03 loss bio
TRANSCRIPT
![Page 1: 03 loss bio](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042716/55a366911a28ab2b298b47de/html5/thumbnails/1.jpg)
HUMBJA E BIODIVERSITETIT:
SHKAQET & PASOJAT
![Page 2: 03 loss bio](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042716/55a366911a28ab2b298b47de/html5/thumbnails/2.jpg)
Fakti me i rendesishem qe kushtezon jeten tone sot eshte se kemi vajtur ne kthese permes nje
serie kthesash J
• DUKE RRITUR POPULLATEN • DUKE RRITUR PERDORIMIN E
BURIMEVE TE FUNDME
• DUKE RRITUR NDOTJEN
![Page 3: 03 loss bio](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042716/55a366911a28ab2b298b47de/html5/thumbnails/3.jpg)
RRITJA E POPULLATES NJEREZORE Koha Viti
• 1st Bilion 2-5 Milion Vjet Rreth 1880
• 2nd Afersisht 130 Vjet 1930
• 3rd 30 Vjet 1960
• 4th 15 Vjet 1975
• 5th 12 Vjet 1987
• 6th 12 Vjet 1999
![Page 4: 03 loss bio](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042716/55a366911a28ab2b298b47de/html5/thumbnails/4.jpg)
![Page 5: 03 loss bio](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042716/55a366911a28ab2b298b47de/html5/thumbnails/5.jpg)
Rritja eksponenciale e popullsise, tregon se shkaku primar i renies se larmise biologjike
eshte shkaterrimi i habitatit, i cili ka ardhur ne menyre te pashmangeshme nga rritja
(ekspansioni) e popullates njerezore dhe veprimtarise njerezore
![Page 6: 03 loss bio](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042716/55a366911a28ab2b298b47de/html5/thumbnails/6.jpg)
Masa ne te cilen njerezimi ka shkaterruar mund te demonstrohet
permes nje studimi bashkekohor mbi pervetesimin nga njeriu te produkteve
te fotosintezes
Vitousek, P.M., P.R. Ehrlich, A.H. Ehrlich, dhe P.M. Matson. 1986.
Pervetesimi nga njeriu i produkteve te fotosintezes. BioScience 36:368-373
![Page 7: 03 loss bio](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042716/55a366911a28ab2b298b47de/html5/thumbnails/7.jpg)
Si mberritem ne kete rremuje?
Ndoshta sepse pjesa me e madhe e njerezve veprojne sipas nje mentaliteti
te kufizuar te bazuar ne tri ide: • Se bota ka burime te pashtereshme per
perdorim njerezor
• Se njerezit jane te ndare dhe vecas pjeses tjeter te natyres
• Se natyra mund te mposhtet
![Page 8: 03 loss bio](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042716/55a366911a28ab2b298b47de/html5/thumbnails/8.jpg)
Keto qendrime burojne pjeserisht nga:
• Mesimet Judeo-Christiane
• Imperializmi Biologjik
• Mendimi se jemi vec nga natyra
• Mendimi se gjithnje ka me teper
![Page 9: 03 loss bio](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042716/55a366911a28ab2b298b47de/html5/thumbnails/9.jpg)
Ndikimet njerezore ne Toke
• Njeriu ne Natyre – Gjuetare te hershem
• Njeriu vs. Natyres – Bari & Fermer (bujk)
• Njeriu vs. Natyres – Njeriu industrial
![Page 10: 03 loss bio](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042716/55a366911a28ab2b298b47de/html5/thumbnails/10.jpg)
Ajo qe duhet eshte nje transformim nga njeriu industrial ne njeriun me “kembe ne toke”
• Duhet te pranojme limitin e kontrollit te njeriut mbi natyren
• Qe ta shohim boten si nje te tere
• Per te mbrojtur veten ne duhet te mbrojme natyren
![Page 11: 03 loss bio](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042716/55a366911a28ab2b298b47de/html5/thumbnails/11.jpg)
Ne kemi nje pikepamje te gabuar mbi Teorine Evolucioniste te
Darwinit “mbijetese e me te pershtaturit”
![Page 12: 03 loss bio](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042716/55a366911a28ab2b298b47de/html5/thumbnails/12.jpg)
Humbja e Biodiversitetit eshte nje nga
Ceshtjet me kritike te diteve tona
![Page 13: 03 loss bio](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042716/55a366911a28ab2b298b47de/html5/thumbnails/13.jpg)
Rreth 500 milion lloje bimesh, kafshesh & mikroorganizmash kane
jetuar ne Planetin Toke
• Sot, vleresohet se ekzistojne 5-30 milion lloje te gjalle- gjithsej jane pershkruar rreth 1.7 milion lloje
• Keshtu, rreth 470-495 milion lloje jane zhdukur- zhdukja biologjike eshte tashme nje fakt jetesor
![Page 14: 03 loss bio](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042716/55a366911a28ab2b298b47de/html5/thumbnails/14.jpg)
Nje pjese e madhe llojesh nuk shuhen,
por modifikohen gjate evolucionit
![Page 15: 03 loss bio](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042716/55a366911a28ab2b298b47de/html5/thumbnails/15.jpg)
Disa lloje te tjere zhduken plotesisht
![Page 16: 03 loss bio](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042716/55a366911a28ab2b298b47de/html5/thumbnails/16.jpg)
Llojet e sotem zhduken me nje ritem te papare
1 lloj vertebrori cdo 9 muaj, krahasuar me ritmin natyral 1 lloj cdo
mijra vjet
Kur konsiderohen edhe bimet, insektet & mikrobet, ritmi i zhdukjes
mund te jete 1 lloj ne dite
![Page 17: 03 loss bio](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042716/55a366911a28ab2b298b47de/html5/thumbnails/17.jpg)
Diskutimet mbi krizen aktuale te zhdukjes tentojne te fokusohen ne
fatin e llojeve me te spikatur te zhdukur dhe ne ngadalesimin e
tejshfrytezimit nga njeriu, si shkak i
kercenimit
![Page 18: 03 loss bio](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042716/55a366911a28ab2b298b47de/html5/thumbnails/18.jpg)
Te perqendrojme vemendjen ne nje numer
me te madh te vertetash te pandricuara
1. Shkaku primar i renies se larmise organike nuk eshte drejtepersedrejti tejshfrytezimi prej njeriut, por shkaterrimi i habitateve.
2. Shume nga organizmat me pak spektakolare dhe te njohur, jane me te rendesishem per te ardhmen tone se sa pjesa me e madhe e llojeve te kercenuar me te publikuar
3. Arsyeja me e rendesishme per ruajtjen e diversitetit eshte roli qe organizmat luajne ne sigurimin e sherbimeve falas ne ekosistem
4. Humbja e popullatave gjenetikisht te spikatura brenda llojit, eshte nje problem po aq i rendesishem sa dhe humbja e tere llojit
![Page 19: 03 loss bio](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042716/55a366911a28ab2b298b47de/html5/thumbnails/19.jpg)
Perse duhet te kujdesemi nese popullatat zhduken?
• Vleresimi i ritmit te humbjes se larmise organike
• Zhdukja e habitateve natyrore si shkaku kryesor per zhdukjen e popullates
• Vlerat estetike te nje lloji zbehen me zhdukjen e popullates
• Vlera e drejteperdrejte ekonomike pergjithesisht reduktohet
![Page 20: 03 loss bio](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042716/55a366911a28ab2b298b47de/html5/thumbnails/20.jpg)
Perse duhet te kujdesemi nese popullatat zhduken?
• Ndikon ne probabilitetin e ekzistences/qendrueshmerise se gjithe llojit
• Ne pikepamje evolutive kjo te çon ne vdekjen e lindjes