frazeologicznych. zwiazki...5. Źródła wyrażeń frazeologicznych (biblia, mitologia, język...

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Co wiemy o związkach

frazeologicznych

Język polski

Klasa VI SP

Plan

1. Definicja związku frazeologicznego.

2. Przykłady frazeologizmów.

3. Znaczenie związku frazeologicznego (złote serce, biały kruk).

4. Rodzaje związków frazeologicznych (stałe i łączliwe).

5. Źródła wyrażeń frazeologicznych (Biblia, mitologia, język potoczny, reklama).

6. Ciekawostka - związek frazeologiczny jako slogan reklamowy, czyli „najdroższe zdanie świata”.


Jest to połączenie dwóch lub więcej wyrazów:

• złote serce

• biały kruk

• czuć się jak ryba w wodzie

Związek frazeologiczny Definicja


Wyjaśnianie znaczeń związków frazeologicznych

• kłamać jak z nut • niedźwiedzia przysługa

• węzeł gordyjski

• czarna polewka

• pięta Achillesa

• celowo kłamać , oszukiwać • przysługa przynosząca szkodę temu ,

komu chciano przysłużyć • zagadka trudna do rozwiązania;

skomplikowany problem

• odmowa

• oznaczający słaby punkt kogoś lub czegoś

Przykłady


Znaczenie związku frazeologicznego

• nie wynika ze znaczeń poszczególnych słów • nie jest ich prostą sumą

• jest zatem znaczeniem przenośnym

Znaczenie /1/


Złote serce?

• Dlatego związku frazeologicznego złote serce nie odczytujemy

dosłownie.

Mieć złote serce oznacza być

dobrym, wrażliwym, uczuciowym

człowiekiem.

+ serce = złote

Znaczenie /2/


http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://www.vismaya-maitreya.pl/murano-serce.jpg&imgrefurl=http://www.vismaya-maitreya.pl/swiat_energii_13_czakr_-_symbole_stworzenia_cz3.html&usg=__NpLUeTjSwspU56V8oujVLG_5FQ8=&h=232&w=209&sz=8&hl=pl&start=3&um=1&tbnid=fZJh_6Q6y4dy0M:&tbnh=109&tbnw=98&prev=/images?q=zlote+serce&hl=pl&lr=&sa=G&um=1

Biały kruk ?

Związek frazeologiczny biały kruk oznacza:

• bardzo rzadki egzemplarz książki lub publikacji

• człowieka o nietypowych dla danego społeczeństwa poglądach, sposobie życia

Przykłady:

Biblioteka nie wypożycza białych kruków do domu, można je jedynie przeglądać na

miejscu.

Był białym krukiem pośród malarzy, bo nie pijał napojów wyskokowych.

biały + = kruk

Znaczenie /3/


http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://blogmac.info/wp-content/uploads/2009/05/bknwr.png&imgrefurl=http://blogmac.info/2009/05/06/ksiazka-sie-ukaze-bedzie-bialy-kruk/&usg=__HMw3wJP_A8-T3CVwcnCyAnrkq44=&h=421&w=449&sz=291&hl=pl&start=6&um=1&tbnid=Hq0iqZu74JNGLM:&tbnh=119&tbnw=127&prev=/images?q=bia%C5%82y+kruk&ndsp=20&hl=pl&lr=&sa=N&um=1

http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://madgrafik.pl/Logo_files/BK logo.png&imgrefurl=http://madgrafik.pl/Logo.html&usg=__xAGkOJuLahAcnfqu4mY76jPb4Ng=&h=269&w=191&sz=23&hl=pl&start=66&um=1&tbnid=Im23NufZnSTupM:&tbnh=113&tbnw=80&prev=/images?q=bia%C5%82y+kruk&ndsp=20&hl=pl&lr=&sa=N&start=60&um=1

Podział związków frazeologicznych ze względu na budowę

• wyrażenie – związek frazeologiczny składający najczęściej się z rzeczownika i przymiotnika np. żelazny repertuar, wilczy bilet

• zwrot – związek frazeologiczny będący połączeniem czasownika np. cienko prząść, mieć dwie lewe ręce

• fraza – związek frazeologiczny, będący zdaniem lub wypowiedzeniem bez orzeczenia, np. Gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść.


Związki frazeologiczne

Stałe

Wyrazów nie można

zmieniać ani

modyfikować, np.

wpaść z deszczu

pod rynnę

Łączliwe

Dopuszczalna jest

zmiana elementów

w obrębie pewnej grupy

żywić nadzieję, pogardę,

obawę (ale nie: miłość,

strach, złość)

Rodzaje /1/


Czy można zmienić którykolwiek z podanych związków, aby nadal znaczył to samo?

• spłakać się jak bóbr

• uparty jak osioł

• walczyć z wiatrakami

• wyszło szydło z worka

• NIE

• nie można zmienić formy gramatycznej wyrazów ani szyku

• związek frazeologiczny to stałe połączenie wyrazów

Rodzaje /2/


W każdym z tych związków frazeologicznych złośliwy chochlik zmienił jeden

lub kilka wyrazów. Twoim zadaniem jest odgadnąć, które i podać poprawną

odpowiedź.

• siedzieć jak mąż pod miotłą

• skoczyć po rozum do wdowy

• kruk krukowi krzywdy nie zrobi

• jedna sroka nie uczyni wiosny

• obiecywać jabłka na wierzbie

• na wagę srebra

Rodzaje /3/


REKLAMY

I FILMY

JĘZYK

POTOCZNY

HISTORIA

LITERATURA

BIBLIA

MITOLOGIA

ŹRÓDŁA

ZWIĄZKÓW

FRAZEOLO-

GICZNYCH

Źródła /1/


• paniczny strach

• puszka Pandory

• syzyfowa praca

• nieuzasadniony lęk

• źródło wielkich nieszczęść ; kłopot

• praca bez końca ciężka , bezskuteczna , bezcelowa , żmudna, niedająca żadnych efektów

Źródła /2/

Mitologia


• plagi egipskie

• miłosierny samarytanin

• kainowe znamię piętno

• nieszczęścia spadające na ludzi, zwykle masowo, często interpretowane jako kara boża

• altruista, dobra dusza, dobroczyńca

• znamię zabójcy brata lub rodaka

Źródła /3/

Biblia


Ułóż po trzy związki frazeologiczne do wyrazu oczy

• przemykać oczy na coś

• świecić oczyma

• na ładne oczy

• tolerować coś nagannego

• wstydzić się

• na wyrost

Język potoczny Źródła /4/


Język potoczny

• dać nogę

• stanąć na nogi

• wyciągnąć nogi

• wyciągać nogi

• uciec

• dorobić się

• umrzeć

• spieszyć się

Ułóż po trzy związki frazeologiczne do wyrazu nogi

Źródła /5/


• rzucać się jak ………..w sieci

• wylewać ……………….… łzy

• zapuszczać ………………..

• mieć w kieszeni………….…..

Język potoczny

Do podanych związków frazeologicznych wybierz właściwe zwierzę

ryba

krokodyle

żurawia

węża

Źródła /6/


• nie ze mną te numery

• cukier krzepi

• a świstak siedzi i zawija w sreberka

• a łyżka na to: niemożliwe

• film „Stawka większa niż życie”

• słynny slogan reklamowy z lat 30-tych, autorstwa Melchiora Wańkowicza

• reklama czekolady ”Milka”

• reklama margaryny „Rama”

Reklamy i filmy Do podanych związków frazeologicznych podaj tytuł filmu lub nazwę

reklamy

Źródła /7/


Związek frazeologiczny jako slogan reklamowy, czyli „najdroższe zdanie świata”

„W polskiej rzeczywistości….

Chronologicznie pierwszy był Melchior Wańkowicz. To on właśnie jest autorem słynnego sloganu

reklamowego "Cukier krzepi". O swoim za tę pracę honorarium tak opowiadał: "Ja dostałem, jak

przypuszczam, najwyższe honorarium na świecie za dwa słowa, "Cukier krzepi" - 5000 zł

przedwojennych, czyli na ówczas 500 zł (złotych) przedwojennych dolarów za słowo, tak cenne mogą

być słowa".1 Jeżeli ktoś chciałby sobie to przeliczać na tak zwane dzisiejsze pieniądze - to proszę

bardzo. Ale to może wpędzić obecnych copywriterów w mylne przekonanie, że w tej chwili zarabiają

zdecydowanie za mało za swoją pracę. Mistrz Wańkowicz jest również autorem innego słynnego hasła

reklamowego, a mianowicie "LOT-em bliżej", którym zwyciężył w konkursie na hasło reklamowe

Polskich Linii Lotniczych LOT”.

Autor: Maciej Ślużyński

http://www.signs.pl/article.php?sid=3118

Ciekawostka


Praca domowa

• Otwarcie strony: http://eduseek.interklasa.pl(szukaj: związki frazeologiczne►

wstęp► test i krzyżówka)

• Rozwiązanie testu

• Sprawdzenie poprawności rozwiązania na wyżej wymienionej stronie www


Stanisław Skorupka, Słownik wyrazów bliskoznacznych, WP 2001r.

Piotr Müldner -Nieckowski, Wielki słownik frazeologiczny języka polskiego, Świat Książki

2004r.

Władysław Kopaliński, Słownik tradycji i mitów kultury, PIW 1991r.

Maciej Ślużyński, Artykuł „Slogan reklamowy, czyli „najdroższe zdanie świata”.

Bibliografia:

Przydatne linki: http://eduseek.interklasa.pl http://www.slownik-online.pl/kopalinski http://www.frazeologia.pl http://www.poradniajezykowa.us.edu.pl


http://eduseek.interklasa.pl/

http://www.slownik-online.pl/kopalinski



http://www.frazeologia.pl/

http://www.poradniajezykowa.us.edu.pl/

Dziękuję za uwagę

Małgorzata Podlodowska


frazeologicznych. zwiazki...5. Źródła wyrażeń frazeologicznych (biblia, mitologia, język...

Documents