0 | p a g e...3 | p a g e flá fhÿï ,ehsia;=j aiib wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j aps...

39
0 | Page

Upload: others

Post on 24-Jan-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

0 | P a g e

Page 2: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

1 | P a g e

mgqk

flá fhÿï ,ehsia;=j ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 03

j.= igyka '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 04

úOdhl idrdxYh '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 05

1. iudc l<ukdlrK iy kej; mÈxÑ lsÍï ie,iqï lsÍfï m%;sm;a;s rduqfõ

úIh m:h '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 07

2. miqìu ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 09

3. jHdmD;s úia;rh '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 10

3.1 jHdmD;sfha b,lal iy wruqKq ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 10

3.2 n,mEï iys; m%foaY iy ck;dj ms<sn| úia;rh ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 10

4. iudc l<ukdlrK iy kej; mÈxÑ lsÍï ie,iqï lsÍfï m%;sm;a;s rduqfõ wruqKq ''''' 12

5. jHdmD;sh ;=<ska isÿ úh yels wys;lr iudchSh n,mEu ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 14

6. iudchSh n,mEu wju lsÍu i|yd uQ,O¾u iy ud¾f.damfoaYhka '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 15

7. kdh hEï fya;=fjka wdmodjg ,lajQ mqoa.,hka i|yd jkaÈ f.ùu '''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 19

8. ffk;sl rduqj ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 24

w& 2005 wxl 13 orK Y%S ,xld wdmod l<ukdlrK mk; ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 24

wd& 1950 wxl 9 orK bvï w;am;a lr .ekSfï mk; iy 2008 bvï w;am;a lr .ekSfï

fr.=,dis ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 24

b& cd;sl iafõPd fkdjk kej;s mÈxÑ lsÍfï m%;sm;a;s rduqj ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 25

B& 1978 wxl 41 orK kd.ßl ixj¾Ok wêldß kS;sh ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 26

W& uy k.r iNd wd{d mk; iy k.r iNd wd{d mk; ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 26

9' WmfoaYkh iy md¾Yjlrejkaf.a odhl;ajh '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 28

9'1 md¾Yjlrejka úYaf,aIKh '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 28

9'2 md¾Yjlrejka oekqj;a lsÍu yd iyNd.s;ajh ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 28

10' ms<shï fh¥ ia:dk l<ukdlrKh '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 31

11' .egqï ksrdlrKh yd ÿla.ekú,s ms<sn| l%shdmámdáh '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 35

12' wëCIKh iy we.hSu ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 35

13' YlH;d j¾Okh iy mqyqKqj ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 37

Page 3: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

2 | P a g e

weuqKqï ,ehsia;=j

weuqKqu 01' kdh hEï fya;=fjka úm;g m;ajQjka kej; mÈxÑ

lsÍï l%shd;aul lsÍfï rduqj '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 38

weuqKqu 02' bvï ysñhka iu. we;slr .ekSug fhdacs; .súiqu ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 38

weuqKqu 03' ÿla .ekú,s bÈßm;a lsÍfï whÿï m;%h ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 38

weuqKqu 04' m%Odk ld¾h uKav,fha iqÿiqlï iy w;aoelSï ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 38

Page 4: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

3 | P a g e

flá fhÿï ,ehsia;=j

AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j

APs n,mEug ,la jQ mqoa.,hska

ACLG m<d;a md,k iyldr flduidßia

CBO m%cd mdol ixúOdk

DGRC osia;%sla ÿla .ekú,s iyk lñgqj

DM wdmod l<ukdlrKh

DMC wdmod l<ukdlrK uOHia:dkh

GoSL YS% ,xld wdKavqj

GN .%du ks,OdÍ

GRC ÿla.ekú,s iyk lñgqj

LAA bvï w;am;a lr .ekSfï mk;

LAR bvï w;am;a lr .ekSfï fr.=,dis

LGRC m%dfoaYSh ÿla .ekú,s iyk lñgqj

NBRO cd;sl f.dvke.s,s m¾fhaIK ixúOdkh

NIRP cd;sl iafõPd fkdjk kej; mÈxÑ lsÍfï m%;sm;a;sh

NPPD cd;sl fN!;sl ie,iqï fomd¾;fïka;=j

PD jHmD;s wOHCIl

PPAs jHmD;s iyfhda.s;d ksfhdacs;dh;k

PIB uyck;dj oekqj;a lsÍfï m;%sldj

PMU jHdmD;s l<ukdlrK tallh

RDA ud¾. ixj¾Ok wêldßh

RDO .%dóh ixj¾Ok ks,OdÍ

SMRPF iudchSh l<ukdlrK iy kej; mÈxÑ lsÍï ie,iqï lsÍfï m%;sm;a;s rduqj

SMP iudchSh l<ukdlrK ie,iqï

SDO iudc ixj¾Ok ks,OdÍ

SIA iudchSh n,mEï ;lafiarelrKh

SLR Y%S ,xld ÿïßh fiajh

UDA kd.ßl ixj¾Ok wêldßh

Page 5: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

4 | P a g e

j.= f,aLkh

j.=j 01( Èia;%slal wkqj kej; mÈxÑ lsÍug kshñ; ksjdi tall ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 08

j.=j 02( Èia;%slal wkqj bÈ lr we;s ksjdi tall '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 08

j.=j 03( fhdacs; kdh hEï wjulrK jHdmD;sfha iDcq m%;s,dN '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 09

j.=j 04( 2000 - 2010 ld,h ;=< isÿ jQ kdh hEïj, n,mEu '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 11

j.=j 05( isÿúh yels ydks iy n,mEï j¾.SlrKh '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 14

j.=j 06( iudchSh n,mEï wjulsÍu i|yd fhdacs; uQ,O¾u iy ud¾f.damfoaYhka '''''''''''''' 15

j.=j 07( jHdmD;sh fya;=fjka n,mEug ,lajkakka i|yd jkaÈ f.ùug wod< ysñlï '''''''' 19

j.=j 08( jHdmD;sh l%shd;aul lsÍug wod< iyNd.s;aj l%shdldrlï iy md¾Yjlrejka oekqj;a lsÍu '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 29

j.=j 09( iudc wdrCIK l%shdldrlï we.hSu iy wëCIKh i|yd o¾Yl iy úp,Hhka '' 36

Page 6: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

5 | P a g e

úOdhl idrdxYh

jHdmD;s úia;rh( fuu jHdmD;sh ;=<ska kdh hEfï wjodkug ,laj we;s ÿïßh ud¾." wêfõ.S

ud¾." uyd ud¾." c, iïmdok yd úÿ,s n, iy ikaksfõok cd, jeks m%Odk há;, myiqlï

iqrCIs; lsÍu i|yd kdh hEï wju lsÍfï mshjrhka .ekSug wfmaCId flf¾' fuu jHdmD;sh

;=< isÿ lsÍug y÷kd f.k we;s kdh hEï wjulrK mshjrhka m%Odk jYfhka ldKav ;=klg

j¾. lrkq ,nhs' m<uq ldKavh hgf;a kdh hEï wjodkï iys; ia:dkhkaf.a c, uÜgu wju

lsÍu i|yd ldKq moaO;s ixj¾Okh lsÍu" fojk ldKavh hgf;a nEjqfï ia:djr;ajh j¾Okh

lsÍu i|yd nEjqï jeäÈhqKq lsÍu iy f;jk ldKavh hgf;a È.= ld,Sk nEjqï ia:dhSlrKh

i|yd kdh hEï md,k mshjr .ekSu isÿ lrkq we;'

iudchSh jYfhka isÿ úh yels n,mEu( fuu jHdmD;shg wod< y÷kd.;a ia:dkhkays kdh hEï

wjodku wju lsÍfï l%shdldrlï fya;=fjka ;djld,slj fjk;a ia:dkhkays mÈxÑ lsÍï" j.d

lghq;=j,g ydks fukau f.dvke.s,s" bvï" fjk;a jHqyhka" wdodhï ud¾. iy M,odhS há;,

myiqlï i|yd m%Odk iudchSh n,mEï isÿ ùug bv we;'

iudchSh l<ukdlrK iy kej; mÈxÑ lsÍï ie,iqï lsÍfï rduqj( fuu m%;sm;a;s rduqj

hgf;a jHdmD;sh l%shd;aul lsÍfï§ isÿúh yels iudc n,mEu y÷kd .ekSu" iudchSh wdrCIK

mshjrhka iïmdokh fukau jHdmD;sh l%shd;aul lsÍfï§ wdh;ksl jYfhka jk ms<sfh,

lsÍï" tkï ÿla.ekú,s i|yd iyk ie,iSu" WmfoaYkh" iyNd.s;ajh" fy<sorõ lsÍu iy

jHdmD;s wëCIK yd we.hSï lghq;= i|yd wod< jk uQ,O¾u yd l%ufõohka /ila bÈßm;a lr

we;' óg wu;rj iudchSh ueÈy;aùu yd j.lSï iy.; Ndjh j¾Okh lsÍfï wruqKska

iyNd.s;aj m%fõYh Yla;su;a lsÍug wod<j w;sf¾l uQ,O¾u rdYshla fuu m%;sm;a;s rduqj ;=<

wka;¾.;j we;' iudchSh n,mEï ;lafiare lsÍfï§ úfYaIs; ie,eiaulg hg;aj isÿ lsÍug

fuu m%;sm;a;s rduqj bv i,iajd we;' l<ukdlrK iy kej; mÈxÑ lsÍï ie,iqï lsÍfï

rduqj ;=< j.lSï iy.; Ndjh iy iudchSh ueÈy;aùu Yla;su;a lsÍu yryd nyq iyNd.s;aj

m%fõYhla ks¾udKh lsÍfï wruqKska w;sf¾l ud¾f.damfoaYhka rdYshla we;=<;a lr we;'

tfiau fuu m%;sm;a;s rduqj u; mokïj ia:dkSh úfYaIs; ls%shdldÍ ie,eiaula hgf;a iudchSh

n,mEï ;lafiare lsÍï isÿ lrkq we;'

iudchSh n,mEï wju lsÍu i|yd mshjrhka( fuu jHdmD;sh ie,iqïlsÍfï§" l%shd;aul

lsÍfï§ iy jHdmD;s l%shdldrlï l<ukdlrKfhaoS iudc wdrCIKh ;yjqre lsÍu i|yd cd;sl

f.dvke.s,s m¾fhaIK ixúOdkhg m%udKj;a mßos ueÈy;a ùug wjia:dj ,nd§ we;' cd;sl

f.dvke.s,s m¾fhaIK ixúOdkh úiska iudc n,mEï wju lsÍfï mshjrhka ie,iqï lsÍfï§

iy l%shd;aul lsÍfï § ;djld,sl wjYH;djka u; mqoa.,hska fjk;a ia:dkhkays mÈxÑ lsÍug

isÿ jqjo fuys wjidk wruqK jkafka kej; mÈxÑ lsÍfï wjia:djka wju lsÍu fõ' tneúka

jHdmD;sfha uQ,sl mshjrla jYfhka jHdmD;sh l%shd;aul lsÍfï§ ;djld,slj kej; mÈxÑ

lsÍug isÿjk mjq,a iy kdh hEï wjulrK lghq;= i|yd fhdod .ekSug isÿjk bvïj,

ysulrejka iu`. wjfndaO;d .súiqulg t<ôh hq;=h' tfiau" jHdmD;shg wod< lghq;=

fya;=fjka hï mqoa.,fhl= i;= f.dvke.s,s" bvï" fjk;a ks¾ñ;hka" wdodhï ud¾." M,odhS

Page 7: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

6 | P a g e

há;, myiqlï yd lDIs ld¾ñl lghq;=j,g w,dN fyda ydks jkafka kï j¾;udk

fjf<|fmd< jákdul wkqj jkaÈ f.ùï isÿ l< hq;=h'

ÿla .ekú,s i|yd iyk ie,iSfï hdka;%Kh( fuu hka;%Kh m%Odk wÈhr ;=kla hgf;a

l%shd;aul fõ' w&' ÿla.ekú,s i|yd iyk ie,iSfï m%dfoaYSh lñgqj (LGRC) - n,mEug ,lajQ

mqoa.,hska úiska ish ÿla .ekú,s jHdmD;s l<ukdlrK tallfha we;s CDO fj; bÈßm;a l<

hq;=h' CDO úiska tu ÿla .ekú,s m%dfoaYSh ÿla.ekú,s i|yd iyk ie,iSfï lñgqjg fhduq

lrkq ,nhs' tu lñgqj úiska wod< .%du ks,OdÍjrekaf.a iyfhda.h u; i;shl ld, iSudjla

we;=<; ÿla .ekú,s i|yd iyk ie,iSug lghq= lrkq ,nhs' wd&' ÿla.ekú,s i|yd iyk

ie,iSfï Èia;%sla lñgqj (DGRC) - m%dfoaYSh lñgq uágñka úi÷ï ,nd§ug fkdyels hï ÿla

.ekú,a,la mj;skafka kï tu ÿla.ekú,s ms<sn| úi÷ï ,nd §u i|yd CDO úiska Bg wod<

ish¨u ,sms f,aLk iys;j Èia;%sla lñgqj fj; fhduq l< hq;=h' DGRC úiska i;s foll

ld,iSudjla ;=< jHdmD;s iyfhda.S;d ksfhdacs;dh;khkays iu`. taldnoaOj tu ÿla.ekú,s

ms<sn| ;SrK ,nd Èh hq;=h' b&' ÿla.ekú,s i|yd iyk ie,iSfï iajdëk uKav,h (IGP) -

ÿla.ekú,s i|yd iyk ie,iSfï osia;%sla lágqj úiska ,ndfok ;SrKhla iïnkaOfhka

n,mEug ,lajQ mqoa.,hska iEySulg m;afkdjk wjia:djl§ ÿla.ekú,s i|yd iyk ie,iSfï

iajdëk lñgqj fj; wNshdpkd bÈßm;a l< yelsh' IGP úiska i;s foll ld,hla ;=< wod<

f;dr;=re úu¾Ykh lsÍfuka miq ish ;SrKh bÈßm;a l< hq;=h' hï fyhlska ÿla.ekú,s i|yd

iyk ie,iSfï iajdëk lñgqj úiska ,nd ÿka ;SrKh o n,mEug ,lajQ md¾Yjh tlÕ

fkdjkafka kï wêlrKh fj; fhduq ùug wjia:dj mj;S'

wëCIK iy we.hSï hdka;%Kh( iajdëk wdrCIK wëCIK iy iudf,dapk úfYaI{hskaf.a

iyNd.s;ajfhka hq;= wëCIK iy jd¾;d lsÍfï hdka;%Khla ia:dms; lrkq ,efí' tu wëCIK

hdka;%Kh ;=< ud¾f.damfoaYhka" fldkafoais yd ks¾foaYhka" wëCIK o¾Ylhka" l%shd;aul

lsÍfï hdka;%Kh iy l%ufõohka" l%shd;aul l< hq;= jdr .Kk" ,sms f,aLk iy jd¾;d lsÍfï

úêúOdkhka hkd§ ish,a, we;=<;a fõ'

Page 8: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

7 | P a g e

01' iudc l<ukdlrK iy kej; mÈxÑ lsÍï ie,iqï lsÍfï m%;sm;a;s rduqjg wh;a

úIh m:h

fuu m%;sm;a;s rduqj hgf;a fhdacs; kdh hEï wjulrK jevìï 147g wod<j iudc wdrCIK

jevigyka M,odhSj yd ld¾hCIuj l%shd;aul jkafkao hkak ;yjqre lr .ekSu i|yd

wëCIKh iy we.hSï isÿ lsÍu;a ÿla.ekú,s i|yd iyk ie,iSu" WmfoaYkh" iyNd.s;ajh"

wkdjrKh lsÍï we;=<;aj iudc l%shdldÍ ie,iqï l%shd;aul i|yd jk wdh;ksl úêúOdk;a"

iudc wdrCIK mshjrhka l%shd;au; lsßu i|yd u. fmkaùu;a iy jHmD;sh l%shd;aul lsÍfï§

we;sjk n,mEï y÷kd .ekSu;a i|yd uQ,O¾u iy ud¾f.damfoaYhka iuqÉPhla ilia lr we;'

jHdmD;shg wod< l%shdldrlï fya;=fjka hï mqoa.,fhla i;= f.dvke.s,s" bvï" fjk;a

jHqyhka" wdodhï ud¾." M,odhS há;, myiqlï fyda j.d lghq;=j,g ydks isÿ ùul § ta i|yd

ydksmQrK jkaÈ f.ùï fuu jHdmD;sh hgf;au isÿ lrkq ,efí' ta i|yd wod< jkaÈ uqo, bvï

w;am;a lr .ekSfï mk; hgf;a j¾;udk fjf<|fmd< jákdlu wkqj ;SrKh lrkq ,nhs'

jHdmD;sh l%shd;aul lrkq ,nk m%foaYj, mÈxÑj isák mjq,a i|yd jkaÈ f.ùï fyda fjk;a

m%;s,dNhka ,eîug wod< iqÿiqlï ,eîfï ks¾Kdhlhka j.= wxl 07 ys olajd we;'

tfy;a kdh hEï fya;=fjka wdmodjkag ,la jQ fyda kdh hEï wê wjodkï l,dmhka ;=< mÈxÑ

ùu fya;=fjka kej; mÈxÑ lsÍug ks¾foaY lr we;s mjq,a i|yd ksjdi wdOdr ,nd§u fyda uQ,H

wdOdr ,nd§ula fuu jHdmD;sh hgf;a isÿ fkdlrk nj wjOdrKh l< hq;=h' tfia kdh hEï

fya;=fjka úm;g m;ajQjka iy kdh hEï wê wjodkï l,dmhkays mÈxÑ jQjka kej; mÈxÑ

lsÍu i|yd ksjdi wdOdr ,nd §fï jevigykla wdmod l<ukdlrK wud;HdxYh úiska fï

jk úg;a l%shd;aul lrñka mj;S' tu kej; mÈxÑ lsÍfï l%shdj,sh yryd kej; mosxÑ

jkakkag wys;lr n,mEula isÿ fkdjk njg yd tu mjq,aj, cSjk uÜgu h:d ;;a;ajhg

m;alsÍu iy kej; mÈxÑ lrkq ,nk mßirhg Tjqka wkq.; jk njg ;yjqre lr .ekSfï

wruqKska wdmod l<ukdlrK wud;HdxYh úiska wkqu; lrk ,o kej; mÈxÑ lsÍfï m%;sm;a;s

rduqj u; mokïj ksjdi wdOdr ,nd§fï jevigyk l%shd;aul lrkq ,nhs' kej; mÈxÑ lsÍï

l%shd;aul lsÍfï m%;sm;a;s rduqj weuqKqu 01ys olajd we;' fuu m%;sm;a;s rduqj hgf;a kej;

ksjdihla bÈ lrkafka kï remsh,a 1"200"000'00 lao ;udf.a bvula fjkqfjka fyda bvula ñ,§

.ekSu fjkqfjka remsh,a 400"000'00 l uqo,la o msßkukq ,nhs' fuu jevigyk ;=< ysñlre

úiskau fjk;a ia:dkhl mÈxÑ ùu" ksjdi bÈ lsÍfï fmdÿ jevigyka fyda wdrCIl wxY úiska

ksjdi bÈ lr §u jeks lsÍu jeks úl,am wjia:djka lsysmhla y÷kajd § we;' Bg wu;rj

iqrCIs; ia:dkhl msysá ksjila iys; bvula ñ,§ .ekSu i|yd remsh,a 1"600"000la olajd

uqo,lao msßkukq ,nhs' fuu jevigyk hgf;a 2016 j¾Ifha § lE.,a, Èia;%slalh ;=< ksjdi

1980la bÈ lr we;' kdh hEï wê wjodkï fya;=fjka kej; mÈxÑ lsÍu 14"860la y÷kdf.k

we;' ta ms<sn| úia;r my; oelafõ'

Page 9: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

8 | P a g e

j.=j 01( Èia;%slal wkqj kej; mÈxÑ lsÍug ;SrKh lr we;s ksjdi

Èia;%slalh kej; mÈxÑ lsÍu i|yd

y÷kdf.k we;s ksjdi tall

Èia;%slalh kej; mÈxÑ lsÍu i|yd

y÷kdf.k we;s ksjdi tall

l¿;r 929 lE.,a, 824

nÿ,a, 6418 r;akmqr 757

kqjr t<sh 3496 ud;r 591

uykqjr 1296 yïnkaf;dg 343

ud;f,a 210 tl;=j 14"860

fï jk úg l¿;r" r;akmqr" .d,a,' ud;r iy yïnkaf;dg Èia;%slalhka ;=< ksjdi bÈ lsÍfï

jevigyk l%shd;aul lrñka mj;S'

j.=j 02( Èia;%slal wkqj bÈ lr we;s ksjdi tall

Èia;%slalh bÈ lr we;s ksjdi

tall Èia;%slalh

bÈ lr we;s ksjdi

tall

l¿;r 1325 ud;r 525

r;akmqr 1618 yïnkaf;dg 81

.d,a, 338 tl;=j 3887

kej; mÈxÑ lsÍfï jevigyk hgf;a kej; mÈxÑ lsÍu i|yd y÷kd.;a ksjdi i|yd kdh

hEï wjulrK jHdmD;sh u.ska jkaÈ f.ùï isÿ lrkq fkd,efí'

Page 10: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

9 | P a g e

2' miqìu

Y%S ,xld rch úiska kdh hEï wju lsÍu i|yd wod< ie,iqï yd bÈ lsÍï wëCIKh$

l<ukdlrKh iy fmdÿ lghq;= i|yd wefußldkq fvd,¾ ñ,shk 97lao we;=<;aj jir ;=kl

^2018 ckjdß 01 - 2018 foieïn¾ 31& ld,hla ;=< l%shd;aul lrkq ,nk wdfhdackhla ie,iqï

lr we;' fuu wdfhdack ld¾hh i|yd uQ,H iyfhda.S;dj wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack

nexl=j (AIIB) fj;ska ,nd .ekSug wfmaCIs;h' fuu wdfhdack ld¾hh yryd kdh hEï

wjulrK mshjrhka l%shd;aul lr kdh hEï wjodkï l<ukdlrK l%shdj,sh Yla;su;a lr

.ekSu;a tu.ska oekg kdh hEï wê wjodkï ;;a;ajhka hgf;a cSj;a jk ck;dj iy mj;sk

f.dvke.s,s i|yd ms<shï fh§u;a wfmaCId lrkq ,nhs' ta wkqj Èia;%slal 10l m%dfoaYSh f,alï

fldÜGdi 60la ;=< kdh hEï wjodkï hgf;a cSj;ajk mqoa.,hska 12"000lg m%;s,dN ie,fikq

we;' tfia jqjo fuu jHdmD;sh l%shd;aul lsÍfï§ úúO iudchSh n,mEï isÿ úh yelsh' AIIB

ys mdßißl yd iudchSh m%;sm;a;s rduqjg (ESF) iy mdßißl yd iudchSh m%ñ;Skag (ESS)

wkql+,j jHdmD;sh l%shd;aul lsÍfï iEu wÈhrhlgu wod<j iudchSh n,mEu iy wjodku

we.hSu" l<ukdlrKh iy kshdukh lsÍfï j.lSu" jHdmD;sh l%shd;aul lsÍfï

ksfhdacs;dh;k úiska orkq ,nhs' iudc l<ukdlrK m%;sm;a;s rduqfjys wruqK jkafka kdh

hEï wju lsÍfï mshjrhka jvd;a iqugj l%shd;aul lsÍug wjYH myiqlï iemhSu;a

ie,iqïlrKh" msßie,iqïlrKh iy l%shd;aul lsÍu hk wjia:djkays§ m%cd iyNd.s;ajh iy

n,mEug ,lajk ck;djf.a iyfhda.S;dj ,nd .ekSu ;=<ska jHdmD;sh l%shd;aul lsÍfï§ isÿ

úh yels iudchSh n,mEu wju lsÍu;a fõ'

j.=j 04( fhdacs; kdh hEï wju lsÍfï jHdmD;sfha iDcq m%;s,dN

uQ,dY%h( y÷kd.;a ia:dkj,ska ^jevìïj,ska& ,nd .; m%d:ñl o;a;

o¾Ylh m%;s,dNSka

iqrCIs; jk mjq,a mjq,a 3000

iqrCIs; jk ksjdi tall ksjdi tall 2700

iqrCIs; jk fmdÿ myiqlï

frday,a 02

mdi,a 05

wd.ñl ia:dk 2

kdh hEï wjodkfuka ksoyia jk bvï j¾. óg¾ 4"499"100

iqrCIs; jk uyd ud¾. cd,fha È. ls' ó' 15

iqrCIs; jk ÿïßh ud¾. cd,fha È. ls'ó' 150

Page 11: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

10 | P a g e

3' jHdmD;s úia;rh

Y%S ,xldj ;=< kdh hEï" nEjqï wia:djr ùï iy .,a fmr,Sï jeks iajdNdúl wdmod ;;a;ajhka

ksrka;rfhka olakg ,efnk iajNdúl ixisoaêhla nj njg m;aj we;' tu wdmod ;;a;ajhka fya;=fjka

ñksia cSú;j,g isÿjk n,mEu yd isÿjk wd¾Ól ydksh fya;=fjka fï ms<sn| oeä wjOdkhla fhduqj

we;' w;S;fha§ iqrCIs; ia:dk jYfhka y÷kd.;a l÷ nEjqïj,o udkj l%shdldrlï j¾Okh ùu

fya;=fjka j¾;udkfha§ kdh hEï isÿ ùï jd¾;d ùu jeä ù we;' mj;sk jd¾;djkag wkqj iajNdúl

wdmodjka fya;=fjka ñksia cSú; 1000la muK wysñ ù we;s w;r mqoa.,hska 300"000lg wêl msßilg

ish ksjdi wysñ ù we;' Bg wu;rj wdmod ;;a;ajhka fya;=fjka wêfõ.S ud¾." ÿïßh ud¾." frday,a"

mdi,a iy fjk;a rdcH yd fm!oa.,sl f.dvke.s,s we;=¿ há;, myiqlï úYd, m%udKhla ydkshg

m;aúh' 2017 j¾Ifha uehs ui ;=< isÿ jQ iajNdúl wdmodjka fya;=fjka jd¾;d jQ mqoa., urK 219

w;ßka mqoa., urK 176la i|yd fya;= ù we;af;a m%Odk kdh hEï isÿùï 35ls' fuu ;;a;ajh u; cd;sl

f.dvke.s,s m¾fhaIK ixúOdkh úiska Y%S ,xldfõ m<d;a 6lg wh;a Èia;%slal 11l wê wjodkï

l,dmhkays msysá wia:djr l÷ nEjqï i|yd ms<shï fh§ug wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack

nexl=fjka uQ,H m%;smdok i|yd b,a,Sula isÿ lr we;' fuu jHdmD;sh yryd ÿïßh ud¾." wêfõ.S

ud¾." uyd ud¾." c,iïmdok yd úÿ,s n, moaO;s iy ikaksfõok moaO;s we;=¿ m%Odk há;, myiqlï

iqrCIs; lsÍug wod< mshjrhka l%shd;aul lsÍug kshñ;h' t;=<ska kdh hEï wjodkï iys; m%cdjka

tu wdmodjka fya;=fjka isÿ úh yels ydksj,ska iqrCIs; lr .ekSug yelshdj ,efí' m%Odk jYfhka

kdh hEï wjulrK mshjrhka fldgia ;=klg j¾. l< yelsh'

m<uq j¾.h( kdh hEï isÿjk m%foaYhkaf.a c,dmjyk l<ukdlrKh lsÍu i|yd ldKq moaO;s jeä

ÈhqKq lsÍu

fojk j¾.h( nEjqfï ia:dhS;dj jeä ÈhqKq lsÍu i|yd nEjqï kùlrK lghq;=

f;jk j¾.h( È.= ld,Sk nEjqï ia:dhslrKy i|yd kdh hEï md,k mshjrhka

3'1 jHdmD;sfha b,lal iy wruqK

kdh hEï wjulrK mshjrhka l%shd;aul lr kdh hEï wjodkï l<ukdlrK l%shdj,sh

Yla;su;a lr .ekSug;a tu.ska oekg kdh hEï wê wjodkï ;;a;ajhka hgf;a cSj;a jk

ck;dj iy mj;sk f.dvke.s,s i|yd ms<shï fh§ug;a fuu jHdmD;sh b,lal .; flf¾' ta

hgf;a µ& f;dard .;a kdh hEï iy wia:dhS nEjqï i|yd ms<shï fh§u µµ& kdh hEï wju lsÍfï

l%shdud¾. i|yd cd;sl f.dvke.s,s m¾fhaIK ixúOdkfha YlH;dj j¾Okh lsÍu µµµ& kdh

hEï wjodkï l,dmhkag fhda.H bvï Ndú; mßphka yd bÈlsÍï$ ixj¾Ok lghq;= ms<sn|

ud¾f.damfoaY y÷kajd§u iy fr.=,dislrKh µ¶& kdh hEï wjulrK l%shdj,sh ms<sn|

uyck;djf.a oekqj;a Ndjh jeä ÈhqKq lsÍu isÿ lrkq ,nhs'

3'2 n,mEug ,la jQ m%foaY iy ck;dj ms<sn| idrdxYh

l÷lrfha kd.ßl m%foaYhkaj, mj;sk by< udkj ckdjdi yd há;, myiqlï jHdma;sh

fya;=fjka kdh hEïj,ska isÿjk wys;lr wd¾Ól n,mEu b;d by< uÜgul mj;S' lDIsld¾ñl

lghq;=j, jHdma;sh iy ksjerÈ ie,iqïlrKhlska f;dr ixj¾Ok lghq;= yd ckdjdi

Page 12: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

11 | P a g e

jHdma;sh fya;=fjka kdh hEï wjodku j¾Okh ùula olakg ,efí' 2016 j¾Ifha§ isÿ jQ kdh

hEï fya;=fjka mjq,a 4000lg n,mEï t,a, l< w;r mqoa., urK 50la jd¾;d úh' iïmQ¾K

ydkshg ,la jQ ksjdi ixLHdj 110ls' lDIsld¾ñl" jdKsc yd l¾udka; lghq;= u; ish

cSjfkdamdh ud¾. mokï lr.;a mqoa.,hska oY ,CIhlg jvd jeä msßilf.a wdodhï ud¾.

wysñ úh' 2017 j¾Ifha§ m%Odk kdh hEï isÿ ùï 35la jd¾;d jQ w;r tu j¾Ifha iajdNdúl

wdmod fya;=fjka isÿ jQ mqoa., urK 219 w;ßka 176lg tu kdh hEï 35 fya;= úh' fuu

wdmodjkag ,la jQ mqoa.,hska ie,lsh hq;= uÜgfï oßø;d uÜgula iys; mqoa.,hka jk w;r

Tjqkaf.a idudkH oßø;d wkqmd;h 11'1]ls' 2017 j¾Ifha isÿ jQ kdh hEï fya;=fjka cd;sl

f.dvke.s,s m¾fhaIK ixúOdkh úiska kdh hEï wjodkï is;shï u; mokïj kej; mÈxÑ

lsÍu i|yd y÷kd .;a ksjdi 2131la ydkshg m;a úh' wê wjodkï l,dmhkays msysá y÷kd.;a

ksjdi tall 15"000lg jvd jeä m%udKhla kej; mÈxÑ lsÍu fhdackd ù we;' jir 2000 isg

2010 olajd ld, iSudj ;=< kdh hEfï isÿ ùïj, n,mEug ,lajQ" cSú; wysñ jQ iy ydks jQ

ksjdi ms<sn| o;a; my; olajd we;'

j.=j wxl 04( 2000 iy 2010 w;r kdh hEï isÿ ùïj, n,mEu

jir n,mEï isÿ jQ mqoa.,hska

.Kk

mqoa., urK ydkshg m;ajQ iy úkdYhg

m;a jQ ksjdi .Kk

2000-2005 30"140 245 4450

2006-2010 59"778 106 5018

ck f,aLk iy ixLHd f,aLk fomd¾;fïka;=j úiska kd.ßl" .%dóh yd j;= jYfhka Y%S

,xldfõ ckdjdi fldgia ;=klg j¾. lr we;' tu j¾.SlrKh isÿ lsÍfï§ Tjqkaf.a iudc"

wd¾Ól yd foaYmd,ksl .;s ,CIK u; mokï isÿ lr we;s neúka tu l=gqïNhkays .=Kdx."

bvï Ndú;h iy ckdjdihkaf.a ;;a;ajh wjfndaO lr .ekSu i|yd fuu j¾.SlrKh b;d

jeo.;a fõ' uyk.r iNd fyda k.r iNd n, m%foaYhkag wh;a m%foaY kd.ßl m%foaY f,i;a

Y%ñlhska 10lg fkd wvq iy wlalr 20lg jvd jeä bvï m%udKhla iys; j;= j.d m%foaY j;=

wxYh hg;g;a f,i;a .efka' j;= fyda kd.ßl wxYhg wh;a fkdjk wfkl=;a fkajdisl m%foaY

.%dóh wxYhg wh;a fõ' .Dy tallhl ;ru ms<sn| ks¾jpkh hg;g ;djld,sl mÈxÑlrejka"

fiajlhka we;=¿ idudkHfhka ksjila ;=< cSj;a jk mqoa.,hska ixLHdj we;=<;a fõ' ck

f,aLk yd ixLHd f,aLk fomd¾;fïka;=jg wkqj 2016 j¾Ifha§ .Dy tallhl isák mqoa.,hska

ixLHdfõ uOHkH w.h mqoa.,hska 3'8 ls'

Page 13: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

12 | P a g e

4' iudc l<ukdlrK yd kej; mÈxÑ lsÍï ie,iqï lsÍfï m%;sm;a;s rduqfõ wruqKq

fuu f,aLkh ;=< jHdmD;sh l%shd;aul lsÍfï§ iudc wdrCIK mshjrhka ie,iqï lsÍug yd

l%shd;aul lsÍug" ksfhdacs;dh;k ^cd'f.d'm'i& fj; wjYH u. fmkaùï isÿ lsÍfï wruqKska

iudc l<ukdlrK yd kej; mÈxÑ lsÍï ie,iqï lsÍfï m%;sm;a;s rduqjla ilia lrkq ,nhs'

fuu m%;sm;a;s rduqj ;=< idudkH iudc l<ukdlrK ie,eiaula (SMP) iy iudc

l<ukdlrK mshjrhka l%shd;aul lsÍu i|yd ud¾f.damfoaYhka wka;¾.; fõ' tla tla jevìï

i|yd iudc n,mEï we.hSu (SIA) iy mdßißl yd iudchSh l<ukdlrK ie,iqu (ESMP)

l%shd;aul lsÍu i|yd wjYH u. fmkaùu" fuu m%;sm;a;s rduqj ld¾h Ndrhhs' AIIB m%;sm;a;s

wjYH;djka iy Y%S ,xld rcfha kS;s yd fr.=,dis w;r tl`.;dj mj;ajd .ekSu i|yd jHdmD;sh

l%shd;aul lsÍfï§ fuu mdßißl yd iudchSh l<ukdlrK ie,eiau Ndú; lrkq we;'

jHdmD;sfha iEu wÈhrhl§u mdßißl yd iudchSh n,mEu y÷kd .ekSu" we.hSu yd

l<ukdlrKh i|yd cd;sl f.dvke.s,s m¾fhaIK ixúOdkhg wjYH iyfhda.h ,nd§ug

fuu ie,eiau WmldÍ jkq we;' jHdmD;shg wod< l%shdldrlï ;=<ska wys;lr iudchSh

n,mEula isÿ fkdjk nj ;yjqre lr .eksu i|yd o fï ;=< úê úOdk wka;¾ .; lr we;'

Bg wu;rj" jHdmD;shg wod< tfy;a wkfmaCIs; iudc wdrCIK .eg¨ l<ukdlrKh lsÍu

i|yd wjYH id¾j uÜgfï ud¾f.damfoaYkhka o fï ;=< imhd we;' ;jo" fuu iudc

l<ukdlrK iy kej; mÈxÑ lsÍï ie,iqï lsÍfï m%;sm;a;s rduqj úiska w;HjYH bvï

mßyrK ie,iqïlrK iy bvï l<ukdlrK ksfhdacs;dh;k w;r wka;¾ iïnkaO;djla

f.dvke.Suo isÿ lrkq we;'

Page 14: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

13 | P a g e

fhdacs; iudc l<ukdlrK m%;sm;a; s rduqj

kdhhdï wju lsÍfï mshjrhkaf.a m%;sM,hla f,i jHdmD;shg iïnkaê; mqoa.,hkag ú|Sug

isÿúh yels mdßißl" iudc wd¾Ól" ixialD;sl yd fN!;sl jYfhka mSvdjka wjfndaO lr

.ekSu i|yd wkq jHdmD;sj, mßir yd iudc n,mEï ;lafiare lsÍï (ESIA) isÿ lrkq ,efí'

jHmD;s l<ukdlrK tallfha iudc wdrCIK úfYaI{hska úiska mdßißl iudc wdrCIK

n,mEï ;lafiarelrKh isÿ lrkq ,nhs' fuu ;lafiarelrK l%shdj,sh" jHdmD;sfha uQ,sl

ieliqï yd jev lghq;=j,g fmr isÿ l< hq;= w;r w;HjYH iudc l<ukdlrK iy wjodkï

wju lsÍfï mshjrhka bÈlsÍï lghq;= wdrïN lsÍug fmr l%shd;aul l< hq;=h'

kshdukh iy we.hSu

iudc wdrCIK mshjrhka l%shd;aul lsÍu

iudc n,mEï wju lsÍfï mshjrhka ieliSu

isÿ úh yels iudc n,mEï y÷kd .ekSu

tla tla wkq jHdmD;s i|yd mdßißl iy iudc n,mEu we.hSu

fcHaIaG iudc wdrCIK úfYaI{ mdßißl yd iudc l<ukdlrK

jHdmD;s l<ukdlrK tallh

Page 15: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

14 | P a g e

5' jHdmD;sh ;=<ska isÿúh yels wys;lr iudc n,mEï

mq¿,aj y÷kd f.k we;s wdldrhg wjodkï wju lsÍfï mshjrhka m%Odk ldKav ;=kls' m<uq

ldKavh( kdh hEï isÿjk m%foaYhkaf.a c,dmjyk l<ukdlrKh lsÍu i|yd ldKq moaO;s

jeä ÈhqKq lsÍu' fojk ldKavh( nEjqfï ia:dhS;dj jeä ÈhqKq lsÍu i|yd nEjqï kùlrK

lghq;=' f;jk ldKavh( È.= ld,Sk nEjqï ia:dhslrKh i|yd kdh hEï md,k mshjrhka' fuu

jHmD;shg wod< y÷kd.;a kdh hEï iys; ia:dkhkays wjodku wju lsÍfï l%shdldrlï

fya;=fjka ;djld,slj fjk;a ia:dkhkays mÈxÑ lsÍï iy f.dvke.s,s" bvï" jHqyhka" wdodhï

ud¾." M,odhS há;, myiqlï" j.d lghq;=j,g ydks ùï jeks m%Odk iudchSh n,mEï isÿ úh

yelsh'

j.=j wxl 05( isÿ úh yels n,mEï yd ydks

j¾.h ydks isÿúh yels wdldrh

;ks mqoa.,hskag fyda l=gqïNhkag • l=gqïNhkag wh;a foafmd<

bvï

• lDIs ld¾ñl fyda f.j;= bvï

• ksjdi tall

• jHdmdßl tall

• ysia bvï

jHqyhka

• ksjdi fyda jHdmdßl f.dvke.s,s mQ¾K ydks ùï

• ksjdi fyda jHdmdßl f.dvke.s,s w¾O ydks ùï

• l=,S ksjdi fyda fjk;a lghq;= i|yd fhojQ ksjdij,ska bj;a ùug isÿ ùu

• l=,S ksjdi fyda fjk;a lghq;= i|yd fhojQ jHdmdßl f.dvke.s,sj,ska bj;a ùug isÿ ùu

wdodhï iy cSjfkdamdh

• lDIsld¾ñl lghq;=j,ska ,efnk wdodhï ^jd¾Isl fyda nyqjd¾Isl fNda. iy$fyda mY= iïm;a&

• ksjdi l=,S wdodhï

• fjk;a jHqyhka l=,shg §fï wdodhï

• fõ;k jYfhka ,efnk wdodhï

• ,eìh yels wodhï$ /lshd wjia:d

m%fõYh ùfï ud¾. wysñ ùï

• frday,a" mdi,a iy wd.ñl ia:dk fj; m%fõY ùfï ud¾.hka

• cx.u fjf<kaokag m%fõY ùug we;s ud¾.hka

• úÿ,sh yd c,h i|yd we;s m%fõYhka

ikaksfõok yd

ixialD;sl jevìï

• mdi,a' m%cd uOHia:dk" wd.ñl ixfla;

• wd.ï weoySfï ia:dk - m,a,s" mkai,a" uqia,sï m,a,s

• iqidk N+ñ

• wi,ajdiSkaf.ka ÿria: ùu

• iudc$ ckjd¾.sl lKavdhïj,ska ÿria: ùï

• iduQysl cSjk ;;a;ajhka

Page 16: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

15 | P a g e

6' iudc n,mEï wjulsÍu i|yd uQ,O¾u yd ud¾f.damfoaY

iudc l<ukdlrK iy kej; mÈxÑ lsÍï ie,iqï lsÍfï m%;sm;a;s rduqj ;=<ska jHdmD;sh

l%shd;aul lsÍfï ksfhdacs;dh;khkag jHdmD;s l%shdldrlï ie,iqï lsÍfï§" l%shd;aul lsÍfï§

iy l<ukdlrK lsÍfï§ iudc wdrCIK lghq;= ms<sn| m%udKj;aj ueÈy;a ùug wjYH

yelshdj ,nd§u isÿ flf¾' tla tla wkq jHdmD;sj, i|yd mdßißl iy iudc l<ukdlrK

we.hSula iy mdßißl iy iudc l<ukdlrK ie,eiaula ilia lsÍu;a iu. iudc n,mEï

wju lsÍfï ud¾f.damfoaYhka l%shd;aul lsÍu wdrïN jkq we;' iudÔh n,mEï wju lsÍu

i|yd jk iuia; úhou wkq jHmD;sj, uq¿ msßjehg we;=<;a fõ' SMRPF ys fhdað; iudchSh

n,mEï wju lsÍfï mshjrhka ilia lsÍu yd l%shd;aul lsÍu i|yd jk mokï lr hq;= uQ,O¾u

my; olajd we;'

j.=j wxl 6( iudÔh n,mEï wju lsÍu i|yd fhdað; uQ,O¾u iy ud¾f.damfoaY

uQ, O¾u ud¾f.damfoaY

uQ, O¾uh 01(

jHdmD;shg wod< fya;=jla u; ;djld,slj

fyda iaÓrj iy mQ¾K jYfhka fyda w¾O

jYfhka mqoa.,hska fjk;a wj;ekaùula isÿ

fkdúh hq;=h

• kej; mÈxÑ lsÍï$ kej; mÈxÑ lsÍfï

wjYH;d we.hSu

• M,odhS bvï" wd¾Ól j;alï iy

ixialD;sl jákdlïj,g isÿúh yels

n,mEï wju lsÍug fyda u.yeÍug

kdhhdï wju lsÍfï bxðfkare ie,iqï

Ndú;h

uQ, O¾uh 02(

yÈis bj;a lsÍï yd fmr iQodkï ùfï ie,iqï

• ia:dkSh úfYaIs; wjodkï we.hSu iy

wjodkï ixrpl y÷kd .ekSï isÿ lsÍu

• wdmod l<ukdlrK uOHia:dkfha

iyfhda.h u; yÈis bj;a lsÍfï ie,iqï

iy wdmod fmr iQodkï ùfï ie,iqï ilia

lsÍu'

• yÈis bj;a lsÍfï yd wdmod fmr iQodkï

ùu ms<sn| m%cd oekqj;a lsÍfï jevigyka

l%shd;aul lsßu

uQ, O¾uh 03(

ydks iy mdvq l<ukdlrKh iy wëCIKh

• my; f;dr;=re we;=<;aj jHmD;sh

fya;=fjka n,mEug ,la jQ ish¨u mjq,a

ms<sn| wjldYSh o;a; ixÑ;hla ks¾udKh

l< hq;=h'

• bvï N=la;sh¦ kej; ,nd Èh fkdyels jk

bvï" f.dvke.s,s iy fjk;a jHqyhka

Page 17: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

16 | P a g e

i|yd kej; mÈxÑ lsÍfï jákdlu iy yd

kdh hEï wjulrK mshjrhkaf.ka

jákdlï wkqj jkaÈ f.ùï ;SrKh lsÍu'

• mjq,aj, j¾;udk wdodhu iy Ôjfkdamdh

ud¾.'

• fuu ish¨ o;a; jHdmD;sh ie,iqï lsÍfï"

l%shd;aul lsÍfï iy ksÍlaIKh lsÍfï

iy we.hSfï lghq;=j,g mhiq jk mßÈ

o;a; ixÑ;hla ;=<g we;=<;a lrkq we;'

uQ, O¾uh 04(

m%cdj oekqj;a lsÍu iy m%cd iyNd.s;ajh

• jHdmD;sfha YlH;d wÈhrfha§ f;dr;=re

m%isoaO lsÍu yd fnod yeÍu isÿ lrkq ,nhs'

• kej; mÈxÑ lsÍfï l%shdldÍ ie,eiau

ilia lsÍug fmr iudc n,mEï we.hSfï

m%;sM, fnod yeÍu'

• jHdmD;sh l%shd;aul lsÍug fmr ysñlï"

jkaÈ" f.ùï lsÍfï l%ufõoh iy ÿla

.ekú,s iïnkaO l%ufõoh ms<sn|

f;dr;=re m%isoaO lsÍu yd fnod yeÍu'

• my; i|yka oE flfrys úfYaI wjOdkhla

fokq ,efí(

▪ jHmD;sfha iajNdjh yd l%shd;aul

lsÍfï l%ufõoh ms<sn| uyck;dj

oekqj;a lsÍu'

▪ ;u ksjdi iy Ôjfkdamdh l%uhka

h<s ia:dms; lsÍu ms<sn|j iy

jHdmD;sh ie,iqï lsÍfï yd

l%shd;aul lsÍfï l%shdj,sh ;=<

Tjqkaf.a iyNd.s;ajh ;yjqre lsÍu

ms<sn|j m%cd oekqj;a lsÍu

▪ jHdmD;sh l%shd;aul lsÍug fmr

kej; mÈxÑ lsÍfï yd bvï w;am;a

lr .ekSfï ld, rduqj ms<sn|

m%udKj;a bÈß ld, iSudjla iys;j

n,mEug ,la jQ ck;dj oekqj;a

lsÍu'

Page 18: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

17 | P a g e

▪ jHdmD;shg wod< jevìï" cd' f.d' m'

i' Èia;%sla ld¾hd, iy m<d;a md,k

wdh;k ;=< f;dr;=re m%o¾Ykh

lsÍu'

▪ kej; mÈxÑ lsÍfï l%shdj,sh i|yd

,shdmÈxÑ isú,a ixúOdkj,ska iyh

,nd .ekSu'

uQ, O¾uh 05(

iudc ueÈy;a ùu ;yjqre lsÍu'

• ldka;djkaf.a iyNd.S;ajh Èß.ekaùu'

• jfhdajDoaO yd wdndê; mqoa.,hska we;s

fyda jHdmD;s l%shdldrlï fya;=fjka

we;sjk fjkialïj,g f.dÿreúh yels

fyda m%;s,dN ,eîfuka fyda m%;s,dN ,nd

.ekSug fkdyels úh yels ldka;djka

.Dy uQ,sl mjq,a u; úfYaI wjOdkhla

fhduq lrñka f.dÿre úh yels mjq,a yd

lKavdhï y÷kd .ekSu'

uQ, O¾uh 06(

jHdmD;sh wjidk jk úg mSvdjg m;a jQ

mjq,aj,g Tjqkaf.a fmr mej;s uÜgug jvd

iudk fyda jeä cSjk ;;a;ajhka ,efnk

mßÈ n,mEug ,lajk mjq,a h:d ;;a;ajhg

m;a lsÍu'

• bvï iy j;alïj,g isÿjk w,dNh yd

ydksh m%;sia:dmkh lsÍug yels jk mßÈ

,o jkaÈ f.ùu'

• úkdY jQ fyda ydkshg m;a ksjdi$

fj<|ie,a fyda fjk;a jHqyhka

m%;sIaGdmk msßjeh hgf;a kej;

f.dvkeÕSu i|yd uqo,a iy$ fyda úl,am

bvï iy$ fyda f.dvke.s,s ia:dms;

lsÍug iyh ùu'

• Ôjfkdamdh ud¾. m%;sia:dmkh yd m%cd

ixj¾Okh i|yd iyh ùu'

uQ, O¾uh 07(

AIIB iudc wdrlaIK m%;sm;a;s iy ffk;sl

iy m%;sm;a;suh úêúOdkj,g wkql+,j

iudchSh n,mEï wju lsÍu i|yd jQ mshjr

.eksu

kej; mÈxÑ lsÍï ie,iqï lsÍu yd

l%shd;aul lsÍu jHdmD;sfha m%;sm;a;sj,g"

wod< cd;sl jHjia:duh m%;sm;a;sj,g iy

my; oelafjk AIIB iudc wdrlaIK

m%;sm;a;sj,g" wkql+, úh hq;=h'

• iudc l<ukdlrKh¦

• uyck iyNd.S;ajh iy f;dr;=re m%isoaO

lsÍu

Page 19: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

18 | P a g e

• bvï N=la;sh" Ndú;h" w;am;a lr .ekSu

iy jkaÈ ,nd §u" iy

• m<d;a md,k" ixj¾Ok iy fiajd

iemhSï'

uQ, O¾uh 08(

kej; mÈxÑ lsÍfï jevìïj, ia:djr

iajhx md,k hdka;%Khla ia:dms; lsÍu

• n,mEug ,lajk lKavdhïj, iudc

iïnkaO;d cd,hka i|yd wys;lr

n,mEï isÿ fkdjk nj ;yjqre lr

.ekSu i|yd kej; mÈxÑ lsÍfï

l%shdj,sh i|yd iyNd.s;aj m%fõYhla

wkq.ukh lrkq ,nhs' ta i|yd

,shdmÈxÑ isú,a ixúOdk yd m%cd mdol

ixúOdk Wmfoia ,nd fokq we;

• kej; mÈxÑ l< .Dy tallj,

l<ukdlrK lñgq i|yd YlH;d

j¾Okh lsÍug myiqlï iemhSu'

• <uqka i|yd Èjd iq/l=ï uOHia:dk" m%cd

Yd,d" t<suyka wjldY" c,dmjyk moaO;s

yd ikSmdrCIl myiqlï we;=¿ uQ,sl

myiqlï iy fiajdjka iemhSu'

Page 20: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

19 | P a g e

07' kdh hEï wjulrK jevigyfkka n,mEï isÿ jk mqoa.,hskag jkaÈ f.ùu

fuu jHdmD;shg wod< lghq;= fya;=fjka mqoa.,hska kej; mÈxÑ lsÍug isÿ ùu wjulsÍug

b;d by< wjOdkhla fhduq lrk kuq;a we;eï wjia:dj,§ ;djld,sl wjYH;djka i|yd

mqoa.,hska fjk;a ia:dkhka fj; mÈxÑ lsÍï isÿ úh yelsh' tneúka jHdmD;sh l%shd;aul

lsÍfï uQ,sl wÈhrfha§ jHdmD;s l%shdldrlï fya;=fjka ;djld,slj kej; mÈxÑ lsÍug isÿjk

mjq,a iy jHdmD;s l%shdldrlï i|yd bvï ,nd .ekSug isÿ jk bvï ysñhka iu. wjfndaO;d

.súiqula w;aika l< hq;=fõ' tu .súiqfï wdlD;shla weuqKqu 2 ys oelafõ' ;jo" jHdmD;s

l%shdldrlï fya;=fjka hï mqoa.,fhl= i;= f.dvke.s,s" bvï" fjk;a jHqyhka" wdodhï ud¾."

M,odhS há;, myiqlï iy lDIsld¾ñl lghq;= wysñ ùul§ fyda tajdg ydks isÿ ùul§" bvï

w;am;a lr .ekSfï mk;g wkql+,j j¾;udk fjf<|fmd< jákdlu wkqj jkaÈ f.ùï isÿ

lrkq ,efí' m%Odk ;lafiarelre úiska fyda Tyq úiska kï lrkq ,nk rdcH ;lafiarelrK

fomd¾;fïka;= ks,Odßfhl= úiska fuu jkaÈ uqo,a ;lafiare lsÍu l< hq;=h' fuu jkaÈ f.ùï

;SrKh lsÍu i|yd jkaÈ f.ùfï lñgqjla ia:dms; lrkq ,nhs' tu lñgqfõ idudcslhska my;

oelafõ'

• w;sf¾l Èia;%sla f,alï ^bvï& - iNdm;s

• m%dfoaYSh f,alï fyda iyldr m%dfoaYSh f,alï

• uekqïm;s fyda Tyqf.a$wehf.a ksfhdac;hl=

• m%Odk ;lafiarelre fyda Tyqf.a ksfhdacs;hl=

• jHdmD;s wOHCI

• jHdmD;s l<ukdlrK lñgqfõ fcHIaG iudc wdrCIK úfYaI{fhl =

j.=j 07' jHdmD;sh l%shd;aul lrkq ,nk m%foaYj, mÈxÑ mjq,aj,g ysñjk m%;s,dN iy tu

m%;s,dN ysñùug iqÿiqlï ,eîfï ks¾Kdhl my; j.=fõ olajd we;'

wkq

wxlh

ydks j¾.h n,mEug ,lajk

mqoa.,hska

ysñlï úia;rh

1' jHqyhka fkdue;s mqoa.,sl bvï ^jHdmD;sh i|yd w;am;a lr .; yels&

1'1 jHdmD;shg

wod<

l%shdldrlï

fya;=fjka wysñ

jk bvï

bvï ysñlrejka$

n,mEug ,lajQjka

;u whs;sh

ffk;slj ;yjqre

l< hq;=h

m%;sia:dmkh

i|yd jkaÈ

f.ùu

1'1'1' n,mEug ,la jQ bvï

i|yd mj;sk fjf<|fmd<

jákdlu wkqj jkaÈ ,nd

§u'

1'1'2'ia:djr fnda. i|yd

udi ;=kl fmr oekqï §ula

fyda j.d ydkshg jkaÈ ,nd

§u'

Page 21: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

20 | P a g e

1'1'3'n,mEug ,la jQ YdL

i|yd j¾;udk

fjf<|fmd< jákdlu u;

jkaÈ ,nd §u'

1'1'4' wd¾Ól jákdlula

fkdue;s fYaI jQ bvï i|yd

jkaÈ ,nd §u'

1'2 nÿ l=,S moku

u; ,nd §u

fyda fjk;a

,dNodhS

lghq;a;l

fh§ug

fkdyels ùu

,shdmÈxÑ l=,S

ksjeishka" nÿ

ysñhka iy ysñlï

fkdue;s Ndú;d

lrkakka

ia:djr fnda.

fyda wdodhï

ud¾. wysñ ùï

i|yd jkaÈ

,nd §u

1'2'1' bvï i|yd jkaÈ ,nd

fkdfoa'

1'2'2' nÿ l=,S u; j.d lr

we;akï ia:djr fnda.

wdrCId lr .ekSu i|yd

;=ka udihlg fmr oekqï

§u fyda fjf<| fmd<

jákdlu wkqj ydksh i|yd

uqo,a f.ùu

1'2'3' n,mEug ,la jQjkag

udi yhl ld,hla i|yd

uqo,a f.ùula isÿ lsÍu'

2' jdKsc bvï iy jHqyhka

2'1 iaÓr yd mQ¾K

jYfhka jdksc

foam, wysñ ùu

,shdmÈxÑ

jHdmdrhl

ysñlre$

mj;ajdf.k

hkakd ish ysñlu

fyda n,m;%h

/lshdj wysñ jk

fiajlhska

fjf<|fmd<

jákdlu wkqj

jkaÈ f.ùu

3'1'1' j¾;udk

fjf<|fmd< jákdlu

wkqj bvï i\yd jkaÈ ,nd

§u'

3'1'3 2008 bvï w;alr

.ekSfï fr.=,dis wkqj

m%jdyk §ukdjla ,nd §u'

3'1'4' fjk;a ia:dkhlg

ú;eka ùug isÿ ùul§" 2008

bvï w;alr .ekSfï

fr.=,dis j,g wkqj udi

yhl ld,hlg úl,am l=,S

kjd;ekla i|yd uq,H

§ukdj

3'1'5 mQ¾j jir 3l ld,hl

Y=oaO jd¾Isl ,dnh u;

mokïj udi yhl ld,hla

Page 22: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

21 | P a g e

i|yd Y=oaO ,dnhg iudk

§ukdjla fyda 2008 bvï

w;am;a lr .ekSfï fr.=,dis

wkqj §ukdjla ,nd§u hk

wjia:d folska jeä w.h

§ukdjla jHdmdrh kej;

f.dvke.Su i|yd ,nd foA'

3'1'7 /lshdj wysñ jk

fiajlhskag udi yhl

ld,hla i|yd jegqma ,nd

§u'

3' cSjfkdamdh wysñ ùï

3'1 ;djld,slj isÿ

lrk kej;

mÈxÑ lsÍï

ksid

Ôjfkdamdh

ud¾. wysñ ùu

;djld,slj isÿ

lrk kej; mÈxÑ

lsÍu fya;=fjka

;u wdodhï wysñ

jk f.dÿre úh

yels iy

ldka;djka .Dy

uQ,sl jk mjq,a

we;=¿ ish¿u mjq,a

mqkre;a:dmk

iyfhda.S;dj

4'1'5 mQ¾j jir 3l ld,hl

Y=oaO jd¾Isl ,dnh u;

mokïj udi yhl ld,hla

i|yd Y=oaO ,dnhg iudk

§ukdjla fyda 2008 bvï

w;am;a lr .ekSfï fr.=,dis

wkqj §ukdjla ,nd§u hk

wjia:d folska jeä w.h

§ukdjla jHdmdrh kej;

f.dvke.Su i|yd ,nd foA'

4' ;djld,sl n,mEï

4'1 fmdÿ lghq;=

^m%fõY ud¾.

wysñ ùu"

foafmd< yd

bvï ydks"

wdrlaIdj

ms<sn| Wjÿre"

.ukd.uk

n,mEu& i|yd

isÿ jk

;djld,sl

wys;lr

n,mEï

l=gqïN$ jHdmdr

tall

wjulrK

mshjrhka

5'1'1 jHdmD;s l%shdldrlï

ms<sn| uyck;dj oekqj;a

lsÍu( l%shdldrlï fm<

.eiau" isÿúh yels

;djld,sl n,mEï" oekaùï"

wdrCIK Wmfoia yd ydks

wju lsÍfï l%u" Ndr

ks,Odßhdf.a iïnkaO lr

.ekSfï f;dr;=re'

5'1'2' .ukd.uk lghq;=

i|yd myiqlï iemhSug

w;HjYH r:jdyk

l<ukdlrKh

Page 23: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

22 | P a g e

5'1'3' jHdmdr wLKavj

mj;ajdf.k hdu i|yd

m%fõY ud¾. iemhSug

úfYaIs; mshjrhka

5'1'4' hï wjia:djl

r:jdyk .ukd.ukh ndOd

ùu fya;=fjka jHdmdr

lghq;= wvd, jkafka kï

n,mEug ,lajk md¾Yjh

yd ÿla.ekú,s i\yd iyk

ie,iSfï lñgqj w;r

tl`.;dj u; h:d

;;a;ajhg m;ajk f;la

uQ,Huh §ukdjla ,nd §u'

hï wjia:djl mÈlhskag

.ukd.uk ndOdjla we;s

ùul§ fldka;%d;a lre úiska

úl,am ud¾.hla iemhsh

hq;=h'

5'1'5' fldka;%d;alref.a

w;ajer§ula u; hka;%

Ndú;fha§ fyda ia:dms;

lsÍfï§ bÈlsÍï u; fyda

jHqyhka u; ydks ùul§

fldka;%d;alre úiska jkaÈ

f.úh hq;=h'

5'1'6 fhdacs; bÈlsÍï i|yd

fhdað; ud¾. yer wfkl=;a

;djld,sl jHdmD;s lgh;=

iYd Ndú; lsÍfï§ bvï

ysñlre iy fldka;%d;alre

w;r ,sÅ; wjirhla ,nd

.; hq;=h' l%shd;aul lsÍfï

ksfhdacs;dh;khkays

Wmfoia u; bÈlsÍï

jevìïj, ;djld,sl

Page 24: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

23 | P a g e

jdiia:dk msysgqùu isÿ l<

hq;=h'

5'1'7' mdßißl

l<uKdlrK ie,eiafï

fldgila f,i wjYH

fi!LH yd wdrlaIK

mshjrhka l%shd;aul lsÍu'

Yíoh yd ¥ú,s md,kh"

yÈis wk;=re j<lajd

.ekSug wk;=re weÕùfï

mqjre yd wdrlaIs; ndOl"

m%:udOdr myiqlï iemhSu

5'1'8' ksrka;r ñksiqka iy

r:jdyk ixirKh

fya;=fjka isÿ úh yels

wys;lr n,mEï wju lsÍu

i|yd mshjr .ekSu

5'1'9' ldka;d yd msßñ

Y%ñlhska w;r jegqma

iudk;ajh yd <ud

Y%ñlhska fhdod fkd.ekSu

hk ffk;sl úêúOdk

wkq.ukh lsÍu

5'1'10' yÈis wjia:dj,§

l%shd;aul úh hq;= wdldrh

ms<sn| úêúOdk

uQ,dY%h( 1950 wxl 9 orK bvï w;am;a lr .ekSfï mk;

Page 25: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

24 | P a g e

8' ffk;sl rduqj

fhdacs; jHdmD;sfha ish,qu l%shdldrlï Y%S ,xld rcfha kS;s" fr.=,dis iy wfkl=;a

úêúOdkhkag wkql+,j isÿ l< hq;=h' jHdmD;s l<ukdlrK tallh iy jHdmD;sh l%shd;aul

lsÍfï ksfhdacs;dhkhka úiska tu ffk;sl yd fr.=,dis rduqj u; jHdmD;s l%shdlrlï isÿ

jk nj ;yjqre l< hq;=h' fuu fÊofhys olajkq ,nkafka fhdacs; jHdmD;shg wod< jk cd;sl

m%;sm;a;s" fr.=,dis iy ie,iqï uQ,O¾uhkah'

w& 2005 wxl 13 orK Y%S ,xld wdmod l<ukdlrK mk;

2005 wxl 13 orK Y%S ,xld wdmod l<uKdlrK mk; u.ska rg ;=< we;s wdmod wjodkï

l<ukdlrK wdh;ksl jHqyh ilia lsÍu i|yd wjYH kS;suh moku imhk ,§' mk; u.ska

wdmod l<ukdlrKh ms<sn| cd;sl iNdj kï wdh;khla msysgq jQ w;r tu iNdfõ Wmfoia

u; mj;sk fyda kqÿf¾§ we;súh yels wdmod ;;a;ajhl§ zzcd;sl wdmod ;;a;ajhlaZZ m%ldYhg

m;a lsÍug ckdêm;sjrhdg n,h mjrd we;' tjeks ;;a;ajhl§ idudkH ;;a;ajh wkqj Ndú;

l< fkdyels iïm;a Ndú; lsÍug mßmd,k tallhkag n,h ysñ fõ' wdmod l<ukdlrK

mk; u.ska cd;sl iNdjg" µ& wdmod je<elaùu iy wju lsÍu iïnkaO jevigyka l%shd;aul

lsÍug" wdmod iyk fiajd" mqkre;a:dmk yd m%;sixialrK lghq;= ms<sn| úêúOdk µµ& wdmod

;;a;ajhg fd.ÿrejk" wjodkï wju lsÍu yd wdmodjkag wod< lghq;= lrk mqoa.,hska iy

wdh;k w;r iïnkaëlrKh" l%shdldß jevigyka l%shd;aul lsÍu" wdmod wjulrKhg wod<

jevigyka iy wOHhk fufyh ùu i|yd n,h mjrd we;' wdmod l<ukdlrKh ms<sn|

cd;sl m%;sm;a;sh Y%S ,xldfõ wdmod l<ukdlrKh i|yd mj;sk m%uqL;u m%;smdokhls'

fN!;sl ie,iqï iy m<d;a md,kh ms<sn| rdcH m%;sm;a;sj,g yd ud¾f.damfoaYhkag wkql+,j

bvï mßyrKh" iafõÉPdfjka kej; mÈxÑ ùu iy m%;sixialrK lghq;= j,§ wdmod wjodkï

wju lsÍug th l%shd;aul fõ'

2005 wxl 13 orK wdmod l<ukdlrK mk;g wkqj ckdêm;sjrhd úiska iNdm;s;ajh orkq

,nk wdmod l<ukdlrKh ms<sn| cd;sl iNdj" úiska wdmod ;;a;ajhka mj;sk ia:dk jHdmD;s

jevìï f,i m%ldYhg m;alrk w;r jHdmD;sh l%shd;aul lsÍu i|yd wod< wdh;k iu.

iïnkaëlrKh lsÍug iqÿiq ixúOdkhla m;a lsÍugo Wmfoia ,nd §u isÿ flf¾'

wd& 1950 bvï w;am;a lr .ekSfï mk; iy 2008 bvï w;am;a lr .ekSfï fr.=,dis

rdcH jHdmD;s iy ixj¾Ok lghq;= we;=¿ fmdÿ wruqKq fjkqfjka mqoa.,sl bvï w;am;a lr

.ekSu ms<sn| úêúOdk fuys we;=<;a fõ' fuu mk; i|yd isÿ lr we;s wjidk ixfYdaOkh

jkafka 1986 bvï w;am;a lr .ekSfï mk;a ixfYdaOkh u.sks' 2008 bvï w;am;a lr .ekSfï

fr.=,dis u.ska bvï w;am;a lr .ekSfï rduqjla imhkq ,nhs' Bg wkqj fuu fr.=,disj,g

mgyeks wdldrhg lsisÿ mqoa.,fhl=g bvï w;am;a lr .; fkdyels fõ' ffk;sl rduqj u.ska

wkjYH wdldrhg bvï w;am;a lr.ekSï j<lajd we;' kdh hEï wjulrK jHdmD;sh u.ska

kej; mÈxÑ lsÍï yd bvï w;am;a lr.ekSï wju lsÍug wfmaCId lrkq ,nhs'

Page 26: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

25 | P a g e

we& cd;sl iafõÉPd fkdjk kej; mÈxÑ lsÍfï m%;sm;a;sh

fuu m%;sm;a;sfha uQ,sl wruqK jkafka kej; mÈxÑ lsÍï fya;=fjka mqoa.,hska oßø;djg

m;aúu je<elaùu ;yjqre lr .ekSu i|yd iafõÉPdfjka kej; mÈxÑ lsÍï jevigyka ie,iqï

lsÍu yd l%shd;aul lsÍuhs' óg fmr l%shd;aul l< kej; mÈxÑ lsÍfï jevigyka mqoa.,hskaf.a

iudc wd¾Ól wjyH;djka ms<sn|j m%udKj;aj wjOdkh fhduq fkdlsÍu fya;=fjka

wid¾:l;ajhg m;aj we; (NIRP, 2001)' cd;sl iafõÉPdkq.; kej; mÈxÑ lsÍfï m%;sm;a;shg

^2001& wkqj kej; mÈxÑ lsÍfï jevigyka l%shd;aul lsÍu i|yd m%;sm;a;suh uQ,O¾u 13la

bÈßm;a lr we;'

1& fhda.H úl,am y÷kd .ekSu ;=<ska iafõÉPdfjka kej; mÈxÑ lsÍfï wjYH;dj je<elaùu

fyda wju yels ;rï wju l< hq;= h'

2& kej; mÈxÑh i|yd f;dard .;a mqoa.,hskag Tjqkaf.a Ôjk uÜgu h:d ;;a;ajhg f.k taug

iy jeäÈhqKq lsÍug m%udKj;a mßos iyh úh hq;=h'

3& jHdmD;sl%shdj,sh mqrdu ia;%S mqreI iudkd;au;dj iy idOdrK;ajh iy;sl l< hq;=h'

4& kej; mÈxÑ lsÍu i|yd f;dard .kakd ,o mqoa.,hska tu l%shdj,sh wdrïNfha isgu iuia;

l%shdj,sh mqrjgu l%shdldÍj iyNd.S úh hq;=h' tys§ kej; mÈxÑ lsÍfï ia:dk f;dard.ekSu"

Ôjfkdamdh ixj¾Okh iy jkaÈ f.ùfï úl,amhka ;SrKh lsÍu i|yd kej; mÈxÑ

jkakkaf.a wksjd¾hdhka iyNd.S lr .; hq;= h'

5& w;am;a lr.;a bvula i|yd jkaÈ f.ùfï úl,amh" fjk;a bvula fyda uq,Huh f.ùula

úh yelsh'

6& wysñ jk bvï" f.dvke.s,s" fyda fjk;a j;alï iy cSjfkdamdh ud¾. iïmQ¾Kfhkau

wdjrKh jk mßÈ jkaÈ f.úh hq;=h'

7& jHdmD;sh ie,iqï lsÍfï iy l%shd;aul lsÍfï l%shdj,shg m<d;a iNd iy m<d;a md,k

wdh;khkays iyNd.s;ajh wksjd¾hh fõ'

8& kej; mÈxÑ jk wd.ka;=l iudch fj; wd¾Ól yd iudchSh jYfhka wkq.; ùug wjYH

iyfhda.h ,nd Èh hq;=h'

9& kej; mÈxÑ lrjk ck;dj i|yd wjYHh iudc yd fN!;sl há;, myiqlï iemhsh hq;=h'

10& kej; mÈxÑ lsÍfï jevigyka" kej; mÈxÑ lrjk ck;djf.a iudc wd¾Ól ixj¾Okh

iy;sl lsÍu i|yd isÿ lrk ixj¾Ok lghq;a;la f,i ie,lsh hq;=h'

11& hï mqoa.,hl=g kS;Hdkql+,j wh;aj fkd;snQ bvula bvï w;am;a lr .ekSfï§ bvu

mßyrKh lrkakdg Tjqkaf.a Ôjk uÜgu h:d ;;a;ajhg m;a lsÍu i|yd idOdrK jkaÈhla

,nd Èh hq;=h'

Page 27: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

26 | P a g e

12& kej; mÈxÑ lrk ck;dj w;r wjodkïj,g f.dÿreúh yels mqoa.,hska i|yd Tjqkaf.a

Ôjk ;;a;ajh k.disgqùug úfYaI wjOdkhla fhduq l< hq;=h'

13& jkaÈ f.ùfï iy kej; mÈxÑ lsÍfï uq¿ msßjeh wod< jHdmD;s l%shd;aul lsÍfï ksfhdað;

wdh;k úiska oeßh hq;=h'

wE& 1978 wxl 41 orK kd.ßl ixj¾Ok wêldß mk;

1978 wxl 41 orK kd.ßl ixj¾Ok wêldßh mk; taldnoaO kd.ßl ixj¾Okh yd rg ;=<

wdfhdack m%j¾Okh i|yd Y%S ,xld md¾,sfïka;=j úiska iïu; lrk ,o mk;ls' wud;Hjrhd

úiska kd.ßl ixj¾Ok m%foaY jYfhka m%ldYhg m;a lr we;s ksYaÑ; m%foaYhkays wd¾Ól"

iudchSh yd fN!;sl há;, myiqlï ixj¾Ok l%shdj,sh iy Bg iïnkaê; lghq;= i|yd

taldnoaO ie,iqïlrK iy l%shd;aul lsÍfï hka;%Kh m%j¾Okh lsÍu fuu mkf;a úfYaIs;

wruqKhs' mk;g wkqj kï lrk ,o kd.ßl m%foaY i|yd úêu;a ixj¾Ok ie,iqï iïmdokh

lsÍfï j.lSu kd.ßl ixj¾Ok wêldßhg mejf¾' mk; u.ska m%ldYhg m;alr we;s kd.ßl

m%foaY i|yd ixj¾Ok ie,iqï ilia lsÍfï § iajNdúl iïm;a wdrlaId lsÍu yd tu m%foaYhkays

mdßißl .=Kd;aulNdjh m%j¾Okh lsÍu i|yd wjYH fr.=,dis ilia lsÍug lghq;= lrkq

we;' ;jo" kd.ßl bvï mßyrK m%;sm;a;s yd mdßißl m%ñ;Ska ixj¾Okh iy tu fhdackd

l%shd;aul lsÍu;a úêu;a lsÍu;a isÿ lrkq ,efí'

m%ldYs; kd.ßl ixj¾Ok m%foaYhla ;=< ´kEu ixj¾Ok lghq;a;la kshdukh lsÍfï wêldß

n,h 1982 wxl 04 orK kd.ßl ixj¾Ok wêldß ixfYdaOk mk; u.ska kd.ßl ixj¾Ok

wêldßh fj;g mjrd we;' tneúka 1978 wxl 41 orK ixj¾Ok wêldÍ mkf;a úêúOdk wkqj

tjeks ixj¾Ok lghq;= i|yd kd.ßl ixj¾Ok wêldßfha wkque;sh ,nd .; hq;=h' wêldßfha

fufyhùu" wëlaIKh yd md,kh hgf;a ixj¾Ok lghq;= i|yd wkque;sh ,nd §fï ffk;sl

n,h wêldßh úiska wod< m<d;a md,k wdh;k fj; mjrd § we;' wêldßh úiska kï lrk

,o ish¨u m<d;a md,k wdh;kj, ie,iqï lñgq moaO;shla ia:dms; lr we;' tu lñgq u.ska

ish¨ kùlrK lghq;= iy oekg mj;sk jHqyhkag úl,am bÈlsÍï we;=¿ ish¨u bÈ lsÍï

i|yd wkque;sh ,nd§ug m%:uj tajd mq¿,a f,i mÍCId l< hq;=h' kd.ßl ixj¾Ok m%foaY

;=< kdhhEï wju lsÍfï jHdmD;sh l%shd;aul lsÍfïoS tu m%foaYhka i|yd fhdacs; kd.ßl

ixj¾Ok ie,eiau iu. wkql+, jk mßÈ l%shd;aul l< hq;=h'

b& 1947 wxl 29 orK k.r iNd wd{dmk; iy 1939 wxl 66 orK k.r iNd wd{dmk;

m<d;a md,k wdh;k i|yd wod< wd{dmk;a u.ska n,;, mjrd § we;' m<d;a md,k

wdh;khkag zzish n,m%foaYh ;=< uyck fi!LH" uyck Wmfhda.S;d fiajd yd fmdÿ uxudj;a

iïnkaO ish¨u ;;a;ajhka kshdukh" md,kh lsÍu yd mßmd,kh lsÍu;a ck;djf.a

iqjmyiqj" yd iqnidOkh we;=¿ ish¨ wdldrfha myiqlï iïnkaOfhka lghq;= lsÍu;a m<d;a

md,k wdh;kj,g wh;a ld¾hhak fõ' ^uyk.r iNd wd{d mk;" 4 jk j.ka;sh¦ k.r iNd

wd{dmk;" 4 jk j.ka;sh¦ m%dfoaYSh iNd mk; 3 jk j.ka;sh&' fuu ffk;sl ;;a;ajh hgf;a

kj f.dvke.s,s bÈlsÍu yd mj;sk f.dvkeÕs,s kùlrKh lsÍu i|yd wod< m<d;a md,k

Page 28: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

27 | P a g e

wdh;kfha wkque;sh ,nd .; hq;=h' kd.ßl ixj¾Ok wêldßh mk; hgf;a m%ldYhg m;alr

we;s uyk.r iNd iy k.r iNd n,m%foaYhka ;=< ksjdi bÈ lsÍfï§ fyda ixj¾Ok lghq;=

isÿ lsÍfï§ wod< k.rdêm;sjrhdf.a fyda iNdm;sjrhdf.a wkque;sh ,nd .ekSu wjYH fõ'

;u md,k n,m%foaYh ;=< ixj¾Ok lghq;= kshdukh lsÍfï n,h kd.ßl ixj¾Ok wêldßh

úiska k.rdêm;sjrhd fyda iy m<d;a md,k wdh;kfha iNdm;sjrhd fj; mjrd we;' kd.ßl

ixj¾Ok wêldßh úiska m%ldYhg m;a lr we;s m%dfoaYSh iNd n, m%foaYhkag wh;a kd.ßl

m%foaY ;=< ksjdi bÈlsÍu fyda fjk;a ixj¾Ok lghq;= i|yd wod< m%dfoaYSh iNd

iNdm;sjrhdf.a wkque;sh ,nd .ekSu wksjd¾h fõ' m<d;a md,kh ms<sn| cd;sl m%;sm;a;sh

u.ska m%foaYSh ixj¾Ok ie,iqïlrKh iy ukdj taldnoaO jQ .%dóh yd m%dfoaYSh ie,iqïlrK

mßirhla ks¾udKh lsÍug m<d;amd,k wdh;khkaf.a iyNd.s;ajh ;yjqre lrkq ,nhs'

fuu m%;sm;a;sh u.ska ;u md,k n,m%foaYh ;=< ie,iqï n,Odßhd njg m<d;a md,k wdh;kh

m;alsÍu yryd cd;sl fN!;sl ie,iqï kS;sh ms<sn| m%;sm;a;sh ukdj l%shd;aul jk ;yjqre

lr we;' ta wkqj m<d;a md,k wdh;khkaj,g ;u n, m%foaYh ;=< fN!;sl ie,iqï yd

idOdrK udkj ixj¾Okhla we;s lsÍug wod< ie,iqï ilia lsÍfï n,;, mejÍ we;' tu

;;a;ajh Tjqka i;= úIh m:h mq¿,a lsÍug fya;=fõ' fuu jHdmD;shg wod<j kdh hEï

wjulrK mshjrhka l%shd;aul lsÍug m%:uj wod< uyk.r fyda k.r iNdfõ ie,iqï lñgqfõ

wkque;sh ,nd .ekSu wjYH fõ'

kdhhdfï wjodku wju lsÍu i|yd wkd.;fha § isÿúh yels nEjqï wia:djr;ajhkaf.ka Ôú;

yd foam< iqrCIs; lsÍfï wruqKska nEjqïj, bÈlsÍï lghq;= i|yd hï hï iSudjka mkjd we;'

ta wkqj" nÿ,a," .d,a," yïnkaf;dg" l¿;r" uykqjr" lE.,a," ud;f,a" ud;r" kqjrt<sh"

r;akmqr hk Èia;%slal 10 ys y÷kd.;a kdh hEï wjodkï we;s m%foaYhkays nEjqïj, bÈlsÍï

lghq;= i|yd cd;sl f.dvke.s,s m¾fhaIK ixúOdkfha tlÕ;djh ,nd .ekSu wksjd¾h fõ'

Page 29: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

28 | P a g e

9' oekqj;a lsÍu iy md¾Yajlrejkaf.a odhl;ajh

jHdmD;sh msßie,iqïlrKfha yd l%shd;aul lsÍfï m<uq mshjr f,i n,mEug ,lajk

mqoa.,hska iu. idlÉPd lsÍu yd Tjqka oekqj;a lsÍu isÿ l< hq;=h' tys§ ck;dj fj; ksjrÈ

f;dr;=re iemhSu ;=<ska jHdmD;sh ms<sn| ÿ¾u; ke;s lsÍug;a n,mEug ,lajk ck;dj w;r

jHdmD;sh ms<sn| úYajikSh;ajh f.dvke.Su iy jHdmD;sfha úksúo Ndjh j¾Okh l< hq;= h'

jHdmD;sh ms<sn| isÿ lrk oekqj;a ùfï jevigykaj,§ f;dr;=re yqjudre lr .ekSu"

Tjqkaf.ka ,efnk m%;spdrj,g weyqïlka §u" ;SrK .ekSfï idlÉPd i|yd iïnkao lr .ekSu

iy jHdmD;sh l%shd;aul lsÍu i|yd uyck iyfhda.S;dj ,nd .ekSu hk lreKq flfrys

wjOdkh fhduq flf¾' fuu oekqj;a lsÍfï jevuq¿ wldr lsysmhlg isÿ l< yelsh' Wod( fmdÿ

/iaùï ixúOdkh lsÍu" b,lal.; lKavdhï idlÉPd" .Dy tall ióCIK fyda ;ks mqoa.,

oekqj;a lsÍï

9'1 md¾Yjlrejka ms<sn| úia;rh

fuu jHdmD;shg wod< md¾Yjlrejka hkq jHdmD;sh ms<sn| Rcq Wkkaÿjla olajk iy oekqj;a

lsÍfï l%shdj,shg iyNd.S úh yels md¾Yjhkah' tu md¾Yjlrejka jHdmD;sfha iajNdjh u;;

m%d:ñl yd oaú;Shsl jYfhka fldgia follg j¾. lrkq ,nhs' m%d:ñl md¾Yjlrejka hg;g

n,mEug ,lajk mqoa.,hska" jHdmD;sfha m%;s,dNSka" Odrl m%cdj" jHdmD;s iyfhda.S;d

ksfhdacs;dh;k ^ud¾. ixj¾Ok wêldßh" Y%S ,xld ÿïßh fiajh" m%dfoaYSh yd Èia;%sla

f,alïjreka" wd.ñl kdhlhska" l,dm wOHdmk ld¾hd, jeks wdh;k& iy jdßud¾. iy c,

iïm;a yd wdmod l,ukdlrK wud;HdxYh yd uqo,a wud;HdxYh wh;a fõ'

oaú;Shsl md¾Yjlrejka hg;g jHdmD;sh ms<sn| Wkkaÿjla olajk m<d;a iNd yd m<d;a md,k

n,OdÍka" kd.ßl ixj¾Ok wêldßh" foaYmd,k wêldßh" jHdmD;s iïmdolhska" ffk;sl

lghq;= ms<sn| lghq;= lrk lKavdhï" ,shdmÈxÑ isú,a ixúOdk iy jHdmD;shg jl%j iïnkaO

jk fjk;a mqoa.,sl yd rdcH n,OdÍka wh;a fõ'

B<`. mshjr jYfhka ,shdmÈxÑ isú,a ixúOdk iy jHdmD;sfha ld¾hCIu;dj iy M,odhS nj

j¾Okh lr .ekSu i|yd jeo.;a jk fjk;a mqoa.,hska iy lKavdhï ms<sn| úia;rhla ilia

l< hq;=h' md¾Yjlrejka iu`. b;d ie,ls,af,ka ie,iqï l< oekqj;a lsÍfï yd iyNd.s;aj

l%shdj,shla ilia lsÍu wjYH jk w;r bka miqj f;dr;=re fnod yeÍfï l%ufõoh ms<sn|

tl`.;djhlg t<ôh hq;=h'

9'2 md¾Yjlrejka oekqj;a lsÍu yd iyNd.s;ajh

jHdmD;sfha úksúoNdjh iy n,mEug ,lajQjka yd cd;sl f.dvke.s,s m¾fhaIK ixúOdkh

w;r wjfndaOh mq¿,a lsÍu i|yd jHdmD;sh wdrïN jk wjia:dfõ§u n,mEug ,lajk

mqoa.,hskag Tjqkaf.a whs;Ska yd j.lSï ms<sn| mQ¾K oekqj;a Ndjhla ,ndÈh hq;=h' ta i|yd

jHdmD;sh ms<sn| f;dr;=re myiqfjka ,nd .ekSug yd wjfndaO lr .ekSug wjia:dj mej;sh

hq;= w;r wjYH wjia:dj,§ ;u uõ NdIdjg mßj¾;kh lr Èh hq;=h' ;jo" úoHq;a yd uqøs;

Page 30: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

29 | P a g e

udOH Tiafia fukau fmdÿ oekaùï mqjre" w;am;%sld iy ksjiska ksji fj; f.dia jHdmD;sh

ms<sn| oekqj;a l< hq;=h'

oekqj;a lsÍfï Wml%uhla jYfhka uyck;dj oekqj;a lsÍfï fmd;a msxpla Ndú; lrkq we;'

ta ;=< n,mEug ,la jQ mqoa.,hskaf.a whs;Ska ms<sn| wod< ish¨ f;dr;=re we;=<;a úh hq;=h'

wkq jHdmD;s m%foaYhkays wod< ish¨ .Dy tall w;r tu fmd;a msxp fnod yeßh hq;=h' n,mEug

,la jQ mqoa.,hskag ysñjk jkaÈ iy Tjqkaf.a cSjk uÜgu h:d ;;a;ajhg m;a lsÍug .kq ,nk

mshjrhka ms<sn| mQ¾Kj wjfndaO lr .ekSug yelsjk mßÈ isxy, fou< NdIdj,ska fuu

fmd;a msxp m%ldYhg m;al< hq;= h' ta ;=<

• jHdmD;sh ms<sn| flá úia;rhla

• jHdmD;sh l%shd;aul lsÍfï§ isÿ úh yels n,mEï

• jkaÈ f.ùfï l%shdldrlï iy jHdmD;s l%shdldrlï u; n,mEug ,lajQjkag ysñjk

whs;Ska

• cSjfkdamdh ud¾. h:d ;;a;ajhg m;a lsÍfï l%shdj,sfha o< ie,eiau

• n,mEug ,lajQjka iy Odrl m%cdjo we;=¿j m%cd oekqj;a lsÍu iy iyNd.s;ajh

• jHdmD;sh Ndr m%Odk ks,Odßhdf.a ku iy ;k;=r we;=<;aj ilia lrkq ,nk

jevigyka ie,eiau

• jeäÿr f;dr;=re oek .ekSu i|yd Èia;%sla m%Odk ks,OdÍka iïnkaO lr .ekSug wod<

f;dr;=re

j.=j 08( úúO jHdmD;s wÈhrj,§ md¾Yjlrejka oekqj;a lsÍu iy iyfhda.S;d l%shdldrlï

jHdmD;sfha wÈhrhka oekqj;a lsÍfï l%shdldrlï

iQodkï lsÍu yd uQ,sl

ld¾hhka

• jHdmD;s md¾Yjlrejkaf.a ^m%d:ñl yd oaú;Shsl& f;dr;=re we;=<;a o;a; ixÑ;hla ks¾udKh lsÍu'

• f;dr;=re ,nd.ekSfï l%u ilia lsÍu yd fnod yeÍu i|yd ie,iqï ilia lsÍu'

• bvï wjYH;dj" bvï .eg¨" úl,am bvï" ysñlï ms<sn| osia;%sla f,alï ld¾hd,fha ie,iqï wOHCIjrhd" m%dfoaYSh f,alï iy fld,ks ks,OdÍ

iu`. m%Odk lreKq ms<sn| idlÉPd lsÍu'

• kdh hEï wju lsÍfï l%shdj,sfha m%dfoaYSh n,mEu iy kdh hEï wju l< ia:dkhka l<ukdlrKh ms<sn| m<d;a md,k iyldr flduidßia" m%dfoaYSh f,alï iy m<d;a md,k wdh;khkays

flduidßia$f,alï iu. idlÉPd lsÍu

• wdmod l<ukdlrK uOHia:dkh iy wod, fjk;a md¾Yjlrejka iu`. m%cd mQ¾j iQodku" mQ¾j

Page 31: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

30 | P a g e

wk;=re we`.ùu" yÈis bj;a lsÍfï l%ufõoh ms<sn|

oekqj;a lsÍu'

jHdmD;s ie,iqï lsÍu yd

msßie,iqïlrKh

• bj;a lsÍug fyda Odrl m%cdj njg m;aùug bv we;s mqoa.,hska yd lKavdhï iu. /iaúï meje;aùu yd jd¾;d lsÍu

• kej; mÈxÑ lsÍfï yd wdodhï ud¾. m%;sia:dmkh lsÍfï úl,amhka ms<sn| n,mEug ,lajk mqoa.,hska oekqj;a lsÍu'

• jHdmD;sfha n,mEu we.hsu i|yd n,mEug ,lajk ck;djf.a iyNd.s;ajh

• kej; mÈxÑ" wdodhï m%;sia:dmkh iy jkaÈ f.ùu i|yd wdh;k.; iyNd.s;aj rduqj

• kej; mÈxÑ lsÍug fhduq úy yels mjq,a" Odrlhska" m%cd mdol ixúOdk jeks md¾Yjj,ska kej; mÈxÑ

lsÍfï ia:dk f;dard .ekSu i|yd f;dr;=re ,nd .ekSu

• n,mEug ,lajQjkaf.a ksfhdackhlao iys;j ÿla.ekú,s i|yd iyk ie,iSfï l%ufõohla

ia:dms; lsÍu

• ÿla .ekú,s i|yd iyk ie,iSfï lñgqj iu. wjfndaO;d .súiqulg t<öu yd fldkafoais iy ks¾foaY fnod yeÍu

l%shd;aul lsÍu

• kej; mÈxÑ lsÍfï ie,eiau l%shd;aul lsÍfï§ u. yeÍug bv we;s mqoa.,hskaf.a iyNd.s;ajh

• kej; mÈxÑ lsÍï l%shdj,sh i|yd m%cd mdol ixúOdk iy fjk;a wdh;kj, ueÈy;a ùu'

• cSjfkdamdy yd wdodhï ud¾. m%;sia:dmkh lsÍfï§ m%cd mdol ixúOdkj, yd md¾Yjlrejkaf.a

iyfhda.h ,nd .ekSu'

• ;SrK .ekSfï lñgqj,g n,mEug ,lajQjka iïnkao ùu

• ÿla .ekú,s i|yd iyk ie,iSfï lñgq l%shdldß;ajh id¾:lj nj ;yjqre ùu'

• kshduk yd we.hSfï ld¾hfha§ n,mEug ,lajQjkaf.a iyNd.s;ajh

Page 32: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

31 | P a g e

10' ms<shï fh¥ jevìï iy l<ukdlrKh

2009 j¾Ifha§ ilia lrk ,o m<d;a md,kh ms<sn| cd;sl m%;sm;a;sh u.ska ;u n,m%foaYh

;=< fN!;sl mßirh wdrCId lsÍfï yd jeä ÈhqKq lsÍfï n,h m<d;a md,k wêldßh fj;

mjrd § we;' fuu m%;sm;a;sh yryd ie,iqïlrK yd iïnkaëlrK l%shdj,sfha§ m%dfoaYSh

mßmd,kh yd m<d;a md,kh fmdÿ wruqKlg f.k taug rch úfYaI wjOdkhla fhduq lrkq

,nhs' ta i|yd fuu md¾Yj fol w;r fhda.H wdh;ksl wjldYhla iy iycSjkh i|yd jQ

hdka;%Khla ks¾udKh flf¾' fuu m%;sm;a;sh u.ska ;jÿrg;a iuia; Èia;%sla wdmod

l<ukdlrK m%;sm;a;s rduqj ;=< wod< m<d;a md,k wêldßh ;u n,m%foaYfha wdmod fmr

iQodku wdmod wju lsÍu iy l<ukdlrKh flfrys l%shdldÍj ueÈy;aùula isÿ lrk nj

;yjqre flf¾' cd;sl f.dvke.s,s m¾fhaIK ixúODkhg bvï w;am;a lr .ekSu iïnkaOfhka

kS;suh n,hla fkdue;' fmdÿ bvï ms<sn| whs;sh ysñjkafka wod< m%dfoaYSh f,alï

fldÜGdifha m%dfoaYSh f,alïjrhdgh' fuu ;;a;ajh ;=< kdh hEu wju lrk ,o jevï

wdrCId lsÍu$ kv;a;= lsÍu yd cd' f.d' m' i' Wmfoia u; wod< ia:dk Ndú; lsÍu i|yd

;%s;aj md¾Yùh .súiqulg t<ôh hq;=h' tu .súiqfuys md¾Yjlrejka jkafka wod< m<d;a md,k

wêldßh" wod< m%dfoaYSh f,alïjrhd iy cd;sl f.dvke.s,s m¾fhaIK ixúOdkhhs' ta wkqj

kdh hEï wju lrk ,o ia:dkhka Ndú; lsÍug wod< m<d;a md,k wêldßhg wkque;sh ,nd

Èh yels w;r tys§ kd.ßl ixj¾Ok wêldßh úiska ilia lrk ,o ixj¾Ok ie,iqï

flgqïm;a$ .eiÜ m;%j,g iy cd;sl f.dvke.s,s m¾fhaIK ixúOdkfha ud¾f.damfoaY u;

l%shd;aul lrk ixj¾Ok lghq;=j,g wkl+, úh yelsh'

11' .eg¨ úYaf,aIKh iy ÿla .ekú,s bÈßm;a lsÍfï l%ufõoh

ÿla .ekú,s i|yd iyk ie,iSfï hdka;%Kh hkak ÿla .ekú,s i|yd wfmaCId lrk iy

imhk iykh wkqj wdh;khla" WmlrK" l%ufõohka yd l%shdj,shla fõ' iqmßCIdldÍj

ie,iqï lsÍu yd l%shd;aul lsÍu ;=<ska ÿla .ekú,s je<elaùu i|yd m%udKj;a wjOdkhla

fhduq l< hq;=h' tfy;a ixlS¾K jHdmD;s l%shd;aul lsÍfï§ ÿla.ekú,s we;s ùu md,kh l<

yels fkdfõ' tneúka n,mEug ,lajk mqoa.,hska fyda lKavdhïj,g ;u ÿla.ekú,s i|yd

idOdrK fyda w,dNhg iudk uÜgfï iykhla ,eîu fyda ;u wfmaCIdjka ;Dma;su;a jk

wdldrfha úi÷ula ,nd §u i|yd wdh;k.; ÿla .ekú,sj,g iyk ie,iSfï hdka;%Khla

ia:dms; lrkq ,efí' tu hdka;%Kh yryd fhda.H iyk ie,iSu ;=<ska n,mEug ,lajk

mqoa.,hska ;=< jHdmD;sh ms<sn| úYAjikSh;ajh ;yjqre lrkq ,nhs' jHdmD;sh ie,iqï lr we;s

ld, rduqjg wkql+,j l%shd;aul lsÍug tu úYajdikSh;ajh b;d jeo.;a fõ' tfiau n,mEug

,lajk mqoa.,hskag myiqfjka tu hdka;%Kh fj; m%fõY ùug yelshdj mej;Su fukau

hdka;%Kfha úksúoNdjh" msßjeh M,odhS nj" ld¾hCIu;dj iy ÿla.ekú,s i|yd blauka

m%;spdr oelaùu hk .=Kdx. b;d jeo.;a fõ'

ÿla .ekú,s ,nd .ekSug iy tajdg iyk ie,iSug l%shd;aul jk hdka;%Kfha wÈhr ;=kls'

1' ÿla .ekú,s i|yd iyk ie,iSfï m%dfoaYSh lñgqj

Page 33: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

32 | P a g e

2' ÿla .ekú,s i|yd iyk ie,iSfï Èia;%sla lñgqj

3' iajdëk ÿla .ekú,s uKav,h

ÿla .ekú,s i|yd iyk ie,iSfï m%dfoaYSh lñgqj( fuys§ n,mEug ,lajQjka ;u ÿla.ekú,a,

jHdmD;s l<ukdlrK tallfha iudc ixj¾Ok ks,OdÍjrhd fj; bÈßm;a l< hq;=h' tu

tallfha fcHIaG iudc wdrCIK úfYAI{ ks,OdÍjrhdf.a u. fmkaùu hgf;a iudc ixj¾Ok

ks,OdÍjrhd úiska tu ÿla .ekú,a," ÿla .ekú,s i|yd iyk ie,iSfï m%dfoaYSh lñgqj fj;

bÈßm;a l< hq;=h' bka wk;=rej tu ÿla .ekú,s mQ¾K jYfhka mß.Kl.; l< o;a;

ixÑ;hla ;=<g we;=<;a lrkq ,nhs' tu mß.Kl.; o;a; ixÑ;h jHdmD;sh wdrïN lsÍug

m%:uj ilia lrkq ,nk w;r jHdmD;s wOHCIjrhdf.a Rcq wëCIKh hgf;a jHdmD;s

l<ukdlrK tallh úiska mj;ajdf.k hkq ,nhs' lsishï jHdmD;s l%shdldrlula fya;=fjka

isÿjk ydks ;lafiarelrKh ms<sn|j" ysñlï ms<sn|j fyda n,mEug ,lajQ mqoa.,hska w;r

we;sjk .eg¨ úi|Sfï§ wod< .%du ks,OdÍjrhdf.a iyfhda.h ,nd .; hq;=h' ÿla .ekú,s

i|yd iyk ie,iSfï hdka;%Kh l%shd;aul jkafka n,mEug ,lajk mqoa.,hska yd jHdmD;s

iyfhda.S;d wdh;k hk fomd¾Yjhu tl`. jk mßÈh' tu l%shdj,sfha§ m%foaYh ms<sn|j ukd

oekqj;a Ndjhla iys; .%du ks,OdÍjrhdf.a iyfhda.h u; ÿla .ekú,s i|yd iyk ie,iSug

Wmßu W;aidyhla orkq ,efí' jHdmD;s tallhg ÿla.ekú,s Ndr§fuka miq i;shl ld,hla

;=< ta ms<sn| ;SrKh ,nd Èh hq;=h'

ÿla .ekú,s i|yd iyk ie,iSfï Èia;%sla lñgqj¦ hï fyhlska ÿla .ekú,s i|yd fomd¾Yjh

tl`. jk úi÷ulg t<öug fkdyels wjia:djl§" Bg wod< ish¨ ,sms f,aLk iys;j tu ÿla

.ekú,a, osia;%sla lñgqj fj; fhduq l< hq;=h' tu ld¾hh jHdmD;s l<ukdlrK tallfha

iudc ixj¾Ok ks,Odßhd úiska isÿ lrkq ,efí' Èia;%sla lñgqjg bÈßm;a lrkq ,nk ÿla

.ekú,s i|yd i;s foll ld,hla ;=< ;SrKhla ,ndÈh hq;= w;r ta i\yd jHdmD;s iyfhda.S;d

wh;khkays ks¾foaY I,ld ne,shh q;=h' ÿla .ekú,s i|yd i|yd iyk ie,iSfï hdka;%Kh

iu. noaO jQ ukd wdh;ksl jHqyhlska osia;%sla lñgqj iukaú; fõ' fuu Èia;%sla lñgq

hka;%Kh wod<j¦ idudcslhskaf.a úia;r" ÿla.ekú,s úNd. lsÍfï hdka;%Kh" meñKss,s Ndr

ÿla.ekú,s i|yd iyk ie,iSfï m%dfoaYSh lñgqfõ idudcslhska¦

• wod< jifï .%du ks,Odßjrhd

• n,mEug ,lajQ mqoa.,hkaf.a ksfhdacs;hl=

• m<d;a md,k ksfhdacs;fhl=

• m%dfoaYSh iudc ixj¾Ok ks,OdÍjrhd

• m%dfoaYSh wdmod iyk fiajd ks,OdÍ

• jHdmD;s l<ukdlrK tallfha iudc ixj¾Ok ks,OdÍjrhd

Page 34: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

33 | P a g e

.ekSu iy ;SrK .ekSfï l%ufõoh ms<sn|j mq¿,a oekqj;a lsÍfï jevigykla l%shd;aul l<

hq;=h' fï i|yd m%dfoaYSh f,alï ld¾hd,fha .%dóh ixj¾Ok ks,OdÍjrhd" ,shdmÈxÑ isú,a

ixúOdk iy m%cd mdol ixúOdk hkdÈfha iyfhda.h ,nd .; hq;=h' fuu jHdmD;sh l%shd;aul

lsÍfï§ wfmaCIs; ÿla.ekú,s f,i jkaÈ f.ùfï wkqmd;h" f;dard .ekSfï ks¾Kdhl" kej;

mÈxÑ lsÍfï ia:Dk" tu ia:dkhkays mj;sk fmdÿ Wmfhda.S;d fiajd myiqlïj, .=Kd;aul

Ndjh hkdÈh ms<sn|j fyda wys;lr iudchSh n,mEu wju lsÍug yd ;lafire lsÍug fuu

m%;sm;a;s rduqj ;=< Ndú; lrkq ,nk ud¾f.damfoaYhka ms<sn|j fyda w;Dma;slr ;;a;ajhka

we;súh yelsh'

ÿla.ekú,s i|+yd iyk ie,iSfï Èia;%sla lñgqfõ l%shdldß;ajhg wod< úêúOdk

w& ÿla .ekú,s bÈßm;a lsÍu i|yd ks¾foaYs; whÿï m;%h ^weuqKqu 3 - wdo¾Y whÿï m;%h&

wd& jHdmD;s l<ukdlrK tallfha iudc ixj¾Ok ks,Odßhd úiska ÿla .ekú,sj,g weyqïlka

§u" tajd ,shdmÈxÑ lsÍu iy j¾. lsÍu ms<sn| l%ufõoh f,aLk.; lsÍu

we& meñKs,s md¾Yjh tl`. jQ ;SrK iy hï isÿ ùula ms<s.ekSug fyda m%;sfCIm lsÍug

fya;= f,aLk.; lsÍu

b& ;SrK l%shd;aul lsÍu¦ iy

B& ksjerÈj l%shd;aul lrùu" kshdukh iy m%f,aLkh

iajdëk ÿla.ekú,s i|yd iyk ie,iSfï uKav,h¦ ÿla.ekú,s i|yd iyk ie,iSfï Èia;%sla

lñgqj úiska ,ndÿka ;SrKhgo n,mEug ,lajQ md¾Yjh tl`. fkdjkafka kï Tjqkag ;u ÿla

.ekú,s iajdëk uKav,hg bÈßm;a l< yelsh' fuu uKav,h" jdßud¾. iy c, iïm;a yd

wdmod l<ukdlrK wud;HdxYfha iy iyldr f,alï ^ixj¾Ok&" ;lafiarelrk

fomd¾;fïka;=fõ kS;S{jrhl= iy m<uq fY%aKsfha úY%dñl mßmd,k ks,Odßfhl=f.ka

ÿla.ekú,s i|yd iyk ie,iSfï Èia;%sla lñgqfõ idudcslhska¦

• w;sf¾l Èia;%sla f,alï ^bvï& - iNdm;s

• m%dfoaYSh f,alï fyda iyldr m%dfoaYSh f,alï

• uekqïm;s fyda Tyqf.a$wehf.a ksfhdaxs;hl=

• m%Odk ;lafiarelre fyda Tyqf.a$wehf.a ksfhdacs;hl=

• ud¾. ixj¾Ok wêldßfha ksfhdacs;hl=

• Y%S ,xld ÿïßh fiajfha ksfhdacs;hl=

• jHdmD;s l<ukdlrK tallfha fcHIaG iudc wdrCIK úfYaI{

• jHdmD;s l<ukdlrK tallfha iudc ixj¾Ok ks,OdÍ

Page 35: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

34 | P a g e

iukaú; fõ' fuu uKav,fha iNdm;sjrhd f,i jdßud¾. iy c, iïm;a yd wdmod

l<ukdlrK wud;HdxYfha iy iyldr f,alï ^ixj¾Ok& lghq;= lrkq ,nhs' uKav,h úiska

ÿla.ekú,s ms<sn| mÍCId lr i;s foll ld,hla ;=< ish ;SrKh jHdmD;s wOHCIjrhd fj;

,nd Èh hq;=h' wOHCIjrhd úiska tu ;SrKh n,mEug ,lajQ md¾Yjhg ,sÅ;j oekqï fokq

,efí' hï fyhlska iajdëk uKav,h úiska .kq ,nk ;SrKhgo n,mEug ,lajQ md¾Yjh

tl`. fkdjkafka kï Tjqkag ta ms<sn|j wêlrKhg fhduq úug wjia:dj mj;S'

ÿla .ekú,s i|yd iyk ie,iSfï hdka;%Kh

Page 36: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

35 | P a g e

12' kshdukh iy wëCIKh

jHdmD;s l<ukdlrK tallh ;=< jHdmD;s l%shdldrlï kshdukh yd jd¾;d lsÍfï

hdka;%Khla ia:dms; lrkq ,nhs' fuu hdka;%Kh iudc wdrCIK l%ufõohkag wkql+,j

l%shd;aul jk w;r tu.ska jHdmD;sh ;=< iudchSh wdrCIK l%ufõohka M,odhSj yd

ld¾hCIuj fhdod .kafkao hkak ;yjqre flf¾' Bg wu;rj iajdëk iudchSh wdrCIK

kshdukhkao we;=¿j kshduk yd jd¾;d lsÍï i|yd hdka;%Khlao ia:dms; lrkq ,nhs'

jHdmD;sh ;=< l%shd;aul lrkq ,nk iudchSh wdrCIK jevigykaj, m%.;sh ms<sn|j úêu;aj

f;dr;=re /ialsÍfï yd jHdmD;s l<ukdlrK tallh yryd md¾Yjlrejka fj; ks.uk

bÈßm;a lsÍfï j.lSu tu hdka;%Khg mejf¾' fuu l%shdj,sfha iuia; wruqK jkafka kdh

hEï wjulrK l%shdud¾.hkays m%ldYs; m%;sM, w;am;a lr .ekSu ;yjqre lsÍuhs' kshduk

hdka;%Kh ;=<¦ ud¾f.damfoaY" kshuhka yd fldkafoais" kshduk o¾Yl" l%shd;aul lsÍfï

hdka;%Kh yd l%ufõo" l%shd;aul l< hq;= jdr .Kk" ,sms f,aLk ieliSu yd jd¾;dlrK

l%shdldrlï wka;¾.; fõ'

kshduk ld¾hhka yd j.lSï

iudc wdrCIK jevigyk ;=< kshduk ld¾hhka yd j.lSï lsysmhla y÷kd .; yelsh' fuu

kshduk ld¾hhka yd j.lSï iuia; jHdmD;s l<ukdlrK moaO;shg wkq.; úh hq;= w;r

jHdmD;sfha md¾Yjlrejka iy n,mEug ,lajQ mjq,a yd ck;dj iu`. f;dr;=re yqjudre lr

.ekSug yelsjk mßos ixúOdkh l< hq;=h'

w& md¾Yjlrejkaf.a iuq¿j

iudchSh l<ukdlrK l%shdj,sh i|yd iyfhda..S;djla f.dvke.Sug wu;rj n,mEug ,lajQ

kej; mÈxÑ l< ck;djf.a ksfhdackhlao iys;j md¾Yjlrjkaf.a iuq¿jla ia:dms; lrkq

,nhs' tu iuq¿j j¾I follg jrla /iajk w;r tu iuq¿jg iudchSh l<ukdlrK tallh

úiska mj;sk iudc wdrCIK jevigykays m%.;sh iy B<`. iuq¿j olajd jevigyka

l%shdldß;ajh oelafjk jd¾;djla bÈßm;a l< hq;=h' fuu iuq¿fõ§ tu jd¾;dj iudf,dapkh

lsÍu" l%shd;aul lsÍfï .eg¨ y÷kd .ekSu" fhdacs; wjodkï wjulrK mshjrhka yd

md¾Yjlrejkaf.a iïnkaO;d i,ld ne,Su hkd§ lreKq flfrys wjOdkh fhduq flf¾'

wd& jHmD;s l<ukdlrK tallh

jHmD;s l<ukdlrK tallh fuu jHdmD;sfha iuia; iudf,dapk ld¾hh isÿ lrkq ,nk

w;r Bg udisl jHdmD;s l%shd;aul lsÍfï lñgq /iaùug kshduk yd we.hSï tall úiska

bÈßm;a lrkq ,nk kshduk jd¾;d ,eìh hq;=h' kdh hEï wjulrK jHdmD;sh l%shd;aul

lrk m%foaYhkays mÈxÑj isák ck;dj ms<sn| kshduk ld¾hh i|yd fuu tallh ;=< o;a;

ixÑ;hla ia:dms; lrkq ,nhs' tu o;a; moaO;sh ;=<g we;=<;a lrkq ,nk tla tla f.dvke.s,s

i|yd ,shdmÈxÑ wxlhla ,nd fok w;r ta hgf;a Tjqka ms<sn| f;dr;=re /ia lrkq ,nhs' ta

;=< µ& fmdÿ f;dr;=re" µµ& l=gqïNfha m%cd úoHd;aul f;dr;=re" µµµ& bvï mßyrKh iy ksjdi

Page 37: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

36 | P a g e

tallhkays f;dr;=re" µ¶& wdmod n,mEu" ¶& f.k we;s wdmod wjulrK mshjrhka we;=<;a fõ'

fuu o;a; moaO;sh ;+<ska tla tla wkq jHdmD;sj,g wod<j úia;rd;aul ixLHdkuh f;dr;=re

^m%;sY;" ixLHd; jeks& ,nd .; yelsfõ' fuu o;a; moaO;sh l<ukdlrKfha iy úYaf,aIKh

lsÍfï j.lSu iudc wdrCIKh ms<sn| úfYaI{hl= fj; mejfrk w;r jHdmD;sfha tla tla

wÈhrg wod<j ksjdi tallhkag isÿjk n,mEu iy fjkialï wkqj o;a; moaO;sh hdj;ald,Sk

l< hq;=h'

kshduk yd we.hSfï tall

mdßißl yd iudchSh l<ukdlrK tallhkau kshduk yd we.hSfï tall jYfhka l%shd;aul

fõ' tu tallhkays j.lSu jkqfha

• jHdmD;s l<ukdlrK tallhg wjYH ikaksfõok yd ;dCIKsl iyfhda.h ,nd §u

• iuchSh l<ukdlrK jevigykg wod<j o;a; moaO;shla ks¾udKh lsÍu iy jd¾;d

lsÍfï l%ufõohla ia:dms; lsÍu

• kshduk msßie,iqï wkqj jd¾;d ilia lsÍu yd bÈßm;a lsÍu" iy¦

• úfYaIfhka md¾Yjlrejkaf.a iuq¿j i|yd Ndysr kshduk hdka;%Khla ia:dms; lsÍu

fuu l%shdldrlï u; mokïj kshduk hdka;%Kh l%shd;aul fõ' tu hdka;%Kh my; oelafjk

l%shdj,sh" m%;sM," m%;sM, oelafjk o¾Ylhka we;+<;a rduqj hgf;a l%shd;aul fõ'

j.=j 09' iudchSh wdrCIK l%shdldrlï kshdukh yd we.hSu i|yd jk o¾Yl yd úp,Hhka

o¾Ylhka úp,Hhka

w& iyNd.s;ajh yd WmfoaYkh

▪ md¾Yjlrejkaf.a /iaùï iy WmfoaYkh i|yd iyNd.s;ajh

▪ md¾Yjlrejkaf.a ixúOdk úiska fCI;% ksÍCIKhka isÿ lsÍu

▪ wruqK" ia:dkh" iyNd.s;ajh hkdÈh u; iyNd.Sjkafka iyNd.s;ajh yd WmfoaYk ixLHdj

wd& YlH;d j¾Okh yd mqyqKq lsÍu

▪ ld¾hh uKav,hg yd fjk;a ks,OdÍkag ,ndfok mqyqKq jevugyka iy tajdg iyNd.S jk ixLHdj

▪ y÷kajd fokq ,nk moaO;s yd l%shdj,Ska ixLHdj

we& ÿla .ekú,s i|yd iyk

▪ j¾.h wkqj ,enqKq ÿla.ekú,s ixLHdj yd iyk ie,iSfï luqgj úiska úi÷ï ,ndÿka ixLHdj¦ iyk imhk ,o" m%;spdr oelaùfï ld, iSudj

wE& ysñlï iy jkaÈ f.ùu

▪ w,dNfha iajNdjh wkqj jkaÈ ysñjQ mqoa.,hska .Kk

▪ kej; mÈxÑ lsÍï i|yd iyh ,o mqoa.,hska .Kk

Page 38: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

37 | P a g e

b& ixialD;sl yd m%cd j;alï m%;sia:dmkh

▪ kej; ia:dk.;$ m%;sia:dmkh l< hq;= m%cd j;alï ixLHdj

▪ kej; ia:dk.;$ m%;sia:dmkh l< m%cd j;alï ixLHdj

B& f.dÿre úh yels l=gqïN" lKavdhï iy mqoa.,hska

▪ iyh wjYH f.dÿre úh yels mqoa.,hska ixLHdj ^ÿmam;=ka" ldka;djka" <uqka iy wdndê;hska&

▪ iyh ,enQ f.dÿreúh yels lKavdhï .Kk

▪ imhk ,o myiqlï M,odhSj Ndú; lrkq ,nk mqoa.,hska .Kk

W& kdh hEï wju lsÍfï m%;s,dN

▪ iqrCIs; jk ksjdi .Kk

▪ iqrCIs; jk mqoa.,hska .Kk

▪ iqrCIs; jk jHdmdßl f.dvke.s,s .Kk

▪ iqrCIs; jk mjq,a .Kk

▪ iqrCIs; jk ud¾. cd,fha jákdlu

13' YlH;d j¾Okh iy mqyqKq lsÍï

oekqu" Odß;dj yd Ndú;h wvq neúka iudchSh l<ukdlrK yd kej; mÈxÑ lsÍï ie,iqï

lsÍfï m%;sm;a;s rduqfõ i|yka ks¾Kdhlhkag wkqj iudchSh wdrCIK mshjrhka l%shd;aul

lsÍu i|yd cd;sl f.dvke.s,s m¾fhaIK ixúOdkh i;= YlH;dj m%udKj;a fkdfõ' iudchSh

wdrCIK úfYaI{hl= fyda lsysm fofkl= n|jd .ekSu u.ska iudchSh yd mdßißl wdrCIK

mshjrhka l%shd;aul lsÍfï l%shdj,sh Yla;su;a lsÍu isÿ l< hq;=h' ;jo" úfYaIfhka oekqu

mokï lr.;a M,odhS ÿla.ekú,s iyk ie,iSfï hdka;%Khla l%shd;aul lsÍu i|yd mqyqKq yd

oekqj;a lsÍfï jevigyka meje;aùuo wjYH fõ' tneúka" fuu jHdmD;sh l%shd;aul lsÍfï§

YlH;d j¾Ok l%shdj,sfha fldgila jYfhka jHdmD;s wOHCIjrhdf.a isg iudc ixj¾Ok

ks,OdÍka olajd iudc l<ukdlrK m%;sm;a;s ms<sn| oekqj;a lsÍfï iy YlH;d j¾Okh

lsÍfï jevigyka meje;aùfï wjYH;djla mj;S' jHdmD;sh l%shd;aul lrk ld,h ;=<

fldka;%d;alrejka yd kshduk ks,OdÍka úiska iudc wdrCIK wjYH;djka ms<sn| oekqj;a

lsÍfï jevigyka o fuu YlH;d j¾Ok jevigyfka fldgila jYfhka isÿ l< hq;=h'

Page 39: 0 | P a g e...3 | P a g e flá fhÿï ,ehsia;=j AIIB wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j APs n,mEug ,la jQ mqo.,hka ACLG m

38 | P a g e

weuqKqï

weuqKqï i|yd bx.%Sis msgm; mßYS,kh l< hq;=h' weuqKqïj, ixCIsma;hla muKla fuys

oelafõ'

weuqKqu 01' kdh hEï fya;=fjka úm;g m;ajQjka kej; mÈxÑ lsÍfï m%;sm;a;s rduqj

weuqKqï 02' bvï ysñhka iu`. we;slr .ekSug kshñ; .súiqu

weuqKqï 03' ÿla .ekú,s bÈßm;a lsÍu i|yd jk whÿï m;%h

weuqKqï 04' m%Odk ld¾h uKav,fha iqÿiqlï yd w;aoelSï