1. het bestuur van de stichting brabants industrieel ... · een presentatie werd gegeven door de...
TRANSCRIPT
1
Jaarverslag 2012
1. HET BESTUUR VAN DE STICHTING
BRABANTS INDUSTRIEEL ERFGOED (BrIE)
1.1. Samenstelling
- F.J.M.J. Smits van Waesberghe, voorzitter
- mw. M.P.L.G. Piggen-Kamp, secretaris
- mw. drs. A van Kuilenburg, penningmeester
- mr. H.D Cotterell (aspirant-lid)
- mw. S. Smits (bestuurslid)
- D. Schouwenaars (aspirant-lid)
mr. L. Smits van Waesberghe, adviseur BrIE
België
1.2. Mutaties
Volgens het rooster van aftreden zou de voorzitter in
2011 zijn functie neerleggen. De heer F.J.M.J. Smits
van Waesberghe stelde zich in eerste instantie niet
herkiesbaar (vergadering januari 2010) om de jongere
generatie de ruimte te geven. De heer H. Cotterell
heeft zich beschikbaar gesteld om zich in te werken
om het komend jaar het voorzitterschap van de heer
F.J.M.J. Smits van Waesberghe over te nemen.
Mevr. S. Smits heeft zich gemeld als nieuw
bestuurslid. De heer D Schouwenaars zal zich
als aspirant-lid beschikbaar stellen.
Mevr. M.P.L.G. Piggen-Kamp heeft in de loop van het
jaar de functie van secretaresse overgenomen van
mevr. E. Russell-Krens, die i.v.m. persoonlijke
omstandigheden is teruggetreden als bestuurslid in de
functie van secretaresse.
1.3. Vergaderfrequentie
Het bestuur heeft zes maal vergaderd. De vergade-
ringen vonden plaats op de zetel van de BrIE, het
Monumentenhuis Brabant te Geertruidenberg.
1.4. Comité van aanbeveling
Het Comité van Aanbeveling bestaat uit vijf personen:
Prof. Dr. P.M.M. Klep
F. Lemberger
J.A.H. Melis
Mr. Chr. Rutten
Drs. P. Swinkels
2. WERKZAAMHEDEN De Stichting heeft het afgelopen jaar haar doelstelling
bereikt door het bevorderen van jongereneducatie, het
organiseren en verzorgen van evenementen en
uitbrengen van publicaties. De BrIE gaf ondersteuning
en advies aan privé-eigenaren en aan gemeenten
inzake monumentale panden. Het betrof hier
restauratieplannen en het aanvragen van subsidies.
De BRIE ondersteunt bij voorkeur projecten die de
oude industrie doen herleven. Het begrip ‘Industrieel
Erfgoed’ omvat meer dan het uitsluitend conserveren
van oude verlaten industriële gebouwen en machines:
men kan deze objecten niet los zien van het hele
industriële proces waarvan zij ooit deel uitmaakten.
2.1. Advisering
In 2000 sloot de KVL, de grootste leerlooier van
Europa haar deuren.
Op 22 sept 2012 werd door Gedeputeerde de heer
R. van Heugten en door Burgemeester Hans Janssen
van Oisterwijk onder grote belangstelling de Carels
Stoommachine uit 1923 in werking gesteld.
Op het KVL terrein werd het evenement ‘Oisterwijk
op Stoom’ georganiseerd.
Veel oude stoommachines werden in werking gesteld.
De belangstelling was erg groot.
A.M. (Amstelland), die eigenaar was van het
Brouwhuis, de Machinekamer en het Ketelhuis van de
voormalige brouwerij De Drie Hoefijzers heeft eind
2011 deze drie Rijksmonumenten niet verkocht aan
NOVARI Vastgoed, maar aan de Bredase
vastgoedondernemer TTRR BV die reeds eigenaar
was van de naastgelegen Pastorie en huize ‘De
Lentehof’.
De plannen van oud-voorlichter van INBEV, de heer
J. Laurijssen, om een Drie Hoefijzers Brouwerij-
museum in een van deze panden te creëren, blijven
gehandhaafd.
Inmiddels heeft ontwikkelaar TTRR ambitieuze
plannen met het voormalig brouwhuis in de
Ceresstraat; horeca, een kinderdagverblijf en vijf
bovenwoningen zijn gepland. TTRR wil de
schoonheid van het monumentale gebouw beslist geen
geweld aan doen. De familie Smits van Waesberghe
had in 1887 niet zomaar een fabriek laten bouwen,
maar een brouwerij met grandeur!
(‘Er komt weer leven in de Brouwerij aan de
Ceresstraat’) ‘De Stem’ 6 dec 2012.
De Stichting Behoud Ontwikkeling Erfgoed
Geertruidenberg (B.O.E.G.) heeft de hulp van de BrIE
ingeroepen inzake behoud Fort ‘Lunette’ en de
revitalisering van de Donge Oevers en Donge
Centrale.
Er wordt alleen belangstelling getoond om de
gebouwen te restaureren maar geen interesse getoond
voor de omgeving.
In oktober werd er een overleg met de Provincie
georganiseerd. Doel is te komen tot een
gebiedsontwikkeling zoals Energy Experience Centre
naar het voorbeeld van Metal Valley in Drunen,
ontwikkeling van een gebied rondom de
Lipsfabrieken, die inmiddels gesloten zijn.
Daarin moet zowel het bedrijfsleven, het onderwijs,
de kunst en landschapsbeleving een rol in spelen.
De locatie, het gebouw en het stroombedrijf
kenmerken zich door een geschiedenis van een steeds
2
voortgaande schaalvergroting, vernieuwing en
modernisering.
De Dongecentrale is een waardevol beeldbepalend en
hooggewaardeerd cultuurhistorisch complex.
Het gebouwencomplex heeft alle ingrediënten in zich
om uit te groeien tot een krachtige identiteitsdrager
van het leef- en vestigingsklimaat in Noord-Brabant
Inmiddels is er een ‘Ontwikkelingsplan voor een
Publieksfunctie van de Dongecentrale Nieuwe Stijl’
verschenen.
De BRIE heeft een advies uitgebracht aan de
brouwersfamilie De Kroon te Oirschot inzake hun
plannen tot het uitbouwen van een Museumbrouwerij
‘Oirschots Bier’. Volgens P.I.E. rapport 1994
(Projectbureau Industrieel Erfgoed, onderdeel van de
Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed) is deze brouwerij
een van de weinig nog overgebleven dorpsbrouwerijen
in Nederland. Op 18 dec werd een informatieavond
gehouden betreffende de voortgang van de plannen
voor de herbestemming van de brouwerij. De BRIE
was hierbij aanwezig.
2.2 Marketing
Er werd door BRIE een uitbreiding van adressen-
lijsten voor sponsoring gemaakt.
2.2.1 Excursies
De BrIE heeft in het najaar een ’Suiker-arrangement’
georganiseerd.
Op 29 sept werd het 10 jarig jubileum van het Vlas- en
Suikermuseum gevierd.
Men werd ontvangen in het Vlas- en Suikermuseum in
Klundert en vervolgens rondgeleid langs het oude
gereedschap en de oude machines van deze twee
industrieën.
Daarna reed het gezelschap naar de fabriek van de
SuikerUnie in Dinteloord voor een rondleiding door
het bedrijf dat volop in campagne was. Bovendien
werd een bezoek gebracht aan de historische hal waar
de gerestaureerde stoommachines uit de 19e en 20
ste
eeuw volop stonden te draaien. Tenslotte werd het
Art-Deco directiekantoorpand bezocht en bewonderd.
Inmiddels zijn in het gebouw van het voormalige
suikerdepot in Standaardbuiten twee webmodewinkels
t.w. Jeans Online en Label 54 ondergebracht.
Het pand is kantoorvriendelijk gemaakt.
Aan de zijde van de rivier de Mark is een terras
aangebracht.
De BRIE gaf acte de présence bij de dag van de
Architectuur in de voormalige suikerfabriek
‘De Zeeland’ te Bergen op Zoom.
Met medewerking van de Directie van Suikerunie en
de heer J. v.d. Meer, oud/medewerker van de
suikerfabriek te Dinteloord, werden presentaties
gehouden betreffende de suikerfabrieken die in het
begin van de negentiende eeuw in West/Brabant
aanwezig waren.
Een powerpoint presentatie liet zien hoe het proces
van Biet tot Suiker in de hedendaagse fabriek
zijn weg vindt.
Een Metaalarrangement werd georganiseerd in de Melis metaalgieterijen in Tilburg. De gieterij is in
Tilburg gevestigd sinds 1954. Het is een
ambachtelijke gieterij die op innovatieve wijze kleine
en middelgrote series produceert.
Het bedrijf bestaat uit:
a. Melis metaalgieterijen BV.
Het produceert non/ferro gietwerk in de ruimste
zin van het woord. Het bedrijf is gespecialiseerd
in het vervaardigen van industrieel gietwerk in brons en aluminium
Melis beschikt over een machinale vormerij, een
handvormerij en een eigen modelmakerij,
waardoor het gehele produktieproces in eigen
beheer blijft.
b. Melis Coquillegieterijen BV
Deze maakt aluminium coquille gietwerk in alle
genormaliseerde AL legeringen o.a. voor
apparaten- en machinebouw en de vliegtuig- en
automobielindustrie.
c. Meti Technisch Bureau BV.
Kennis en kunde van de medewerkers die al lang in
dienst zijn wordt zeer gerespecteerd. Er zijn 20 vaste
medewerkers in dienst
In november werd het leerlooierarrangement
georganiseerd. Midden-Brabant stond in de vorige eeuw in het teken
van de leerver- en bewerking.
Een bezoek werd gebracht aan het museum ‘De
Looierij’ te Dongen.
De BrIE, die daar in 2009 een advies tot
mogelijkheid voor subsidie voor restauratie in het
oude heemkundemuseum-annex oude leerlooierij
heeft aangebracht, kon genieten van de geweldige
restauratie van het pand tot echt leerlooiersmuseum.
3
Op de plaats waar de oude looiputten lagen is nu een
lunchgelegenheid gecreëerd, zodat er mogelijkheden
tot verblijf en eventueel feestgelegenheid is.
Er is een leerroute waarin duidelijk wordt gemaakt
hoe het looiproces in het verleden plaats vond.
Producten die van de huiden werden gemaakt staan
tentoongesteld in een nagemaakt rund.
Daarna werd een bezoek gebracht aan de
schoenenfabriek DUREA te Drunen
Dit familiebedrijf bestaat sinds 1948.
Na een power/point presentatie werden we rondgeleid
door de fabriek.
2.2.2 Publicaties
In 2012 zijn een Voorjaarsnieuwsbrief en een
Najaarsnieuwsbrief verschenen en verspreid.
2.2.3 Evenementen en Exposities
Op de Dag van de Architectuur was de Brie aanwezig
in de voormalige suikerfabriek ‘De Zeeland’ te Bergen
op Zoom.
Een presentatie werd gegeven door de Directeur van
de Suikerunie, de heer Sikkens.
De heer Van Meer verzorgde een foto-presentatie van
de meer dan 20 suikerfabrieken die sinds 1858 West-
Brabant bevolkten.
SIEB (Stichting Industrieel Erfgoed Bergen op Zoom)
was aanwezig met een delegatie om het werk van de
Stichting’Bergen op Stoom’ te promoten.
Een fiets- en wandeltocht langs Industrieel Erfgoed in
Bergen op Zoomis inmiddels te verkrijgen.
In september was de BrIE aanwezig aanwezig op de Zesde Nationale Sluizendag in Hoofddorp.
Het thema van die dag was ‘Doorsluizen van
geschiedenis’.
Op deze bijeenkomst werd tevens de Sluizen-
restauratieprijs (een beeldje) uitgereikt door
wethouder van Economie, Schiphol en Cultuur
Mr A.Th van Dijk en de heer J. Bos van de Commissie
HSSN –prijs.
‘s Middags vond er een bijzonder interessante
excursie plaats naar de Damsluis en naar het gemaal
De Cruquius, waar ook het aperitief gebruikt werd.
In het voorjaar werd het symposium betreft de
uitwerking van de nieuwe Monumentenwet
georganiseerd door Het Monumentenhuis.
Het boekje ‘Cultuurhistorie Ruimtelijk op Orde’
werd ter info uitgegeven.
Dr van Waesemael gaf een uiteenzetting over
‘het omgaan met erfgoed in een grotere context’.
Het doorgeven van het belang van erfgoed middels
onderwijsprojecten is voor de jongere generatie
essentieel om erfgoed te behouden voor het
nageslacht.
Alvorens waarden te borgen in het bestemmingsplan is
het belangrijk om ambitie en beleid te bepalen.
Op 15 december werd de totale ombouw van het
museum ‘De Looierij’ in Dongen feestelijk gevierd.
Tevens werd de vaste expositie ‘Dongen, van nul tot
nu’ op de pantoffelzolder van het museum geopend.
In de vorm van panelen, tekst, archeologisch vondsten
en video werd het ontstaan van Dongen op de
stuifzandgrond weergegeven.
Een mooie tentoonstelling voor geografisch
landschapskunde van Midden-Brabant.
Bij deze expositie is een educatieve lesbrief , een
stadswandelroute en een educatieve leerroute in het
museum ontwikkeld.
‘Met KWIERT naar de wortels van zand-water,
- wandelen langs leergetuigen
- op bezoek bij het museum
De scholen in Dongen hebben allemaal een lespakket
aangeboden gekregen.
De BrIE gaf advies voor de uitgave van het Beeldbuisboek: ‘Buiten beeld geraakt’
‘Strijp R, de neergang van Philips beeldbuizenfabriek
in 2008’
Frans Tol, Jos Henrichs en Jos Kastelijns.
Naar aanleiding van het 80 jaar bestaan van Fruitella
werd een boek uitgegeven:
‘Iconic packaging de Fruitella-rol’
3. DEELNAME AAN OVERLEG-STRUCTUREN
OP HET GEBIED VAN ERFGOED
De BRIE nam deel aan het Diner-Pensant dat
georganiseerd werd door de Monumenten Federatie en
dat plaats vond in het kasteel te Dussen. Hoofdthema
van die avond was: ‘Burgerparticipatie’.
Van elke deelnemende Stichting werd door een
afgevaardigde in 5 minuten aangegeven wat de
Burgerparticipatie voor die Stichting inhoudt.
Tevens werd aangekondigd dat er een website wordt
geopend waarin eenieder kan meedenken en
meewerken om de BEB ( Brabantse Erfgoed Biennale)
met als titel heeft ‘Cultuurhistorissch Landschap’
in 2015 inhoud en vorm te geven
www.bebsite.nu/werkateliers
De BrIE is lid van een werkgroep van de Federatie
Industrieel Erfgoed Nederland (F.I.E.N.) om een
‘Nationale Industrieel Erfgoed Jaarprijs’ te
ontwikkelen. Het ontwerp van de prijs wordt aan het
Bestuur gepresenteerd.
4
De BrIE heeft deelgenomen aan het Erfgoedcafé in
Halsteren.
Een mooie uiteenzetting over de Zuiderwaterlinie en
de eventueel te ontwikkelen points werd door een
medewerker van Erfgoed Brabant gegeven.
Tijdens het Erfgoedcafe in het Raadhuis te Waalwijk
van de Architect Krolholler werd door dr. De Haan
een betoog gehouden over Het Interieur van
Erfgoederen, en obstakel of een gunst!
In juni was er een inspraakavond over de ontwikkeling
van de nieuwe structuurvisie 2013-2025 in
Halderberge.
De BrIE was daarbij aanwezig, aangezien de
voormalige beetwortelfabriek St. Antoine (1878) ook
op Halderbergs grondgebied ligt.
De BrIE heeft zich ingezet voor de promotie van
‘Het zoete verleden van West-Brabant’.
Op 10 oktober werd door de De heerlijckheid Nispen
en Heemschut een oproep gedaan aan de West-
Brabantse heemkundekringen om in 2013 extra
aandacht te geven.
Door leden van de heemkundekring Roosendaal werd
het Fietsrouteboekje met 9 turfroutes in West-Brabant
(fietstochten langs turfvelden) uitgegeven.
De routes hebben betrekking op plaatsen die in het
verleden belangrijk waren voor de turfwinning. Een
internationale route loopt langs Nispen, Essen,
Kalmthout en Nieuwmoer.
In oktober werd deelgenomen aan de ERIH (European
Route of Industrial Heritage) Conferentie in het
Heineken Experience House in Amsterdam.
Een aantal activiteiten van herbestemming in
industrieel erfgoed werden door vertegenwoordigers
van verschillende Europese landen gepresenteerd.
Een dagexcursie naar punten van de Hollandroute,
De Zaanse Schans, Het Nationaal Stoommuseum te
Medemblik en het Nationaal Stoomtrammuseum te
Hoorn werden met een museumbus bezocht.
Inmiddels is de samenwerking met de voorzitter van
de Hollandroute geïntensiveerd. Een notie voor de
Brabantroute ligt inmiddels ter inzage.
De BrIE is vertegenwoordigd in het Algemeen
Bestuur van de Monumenten Federatie Noord-
Brabant. In 2012 is een nieuwe penningmeester
Dr. M.J. Katz aangetreden.
4. SAMENWERKING
4. 1 Monumentenhuis Brabant te
Geertruidenberg
Eén van de medewerkers, mw. drs. A. van
Kuilenburg, is beschikbaar voor BRIE-activiteiten.
Iedere veertien dagen vindt er werkoverleg plaats.
Mw. Van Kuilenburg is penningmeester en houdt zich
ook bezig met de ontwikkeling en actualisering van de
website.
4.2 Internationale samenwerking
Turnhout is in 2012 Cultuurstad van Vlaanderen. In
het bestuur is gebrainstormd op welke manier de BrIE
daarbij betrokken kan worden.
SIWE heeft de BrIE uitgenodigd voor
‘Industriecultuur in het Luikse Bekken’
Project ‘Boelwerf ‘ te Temse kreeg extra aandacht.
Op 24 november was er een door ETWIE
georganiseerd symposium ‘ Erfgoedexpertise
ontsluiten in de 21 e eeuw’ waarbij de BrIE aanwezig
was.
5. BELEID VOOR DE KOMENDE JAREN
Naar aanleiding van een onderzoek van de Universiteit
van Tilburg in 2009 zal het bestuur in 2013 een
Beleidsplan opstellen voor de komende jaren.
6. FINANCIEN.
Het financieel verslag van 2012 wordt door de
Penningmeester opgesteld en door een extern
financieel adviseur gecontroleerd.
Dit verslag zal in de loop van het tweede kwartaal
2013 verschijnen.
Geertruidenberg, maart 2012
Mevr. M. Piggen-Kamp
Secretaris BrIE
e-mailadres:
Website: www.brabantsindustrieelerfgoed.nl
Postadres: Markt 9 4931 BR Geertruidenberg
KvK 20124215 ANBI-status 8158.90.527
Bankrekeningnr: 10.38.08.396