Вытокі ўтварэння ВКЛ

Прычыны ўтварэння ВКЛ

1. Суседства балтаў і ўсходніх славян у басейне р. Нёман.ХІІ – ХІІІ стст. – актывізацыя кантактаў паміж імі.Чаму менавіта ў гэты час?

Актывізацыя кантактаў паміж балтамі і славянамі

Розны ўзровень развіцця(славяне больш развітыя)

Славяне мелі багатыя гарады, развітае рамяство, дзяржаву, а

балты – неАле!

ХІІ – ХІІІ стст. – распад родавага ладу і фарміраванне дзяржаўнасці ў

балтаў

Павышаецца іх ваенная актыўнасць

Умовы для саюзу славян і балтаў:• Славянам патрэбна ваенная сіла

балтаў;• Балтам патрэбны эканамічныя і

палітычныя выгоды славян.Прыклад узаемадзення:Пач. ХІІІ ст. – сумеснае супрацьстаянне крыжакам.

2. Знешняя пагроза:Мангола-татары (захапілі

большую частку Русі);Крыжакі (падпарадкавалі

балцкія плямёны латгалаў, куршаў і прусаў)

Балтам і славянам трэба аб’яднацца для сумеснай

барацьбы

Аб’яднанні балтаўПлямёны → саюзы плямёнХІІІ ст. – 2 вялікія вобласці:Аўкштайція (Сярэдняе і Верхняе

Панямонне, у т.л. Гродзенская вобласць);

Жамойць (Ніжняе Панямонне каля Балтыйскага мора).

Літва – адзін з раёнаў Аўкштайціі, цэнтр аб’яднання балтаў. Пасля “Літва” – уся Аўкштайція і нават Жамойць.Верхняе і Сярэдняе Панямонне – ядро ўтварэння ВКЛ.

Славянская каланізацыяV – ХІІІ стст. – славянская каланізацыя беларускіх земляў.Шляхі:I. Мірны;II. Ваенны.

Дзе славяне з’явіліся раней – славянізацыя насельніцтва – перайманне мовы, культуры і традыцый славян.

Славянская каланізацыя Верхняга Панямоння• Больш павольная;• З розных напрамкаў, пераважна

– з поўдня і ўсходу (землі крывічоў, дрыгавічоў і валынян)

ХІІ – ХІІІ стст. – Верхняе Панямонне – тэрыторыя пражывання балта-славянскага насельніцтва.

Гарады Славянская каланізацыя

Узнікненне гарадоў(не менш за 6)

Гарады для славян:• Апорныя пункты;• Месцы размяшчэння гарнізона;• Пункты збора даніны.+ цэнтры рамяства

Развіццё гаспадарчых сувязаў з балтамі

Структура гарадоўДзядзінец;Пасад.

Найстаражытнейшыя гарады Панямоння

Х – ХІ стст. – Навагрудак, Ваўкавыск, Гродна.Пазней – oСлонім;oТурыйск (Шчучынскі

раён);oЗдзітаў (Бярозаўскі

раён).

Гарады ў складзе княстваў

Спачатку – Кіеўскага;Пасля – Галіцка-

Валынскага;З ХІІ – ХІІІ стст. – цэнтры

асобных ўдзельных княстваў.

Гродзенскае княства

ХІІ ст. – згадваецца князь Усевалад.

Навагрудскае княства

ХІІ ст. – магчыма, ужо існавала.ХІІІ ст. – вылучаецца на пярэдні план.Знаходкі ў Навагрудку: Даспехі (кальчугі і

пласцінкавыя); Зброя (фрагменты мячоў,

наканечнікі коп’яў, стрэл лукаў і арбалетаў і г.д.) і інш.

Ваўкавысскае княстваЗ сяр. ХІІІ ст. – асобнае княства.

НевялікаеАле!

Яго ўладальнікі – багатыя феадалы.