1 system view and system structure

25
ديماه1387 ر سيستميك در آن يادگيرنده و نقش تفك سازمانهاي- شريفنشگاه صنعتيخي، دا مشاينقي دكتر علي1 بسمه تعالي( 1 ) ر سيستميك تفك ويل پويا تحل ئياي دني واقعخي مشاي دكتر علي نقي شريفنشگاه صنعتي دا دي ماه1388

Upload: omid-aminzadeh-gohari

Post on 16-Jul-2015

162 views

Category:

Documents


5 download

TRANSCRIPT

1387ديماه دكتر علينقي مشايخي، دانشگاه صنعتي شريف-سازمانهاي يادگيرنده و نقش تفكر سيستميك در آن 1

بسمه تعالي

(1)

ئي تحليل پوياو تفكر سيستميك

واقع دنياي

دكتر علي نقي مشايخي

دانشگاه صنعتي شريف

1388ماهدي

مباني تفکر سيستميک : بخش اول دنياي ديناميک

همه چيز در دنياي اطراف ما در حال تغيير استافراد

خانواده ها

سازمانها

شهرها

جوامع

تاسيسات توليدي

وب فهم علل تغييرات در طي زمان و کنترل تغييرات به نحو مطلچالش فرا روي انسان است

1388ماه دي دانشگاه صنعتي شريفدكتر علينقي مشايخيتفكر سيستميك 2

مباني تفکر سيستميک : بخش اول

مفهوم مدل

مدل بدل دنياي واقعامکان فهم دنياي بيرون فقط از طريق مدلامکان قرار دادن آنچه در بيرون وجود دارد در مغز انسان وجود ندارد.همه افراد براي تعامل با دنياي بيرون از مدل استفاده ميکنند:

فهم رفتار يک فرد•فهم يک پديده فيزيکي•فهم اتفاقات در مدرسه•فهم آنچه در کشور اتفاق ميافتد•

امکان جاي دادن بدل همه عوامل و جزئيات دنياي بيرون نيز در ذهن وجود ندارد .مدل بدل ساده شده اي از دنياي بيرون است

1388ماه دي دانشگاه صنعتي شريفدكتر علينقي مشايخيتفكر سيستميك 3

مباني تفکر سيستميک : بخش اول

انواع مدلها

مدلهاي ذهني

مدلهاي تشريحي

مدلهاي فيزيکي

مدلهاي رياض ي

مدلهاي ديناميکي

1388ماه دي دانشگاه صنعتي شريفدكتر علينقي مشايخيتفكر سيستميك 4

مباني تفکر سيستميک : بخش اولمدل هاي ذهني

مدل هاي ذهني بدلي که از دنياي واقع در ذهن ساخته ميشود

مزاياي مدل ذهني:سريع ساخته ميشود•کم هزينه است•مبناي تصميم گيري است•

معايب مدل ذهنيابهام•غير شفاف و غير قابل دسترس•محدوديت در تعداد عواملي که ميتوان مزمان در نظر گرفت•استنتاج غير مطمئن•غير ماندگار•

1388ماه دي دانشگاه صنعتي شريفدكتر علينقي مشايخيتفكر سيستميك 5

مباني تفکر سيستميک : بخش اولمدل هاي تشريحي

مدل هاي تشريحي بدلي که از دنياي واقع بيان و نوشته ميشود

مزاياي مدل تشريحي:در دسترس است•محدوديت در تعداد عواملي که در نظر ميگيرد ندارد•ماندگار•

معايب مدل تشريحيابهام و برداشت هاي مختلف از آن•استنتاج غير مطمئن•

1388ماه دي دانشگاه صنعتي شريفدكتر علينقي مشايخيتفكر سيستميك 6

مباني تفکر سيستميک : بخش اولمدل هاي فيزيکي

قع استمدلهاي فيزيکي بدلي فيزيکي با ابعادفيزيکي متفاوت از پديده مورد توجه در دنياي وا

مزاياي مدل فيزيکي:در دسترس است•آزمون و مشاهده را تسهيل ميکند •ماندگار•

معايب مدل تشريحيبه درک ذهني کمکي نميکند “ مستقيما•ابهام و برداشت هاي مختلف از آن•استنتاج غير مطمئن•

1388ماه دي دانشگاه صنعتي شريفدكتر علينقي مشايخيتفكر سيستميك 7

مباني تفکر سيستميک : بخش اولمدل هاي رياض ي

مدل هاي رياض ي بدلي که به زبان رياض ي از دنياي واقع ارائه ميشود

مزاياي مدلهاي رياض ي:در دسترس است•محدوديت در تعداد عواملي که در نظر ميگيرد ندارد•ماندگار•بدون ابهام•استنتاج مطمئن•

معايب مدلهاي رياض يمشکل حل تحليلي•فرضيات غير واقع خطي بودن روابط براي قابل حل شدن مدل•

1388ماه دي دانشگاه صنعتي شريفدكتر علينقي مشايخيتفكر سيستميك 8

مباني تفکر سيستميک : بخش اولمدل هاي سيستمهاي ديناميکي

ع ارائه مدل هاي سيستمهاي ديناميکي بدلي که به زبان رياض ي با روابط غير خطي از دنياي واقميشود

مزاياي مدلهاي ديناميکي:در دسترس است•محدوديت در تعداد عواملي که در نظر ميگيرد ندارد•ماندگار•بدون ابهام•استنتاج مطمئن•حل از طريق شبيه سازي •

معايب مدل ديناميکيسهل و ممتنع بودن ساخت مدلهاي ناسب •

1388ماه دي دانشگاه صنعتي شريفدكتر علينقي مشايخيتفكر سيستميك 9

مباني تفکر سيستميک : بخش اول مفهوم سيستم

سيستميكديدگاه

سيستمنامبهكلهاستازمتشكلمااطرافدنيا•

دريخاص هدفتحققبرايكهاستاجزاييازمتشكلكلياسيستم•دارندقراريكديگربامفيدومتقابلارتباط

–شودنميحاصلاجزاءخواصجمعازكهدارندخواص يسيستم•مثال

مرتبطاجزاءمجموعهيا-سيستمهابايداطرافهايپديدهدركبراي•.فهميدراپديدهآنبارابطهدرهمبه

1388ماه دي دانشگاه صنعتي شريفدكتر علينقي مشايخيتفكر سيستميك 10

مباني تفکر سيستميک : بخش اول مفهوم سيستم

(ادامه)سيستميكديدگاه

.استمفيدروابطومناسباجزاءكنندهتعيينسيستمهدف•

جداسيستمخارجاجزاءازراسيستمداخلاجزاءمجموعهسيستممرز •اجزاءمجموعهيا-سيستمهابايداطرافهايپديدهدركبراي.كندمي

.فهميدراپديدهآنبارابطهدرهمبهمرتبط

.استمفيدروابطومناسباجزاءكنندهتعيينسيستمهدف•

جداسيستمخارجاجزاءازراسيستمداخلاجزاءمجموعهسيستممرز •.كندمي

1388ماه دي دانشگاه صنعتي شريفدكتر علينقي مشايخيتفكر سيستميك 11

مباني تفکر سيستميک : بخش اول مفهوم سيستم

(ادامه)سيستميكديدگاه

ياوحقوقياداري مرزهايباواستمجردمفهوميسيستممرز •.داردتفاوتجغرافيايي

آنبررس يمناسبسيستمهايمرز داخلدرراهاپديدهعللبايد•.كردجستجوهاپديده

1388ماه دي دانشگاه صنعتي شريفدكتر علينقي مشايخيتفكر سيستميك 12

مباني تفکر سيستميک : بخش اولسيستمهاي باز: ساختار سيستم

وند سيستمها به دو دسته سيستمهاي باز و سيستمهاي دور بسته تقسيم ميش

ندارداثرسيستمرفتاربرآنخروجيكهاستسيستميبازسيستم.

نداردآيندهاقداماتبرتأثيري گذشتهعملياتواقداماتبازسيستمدر.

دهدنمينشانالعملعكسخودعملكردنتايجبهنسبتبازسيستم.

مثال:

.نميكنداصالحراخودكندكارغلطاگرميدهد،نشانراوقتكهساعتي•

شودرهاميدانيخوددرحالبهکهزنيچمنماشين•

1388ماه دي دانشگاه صنعتي شريفدكتر علينقي مشايخيتفكر سيستميك 13

مباني تفکر سيستميک : بخش اولسيستمهاي دور بسته: ساختار سيستم

اثرردشعملكورفتاربرآنخروجيكهاستسيستمي:بستهدور سيستمميتأثيرسيستمگذشتهازسيستمرفتاربستهدور سيستمدرميگذارد

.پذيرد

حاصال آنراصاحبشكندكارغلطساعتاگرصاحبش،باساعت:مثالميكند

بستهمسيستساختماندرترموستاتوجودباساختمانحرارتيسيستماست

بهتگيبسسالدرافزايش.استبستهسيستميكجمعيتتعدادافزايش.داردجمعيتتعداد

1388ماه دي دانشگاه صنعتي شريفدكتر علينقي مشايخيتفكر سيستميك 14

مباني تفکر سيستميک : بخش اولارتباط هدف با نوع سيستم: ساختار سيستم

-ارددميشودقائلسيستمبرايكههدفيوناظرنظرنقطهبهسيستمبودنبازيابسته.

اشدببازيابستهاستممكنمختلفحاالتدركهبگيريمنظردررابنزينيموتور يك”مثال

بازستمسييكدورانيسرعتايجادازنظرونداردسرعتبرايهدفيكاركندگاورنربدون كهموتوري.است

اردندتأثيري موتور گازدرسرعتميزانوليميدهدتغييرراسرعتآنبارياموتور گازتغيير

وردآميبوجودثابتسرعتايجادنظرازبستهسيستميكموتور بهگاورنريكشدناضافه.

ميداردنگهثابتراسرعتكردهتغييرگازميزانسرعت،تغييروبارتغييربا

اينرد.هاچمنكردنكوتاهآنراهدفوبگيريدنظردرزن چمنماشينيكازجزئيبعنوانراموتورقسمتچهوشدهكوتاهچمنازقسمتچهنميداندچون استبازسيستممجموعهاينصورتاستنشده

1388ماه دي دانشگاه صنعتي شريفدكتر علينقي مشايخيتفكر سيستميك 15

مباني تفکر سيستميک : بخش اولسيستم بسته: ساختار سيستمتئوري

يك تئوري ساختمان سيستم

-استبستهسيستمسيستمها،بررس يبرايسيستمساختمانتئوريمبناي

-ميشوددادهشرحداخلساختمانوبستهسيستمقسمتايندر

بستهسيستم

ميپذيردتأثيرسيستمكذشتهازآنرفتاركهاستسيستميبستهسيستم

آيدميبوجودآنداخلاثراتازسيستمديناميكيرفتار

گرفتهنطردرسيستممرزهايداخلدربايدميگذارداثرسيستمنظرموردرفتاردركهمتقابليارتباطواثرگونههرشود

كردتعيينرفتارراآنمولدبستهسيستمبايدديناميكيپديدهيكبررس يبراي

استنظرموردساختمانتئوريمبنايبستهسيستم

ساختمانحرارتدرجهتنظيمبرايساختمانمركزي حرارتسيستم:مثال

هاشهرافول وثباترشد،كنندهايجادسيستم:مثال

1388ماه دي دانشگاه صنعتي شريفدكتر علينقي مشايخيتفكر سيستميك 16

مباني تفکر سيستميک : بخش اول

پس خوران: ساختار سيستمتئوري

پس خورFeedback

در داخل مرزهاي سيستم جزء اصلي ساختمان پس خور يا دايره علت و معلولي است•

تم را بهم پس خور مسيري است كه تصميم گيري، عمل و اجرا، شرايط سيستم و اطالعات ناش ي از شرايط سيس•.متصل ميكند

تصميم گيري اقدام شرايط سيستم

اطالعات

1388ماه دي دانشگاه صنعتي شريفدكتر علينقي مشايخيتفكر سيستميك 17

مباني تفکر سيستميک : بخش اولپس خوران: ساختار سيستمتئوري

ميشونداتخاذمعلوليوعلتدايرهيكداخلدرتصميماتكليه

ايجادليمعلو وعلتدوايرياهاخور پستوسطسيستمهاديناميكيرفتارميشود

مثال:

تربيت پزشكدرس خواندن•

توسعه شبكه آب شهري خوابيدن•

توليد مسكنسفارش جنس •

سرمايه گذاري در كشاورزي مدرسه سازي •

1388ماه دي دانشگاه صنعتي شريفدكتر علينقي مشايخيتفكر سيستميك 18

مباني تفکر سيستميک : بخش اولپس خوران: ساختار سيستمتئوري

طبيعيهايقانونمندياساسبرتصميماتطبيعي،وفيزيكيسيستمهايدر.ميگيردصورت

مثال:

تانكازآبخروج•

خازن يكشدنپر•

چايشدنسرد•

بايمختلفگيري تصميمقاعدهميتوانانساناجتماعيسيستمهايدر.گيردبكارسيستمدرموجوداطالعات

1388ماه دي دانشگاه صنعتي شريفدكتر علينقي مشايخيتفكر سيستميك 19

مباني تفکر سيستميک : بخش اولپس خوران: ساختار سيستمتئوري

طبيعيهايقانونمندياساسبرتصميماتطبيعي،وفيزيكيسيستمهايدر.ميگيردصورت

مثال:

تانكازآبخروج•

خازن يكشدنپر•

چايشدنسرد•

بايمختلفگيري تصميمقاعدهميتوانانساناجتماعيسيستمهايدر.گيردبكارسيستمدرموجوداطالعات

1388ماه دي دانشگاه صنعتي شريفدكتر علينقي مشايخيتفكر سيستميك 20

مباني تفکر سيستميک : بخش اولمتغيير هاي حالت: ساختار سيستمتئوري

ارائهبراينرخوحالتمتغييردونرخمتغييروحالتمتغييراست،شدهتشكيلمتغييردونوعازفقطخورانپسهرهستندكافيوالزمخورانپسوسيستمساختمان

حالتمتغييرLevel Variable

نمايدميمشخصلحظههردرراسيستمحالتياوضعيتحالتمتغيير•

استسيستمدرعملياتنتايجتجمعياانتگرالحاصلحالتمتغيير•

كندتغييرايلحظهنميتواندحالتمتغيير•

ميكندايجابزمانطول درراسيستمرفتارپيوستگيحالتمتغيير•

داردگذشتهزماندر(حالتتغيير)نرخمتغييرتجمعبهبستگيتنهاحالتمتغيير

هدقراردحالتتغييريككندمشخصراسيستموضعيتتاالزمستكهكميتهربرايبايدسيستمساختمان.

مثال:

خريدمتوسطكاال،انبارشناور،شيرباآبتانك•

1388ماه دي دانشگاه صنعتي شريفدكتر علينقي مشايخيتفكر سيستميك 21

مباني تفکر سيستميک : بخش اولمتغيير هاي نرخ: ساختار سيستمتئوري

نرخمتغييرRate Variable

استحالتمتغييرتغييرنرخمعرفنرخمتغيير.

آنگيري هانداز برايزمانگذشت.كردگيري اندازهتواننميايلحظهبطور رانرخمتغيير.استالزم

ميپذيردانجامحالتتغييربرايكهاستعمليمعرفنرخمتغيير.

وضعيتطمربو اطالعاتازاستفادهباوگيري تصميمسياستهاياساسبرنرخمتغيير.ميشودتعيينسيستمحالتتغييرجهتسيستم

تغييرالتحمتغييريكدادنقرارواسطهبدون راديگرنرخمتغييرنميتواندنرخمتغيير.دهد

1388ماه دي دانشگاه صنعتي شريفدكتر علينقي مشايخيتفكر سيستميك 22

مباني تفکر سيستميک : بخش اولمتغيير هاي نرخ: ساختار سيستمتئوري

حذفآنراانبتو وباشدكوتاهديگرنرخبرتأثيربراينرخيكازگيري متوسطزماناستممكنگاهيشوداحترازاينكارازاالمكانحتيبايدولي.دادربطنرخبهرانرخوكرد

ازدميسروشنتصميميكبهرسيدنونرخمحاسبهبرايرااطالعاتازاستفادهنحوهسياست

ازعبارتند(نرخمعادلهيا)سياستيكدرنرختغييرمحاسبهدراستفادهمورداجزاء:

Goalسيستممطلوبوضعيتياهدف•

Observedموجودوضعيت• Conditions

موجودومطلوبوضعيتاحتالف•

مطلوبوضعيتبهموجودوضعيتازرسيدنبرايتصميميااقدامتعييننحوه•

1388ماه دي دانشگاه صنعتي شريفدكتر علينقي مشايخيتفكر سيستميك 23

مباني تفکر سيستميک : بخش اولساختار عمومي متغيير هاي نرخ: ساختار سيستمتئوري

رابطه متغييرهاي نرخ و حالت

ميشوندمربوطبهممعلوليوعلتهايدايرهطريقازحالتونرخمتغييرهاي.

دارنديبستگسيستمهايثابتوحالتمتغييرهايبهفقطنرخمتغييرهايمتعدد.

ميكنندتغييرنرخمتغييرهايطريقازحالتمتغييرهاي.

شوندميظاهرمياندريكصورتبهمعلوليوعلتدايرهيكدرحالتونرخمتغييرهاي.

1388ماه دي دانشگاه صنعتي شريفدكتر علينقي مشايخيتفكر سيستميك 24

هدف

وضعيت

موجود

مغايرت اقدام

مباني تفکر سيستميک : بخش اولجمعبندي: ساختار سيستمتئوري

جمعبندي رده هاي ساختماني

سيستم

پس خوران•

متغيير حالت

متغيير نرخ

oهدف با وضعيت مطلوب

oوضعيت موجود

oمغايرت

oنحوه تعيين اقدام يا تصميم

1388ماه دي دانشگاه صنعتي شريفدكتر علينقي مشايخيتفكر سيستميك 25