzecobywatela oraz jego recepcję w polskiej myśli i praktyce politycznejpóźniejszych epok.

Za panowania Piastów i Jagiellonów1 Jak rządzili

pierwsi Piastowie1. Dynastia Piastów2. Pierwszy król Polski3. Spory o tron i kryzys państwa Piastów4. Od odbudowy do podziału państwa Piastów

– lokalizuje w czasie panowanie dynastii piastowskiej– wyjaśnia, jakie przesłanki umożliwiły Bolesławowi Chrobremu sięgnięcie po koronę królewską– omawia sytuację wewnętrzną w państwie piastowskim w XI w. i jej wpływ na pozycję władcy– przedstawia cechy charakterystyczne panowania Kazimierza Odnowiciel, Bolesława Śmiałego i Bolesława Krzywoustego– porównuje oraz ocenia koncepcje polityczne Bolesława Chrobrego, Bolesława Śmiałego i Bolesława Krzywoustego

1 B.9.1 charakteryzuje, na wybranych przykładach, koncepcje politycznewładców z dynastii piastowskiej.

2 Ostatni Piastowie na tronie polskim

1. Drogi do zjednoczenia

– przedstawia cechy charakterystyczne rozbicia dzielnicowego w Polsce

1 B.9.1 charakteryzuje, na wybranych przykładach,

2. Metropolia na straży jedności3. Panowanie Kazimierza Wielkiego4. Zmiana dynastii w Polsce

piastowskiej– omawia przyczyny i etapy jednoczenia ziem polskich– opisuje i ocenia rolę Kościoła w jednoczeniu państwa polskiego– charakteryzuje i ocenia panowanie Kazimierza Wielkiego– prezentuje okoliczności przejęcia władzy w Polsce przez Andegawenów i Jagiellonów

koncepcje politycznewładców z dynastii piastowskiej;B.9.2 charakteryzuje oraz ocenia, na wybranych przykładach, rolę ludziKościoła w budowie państwa polskiego.

3 Polska częścią Europy łacińskiej

1. Chrzest Mieszka I2. Zjazd w Gnieźnie.3. Katoliccy patroni Polsce4. Kultura i sztuka chrześcijańska5. Wartości i obyczajowość chrześcijańska6. Architektura i sztuka polska w średniowieczu7. Kronikarze dziejów Polski8. Laicyzacja i chrześcijaństwo w czasach współczesnych

– omawia i ocenia skutki przyjęcia chrześcijaństwa przez Mieszka I– opisuje postanowienia zjazdu w Gnieźnie i wymienia jego konsekwencje– przedstawia na wybranych przykładach rolę, jaką w średniowiecznym państwie i społeczeństwie odgrywali święci patroni– prezentuje cechy charakterystyczne sztuki i kultury chrześcijańskiej w Polsce– określa, na które obszary kultury chrześcijaństwo wywarło największy wpływ– omawia i ocenia wpływ wartości chrześcijańskich na przemiany w obyczajowości społeczeństwa polskiego– charakteryzuje sztukę i architekturę polskiego średniowiecza– wymienia kronikarzy polskich i przedstawia ich osiągnięcia– tłumaczy, jaką rolę kroniki odgrywały dawniej i współcześnie– charakteryzuje przyczyny i skutki

1 B.9.2. charakteryzuje oraz ocenia, na wybranych przykładach, rolę ludzi Kościoła w budowie państwa polskiego.

laicyzacji życia publiczno-politycznego– wyjaśnia, co przyczyniło się do mniejszej niż w Europie Zachodniej laicyzacji życia w Polsce

4 Początki unii polsko-litewskiej

1. Dlaczego zawarto unię polsko--litewską?2. Konflikt z zakonem krzyżackim3. Spór polsko-krzyżacki na areniemiędzynarodowej

– omawia przyczyny, postanowienia i skutki unii polsko-litewskiej w Krewie– przedstawia oraz ocenia panowanie Władysława Jagiełły– opisuje przyczyny i skutki wielkiej wojny z zakonem krzyżackim oraz wojny trzynastoletniej– analizuje znaczenie bitwy pod Grunwaldem dla polskiej tradycji historycznej i świadomościnarodowej na przykładzie obrazu Jana Matejki– charakteryzuje dyplomatyczne zabiegi Pawła Włodkowica na soborze w Konstancji– wyjaśnia, na czym polegała postępowość poglądów Pawła Włodkowica

1 Wymagania ogólne:I. Chronologia historyczna.II. Analiza i interpretacja historyczna.

Dziedzictwo Rzeczypospolitej Obojga Narodów1 Państwo szlachty

polskiej1. Dlaczego szlachta uzyskała przywileje?2. Parlament szlachecki3. „Szlachcic na zagrodzie równy wojewodzie”

– omawia okoliczności nadawania szlachcie przywilejów oraz wymienia ich skutki– opisuje sposób funkcjonowania demokracji szlacheckiej i jej instytucji– przedstawia cechy charakterystyczne stanu szlacheckiego– charakteryzuje ruch egzekucyjny i jego wpływ na postawy przedstawicieli

1 C.9.1 charakteryzuje, na wybranych przykładach, postawy obywateli wobecwyzwań epoki (XVI–XVIII w.).

szlachty– omawia i ocenia działalność przywódców ruchu szlacheckiego na przykładzie Jana Zamojskiego oraz Mikołaja Sienickiego– ocenia demokrację szlachecką w Polsce, wykorzystując opinie potomnych i wiedzę własną

2 Rzeczpospolita Obojga Narodów

1. Złoty wiek2. Zawarcie unii lubelskiej3. Rzeczpospolita krajem wielu kultur i religii4. Pierwsi królowie elekcyjni

– charakteryzuje panowanie ostatnich Jagiellonów– przedstawia i ocenia przyczyny, postanowienia oraz skutki unii lubelskiej– ocenia postawy Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta wobec wyzwań epoki na przykładzie hołdu pruskiego oraz unii lubelskiej– wyjaśnia, na czym polegała wielokulturowość Rzeczypospolitej Obojga Narodów i jakie były jej skutki– omawia i ocenia przejawy tolerancji wyznaniowej w Polsce szlacheckiej– wymienia cechy charakterystyczne architektury i sztuki polskiego renesansu– opisuje panowanie pierwszych królów elekcyjnych w Polsce– omawia miejsce hołdu pruskiego i unii lubelskiej w polskiej tradycji historycznej oraz świadomości narodowej na przykładzie obrazów Jana Matejki

1 C.9.1 charakteryzuje, na wybranych przykładach, postawy obywateli wobec wyzwań epoki (XVI–XVIII w.).

3 Wiek wojen 1. Zygmunt III Waza na troniepolskim

– omawia przyczyny, przejawy i skutki konfliktu Zygmunta Wazy z obozem szlacheckim

1 C.9.1 charakteryzuje, na wybranych przykładach, postawy obywateli wobec

2. O tron szwedzki3. Zmierzch potęgi Polski4. Lew Lechistanu5. Rzeczpospolita – państwo ponadstan?

– prezentuje cechy charakterystyczne konfliktów Rzeczypospolitej z sąsiadami w XVII w.– określa uwarunkowania powstania Chmielnickiego i jego skutki– opisuje przyczyny, przebieg i skutki potopu szwedzkiego– wymienia przyczyny i przejawy odchodzenia od tolerancji wyznaniowej w Polsce– charakteryzuje konflikt polsko-turecki w II poł. XVII w.– ocenia wpływ XVII-wiecznych konfliktów na społeczeństwo Rzeczypospolitej– przedstawia i ocenia postawy wielkich wodzów XVII w. wobec wyzwań epoki na przykładzie Stanisława Żółkiewskiego, Stefana Czarnieckiego i Jana III Sobieskiego

wyzwań epoki (XVI–XVIII w.).

4 Konstytucja 3 maja – ratunek czy przyczyna upadku?

1. Czasy saskie2. Poniatowski i jego przeciwnicy3. Dokonania Sejmu Wielkiego4. Drugi rozbiór Polski

– podaje przejawy kryzysu państwowości polskiej w czasach saskich– wymienia cechy sarmatyzmu i oświecenia w Polsce– charakteryzuje panowanie Stanisława Augusta Poniatowskiego– lokalizuje w czasie i przestrzeni rozbiory państwa polskiego– omawia reformy polityczne i społeczne Sejmu Wielkiego– prezentuje i ocenia postawy szlachty polskiej wobec przemian ustrojowych w

1 C.9.1 charakteryzuje, na wybranych przykładach, postawy obywateli wobecwyzwań epoki (XVI–XVIII w.);C.9.2 charakteryzuje spory o przyczynyupadku I Rzeczypospolitej.

kraju– ocenia ruch konfederacki w Polsce stanisławowskiej– przedstawia postawy obywateli wobec wyzwań epoki na przykładzie Tadeusza Rejtana– określa miejsce Konstytucji 3 maja w polskiej tradycji historycznej i świadomości narodowej na przykładzie obrazu Jana Matejki

5 Dlaczego Rzeczpospolita upadła?

1. Sytuacja po drugim rozbiorze2. Powstanie kościuszkowskiei trzeci rozbiór Polski3. Przyczyny upadkuRzeczypospolitej4. Historyczne spory o upadekRzeczypospolitej

– omawia sytuację w Rzeczypospolitej po drugi rozbiorze– opisuje przebieg insurekcji kościuszkowskiej i jej skutki– podaje przyczyny upadku państwowości polskiej w XVIII w.– charakteryzuje i ocenia stanowiska w sporze o ocenę przyczyn upadku Rzeczypospolitej– przedstawia i ocenia postawy obywateli wobec wyzwań epoki na przykładzie Stanisława Augusta Poniatowskiego oraz przywódców i uczestników powstania kościuszkowskiego

1 C.9.1 charakteryzuje, na wybranych przykładach, postawy obywateli wobecwyzwań epoki (XVI–XVIII w.);C.9.2 charakteryzuje spory o przyczyny upadku I Rzeczypospolitej.

Pod zaborami1 1. Zawiedzione

nadzieje1. Czy Polacy mogą istnieć bezpaństwa?2. U boku Francji?3. U boku Rosji?

– opisuje losy Polaków po trzecim rozbiorze Rzeczypospolitej– przedstawia okoliczności powstania, organizację i losy Legionów Polskich we Włoszech– omawia i ocenia udział Polaków w kampaniach napoleońskich

1 D.9.1 charakteryzuje i ocenia polityczne koncepcje nurtu insurekcyjnego oraz nurtu realizmu politycznego.

– wyjaśnia, w jakich okolicznościach powstało Księstwo Warszawskie i jak zostało zorganizowane– wymienia postanowienia kongresu wiedeńskiego w sprawie polskiej– omawia organizację polityczną i przemiany gospodarczo-społeczne w Królestwie Polskim– przedstawia i ocenia postawy obywateli wobec wyzwań epoki na przykładzie Jana Henryka Dąbrowskiego, Józefa Poniatowskiego, Ksawerego Druckiego-Lubeckiego i StanisławaKostki Potockiego

2 Bić się czy nie bić? 1. Walka czy lojalność?2. Powstanie styczniowe3. Praca organiczna4. Autonomia galicyjska

– opisuje przebieg powstania styczniowego– wyjaśnia wpływ polskiej rzeczywistości politycznej XVIII i XIX w. na kształtowanie się nurturealizmu politycznego oraz go ocenia– porównuje polskie powstania narodowe pod kątem przyczyn i okoliczności wybuchu oraz sposobu prowadzenia działań militarnych– przedstawia oceny polskich zrywów niepodległościowych w historiografii i publicystyce– prezentuje założenia ideologiczne oraz wskazuje cele i przykłady działalności zwolenników pracy organicznej– formułuje i uzasadnia własną opinię na temat polskich powstań narodowych

1 D.9.1 charakteryzuje i ocenia polityczne koncepcje nurtu insurekcyjnegooraz nurtu realizmu politycznego;D.9.2. charakteryzuje spory o ocenędziewiętnastowiecznych powstań narodowych.

3 Jak kształtował się współczesny naród polski?

1. Ku współczesnemu narodowi2. W obronie polskości3. Kultura narodowa i religia4. Ruch narodowy

– omawia pojęcie narodu polskiego na przestrzeni wieków– wymienia czynniki, które miały wpływ na kształtowanie się narodu polskiego w XIX w.– opisuje sposoby walki w obronie polskości– omawia rozwój kultury polskiej w drugiej połowie XIX i na początku XX w.– przedstawia główne koncepcje ideologii nacjonalistycznej i jej rozwój na ziemiach polskich– charakteryzuje współczesny naród polski

1 D.9.1 charakteryzuje i ocenia polityczne koncepcje nurtu insurekcyjnegooraz nurtu realizmu politycznego.

4 Przemianyspołecznew XIX wieku

1. Nowe grupy społeczne2. Sprawa chłopska3. Sprawa robotnicza4. O prawa kobiet

– wyjaśnia, jakie przemiany cywilizacyjne zaszły na ziemiach polskich pod zaborami w drugiejpołowie XIX i na początku XX w.– omawia zmiany, jakie zaszły w społeczeństwie polskim w drugiej połowie XIX i na początkuXX w.– charakteryzuje założenia ideologiczne i działalność partii politycznych na ziemiach polskich– omawia i ocenia stanowisko ugrupowań politycznych wobec sprawy odzyskania niepodległości przez Polskę– opisuje proces walki o prawa kobiet

1 D.9.1 charakteryzuje i ocenia polityczne koncepcje nurtu insurekcyjnegooraz nurtu realizmu politycznego.

Polska i Polacy w XX wieku1 I wojna światowa 1. Powrót sprawy – charakteryzuje poglądy polskich 1 E.9.1 charakteryzuje spory

–po której stroniepodjąć walkę?

polskiej2. Po stronie ententy czy państwcentralnych?3. Odzyskanie niepodległości4. Polacy na konferencji paryskiej

środowisk politycznych na kwestię niepodległości Polski– przedstawia działania zbrojne Polaków w czasie I wojny światowej– opisuje międzynarodowe uwarunkowania sprawy polskiej podczas I wojny światowej i po jej zakończeniu– omawia działalność Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego i Ignacego Paderewskiegona rzecz odbudowy niepodległej Polski– przedstawia pierwsze tygodnie działalności państwa polskiego po odzyskaniu niepodległości– prezentuje decyzje konferencji pokojowej dotyczące odrodzonego państwa polskiego

o kształt Polski w XX w., uwzględniając cezury1918 r., 1944–1945, 1989 r., oraz prezentuje sylwetki czołowychuczestników tych wydarzeń.

2 Kształtowanie sięgranic

1. Powstanie wielkopolskie2. Plebiscyty i powstania śląskie3. Walki o wschodnią granicę4. Przyłączenie Wileńszczyzny

– przedstawia przebieg walk o granice II Rzeczypospolitej– omawia okoliczności przeprowadzania plebiscytów na Warmii, Mazurach, Powiślu i Górnym Śląsku– charakteryzuje spór dotyczący koncepcji państwa polskiego– na wybranych przykładach przedstawia i ocenia wpływ jednostki na losy narodu oraz państwa– ocenia znaczenie Bitwy Warszawskiej– wyjaśnia okoliczności zajęcia przez Polskę Wileńszczyzny

1 E.9.1 charakteryzuje spory o kształt Polski w XX w., uwzględniając cezury1918 r., 1944–1945, 1989 r., oraz prezentuje sylwetki czołowych uczestników tych wydarzeń.

3 Demokracja czysanacja?

1. Kto powinien rządzić w odrodzonej

– wyjaśnia, co wpływało na demokratyczny charakter konstytucji

1 E.9.1 charakteryzuje spory o kształt Polski w XX w.,

Rzeczypospolitej?2. Rządy parlamentarne3. Zamach majowy4. Rządy sanacji

marcowej– opisuje przyczyny i przejawy słabości polskiej demokracji w 20-leciu międzywojennym– omawia genezę, przebieg i skutki zamachu majowego– prezentuje cechy charakterystyczne rządów sanacyjnych– określa, co wpływało na autorytarny charakter konstytucji kwietniowej– ocenia rolę Józefa Piłsudskiego w kształtowaniu oblicza politycznego Polski międzywojennej– przedstawia założenia programowe i działalność głównych partii politycznych w 20-leciu międzywojennym

uwzględniając cezury1918 r., 1944–1945, 1989 r., oraz prezentuje sylwetki czołowych uczestników tych wydarzeń.

4 II Rzeczpospolita 1. Reformowanie kraju2. Gospodarka II Rzeczypospolitej3. Rzeczpospolita wielonarodowa4. Sport w niepodległej Polsce

– przedstawia trudności w powojennej odbudowie Polski– omawia działalność Władysława Grabskiego i Eugeniusza Kwiatkowskiego– prezentuje osiągnięcia polskiej gospodarki w okresie międzywojennym– charakteryzuje strukturę narodową II Rzeczypospolitej– przedstawia dokonania polskich sportowców– omawia kulturę międzywojennej Polski i charakteryzuje jej główne dziedziny oraz twórców

1 E.9.1 charakteryzuje spory o kształt Polski w XX w., uwzględniając cezury1918 r., 1944–1945, 1989 r., oraz prezentuje sylwetki czołowych uczestników tych wydarzeń.

5 Polacy podczasII wojny

1. Kampania polska2. Rząd polski na

– opisuje działania zbrojne Polaków w czasie wojny obronnej

1 E.9.1 charakteryzuje spory o kształt Polski w XX w.,

światowej emigracji3. Polskie Siły Zbrojnena Zachodzie4. Polacy u boku ZSRR

– przedstawia, w jaki sposób doszło do utworzenia rządu polskiego na emigracji oraz omawia jego działalność– podaje okoliczności powstania armii Andersa– charakteryzuje szlak bojowy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie– określa polityczne uwarunkowania powstania 1. Dywizji im. T. Kościuszki w ZSRR– omawia polski czyn zbrojny podczas II wojny światowej– na przykładach przedstawia i ocenia wpływ jednostki na losy narodu oraz państwa

uwzględniając cezury1918 r., 1944–1945, 1989 r., oraz prezentuje sylwetki czołowych uczestników tych wydarzeń.

6 W okupowanejPolsce

1. Polityka okupantów2. Polskie organizacje podziemne3. Powstanie warszawskie

– opisuje politykę niemieckich i radzieckich okupantów wobec narodu polskiego– podaje przykłady martyrologii narodu polskiego– charakteryzuje organizację i działalność Armii Krajowej– przedstawia założenia i realizację planu „Burza”– określa uwarunkowania, przebieg i skutki powstania warszawskiego– wyjaśnia kontrowersje wokół oceny powstania warszawskiego– na wybranych przykładach przedstawia i ocenia wpływ jednostki na losy naroduoraz państwa– omawia znaczenie i historię polskich

1 E.9.1 charakteryzuje spory o kształt Polski w XX w., uwzględniając cezury1918 r., 1944–1945, 1989 r., oraz prezentuje sylwetki czołowych uczestników tych wydarzeń;E.9.2 charakteryzuje postawy społeczne wobec totalitarnej władzy,uwzględniając różnorodne formy oporu, oraz koncepcje współpracy lub przystosowania.

elit7 Polska Ludowa –

niepodległa czyzależna?

1. Wizje powojennej Polski2. Przejęcie władzyprzez komunistów3. Pod rządami PZPR4. W walce o prawa i wolność

– porównuje wizje niepodległej Polski w koncepcjach politycznych rząduemigracyjnego i polskiej lewicy– określa wpływ wielkich mocarstw na sprawę polską– wymienia etapy przejmowania pełni władzy w Polsce przez komunistów– przedstawia i ocenia działalność powojennego podziemia politycznego i „żołnierzy wyklętych”– wyjaśnia, dlaczego PSL jako opozycja legalna poniosła klęskę– opisuje rolę propagandy w kształtowaniu postaw wobec władzy komunistycznej– ocenia motywy i postawy tych Polaków, którzy zdecydowali się popierać komunistów– charakteryzuje przyczyny, przebieg i skutki wydarzeń poznańskiego Czerwca, polskiego Października 1956 r., Marca 1968 r., Grudnia 1970 r. oraz Czerwca 1976 r.– na wybranych przykładach przedstawia i ocenia wpływ jednostki na losy naroduoraz państwa

1 E.9.1 charakteryzuje spory o kształt Polski w XX w., uwzględniając cezury1918 r., 1944–1945, 1989 r., oraz prezentuje sylwetki czołowych uczestników tych wydarzeń;E.9.2 charakteryzuje postawy społeczne wobec totalitarnej władzy,uwzględniając różnorodne formy oporu, oraz koncepcje współpracy lub przystosowania.

8 Drogi do wolności 1. Początki Solidarności2. Jak powstała Solidarność3. Władza kontra społeczeństwo

– wymienia najważniejsze organizacje opozycyjne lat 70. i 80. oraz ich działalność– opisuje przyczyny, przebieg oraz skutki polityczne i społeczne wydarzeń Sierpnia

1 E.9.1 charakteryzuje spory o kształt Polski w XX w., uwzględniając cezury1918 r., 1944–1945, 1989 r., oraz prezentuje sylwetki

4. Stracona dekada?5. Okrągły Stół6. Wybory czerwcowe

1980 r.– omawia organizację, cele i działalność NSZZ „Solidarność”– charakteryzuje stosunek władz komunistycznych do ruchu związkowego i opozycji– przedstawia genezę wprowadzenia stanu wojennego, jego cechy charakterystyczne i skutki– opisuje genezę i kluczowe decyzje obrad Okrągłego Stołu– podaje przebieg i skutki wyborów czerwcowych w 1989 r. oraz okoliczności powołaniarządu Tadeusza Mazowieckiego– na wybranych przykładach przedstawia i ocenia wpływ jednostki na losy naroduoraz państwa

czołowych uczestników tych wydarzeń;E.9.2 charakteryzuje postawy społeczne wobec totalitarnej władzy,uwzględniając różnorodne formy oporu, oraz koncepcje współpracy lub przystosowania.

Historia i wiedza o społeczeństwie - Dostosowanie wymagań : (indywidualizacja procesu nauczania na podstawie opinii lub orzeczenia Poradni Pedagogiczno-Psychologicznej)

SPECYFICZNE TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ:

Dysleksja rozwojowa

Dysgrafia - Dostosowanie wymagań będzie dotyczyło formy sprawdzania wiedzy, a nie treści.

- w niektórych przypadkach nie pytać na forum klasy.

- pisanie prac domowych lub klasowych na komputerze ( w miarę możliwości) lub drukowanymi

literami

- głośne odczytanie prac pisemnych przez ucznia

-- odpytanie ustne z danego zakresu materiału (sprawdziany).

dysortografia , czyli trudności z poprawną pisownią pod względem ortograficznym, fonetycznym, interpunkcyjnym itd. należy stosować kryteria obowiązujące przy sprawdzaniu prac maturalnych. W żadnym wypadku dysortografia nie uprawnia do zwolnienia ucznia z nauki ortografii i gramatyki.

- Dostosowanie wymagań znowu dotyczy głównie formy sprawdzania i oceniania wiedzy z tego zakresu

- ocenianie tylko strony merytorycznej.

dysleksja: – preferować wypowiedzi ustne-sprawdzanie krótszych partii materiału powinno odbywać się często ,a pytania kierowane do ucznia powinny być precyzyjnie formułowane.

– unikać sytuacji, w których uczeń zmuszony byłby publicznie odczytywać dłuższe teksty (własne prace pisemne, utwory literackie)

– proponować uczniowi dodatkowe zadania domowe (o zwiększanym sukcesywnie stopniu trudności) polegające na sprawdzaniu rozumienia czytanego tekstu.

– doceniać udział ucznia w pracy zespołowej (pracy w grupie na lekcji, podczas realizacji projektów)

– ze względu na wolne tempo czytania lub/i pisania zmniejszyć ilość zadań ( poleceń ) do wykonania w przewidzianym dla całej klasy czasie lub wydłużyć czas pracy. Należy jednak uważać, by uczeń nie był narażony na komentarze ze strony innych .

– motywować ucznia do opracowywania notatek z lekcji w formie schematów, mapy myśli etc.

– egzekwować i nagradzać systematyczną pracę w domu.

2. UCZE Ń Z AUTYZMEM

omawianie niewielkich partii materiału i o mniejszym stopniu trudności (dzielenie materiału do nauczenia na mniejsze partie) wolniejsze tempo pracy pozostawienie więcej czasu na jego utrwalenie podawanie poleceń w prostszej formie częste odwoływanie się do konkretu, przykładu, rysunku, zdjęcia unikanie pytań problemowych, przekrojowych unikanie trudnych, czy bardzo abstrakcyjnych pojęć, metafor , ironii, żartów lub dowcipów podczas rozmowy używanie prostego i jednoznacznego języka; popieranie informacji słownej gestami, mimikę; kierowanie poleceń indywidualnie do dziecka. Zwracanie się do niego po imieniu. zadawanie do domu tyle, ile dziecko jest w stanie wykonać samodzielnie.

3. UCZE Ń Z ZESPOŁEM ASPERGERA

zachowywanie schematu pracy na lekcjach i stałości działań uprzedzenie ucznia o planowanych zmianach. Zmiany muszą być wprowadzane uważnie i planowo, ale nie powinno się ich eliminować zapewnienie warunków pracy, możliwości koncentracji(wyeliminowanie bodźców rozpraszających) kierowanie poleceń indywidualnie do ucznia, zwracanie się do niego po imieniu; robienie przerw między wypowiadanymi zdaniami, tak by dać uczniowi możliwość ich przetworzenia; powtarzanie polecenia, sprawdzanie stopnia jego zrozumienia; sprawdzanie zrozumienia czytanego tekstu poprzez zadawanie dodatkowych pytań: Co się wydarzyło? Gdzie? Kiedy? Dlaczego? itp.; używanie krótkich zdań, prostego i jednoznacznego języka - podawanie jasnych instrukcji; przedstawianie nowych pojęć lub materiału abstrakcyjnego w sposób możliwie najbardziej konkretny, popieranie ich tekstem pisanym, obrazem,

ilustracją, filmem; uwzględnianie deficytów w zakresie rozumienia niedosłownych wypowiedzi, ironii, metafor, słów i wyrażeń wieloznacznych. Wyjaśnianie ich za

pomocą obrazów albo przeciwieństw np. przyjaźń - wrogość; organizowanie zajęć związanych z wyjaśnianiem znaczenia niektórych słów, przysłów, powiedzeń czy metafor;

w razie potrzeby wydłużanie czasu przeznaczonego na wykonywanie poszczególnych zadań i prac pisemnych; dzielenie zadania na wieloetapowe krótsze części; umożliwianie uczniowi - w określonych sytuacjach, a nie zawsze, kiedy ma na to ochotę - mówienia o swoich pasjach i zainteresowaniach praca nad poprawą u ucznia zachowań nieakceptowanych przez otoczenie;

4. UCZE Ń Z AFAZJĄ

należy umożliwić uczniowi alternatywną, adekwatną formę ekspresji należy używać języka alternatywnego w celu wspomagania rozwoju osobowości ucznia i jego komunikacji z otoczeniem należy szanować indywidualny system komunikacji językowej ucznia należy wydłużyć czas na wykonanie zadania nie pospieszanie - wydłużanie czasu odpowiedzi ustnej; należy zapewnić uczniowi dostęp do materiałów dydaktycznych oraz urządzeń technicznych, np. komputera należy dostosować sposób oceniania sprawdzianów, egzaminów itp. należy stale współpracować z rodzicami, opiekunami ucznia stwarzanie spokojnej atmosferę w trakcie wypowiedzi ustnych; uwzględnianie problemów z wymową i artykulacją w czasie wypowiedzi; akceptowanie gestów, min, których dziecko używa w celach komunikacyjnych; umożliwianie uzupełniania wypowiedzi ustnej zapisem; nie wymaganie odpowiadania pełnym zdaniem; w procesie nauczania języka obcego stosowanie metod indywidualnych. Ograniczanie podawanych form językowych (różnica między brzmieniem

słowa, a jego zapisem). Ograniczanie ilość materiału (mniej słownictwa). Całkowite dostosowanie form klasówek i sprawdzianów do możliwości ucznia oraz stosowanie indywidualnych kryteriów oceny

ustawiczne utrwalanie i wielokrotne wykorzystywanie - poprzez stwarzanie odpowiednich sytuacji komunikacyjnych - zdobytych przez dziecko umiejętności werbalnych

5. UCZE Ń SŁABOWIDZĄCY

nadwzroczno ść

dostosowanie wielkości czcionki tekstów do czytania ze zrozumieniem, sprawdzianów i testów sadzanie w ostatniej ławce w klasie( większa odległość od tablicy) podawanie modeli i przedmiotów do obejrzenia z bliska; zwracanie uwagi na szybką męczliwość dziecka związaną ze zużywaniem większej energii na patrzenie i interpretację informacji uzyskanych drogą

wzrokową (wydłużanie czasu na wykonanie określonych zadań); umożliwienie dziecku korzystania z kaset z nagraniami lektur szkolnych; w geometrii należy wprowadzać uproszczone konstrukcje z ograniczoną do koniecznych liczbą linii pomocniczych i konstrukcje geometryczne

wykonywać na kartkach większego formatu niż zwykła kartka papieru; częste zadawanie pytania- "co widzisz?", w celu sprawdzenia i uzupełnienia słownego trafności doznań wzrokowych.

6. UCZE Ń LEKKIM UPOŚLEDZENIEM

omawianie niewielkich partii materiału i o mniejszym stopniu trudności; pozostawianie więcej czasu na jego utrwalenie; podawanie poleceń w prostszej formie; unikanie trudnych, czy bardzo abstrakcyjnych pojęć; częste odwoływanie się do konkretu, przykładu; unikanie pytań problemowych, przekrojowych; wolniejsze tempo pracy; szerokie stosowanie zasady poglądowości; odrębne instruowanie dzieci; zadawanie do domu tyle, ile dziecko jest w stanie wykonać samodzielnie. dzielenie materiału na mniejsze partie, wyznaczanie czasu na ich opanowanie i odpytywanie; odwoływanie się do znanych sytuacji z życia codziennego; formułowanie pytań w formie zdań o prostej konstrukcji powołujących się na ilustrujące przykłady; częste podchodzenie do ucznia w trakcie samodzielnej pracy w celu udzielania dodatkowej pomocy, wyjaśnień; zajęcia w ramach zespołu dydaktyczno-wyrównawczego, gdzie szczególnie należy oprócz wyjaśniania bieżących zagadnień programowych

usprawniać funkcje poznawcze (procesy intelektualne i percepcyjne),

należy zezwolić na dokończenie w domu niektórych prac wykonywanych na lekcjach; potrzeba większej ilości czasu i powtórzeń na opanowanie materiału.

7. UCZE Ń NIEDOSŁYSZĄCY

zapewnić dobre oświetlenie klasy oraz miejsce dla ucznia w pierwszej ławce w rzędzie od okna. Uczeń będąc blisko nauczyciela (od 0,5 do 1.5 m),

którego twarz jest dobrze oświetlona, może słuchać jego wypowiedzi i jednocześnie odczytywać mowę z ust. Należy też, umożliwić dziecku

odwracanie się w kierunku innych kolegów odpowiadających na lekcji co ułatwi lepsze zrozumienie ich wypowiedzi;

nauczyciel mówiąc do całej klasy, powinien stać w pobliżu ucznia zwrócony twarzą w jego stronę - nie powinien chodzić po klasie, czy być odwrócony

twarzą do tablicy, to utrudnia dziecku odczytywanie mowy z jego ust;

należy mówić do ucznia wyraźnie używając normalnego głosu i intonacji, unikać gwałtownych ruchów głową czy nadmiernej gestykulacji;

trzeba zadbać o spokój i ciszę w klasie, eliminować zbędny hałas

nauczyciel winien upewnić się czy polecenia kierowane do całej klasy są właściwie rozumiane przez dziecko niedosłyszące. W przypadku trudności

zapewnić mu dodatkowe wyjaśnienia, sformułować inaczej polecenie, używając prostego, znanego uczniowi słownictwa. Można też wskazać jak to

polecenie wykonuje jego kolega siedzący w ławce;

uczeń z wadą słuchu ma trudności z równoczesnym wykonywaniem kilku czynności w tym samym czasie, nie jest w stanie słuchać nauczyciela - co

wymaga obserwacji jego twarzy - jednocześnie otworzyć książkę na odpowiedniej stronie i odnaleźć wskazane ćwiczenie. Często więc nie nadąża za

tempem pracy pozostałych uczniów w klasie;

w czasie lekcji wskazane jest używanie jak najczęściej pomocy wizualnych i tablicy (m.in. zapisanie nowego tematu, nowych i ważniejszych słów, dat,

wyrazów obcych itp.);

można przygotować uczniowi z niedosłuchem plan pracy na piśmie opisujący zagadnienia poruszane w wykładzie lub poprosić innych uczniów w

klasie, aby robili notatki z kopią i udostępniali je koledze;

nauczyciel podczas lekcji powinien często zwracać się do ucznia niesłyszącego, zadawać pytania – ale nie dlatego, aby oceniać jego wypowiedzi, ale

by zmobilizować go do lepszej koncentracji uwagi i ułatwić mu lepsze zrozumienie tematu;

przy ocenie prac pisemnych dziecka nie należy uwzględniać błędów wynikających z niedosłuchu, one nie powinny obniżyć ogólnej oceny pracy.

uczeń niedosłyszący jest w stanie opanować konieczne i podstawowe wiadomości zawarte w programie nauczania ale wymaga to od niego znacznie

więcej czasu i wkładu pracyPrzy ocenie osiągnięć ucznia z wadą słuchu należy szczególnie doceniać własną aktywność i wkład pracy ucznia, a także

jego stosunek do obowiązków szkolnych (systematyczność, obowiązkowość, dokładność).