0001453600.pdf(7.74 mb)
TRANSCRIPT
-
C M Y CM CY MY CMY CMY50% K K50%
-
2012 12 2012 12
(2285-0936)
2-02361(97.4.23) (142-728) 1307()
900-4300() 901-2525() 901-2544 http://www.kinu.or.kr
ISBN 978-89-8479-677-5 93340
15,000
, 2012
.
() : : 734-6818 : 394-0337
,
.
-
:
4(20102013) : . 3 .
.
.
. ,
, .
1 2010 . 1 ,
,
. , UCC//
.
2 2011 . 2 , ,
.
5
, ,
.
.
3 2012 . 3 5
, .
-
, ,
.
.
2010 .
1 (2010)
01 ( )
02 ( )
03 20 ( )
04 ( )
05 ( )
06 4 ( )
07 Korean Unification and the Neighboring Powers ( )
1 01, 02, 03, 04 . 05
06 07 .
2 (2011)
01-1 ( )
01-2 ( )
02 ( )
03 ( )
04 ( )
05 US-China Relations and Korean Unification ( )
06 ()
2 01, 02, 03, 04 . 05
. 06
.
-
3 (2012)
01 ( )
02 :
( )
03 Korean Unification and a New East Asia Order ( )
3 01, 02 . 03
.
-
xiii
. 1
. 2013 71. 2012 92. 2013 123. 184. 21
. 2013 311. 332. 2012 353. 2013 , 474. 73
. 791. 812. 833. 894. 975. 103
-
. 1091. 1112. 1173. 1274. 134
. 1371. 1392. 1553. 1654. 169
. 1731. 1752. 1873. 1964. 207
. 2131. 2152. 2173. 2324. 2355. 245
-
. 2471. 2492. 2623. 2694. 276
. 2871. 2892. 3003. 3094. 319
. 325 335
341
-
2013 18
SWOT 74
2008~20011 141
158
168
252
260
271
- 4 274
311
313
2008~2012 146
156
157
303
, 308
-
.
.
. 20132017
,
.
20132017
.
. 2013
.
20132017 ,
, ,
. ,
, ,
, ,
, X .
. , 20132017
.
.
.
.
.
,
xiii
-
. ,
.
,
, .
,
.
, ,
,
.
.
.
.
,
.
.
--
.
(Complete, Verifiable, Irreversible Dismantlement: CVID).
,
.
.
, 2013
.
,
.
xiv
-
, .
, .
.
.
.
.
: , , , , ,
xv
-
Abstract
North Korea Policy in Pursuit of
Unification in the Period of 2013~2017
Park, Hyeongjung et al.
North Korea policy should ultimately contribute to the realization
of Korean unification. In practice, this has not been easy in the past
and wont be also in the future. The daily challenges for North
Korea policy may make the policy maker loose the sense of ultimate
purpose of North Korea policy on behalf of Korean unification. This
analysis reviews the policy challenges in the next five years of 2013
2017 regarding various areas of North Korea policy and suggests
policies for managing them, while keeping the perspective of
unification.
Key words: Unification Policy, North Korean Policy, Inter-Korean
Relation, Exchanges and Cooperation, Denuclearization,
Scenario Method
xvi
-
. 1
-
. 3
.
.
,
,
.
. ,
,
,
. ,
.
18
. .
?
. ,
18 (statecraft)
(prudence) (wisdom)
. , ,
,
,
.
. ,
.
-
4
.
, ,
,
.
. ,
, ,
.
.
. .
.
.
,
,
.
,
, .
,
.
,
.
-
. 5
,
.
,
. 20132017
.
-
. 2013 7
2013
-
. 2013 9
20132017
.
.
, .
,
, ,
. 4 ,
.
,
.
2012
.1
1. 2012
2007 10 2
, 2008 . 2008
2
,
1 9, : 5(2012-2016) (: , 2011) .
-
10
. 2008 6
8 10
. 11
.
.
2009 1
. 2 4
. (Barack Obama)
4 , 5 2
. 7
. 150
100 , 2012 10
.
2009 7
,
. 6
. 2010 3
.
524 .
2010 4 6
. 10 3
, . 10
, 11
-
. 2013 11
.
2011 1
. ,
2011 3 . 2011 12
, 2 29
. 229 24
, (Uranium
Enrichment Program: UEP) , (International
Atomic Energy Agency: IAEA)
.
. 4 13 ,
.
2011 12 30
. 2012 4 11 4 , 4
13 1,
1, 1 .
.
. ,
. 100
4 15 .
.
. 5
6
.
2012 1 4
, 5 . 4 2,800
-
12
7 5,000 .
6 28 (
628 ) .
(2012 8 )
,
7 3 .
2012 229
413
. 12 11
, 10
.
.
8 50
.
.
2. 2013
2013
. .
, ,
.
, .
-
. 2013 13
. ,
.
,
.
.
8 (2012 8 ) ,
.
, () .
,
.
2013
. , 2013
, , 2013
.
. 1: 2013 -
, 2013
.
-
14
,
.
,
, .
, 2013, 2014, 2015
,
. ,
,
,
.
.
.
, .
2013
, .
,
.
,
,
.
(grand bargain) ,
-
. 2013 15
,
.
,
.
,
. ,
.
.
,
.
.
,
.
,
. ,
,
.
-
16
. 2: 2013 - ?
2013
, .
.
. .
.
.
.
20002004 , 2005
. 2005
, ,
, 2009 11
.
. ,
. 2010
, .
2009
. . ,
2008 , 2005
-
. 2013 17
. ,
.
(Weapons of Mass Destruction:
WMD) , 2009 11
, 2012 100
.
2012 628
.
. ?
.
,
, ,
, ,
.
(, , ,
)
.
-
18
3.
.
2013
.
.
.
. .
2013
(B)
(A)
( )
(C)
(D)
(A) 2008 .
,
.
,
, .
.
-
. 2013 19
.
.
(B) 2007 10
. 2005
2007 919
( 213 ) 919 2 (
103 ) ,
.
,
.
(C) 2000 2002( 2004)
. 1994 .
, , .
2001 (George W. Bush)
, 2003 2
. ,
2004 .
, (D) .
,
.
,
.
.
-
20
, .
. 2013
2008 2012 (A)
. 628
,
(D) . 628
(2012 8 ) (A) .
(2012 8 )
,
. .
2013 .
(A) .
, (A)
.
, (D)
. ,
.
, 2012
, 2012
.
.
-
. 2013 21
2012 4
.
,
. (D) .
2013 ,
.
, .
. (B)
.
.
,
.
(C) .
4.
.
.
.
.
-
22
. (A):
,
.
. , . ,
.
.
.
,
6
.
.
, 6 ,
. ,
6
, ,
.
6 , ,
,
, ,
-
. 2013 23
.
.
,
.
.
(,
) .
. 2008
, ,
, GPS ,
.
.
, .
.
.
, .
, , , ,
.
.
. ,
,
.
,
-
24
. ,
,
,
. ,
,
,
. .
,
,
.
.
.
,
.
2015
. 2015
. 2015 -- , --
, -- , --
. --
2015 . ,
2020 . ,
-
. 2013 25
, , , , .
,
,
.
,
.
. ,
, . 6
,
. .
,
.
.
.
.
.
, .
. (B):
, .
-
26
, .
, , ,
.
.
.
,
.
,
, . 6
.
,
. 2000 10
.
, ,
.
.
.
,
,
.
.
-
. 2013 27
. ,
.
.
.
.
.
,
.
, .
, 6 .
,
.
,
.
.
.
,
-
28
.
.
. (C):
(B):
.
(B) ,
(C) ,
. ,
.
.
,
. (B) (C) ,
. ,
.
.
-
. 2013 29
. (D):
(A):
. ,
.
(A) (D) ,
. .
(A)
,
. (D)
,
.
,
.
. ,
. ,
. ,
.
.
.
. ,
-
30
.
, .
.
,
.
.
-
. 2013 31
2013
-
. 2013 33
1.
2011 12 19 12 12 17 8
30 . 12 28
1974
37
. ,
, , ,
.
2013
? -- --
?
.
. ,
. ,
, .
.
,
, ,
-
34
,
,
.
. 2012 7 16
.
2009 6 2010 9 3
,
.
4 11 4
,
,
2 .
2012
2013
.
5 ,
, 1953
.
2013
. 2 2012
.
,
-
. 2013 35
. 3
2013
. ,
, , ,
.
2. 2012
.
7 ,
1, 1, ,
. 3
.
?
,
. 5
.
-
36
(1) 2012 ,
.2
,
.
. ,
. ,
()
.3 ,
.4
. , 1974 2
1980 6
6 .
, ,
. 3
, 1974 2 19
10 ,
.5
2, (1989), p. 78.3 , p. 78.
4,
(1974 2 19), 4 (: , 1994), pp. 89.5, (1974 4 14),
-
. 2013 37
,
.
, ,
.
.
.
.
2010 6
1 .
(control tower) 37 ,
2004 1 .
.
.
, 1994 16
1 2010 4
. ,
1
.
.
, , , .
3 (: , 1987), pp. 101124.
-
38
.
,
.
2010 9 28
2011 12
.
.
.
1980 6 , ,
.
1974 6 ,
,
.
,
, 2011 12 17
.
(2) 2012 ,
2011 12 30
. 2012 2 14
,
. 4 11 4 4
-
. 2013 39
13 12 5
,
.
, ,
.
,
1 1 .
3 3 ,
4
.
.
2012 7 15
, , ,
, . 2010 9
28
7 . 17 8
,
18 12
.
2012 2 14
, ,
. 2012 7
-
40
.
, .
.
. ,
. 2012 1 1,
625 105
, 2 24 2011 11 4
0.001mm
. 3 2 , 3 3
.
,
.
4 23
KBS, MBC, YTN
, 6 4 66
.
. ,
-
. 2013 41
.
2012
.
,
.
,
.
.
.
. 2010 6
, 2010 9 3
, 2011
, 2012 4 4
,
.
.
, 2010 9 3
. ,
1998
-
42
.
.
.
(1) 2012 ,
. ,
.
.
.
(inner circle)
. , .
.6
, .
.7 , .
.8
1 , 1994
1990
6, , , , , , , , , ,
7, , ,
8, , , , ,
-
. 2013 43
, 1998
.9
2010 9 28 3
.
, , 80
.10 ,
.11 ,
.12
1967
,
. 20
,
.
.
9, (: , 2009), p. 156.10, , , ( ), , , , ,
, , , , , , , ( )
, , 80 .
11, , , , , ( ), , (
) 5060 .
12, , , , , , ,
.
-
44
. , 2010 6 12 3
. 2009 1
. ,
. 1
. 2011 1 19
.
.
.
,
.
. 3
.
1980 6
(1995 )
.
,
.
,
.
( ) ( )
,
-
. 2013 45
.
,
,
.
(2) 2012 ,
2 14
,
. 15 70
23 .
,
.
.
. 1
. 1
. , 2009 3
3 .
, (DDos) ,
2009 .
4 11 4 4 13
-
46
.
()
,
2 .
.
,
.
.
,
. 1
,
.
, ,
1
7 16
. 7 16
. 7 15
, , ,
,
.
.
-
. 2013 47
.
2010
, .
.
3. 2013 ,
. 2013 ,
(top-down)
(bottom-up)
.
,
.13 ,
.14
.
.15
13Philippe C. Schmitter, Liberalization by Golpe: Retrospective Thoughts on the
Demise of Authoritarian Rule of Portugal, Armed Forces and Society, Vol. 2
(1974), p. 20.
14Geoffrey Pridham, The Dynamics of Democratization: A Comparative Approach
(London and New York: Continuum, 2000), p. 69.
15 Ibid., p. 77.
-
48
.
.
, .16
.
,
.
. ,
, .
.
.
,
. 2013
.
.
16Richard Snyder, Paths out of Sultanistic Regimes: Combining Structural and
Voluntarist Perspectives, H. E. Chehabi and Juan J. Linz (eds.), Sultanistic
Regimes (Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 1998), p. 52.
-
. 2013 49
.
.
(patronage networks)
.
, .
,
.
,
,
.
,
,
. , ,
,
.
,
,
.
,
-
50
,
.
. 2013 ,
2009 1
.
2009 10. 2009 1
4
2 , 5 2 .
, .
2009 8
(Bill Clinton)
.
. 9
,
.
2009 11 2010 10.
. 2009 11
(Northern Limit Line: NLL)
,
.
, 2010 3 .
-
. 2013 51
46 .
. 2010 5
8 6
,
6 . 9
.
2010 11 2011 12.
2010 9 ,
. 2010 11
, 2 4 .
625
,
. 2011
, 2011 5 8
6 .
2011 12 17 .
2011 12 2012 4
. 2012 1 1 625
105, 2 24
4 .
25 12 ,
23 . 2 29
(Highly Enriched Uranium: HEU) 24
, 4 13
-
52
2009
.
. 2013
,
.
(1)
.
.
4 11 4 4 13
, 7 15
.
.
-
. 2013 53
.
5
.
.
,
5 .
()
1998 ,
. 1990
.
.
2012 415
.
.
,
.
.
,
-
54
.
.
,
. 4 15
.
, ,
,
.
. 8
61
,
.
1
1
,
. , 2007
6
.
2010 9
-
. 2013 55
.
. (),
(), (), (),
(), (), (11) .
.
,
.
, ,
,
. ,
,
. 2 14
2009 ,
.
.
,
.
,
.
- 13
-
56
. ,
2
.
.
, .
,
--
,
.
.
, .
415
. 4 6
,
, 6 28
628 ,
1025 46 ,
7 3 ,
.
,
-
. 2013 57
.
, (
) ,
.
, , , ,
, ,
.17
, , ,
.
.
. 70%
, ,
, .
,
, ,
,
.
20% .
.
17, , , 9 (: , 2010), p. 127.
-
58
1990
, , (), ,
. , 2011 1/4
2010 15
,
. 54
.
.
,
. 2011 4 13
39 (
)
20 .
73(
) . 2011 2 4 73
888 .
,
, , ,
70%
.
, ,
, .
-
. 2013 59
,
.
()
, 2009
1 ,
.
. ,
.
2012
.
.
, 2010 3 ,
2010 5 2011 8
6 ,
,
.
, 2012
.
. -
-
60
. 6
,
, .
2010 5 2011 8
2010 11
, .
.
229 .
100
3 229 .
,
24 .
.
3
. 4 13
. ,
24 .
229
,
. 4
. 415
-
. 2013 61
,
.
3
.
,
,
.
(Clifford Hart) 6
, .
. 5
.
, ,
.
() ()
,
.18
2006 . ,
18 1974 3 , 1980 ,
3 (1984, 1988 ),
1990 , (1994 4 )
(1996 2 ), 2000 ,
(2002 10 )
(2003 3 ),
(2005 919 , 2007 213 ) .
-
62
625
.19
, ,
.
.
,
.
(irreversible)
,
(CVID) .
(denuclearization)
(nonproliferation) .
,
229 . ,
( 50kg)
,
.
2012 11 .
229
,
.
19, , , 2006 11 19.
-
. 2013 63
229 ,
, ,
,
.
,
.
2013 ,
.
,
. 229
,
,
. 1994
,
. 1973
. .
,
.
,
.
,
-
64
. ,
.
.
2008
.
, , , , ()
.
1695 1
1718, 2 1874
,
, ,
, (International
Monetary Fund: IMF), (Asian Development Bank:
ADB) .
1990
. 1997 4 ADB
, .
1997 6 IMF ,
IMF 1997 9 , 1998 2
. 2000
IMF 2000
.20
20, 3000 (: , 2008), p. 65.
-
. 2013 65
, 1980
IMF . 1988
(economic
assessment) (policy dialogue) .
1992
.21
2013 ,
. ,
,
.
.
, . ,
,
. ,
.
21, : (; , 2001), pp. 62, 67.
-
66
(2)
.
,
.
.
()
415
. 415
105
.
,
.
. 628
.
1025 46
-
. 2013 67
7 3
3
.
,
.
,
.
.22
,
.
.
. 2002 71
( 71 ) ,
,
.
, ,
, ,
. ,
.
22, , , , 2012 8 14.
-
68
.
8 13 50
.
.
,
,
. 8
14 3
2011 6
.
2010 7
.
,
. 2010 12
.
5 35 ,
. 12
31 .
2011 2 15
.
,
-
. 2013 69
.
, .
, ,
. , ,
, . ,
.23 ,
,
, ,
.
,
.
628
.
.
,
,
.
23, , .. , , 2012 8 10.
-
70
, 628
(
)
. ,
,
.
()
628
,
, ,
, ,
,
.
,
.
.
.
. , 1998
,
-
. 2013 71
. ,
, ,
. , .
,
, ,
,
, ,
, .
.
,
. 2010 10 30
.
.24
. 2006
.
, , .25
2011 , ,
,
. 2010 11
.
.26
24 , , , , 374 (2010.11.8).25, , , , 2011 1 26.26, , , , 2011 2 23.
-
72
2011 .27
2010 12
.
.
.
.28 2011 1
2 15 10
.
.29
2 ,
.
.30
2011 . 8
, .31
2009 12 2010 524
. 2011
.
,
.
27, , , , 2011 2 22. 28 , , , 383, 2010 12 29.29 , 3,000 , , 387, 2011 1 26.30, , , , 2011 1 28.31, , 300g , NK, 2011 8 11.
-
. 2013 73
.
,
.
, 1969
,
.
,
,
. , .
.
4.
2013 5
.
.
-
74
, .
5
,
. 2013
5
.
?
,
(Strength, Weakness, Opportunity, Threat: SWOT)
.
SWOT
(Strength) (Weakness)
- (, )
-
-
-
-
- (1984)
(Opportunity) (Threat)
- 628
- ( )
-
- /
-
-
-
-
-
-
. 2013 75
2013
, . ,
(gradual) .
, (radical)
.
,
.
. . ,
.
,
.
.
,
.
.
,
.
.
-
76
628
.
.
.
. .
628
( )
. 628
,
.
.
.
,
.
2013
-
. 2013 77
. ,
, 5
,
, .
.
-
. 79
-
. 81
1.
, ,
, ,
.
, , ,
. , 1972
, 1989 , 2000
,
, , ,
.
. ,
(zero-sum)
.
.
.
,
.
. ,
2000
.
-
82
.
,
.
.
.
.
, ,
.
. 2000
.
.
.
.
.
2013
, ,
.
-
. 83
.
,
, ,
.
.
2.
. , ,
.
,
.
.
.
,
, , , , .
9
.
.
.
,
-
84
,
.
.
3
. ,
.
,
.
. . 2012 7
2010 9 3
.
. ,
,
, .
2012 10
, 5
. 2012 4
4 12 5
.
,
,
, 1990
15 . 5
-
. 85
.
1990 (muddling
through) .
.
628
. ,
.
.
. 2002 71
, 2009
.
,
.
.
.
.
,
.
,
-
86
.
.
,
.32
.
. ,
.33
. 4
.
. :
. (Mitt Romney)
,
.34 2012 3
32 2000 2004 8 2005 5
10 . .
, - 2000 , (
, 2007), pp. 5051.
33
, ,
-
.
34 .
-
. 87
2013
.
.
.
. 2012 8
.
.
.
()
,
,
.
,
.
.
(denuclearization)
.
(neocon)
.
.
-
88
,
,
. 6
,
.
.
.
.35
,
,
.
. ,
,
. ,
, .
.
. ,
,
35 , , , 25 4 ( , 2009) .
-
. 89
.
3.
.
.
2000
. 2000 2007
,
, ,
. ,
.
,
.
,
, . 2012
18 3 2012 10
,
.
.
.
-
90
.
, ,
, ,
.
.
.
.
,
615 ( 615 ) 104
( 104 ) ,
, 2 ,
.
524
.
524 ,
.36
.
. 524
36 104 5 (104)
, . , , 104
, , 2012 10 4.
-
. 91
.
524
,
.37
.
,
. 2000
, .
,
,
.38
.
37
61.6% . , :
17 -01 40.1%, , 2012 9 24.
38
. : (non-
engagement) , 104 5 ( , 2012.10.4), p. 10.
-
92
.
, ,
. ,
.
,
. 5
.
.
. ,
.
.
.39
.
.
.
39 . ,
. .
.
. ,
.
-
. 93
,
.
.
, ,
.
.40 2000
,
. ,
. ,
.
.
.
.
.
.
,
40
(confidence building) .
-
94
.
, ,
(irreversible),
(sustainable) .
5 .
.
.
.
, ,
.
, 6
.
.
.
, 2012 4
12 5
.
-
. 95
6
,
.
.
.
.
, , ,
.
,
,
.
,
, ,
. , .
. 615 2
.
.41
615 2 ,
5
41 , .
-
96
. ,
. 615
,
.
,
.
.
.
104 4
.42
, ,
,
,
.
104 3 4
, 3 4
, .
42 4 . .
-
. 97
(20132017)
,
.
4.
,
,
. ,
. ,
.43
.
.
,
.
,
.
.
.
43 104 .
-
98
,
, ,
.
,
.
.
,
. ,
. .
, ,
.
. 2013
2014 .
, ,
.
5 2
.
,
.
.
-
. 99
,
.
,
.
. .
.
,
.44 .
2000
.
- .
. .
.
.
,
.45
44 615 7 21 1 3
.
45 ,
.
-
100
.
,
.
.
,
.
,
.
.
.
,
.
.
,
1.5
.
.
.
1.5
.46
-
. 101
.
. ,
. , ,
.
.
,
.
, , , , ,
.
1.5 .
. 2005 6
6
.47
, .
.
. 1.5
.
46 , 1.5
.
.
47 , - 2000
.
-
102
.
.
,
,
.
,
.
,
. ,
.
() .
.
, ,
,
.48
.
48 ,
.
-
. 103
.49
5.
.
, ,
, .
.
.
.
. ,
.
.
.
.
.
49 ,
.
-
104
,
, ,
.
.
, ,
.
.
.
.
.
.
.50
.
,
.
.
,
.
50 , , (: , 1999) .
-
. 105
.
.
, .
.
. ,
.
.
, .
.
. ,
. ,
.
.
,
-
106
.
.
.
.
. ()
,
,
. SNS(Social Networking
Service)
,
,
,
.
(nexus) .
,
. .
.
. .
-
. 107
.
, .
.
.
.
, .
. .
.
,
.
.
,
.
.
-
108
-
. 109
-
. 111
1.
2007
2008 . 2007 10 2
. 2008
. 2008
,
, . 2008 7
. 2010
3 524
. 10
. 2009
5 2 2010 11
.
2013
.
.
. . ,
.
, ,
. ,
-
112
.
2013 2008
524 .
. ,
, , 2013
.
,
.
. ,
, ,
,
.
, .
, , ,
.
, ,
. ,
,
.
-
. 113
,
.
.
.
,
. ,
, .
5 ,
,
,
.
. ,
.
. ,
1993 1
20
. ()
,
. 5 ,
-
114
.
,
.
. , (
)
,
.
.
.
. . ,
,
,
. ,
.
,
.
, 5
.
, , 2009 5 2
, 2010 11
. , 20
-
. 115
. 2012
229
.
.
, ,
.
2012 628
.
, ,
,
. ,
.
,
,
.
, .
.
, , ,
.
.
,
-
116
.
.
,
.
5
.
.
,
.
.
,
.
,
.
,
,
.
.
.
-
. 117
,
.
,
.
2.
,
, ,
.
.
.
(1)
2005, 2009
.
.
.
,
-
118
. 2000 1 , 2007 2
.
.
,
, .
,
.
2013
.
2013
.
.
, ,
.
(2)
.
,
-
. 119
.
,
.
, .
. ,
,
,
. , , , ,
.
.
,
.
,
.
,
.
,
. () ,
.
()
-
120
.
.
,
.
. ,
() ,
.
.
, ,
.
, .
(3)
()
.
,
.
.
.
, .
-
. 121
,
. .
.
.
.
.
, .
,
. ,
,
.
, .
,
. .
, .
.
.
(4)
.
. ,
-
122
.
. ,
, ,
, ,
,
.
.
. ,
, ,
.
6
.
,
, .
.
. ,
,
-
. 123
. ,
()
.
.
,
.
,
,
.
.
.
,
.
.
. ,
,
.
,
.
. ,
,
,
-
124
.
.
()
, .
.
(5)
5
, 2013
. ,
.
2010 524
.
( )
( )
.
.
.
-
. 125
.
,
.
. ,
. ,
,
. ,
(2010 70% (46%) )
,
. , (
)
. ,
, ,
.
, ,
.
.
. ,
,
.
-
126
. ,
.
, .
.
, 5 , ,
.
,
.
,
,
.
,
,
. ,
, ,
, ,
, ,
,
.
5 ,
-
. 127
.
.
.
3.
.
,
?
.
,
.
.
,
. ,
.
.
.
, .
.
-
128
.
, .
, .
.
.
.
,
.
.
.
,
.
,
.
,
,
-
. 129
.
.
.
.
. ,
( ) .
,
.
(1)
.
, .
.
.51 ,
,
51, , , (KBS , 2012), pp. 67.
-
130
.
.
, , ,
, , ,
, ,
.
.
, .
,
,
.
, .
.
.
,
. ,
,
,
.
. ,
-
. 131
.
.
, ,
,
.
(2)
9 .52
, .
,
.
.
, .
, ,
,
,
.
,
, .
,
, ,
52, , , : (, 2008); , (, 2008. 7) .
-
132
, .
,
.
,
.
, ,
.
,
, ,
.
,
, .
, ,
.
, ,
.
,
, ,
.
,
. ,
.
,
.
-
. 133
, .
(3)
.
.53
,
.
-
.
-
.
-
.
,
,
.
,
,
.
, ,
53, (: , 2009).
-
134
.
,
,
. (,
) ,
(, , )
.
4.
.
, .
, ,
.
.
.
,
.
.
,
.
-
. 135
.
.
(difficult partners) ,
()
, .
.
()
. , ()
, . ()
,
. ,
.
.
()
,
. ,
.
,
. ,
.
,
.
.
.
-
136
-
. 137
-
. 139
1.
. 5
.54
.
.55
. 30
. 1950 1960
(1957), 17 (1958),
(1965), (1966)
,
.
1980 ,
(1985)
. 1988 77
, 1990
2000
54
.
55 1985
.
-
140
.56
5
.
,
,
,
. 5
.
5
,
.
,57 524
.
,
.
56 77 ,
. 77
(1989), (1989),
(1990), 5 (1990),
(1992),
(1997), (1998)
. 1998 2
, ,
.
57 .
-
. 141
(/)
12008.
2.1923
,
2 2008.5.13
200
32009.
9.2610.1
554, 334
4 2009.12.18
(50 )
5 2010.2.23 20
2008
62010.
10.3011.5
1 : 10.3011.2,
2 : 11.311.5
7 2011.3.31
82011.
11.211.5
(NCCK),
(NCCK)
11
92011.11.7,
11.915
,
200820011
-
142
102011.
11.1211.15
,
2003
8
112011.
11.1411.23
,
12
2011.
11.2412.23
( )
,
,
8
132011.
11.2529
,
142011.
12.26
,
5
.
, 3000 .
,
,
-
. 143
.
,
.
.
.
, , ,
.
.
.
,
.
,
.
.58
58 1987 ,
.
.
.
-
144
.
.
, .
10
.
.
, .
.
.
.
.
,
.
.
,
.
, .
.
-
. 145
.
.
,
.
.
,
.
, .
.
,
.
.
-
146
20082012
:
:
5
,
. ,
.
.
-
. 147
.
.
. 5
2013
,
.
,
.59 5
,
. 2012
.60
.
2013
.
59
. , (: , 2009) .
60
. (: 2012.9.30).
-
148
(1)
, .
.
,
.61
.
. ,
.62
,
61
.
62 ,
.
.
3 ,
.
.
. ,
.
-
. 149
.
,
.
.
,
.
.
.
, .
,
.
,
.
.
, .
,
.63
-
150
.
(2)
, .
.
.
,
.
,
.
.
,
.
.
.
.
.
63
. ,
.
-
. 151
, , ,
.
.
.
.
.
()
.
, 1980
.
.
,
,
.
,
.
.
,
-
152
.
.64
.
,
.
, ,
,
.
.65
.
.
.
66
64 , 2011 (: , 2012) .65
, .
66
.
-
. 153
.
,
( )
.
.
,
. 5
,
.
.
,
.
()
,
.
, .
-
154
,
,
.
2012 100
!
.67 ,
.
. 4 19
.68
,
.
, .
.
,
67, , , 2012 1 30.
68
. .
, , 2012 4 19.
-
. 155
. 615 104
,
.
.
.
.
.
,
.
2.
.
(1)
.
-
156
.
,
,
.
.
.
. ,
-
. 157
.
.
.
,
,
.
.
-
158
.
,
.
.
.
,
.
(2)
, .
,
, .
,
-
. 159
.
.
.
.
,
.
. 2005
.
.
()
.
,
.
-
160
.
(3)
. 2007 2
,
, 1
1 3
,
.
.
.
. ,
.
, .
,
.
-
. 161
,
.
,
.
,
.
(4)
()
,
.
,
.
,
.
().
()
.69
69 . 1999 2
-
162
()
,
.
.
() ,
.
.
,
, .
(5)
.
.
.
2000
.
. 10()
( )
. .
-
. 163
.
,
.
.
.
, .
.
,
.
.
.
.
.
, .
.
.
. .
-
164
.
, .
.
,
.
,
.
.
.
, .
,
.
, .
.
.
,
.
, .
.
,
-
. 165
.
, .
.
.
.
, ()
.
.
.
.70
3.
.
()
.
.
70, (: , 2004), p. 12.
-
166
, .
.
,
.
,
.
, .
.
,
,
.71
, .
.
.
,
.
, .
71 (Willy Brandt) (Konrad Adenauer)
,
. 615
, ,
.
.
. ,
.
-
. 167
( )
.
.
,
.
( ) (
) .
.
, .
.
, ,
.
.
.
.
-
168
,
.
(20132015) (20162018)
()
(, )
,
,
-
. 169
.
5 .
4.
.
,
. .
, .
.
.
,
,
.
. ,
-
170
,
.
.
, .
1985
.
,
.
,
.
. ,
. .
,
.
.
,
.
-
. 171
.
, .
.
,
.
.72
.
, ,
.
. ,
,
IT
.
.
, 3
.
,
72 .
.
-
172
.
.
, ,
.
.
.
.
,
.
.
.
-
. 173
-
. 175
1.
625
.73
.
.
, 2013
.
.
,
.74
, ,
,
73, , , , 10 2 (, 2006), pp. 2752. 1950
, 1960
, 197080 ,
.
74, , , 7, (, 1996), pp. 113149.
-
176
.
.
,
, , , ,
.
. 100
.
. ,
,
.75
2008
2012 12 ,
, 2
, NLL , , ,
.
75, , , 58 (, 2009), p. 27.
-
. 177
.
2010 , 76
. ,
.
,
.
, 2012
.
.
76, (: , 2011.3).
-
178
. 2013
(1)
.
2012 4
.
2012 4
.77
,
TV .
.
,
628
.78
77, , , , 2012 4 16.78 628
1025 46
7 3
.
-
. 179
.
.
628
79
.
. ,
, 71
.
.80
.
.
,
79, , , , 2012 8 10.80 2000
. , 2012 8 8.
-
180
,
.
.
.
- .
.
(2)
5
.
81
.
2008
. 1998
81 ,
. , ,
, ,
.
-
. 181
.
2012 4
82
, ,
.83
84
.
.85 ,
,
, GPS , ,
82 , , 2012 6, pp. 2728.83 2009 1
.
84 (,
, , , )
(++35), , (225),
. , , , 10 2 (, 2006), pp. 2852.
85 1960 1965 88
1968 985 . , (: ), 1992, p. 231.
-
182
.
86
.
2012 7 15
,
. , -
, 229
.87
.
86
. , , , 2 2 (, 1999)
87
.
-
. 183
(3)
.
2013 , 2015 ( )
, 2016
.
.
.
. , 2008 300
.
, 2012
. 2012 8
.
-
184
.88 ,
. 2012
.
2013
.
3
. 2010 10 G20 , 2012
89 2013
.90 ,
.
2015 4
.
,
88, - , , 2012 7 20.
89, 2011 2012 (: , 2011), p. 103. 2010 11 G20
.
90 1988 KAL 88
.
-
. 185
.
.
3 , ,
, , ,
.
.
.
5
.
.
2013
.
-
186
(4)
,
.
.91
,
2011 1 19
. ,
.
. ,
.
.92
91, , (
, 2012.3.14), pp. 6162.
92 .
, , , (, 2011).
-
. 187
(leverage) .
2.
.
2013 ,
.
.
.
,93
.
93Council on Foreign Relations, Managing Change on the Korea Peninsula-Report
of an Independent Task Force Sponsored by the Council on Foreign Relation,
(1998.4.24).
-
188
(engagement)
(economic coercion)
.94
.
.95
, ,
--
.
,
, ,
.
94 1
524
.
. , :
, (Online Series CO 12-19, 2012.4.25), pp. 23.
95 2010 3 (Proactive Deterrence)
.
, 3, , 2011 3 9.
-
. 189
,
.
96 ,
.
.
.
.
.
,
. 1
. 1991
9 UN
12
96 , : 5(20122016) , pp. 309342.
-
190
1994, 2000 2007
,
.
1976 , 1983
, 1999 ,
.
2012
.97
. 2002 10
.
.
.
97 2009 , , 225
( ) , ,
.
-
. 191
.
98
.
.
.
.
,
.
, .
.
2009 1
98 2000
.
-
192
( )
.99
.
-
.
.
.
.
2015
. ,
,
, ,
99 (2009.1.30),
.
-
. 193
.
.100
, .
.
.
.
.
(technocrat) .
101 .
,
.
.
100, , , 6 3 (, 2006), pp. 119160.
.
101 ()
. ,
, ( , 2008), p. 177.
-
194
.
.
,
.
. ,
.
.
, ,
, ,
.
.
, .
-
. 195
. 100
,
. ,
.
4
.102
2012 229 4 13
.
.
.103
. ,
.
102, (: , 2011), p. 308. 103 , , 2012 8, pp. 87100.
-
196
,
.
2011 1 29
. 2010
,
.
.
.
, , ,
. ,
.
3.
.
.
-
. 197
.
.104
.
.
2000
615
.
.
.105
.
, ,
,
, , ,
, ,
104
.
105, , pp. 121158.
-
198
,
,
. ,
.
.
.
.
.
2015
.
.
.
.
.
-
. 199
.
,
.
.
.
.
.
. , ,
, ,
106
. , , ,
106 ,
, ,
. , ,
(2000 ), pp. 270271.
-
200
, (WMD)
.107
.
.
, 120 ,
, ,
.
. 2015
. 2015 12
,
.
107, , , 2004 1, pp. 228234.
-
. 201
, ( )
,
.
. 2013
.
2012 4
2015 12 .
.
, 2015 12 3
,
.
2015
.
.
-
202
2010
.
.
. 5
. 2008
7 300
.
, ,
.
.
, .
.
.
2001
-
. 203
.108
, .
.
. ,
,
.
,
.
.
.
2012 7 15
.
.
108 , (: , 2011).
-
204
.
FTA
.
.
. 2012 5
. 2012 4
GPS
.
.
.
,
.
.
10
8
-
. 205
.109
(44.9%),
23
(45.5%)
23
.110
2012 4 13
111
.
. 3
.
.
. ,
109
53.1%, 30.3% . , [,
] 20 44% - 30 35% , , 2010 12 2.
110 57.0%
,
38.7%
.
111
. , , (: M&B, 2012), p. 76.
-
206
.112
, .
,
.113
114 , ,
, .
,115 ,
.
.
.
NLL
2011 6 5
( ) .
.
,
112, , , 193 (, 2012), pp. 89.
113 , , (
1 , 2011.3.22).
114
.
115 30
,
.
-
. 207
.
.
.
.
. ,
, ,
.
FTA
.
4.
.
.
.
.
-
208
.
.
.116
.
.117
2010
.118 2010 11
G20
.
.
.
116, (: , 2008), p. 319.117 , - ? (2009.3.7).
118, ? (Online Series CO 10-22, 2010.6.4).
, , , 6
, , ,
, ,
, , ,
, .
.
-
. 209
2012
.
.
.119
.
.
.
,
.
.120
119 1997 11 16 KBS 2TV
KBS 2TV
,
. 97 6 24
.
. , ,
, , 1 2 (, 1998), p. 274.120, , (
1 , 2011.3.22), pp. 5376.
-
210
.
, .121
.
,
.
IT
. 2010 500
, .122
, 5
.123
WMD
.
121, , , 2012 ( , 2011.6.29).
122, , , 449 (, 2001.5), p. 69.
123, , , , 2011 6 2.
-
. 211
.
-
. 213
-
. 215
1.
5
. ,
. 1997
,
.
.
.
.
.
2008
.
,
.
.
15
.
.
, ,
, , .
-
216
,
.
.
2013
. 5
.
. ,
. ,
, ,
.
. , .
.
.
5
,
. ,
.
,
.
5 ,
-
. 217
,
.
.
2.
.
. -
- - -
.
.
.
.
,
.
5
. ,
.
.
-
218
.
,
. 2008 (46.1%)
(51.2%) ( 66.2%, 65.1%,
71.6%) . 2009
46.1% 68.7% 83.9% , 2010
57.6% 72.0% 80.8%
.
2009 2010
.
,
,
.124
.
, 2007
1 . 2007
1929, 30
, 40
, 50 .125
.
124, 2011 , (
, 2011.9.21).
125, , (
, 2011.9.21).
-
. 219
.
.
. .
2012 ,
. 2013
,
.
.
.
. .
.
.
.
.
-
220
.
.
.
.
.
, ,
.
,
. ,
.
. ,
, ,
.
. 2012 229
, 4
.
-
. 221
.
,
.
.
.
.
229
.
,
.
.
,
.
,
.
, , .
.
-
222
.
(1)
, 2013
.
.
. ,
.
.
.
. ,
.
.
.
.
.
-
. 223
,
, ,
, .
10
.
.
1 ,
. 2011 8
10 3 6 ,
.
, ,
,
(retrenchment) .
10 ,
.
. (graceful retrenchment)
.
,
, ,
.126
-
224
(Roberts Gates) 2011
1 6 (Statement on
Department Budget and Efficiencies) 5
.
5 1,780 .
2010 , 1,000
,
. 2012 2 6,139
2013 .
,
(base budget) 5,240 ,
2012 1% .
5 2,590 , 10 4,870
.
.
, ,
.
,
(Major Regional
126Paul K. MacDonald and Joseph M. Parent, Graceful Decline?: The Surprising
Success of Great Power Retrenchment,International Security, Vol. 35, No. 4 (Spring 2011), pp. 744; Steven E. Lobell, The Grand Strategy of Hegemonic
Decline: Dilemmas of Strategy and Finance, Security Studies, Vol. 10, No. 1
(2000), pp. 86111 .
-
. 225
Conflicts: MRC)
.
(Joint Operational
Access Concept: JOAC) .127
,
,
,
,
.
(air-sea battle)
, .
,
,
,
.
,
.
2012 6 (Leon Panetta)
127U.S. Department of Defense, Joint Operational Access Concept, (January 17,
2012).
-
226
( )
.
. 2020
50 50 60
40 ,
, ,
. 285
.
,
.
(anti-anti-access) , , , ,
(inter-spoke linkage)
.
23
.
, , , (
, , , ), ,
, ,
(3, 6 ), ,
.
-
. 227
, , ,
, , , ,
(, , , , )
(, , , , , )
.
.
,
, .
,
, ,
, ,
, ,
, ,
,
2
, ,
,
.
(2)
-
228
, ,
. 12 5
.
,
. ()
.
3() (), (
), (), ,
, .
2020
2050 .
2020
, .
.
30
,
,
-
. 229
. , ,
, , , , ,
,
.
,
.
5 , ,
.
, , , ,
.
,
.
.
.
, .
,
.
-
230
.
,
, , 6
, ,
, ,
, ,
.
,
.
.
.
.
.
.
.
-
. 231
,
.
,
.
(3)
6
.
,
, , 6
, .
. ,
.
,
.
.
.
-
232
.
.
, .
.
,
. ,
.
. ,
.
3.
5
.
.
.
,
,
.
-
. 233
, ,
,
,
,
,
,
, 6
, ,
,
.
.
, 15
5
.
-
.
5
.
, .
,
-
234
.
.
.
5 .
.
.
.
.
,
. 6
.
, ,
.
.
.
, .
.
-
. 235
,
, ,
.
.
4.
.
. ,
.
.
,
,
,
,
.
.
-
236
.
,
.
.
. ,
,
,
.
,
.
.
.
.
.
.
.
,
-
. 237
,
.
,
.
.
.
.
.
.
.
, ,
,
.
.
,
.
-
238
,
.
.
.
.
.
.
.
.
,
.
.
.
.
, .
, ,
-
. 239
.
,
.
.
.
.
.
.
, .
.
.
,
.
.
.
-
240
,
.
.
.
,
.
, ,
.
,
.
,
.
.
,
.
,
.
.
-
. 241
,
.
,
.
.
,
.
.
,
.
,
.
.
. 6 , 6
,
.
,
, 2 .
,
-
242
.
,
.
.
, ,
.
, ,
.
,
.
,
.
.
.
,
.
, 2 ,
.
, .
,
-
. 243
.
.
.
,
.
,
.
. ,
,
.
.
.
.
,
.
.
6
.
-
244
,
.
,
.
.
,
. 2012
(APEC)
.
.
.
.
(Gross Domestic Product: GDP)
24% .
.
.
.
-
. 245
.
5.
,
.
. 6
.
,
.
21
, , , ,
.
. ,
,
-
246
, 2 ,
.
,
.
.
,
,
.
.
, .
, , ,
.
.
-
. 247
*
-
. 249
1.
,
. 6
20
. 1991 1994
, 2005 919 , 2002
2 29
.
.
.
90 1012kg
40kg .
1016kg , 46
30kg . 2010 11
(Siegfried S. Hecker)
.128
.
, .129
* , 20 , , 27 1 ( , 2011)
, . 128Siegfried S. Hecker, A Return Trip to North Koreas Yongbyon Nuclear Complex,
Center for International Security and Cooperation, Stanford University (November
20, 2010), .
129 NPT 1967
-
250
(2011.12.17)
. 2
(2009.5) .
. 2011
2012 229
. (2012.4.13)
3 .
2013
.
,
.
.
.
, 12
.
, ,
5 . NPT ,
, 3 (de facto) .
.
NPT NPT
NPT .
.
-
. 251
,
.
. 919 (2005)
1 (2006.10) ,
2 (2009.5)
. 2010
(2010.7.24)
. 2011
12 29
, .
2012
,
. 100
(2012.4.15)
.
(2012.4) ()
, , ,
,
.
2011 12 17 3
-
252
19902012 20132018
- ,
- (2008.8),
(2011.12)
- , 2012
-
-
- ,
-
/
- NPT 1
- (19942012)
- 2
-
- :
-
- Pu :
-
()
-
:
- -
- : 3000,
:
-
-
- , 5
- ,
, 919 6
- , ,
6(2003.8)
- 6
- , 6
-
-
.
. 10
, 12 29
. 30
.
2012 1 1
3
-
. 253
. 2012 4 15
100 1, ,
1 .
.
.
,
.
,
.
. 6 229
6 2008 12 6
.
(2009.4.5) 2 (2009.5.25)
( ) 1874(2009.6.12)
, 6 .
6 2007
(2008.6.27)
(2008.6.26; 10.11 )
.
2009
. 2009 4 29
-
254
2 , ,
( ) . 5 25 2
2
.
, 150 .
.
,
(Proliferation Security Initiative: PSI)
,
.
6 . 2003 8
6 (Banco Delta Asia: BDA)
, , 1 ,
. 2009 6
,
.
2008
.
.
2012
, 2 .
, ,
.
,
-
. 255
.
6 .
2010 6
3
. 6
11
. 6
.
6
.
6
.
919 , ,
, ,
.
, 6
.
, 2010 6 ,
, 2011
6 .
6 6
, 2
,
,
-
256
6 , ,
,
.
2010 - - 6 3
6 , 2011
6
.
6
. 229 IAEA
6
, 2012 6
.
. G2
,
2
. 2011
.
2011 12 30
,
.
,
,
-
. 257
.
,
,
.
,
.
.
.
G2
.
. 2013
5
.
.
6 .
2013
. ,
6 .
919 (2005)
-
258
.
.
.
3 2011
229 (2012)
. 229 6
.
4 13
.
.
20
. 6
.
4
.
, , ,
4 . IAEA
, (Nuclear Nonproliferation Treaty: NPT) ,
IAEA , ,
-
. 259
.
, 1980
NPT (1986)
.130
,
1991 .
IAEA
,
. 1
IAEA 1 (
).131
IAEA
. 1993
3 NPT 1
. 1
, 1993 6
.
130 1985
, 1980 .
1985 NPT , 18
IAEA
1992 1
.
131, , , 10.9 , (: , 2006), pp. 117131; , 6 2 , Stretage21, 10 2 (, 2007), pp. 4361.
-
260
:
:
: IAEA
(1988.12)
(1991)
:
, IAEA
:
, TS
: IAEA
,
IAEA:
:
IAEA:
: , NPT
(1993.3)
: T/S (1
992.10)
(19
93.6):
IAEA
:
IAEA:
: (1994.5), I
AEA , 5MW
:
IAEA:
(1994.6)
(1994.10):
:
: HEU
(2002.10)
: ,
: , NPT
(2003.1)
: ,
919 6
(2005)
: ,
: BDA
: 6
:
: 2
(2006.7), 1 (2006.10)
: 1718
213, 103 6
(2007)
,
:
6
:
,
: 2
(2009.4), 2 (2009.5),
(2010.3),
(2010.11)
:
(2009.4), UNSC 1874(2009.6)
,
(200812),
(2008.8)
(2011.12)
,
, 229
(2012)
: 3
(2012.4.13), 3
-
. 261
IAEA
. 1994 5
, 10 ( )
.
, 2002 10
2 .
.
, 2003 8 6
. 2005 2
6 .
919 .
BDA
6 ,
1 213 103 (2007)
. 103
6 .
2 ,
, 1874 .
2 ,
. 2010 3 11
, 6
.
2011
-
262
2011 7
(ASEAN Regional Forum: ARF) .
, 2012 229
. 20
, 229 2
.
2.
.
(CVID)
.
,
. CVID
. 919
.
919 6
.
NPT IAEA
.