1 partnergeweld in het strafrecht en het strafrechtelijk beleid familiaal... · 2016-11-28 ·...

Handboek Familiaal geweld

1 Partnergeweld in het strafrecht en het strafrechtelijk beleid

Auteurs:Karel BertelootBeleidsmedewerker Dienst voor het Strafrechtelijk Beleid

Pascale VerwimpCorrectioneel rechter te Brussel, voormalig referentiemagistraat intrafa-miliaal geweld bij het parket van Brussel

Partnergeweld is een ruim begrip en roept vele connotaties op. Terechtkrijgt partnergeweld ook een strafrechtelijke bijklank. Men spreekt vanfysiek, seksueel, psychisch of economisch partnergeweld. Deze termen vin-den we niet als dusdanig terug in ons Strafwetboek. In deze bijdrage gaanwe na hoe Belgische beleidsmakers het complexe fenomeen van partner-geweld strafrechtelijk geplaatst hebben en op welke manier het strafrechttoepasbaar is bij feiten van partnergeweld. We beschrijven tevens de wegdie een dossier inzake partnergeweld normaliter aflegt in de strafrechtke-ten. Deze strafrechtelijke aanpak staat geenszins alleen, maar kadert in hetintegrale en geïntegreerde beleid dat vooropgesteld wordt.1

1. Beleidsmatige contextTijdens het afgelopen decennium werden al grote stappen genomen inde aanpak van partnergeweld of familiaal geweld in het algemeen. Erwordt nu veel meer aandacht geschonken aan het fenomeen in zowelbeleidsmatige als wetgevende documenten.

Al in 1997 gaf de wetgever een krachtig signaal dat het geweld tussenpartners terdege beteugeld moet worden.2 Hoewel geweldsmisdrijventegen een partner voordien ook al strafbaar waren, bleven daders vanpartnergeweld veelal onbestraft en werden de beschikbare mogelijkhe-den om het fenomeen aan te pakken onvoldoende aangewend.3 Con-

1 Zie ook Partnergeweld – Beschrijving in dit handboek.2 Wet van 24 november 1997 strekkende om het geweld tussen partners tegen te gaan, B.S.6 februari 1998.3 Parl. St. Kamer 1996-97, nr. 949/5; C. Verschueren, “De Wet van 24 november 1997 ertoe strek-kende het geweld tussen partners tegen te gaan: een schoolvoorbeeld van hedendaagse wetge-ving?”, R.W. 1998-99, 1059-1071; F. DHONT, “De Belgische wetgeving betreffende de bestrijdingvan partnergeweld”, in A. BOAS en J. LAMBERT (red.), La violence conjugale – Partnergeweld, Bruylant,Brussel, 2004, 161-184.

Afl. 1 – december 2011 2. Partnergeweld – Beleid en regelgeving – 1 / 1

Handboek familiaal geweld afl 1.book Page 5 Friday, December 2, 2011 11:34 AM


creet voerde de wet van 24 november 1997 een aantal belangrijkewetswijzingen door. Aldus werd het geweld op een partner of ex-partneropgenomen als een verzwarende omstandigheid bij opzettelijke slagenen verwondingen (art. 410 Sw.). Bovendien werd de verschoningsgrondvoor een gewelddadige reactie bij betrapping op heterdaad opgeheven(vroeger art. 413 Sw.), en werd er een bijzondere heterdaadprocedureingevoerd (art. 46, 2° Sv.). Dit wetgevend initiatief is er gekomen naaraanleiding van het internationaal beleid in ontwikkeling om het familiaalgeweld en geweld op vrouwen te bestrijden en te voorkomen, in het bij-zonder het actieprogramma van de vierde Wereldvrouwenconferentievan de Verenigde Naties te Peking uit 1995.

In diezelfde tendens van verhoogde internationale en nationale aandachtvoor geweld op vrouwen, werd in 2001 een eerste Nationaal Actieplan(NAP)1 opgesteld om onder andere deze problematiek op gecoördineerdewijze aan te pakken. Hieruit voorvloeiend, trad in 2003 een wet in werkingdie voorziet in de toewijzing van de gezinswoning aan het slachtoffer vanfysieke gewelddaden vanwege zijn/haar partner.2 Deze wet voerde enerzijds– op burgerlijk gebied – een bescherming in van het slachtoffer van partner-geweld. Anderzijds werd op strafrechtelijk gebied de strafmaat van opzette-lijke slagen en verwondingen aan een partner of ex-partner verhoogd totmaximaal 1 jaar gevangenisstraf, waardoor een aanhoudingsmandaat doorde onderzoeksrechter mogelijk werd (voorwaarde bepaald bij artikel 16 vande wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis).

Het beleid omtrent partnergeweld kreeg verder vorm in de opeenvol-gende nationale actieplannen.3 Momenteel is de vierde editie van hetNAP (2010-2014) in werking.4 In deze actieplannen werden steeds ele-menten tot strafrechtelijk beleid opgenomen. Om tegemoet te komenaan de wens uit het NAP 2004-2007 om te voorzien in een aangepastepolitionele en gerechtelijke aanpak werd de omzendbrief nr. COL 4/2006van het College van Procureurs-generaal bij de Hoven van Beroep opge-steld.5 Deze omzendbrief zorgde in 2006 voor een grote doorbraak in deaanpak van partnergeweld bij politie en parket.

1 Nationaal Actieplan tegen het geweld op vrouwen, Nota van de Federale Staat, Brussel, 11 mei2001.2 Wet van 28 januari 2003 tot toewijzing van de gezinswoning aan de echtgenoot of aan de wet-telijk samenwonende die het slachtoffer is van fysieke gewelddaden vanwege zijn partner en tot aan-vulling van artikel 410 van het Strafwetboek, B.S. 12 februari 2003.3 Nationaal Actieplan Partnergeweld 2004-2007, goedgekeurd door de Ministerraad dd. 7 mei2004; en Nationaal Actieplan inzake de strijd tegen het partnergeweld 2008-2009, goedgekeurddoor een Interministeriële Conferenite te Brussel op 15 december 2008.4 Nationaal Actieplan ter bestrijding van partnergeweld en andere vormen van Intrafamiliaal ge-weld 2010-2014, goedgekeurd door de Interministeriële Conferentie Integratie in de maatschappijop 23 november 2010.5 Gemeenschappelijke omzendbrief nr. COL 4/2006 van de Minister van Justitie en het College vanProcureurs-generaal bij de Hoven van Beroep betreffende het strafrechtelijk beleid inzake partnerge-weld, Brussel 1 maart 2006.

2. Partnergeweld – Beleid en regelgeving – 1 / 2 Afl. 1 – december 2011



De omzendbrief is van groot belang voor de geïntegreerde strafrechte-lijke aanpak van partnergeweld. De omzendbrief geeft nauwkeurige enstrikte richtlijnen aan politie en parket om situaties van partnergeweldconcreet aan te pakken. De opgenomen richtlijnen zijn bovendien dwin-gend voor het Openbaar Ministerie (art. 143ter Ger.W.).

Zo start de omzendbrief met een duidelijke en correcte definitie van part-nergeweld die grotendeels werkbaar blijkt op het terrein. Op basis vandeze definitie worden richtlijnen gegeven m.b.t. de registratie en identifi-catie van feiten van partnergeweld. De opmaak van een proces-verbaal(PV) is verplicht in alle gevallen van partnergeweld waarbij de gedragin-gen als een misdrijf kunnen worden omschreven en wordt aangeradenvoor de andere gevallen. Door de omzendbrief werd bovendien in elkarrondissement een referentiemagistraat aangeduid en in elke politiezoneeen referentieambtenaar; deze actoren hebben specifieke opdrachtengekregen. In elk arrondissement moet bovendien een actieplan met hetoog op de bestrijding van partnergeweld alsook aansluitende samenwer-kingsprotocollen tussen psycho-medico-sociale en gerechtelijke dienstenbestaan.

Ondertussen werd de COL 4/2006 geëvalueerd en binnen een werk-groep bij het College van Procureurs-generaal wordt er gewerkt aan eeneventuele aanpassing en verbetering van de COL 4/2006.1 Uit de evalua-tie blijkt onder andere dat de betere registratie en identificatie geleidhebben tot betere en betrouwbare cijfergegevens over het fenomeen.2

De richtlijnen zijn over het algemeen duidelijk en worden ook correctopgevolgd. Echter niet alle vormen van partnergeweld vergen een gelijk-aardige aanpak. Zo zullen ernstige situaties van partnergeweld of eenma-lige feiten niet op dezelfde wijze opgelost geraken, alsook zijn erverschillen tussen fysiek, seksueel, psychologisch of economisch geweld.Ook in andere beleidsdocumenten werd de aanpak van partnergeweldopgenomen als prioritair aandachtsfenomeen. Zo werd partnergeweld(onder familiaal geweld) opgenomen in de Kadernota Integrale Veilig-heid 2004-20073 als een van de criminele fenomenen die een permanentaandachtspunt moeten zijn. Als dusdanig vormde deze kadernota debasis voor een overkoepelend, federaal veiligheidsbeleid. Logischerwijze

1 Zie K. Berteloot, S. Sivri, M. Broucker, en F. Gazan, Syntheseverslag. Evaluatie van de gemeenschap-pelijke omzendbrief COL 4/2006 van de Minister van Justitie en het College van Procureurs-generaal be-treffende het strafrechtelijk beleid inzake partnergeweld, Dienst voor het Strafrechtelijk beleid, Brussel,december 2009, en de aldaar aangehaalde verwijzingen. Beschikbaar via URL: http://www.dsb-spc.be/, 23 mei 2011.2 M.b.t. registratie dient de omzendbrief samen gelezen te worden met Omzendbrief nr. COL 3/2006 van het College van Procureurs-generaal bij de Hoven van Beroep betreffende de definitie vanhet intrafamiliaal geweld en de extrafamiliale kindermishandeling, de identificatie en de registratievan de dossiers door de politiediensten en de parketten, Brussel, 1 maart 2006.3 Kadernota Integrale Veiligheid, 30-31 maart 2004, goedgekeurd door de Ministerraad op30 maart 2004. IFG staat omschreven onder het algemene aandachtspunt van misdrijven tegen per-sonen.




werd in het Nationaal Veiligheidsplan 2008-2011, opgesteld door deMinisters van Binnenlandse Zaken en Justitie1 familiaal geweld/partner-geweld dan ook weerhouden als een van de prioritaire veiligheidsfeno-menen. De focus ligt hierbij op een betere arrondissementele en zonalecoördinatie tussen politie, justitie en welzijn. Politiediensten moeten wer-ken aan een snelle detectie, correcte registratie, kwalitatieve opvang vanslachtoffers en gepaste doorverwijzing naar bevoegde hulpverlenings-diensten. In elk van de 196 politiezones worden er overigens ook ZonaleVeiligheidsplannen (ZVP) opgemaakt. In 72 ZVP staat partnergeweld offamiliaal geweld opgenomen als prioriteit. In vele andere is de aanpakvan partnergeweld als dusdanig ingebed dat een nieuwe prioriteitstellingniet nodig werd geacht. De impact van de omzendbrief COL 4/06 washierbij zeer groot.

Uit bovengaand overzicht stellen we vast dat zowel de omzendbrief COL4/06 als het Nationaal Veiligheidsplan het belang benadrukken van eengoed lokaal beleid dat multidisciplinair wordt vooropgesteld. Hierdoorkan de (strafrechtelijke) aanpak van partnergeweld lokaal sterk verschil-len. Ook tussen de provincies kan de aanpak verschillen wegens het feitdat elke provincie een eigen overkoepelende, coördinerende functie ver-vuld. Al deze initiatieven zijn toe te juichen en aan te moedigen, maarhierbij mag niet uit het oog verloren worden dat elke instantie dezelfdestrafwetten dient toe te passen. Hierna worden deze strafbepalingenonder de loep genomen.

2. Het misdrijf ‘partnergeweld’

Het mag duidelijk zijn, er is niet één misdrijf ‘partnergeweld’. Binnen hetcriminologisch fenomeen van partnergeweld kunnen meerdere misdrijvengekwalificeerd worden. In de hierboven aangehaalde omzendbrief COL4/2006 wordt als partnergeweld beschouwd “iedere vorm van fysiek, sek-sueel, psychisch of economisch geweld tussen echtgenoten of personen diesamenwonen of samengewoond hebben en tussen wie een duurzame affec-tieve en seksuele band bestaat of heeft bestaan”. Partnergeweld kan dusbestaan tussen partners of ex-partners en kan zowel een actieve als eenpassieve gedraging betreffen. Het is ook belangrijk om weten dat slechtseen deel van de betrokken gedragingen echt strafbaar zijn. Tal van feitenvallen buiten het strafrecht.

1 Nationaal Veiligheidsplan 2008-2011, goedgekeurd door de ministerraad op 1 februari 2008. Inhet Nationaal Veiligheidsplan 2004-2007 stond familiaal geweld nog niet omschreven als een prio-ritair fenomeen. Zie ook het Nationaal Politieel Veiligheidsbeeld 2006, Dienst Strategische Analysevan de Federale Politie, Brussel, juni 2007.




Doorheen de strafwetgeving zijn er wetsartikelen terug te vinden die vantoepassing kunnen zijn op de vele vormen van partnergeweld. Hiernaworden de meest voorkomende strafrechtelijke kwalificaties omschreven,aangevuld met hun strafmaat en met recente ontwikkelingen. Extremevormen van geweld (bv. foltering, ontvoering enzovoort) en economischgeweld worden echter niet verder uitgewerkt.

2.1 Opzettelijke slagen of verwondingen

De opzettelijke slagen of verwondingen worden – samen met een aantalandere geweldmisdrijven – behandeld in de artikelen 392-410bis van hetStrafwetboek. In artikel 410 van het Strafwetboek wordt specifiek naarpartnergeweld verwezen, als een verzwarende omstandigheid.Wat zijn echter opzettelijke slagen of verwondingen? Met ‘opzettelijk’wordt bedoeld het wetens en willens aantasten van andermans fysiekeintegriteit. ‘Slagen’ betreft volgens rechtsleer en rechtspraak een slag ofeen stoot tegen het menselijk lichaam, om het even op welke wijze ofmet welk voorwerp. En bij ‘verwondingen’ gaat het volgens rechtsleer enrechtspraak zowel om inwendige als om uitwendige letsels. Bijvoorbeeldhet slaan met een broeksriem of met de hand op de rug van het slachtof-fer valt volledig onder deze beschrijving.

De verzwarende omstandigheden bij deze misdrijven zijn tweeledig,ofwel betreffen ze de gevolgen van de daad voor het slachtoffer (objec-tief verzwarende omstandigheden) ofwel betreffen ze de persoon van dedader zelf (subjectief verzwarende omstandigheden). Opzettelijke slagenof verwondingen door een partner of ex-partner zijn opgenomen inartikel 410 van het Strafwetboek als een subjectieve verzwarendeomstandigheid: “Indien de schuldige, in de gevallen omschreven in deartikelen 398 tot 405, de misdaad of het wanbedrijf pleegt tegen zijn vader,moeder of andere bloedverwanten in de opgaande lijn, wordt de minimum-straf bedoeld in de artikelen verdubbeld in geval van gevangenisstraf en mettwee jaar verhoogd in geval van opsluiting. Hetzelfde geldt in geval de schul-dige de misdaad of het wanbedrijf heeft gepleegd tegen zijn echtgenoot of depersoon met wie hij samenleeft of samengeleefd heeft en een duurzameaffectieve en seksuele relatie heeft of gehad heeft. Bovendien wordt de maxi-mumstraf, in het geval bepaald in artikel 398, eerste lid, verhoogd tot eengevangenisstraf van één jaar.”

Deze verzwarende omstandigheid geldt ongeacht het geslacht van hetslachtoffer en ongeacht of het gaat om heteroseksuele of homoseksuelepartners. Een strafverzwaring is tevens voorzien indien er ten gevolge vande feiten arbeidsongeschiktheid is opgetreden voor het slachtoffer(artikel 399 van het Strafwetboek). Een attest van arbeidsongeschiktheid,opgesteld door een geneesheer, is hiervoor noodzakelijk.




Een poging tot dit wanbedrijf is echter niet strafbaar vermits hiervoorgeen uitdrukkelijke bepaling werd voorzien, zoals voorgeschreven inartikel 53 van het Strafwetboek.

Indien dezelfde feiten – m.a.w. deze omschreven bij de artikelen 398 tot405 van het Strafwetboek – plaatsvonden in een huis, kan er op verzoekvan het slachtoffer onmiddellijk een huiszoeking plaatsvinden, zelfs bijnacht, ook al gaat het niet om feiten die werkelijk bij heterdaad werdenontdekt. Deze bijzondere heterdaadprocedure voor parket en politie ingeval van partnergeweld staat omschreven in artikel 46, 2° van het Wet-boek van strafvordering.

2.2 Bedreigingen

Er bestaan verschillende vormen van bedreigingen, met name monde-linge, schriftelijke, of bedreigingen door gebaren. Wat zij allen gemeen-schappelijk hebben is het feit dat het slachtoffer als gevolg ervan eenernstige vrees heeft voor een aanslag op zijn/haar persoon of eigendom.Zij worden strafbaar gesteld in de artikelen 327, 329 en 330 van hetStrafwetboek.

Mondelinge bedreigingen zijn enkel strafbaar indien zij onder bevel ofeen voorwaarde gebeuren, zoals bijvoorbeeld met de volgende voor-waarde: “ik vermoord je als je niet terug naar huis komt”. De straf hieropgesteld hangt af van de aanslag waarmee wordt gedreigd. Het kan gaanvan een gevangenisstraf van 6 maanden tot 5 jaar en een geldboete toteen gevangenisstraf van 8 dagen tot 3 maanden en een geldboete.

Schriftelijke bedreigingen, anoniem of ondertekend, zijn hoofdzakelijkstrafbaar indien zij onder bevel of voorwaarde gebeuren. Echter eenschriftelijke bedreiging met een aanslag waarop een criminele straf isgesteld, zonder bevel of voorwaarde, is ook strafbaar, zij het met eenlagere straf. De straffen gaan van 6 maanden tot 5 jaar en een geldboetetot een gevangenisstraf van 8 dagen tot 3 maanden en een geldboete.

Bedreigingen door gebaren tenslotte zijn bepaalde bedreigingen diegeuit worden via gebaren of zinnebeelden. Bijvoorbeeld met de vingerover de keel strijken terwijl men naar het slachtoffer kijkt. Deze feitenkunnen worden gestraft met een gevangenisstraf van 8 dagen tot3 maanden en een geldboete.

Een poging tot deze wanbedrijven is niet strafbaar vermits hiervoor geenuitdrukkelijke bepaling werd voorzien (art. 53 Sw.).




2.3 Zedenfeiten: verkrachting of aanranding van de eerbaarheid

Het feit dat zowel de omzendbrief COL 4/2006 als artikel 410 van hetStrafwetboek ‘partners’ beschrijft als personen tussen wie o.a. een duur-zame affectieve en seksuele relatie of band bestaat, wil geenszins zeggendat er geen zedendelicten mogelijk zijn tussen zulke partners. De misdrij-ven verkrachting of aanranding van de eerbaarheid zijn onverkort vantoepassing.

In het strafrecht wordt bij aanranding van de eerbaarheid echter denadruk gelegd op minderjarigen die hiervan het slachtoffer zijn. Toch isook de aanranding van meerderjarigen – zowel mannelijke als vrouwe-lijke slachtoffers – strafbaar, zij het dan dat de aanranding met geweld ofbedreiging moet gebeurd zijn (artikel 373 van het Strafwetboek).

Aanranding van de eerbaarheid is door de wetgever niet gedefinieerd,maar betreft in hoofdzaak de aantasting van het seksueel eerbaarheidsge-voel. Volgens rechtsleer en rechtspraak gaat het om handelingen met eenbepaalde ernst die afbreuk doen aan de seksuele integriteit van eenslachtoffer. Deze afbreuk wordt echter niet individueel bepaald, maarbetreft een seksuele integriteit zoals die in een bepaalde samenleving opeen bepaald moment ervaren wordt. Ook tussen partners of ex-partnersis een dergelijk misdrijf mogelijk.

Bijvoorbeeld het met geweld vastnemen van de borsten van een slachtof-fer kan onder zulke aanranding vallen. Het geweld kan hierbij zowel voorals tijdens de handeling plaatsvinden. Bovendien is fysiek contact nietnoodzakelijk, zoals bijvoorbeeld het dwingen van het slachtoffer om zichuit te kleden.

De straf bepaald op het misdrijf van aanranding van de eerbaarheid opeen meerderjarige, is een gevangenisstraf van 6 maanden tot 5 jaar(art. 373 Sw.). De poging tot dit misdrijf wordt eigenlijk gelijkgesteld meteen voltrokken misdrijf. In artikel 374 van het Strafwetboek staat namelijkdat “aanranding bestaat, zodra er een begin van uitvoering is”.

Volgens de Strafwet is verkrachting elke daad van seksuele penetratie, vanwelke aard en met welk middel ook, gepleegd op een persoon die daar niet intoestemt. Toestemming is er met name niet wanneer de daad is opgedrongendoor middel van geweld, dwang of list, of mogelijk is gemaakt door eenonvolwaardigheid of een lichamelijk of geestelijk gebrek van het slachtoffer(art. 375 Sw.). De straf op het misdrijf van verkrachting bepaald, isopsluiting van 5 tot 10 jaar. Deze straf wordt verzwaard indien het gaatom een verkrachting van minderjarigen of in geval van andere verzwa-rende omstandigheden. De vereiste van toestemming geldt ook voor




echtgenoten. Het huwen met iemand betekent niet dat men deze ver-eiste naast zich neer kan leggen. Een veroordeling voor verkrachting isdan ook mogelijk tussen echtgenoten.

Penetratie gaat om een binnendringen in de vagina, in de mond of deanus. Het kan zowel gaan om heteroseksuele als om homoseksuelegedragingen. Zowel mannen als vrouwen kunnen dader of slachtofferzijn. Penetratie van andere lichaamsopeningen (bv. neusgaten enz.)wordt niet beschouwd als verkrachting maar kan desgevallend het mis-drijf van slagen en verwondingen uitmaken.

Zo is bijvoorbeeld het ongewenst wrijven van de geslachtsdelen tegeneen persoon aanranding van de eerbaarheid en geen verkrachting, er isimmers geen penetratie. Maar de penetratie in de vagina met een lepelbijvoorbeeld is wel verkrachting.

Bijzonder is nog artikel 376 van het Strafwetboek, dat een zwaarderestraf voorziet voor verkrachting of aanranding van de eerbaarheid vaneen slachtoffer in een zwakke positie, met name een zwangere vrouw,een ziek persoon of een persoon met een lichamelijk of geestelijk gebrek.Hetzelfde geldt voor een verkrachting of aanranding van de eerbaarheidonder de bedreiging van een wapen. Poging tot verkrachting is eveneensstrafbaar.

2.4 Belaging

Het misdrijf belaging – beter bekend als stalking – werd in het Strafwet-boek ingevoerd door de wet van 30 oktober 1998. Belaging wordt inartikel 442bis van het Strafwetboek als volgt omschreven: “hij die een per-soon heeft belaagd terwijl hij wist of had moeten weten dat hij door zijngedrag de rust van die bewuste persoon ernstig zou verstoren”.

Het misdrijf van belaging kan gestraft worden met een gevangenisstrafvan 15 dagen tot 2 jaar en een geldboete, of met een van beide straffen.Belangrijk om weten is dat belaging enkel vervolgd kan worden als hetslachtoffer zelf klacht indient. Het kan hierbij gaan om een herhaaldegedraging of een enkelvoudige gedraging. Belaging bestaat bijvoorbeeldin het herhaaldelijk volgen op straat van het slachtoffer, het regelmatigtelefoneren naar het slachtoffer of ’s nachts aanbellen aan de woning vanhet slachtoffer.




3. Een dossier ‘partnergeweld’ bij justitie

Justitie wordt vaak voorgesteld als een log en complex kluwen van dien-sten en instanties. De taakverdeling tussen lokale en federale politie, hetopenbaar ministerie en de rechtbank zijn niet steeds even duidelijk of vol-ledig afgestemd op elkaar. Dit mag echter niet ten nadele gaan van eengoede (strafrechtelijke) aanpak van partnergeweld. De typische weg dieeen dossier ‘partnergeweld’ binnen het justitieel apparaat kan afleggenwordt hieronder beschreven.

Een andere weg is mogelijk via de procedure van de herstelbemiddeling,niet te verwarren met de bemiddeling in strafzaken. Herstelbemiddelingis een aanbod aan dader en slachtoffer waarbij een neutrale bemiddelaarzoekt naar oplossingen voor moeilijkheden die voortvloeien uit een mis-drijf. Herstelbemiddeling gebeurt vrijwillig en staat los van de gerechte-lijke procedure. Het kan zowel door de partijen zelf, door politie,hulpverlening en magistratuur aangeboden worden.

3.1 Melding van feiten

Feiten van partnergeweld worden hoofdzakelijk aan het openbaar minis-terie of het parket bekend gemaakt door een aanvankelijk proces-verbaal,opgesteld door de lokale politiedienst. Dit kan zowel het gevolg zijn vaneen klacht door het slachtoffer zelf als van eigen vaststellingen door depolitiedienst, ondanks het feit dat het slachtoffer bijvoorbeeld weigert omklacht in te dienen. Als de opgeroepen politiedienst getuige is van hetgeweld of duidelijk waarneembare verwondingen vaststelt, dienen zijambtshalve een proces-verbaal op te stellen. Bij duidelijk waarneembareverwondingen of op verzoek van het slachtoffer zelf, zal een medischonderzoek worden gevraagd om al dan niet de arbeidsongeschiktheidvan het slachtoffer vast te stellen. Dit attest wordt dan als bijlage toege-voegd aan het proces-verbaal.

Verschillende politiekorpsen maken gebruik van een standaard proces-verbaal of een checklist voor verhoor. Deze technieken blijken vaak goedte werken. In bijlage bij de omzendbrief COL 4/2006 werden er overi-gens voorbeelden van processen-verbaal gevoegd. Ervaring uit de prak-tijk leert dat naast processen-verbaal ook feiten van partnergeweldsporadisch per brief of per telefoon worden gemeld aan het parket zoweldoor de slachtoffers zelf, als door de hulpverlening.1

1 Zie ook K. Berteloot, S. Sivri en M. Broucker, Analyse van de vragenlijsten met betrekking tot degemeenschappelijke omzendbrief COL 4/2006 van de Minister van Justitie en het College van Procureurs-generaal betreffende het strafrechtelijk beleid inzake partnergeweld, Dienst voor het Strafrechtelijk be-leid, Brussel, december 2009, p. 32-37 en 70-71.




Omzendbrief COL 4/2006 gebiedt de opmaak van een proces-verbaal inalle gevallen van partnergeweld waarbij de gedragingen als een misdrijfkunnen worden aangemerkt. Daarnaast wordt het aangeraden om ook inandere gevallen een proces-verbaal op te maken en over te maken aanhet parket met de codering van ‘familiaal geschil’. Die informatie blijktimmers nuttig voor de magistraat om, in geval van nieuwe feiten, deernst van de situatie beter in te schatten en de meest geschikte maatre-gelen te treffen. Gelet op het zeer hoge aantal meldingen omtrent part-nergeweld is het opmaken van een proces-verbaal niet steeds haalbaaren zal er slechts een interventie- of meldingsfiche worden bijgehoudenbij de politie.

Wat het statistische gehalte van het fenomeen betreft, geven de par-ketstatistieken, zoals opgemaakt door de statistische analisten bij het Col-lege van Procureurs-generaal, aan dat de zaken van partnergeweld nuveel meer dan vroeger behandeld worden op het parket. De cijfers tonenduidelijk aan dat partnergeweld nu veel meer au sérieux genomen wordt.Zo is het aantal binnenkomende zaken met betrekking tot partnergeweldbij de parketten bij de rechtbanken van eerste aanleg fenomenaal geste-gen van 8087 zaken in 2004 naar 50 095 in 2010. Hieruit kan niet afge-leid worden dat partnergeweld nu vaker voorkomt dan vroeger, maar weldat er veel vaker effectief een dossier wordt opgesteld bij het parket. Deproportie van het aantal zaken partnergeweld ten opzichte van de totaleinstroom van zaken op het parket neemt eveneens toe: van 1 procentprocent in 2004 naar ongeveer 10 procent procent in 2010.Een analyse van het type dossier uit 2010, op basis van de voornaamstetenlastelegging, leert dat het vaak (41,2 procent procent) slagen en ver-wondingen betreft. Daarnaast gaat het in ongeveer 27,3 procent procentvan de gevallen om de ‘familiale sfeer’, waaronder voornamelijk het straf-bare niet-naleven van omgangsrecht en familieverlating, en het niet-strafbare familiale of echtelijk geschil. Bij ongeveer 14,1 procent procentten slotte gaat het over de persoonlijke vrijheid, waarbij het vooral bela-ging betreft. Deze cijfers geven uiteraard slechts een nationale indicatie.De lokale praktijk kan, zoals hierboven vermeld, sterk verschillen en aldusandere cijfers aan de oppervlakte brengen. Men mag hierbij niet verge-ten dat zaken van partnergeweld slechts zichtbaar zijn in de statistiekenindien ze ook onder de desbetreffende code werden geregistreerd.

Na een melding van partnergeweld kan de bevoegde parketmagistraateen opsporingsonderzoek opstarten en via kantschriften overgaan totverder onderzoek door de lokale politie, desgevallend met behulp vaneen deskundige (psycholoog, wetsgeneesheer etc.). In de meeste geval-len gaat het om het verhoren van slachtoffer, dader en/of getuigen. Inuitzonderlijke situaties zullen kinderen, die getuige waren van hetgeweld, audiovisueel verhoord worden. In vele gevallen is het onderzoek




echter al voltooid door de politie, via de procedure van ambtshalve poli-tioneel onderzoek (APO).1

Na het afsluiten van het opsporingsonderzoek zal de parketmagistraateen eindbeslissing nemen. Het kan dan gaan om het seponeren van hetdossier, het voorstellen van een minnelijke schikking, het voorstellen vaneen bemiddeling in strafzaken, of het dagvaarden van de verdachte voorde correctionele rechtbank. In een aantal gevallen is de tussenkomst vaneen onderzoeksrechter noodzakelijk en zal een gerechtelijk onderzoekworden opgestart (zie verder).

3.2 Seponering door het openbaar ministerie

Niet alle meldingen van partnergeweld kunnen leiden tot vervolging. Hetis ook niet wenselijk om alle gevallen voor een strafrechter te brengen.Het sepot (het zonder gevolg klasseren van een zaak) is een nuttige ennoodzakelijke optie voor het parket en is voorzien in artikel 28quater vanhet Wetboek van Strafvordering. Deze optie kan gekanaliseerd worden ineen beleid. Enerzijds wordt dit seponeringsbeleid van een parket bepaalddoor richtlijnen vanuit het College van Procureurs-generaal, anderzijdslegt elke procureur des Konings eigen accenten, afhankelijk van debehoeften van zijn gerechtelijk arrondissement, van de populatie ervanen van de meest voorkomende misdrijven.In de COL 4/2006 wordt aanbevolen om zo weinig mogelijk te sepone-ren. Men zou enkel kunnen seponeren wanneer er geen misdrijf voorhan-den is of wanneer er onvoldoende bewijselementen zijn (m.a.w. wanneerde vervolging technisch niet mogelijk is). In de praktijk is dit voorgesteldebeleid voor vele parketten, met een grote instroom aan dossiers, meestalniet haalbaar. Een aantal factoren die in de praktijk een rol spelen bij hetal dan niet seponeren van een dossier ‘partnergeweld’ zijn bijvoorbeeldde voorgaande feiten, de aard van de verwondingen van het slachtoffer,de veiligheid van het slachtoffer, de aanwezigheid van kinderen enz.(seponering omwille van opportuniteitsredenen). Het systeem van sepotlaat vaak toe om probleemoplossend te reageren in situaties van partner-geweld.

Indien een dossier toch geseponeerd wordt, en dus zonder gevolggeklasseerd wordt, is dit een voorlopige beslissing die steeds omkeerbaaris tot op het moment van de verjaring van de feiten. In sommige parket-ten worden dossiers veelal zonder gevolg geklasseerd nadat men dedader eerst verhoorde en (officieus) berispte. Een sepot wil dus niet auto-matisch zeggen dat er niet wordt gereageerd op situaties van partnerge-weld.

1 Zie Omzendbrief nr. COL 8/2005 van het College van Procureurs-generaal bij de Hoven van Be-roep betreffende het Ambtshalve Politioneel Onderzoek (A.P.O.) en het Vereenvoudigd Proces-Ver-baal (V.P.V.), Brussel, 1juli 2005, herzien op 15 maart 2007.




In een aantal gerechtelijke arrondissementen werden samenwerkingsver-banden uitgewerkt tussen parket, politie en hulpverlening waarbij hetseponeren van een dossier samenhangt met de vrijwillige medewerkingvan dader en/of slachtoffer met de hulpverlening. Het sepot afhankelijkmaken van bepaalde voorwaarden die de verdachte moet naleven, wordtook praetoriaanse probatie genoemd.1

Een korte blik op de parketstatistieken maakt duidelijk dat het nationaaloverzicht van het seponeringsbeleid sterk geëvolueerd is de laatste jaren.De impact van omzendbrief COL 4/2006 hierin is uiteraard groot. Hetaantal zonder gevolg stellingen (sepot) van zaken van partnergeweldblijft in de periode 2004-20092 weliswaar ongeveer even hoog (gemid-deld ongeveer 75 procent procent), maar er is een duidelijke daling vande proportie van sepot om opportuniteitsredenen (van 78 procent pro-cent in 2004 naar 59 procent procent in 2009) en een proportionele stij-ging van sepot om technische redenen (van 19 procent procent in 2004naar 35 procent procent in 2009). In absolute cijfers zijn beide vormenvan sepot logischerwijze gestegen.

Elke klassering zonder gevolg, dus zowel een opportuniteitssepot als eentechnisch sepot, dient gemotiveerd te worden (artikel 28quater, lid 1Sv.). De parketmagistraten beschikken daartoe over een uniforme lijst vanmotieven. Een close-up van dit seponeringsbeleid laat volgende analysetoe. De proportionele daling van het opportuniteitssepot is voornamelijkzichtbaar bij het motief ‘misdrijf van relationele aard’ (van 37,6 procentprocent van het totaal aantal sepots partnergeweld in 2004 naar9,4 procent procent in 2009). Andere motieven voor opportuniteitssepotzijn vooral ‘toestand geregulariseerd’ (26,3 procent procent in 2009),‘wanverhouding strafvordering-maatschappelijke verstoring’ (8,6 pro-cent in 2009), en ‘toevallige feiten met oorzaak’ (5,5 procent in 2009).Deze motieven werden in 2009 ook proportioneel iets vaker toegepastals in 2004.Bij de motieven voor technisch sepot wordt bijna uitsluitend gebruikgemaakt van ‘onvoldoende bewijzen’ (19,8 procent in 2009) en ‘geenmisdrijf’ (13,6 procent in 2009). Deze laatste is overigens het sterkstgestegen (van 3,3 procent in 2004 naar dus 13,6 procent in 2009).

1 Zie hiertoe ook I. Aertsen, N. Kumps, L. Lembrechts en A. Offermans, Evaluatie van de Belgischeexperimentele projecten daderhulpverlening/therapie inzake partnergeweld, Instituut voor de Gelijkheidvan Vrouwen en Mannen, Brussel, februari 2006.2 Gelet op het hoge aantal zaken dat nog hangende was op het moment van de gegevensonttrek-king (10 januari 2011), heeft het weinig zin om de seponeringscijfers van 2010 reeds op te nemen.




3.3 Bemiddeling in strafzaken en minnelijke schikking

Artikel 216bis van het Wetboek van strafvordering voorziet in een proce-dure, beter gekend als de “minnelijke schikking”, waarbij aan de dadervan een misdrijf wordt gevraagd om een bepaalde geldsom te stortenten voordele van de Staat en eventueel om afstand te doen van bepaaldegoederen. Indien de dader deze som effectief betaalt, vervalt de strafvor-dering, en wordt het dossier definitief geklasseerd. Bij wet van 14 april2011 houdende diverse bepalingen (B.S. 6 mei 2011) werd het toepas-singsgebied van deze procedure nog verder uitgebreid; waarbij onderandere het openbaar ministerie ook de mogelijkheid krijgt om de minne-lijke schikking voor te stellen wanneer de strafvordering al is ingesteld ofen gerechtelijk onderzoek gelast werd dan wel de zaak reeds bij de recht-bank aanhangig is gemaakt.Het is aan de parketmagistraat om enerzijds te bepalen of een minnelijkeschikking aangewezen is, en anderzijds het bedrag vast te leggen en debetaling ervan op te volgen. In bepaalde gevallen kunnen hierbij zelfsafbetalingstermijnen worden afgesproken indien de dader financiëlemoeilijkheden ondervindt. Ook voor partnergeweld kan de parketmagis-traat een minnelijke schikking voorstellen. Belangrijk om weten is wel dateen voorwaarde voor het opleggen van een minnelijke schikking de ver-goeding van het slachtoffer is, of minstens de erkenning van de burger-lijke aansprakelijkheid.

Artikel 216ter van het Wetboek van strafvordering voorziet nog eenandere procedure, met name de bemiddeling in strafzaken. Hierbij wordtdoor het parket aan de dader de mogelijkheid geboden om de veroor-zaakte schade te vergoeden, alsook om desgevallend een passendebehandeling, therapie of vorming te volgen. Een bemiddelaar, in depraktijk een justitieassistent, zal de partijen apart en/of samen rond detafel brengen. Enkel indien zowel dader als slachtoffer akkoord gaan, zaldeze procedure worden opgestart. Ook hier zal bij een effectieve uitvoe-ring van de opgestelde overeenkomst de strafvordering vervallen. Dezeprocedure kan in bepaalde gevallen de (achterliggende) problemen bijpartnergeweld helpen oplossen waardoor de cyclus van geweld mogelijkdoorbroken wordt.

Zowel voor wat betreft de procedure van minnelijke schikking, als de pro-cedure van bemiddeling in strafzaken, werden bij wet voorwaardenbepaald die respectievelijk in de artikelen 216bis en 216ter van het Wet-boek van strafvordering werden opgenomen. Indien de schikking ofbemiddeling correct uitgevoerd worden, m.a.w. indien de som of ver-goeding betaald wordt en de eventuele voorwaarden worden nageleefd,vervalt de strafvordering definitief.




3.4 Gerechtelijk onderzoek en voorlopige hechtenis

Zoals hoger vermeld, zal de parketmagistraat in een aantal gevallen vanpartnergeweld een gerechtelijk onderzoek vorderen bij de onderzoeks-rechter. Hoofdzakelijk gebeurt dit wanneer de parketmagistraat een voor-lopige hechtenis of vrijheid onder voorwaarden van de verdachtenoodzakelijk acht. Een andere reden kan bijvoorbeeld zijn dat onderzoe-ken nodig zijn die niet behoren tot de bevoegdheid van het parket, zoalseen gedwongen huiszoeking, bepaalde telefonieonderzoeken, enzoverder.Bij ernstige feiten van partnergeweld zal de betrokken politiedienst deparketmagistraat van dienst contacteren. Indien deze beslist om de ver-dachte ter beschikking te stellen van het parket, wordt deze voor maxi-maal 24 uren van zijn vrijheid beroofd. Binnen deze termijn van 24 urenbepaalt de parketmagistraat of de verdachte in vrijheid wordt gesteld (naherverhoor op het parket) of wordt voorgeleid bij de onderzoeksrechter.De onderzoeksrechter bepaalt dan op zijn beurt of de verdachte wordtaangehouden (na een aanhoudingsmandaat) en voor minstens vijf dagenin voorlopige hechtenis zal zitten, wordt vrijgelaten onder voorwaarden,of wordt vrijgelaten zonder meer. De onderzoeksrechter zal in ieder gevalook effectief een gerechtelijk onderzoek opstarten en desgevallend viakantschriften opdrachten uitschrijven aan de politie (eventueel met bij-stand van deskundigen).

Indien de verdachte wordt vrijgelaten onder voorwaarden, legt de onder-zoeksrechter de specifieke voorwaarden vast in een beschikking. Dezebeschikking wordt bekendgemaakt aan de verdachte en aan de politievan zijn woonplaats. Bij schending van de voorwaarden kan de verdachtedesgevallend opnieuw worden voorgeleid voor de onderzoeksrechter enalsnog worden aangehouden.Wanneer de onderzoeksrechter het gerechtelijk onderzoek heeft afge-rond, wordt het dossier opnieuw overgemaakt aan de parketmagistraatdie een eindvordering zal opstellen. Hierna zal de Raadkamer oordelen ofhet dossier effectief wordt doorverwezen naar de correctionele rechtbank(artikel 129-130 Wetboek strafvordering).Naast het parket kan ook de burgerlijke partij zelf via een burgerlijke par-tijstelling voor de onderzoeksrechter een gerechtelijk onderzoek openen.

3.5 Dagvaarding voor de strafrechter

In een aantal dossiers zal de parketmagistraat oordelen dat geen van devoorgaande mogelijkheden aangewezen zijn, en zal dan overgaan totrechtstreekse dagvaarding van de verdachte voor de correctionele recht-bank. Ook het slachtoffer zal voor deze zitting worden uitgenodigd enkan zich dan burgerlijke partij stellen. Een rechtstreekse dagvaarding isenkel mogelijk voor wanbedrijven of overtredingen die voor de politie-




rechtbank of de correctionele rechtbank worden gebracht. Voor het hofvan assisen is geen rechtstreekse dagvaarding mogelijk.

Indien de dagvaarding uitgaat van de burgerlijke partij, zal deze woon-plaats moeten kiezen in het arrondissement waar wordt gedagvaard, enis deze burgerlijke partij verplicht tot consignatie.

Wanneer een gerechtelijk onderzoek beëindigd is, en de Raadkamerbeslist om het dossier naar de correctionele rechtbank te verwijzen,wordt de verdachte gedagvaard voor correctionele rechtbank. Ook hierwordt het slachtoffer uitgenodigd om zich desgevallend burgerlijke partijte stellen.

4. De mogelijkheden en rechten van het slachtoffer bij partnermisdrijven

Het erkennen en beschermen van het slachtoffer vormt een van de cen-trale doelstellingen van het strafrechtelijk beleid inzake partnergeweld.Een slachtoffer hierbij is iedere persoon, en zijn na(ast)bestaanden, diemateriële, lichamelijke en/of morele schade hebben geleden door eenhandeling die strafbaar is gesteld door de strafwetgeving. Het belang vanhet slachtoffer wordt in het beleid steeds vaker naar voren geschoven. Inelke stap van een strafprocedure moet een slachtoffer kunnen rekenen opinformatie en bijstand.

Het algemene slachtofferbeleid en de verschillende rechten die elk slacht-offer geniet, is uiteraard evenzeer van toepassing op slachtoffers van part-nergeweld.1 Gelet op de bijzondere band tussen slachtoffer en verdachtebij partnergeweld, waarbij deze rolverdeling ook niet steeds afgeleid kanworden, blijkt een deels afwijkende aanpak nodig. Hiertoe schrijft deomzendbrief COL 4/2006 een aantal maatregelen ten opzichte van hetslachtoffer voor en beschrijft het de houding die politie dient aan tenemen jegens het slachtoffer. Zo is het soms aangewezen om het ver-hoor van het slachtoffer audiovisueel te registreren. Deze verhoortech-niek kan echter enkel aangewend worden door speciaal daartoeopgeleide politieambtenaren. Daardoor wordt deze techniek slechts zel-den toegepast en enkel ingezet bij de meest kwetsbare slachtoffers of bijslachtoffers van zeer ernstig geweld.2

1 Zie daartoe URL: http://just.fgov.be/index_nl.htm, 13 augustus 2011; bijvoorbeeld: NationaalForum voor Slachtofferbeleid, Uw rechten als slachtoffer van een misdrijf, Brussel, FOD Justitie, 2010,52 p.2 Zie Omzendbrief COL 4/2006, p. 18; en DSB, Syntheseverslag evaluatie, p. 24-25.




Ook moet de politie in de mate van het mogelijke voorkomen dat hetslachtoffer de echtelijke verblijfplaats moet verlaten met het oog op deveiligheid van zichzelf en in voorkomend geval, die van de kinderen.Overigens, elke politieambtenaar heeft de taak om slachtoffers adequaatop te vangen, een eerste bijstand te geven en te informeren. Er kan hier-bij eventueel een beroep gedaan worden op de politionele slachtofferbe-jegening of indien nodig doorverwezen worden naar de dienstenslachtofferhulp.1

Bovendien geldt het algemene voorschrift van artikel 3bis van de vooraf-gaande titel van het wetboek van strafvordering dat stelt dat slachtofferszorgvuldig en correct bejegend moeten worden, in het bijzonder doorterbeschikkingstelling van de nodige informatie en, in voorkomendgeval, het bewerkstelligen van contact met de gespecialiseerde dienstenen met name met de justitieassistenten. Het zijn voornamelijk de justitie-assistenten van de dienst slachtofferonthaal die deze taak vervullen. Dezedienst maakt deel uit van de justitiehuizen en kan het slachtoffer bijvoor-beeld inlichten over een genomen beslissing tot verdere aanhouding ofvrijlating van de verdachte. Daarnaast hebben deze justitieassistentenook de taak tot bijstand, eventuele verwijzing naar andere diensten zoalshulpverlening en het signaleren van bepaalde problemen.

Omzendbrief COL 4/2006 verfijnt ook deze verplichting naar partnerge-weld toe. Aangezien verdachte en slachtoffer op het ogenblik van hetoptreden van de politie en parket meestal nog onder hetzelfde dakwonen, is het onontbeerlijk om het slachtoffer te informeren over detegen de verdachte getroffen maatregelen. In dringende gevallen zal denoodzakelijke informatie doorgegeven worden door politie, anders doorde dienst slachtofferonthaal. In dossiers met een verontrustend karakterzal de politie daarenboven, om het slachtoffer gerust te stellen en de evo-lutie van de toestand na te gaan, opnieuw met het slachtoffer contactopnemen of opnieuw bij hem/haar langsgaan. Uiteraard kunnen de poli-tie en de dienst slachtofferonthaal hun opdrachten jegens het slachtofferslechts vervullen indien zij zelf op de hoogte zijn van bijvoorbeeld debeslissingen tot invrijheidstelling genomen door de onderzoeksrechter,de raadkamer, de kamer van inbeschuldigingstelling, de correctionelerechtbank of het hof van beroep. Daartoe vereist omzendbrief COL 4/2006 overleg tussen het openbaar ministerie en de rechtbanken enhoven van beroep, dit om de concrete modaliteiten van de overzendingvan de noodzakelijke informatie nader te bepalen.

1 Zie ook art. 46 Wet van 5 augustus 1992 op het politieambt, B.S. 9 september 2001; en Minis-teriële Omzendbrief GPI 58 van 4 mei 2007 betreffende politionele slachtofferbejegening in de geïn-tegreerde politie, gestructureerd op twee niveau’s, B.S. 5 juni 2007.




Een slachtoffer kan dus een beroep doen op verschillende diensten bijpolitie en justitie. Een onvermogend slachtoffer kan overigens kostelozerechtsbijstand bekomen (art. 508/13 gerechtelijk wetboek en Koninklijkbesluit van 18 december 20031). Het kan immers aangewezen zijn eenadvocaat te raadplegen. In het bijzonder bij een burgerlijke procedure,bijvoorbeeld indien het slachtoffer de gemeenschappelijke woning toe-gewezen wenst te krijgen (wet 28 januari 2003), waarbij een actievere rolvan het slachtoffer vereist is.

5. Besluit

De aanpak van partnergeweld is sedert een aantal jaren al enorm verbe-terd. Naast de grote inbreng van o.a. sociale en medische sector hierin,zijn sinds de komst van omzendbrief COL 4/2006 ook politie en parketeen veel actievere rol gaan spelen. Hoe groot de afgelegde weg ook is, deuitdagingen voor de toekomst blijven groot: er zijn nog geen indicatiesdat er nu minder partnergeweld voorkomt dan pakweg tien jaar geleden.

Onze bijdrage heeft de voornaamste misdrijven binnen het fenomeenpartnergeweld en de voornaamste methoden die het parket hierbijgebruikt gekaderd. Het kwalificeren van situaties van partnergeweld naarconcrete misdrijven is niet steeds een eenvoudige opgave. De politioneleen justitiële praktijk moet soms creatief zijn om tegemoet te komen aande wensen van het beleid. Anderzijds blijft er in dit beleid nood aan meerdiversiteit van aanpak tussen bijvoorbeeld ernstige situaties van partner-geweld of eenmalige feiten en tussen de verschillende vormen (fysiek, sek-sueel, psychologisch en economisch). Ook de mogelijkheden totresponsabiliseringsprogramma’s en behandeling en begeleiding moetenverruimd worden. Er is ook nog nood aan een betere en meer doorlo-pende vorming van de professionelen. Praktijk en beleid moeten elkaarpermanent stimuleren om de aanpak verder te verbeteren.

Partnergeweld vergt een multidisciplinaire en globale aanpak, ook weleen integrale en geïntegreerde aanpak genoemd. Multidisciplinair omdatde samenwerking tussen politie, justitie, de sociale en medische hulpver-leningsdiensten noodzakelijk is en voortdurend geactualiseerd moet wor-den. Onze bijdrage beschrijft het aandeel van het strafrecht en hetstrafrechtelijk beleid in deze multidisciplinaire aanpak. Dit aandeel kanechter niet volledig los bekeken worden van het integrale en geïntegreer-de beleid inzake partnergeweld of familiaal geweld geweld.

1 Koninklijk besluit tot vaststelling van de voorwaarden van de volledige of gedeeltelijke kosteloos-heid van de juridische tweedelijnsbijstand en de rechtsbijstand, B.S. 18 december 2003.




De verschillende beleidsniveaus moeten deze samenwerking ook verderstimuleren, o.a. door hun beleid op elkaar af te stemmen. Immers, dezesamenwerking, die onder verscheidene vormen in de gerechtelijke arron-dissementen al lopende is, blijkt vaak nog voor verbetering vatbaar.Meermaals wordt bijvoorbeeld de informatiedoorstroming aan de slacht-offers en tussen de verschillende diensten als een knelpunt ervaren.De aanpak moet ook globaal zijn omdat partnergeweld alle gezinsledenaanbelangt en moet zich openstellen voor alle mogelijke problemen vaneen gezin, zoals een schuldenlast of een verslavingsproblematiek. Hetbetrekken van alle gezinsleden bij de hulpverlening zal in vele gevalleneen meerwaarde betekenen. Politie en parket kunnen hierin een stimule-rende rol aannemen.

Zowel in het belang van het slachtoffers, als in dat van de verdachte, als-ook om de beste toekomst voor gezin, familie en maatschappij te garan-deren, blijft samenwerking absoluut noodzakelijk. De aanpak vanpartnergeweld betreft immers een gedeeld, maatschappelijk belang: hetvoorkomen van partnergeweld en waar het toch opduikt er zo gepast,d.i. probleemoplossend, op reageren.

Bibliografie

• AERTSEN, I., KUMPS, N., LEMBRECHTS, L. en OFFERMANS, A., Evalua-tie van de Belgische experimentele projecten daderhulpverlening/therapieinzake partnergeweld, Katholieke Universiteit Leuven in opdracht vanhet Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen, Brussel,februari 2006, 236 p.

• BERTELOOT, K., SIVRI, S., BROUCKER, M. en GAZAN, F., Synthesever-slag. Evaluatie van de gemeenschappelijke omzendbrief COL 4/2006 vande Minister van Justitie en het College van Procureurs-generaal betreffendehet strafrechtelijk beleid inzake partnergeweld, Dienst voor het Strafrech-telijk beleid, Brussel, december 2009, 52 p.

• BERTELOOT, K., SIVRI, S., BROUCKER, M. en REYNDERS, D., Analysevan de vragenlijsten met betrekking tot de gemeenschappelijke omzend-brief COL 4/2006 van de Minister van Justitie en het College van Procu-reurs-generaal betreffende het strafrechtelijk beleid inzake partnergeweld,Dienst voor het Strafrechtelijk beleid, december 2009, 113 p.

• BOAS, A. en LAMBERT, J. (red.), La violence conjugale – Partnergeweld,Bruylant, Brussel, 2004, 296 p.




• DELBROUCK, I., Postal Memorialis, Lexicon strafrecht, strafvordering enbijzondere wetten, aanranding van de eerbaarheid – het misdrijf, 2010.

• DE NAUW, A., Inleiding tot het bijzonder strafrecht, Kluwer, 2010.

• DEWANDELEER, D., Postal Memorialis, Lexicon strafrecht, strafvorderingen bijzondere wetten, opzettelijke slagen en verwondingen, 2001.

• Nationaal Forum voor Slachtofferbeleid, Uw rechten als slachtoffer vaneen misdrijf, Brussel, FOD Justitie, 2010, 52 p.

• VERSCHUEREN, C., “De Wet van 24 november 1997 ertoe strekkendehet geweld tussen partners tegen te gaan: een schoolvoorbeeld vanhedendaagse wetgeving?”, R.W. 1998-99, 1059-1071.

• VERSTRAETEN, R., Handboek strafvordering, Maklu, 2005.



1 partnergeweld in het strafrecht en het strafrechtelijk beleid familiaal... · 2016-11-28 ·...

Documents