ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ, ΜΕΤ. ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ, ΜΕΤ.

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Κ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Κ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ

• Ο σχολικός εκφοβισμός είναι η επιθετικήΟ σχολικός εκφοβισμός είναι η επιθετικήεκείνη συμπεριφορά που είναι εσκεμμένη,εκείνη συμπεριφορά που είναι εσκεμμένη,απρόκλητη και επαναλαμβανόμενη,απρόκλητη και επαναλαμβανόμενη,αποτελεί κατάχρηση εξουσίας καιαποτελεί κατάχρηση εξουσίας καιεμπεριέχει ανισότητα στη δύναμηεμπεριέχει ανισότητα στη δύναμηαντικειμενική (π.χ. σωματική) ή αντιληπτήαντικειμενική (π.χ. σωματική) ή αντιληπτή(π.χ. προσωπικότητας).(π.χ. προσωπικότητας).Εν ολίγοις, κατευθύνεται προς εκείνα ταΕν ολίγοις, κατευθύνεται προς εκείνα ταθύματα που εκλαμβάνονται από τους θύτεςθύματα που εκλαμβάνονται από τους θύτες(έναν ή πολλούς μαζί) ως αδύναμα, είτε σωματικά, είτε(έναν ή πολλούς μαζί) ως αδύναμα, είτε σωματικά, είτεψυχολογικά.

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ

• Όταν τα εμπλεκόμενα μέρη είναι ίσηςΌταν τα εμπλεκόμενα μέρη είναι ίσηςδύναμης και όχι άνισης, λόγω αριθμού,δύναμης και όχι άνισης, λόγω αριθμού,σωματικής διάπλασης, κοινωνικής θέσης,σωματικής διάπλασης, κοινωνικής θέσης,κουλτούρας, τότε πρόκειται γιακουλτούρας, τότε πρόκειται γιασύγκρουση, βίαιη ίσως, αλλά όχισύγκρουση, βίαιη ίσως, αλλά όχιεκφοβιστική συμπεριφορά (επόμενηεκφοβιστική συμπεριφορά (επόμενηφωτογραφία).φωτογραφία).

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ

• Εκτός από την ισότητα στη δύναμη,Εκτός από την ισότητα στη δύναμη,παρατηρείται επίσης όμοιαπαρατηρείται επίσης όμοιασυναισθηματική αντίδραση, πουσυναισθηματική αντίδραση, πουσημαίνει ότι και οι δύο μαθητές είναισημαίνει ότι και οι δύο μαθητές είναιθυμωμένοι (προηγούμενη φωτογραφία) και όχιθυμωμένοι (προηγούμενη φωτογραφία) και όχιόπως στον εκφοβισμό όπου ο μαθητής –όπως στον εκφοβισμό όπου ο μαθητής –στόχος φοβάται και αδυνατεί ναστόχος φοβάται και αδυνατεί ναυπερασπιστεί τον εαυτό του (επόμενη υπερασπιστεί τον εαυτό του (επόμενη φωτογραφία).φωτογραφία).

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ

• Υπάρχει επίσης η περίπτωση (κάτωΥπάρχει επίσης η περίπτωση (κάτωφωτογραφία) του πειράγματος, όπου οιφωτογραφία) του πειράγματος, όπου οιμαθητές κάνουν αστεία μεταξύ τουςμαθητές κάνουν αστεία μεταξύ τουςδιασκεδάζοντας και οι δύο αληθινάδιασκεδάζοντας και οι δύο αληθινά

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

ΜΟΡΦΕΣ ΒΙΑΣ ΣΤΟΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΜΟΡΦΕΣ ΒΙΑΣ ΣΤΟΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΕΚΦΟΒΙΣΜΟ

Άμεση / Σωματική:Χτυπάω, κλωτσάω,σπρώχνω, φτύνω, βάζωτρικλοποδιά, κλέβω, κρύβω,καταστρέφω τα πράγματα

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

ΜΟΡΦΕΣ ΒΙΑΣ ΣΤΟΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΜΟΡΦΕΣ ΒΙΑΣ ΣΤΟΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΕΚΦΟΒΙΣΜΟ

Άμεση / Λεκτική:Κοροϊδεύω, προσβάλλω,βρίζω, κάνω σεξουαλικάυπονοούμενα ή/καιχειρονομίες

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

ΜΟΡΦΕΣ ΒΙΑΣ ΣΤΟΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΜΟΡΦΕΣ ΒΙΑΣ ΣΤΟΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΕΚΦΟΒΙΣΜΟ

Έμμεση / Κοινωνική:Εκβιάζω, απειλώ μεσωματική βία και απαιτώχρήματα ή πράγματα,διαδίδω φήμες,απομονώνω κοινωνικά,προδίδω τα μυστικά,προσβλητικά γκράφιτι

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

ΜΟΡΦΕΣ ΒΙΑΣ ΣΤΟΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΜΟΡΦΕΣ ΒΙΑΣ ΣΤΟΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΕΚΦΟΒΙΣΜΟ

Ηλεκτρονική: μέσωκινητού τηλεφώνου ήδιαδικτύου, απειλές,προσβολές, δυσφήμιση,κοινωνική απομόνωση,δημοσιοποίησηπληροφοριών και εικόνωνχωρίς άδεια, ψεύτικηταυτότητα για εκμαίευσηπληροφοριών καιγελοιοποίηση

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

Συνέπειες (σωματικές) εκφοβισμού: Συνέπειες (σωματικές) εκφοβισμού: θύματαθύματα

Γρατζουνιές, μώλωπες, στραμπουλήγματα,Γρατζουνιές, μώλωπες, στραμπουλήγματα, διαστρέμματα, διάσεισηδιαστρέμματα, διάσειση Πονοκέφαλοι, πόνοι πλάτης, στομαχόπονοιΠονοκέφαλοι, πόνοι πλάτης, στομαχόπονοι Αϋπνία, εφιάλτεςΑϋπνία, εφιάλτες Απώλεια όρεξης ή βουλιμίαΑπώλεια όρεξης ή βουλιμία Αύξηση ορμονών στρες, άγχοςΑύξηση ορμονών στρες, άγχος Αδύναμο ανοσοποιητικόΑδύναμο ανοσοποιητικό Μεγαλύτερη πιθανότηταΜεγαλύτερη πιθανότητα τραυματισμού στα πρώτα 15΄ μετά το περιστατικότραυματισμού στα πρώτα 15΄ μετά το περιστατικό Εύκολη απώλεια ισορροπίας, παραπατήματαΕύκολη απώλεια ισορροπίας, παραπατήματα Κακός έλεγχος κυκλοφορίας αυτοκινήτωνΚακός έλεγχος κυκλοφορίας αυτοκινήτων

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

Συνέπειες (πνευματικές) εκφοβισμού: Συνέπειες (πνευματικές) εκφοβισμού: θύματαθύματα

Μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης, δυσκολίεςΜειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης, δυσκολίες στη μνήμη και στη μάθησηστη μνήμη και στη μάθηση Έλλειψη κινήτρων για μάθησηΈλλειψη κινήτρων για μάθηση Χαμηλό προφίλ στην επικοινωνία, δε λένε τιςΧαμηλό προφίλ στην επικοινωνία, δε λένε τις σκέψεις τους από φόβο χλευασμούσκέψεις τους από φόβο χλευασμού Αποφεύγουν να τραβούν την προσοχή με τηΑποφεύγουν να τραβούν την προσοχή με τη συμμετοχή τους στη μαθησιακή διαδικασίασυμμετοχή τους στη μαθησιακή διαδικασία ακόμα και με ερωτήσειςακόμα και με ερωτήσεις Σχολική άρνηση, συχνές απουσίεςΣχολική άρνηση, συχνές απουσίες Μειωμένη σχολική επίδοσηΜειωμένη σχολική επίδοση

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

Συνέπειες (κοινωνικές) εκφοβισμού: Συνέπειες (κοινωνικές) εκφοβισμού: θύματαθύματα

Ακολουθούν ομάδα δημοφιλών-νταήδων καιΑκολουθούν ομάδα δημοφιλών-νταήδων και υπομένουν την κοροϊδία από φόβο χειρότερηςυπομένουν την κοροϊδία από φόβο χειρότερης μορφής βίαςμορφής βίας Προσκόλληση σε ένα φίλο, υποτακτικά, απόΠροσκόλληση σε ένα φίλο, υποτακτικά, από φόβο μην τον χάσουν και μείνουν μόναφόβο μην τον χάσουν και μείνουν μόνα Συνδέονται με παιδιά με επίσης έλλειμμα στιςΣυνδέονται με παιδιά με επίσης έλλειμμα στις κοινωνικές δεξιότητες όπως τα ίδια που δενκοινωνικές δεξιότητες όπως τα ίδια που δεν μπορούν να τα προστατέψουν από τη βίαμπορούν να τα προστατέψουν από τη βία Δυσκολία να δημιουργήσουν αληθινούς φίλουςΔυσκολία να δημιουργήσουν αληθινούς φίλους ακόμα και όταν η βία σταματήσειακόμα και όταν η βία σταματήσει

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

Συνέπειες (αυτοεικόνα) εκφοβισμού: Συνέπειες (αυτοεικόνα) εκφοβισμού: θύματαθύματα

Η κοροϊδία μειώνει την αυτοεκτίμησή τους,Η κοροϊδία μειώνει την αυτοεκτίμησή τους, ιδιαίτερα όταν αυτή σχετίζεται με τηιδιαίτερα όταν αυτή σχετίζεται με τη διαφορετικότητά τους (σωματική διάπλαση, διαφορετικότητά τους (σωματική διάπλαση, εθνικότητα, κλπ)εθνικότητα, κλπ) Παιδιά που δεν αποδέχονται τον εαυτό τους όπωςΠαιδιά που δεν αποδέχονται τον εαυτό τους όπως είναι, γίνονται ιδιαίτερα ευαίσθητα σεείναι, γίνονται ιδιαίτερα ευαίσθητα σε οποιουδήποτε είδους κριτικήοποιουδήποτε είδους κριτική Είναι ιδιαίτερα αυστηρά, απαιτητικά με τον εαυτό τουςΕίναι ιδιαίτερα αυστηρά, απαιτητικά με τον εαυτό τους Επικρίνουν τον εαυτό τους και σταδιακά όλουςΕπικρίνουν τον εαυτό τους και σταδιακά όλους τους άλλουςτους άλλους

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

Συνέπειες (ψυχολογικές) εκφοβισμού: Συνέπειες (ψυχολογικές) εκφοβισμού: θύματαθύματα

Βρίσκεται σε διαρκή ετοιμότητα και κατάστασηΒρίσκεται σε διαρκή ετοιμότητα και κατάσταση άμυναςάμυνας Φόβος, αγωνία, νευρικότητα, ευερεθιστότηταΦόβος, αγωνία, νευρικότητα, ευερεθιστότητα Δε μπορεί να χαλαρώσει, ούτε στις κοινωνικές τουΔε μπορεί να χαλαρώσει, ούτε στις κοινωνικές του επαφέςεπαφές Γίνεται επιθετικό, ως αντίδραση στη βίαΓίνεται επιθετικό, ως αντίδραση στη βία Εκτονώνει την ένταση στο σπίτι, γίνεται εχθρικό καιΕκτονώνει την ένταση στο σπίτι, γίνεται εχθρικό και αγενέςαγενές Μιλάει χαμηλόφωνα ή γρήγορα και χάνει, «μασάει»Μιλάει χαμηλόφωνα ή γρήγορα και χάνει, «μασάει» τις λέξειςτις λέξεις Εμφανίζει μελαγχολία, κατάθλιψηΕμφανίζει μελαγχολία, κατάθλιψη Σε ακραίες περιπτώσεις εμφανίζει τάσειςΣε ακραίες περιπτώσεις εμφανίζει τάσεις αυτοκτονίαςαυτοκτονίας

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

Συνέπειες εκφοβισμού Συνέπειες εκφοβισμού (μακροπρόθεσμες): θύτες(μακροπρόθεσμες): θύτες

Αδυναμία να αποδεχτούν τον εαυτό τους και να Αδυναμία να αποδεχτούν τον εαυτό τους και να αντλήσουν δύναμη και αυτοεκτίμηση με θετικούς,αντλήσουν δύναμη και αυτοεκτίμηση με θετικούς,

δημιουργικούς τρόπουςδημιουργικούς τρόπους Δυσκολία διαπροσωπικών σχέσεων, διαχείρισηςΔυσκολία διαπροσωπικών σχέσεων, διαχείρισης θυμού και συγκρούσεωνθυμού και συγκρούσεων Οι οπαδοί τους αποχωρούν σταδιακά, καθώς Οι οπαδοί τους αποχωρούν σταδιακά, καθώς

μεγαλώνουν και μένουν μόνοι, με άγχος και τάσεις μεγαλώνουν και μένουν μόνοι, με άγχος και τάσεις κατάθλιψηςκατάθλιψης

Έχουν αυξημένο κίνδυνο νεανικής και ενήλικηςΈχουν αυξημένο κίνδυνο νεανικής και ενήλικης εγκληματικότητας, χρήση ουσιών και αλκοόλεγκληματικότητας, χρήση ουσιών και αλκοόλ Αυξημένη πιθανότητα βίαιης συμπεριφοράς προς ταΑυξημένη πιθανότητα βίαιης συμπεριφοράς προς τα παιδιά και τη σύντροφο μέσα στην οικογένειά τουπαιδιά και τη σύντροφο μέσα στην οικογένειά τουΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ,

ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

Σύμφωνα με το κοινωνικό-οικολογικό μοντέλο, ο κίνδυνος που διατρέχει ένα Σύμφωνα με το κοινωνικό-οικολογικό μοντέλο, ο κίνδυνος που διατρέχει ένα άτομο να υπάρξει θύμα ή θύτης εκφοβισμού συνιστά μια σύνθετη άτομο να υπάρξει θύμα ή θύτης εκφοβισμού συνιστά μια σύνθετη αλληλεπίδραση μεταξύ ατομικών, διαπροσωπικών, κοινοτικών και κοινωνικών αλληλεπίδραση μεταξύ ατομικών, διαπροσωπικών, κοινοτικών και κοινωνικών παραγόντων. Όπως διαφαίνεται και στο παρακάτω σχήμα, το άτομο βρίσκεται παραγόντων. Όπως διαφαίνεται και στο παρακάτω σχήμα, το άτομο βρίσκεται στο κέντρο αυτής της αλληλεπίδρασης, είτε σαν θύμα, είτε σαν θύτης. Τα στο κέντρο αυτής της αλληλεπίδρασης, είτε σαν θύμα, είτε σαν θύτης. Τα υπόλοιπα συστήματα-περιβάλλοντα που το επηρεάζουν αλληλεπιδρούν υπόλοιπα συστήματα-περιβάλλοντα που το επηρεάζουν αλληλεπιδρούν επίσης μεταξύ τους.επίσης μεταξύ τους.

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

Παράγοντες κινδύνου: οικογένειαΠαράγοντες κινδύνου: οικογένεια

Αυταρχικοί γονείς, τιμωρητικοί και όχι υποστηρικτικοίΑυταρχικοί γονείς, τιμωρητικοί και όχι υποστηρικτικοί Χρήση βίας ως μέθοδος επίλυσης προβλημάτωνΧρήση βίας ως μέθοδος επίλυσης προβλημάτων Συναισθηματική παραμέληση, έλλειψηΣυναισθηματική παραμέληση, έλλειψη τρυφερότητας τα πρώτα χρόνια της ζωήςτρυφερότητας τα πρώτα χρόνια της ζωής Έλλειψη ορίων που εκλαμβάνεται ως αδιαφορίαΈλλειψη ορίων που εκλαμβάνεται ως αδιαφορία από τα παιδιάαπό τα παιδιά Συχνά ξεσπάσματα θυμού και σωματικές τιμωρίεςΣυχνά ξεσπάσματα θυμού και σωματικές τιμωρίες Βίαιη συμπεριφορά των γονιών προς τα παιδιάΒίαιη συμπεριφορά των γονιών προς τα παιδιά Ανοχή στη βίαιη συμπεριφορά των παιδιώνΑνοχή στη βίαιη συμπεριφορά των παιδιών

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

Παράγοντες κινδύνου: σχολείοΠαράγοντες κινδύνου: σχολείο

Ανταγωνιστικότητα, έλλειψη συνεργασίας στη μάθησηΑνταγωνιστικότητα, έλλειψη συνεργασίας στη μάθηση Έλλειψη ενθάρρυνσης μαθητικών πρωτοβουλιώνΈλλειψη ενθάρρυνσης μαθητικών πρωτοβουλιών και δημιουργικότητας στη μάθησηκαι δημιουργικότητας στη μάθηση Αδιαφορία ή ανοχή στη βίαιη συμπεριφοράΑδιαφορία ή ανοχή στη βίαιη συμπεριφορά Μειωμένο ενδιαφέρον για τη συναισθηματική ζωήΜειωμένο ενδιαφέρον για τη συναισθηματική ζωή των παιδιώντων παιδιών Έλλειψη συνεργασίας με τους γονείς, μη συμμετοχή τους Έλλειψη συνεργασίας με τους γονείς, μη συμμετοχή τους

στη σχολική ζωήστη σχολική ζωή Έλλειψη κώδικα συμπεριφοράς και συνολικής σχολικής Έλλειψη κώδικα συμπεριφοράς και συνολικής σχολικής

πολιτικήςπολιτικής Έλλειψη προγραμμάτων ψυχοκοινωνικής αγωγΈλλειψη προγραμμάτων ψυχοκοινωνικής αγωγ

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

Παράγοντες κινδύνου: κοινότηταΠαράγοντες κινδύνου: κοινότητα

Υψηλά επίπεδα ανεργίας, εγκληματικότηταςΥψηλά επίπεδα ανεργίας, εγκληματικότητας Έλλειμμα επικοινωνίας μεταξύ των πολιτισμικών ομάδωνΈλλειμμα επικοινωνίας μεταξύ των πολιτισμικών ομάδων Υψηλή πυκνότητα πληθυσμούΥψηλή πυκνότητα πληθυσμού Ανεπάρκεια ελεύθερων χώρων, αθλητισμού, ψυχαγωγίαςΑνεπάρκεια ελεύθερων χώρων, αθλητισμού, ψυχαγωγίας Κοινωνικές νόρμες που ανέχονται ή ενθαρρύνουν τη βία Κοινωνικές νόρμες που ανέχονται ή ενθαρρύνουν τη βία

(κατά των γυναικών, των μεταναστών, των παιδιών)(κατά των γυναικών, των μεταναστών, των παιδιών) Κοινωνικές ανισότητεςΚοινωνικές ανισότητες

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

Οι μαθητές – θύτες έχουν συνήθως Οι μαθητές – θύτες έχουν συνήθως τα εξής χαρακτηριστικά:τα εξής χαρακτηριστικά:

Έντονη, εξωστρεφής, παρορμητική προσωπικότηταΈντονη, εξωστρεφής, παρορμητική προσωπικότητα Μη ανοχή στη διαφορετικότηταΜη ανοχή στη διαφορετικότητα Χειριστικοί, έλλειψη ενσυναίσθησηςΧειριστικοί, έλλειψη ενσυναίσθησης Εναλλάσσονται σε ρόλους θύτη-θύματοςΕναλλάσσονται σε ρόλους θύτη-θύματος Δικαιολογούν τις πράξεις τους ως πρόκληση του θύματος Δικαιολογούν τις πράξεις τους ως πρόκληση του θύματος

και τις εκλογικεύουν ελαχιστοποιώντας τις συνέπειες για και τις εκλογικεύουν ελαχιστοποιώντας τις συνέπειες για το θύματο θύμα

Ναρκισιστικά σχήματα προσωπικότητας, υψηλή Ναρκισιστικά σχήματα προσωπικότητας, υψηλή αυτοπεποίθηση, με υπερβολικά θετική αυτοεικόνα που αυτοπεποίθηση, με υπερβολικά θετική αυτοεικόνα που δε στηρίζεται στην πραγματικότητα,δε στηρίζεται στην πραγματικότητα,

Απειλές ως προς αυτήν αντιμετωπίζονται με Απειλές ως προς αυτήν αντιμετωπίζονται με επιθετικότηταεπιθετικότητα

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

Οι μαθητές – θύματα έχουν συνήθως τα Οι μαθητές – θύματα έχουν συνήθως τα εξής χαρακτηριστικά:εξής χαρακτηριστικά:

Παθητικά θύματα: ανασφαλή, αγχώδη, μοναχικά, Παθητικά θύματα: ανασφαλή, αγχώδη, μοναχικά, χαμηλή αυτοεκτίμησηχαμηλή αυτοεκτίμηση

«Προκλητικά» θύματα: αντιδραστικά, αδέξια, «Προκλητικά» θύματα: αντιδραστικά, αδέξια, αυθόρμητα, συχνά υπερκινητικά με δυσκολία αυθόρμητα, συχνά υπερκινητικά με δυσκολία συγκέντρωσηςσυγκέντρωσης

Ανήκουν σε μειοψηφική ομάδα (εθνότητα, Ανήκουν σε μειοψηφική ομάδα (εθνότητα, θρήσκευμα, αναπηρία, σεξουαλικός θρήσκευμα, αναπηρία, σεξουαλικός προσανατολισμός, σωματική εμφάνιση, προσανατολισμός, σωματική εμφάνιση, παχυσαρκία, κλπ)παχυσαρκία, κλπ)

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΘΕΑΤΩΝΟ ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΘΕΑΤΩΝ

• Τι κάνουν συνήθως:Τι κάνουν συνήθως: Παίρνουν το μέρος του θύτη, νοιώθουν και αυτοί δυνατοίΠαίρνουν το μέρος του θύτη, νοιώθουν και αυτοί δυνατοί Τον θαυμάζουν / τον φοβούνταιΤον θαυμάζουν / τον φοβούνται Διασκεδάζουν, γελάνε και ενθαρρύνουν τη βίαΔιασκεδάζουν, γελάνε και ενθαρρύνουν τη βία Δεν πιστεύουν ότι με το να το πεις κάπου θα αλλάξει κάτιΔεν πιστεύουν ότι με το να το πεις κάπου θα αλλάξει κάτι Νομίζουν ότι το να αναφέρεις το περιστατικό είναι ‘κάρφωμα’Νομίζουν ότι το να αναφέρεις το περιστατικό είναι ‘κάρφωμα’ Νοιώθουν τύψεις και ανημποριάΝοιώθουν τύψεις και ανημποριά• Τι είναι καλό να κάνουν:Τι είναι καλό να κάνουν: Απορρίπτουν τη βία και παρεμβαίνουν για να τη σταματήσουν, αν Απορρίπτουν τη βία και παρεμβαίνουν για να τη σταματήσουν, αν

είναι ασφαλέςείναι ασφαλές Υποστηρίζουν το θύμαΥποστηρίζουν το θύμα Αναφέρουν το περιστατικό στον εκπαιδευτικό και ενθαρρύνουν το Αναφέρουν το περιστατικό στον εκπαιδευτικό και ενθαρρύνουν το

θύμα να κάνει το ίδιοθύμα να κάνει το ίδιο

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

Σημάδια αναγνώρισης θυμάτωνΣημάδια αναγνώρισης θυμάτων

Ανεξήγητες μελανιές και σημάδια από χτυπήματαΑνεξήγητες μελανιές και σημάδια από χτυπήματα Δεν έχει στενούς φίλους από το σχολείοΔεν έχει στενούς φίλους από το σχολείο Δε θέλει να πάει στο σχολείοΔε θέλει να πάει στο σχολείο Είναι αγχωμένοΕίναι αγχωμένο Παρουσιάζει ανεξήγητη επιθετική συμπεριφορά στο σπίτιΠαρουσιάζει ανεξήγητη επιθετική συμπεριφορά στο σπίτι Απομονώνεται, κλείνεται στον εαυτό τουΑπομονώνεται, κλείνεται στον εαυτό του Έχει εφιάλτεςΈχει εφιάλτες Νοιώθει άρρωστο όταν ξυπνάει το πρωίΝοιώθει άρρωστο όταν ξυπνάει το πρωί Επιστρέφει σπίτι από το σχολείο με ρούχα σκισμένα ή αντικείμενα να Επιστρέφει σπίτι από το σχολείο με ρούχα σκισμένα ή αντικείμενα να

λείπουν ή να έχουν καταστραφείλείπουν ή να έχουν καταστραφεί ‘‘Χάνει’ τα χρήματά του ή άλλα αντικείμενα στο σχολείοΧάνει’ τα χρήματά του ή άλλα αντικείμενα στο σχολείο Φοβάται να πει τι έγινε στο σχολείοΦοβάται να πει τι έγινε στο σχολείο

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

Στους γονείς, θυτών ή θυμάτων, Στους γονείς, θυτών ή θυμάτων, προτείνεται να:προτείνεται να:

Παίρνουν στα σοβαρά αναφορές του παιδιού τους ή/και Παίρνουν στα σοβαρά αναφορές του παιδιού τους ή/και του σχολείου για θέματα βίαςτου σχολείου για θέματα βίας

Αποφεύγουν να ρίξουν την ευθύνη για τον εκφοβισμό Αποφεύγουν να ρίξουν την ευθύνη για τον εκφοβισμό στα θύματαστα θύματα

Αποφεύγουν να ενθαρρύνουν την αντίδραση στη βία με Αποφεύγουν να ενθαρρύνουν την αντίδραση στη βία με βία («χτύπα αν σε χτυπήσουν» ή «κορόϊδεψε αν σε βία («χτύπα αν σε χτυπήσουν» ή «κορόϊδεψε αν σε κοροϊδέψουν»)κοροϊδέψουν»)

Κρατάνε γραπτό αρχείο των αναφορών των παιδιών, να Κρατάνε γραπτό αρχείο των αναφορών των παιδιών, να ενημερώνουν άμεσα το σχολείο και να ζητούν να ενημερώνουν άμεσα το σχολείο και να ζητούν να εφαρμοστεί η πολιτική του σχολείου στο θέμαεφαρμοστεί η πολιτική του σχολείου στο θέμα

Αποφεύγουν να έρθουν σε επαφή με τους γονείς των Αποφεύγουν να έρθουν σε επαφή με τους γονείς των θυτών ή/και τους ίδιους τους θύτεςθυτών ή/και τους ίδιους τους θύτες

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

Στους γονείς, θυτών ή θυμάτων, Στους γονείς, θυτών ή θυμάτων, προτείνεται να:προτείνεται να:

Δείχνουν υπομονή καθώς ούτε η επιθετική συμπεριφορά Δείχνουν υπομονή καθώς ούτε η επιθετική συμπεριφορά των θυτών, ούτε η παθητική συμπεριφορά των θυμάτων των θυτών, ούτε η παθητική συμπεριφορά των θυμάτων αλλάζουν εύκολα.αλλάζουν εύκολα.

Ενθαρρύνουν το παιδί τους να ανακαλύψει τα ιδιαίτερα Ενθαρρύνουν το παιδί τους να ανακαλύψει τα ιδιαίτερα ταλέντα και ικανότητές του, ενισχύοντας έτσι την ταλέντα και ικανότητές του, ενισχύοντας έτσι την αυτοεκτίμησή τουαυτοεκτίμησή του

Ενθαρρύνουν το παιδί – θύμα να δημιουργήσει νέες Ενθαρρύνουν το παιδί – θύμα να δημιουργήσει νέες φιλίεςφιλίες

Διδάσκουν το παιδί – θύτη με το παράδειγμά τουςΔιδάσκουν το παιδί – θύτη με το παράδειγμά τους Ελέγχουν το θυμό τους, μην επιβάλλουν σωματικές Ελέγχουν το θυμό τους, μην επιβάλλουν σωματικές

τιμωρίεςτιμωρίες Δείχνουν ότι νοιάζονται για τα προβλήματά των παιδιών Δείχνουν ότι νοιάζονται για τα προβλήματά των παιδιών

και να προσπαθούν να βρουν λύσεις μαζίκαι να προσπαθούν να βρουν λύσεις μαζί Αναζητούν τη βοήθεια ειδικών, αν το πρόβλημα επιμένει Αναζητούν τη βοήθεια ειδικών, αν το πρόβλημα επιμένει

ή χειροτερεύει.ή χειροτερεύει. ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ

ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣΨΥΧΟΛΟΓΟΣ