1 Veiligheid. Van gevarenkennis naar preventie

1.1 Wat bedoelen we met veiligheid?

Als we het hebben over veiligheid, bedoelen we dat je beschermd bent tegengevaren.

Bij werken hebben we het dan ook over gezondheidsgevaren en soms ook overje welzijn.

Als je bij het werken goed beschermd bent tegen al deze gevaren, zijn dat goedearbeidsomstandigheden.

Arbeidsomstandigheden worden daarom soms aangegeven met VGW, eenafkorting voor Veiligheid, Gezondheid en Welzijn.

Even praktisch: wat zijn de mogelijke gevaren bij het werk?Dat verschilt per bedrijf, maar gevaren kunnen bijvoorbeeld zijn:

– geraakt worden door, of bekneld raken tussen bewegende delen;– vallen of getroffen worden door een vallend voorwerp;– aangereden worden door auto’s of werkvoertuigen;– elektriciteit, straling en lawaai;– ingrijpende gebeurtenissen als brand, een ontploffing (explosie) of vergiftiging.

Vooral op de bouwplaats komen veel gevaarlijke situaties voor: je kunt vallen vanhoogte, struikelen en getroffen worden door vallend of omvallend materiaal.

Hoe gevaarlijk werk is, kan verschillen. Er zijn verschillende bronnen van gevaardie dat bepalen:

– het soort werk;– de werkplek of omgeving van de werkplek;– arbeidsmiddelen: demachines, gereedschappen enhulpmiddelenwaar jemeewerkt;– de producten, materialen waarmee gewerkt wordt;– het gedrag van de werknemers.

Natuurlijk is het niet steeds even gevaarlijk. Dat hangt af van de werkzaamhedenen omstandigheden.De gevaren zijn groter bij de volgende werkzaamheden:

– werken op hoogte;– graafwerkzaamheden;– werken met gevaarlijk gereedschap/machines;– werken met hoge drukken;– werken in een lawaaierige omgeving;– werken met elektriciteit;– werken in koude;– werken in hitte;– werken met gevaarlijke stoffen;– werken met stralingsbronnen.

11

Veiligheid en arbo:

• veiligheid

• gezondheid

• welzijn

• gevarenbronnen

• omstandigheden

Gevarenbronnen:

• soort werk

• werkplek/omgeving

• arbeidsmiddelen

• producten

• gedrag

Omstandigheden:

• koude

• hitte

• lawaai

• elektriciteit

• hoogte

1.2 Begrippen

Veiligheid heeft te maken met zelfdiscipline. Dat is vaak moeilijk. Mensen die duidelijk wetenwaarom het nodig is, lukt het vaak beter. Hoe die mensen dat weten? Misschien een ernstig ongevalmeegemaakt of er is een familielid of vriend omgekomen bij een bedrijfsongeval.

Gesprekken over veiligheid zijn soms verwarrend, omdat niet iedereen hetzelfdebedoelt met een bepaald woord. Daarom geven we hier omschrijvingen vanbegrippen, dan is het meteen een stuk duidelijker.

Een incidentEen incident is een ongewenste gebeurtenis met of zonder schade of letsel.

Bijvoorbeeld een vallende last die niemand raakt en geen schade veroorzaakt,maar ook als wel iemand geraakt wordt of de last wel schade veroorzaakt.

Een bijna-ongevalEen bijna-ongeval is een ongewenste gebeurtenis zonder schade of letsel, dieonder iets andere omstandigheden tot een ernstig ongeval had kunnen leiden.

Bijvoorbeeld een zware last valt op een plek waar kort daarvoor nog werdgewerkt.

Een ongevalEen ongeval is een ongewenste gebeurtenis met schade (aan materiaal, milieu ofwat betreft tijdverlies) en/of letsel als gevolg.

Een arbeidsongevalEen arbeidsongeval is een ongewenste gebeurtenis tijdens het werk met letsel alsgevolg.

Een noodsituatieEen noodsituatie is een situatie van ernstige bedreiging door ongevallen, branden,explosies, gevaarlijke ziekteverwekkers.

Veiligheid heeft te maken metzelfdiscipline

VEIL IGHEID

12

Bijvoorbeeld ontsnapping van giftige gassen of gevaarlijke vloeistoffen ofstraling. Of bedreiging door bommeldingen of terroristische aanslagen. Maarook noodweer en het mogelijk uitvallen van installaties.

Begrippen:

• incident

• bijna-ongeval

• ongeval

• arbeidsongeval

• noodsituatie

1.3 Lessen uit eerdere ongevallen

Tijdens het werken kunnen dingen misgaan. Er kunnen ongevallen met schade ofletsel ontstaan. Maar werk kan er ook voor zorgen dat je lichamelijke klachtenkrijgt. Rugklachten bijvoorbeeld.

Zodra er iets misgaat, moet er ingegrepen worden om erger te voorkomen. Datgeldt niet alleen voor het redden van collega’s of het blussen van een brand. Zodraer lichamelijk klachten zijn of dreigen te ontstaan, moet er ook wat gebeuren.Soms kan de schade steeds groter worden als we niet ingrijpen. Bij een brand als jeniet blust, bij wonden als je ze niet verbindt. En bij andere klachten als je geenmedicijnen neemt.

Wat vooral ook belangrijk is, is dat je tijdig aandacht schenkt aan rugpijn enklachten aan schouders en enkels.

Een fysiotherapeut kan je helpen om de problemen op te lossen.Door op te letten waardoor zaken misgaan, kunnen we leren hoe ze te

voorkomen. Ook kunnen we maatregelen nemen, zodat de boel niet verder uitde hand loopt als er toch iets gebeurt.

Waardoor ontstaan ongevallen eigenlijk?Dat is soms een lang verhaal. Allerlei zaken kunnen invloed hebben. Maar vlak

voor het ongeval plaatsvindt, is er altijd sprake van onveilig handelen en/of eenonveilige situatie. We noemen dat de directe oorzaken.

Onveilig handelen is de belangrijkste oorzaak van ongevallen. Ongevallen zijndaarom vooral te voorkomen door te zorgen voor veilig werkgedrag.

Directe oorzaken van ongevallen:

• onveilige situatie

• onveilige handeling

1.4 Veilig werkgedrag

Risico’s bij het werk zijn er overal. Bijna zonder er bij na te denken houd je er rekening mee. Er zijnook risico’s die je over het hoofd ziet. Omdat je ze niet kent of omdat ze niet opvallen. De werkgevermoet daarom aandacht geven aan het opsporen en wegnemen van risico’s. Zelf heb je ook veelinvloed door bewust veilig te werken.

Risico’s bij het werk zijn eroveral

VEIL IGHEID

13

Wat zijn de aandachtspunten bij veilig werkgedrag?Gedrag dat veilig werken bevordert, is onder meer zorgen voor de veiligheid engezondheid van jezelf en anderen in je omgeving. Dat kan met een positieveinstelling en door je te houden aan de veiligheidsvoorschriften, en aanwijzingen eninstructies op te volgen. In de bouwmoet je ook constant opletten of de situatie nietis veranderd en letten op gevaren die ontstaan door werkzaamheden, waarmeeanderen in je omgeving bezig zijn.

Het is ook belangrijk om, zo nodig, die andere medewerkers aan te spreken oponveilige handelingen, onveilige situaties en om incidenten te melden en handel-end op te treden. Verder gaat het om aandacht voor persoonlijke hygiëne en ordeen netheid.

Dit klinkt allemaal vrij logisch, maar toch gaat het met heel simpele dingensoms mis. Bijvoorbeeld:

Het gebruik van alcohol en drugsDe effecten kunnen lang doorwerken, soms langer dan je denkt, en veilig werknadelig beïnvloeden.

Ga maar na, effecten van alcohol en drugs zijn onder meer:– Je functioneert slecht of minder goed, je bent minder waakzaam en oplettend.– Je schat situaties niet zo goed in, je overschat je eigen mogelijkheden.– Je gaat gemakkelijker over grenzen heen en je verhoogt hierdoor de werkdruk op

je collega’s en verstoort de werkorganisatie.

Dit betekent nogal wat. Daarom zijn de richtlijnen:– Geen alcohol- en drugsgebruik tijdens het werk of op momenten dat het effect nog

invloed heeft op het werk.– Als je merkt dat jijzelf of iemand te veel heeft gebruikt: geen werk doen dat gevaar

voor jezelf of anderen kan opleveren. Meld het aan je leidinggevende. Als jeregelmatig te veel gebruikt, zoek dan hulp.

Orde en netheid, good housekeepingSommige werknemers zijn zich niet bewust waarom orde en netheid zo belangrijkzijn voor veilig werken.

Maar als een bouwplaats goed is ingericht en opgeruimd,merk je wel dat het veelprettiger werkt en er minder dingen misgaan omdat je een beter overzicht hebt.

VEIL IGHEID

14

Orde en netheid zorgen voor het voorkomen van incidenten, vervuiling enmilieuschade en verlies van en schade aan gereedschappen en materialen. Hetleidt tot een aangenamere werkomgeving met een positieve invloed op motivatieen gesteldheid. Hiermee ontstaat tijdwinst en een hogere efficiëntie.

In bedrijven worden orde en netheid en goede inrichting ook wel aangeduid metgood housekeeping.

Bijvoorbeeld dat je de bouwplaats opruimt en de restmaterialen volgens deafspraken afvoert op de bouwplaats of mee terugneemt en bij de bedrijfswerfinlevert.

Good housekeeping herken je aan:– de goede inrichting van de werkplaats/werf;– het opslagsysteem voor gereedschappen en materialen;– de opgehangen (safety-hooks) of weggewerkte kabels.

En op bouwplaatsen door:– goede bouwverkeerswegen en beschermde looproutes;– aandacht voor afwatering;– duidelijke signaleringsborden.

Gevaar van vallen en struikelenVallen en struikelen komt veel voor en de gevolgen kunnen behoorlijk ernstig zijn.

Om vallen en struikelen te voorkomen, is het volgende belangrijk:– een goed ontworpen bedrijfsinrichting met veilige werkplekken en looppaden;– good housekeeping: werkplekken/looproutes schoon en vrij van obstakels

houden;– zo snel mogelijk onveilige situaties (laten) verhelpen;– goed opletten waar je loopt;– als je iets draagt, zorgen dat je voldoende zicht houdt op je omgeving;– de bedoelde wegen en paden volgen;– gepast schoeisel, zoals veiligheidsschoenen, dragen.

Veilig werkgedrag:

• zorg voor jezelf

• zorg voor je omgeving

• positieve instelling

• volg veiligheidsvoorschriften

• volg instructies

Praktijk en gedrag:

• alcohol en drugs

• orde en netheid

• good housekeeping

• vallen en struikelen

Orde en netheid:

• voorkom incidenten

• zicht op gereedschap/materiaal

• minder vervuiling

• minder milieuschade

VEIL IGHEID

15

1.5 De preventieve aanpak

Om ongevallen en gezondheidsschade te voorkomen en de gevolgen te beperken,moet er vooraf een heleboel geregeld worden. We noemen dat preventie en hebbenhet dan over preventieve maatregelen. Zoals we al zagen, gaat het dan om hetvoorkomen van onveilige handelingen en onveilige situaties.

Wat bedoelen we daar precies mee?Een onveilige handeling is een handeling die niet volgens de veiligheidsvoor-schriften wordt uitgevoerd en die tot een ongeval kan leiden.

Voorbeelden van onveilige handelingen zijn:– werken zonder werkvergunningen;– voorgeschreven persoonlijk beschermingsmiddel niet gebruiken;– het buiten werking stellen van beveiligingen;– gereedschap onjuist gebruiken;– kapot gereedschap gebruiken;– onjuist verplaatsen van een last;– werken onder een last of binnen een draaicirkel van een kraan;– werken op een nog niet veilige of niet veilig verklaarde steiger.

Een onveilige situatie is een situatie waarin gewerkt wordt zonder dat aan devoorwaarden voor veilig werken is voldaan en die tot een ongeval kan leiden.Bijvoorbeeld een steiger met losliggende steigerplanken.

Andere voorbeelden van onveilige situaties zijn:– geen of onvoldoende verlichting;– geen of geblokkeerde vluchtwegen;– niet opgeruimde werkvloeren;– geen of onvoldoende beveiligde apparatuur of machines.

Hoe pakken we de onveilige handelingen en onveilige situaties aan?Als je iemand onveilig bezig ziet, dan moet je voorkomen dat het mis gaat.

Daarom pak je onveilig handelen als volgt aan:– Je meldt het aan de leidinggevende voorman of uitvoerder en stopt de onveilige

handeling of laat deze stoppen.

Zie je dat de situatie onveilig is, dan pak je dit als volgt aan:– Je meldt het bij de voorman of uitvoerder.– Je neemt de oorzaak van het gevaar weg, schermt het gevaar af of beveiligt de

situatie.– Je waarschuwt mensen die risico lopen en schakelt zo nodig anderen in om je te

helpen.

Preventieve aanpak:

• onveilige situatie verbeteren

• onveilige handeling stoppen

Onveilige handelingen:

• geen werkvergunning

• PBM niet gebruiken

• beveiligingen omzeilen

• onjuist gebruik van gereedschap

• onjuist verplaatsen van een last

VEIL IGHEID

16

Onveilige situatie:

• onvoldoende verlichting

• geen of geblokkeerde vluchtwegen

• niet opgeruimde werkvloeren

• onvoldoende beveiligde apparatuur

1.6 Handelend optreden bij incidenten en ongevallen

Bij incidenten, bijna-ongevallen:– Direct maatregelen nemen (situaties markeren/handeling (laten) stoppen).– Melden bij de leidinggevende voorman/uitvoerder.

Bij ongevallen:– Meld het ongeval bij de direct leidinggevende voorman/uitvoerder.– Begeleid het slachtoffer naar de medische dienst (of alarmeer zo nodig de

EHBO’er of arts).– Neem direct maatregelen om herhaling te voorkomen.– Volg de interne instructies op.

Om herhaling van ongevallen te voorkomen, moet je afhankelijk van het soortongeval eerst onmiddellijk handelen als herhaling op korte termijn mogelijk is.Daarna het ongeval:

– melden,– registreren,– onderzoeken,– actieplan (plan van aanpak) opstellen en uitvoeren.

(Bijna-)ongeval:

• maatregelen treffen

• melden

• zo nodig slachtoffer helpen

• registreren

• onderzoeken

• verbeteracties

Algemene vragen

1. Arbeidsomstandigheden gaan over:

…

…

…

2. In het algemeen kunnen gevaren worden veroorzaakt (gevarenbronnen) door:

…

…

…

…

…

…

VEIL IGHEID

17

3. Directe ongevalsoorzaken bestaan uit:

…

…

4. Een preventieve aanpak bij onveilige situaties houdt in:

…

…

…

Een preventieve aanpak bij onveilige handelingen houdt in:

…

…

…

Oefenpuzzel

Vragen Antwoorden

Vul de eerste letters van de ingevuldeantwoorden in van boven naar bene-den en maak onderstaande zin af:

1. Het begrip arbeidsomstandigheden heeft veel te maken met veiligheid. In ieder geval wordtdan naast het welzijn ook aandacht besteed aan … van de werknemers.

…

2. Wat we doen en hoe we ons gedragen is van belang. Mensen gebruiken alcohol en drugsomdat ze zich er prettig bij voelen. Maar deze stoffen hebben voor het werk nadelige …

…

3. We kunnen leren van ongevallen door te letten op wat eraan voorafging. Als we kijken naaronveilige handelingen en situaties dan noemen we dat de … oorzaken van het ongeval.

…

Heel belangrijk voor veiligheid is … 4. Als je in de buurt werkt van iemand die onveilig handelt loop je vaak zelf ook … …

5. Er komen veel ongevallen voor, vooral thuis en in het verkeer. Een ongeval dat op het werkgebeurt noemen we een …

…

6. Gebleken is dat een rommelige en onoverzichtelijke werkplek, waar je gemakkelijk struikelteen slecht effect heeft op de veiligheid. Daarom is het belangrijk om te zorgen voor orde ennetheid en een overzichtelijke werkplek. We noemen dat naar Amerikaans voorbeeld …

housekeeping.

…

VEIL IGHEID

18

Oefenexamenvragen

1. Bronnen van gevaar kunnen zijn:a. de werkplek en de werkomgevingb. de werkzaamheden en de werkvergunningc. het werkproces en de veiligheidsvoorschriften

2. Een werknemer struikelt op het bedrijfsterrein en verzwikt zijn voet ernstig. Dat is:a. een stommerdb. een ongevalc. een arbeidsongeval

3. Directe oorzaken van een ongeval zijn:a. slechte opleiding en onveilig handelenb. onvoldoende toezicht en onveilige situatiesc. onveilige situaties en onveilige handelingen

4. Drugsgebruik is uit oogpunt van arbeidsomstandigheden ongewenst, want:a. het vergroot werkdruk op collega’s en verstoort de werkorganisatieb. het geeft een slechte indruk aan klantenc. er is een grotere kans dat de kwaliteit van de dienstverlening vermindert

5. Je werkplek goed schoonhouden en materialen overzichtelijk opbergen heet:a. storage controlb. safety attitudec. good housekeeping

6. Hoe wordt een ongewenste gebeurtenis met letsel en/of schade genoemd?a. een bijna-ongevalb. een ongevalc. een ongewenst risico

7. Gebeurtenissen die aan de leidinggevende moeten worden gemeld, zijn:a. ongevallen en bijna-ongevallenb. bijna-ongevallen en incidentenc. incidenten, bijna-ongevallen, ongevallen, onveilige situaties en onveilige

handelingen

8. Doel van ongevallenonderzoek door de veiligheidskundige of leidingingevende is:a. duidelijk krijgen wie de schuldige isb. oorzaken vinden om herhaling te voorkomenc. wettelijke boetes opleggen

9. Wat ontbreekt bij een onveilige situatie?a. evacuatierouteb. voorwaarden om veilig te kunnen werkenc. de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen

10. Beveiligingen overbruggen en gereedschap verkeerd gebruiken zijn voorbeelden van:a. onvoldoende opleidingb. onveilige handelingenc. goed willen doorwerken

VEIL IGHEID

19

De antwoorden van de oefenexamenvragen staan in bijlage 3.

Wat betekent je score?Als je van 10 vragen 7 of meer antwoorden goed hebt: geslaagdAls je van 10 vragen 4 of meer antwoorden fout hebt: gezakt

VEIL IGHEID

20

2 Wetten en regels. Verplichte risicobeheersing

2.1 Invloed van Europa

Omdat Nederland lid is van de Europese Unie, moet Nederland de Europeserichtlijnen volgen. Als onze wetten niet voldoen aan een richtlijn, dan moeten onzewetten worden aangepast. Een voorbeeld van het volgen van een Europese richtlijnis de invoering van de CE-markering. Dit is een gevolg van de Europese produc-trichtlijn, die eisen stelt aan producten die in Europa op de markt mogen komen.

Een CE-markering op een product betekent, dat je ervan uit mag gaan dat hetproduct (bijvoorbeeld een machine of persoonlijk beschermingsmiddel) wat deveiligheid betreft, voldoet aan de betreffende Europese richtlijn. Alléén CE-gemarkeerde arbeidsmiddelen mogen in Europa op de markt worden gebrachten gebruikt worden.

Het CE-merkteken

CE-merkteken:

• toegelaten in EU

• voldoet aan eisen

• bijvoorbeeld PBM en gereedschap

2.2 Nationale wetgeving over veiligheid en gezondheid

Vroeger werkten mensen op het land of thuis. Maar nadat de stoommachine was uitgevonden,gingen veel arbeiders, ook kinderen, in fabrieken werken. Lange werkdagen, soms wel 16 uur, vangevaarlijk en ongezond werk, met weinig loon. De fabrikanten werden rijk, de arbeiders steeds armer.Als een arbeider een ongeluk kreeg, had zijn gezin niet meer te eten. Er kwamen sociale wetten om dearbeiders te beschermen.

In wetten van lidstaten mag meer staan dan Europa voorschrijft. Dat mogen delidstaten zelf bepalen. Onze belangrijkste wet op het gebied van veiligheid engezondheid bij het werken is de Arbeidsomstandighedenwet. Ook wel Arbowetgenoemd.

De bedoeling van de wetten over veiligheid en gezondheid is dat werknemers bijhet uitvoeren van werkzaamheden goed beschermd zijn. Het gaat om hetverbeteren van de veiligheid, de gezondheid en het welzijn van de werknemersop het werk, zodat zo goed mogelijke arbeidsomstandigheden worden bereikt.

Bescherming van werknemers

21

En deze wetten gelden op alle plaatsen waar gewerkt wordt.

Voor wie is die Arbowet van toepassing?De Arbowet is er voor werkgevers en werknemers.

Daarbij is de werkgever natuurlijk de werkgever van het bedrijf waar je in dienstbent. Maar als iemand anders aanwijzingen geeft, toezicht houdt en middelenverstrekt, is die ook verantwoordelijk voor de naleving van de arbowetgeving.

Werknemers zijn niet alleen werknemers in vaste dienst, maar ook uitzendkrach-ten, stagiairs en vrijwilligers.

Arbowet:

• veiligheid (V)

• gezondheid (G)

• welzijn (W)

Partijen Arbowet:

• werkgever

• werknemer

• derden

• deskundigen

• arbodienst

2.3 Plichten werkgever

Eigenlijk zijn de plichten van de werkgever eenvoudig samen te vatten.De werkgever moet zorgen dat de werknemer veilig werkt en geen (gezond-

heids)schade oploopt door het werk. Als de werkgever dat niet goed doet, kan hijgestraft worden en zal hij de schade aan zijn werknemers moeten vergoeden.

Om te zorgen dat er veilig gewerkt wordt, moet de werkgever alle gevaren inkaart brengen (dat heet een risico-inventarisatie en -evaluatie of RI&E) en danzorgen dat die risico’s worden beheerst.

Hij moet daarvoor een plan van aanpak opstellen.Veel werkgevers gebruiken een veiligheids- of KAM-systeem (Kwaliteit Arbo

Milieu–systeem) als hulpmiddel om aan de wettelijke eisen te voldoen.Dit systeem kunnen ze dan ook gebruiken voor het opnemen van bijvoorbeeld

VCA-eisen.

De fabriekseigenaar had het volledig voor het zeggen. In het eerste Burgerlijk Wetboek stond zelfs: ‘ingeschillen tussen patroon en arbeider, wordt de eerste op zijn woord geloofd’. Ofwel, ‘de baas heeftaltijd gelijk’, stond gewoon in de wet. Gelukkig is dit tegenwoordig wettelijk anders geregeld.Werknemers mogen en moeten meedenken en meedoen aan het veilig werken. Daarbij moeten detaken dan wel duidelijk verdeeld worden, anders gaat het nog fout.

Een belangrijke verplichting van de werkgever is zorgen voor veilig werk. Hij moetdit doen door gevaren te voorkomen of zo veel mogelijk bij de bron te verminderen.

Maar er blijven altijd risico’s over. Daarover moet de werkgever de werknemergoed voorlichten en de veilige werkwijze laten zien. Hij moet zorgen dat de veiligewerkwijze wordt gevolgd, zorgen voor goede persoonlijke beschermingsmiddelenen zorgen voor hulp in geval van nood.

“De baas heeft altijd gelijk”

WETTEN EN REGELS

22

Veilig werken begint ermee dat elk risico goed zichtbaar wordt gemaakt en datje veilig over het bouwterrein kunt lopen en weet of werkplekken veilig zijn.Daarvoor zijn er de volgende aanpakken:

VeiligheidssignaleringHet is belangrijk dat werknemers zich veilig kunnen gedragen. Maar ze moetenzich ook veilig willen gedragen. Daarvoor moeten ze weten dat er risico’s zijn. Datdoen we via signalering. Dat is dus een onderdeel van de preventiefilosofie.

Veiligheidssignalering betreft:– mogelijke gevaren;– opgelegde maatregelen;– verplicht dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen;– EHBO- en brandbestrijdingsmiddelen;– evacuatiewegen.

BordenOm aan iedereen op een arbeidsplaats duidelijkheid te verschaffen, wordt er voorveiligheidssignalering gebruikgemaakt van standaardborden. Je vindt de veilig-heidssignalering vaak aan het hek bij de ingang van een bouwterrein als eenalgehele waarschuwing, maar ook ter plekke waar het nodig is.

Kleur en vorm van het bord geven direct aan wat voor soort informatie wordtgegeven. We zetten het op een rij:

Soort bord Verbodsbord Gebodsbord Waarschuwingsbord Veiligheidsvoorziening Brandbestrijdingsmiddelen

Kleur wit met rode rand enzwarte tekst

blauw met wit symbool geel met zwarte rand enzwart symbool

groen met witte tekst of sym-bool

rood met wit symbool

Vorm rond rond driehoekig vierkant of rechthoekig vierkant of rechthoekig

Geeft aan wat niet mag wat moet welk gevaar hoe redden hulp bij brand

Voorbeelden verboden te roken,verboden voorvoetgangers, geendrinkwater, geentoegangonbevoegden

verplicht dragen van:oogbescherming,gelaatsbescherming,een veiligheidspak,gehoorbescherming,adembescherming,veiligheidshelm,handschoenen envalbeveiliging

giftige stoffen,hangende lasten, hogetemperaturen, lagetemperaturen,laserstraal,milieugevaarlijkestoffen, niet-ioniserende straling

aanduiding: (nood)uitgangen,reddingsmiddelen,hulpverleningsmiddelen,evacuatiemiddelen/route

route naar debrandbestrijdingsmiddelen,plek van debrandbestrijdingsmiddelen

Voorbeeldbord

Raadpleeg voor de examenvoorbereiding ook de bijlage met overzicht van deborden: dit is examenstof!

MarkeringenMarkeringen geven aan dat er een gevaar is. Het gebied waar een gevaar aanwezigis, wordt dan aangeduid en/of afgeschermd.

Markeringen kunnen ergens zijn opgeplakt of geschilderd en er worden (kunst-stof) linten gebruikt.

De gebruikte kleuren zijn: afwisselend wit-rood of geel-zwart.

WETTEN EN REGELS

23