005-msu_pages_36-46 พ่นยา

การประชมวชาการและนาเสนอผลงานระดบชาต The 4th Annual Northeast Pharmacy Research Conference of 2012 11 – 12 กมภาพนธ 2555 “Pharmacy Profession in Harmony” ณ คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน ______________________________________________________________________________________________

36

OP-PP-007-MSU

ระบบการดแลผปวยโรคหดในโรงพยาบาลชมชน จงหวดกาฬสนธ ภทราพร ภลนลาย1*, ธนนรรจ รตนโชตพานช2, อรอนงค วลขจรเลศ2, เบญจพร ศลารกษ2

บทคดยอ ระบบการดแลผปวยโรคหดในโรงพยาบาลชมชน จงหวดกาฬสนธ ภทราพร ภลนลาย1*, ธนนรรจ รตนโชตพานช2, อรอนงค วลขจรเลศ2, เบญจพร ศลารกษ2

บทนา : โรคหดเปนโรคเรอรงในระบบทางเดนหายใจทเปนสาเหตใหผปวยตองเขารบการรกษาทโรงพยาบาลและอาจเปนสาเหตของการเสยชวต การศกษานมวตถประสงคเพอศกษาระบบการดแลผปวยโรคหดของโรงพยาบาลชมชนในจงหวดกาฬสนธ ในดานรปแบบการจดบรการ การประเมนผลและการตดตามสภาวะโรค และระบบการสงตอ เครองมอและวธดาเนนการวจย : การวจยนเปนการศกษาเชงพรรณนา เกบขอมลดานการจดบรการ การประเมนผลและการตดตามสภาวะโรค และระบบการสงตอ โดยการลงพนทและสมภาษณพยาบาลและเภสชกรทดแลผปวยโรคหด โดยอาศยแบบสอบถามรวมทงขอดเอกสาร ในโรงพยาบาลชมชนทงหมด 13 แหง ระหวางเดอนพฤษภาคม - ตลาคม พ.ศ. 2554 ผลดาเนนการวจย : โรงพยาบาลทกแหงมการจดตงคลนกโรคหด มแนวทางในการรกษา และมการวดสมรรถภาพปอดของผปวยทกครงทมารบบรการคลนกโรคหด โดยมโรงพยาบาล 9 แหง ทประเมนการควบคมโรคหดจากการสอบถามผปวยตามแบบบนทกคลนกโรคหดอยางงาย (EAC) และโรงพยาบาล 4 แหงทประเมนการควบคมโรคหดตาม GINA guideline 2008 โดยทาแบบบนทกคลนกโรคหดขนมาเอง และโรงพยาบาลทมแนวทางการตดตามการควบคมโรคหดของผปวยเพอนามาใชในการปรบเปลยนยาม 11 แหง สวนการสอนการใชยาพน พบวา โรงพยาบาลทกแหงสอนผปวยรายใหมทกรายและประเมนการใชยาพนจากการใหผปวยสาธตการพนยา แตม 10 แหง ทมแนวทางในการตดตามการพนยาของผปวย สาหรบระบบการตดตามผปวยและระบบสงตอ พบวา มโรงพยาบาล 10 แหง ทมการตดตามผปวยขาดนด และมเพยง 1 แหง ทมระบบการสงตอผปวยไปโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล (รพ.สต.) สวนระบบยาในโรงพยาบาล พบวา โรงพยาบาลทกแหงมยากลมคอรตโคสเตยรอยดชนดสด แตยาสดในรปของยาผสมระหวาง inhaled corticosteroids และ Long-acting β2 agonist มเพยง 11 แหง สรปผล : โรงพยาบาลชมชน จงหวดกาฬสนธ มกระบวนการในการดแลผปวยโรคหดอยางเปนระบบ แตอาจมวธการทแตกตางกนตามบรบทและตามความเหมาะสมของแตละโรงพยาบาล คาสาคญ : โรคหด, ระบบการดแลผปวย, โรงพยาบาลชมชน

Abstract Process of Care for Patients with Asthma in District Hospitals, Kalasin Province

Poolinlai P1*, Rattanachotphanit T2, Waleekhachonloet O2, Silaruks B2 Introduction : Asthma is one of chronic respiratory diseases which can lead to hospitalization or readmission and even death. The objective of this study was to explore processes of care for patients with asthma including provision of service, assessment and monitoring asthma severity and asthma control, and referral system in the district hospitals, Kalasin Province. Material and method : This was a descriptive study. Data collection was performed by interviewing nurses and pharmacists who worked in asthma clinic at each hospital (N=13) using a developed questionnaire. Any documentation related to asthma care was also explored. Results : All hospitals provided a asthma clinic and had a guideline for asthma care. Lung function

**ตดตอผนพนธ : โทร (66 43) 754333 โทรสาร Fax (66 43) 754360. E-mail : [email protected] *Corresponding author : Tel (66 43) 754333. Fax (66 43) 754360. E-mail : [email protected]

February 11 – 12, 2012 The 4th Annual Northeast Pharmacy Research Conference of 2012 “Pharmacy Profession in Harmony” Faculty of Pharmaceutical Sciences, Khon Kaen University, Thailand

_______________________________________________________________________________________________

37

tests every follow-up visit were performed at asthma clinic in all hospitals. Nine hospitals assessed asthma control using Easy Asthma Clinic’s Form. Four hospitals assessed asthma control using their hospital forms which were developed based on GINA guideline 2008. Eleven hospitals monitored patient’s asthma control for step up or step down their medications. Pharmacists of all hospitals educated all new asthma patients on how to use Metered-Dose Inhaler (MDI) and assessed their inhaler technique. Ten hospitals had monitored patients’ inhaler technique. Ten hospitals had monitored patients who loss follow-up. Only one hospital referred out their patients to primary care unit (PCU). Inhaled corticosteroid was available in all hospitals while combination inhaler that contains both a corticosteroid and a long-acting β2-agonist was found in eleven hospitals. Conclusion : Health care services for patients with asthma in the district hospitals in Kalasin Province tended to meet all aspects of quality of asthma care. However, there were some differences in process of care across hospitals. Keyword : Asthma, Process of Care, District hospital

บทนา โรคหดเปนโรคเรอรงในระบบทางเดนหายใจทเปน

สาเหตใหผปวยตองเขารบการรกษาทโรงพยาบาล และอาจเปนสาเหตของการเสยชวต ในป 1989 National Asthma Education Prevention Program (NAEPP) ประเทศสหรฐอเมรกา ไดใหคาแนะนาในการจดการระบบการดแลผปวยโรคหดเนองจากเปนโรคทจาเปนตองไดร บการรกษาอยางตอเนองและใชระยะเวลานานเพอควบคมอาการและการดาเนนไปของโรค ซงประกอบดวย การสรางสมพนธภาพระหวางผปวยและทมผดแลเพอใหความรความเขาใจในเรองโรคหดแกผปวย การคนหาและลดการสมผสกบปจจยเสยงททาใหเกดอาการหอบ การประเมนการรกษาและการตดตามอาการเพอควบคมโรคหด และการดแลผปวยทมภาวะหอบฉกเฉน (Bateman et al., 2008) ซงจากการจดการระบบในการดแลผปวยตามคาแนะนาของ NAEPP พบวาทาใหผปวยไดรบยาพนสเตยรอยดเพมมากขน 6.2 เทา มการใช spacer เพมมากขน 3.8 เทา และมการเปา peak flow meters เพมมากขน 2.7 เทา (Halm et al., 2005) และยงพบวาการมระบบในการดแลผปวยโรคหดทาใหผปวยมความรเขาใจในเรองเปาหมายของการรกษาโรคหด การตดตามสมรรถภาพปอด และการใชยาอยางตอเนอง รอยละ 20 (Schonlau et al., 2005)และการไดรบการรกษาตามมาตรฐานในการดแลผปวยโรคหดชวยลดความเสยงในการเขารบการรกษาในโรงพยาบาลได รอยละ 46 (Tsai et al., 2009) NAEPP ไดกาหนดบทบาทของเภสชกรในการดแลผปวยโรคหดวา ควรมหนาทในการใหความรผปวยเกยวกบยาทไดรบและวธการใชยาพน ซงจากการศกษา พบวา ทาใหผปวยสามารถลดความรนแรงของโรคและควบคมอาการโรคหดไดดขน 2.7 เทา ผปวย

ใหความร วมมอ ในการใชยา ปองกน โรคหด ( controller medication) เพมขน 1.89 เทา (Armour et al., 2007)

สาหรบประเทศไทยไดมการจดตงคลนกโรคหดแบบงาย (Easy Asthma Clinic) ในโรงพยาบาลชมชนตงแตป พ.ศ.2547 โดยมว ต ถประสงค เพ อ ใหการดแลรกษาผป วยมประสทธภาพเพมมากขน โดยจดใหมแนวทางการรกษาโรคหดปฏบตไดงายขน มการจดการระบบทดทจะทาใหแพทยใชเวลานอยลง และเพมบทบาทของพยาบาลและเภสชกรในการรวมดแลผปวย (วชรา บญสวสด, 2548) อยางไรกตามการศกษากอนหนาพบวา มผปวยวยผใหญทเปนโรคหด รอยละ 2.91 (Dejsomritrutai et al., 2006) และรอยละ 21 ตองไปพนยาทหองฉกเฉนอยางนอย 1 ครงตอป รอยละ 14.8 ตองเขารบการรกษาทโรงพยาบาล สาเหตสวนใหญเนองมาจากการไมไดรบการรกษาตามทแนวทางการรกษาไดใหคาแนะนาไว โดยการศกษากอนหนา พบวา ผปวยโรคหดทไดร บยาพนสเตยรอยด ซงเปนยาหลกทใชในการรกษาโรคมเพยงรอยละ 6.7 (Boonsawat et al., 2004) สาเหตหลกของปญหาทเกยวกบการใชยาในผปวยโรคหด พบวา เกดจากความไมรวมมอในการใชยา รอยละ 62.9 ซงปญหาทพบมากทสด คอ เทคนคการใชยาสดไมถกวธ รอยละ 62.9 และการใชยานอยกวาทแพทยสง รอยละ 36.2 เนองจากผปวยลดขนาดการใชยาหรอหยดใชยาเองเมอมอาการดขนหรอกลวผลขางเคยงจากการใชยาระยะยาว และผลจากการจดการปญหาในการใชยาโดยเภสชกร พบวา สามารถแกไขปญหาความไมรวมมอในการใชยาไดถงรอยละ 44.9 (สณและคณะ, 2551)


38

ในป พ.ศ. 2551 สานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.) ไดเหนความสาคญของโครงการ Easy Asthma Clinic และสนบสนนโครงการพฒนาคณภาพการดแลผปวยโรคหดของหนวยบรการ สาขาเขตพนทขอนแกน โดยจดตง Easy Asthma Clinic ในโรงพยาบาล 98 แหง ผลการดาเนนงาน พบวา มการสงใชยาพนสเตยรอยดเพมขนจากรอยละ 25.95 เปนรอยละ 71.71 และมการจดเกบขอมลแบบออนไลนทาใหการตดตามประเมนผลงายขน (วชรา บญสวสด, 2552) หลงจากมการจดตง Easy Asthma Clinic เปนระยะเวลา 5 ป พบวา มโรงพยาบาลสนใจเขารวมเครอขายเปนจานวนมาก แตพบปญหาวา มโรงพยาบาลจานวนนอยทดาเนนงานอยางตอเนอง ทงนเนองมาจากไมมระบบตดตามอยางใกลชด มการโยกยายของแพทยหลายโรงพยาบาล (วชรา บญสวสด, 2552) ในป พ.ศ. 2554 สานกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธไดจดใหมโครงการพฒนาคณภาพการดแลผปวยโรคหด โดยสงเสรมใหมคลนกโรคหดทมคณภาพทกโรงพยาบาลและสรางเครอขายในการดแลผปวยโรคหดในจงหวด ดงนน การศกษานจงสนใจศกษาระบบการดแลผปวยโรคหดของโรงพยาบาลชมชนในจงหวดกาฬสนธ ในดานรปแบบการจดบรการ การประเมนผลและการตดตามสภาวะโรคและระบบการสงตอทงนเพอเปนขอมลสาหรบการนาไปปรบปรงระบบ เพมศกยภาพและเพมคณภาพในการใหบรการตอไป

วธดาเนนการวจย เปนการศกษาเชงพรรณนา (Descriptive study)

ทาการศกษาในโรงพยาบาลชมชน จงหวดกาฬสนธ รวมจานวน 13 แหง ประกอบดวย โรงพยาบาลชมชนขนาด 30 เตยง (7 แหง) 60 เตยง (3 แหง) และ 90 เตยง (3 แหง) เกบขอมลระหวางเดอนพฤษภาคม - ตลาคม พ.ศ. 2554 โดยผวจยเขาเยยมสารวจ ณ โรงพยาบาล และสมภาษณบคลากรทางการแพทยทรบผดชอบในการดแลผปวยโรคหด ไดแก พยาบาล และเภสชกร รวมทงขอด เอกสารหรอการบนทกขอมลของโรงพยาบาล เชน ระบบคอมพวเตอร, เวชระเบยน, แบบบนทกการดแลผปวยในคลนกโรคหดอยางงายหรอแบบบนทกการดแลผปวยของโรงพยาบาล และสมดบนทกการใหความรหรอสมดประจาตวผปวยโรคหดของโรงพยาบาล โดยมประเดนในการสมภาษณ แสดงในตารางท 1 การสมภาษณอาศยแบบสอบถามซงทดสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (content validity) โดยนาไปสอบถามบคลากรทางการแพทย ไดแก พยาบาล และเภสชกร ทดแลผปวยโรคหดในโรงพยาบาลชมชน จงหวดรอยเอด จานวน 2 แหง เพอใหครอบคลมเนอหา มความเขาใจงายและชดเจนตามความมงหมายของการวจย ทงนผวจยไดฝกทกษะทเกยวของในการเกบขอมลเพอใหสามารถเกบขอมลไดครบถวนและเปนความจรง

ตารางท 1 ประเดนการสมภาษณพยาบาลและเภสชกรทรบผดชอบในการดแลผปวยโรคหด

ประเดนสมภาษณ พยาบาล เภสชกร การจดตงคลนกโรคหดและการทางานรวมกนเปนทมระหวางสหวชาชพ ตวแปรทศกษา: ระยะเวลาทมการจดตงคลนกโรคหด, จานวนผปวยโรคหดในโรงพยาบาล ป2553, สถานทใหบรการ, จานวนวนทเปดบรการคลนกโรคหดตอเดอน, บคลากรทางการแพทยทดแลในคลนกโรคหด, ประเภทแพทย, การตรวจรกษา, ระยะเวลาในการดแลคลนกโรคหดของแพทย พยาบาล และเภสชกร, จานวนพยาบาลทรวมดแลในคลนก

การมแนวทางในการรกษาสาหรบผปวยโรคหด ตวแปรทศกษา: แนวทางทใชในการรกษาผปวยหดของโรงพยาบาล

-

การประเมนสภาวะการควบคมโรคหด ตวแปรทศกษา: เครองมอและความถในการวดสมรรถภาพปอด, เครองมอและความถในการประเมนการควบคมโรคหด, การตดตามสภาวะการควบคมโรคหด

-

การสอนและการประเมนการใชยาพน ตวแปรทศกษา: การสอนการใชยาพน, สอทใชในการสอนพนยา, การประเมนการใชยาพน, เครองมอทใชรวมในการประเมนการใชยาพน, การตดตามการใชยาพนของผปวย

-

ระบบการตดตามผปวยและระบบสงตอ ตวแปรทศกษา: ระบบตดตามผปวย, วธการตดตามผปวย, เกณฑทใชตดตามผปวย, การเยยมบาน เกณฑทใชแนวทางในการตดตามดวยวธเยยมบานโดยทมโรงพยาบาล, ระบบสงตอ

-

ระบบยาในโรงพยาบาล ตวแปรทศกษา: รายการยารกษาโรคหดทมในโรงพยาบาล

-


_______________________________________________________________________________________________

39

การวเคราะหขอมล วเคราะหขอมลในรปแบบเชงพรรณนา โดยใชสถตรอยละสาหรบตวแปรชนดไมตอเนอง และใชคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานสาหรบตวแปรชนดตอเนอง

ผลการศกษาวจย

ผลการศกษา พบวาทกโรงพยาบาลมการจดตงคลนกโรคหด ระยะเวลาเฉลยของการจดตงคลนก 4.38 ป มจานวนผปวยโรคหดในคลนกเฉลย 287 ราย โดยโรงพยาบาลขนาดใหญมระยะเวลาของจดตงคลนกทนานกวา และมจานวนผปวยโรคหดทสงกวาโรงพยาบาลขนาดเลก มโรงพยาบาล 3 แหง จดบรการคลนกแบบจดเดยวเบดเสรจ (One stop service) ม 8 แหงทจดบรการคลนกแยกเปนสดสวนแตผปวยตองมารบยาทหองจายยา และทเหลออก 2 แหง ซงเปนโรงพยาบาลขนาด 30 เตยง มการจดบรการในคลนกทวไป เปดบรการคลนกโรคหดโดยเฉลย 3 วน ตอเดอน โดยโรงพยาบาลขนาดใหญจะเปดใหบรการคลนกโรคหดทกสปดาห ทกโรงพยาบาลมการทางานรวมกนระหวางสหวชาชพ มโรงพยาบาล 8 แหง ทจดใหมแพทยประจาคลนก สวนทเหลอ 5 แหง จดใหมระบบหมนเวยนแพทยมาตรวจรกษาเนองจากปญหาแพทยไมเพยงพอ ระยะเวลาทางานดแลในคลนกโรคหดเฉลย 1.76 ป จานวนพยาบาลท

รวมกนดแลผปวยโรคหดโดยเฉลยเทากบ 4 คน ระยะเวลาทางานดแลในคลนกโรคหดเฉลย 2 ป ทกโรงพยาบาลจดใหมพยาบาลแผนกผปวยในเขารวมคลนกโรคหดเพอดแลและตดตามการรกษาของผปวยทนอนรกษาในโรงพยาบาล และเกอบทกโรงพยาบาลมพยาบาลแผนกผปวยนอกและพยาบาลแผนกฉกเฉนรวมทางานในคลนกโดยทาหนาทดแลและตดตามการรกษาของผปวยทมาพนยาหองฉกเฉน ทกโรงพยาบาลมเภสชกรรวมใหคาแนะนาดานการใชยาเทคนคพเศษ โดยมระยะเวลาทางานดแลในคลนกโรคหดเฉลย 2.54 ป และบคลกรอนๆ ไดแก โภชนากรทาหนาทใหความรเรองอาหาร และทนตแพทยทาหนาทดแลสขภาพฟน นอกจากน พบวามโรงพยาบาลขนาด 90 เตยง จานวน 1 แหง ทจดใหมการแพทยฉกเฉน (EMS) เขามามสวนรวมในการดแลผปวยโรคหด เชน การพนยาระหวางนาสงผปวยมาโรงพยาบาล สามารถประเมนผปวยและใหความชวยเหลอระหวางนาสงโรงพยาบาล

สาหรบแนวทางในการรกษาผปวยโรคหด พบวาทกโรงพยาบาลมแนวทางในการรกษาโรคหด โดยโรงพยาบาล 10 แหง มการจดทาแนวทางในการดแลผปวยของโรงพยาบาลขนเองโดยอางองจาก GINA Guideline 2008 และแนวปฏบตบรการสาธารณสขการดแลผปวยโรคหด พ.ศ. 2551 ของสมาคมอรเวชชแหงประเทศไทย ดงแสดงในตารางท 2

ตารางท 2 ขอมลการจดบรการสาหรบผปวยโรคหด

ขอมลทวไป 30 เตยง

N=7 60 เตยง

N=3 90 เตยง

N=3 รวม N=13

ระยะเวลาการจดตงคลนกเฉลย (ป, Mean±SD) 4.00±1.73 3.00±0.00 6.67±0.58 4.38±1.85 · ≤ 3 ป 5 (71.43%) 3 (100.00%) 0 (0.00%) 8 (61.54%) · > 3 - 6 ป 1 (14.28%) 0 (0.00%) 1 (33.33%) 2 (15.38%) · ≥ 6 ป 1 (14.28%) 0 (0.00%) 2 (66.67%) 3 (23.08%)

จานวนผปวยในคลนกโรคหดเฉลย (ราย, Mean±SD) 134.86±48.25 196.33±91.66 733.33±230.94 287.15±277.16

· ≤ 100 ราย 2 (28.56%) 0 (0.00%) 0 (0.00%) 2 (15.38%) · > 100 - 200 ราย 5 (71.43%) 2 (66.67%) 0 (0.00%) 7 (53.85%) · > 200 - 300 ราย 0 (0.00%) 1 (33.33%) 0 (0.00%) 1 (7.69%) · > 300 - 600 ราย 0 (0.00%) 0 (0.00%) 2 (66.67%) 2 (15.38%) · > 600 ราย 0 (0.00%) 0 (0.00%) 1 (33.33%) 1 (7.69%) การจดใหมสถานทใหบรการโดยเฉพาะ 5 (71.43%) 3 (100.00%) 3 (100.00%) 11 (84.62%) · การใหบรการแบบจดเดยวเบดเสรจ (One stop service) 1 (20.00%) 0 (0.00%) 2 (66.67%) 3 (23.08%) · สถานทแยกเฉพาะแตรบยาทหองยา OPD 4 (80.00%) 3 (100.00%) 1 (33.33%) 8 (72.72%) จานวนวนเฉลยทเปดบรการคลนกโรคหดตอเดอน (วน, Mean±SD) 2.86±1.46 2.33±1.53 4.00±0.00 3.00±1.35 · 1 วน/เดอน 2 (28.56%) 1 (33.33%) 0 (0.00%) 3 (23.08%) · 2 วน/เดอน 1 (14.28%) 1 (33.33%) 0 (0.00%) 2 (15.38%) · 4 วน/เดอน 4 (57.14%) 1 (33.33%) 3 (100.00%) 8 (61.54%)


40

บคลากรทางการแพทยทดแลในคลนกโรคหด 1. การมแพทยทดแลในคลนกโรคหด 7 (100.00%) 3 (100.00%) 3 (100.00%) 13 (100.00%) ประเภทแพทย · แพทยทวไป 7 (100.00%) 2 (66.67%) 3 (100.00%) 12 (92.31%) · อายรแพทย 0 (0.00%) 1 (33.33%) 0 (0.00%) 1 (7.69%) ระยะเวลาในการดแลคลนกโรคหด (ป, Mean±SD) 1.57±0.77 2.33±1.15 1.66±0.57 1.76±0.83 การปฏบตงานของแพทยทคลนกโรคหด · ตรวจรกษาโดยแพทยประจาคลนก 5 (71.43%) 2 (66.67%) 1 (33.33%) 8 (61.54%) · หมนเวยนแพทยมาตรวจรกษา 2 (28.56%) 1 (33.33%) 2 (66.67%) 5 (38.46%) 2. การมพยาบาลทดแลในคลนกโรคหด 7 (100.00%) 3 (100.00%) 3 (100.00%) 13 (100.00%) - จานวนพยาบาลทดแลในคลนก (คน, Mean±SD) 3.71±0.76 3.00±1.00 5.33±0.58 3.92±1.12 · พยาบาลประจาแผนกผปวยนอก 6 (85.71%) 3 (100.00%) 3 (100.00%) 12 (92.31%) · พยาบาลประจาแผนกฉกเฉน 6 (85.71%) 2 (66.67%) 3 (100.00%) 11 (84.62%) · พยาบาลประจาแผนกผปวยใน 7 (100.00%) 3 (100.00%) 3 (100.00%) 13 (100.00%) - ระยะเวลาในการดแลคลนก (ป, Mean±SD) 2.14±0.69 2.33±0.58 1.33±1.16 2.00±0.82 3. การมเภสชกรทดแลในคลนกโรคหด 7 (100.00%) 3 (100.00%) 3 (100.00%) 13 (100.00%) - ระยะเวลาในการดแลคลนก (ป, Mean±SD) 2.14±1.21 3.00±0.00 3.00±4.36 2.54±2.03 4. นกกายภาพบาบด 6 (85.71%) 2 (66.67%) 3 (100.00%) 11 (84.62%) 5. โภชนากร 1 (14.28%) 1 (33.33%) 0 (0.00%) 2 (15.38%) 6. ทนตแพทย 0 (0.00%) 1 (33.33%) 1 (33.33%) 2 (15.38%) 7. การแพทยฉกเฉน (EMS) 0 (0.00%) 0 (0.00%) 1 (33.33%) 1 (7.69%) แนวทางทใชในการรกษาผปวยโรคหด · GINA guideline 2008 0 (0.00%) 0 (0.00%) 1 (33.33%) 1 (7.69%) · แนวปฏบตบรการสาธารณสขการดแลผปวยโรคหด พ.ศ. 2551 1 (14.28%) 0 (0.00%) 1 (33.33%) 2 (15.38%) · CPG ของโรงพยาบาล 6 (85.68%) 3 (100.00%) 1 (33.33%) 10 (76.92%)

CPG = clinical practice guideline

ดานการประเมนสภาวะการควบคมโรคหด (ตารางท 3) พบวา โรงพยาบาลทกแหงจดใหมการตรวจสมรรถภาพปอดโดยใช Peak flow meter และมโรงพยาบาลขนาด 90 เตยง 1 แหง ทใช Spirometry ในการชวยวนจฉยแยกโรคระหวางโรคหดกบโรคปอดอดกนเรอรง และมการวดสมรรถภาพปอดของผปวยทกครงทมารบบรการทคลนกโรคหดในทกโรงพยาบาล แลวนาผลทไดจากการวดสมรรถภาพปอดมาใชรวมกบการซกถามผปวยเพอนามาประเมนการควบคมโรคหด โดยมโรงพยาบาล 9 แหง (รอยละ 69.23) จะสอบถามผปวยตามแบบบนทกคลนกโรคหดอยางงาย (EAC) และโรงพยาบาลอก 4 แหง ไดจดทาแบบบนทกคลนกโรคหดของโรงพยาบาลขนเองโดยประเมนตาม GINA guideline 2008 สาหรบความถในการประเมนการ

ควบคมโรคหด พบวา มโรงพยาบาล 10 แหง (รอยละ 76.92) ทแพทยหรอพยาบาลจะประเมนการควบคมโรคหดทกครงทผปวยมาในคลนกโรคหด โรงพยาบาลทเหลออก 3 แหง ทาการประเมนการควบคมโรคหดเมอมการลงขอมลผปวยในโปรแกรมคลนกโรคหดอยางงาย (EAC) ซงโปรแกรมจะชวยวเคราะหผลการประเมนการควบคมโรคหดของผปวยแตละราย และผลการประเมนจะถกนามาใชในการตดตามการเปลยนแปลงสภาวะการควบคมโรคหดเพอนามาใชในการปรบเปลยนยาของผปวยตอไป มโรงพยาบาล 11 แหง ทตดตามการควบคมโรคหดของผปวยเพอนามาใชในการปรบเปลยนยา สวนทเหลออก 2 แหง นาขอมลทไดมาใชสรปผลงานประจาป


_______________________________________________________________________________________________

41

ตารางท 3 การประเมนสภาวะการควบคมโรคหด

ขอมลคลนกโรคหด 30 เตยง

N=7 60 เตยง

N=3 90 เตยง

N=3 รวม N=13

เครองมอทใชในการวดสมรรถภาพปอด Peak flow meter 7 (100.00%) 3 (100.00%) 3 (100.00%) 13 (100.00%) Spirometry 0 (0.00%) 0 (0.00%) 1 (33.33%) 1 (7.69%) ความถในการวดสมรรถภาพปอด · วดสมรรถภาพปอดทกครงทมาในคลนกโรคหด 7 (100.00%) 3 (100.00%) 3 (100.00%) 13 (100.00%) เครองมอทใชในการประเมนการควบคมโรคหด · แบบบนทกคลนกโรคหดอยางงาย (EAC) 5 (71.43%) 3 (100.00%) 1 (33.33%) 9 (69.23%) · GINA guideline 2008 2 (28.57%) 0 (0.00%) 2 (66.67%) 4 (30.76%) ความถของการประเมนการควบคมโรคหด · แพทย/พยาบาลประเมนทกครงทมาในคลนกโรคหด 4 (57.14%) 3 (100.00%) 3 (100.00%) 10 (76.92%) · ประเมนผลหลงลงขอมลผปวยดวยโปรแกรมคลนก โรคหดอยางงาย (EAC)

3 (42.86%) 0 (0.00%) 0 (0.00%) 3 (23.07%)

การตดตามสภาวะการควบคมโรคหด 5 (71.43%) 3 (100.00%) 3 (100.00%) 11 (84.62%)

ดานการสอนและการประเมนการใชยาพน (ตารางท 4) พบวา ทกโรงพยาบาลจดใหมการสอนการใชยาพนสาหรบผปวยรายใหมทกราย และประเมนการใชยาพนของผปวยโดยใหผปวยสาธตวธการพนยา โดยโรงพยาบาล 6 แหง ใหผปวยสาธตวธการพนยารวมกบการประเมนตามแบบประเมนการใชยาพนทโรงพยาบาลไดจดทาขนมาเอง โดย 5 แหง ไดจดทาแบบฟอรมประเมนพนยาเฉพาะราย และ 1 แหง จดทาป มตรายางประเมนพนยาประทบตราในเวชระเบยน มโรงพยาบาล 10 แหง ทมแนวทางในการตดตามการพนยาของผปวยอยางตอเนองซงสวนใหญเปนโรงพยาบาลขนาดกลางและขนาดใหญ ทเหลออก 3 แหง ใชวธสมหรอประเมนเบองตนขณะจายยา หากพบปญหาใน

การใชยาจะสอนซาเฉพาะราย แตไมมการตดตามผล และวธการตดตามการใชยาพนของผปวยในแตละโรงพยาบาลมความแตกตางกน ไดแก การบนทกผลการประเมนพนยาของผปวยในสมดประจาตวผปวยโรคหด (4 แหง), เวชระเบยน (5 แหง) และแบบบนทกการใหคาแนะนาปรกษารายบคคลของฝายเภสชกรรมชมชน (1 แหง) โดยจะตดตามการพนยาของผปวย จนกระทงผปวยสามารถพนยาไดอยางถกตองตดตอกน 3 ครง และจะตรวจสอบการพนยาซาอกครง (recheck) เพอประเมนวาผปวยสามารถพนยาไดอยางถกตอง หลงจากมาพบแพทยตามนดครบ 3 ครง

ตารางท 4 การสอนและการประเมนการใชยาพน

ขอมลคลนกโรคหด 30 เตยง N=7

60 เตยง N=3

90 เตยง N=3

รวม N=13

การสอนการใชยาพนสาหรบผปวยรายใหมทกราย 7 (100.00%) 3 (100.00%) 3 (100.00%) 13 (100.00%) สอทใชในการสอนพนยา 7 (100.00%) 3 (100.00%) 3 (100.00%) 13 (100.00%)

· แผนพบ 3 (42.86%) 2 (66.67%) 0 (0.00%) 5 (38.46%)

· วดทศน 1 (14.28%) 0 (0.00) 1 (33.33%) 2 (15.38%)

· Metered dose inhaler ชนดยาหลอก 6 (85.71%) 3 (100.00%) 2 (66.67%) 11 (84.62%)

· ใบเอกสารกากบยา 2 (28.56%) 0 (0.00%) 0 (0.00%) 2 (15.38%)

การประเมนการใชยาพนโดยใหผปวยสาธตวธใชยา 7 (100.00%) 3 (100.00%) 3 (100.00%) 13 (100.00%)


42

เครองมอทใชรวมในการประเมนการใชยาพน 3 (42.86%) 1 (33.33%) 2 (66.67%) 6 (46.15%)

แบบฟอรมประเมนพนยาเฉพาะราย 3 (100.00%) 1 (100.00%) 1 (50.00%) 5 (83.33%)

ป มตรายางการประเมนพนยา 0 (0.00%) 0 (0.00%) 1 (50.00%) 1 (16.67%)

การตดตามการใชยาพนของผปวย 4 (57.14) 3 (100.00%) 3 (100.00%) 10 (76.92%)

สมดประจาตวผปวยโรคหด 0 (0.00%) 2 (66.67%) 2 (66.67%) 4 (40.00%) เวชระเบยน 4 (100.00%) 0 (0.00%) 1 (33.33%) 5 (50.00%) แบบบนทกการใหคาแนะนาปรกษารายบคคล 0 (0.00%) 1 (33.33%) 0 (0.00%) 1 (10.00%)

ดานระบบการตดตามผปวยและระบบสงตอ (ตารางท

5) พบวา โรงพยาบาลทกแหงมปญหาผปวยขาดนดโดยมโรงพยาบาล 10 แหง ทมระบบตดตามผปวยกรณผปวยขาดนด ซงสวนใหญจะตดตามกรณผปวยไมมาตามนด หรอขาดนดมากกวา 2 ครงหรอนานเกน 6 เดอนขนไป โดยใชวธการทแตกตางกน ไดแก ไปรษณยบตร โทรศพท หรอสงทมเยยมบานของโรงพยาบาลออกตามเยยมบานผปวย มโรงพยาบาลขนาดเลก 1 แหง ทมระบบการตดตามผปวยใหมาตรงตามนดโดยการโทรศพทหรอสงไปรษณยบตรเตอนผปวยใหมาตามนด สาหรบการเยยมบาน พบวา มโรงพยาบาล 11 แหง ทมการออกเยยมบาน โดยเกณฑทใชในการตดตามเยยมบานมากทสด คอ ผปวยเขาพกรกษาในโรงพยาบาล รองลงมาคอ ผปวยขาดนดเปนเวลานาน, ผปวยทไมสามารถควบคมโรคหรอดแลตวเองไมได

และพบวา เกณฑทใชในการตดตามเยยมบานของโรงพยาบาลขนาดใหญทกแหง คอ ผปวยขาดนดเปนเวลานาน และผปวยทกลบเขามารกษาในโรงพยาบาล

ส าห รบ ร ะบบการส งต อผ ป ว ย ไปรบบรก า รทโ ร งพยาบาลสง เสรมสขภาพตาบล (รพสต . ) พบว า มโรงพยาบาลขนาดใหญ 1 แหง ทจดใหมคลนกโรคหดอยางงาย (EAC) ท รพ.สต. แตสามารถทาไดเพยง 1 รพ.สต. เทานน มโรงพยาบาล 6 แหง ทมการประสานงานการดแลผปวยโรคหดกบ รพ.สต. ไดแก การมระบบการเยยมบานรวมกบ รพ.สต. (4 แหง) การนดใหผปวยไปพนยาตอเนองท รพ.สต. (3 แหง) และการประสานงานกบ รพ.สต. ใหชวยในการคนหา คดกรองผปวยโรคหด และสรปยอดจานวนผปวยในความรบผดชอบของแตละรพสต.ใหกบโรงพยาบาล (1 แหง)

ตารางท 5 ระบบการตดตามผปวยและระบบสงตอ

ขอมลคลนกโรคหด 30 เตยง

N=7 60 เตยง

N=3 90 เตยง

N=3 รวม N=13

1. ระบบตดตามผปวย เกณฑทใชตดตามผปวย กอนมาโรงพยาบาลตามแพทยนด 1 (14.28%) 0 (0.00%) 0 (0.00%) 1 (7.69%) การตดตามผปวยขาดนด 5 (71.43%) 3 (100.00%) 2 (66.67%) 10 (76.92%) ขาดนด 1 ครง 2 (40.00%) 1 (33.33%) 0 (0.00%) 3 (30.00%) ขาดนด > 2 ครง หรอ > 6 เดอน 2 (40.00%) 1 (33.33%) 2 (100.00%) 5 (50.00%) ขาดนด > 4 ครง หรอ > 1 ป 1 (10.00%) 1 (33.33%) 0 (0.00%) 2 (20.00%)

วธการตดตามผปวยขาดนด · โทรศพท 3 (42.86%) 1 (33.33%) 1 (33.33%) 5 (38.46%) · ไปรษณยบตร 3 (42.86%) 2 (66.67%) 1 (33.33%) 6 (46.15%) · ทมเยยมบานตดตามผปวยขาดนด 3 (42.86%) 0 (0.00%) 2 (66.67%) 5 (38.46%) 2. การเยยมบาน มการเยยมบาน 5 (71.43%) 3 (100.00%) 3 (100.00%) 11 (84.62%)


_______________________________________________________________________________________________

43

เกณฑทใชแนวทางในการตดตามดวยวธเยยมบานโดยทมโรงพยาบาล

ผปวยทไมสามารถควบคมโรคหรอดแลตวเองไมได 3 (60.00%) 1 (33.33%) 1 (33.33%) 5 (45.45%)

ผปวยเขาพกรกษาในโรงพยาบาล 4 (80.00%) 3 (100.00%) 2 (66.67%) 9 (81.82%)

ผปวยขาดนดเปนเวลานาน 2 (40.00%) 0 (0.00%) 3 (100.00%) 5 (45.45%)

ผปวยทกลบเขามารกษาในโรงพยาบาล 0 (0.00%) 1 (33.33%) 3 (100.00%) 4 (36.36%)

ผปวยทมาพนยาหองฉกเฉน 1 (20.00%) 1 (33.33%) 2 (66.67%) 4 (36.36%)

ผปวยรายใหม 1 (20.00%) 0 (0.00%) 0 (0.00%) 1 (9.09%)

3. ระบบสงตอ

มการสงตอผปวยไปรบบรการท รพสต. 0 (0.00%) 0 (0.00%) 1 (33.33%) 1 (7.69%)

การประสานงานการดแลผปวยโรคหดกบ รพสต. 2 (28.56%) 1 (33.33%) 3 (100.00%) 6 (46.15%)

นดพนยาตอเนองท รพสต. 1 (50.00%) 1 (100.00%) 1 (33.33%) 3 (50.00%)

ออกเยยมบานรวมกบ รพสต. 1 (50.00%) 0 (0.00%) 3 (100.00%) 4 (66.67%)

รพสต. ชวยคนหาและคดกรองผปวย 0 (0.00%) 1 (100.00%) 0 (0.00%) 1 (16.67%)

สวนระบบยา พบวา กลมยาทใชในการควบคมโรค

(Controller) และยาในกลมบรรเทาอาการ (Reliever) มในรายการยาสาหรบรกษาโรคหดทมในโรงพยาบาลทกแหง (ตารางท 6) โดยยาทใชในการควบคมโรค (Controller) ไดแก ยาในกลมคอรตโคสเตยรอยดทงชนดสด รบประทาน และชนดฉด สวนยาสดในรปของยาผสมระหวาง inhale corticosteroid (ICS) และ long-acting β2-agonist (LABA) มในโรงพยาบาล 11 แหง ซงโรงพยาบาลทไมมยาในกลมน ไดแก โรงพยาบาลขนาด 60 เตยง และ 30 เตยง อยางละ 1 แหง แตโรงพยาบาลขนาด 60 เตยง มการบรหารจดการยาเพอแกปญหายากลมนโดยสงซอยาเฉพาะราย กรณผปวยถกสงตวไปโรงพยาบาลจงหวดและกลบมารบยาตอเ นอง นอกจากน พบวา ม

โรงพยาบาลขนาดใหญเพยง 1 แหง ทมยาในกลมนทงชนดยาผสมระหวาง Salmeterol กบ Fluticasone ทกขนาด และยาผสมระหวาง Formeterol กบ Budesonide และมยาในกลมชนดออกฤทธยาว (Long-acting) รวมดวย สวนยาในกลมบรรเทาอาการ (Reliever) พบวา ยากลม β2-agonist ชนดออกฤทธส น (short-acting β2-agonist) และกลม Anticholinergic ในรปของยาผสมกบ β2-agonist มในโรงพยาบาลทกแหง สวน Aminophylline ชนดฉด มในโรงพยาบาล 6 แหง เนองจากปจจบนมใชนอยลงเพราะมขอบงใชเฉพาะในการรกษาผปวย Acute severed asthma status หรอ asthmaticus ทใชยา β2-agonist มากอนแตไมไดผล

ตารางท 6 รายการยาสาหรบรกษาโรคหดทมในโรงพยาบาล

ยาทมในโรงพยาบาล 30 เตยง

N=7 60 เตยง

N=3 90 เตยง

N=3 รวม N=13

1. ยาทใชในการควบคมโรค (Controller) 1.1 Corticosteroid 1.1.1 Corticosteroid ชนดสด · Beclomethasone 1 (14.28%) 1 (33.33%) 1 (33.33%) 3 (23.07%) · Budesonide 7 (100.00%) 3 (100.00%) 3 (100.00%) 13 (100.00%) 1.1.2 Corticosteroid ชนดรบประทาน · Prednisolone 7 (100.00%) 3 (100.00%) 3 (100.00%) 13 (100.00%)


44

1.1.3 Corticosteroid ชนดฉด · Dexamethasone 7 (100.00%) 3 (100.00%) 3 (100.00%) 13 (100.00%) · Hydrocortisone 6 (85.68%) 3 (100.00%) 3 (100.00%) 12 (92.31%) 1.2 ชนดออกฤทธยาว (Long-acting)

· Ipratropium bromide 0 (0.00%) 0 (0.00%) 1 (33.33%) 1 (7.70%) 1.3 ยาสดในรปของยาผสมระหวาง ICS และ LABA 6 (85.68%) 2 (66.67%) 3 (100.00%) 11 (84.62%) · Salmeterol + Fluticasone 6 (85.68%) 1 (33.33%) 3 (100.00%) 10 (76.92%) · Formeterol + Budesonide 0 (0.00%) 1 (33.33%) 1 (33.33%) 2 (15.38%) 1.4 Theophylline 7 (100.00%) 3 (100.00%) 3 (100.00%) 13 (100.00%) 2. ยาบรรเทาอาการ (reliever) 2.1 β2-agonist ชนดออกฤทธสน (short-acting β2-agonist) · Salbutamol ชนดรบประทาน 7 (100.00%) 3 (100.00%) 3 (100.00%) 13 (100.00%) · Terbutaline ชนดรบประทาน 2 (28.56%) 3 (100.00%) 1 (33.33%) 6 (46.15%) · Salbutamol ชนดสด 7 (100.00%) 3 (100.00%) 3 (100.00%) 13 (100.00%) 2.2 Methylxanthine · Aminophylline ชนดฉด 4 (57.12%) 1 (33.33%) 1 (33.33%) 6 (46.15%) 2.3 Anticholinergic ในรปของยาผสมกบ β2-agonist

· Ipratropium bromide + fenoterol 7 (100.00%) 3 (100.00%) 3 (100.00%) 13 (100.00%)

อภปรายผลและสรป จากการศกษาพบวา โรงพยาบาลชมชนทกแหงใน

จงหวดกาฬสนธมการจดตงคลนกโรคหดอยางงาย (Easy asthma clinic) เปนระยะเวลาอยางนอย 3 ป โดยโรงพยาบาลเกอบทกแหงจดใหมสถานทใหบรการโดยเฉพาะทงในรปแบบการใหบรการแบบจดเดยวเบดเสรจ (One stop service) หรอสถานทแยกเฉพาะแตรบยาทหองยา OPD มเพยง 2 แหง ทมการจดบรการคลนกโรคหดรวมกบคลนกทวไป โรงพยาบาลขนาดใหญทกแหงเปดบรการ 4 วน/เดอน (สปดาหละ 1 วน) เพราะมปรมาณผปวยจานวนมาก และแนวโนมของโรงพยาบาลทกแหงจะเปดบรการเพมขนเปน 4 วน/เดอนดวยเชนกน สาหรบการตรวจรกษาโดยแพทย พบวา สวนใหญมการกระจายใหแพทยในคลนกทวไปชวยในการตรวจรกษา เนองจากจานวนแพทยไมเพยงพอ และจากขอมลระยะเวลาเฉลยในการดแลผปวยโรคหด 1.76 ป สะทอนใหเหนวามการหมนเวยนแพทยบอย พยาบาลและเภสชกรกมการหมนเวยนบอยเชนกน ซงเหนไดจากระยะเวลาเฉลยในการดแลผปวยโรคหด 2 ปและ 2.54 ป ตามลาดบ ซงอาจสงผลตอความตอเนองในการดแลผปวยพบวา โรงพยาบาลทกแหงมพยาบาลประจาคลนกโรคหดทดแลผปวยใน เนองจากมการเกบขอมลผปวยทเขาพกรกษาในโรงพยาบาล

และเกอบทกแหงมพยาบาลประจาผปวยนอกหรอหองฉกเฉนรวมทมดวย เกอบทกโรงพยาบาลมนกกายภาพบาบดเขามามบทบาทในคลนกโรคหด เนองจากปจจบนไดเรมมการใหบรการฟนฟสมรรถภาพปอดใหกบผปวยทมสมรรถภาพปอดตา ซงในอนาคตมแนวโนมจะครบทกแหง นอกจากนเรมมการนาการแพทยฉกเฉน (EMS) มารวมดวย เพอชวยดแลผปวยโรคหดกอนถงโรงพยาบาล ทกโรงพยาบาลมแนวทางในการดแลผปวยของโรงพยาบาล แตมปญหาในทางปฏบตเนองจากการหมนเวยนแพทยบอยซงอาจเปนอปสรรคตอการปฏบตตามแนวทางทไดกาหนดไว โรงพยาบาลชมชนทกแหงมการตรวจสมรรถภาพปอดโดยใช Peak flow meter ทกครงทผปวยมาในคลนกโรคหดเพอประเมนสภาวะการควบคมโรคหด แตหากผปวยมารบบรการในวนเวลาทไมมคลนก อาจมการตดตามสมรรถภาพปอดบางเปนบางครง เนองจากบคลากรอนๆ ทไมใชบคลากรในคลนกโรคหด ไมสามารถปฏบตตามแนวทางไดอยางครบถวนหรอไมปฏบตตามแนวทาง

นอกจากน พบวา การมคลนกโรคหดอยางงาย (Easy asthma clinic) ในทกโรงพยาบาล ทาใหการดแลผปวยโรคหดเปนระบบและงายมากขน โดยพบวา โรงพยาบาลสวนใหญม


_______________________________________________________________________________________________

45

การประเมนตามแบบบนทกคลนกโรคหดอยางงาย (EAC) และมโปรแกรมคลนกโรคหดอยางงาย (EAC) ทนามาชวยวเคราะหผลการประเมนการควบคมโรคหดของผปวยเฉพาะรายได และโรงพยาบาลเกอบทกแหงมระบบการตดตามการเปลยนแปลงสภาวะการควบคมโรคหดเพอนามาใชในการปรบเปลยนยาของผปวย ในขณะทมโรงพยาบาลขนาดเลก 2 แหง ทนาขอมลทได มาใชสรปผลงานประจาปเทานน ทกโรงพยาบาลมการสอนการใชยาพนสาหรบผปวยรายใหมทกราย โดยมสอในการสอนแตกตางกนไป และโดยสวนใหญเภสชกรจะสอนและประเมนการใชยาโดยการใหผปวยสาธตวธการพนยาขณะจายยาหนาเคานเตอรเพราะสะดวกและรวดเรว โดยใชวธสมหรอประเมนเบองตนขณะจายยา ถาพบปญหาในการใชยาจะสอนซาเฉพาะราย โรงพยาบาลขนาดกลางและขนาดใหญมระบบในการตดตามการพนยา ในขณะทโรงพยาบาลขนาดเลก 3 แหง มการประเมนการใชยาแตไมมการตดตามผลเนองจากเภสชกรสวนใหญมปญหาเรองอตรากาลงของเภสชกรไมเพยงพอ หรอปรมาณผปวยมจานวนมาก การซกถามและประเมนการใชยาของผปวยแตละรายใชระยะเวลานาน รวมถงปญหาเกยวกบการเกบขอมล ไดแก ไมมการเกบขอมล ขอมลไมครบถวน และไมมการตดตามการใชยาของผปวย

โรงพยาบาลชมชนทกแหงพบปญหาผปวยขาดนด เนองจากผปวยโรคหดเมอมอาการดขนจะขาดการรกษา หรอบางครงผปวยมยาเหลอ ใชยาเดม จงไมเหนความสาคญของการมาโรงพยาบาล ทาใหมระบบในการตดตามผปวยโดยใชวธทแตกตางกน ไดแก การใชไปรษณยบตร โทรศพทหรอการออกเยยมบาน นอกจากน มโรงพยาบาลบางแหงทแกปญหาการขาดนดโดยแบงผปวยออกเปนตาบลหรอเปนเขตรบผดชอบเพอลดปญหาการเดนทางของผปวย โรงพยาบาลสวนใหญออกเยยมบานกรณผปวยเขาพกรกษาในโรงพยาบาล สาหรบระบบการสงตอผปวยไป รพ.สต. พบวา สวนใหญยงไมมระบบการสงตอผปวยไป รพ.สต. ยกเวนโรงพยาบาลขนาดใหญเพยงหนงแหง แตทาไดเพยง 1 รพ.สต. เทานน เนองจากรพสต.น มแพทย เภสชกร และพยาบาลประจา สวนใหญจะประสานงานรวมกบรพ.สต. กรณออกเยยมบานหรอบางโรงพยาบาลนดใหผปวยไปพนยาตอเนองทรพสต.

โรงพยาบาลทกแหงมยาพนกลมคอรตโคสเตยรอยด ในขณะท ยาในกลม Long-acting β2 agonist รวมกบคอรตโคสเตยรอยด มในโรงพยาบาลชมชน 11 แหง เนองจากยาในกลมนมราคาแพง อยางไรกตาม โรงพยาบาลดงกลาวมการจากดการใชยา เชน การประเมนการใชยาเฉพาะราย หรอจากดปรมาณ

การจาย ไดแก สงจายยาไมเกน 1 เดอน หรอไมเกน 3 เดอน สาหรบโรงพยาบาลทไมมยากลม นบรหารจดการยาเพอแกปญหาโดยสงซอยาเฉพาะรายกรณผปวยถกสงตวไปโรงพยาบาลจงหวดและกลบมารบยาตอเนอง แตปจจบน ราคายาในกลมนมราคาถกลงครงหนง และสานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.) ใหเงนสนบสนนในการจายคาตอบแทนในการลงขอมลผปวยเพอชวยเหลอในการซอยากลมน อาจทาใหการเขาถงยาของผปวยเพมมากขน

สรปวา โรงพยาบาลชมชน จงหวดกาฬสนธ มกระบวนการในการดแลผปวยโรคหดอยางเปนระบบ แตอาจมวธการทแตกตางกนตามบรบทและตามความเหมาะสมของแตละโรงพยาบาล ซงสามารถนาแนวทางหรอรปแบบการจดการมาใช เพอปรบปรงใหดขน และเพอนามาพฒนาระบบในการดแลผปวยโรคหดอยางตอเนองตอไป References วชรา บญสวสด. คลนคโรคหดแบบงายๆ (Easy Asthma

Clinic). 5th BGH Annual academic meeting : From the basic to the top in Medicine. กรงเทพฯ: หางหนสวนจากด ส.รงทพย ออฟเซท; 2548.

วชรา บญสวสด. Easy Asthma Clinic Improve Treatment Gap. วารสารอายรศาสตรอสาน, 2552.

วชรา บญสวสด. โครงการพฒนาระบบการใหบรการผปวยโรคหดตามรปแบบโปรแกรม Easy Asthma Clinic สาหรบหนวยบรการในระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต. 2552

สณ เลศสนอดม, และคณะ. การจดการปญหาทเกยวของกบการใชยาโดยเภสชกรในคลนกโรคหดอยางงาย. โรงพยาบาลศรนครนทร จงหวดขอนแกน. IJPS, 2551.

Armour C, Bosnic S, Brillant M, et al. Pharmacy Asthma Care Program (PACP) improves outcomes for patients in the community. Thorax 2007; 62:496-592

Bateman ED, Barnes BJ, Bousquet J, et al. Global strategy for asthma management and prevention: GINA executive summary. Eur Respir J 2008; 31: 143–178


46

Boonsawat W, Charoenphan P, Kiatboonsri S, et al.

Survey of asthma control in Thailand. Respirology,

2004.

Dejsomritrutai W, Nana A, Chierakul N, et al. Prevalence of

bronchial hyperresponsiveness and

asthma in the adult population in Thailand. Chest

2006; 129:602-609

Halm EA, Wisnivesky JP and Leventhal H. Quality and

Access to Care Among a Cohort of Inner-city

Adults With Asthma *: Who Gets Guideline

Concordant Care?. Chest 2005 ; 128:1943-1950

Schonlau M, Mangione-Smith S ,Chan KS, et al. Evaluation

of a Quality Improvement

Collaborative in Asthma Care: Does it Improve

Processes and Outcomes of Care?. Ann Fam Med

2005; 3:200-208

Soyiri IN, Reidpath DD, Sarran C. Asthma Length of Stay

in Hospitals in London 2001–2006:

Demographic, Diagnostic and Temporal Factors.

PLoS ONE [online] 2011[cited 2011 Dec 10]; 6(11):

Available from http://www.plosone.org

Tsai CL, Sullivan AF, Gordon JA et al. Quality of care for

acute asthma in 63 US emergency departments.

Allergy and Clinical Immunology 2009 ; 123 : 354-

361

005-msu_pages_36-46 พ่นยา

Documents