RREGULLAT E REJA PER SHITBLERJEN E MAKINAVE

(Në foto) Makina (foto ilustruese)Në faqen 9

Në faqen 2

ZGJEDHJET E 2017-ës

Raporti i PD-së: Kritikët e Bashës

sabotuan fushatën, prandaj humbëm

Apeli për Departamentin e Gjeografisë

Koloneli rrëfen prapaskenat e marrëveshjes në Koloneli rrëfen prapaskenat e marrëveshjes në vitin 2009 dhe debatin e panjohur Kule-Qiriazi vitin 2009 dhe debatin e panjohur Kule-Qiriazi

Myslim Pashaj, letër të hapur për

kolegët: Të mblidhemi për “Paktin Detar 2”

Kjo letër e ka një kryefjalë gjeografi ke dhe ndaj e tillë vendoset tek kreu, se lidhet me dijenitë për dheun tënd, Dheshkronjën siç e thosh Samiu ynë i madh. Ju drejtohem jo thjesht për t’ju përcjellë respekt, por edhe si një cytje ...

Në faqen 8

OPERACIONI

Dokumentet falsepër vendet e BE, 8 të arrestuar

dhe 2 në kërkim

Kryeredaktor: Erl MURATIZv/kryeredaktore - Rezarta DELISULA

Tel:(04)2359-104, Fax:(04) 2359-116 E-mail:gazetashqiptare@hotmail.com

Viti XXIV - Nr. 7465 E diel 11 Mars 2018 Çmimi, 50 lekë (1.5 euro)

Në faqen 4

MAXHORANCA

Rama bie dakord me Braçen: Lobimi i PD me rusët është më keq se sa duket

10 DITE AFAT PER NDRYSHIMIN E PRONESISE, NDRYSHE 40 MIJE LEKE GJOBE

Nga FATOS MUSLIU

Presidenti i Maqedonisë, Gjorgje Ivanov, refuzoi ta dekretojë ligjin

duke e vlerësuar këtë ligj në kundër-shtim me Kushtetutën e vendit. Pas këtij ... Vijon në faqen 21

Kush e bllokon ligjin e gjuhës shqipe në Maqedoni?

Dje “Deutsche Welle”në

Vijon në faqen 22

Nga AQIF GJOKUTAJ

I mbërthyer nga ethet e Champions dhe duke bërë tifo për Juven, më bie

zilja e celularit. Telefononte kolegu im, mjeku i njohur Renato Osmanaj. “Profesor, - më thotë ...

Shkatërrimi i memories

Opinioni Ditësi

Të përndjekurit, dokumentet për 2 mijë

trashëgimtarë

EMRAT E RINJ

Në faqet 10-12

pages

4 FAQE SPECIALE

Akademiku shqiptar në Francë, zbardhet

propozimi në Harvard për antropologjinë

Suplement

“MILOSAO”

Nga MYSLIM PASHAJ

Në faqen 7

Ngjarja “horror” në vitin 2017 në Fier, gjykata lë në burg vrasësin 32-vjeçar

“Kreshnikut i rashë me çekiç në kokë, jam penduar”

Në faqen 5

Rrëfimi i Albert Zekajt: Kisha pirë 2 dopio. Pas tri ditësh e copëtova fshati Kalldrum i Malësisë së Madhe, i cili më 22 qer-shor të vitit 2017 vrau në mënyrë makabre shokun e tij 36-vjeçar dhe më pas e groposi në fshatin Daul-las të Fierit. Pas dëgjimit të palëve në seancë, trupi gjykues i kryesuar ...

Kreshnikun e vrava me çekiç në kokë. Trupin

ia copëtova pas tri ditësh dhe copat i futa në valixhe. Jam penduar për krimin që kam bërë dhe u kërkoj falje familjarëve. Ligji le të ve-projë!”. Kështu ka deklaru-ar dje në sallën e gjyqit 32-vjeçari Albert Zekaj nga

Drejtoria e Transportit Rrugor publikon listën e dokumenteve për ndryshimin e pronësisë dhe udhëzimin si bëhet çregjistrimi i mjeteve

EKSKLUZIVE

E diel 11 Mars 20182 - FAQJA E PARE

REDAKSIA: Redaktor i Suplementeve dhe Sociales: Rezarta Delisula, Redaktor i Rretheve: Trëndafile VISHA, Redaktor i Kulturës: Fatmira Nikolli, Art Designer: Nevila SAMARXHI.ADMINISTRATA: Përgjegjëse e Financës: Alma Smokthina 0682074397, Shpërndarja: Elvis Llaka Cel 0682074416, Marketingu: Cel:0682074415-email:marketing@gazetashqiptare.com, ADRESA: Ish-Drejtoria e Uzinës

së Autotraktorëve, Tiranë - Tel:(04) 2359-104 Tel&Fax:(04) 2359-116 Marketingu: Tel:(04) 2359-104/359-123. Tiranë, Internet: www.balkanweb.com, Email: gazetashqiptare@hotmail.com; redaksia@gazetashqiptare.com, SHTYPUR në “Klasik”Shpk

HUMBJA E ZGJEDHJEVEANALIZA

Analiza, raporti i 53 degëve: Si ndikoi pakti i 18 majit dhe qëndrimi i gjatë në çadër

Raporti konfidencial, degët e PD:Kritikët e Bashës sabotuan fushatënHumbja e thellë, prej blerjes së votës dhe listave

Ringritja, PD mirëpritet çdo propozim për statutin

Ndryshimet, Bozdo: Rregullat bazë,më të hapura e më përfaqësuese

Baza e PD-së i ështëankuar kreut LulzimBasha se kritikët e tij

kanë sabotuar indirekt fus-hatën elektorale të 25 qer-shorit të vitit të kaluar, gjëqë sipas saj, thelloi humbjennë zonat ku ata ishin mëparë të zgjedhur të PD-së.Aktivistët e PD-së kanë për-mendur emra konkretëpërmes raporteve konfiden-ciale të hartuara pas mbyll-jes së procesit të analizës nëmbarë vendin. Në PartinëDemokratike qëndrojnë tëdepozituara raportet e 53degëve, që përmbledhin njëanalizë të hollësishme tëshkaqeve që çuan në humb-jen e thellë të zgjedhje të 25qershorit. Krahas raportit tëanalizës, ka edhe një raportkonfidencial për çdo degë tëhartuar nga të deleguarit ekryetarit Lulzim Basha, nëçdo qark. Analiza konsta-ton se pothuajse në 90 përqind të degëve në zonat ru-rale, rezultati i dobët ështëndikuar nga blerja e votësme para të pista, apo përdori-mi i administratës, si përshembull presioni për ndër-prerjen e ndihmës eko-nomike dhe mënyra të tjera.Por, më afër zonave urbanerezultati i dobët i PartisëDemokratike është ndikuarnga faktorë të tjerë përf-shirë ato të brendshmit.Pikërisht në këtë pikë janëpërmendur emra konkretëtë njerëzve që punuankundër fitores së PD-së nëzgjedhje, duke cituar kon-kretisht emrat e kundërsh-tarëve të Bashës në parti.Burime për "GSH" konfir-mojnë se bëhet fjalë krye-sisht për zonat e qarkut tëShkodrës, të Vlorës, të Ko-rçës, Durrësit, Elbasanit,Gjirokastrës, Dibrës etj. Lis-ta e kandidatëve të 25 qer-shorit që mban firmën eksk-luzive të Lulzim Bashës, re-zulton të ketë sjellë një prob-lem të madh, duke shkaktu-ar jo vetëm pakënaqësi tekvotuesit, por edhe thellimine problemeve në organizmindhe funksionimin e struk-turave. Me një rol jo të vogëlnë rezultat, analiza nxjerredhe në marrëveshjen e 18majit mes Bashës dheRamës, që solli mbylljen eçadrës së protestës dhe fu-tjen e PD-së në zgjedhje.Koha e gjatë prej tre muajshnë çadër vonoi fillimin e fus-hatës së PD-së, ku baza e PD-së e pati të vështirë të përga-titej në kohë për 25 qershor-in. Ky fakt u përmend edhenga vetë kreu Basha gjatëmbledhjes së fundit të krye-sisë së PD-së mbrëmjen e sëenjtes, teksa u diskutuaedhe analiza e humbjes sëzgjedhjeve të 25 qershorit.

Valentina Madani

Kryesia e PD-së vendosi nëmbledhjen e 8 marsit që tëthërrasë me 28 dhe 29 prillmbajtjen e Kuvendit Ko-mbëtar për të shqyrtuarndryshimet statutore. Gjith-ashtu, u vendos unanimisht

se brenda datës 22 mars, njëgrup i posaçëm pune tëmbledhë të gjitha propoz-imet për ndryshimet stat-uore dhe më pas të mblidhetedhe Këshilli Kombëtar.Gjatë mbledhjes me dyer të

mbyllura, kreu Lulzim Ba-sha njoftoi ngritjen e njëgrupi pune për propozimetpër ndryshimin e statutit,që do të paraqiteshin në Ku-vendin Kombëtar të PartisëDemokratike. Por, grupi

anti-Basha në PD kërkonmbledhjen e Këshillit Ko-mbëtar të PD për të bërëedhe njëherë analizën ehumbjes së 25 qershorit, sidhe diskutimin e propozim-it për ndryshime statutore.

RAPORTI KONFIDENCIAL, ARSYET EHUMBJES SË ZGJEDHJEVE

Analiza e 53 degëve konstaton se pothuajse në 90 përqind të degëve në zonat rurale, rezultati i dobët është ndikuarnga blerja e votës me para të pista apo përdorimi iadministratës si për shembull presioni për ndërprerjen endihmës ekonomike dhe mënyra të tjera.Më afër zonave urbane rezultati i dobët i Partisë Demokratikeështë ndikuar nga faktorë të tjerë, përfshirë ato të brendshmit.Disa nga ish-deputetët në zonat e tyre të mëparshme kuishin zgjedhur deputetë sabotuan indirekt fushatën elektorale,duke u thënë demokratëve që mos të votojnë. Kjo u vu rekryesisht në qarkun e Shkodrës dhe të Vlorës, por edhe nëqarqet e tjera të vendit.Lista e kandidatëve të 25 qershorit që mban firmën eLulzim Bashës rezulton të ketë sjellë një problem të madh, dukeshkaktuar jo vetëm pakënaqësi tek votuesit, por edhe thellimine problemeve në organizmin dhe funksionimin e strukturave.Me një rol jo të vogël në rezultat, analiza nxjerr edhemarrëveshjen e 18 majit mes Bashës dhe Ramës, që sollimbylljen e çadrës së protestës dhe futjen e PartisëDemokratike në zgjedhje.Qëndrimi i gjatë në çadër i gjeti strukturat e partisë tëpapërgatitura për të hyrë në zgjedhje, ndaj vonesat ndikuan nërezultatin e dobët të 25 qershorit.

Sekretari organizativ iPartisë Demokratike,

Eno Bozdo, foli dje përqëllimin që ka grupi i punës,që kryesia e PD mandatoi qëtë vendosë kontakt dhe tëmirëpresë çdo propozim përndryshimin e statutit të PD-së si pika e nisjes për bash-kimin e kësaj force politike."Ky grup që është ngriturnë nivelin më të lartë poli-tik do të ketë një kohë plusrreth 2 javë për të pritur tëgjitha propozimet e tjera, qëmund të vijnë nga të gjithaanët, nga të gjithë ata qëjanë të interesuar edhe ngaindividë për të dhënë njëkontribut për ta bërë statu-tin, për të bërë rregulla bazëmë të hapura, më demokra-tike, më përfaqësuese", thek-soi z.Bozdo për "Ora Neës"."Përcaktimi i rregullave ësh-të mënyra më e mirë për tënisur bashkimin e partisë"tha Bozdo, edhe pse është iqarte se vetëm kjo nuk mjaf-

ton. "Një dokument i shkruarnë letër ndoshta nuk është imjaftueshëm, por është i do-mosdoshëm për të hedhurhapin e parë. Hapi i dytë do tëjetë vullneti. Sa vullnet kanëpalët për të kontribuar tëgjithë", u shpreh sekretari or-

ganizativ i PD-së. Por Bozdo,ashtu sikurse Basha, men-don që bashkimi i partisëkurrsesi nuk mund të jetëçështje negociatash person-ale i kryetarit. "Nuk mund tëdiskutosh në mënyrë person-ale mbi statutin, në mënyrë

personale diskutohen pozi-cionet dhe ky nuk është njëproces që është orientuardrejt kapjes së pozicionevenë tavolinë, të paktën asn-jë nga palët nuk e kakërkuar këtë gjë", u shprehai. Sekretari organizativ iPD iu përgjigj edhe ArbenImamit, i cili akuzoi nëkryesi se analiza për hum-bjen e zgjedhjeve ka qenë enjëanshme. "Ky është njëproces që është bërë me se-riozitetin më të madh", ushpreh z.Bozdo. PD synonqë të gjithë procesin e ris-trukturimit të saj në bazëdhe në degë ta përmbyllëderi në fund të qershorit, përt'u bërë gati për zgjedhjetvendore të vitit 2019.

IMAMI

“Krijimi injë partie

të re, jozgjidhje”

Ish-deputeti demokrat,Arben Imami, i ftuar dje

në emisionin "Kjo javë" në"News 24" foli për zhvillimetbrenda opozitës, por edhepër ato jashtë saj. Imamideklaroi se është kundërkrijimit të një partie të re,por nuk i kurseu kritikatdhe madje, etike-timin "ipaaftë" për kreun e PD-së,Lulzim Basha. Ai tha se kafolur me ish-deputetintjetër të lënë jashtë ngaBasha, Astrit Patozi dhekritikët e tjerë të Bashës,por se nuk e sheh si zgjidhjekrijimin e një partie të re.Anëtari i kryesisë së Par-tisë Demokratike, ArbenImami thotë se kreu aktuali kësaj force politike e kadëmtuar par-tinë. Sipas tij,Basha ka popullaritet tëulët, ndërsa shton se PDështë në rënie. Imami thase duke qenë se Basha ësh-të shkaktari i situatës sëkrijuar në PD, është ai qëduhet të bëjë edhe bash-kimin e demo-kratëve. Aishprehet se sipas parimevedemokratike, Basha duhettë jepte dorëheqjen pashumbjes së PD-së nëzgjedhjet parlamentare të25 qershorit. "Basha mbiçdo kriter etik, perëndimor,duhet të jepte dorëheqjen.Siç ndodhi në Itali psh., Ren-zi humbi dhe dha dorë-heqjen", tha Imami.

DOKUMENTI"Një dokument i shkruar nëletër ndoshta nuk është imjaftueshëm, por është idomosdoshëm për tëhedhur hapin e parë. Hapi idytë do të jetë vullneti. Savullnet kanë palët për tëkontribuar të gjithë", ushpreh z.Bozdo.

SYNIMISekretari i përgjithshëm i PS, Taulant Balla, duke folurpër zgjedhjet e reja lokale gjatë takimeve në Vlorë,Himarë dhe Selenicë tha: "Zgjedhjet janë vetëm 14muaj larg dhe për ne ky vit është viti i një organizimielektoral në funksion të fitores së zgjedhjeve tëardhshme lokale, ku në qarkun e Vlorës nga katërbashki që kemi sot, duhet t'i fitojmë të shtata".

Kreu i opozitës, Lulzim Basha me Astrit Ptozin

Çadra e PD-së

E diel 11 Mars 2018 - 3FAQJA E PARE

Kreu i opozitës, LulzimBasha, bëri dje për-gjegjëse qeverinë për

rrënimin e ekonomisë, ndër-sa akuzoi se përgjatë 5viteve të qeverisjes së sajnuk ka asnjë investim tëhuaj në vendin tonë. Kjo si-pas tij, pasi qeveria ekspor-ton drogë, por edhe impor-ton plehra. I vetmi "sukses"që Lulzim Basha i njehqeverisë "Rama" në 5 viteështë kthimi i Shqipërisë nëvendin më të madh të ek-sportit të kanabisit. I ftuarnë konferencën derregullimii tregjeve, Basha e akuzonRamën se ka çuar ekonom-inë e vendit në rënie të lirë.Ai deklaroi se taksa progre-sive ka dështuar, pasi ajonuk ka siguruar as rritjen epremtuar të rrogave. Sipastij, sistemi fiskal në vendështë bazuar në politikaklienteliste. Pasi lexoi tëgjitha investimet e huaja nëtë gjitha vendet e Ballkanit,Basha shprehu shqetësiminse Shqipërisë vitet e fundit imungojnë investimet e hua-ja dhe vendëse dhe se sistemifiskal ka dështuar. "Nuk kapasur asnjë investim të ri tëhuaj në 5 vite. Më tregoni njëinvestim publik që ka bërëqeveria në këto 5 vite. Mëtregoni 1 km rrugë të re.Kemi taksën progresive, tëashtuquajtur progresive, qëpo i merr frymën ekonomisë,por nuk kemi asnjë rritje tëardhurash. Politika fiskale,që është një katastrofë to-tale dhe po bëhet akoma mërënduese për biznesin taniqë planifikohet nisja eTVSH-së për biznesin evogël. Nuk ka treg të lirë me5 operatorë të fuqishëm nëtreg që bëjnë çdo aktivitetekonomik të vendit", dek-laroi z.Basha. Për tëzgjidhur këtë problematikënë ekonomi, Basha propozoisërish të njëjtat politika metë cilat doli para shqiptarëvenë zgjedhjet e 25 qershorit tëvitit të kaluar. "Çlirimi ngatë gjitha shtrembërimet e

Vizioni për rimëkëmbjen e ekonominë, kreu i PD: Do çlirojmë tregjet nga monopolet

Basha, akuza Ramës: Qeveriaimporton plehra e eksporton drogë"Taksa progresive dështoi, s'po hapen vende pune"

Valentina Madani

krijuara nga ndërhyrja qe-veritare fillon nga ndalimi ikrijimit të monopoleve ngashteti me ligj. Aty ku puno-het, aty ku derdhet djersë,aty ku krijohet, aty ku kri-jon vende pune, aty ku lëvizkapitali, taksidari duhet tëndalohet me ligj. Sistemi ynëfiskal është sistem i drejtë.Taksa e sheshtë: kushpunon më shumë, fiton më

shumë. Duhet t'u rikthe-hemi investimeve në infras-trukturë, që përmirësojnërrjetin e transportit,teknologjinë e informacion-it, ulin kostot e të bërit bi-znes", theksoi z.Basha. Fun-din e fjalës së tij, Basha eshfrytëzoi duke i qëndruarpremtimit të bërë kur u zg-jodh përpara 5 viteve si kry-etar i Partisë Demokratike,

sipas të cilit, kjo parti do tëçlirohet nga sjelljet au-tokratike dhe do të hapetpër të gjithë ata që kanëmundësi të kontribuojnë."Do ta nis duke dhënë shem-bullin e vet, duke moderni-zuar plotësisht funksion-imin e saj, duke zhdukurplotësisht çdo pengesë au-tokratike të vërtetë apo tëperceptuar, duke i dhënëmundësinë çdo demokratidhe çdokujt tjetër që besonnë parimet e lirisë,demokracisë dhe stan-dardeve europiane, të ketëmundësi të konkurrojë, tëmarrë përgjegjësi dhe të për-faqësojë agjendën tonëemancipuese europiane tëlirisë ekonomike dhe lirisëpolitike para shqiptarëve,duke nisur me zgjedhjet eardhshme politike", ushpreh kreu i PD-së. Në fo-rum morën pjesë dhe kreui Dhomës Tregtare të Ekon-omisë, Mark Crawford dhepërfaqësues të Konrad Ade-nauer.

AKUZA"Kjo qeveri ka rritur borxhin publik. Bie euro dhethotë ditën tjetër kemi ulur borxhin. Por kur të rriteteuro çfarë do bëjnë? Apo do ikin me një çarter?Jemi kthyer në një vend që eksporton drogë dheimporton plehra", theksoi kreu i PD.

Droga, Berisha: Ramadhe Xhafaj tentuan ta

fshehin ngarkesënIsh-kryeministri Sali Berisha ngre akuza të rënda në

lidhje me 613 kg kokainë të kapur në 28 shkurt në njëkontejner bananesh. Ai akuzon kryeministrin Edi Rama,ministrin e Brendshëm Fatmir Xhafaj, policinë dhedoganën se tentuan të fshihnin ngarkesën e drogës dhe seajo u zbulua vetëm falë një punonjësi të skanerit. Berishashprehet se punonjës dixhitalë të doganave dhe antidrogësinformuan që në datën 27 shkurt se ngarkesën prej 613 kgkokainë në kontejnerin e ba-naneve e zbuloi mëngjesin ekësaj date, vetëm dhe vetëmky njeri, i cili sipas tij, meri-ton falënderim. "Pas fshe-hjes së informacioneve ngapartnerët, ky është skandali dytë më i madh, mashtrimimë i pafytyrë i Ramës dheXhafajt ndaj shqiptarëve,duke mohuar totalisht rolinkryesor dhe të vetëm tëskanerit në zbulimin edrogës për dy javë me radhë.Ky mohim i tyre detyroi së fundi kompaninë 'Rapiskan' t'uthotë shqiptarëve të vërtetën me një komunikatë të pub-likuar dje mbi rolin e degës së saj në Shqipëri në zbulimine 613 kg drogë në portin e Durrësit. Duke dënuar edhe njëherë përpjekjet e Ramës dhe Xhafajt për të fshehur dhegrabitur 613 kg kokainë, le të falënderojmë me mirënjohjepunonjësin trim, të ndërgjegjshëm të skanerit, që bëri plu-hur planin kriminal të klanit Rama!", tha z.Berisha.

"Pas fshehjes sëinformacioneve nga

partnerët, ky ështëskandali i dytë më i

madh, mashtrimi më ipafytyrë i Ramës dhe

Xhafajt ndajshqiptarëve”.

TRITAN SHEHUDeputeti i PD-së, Tritan Shehu reagoi dje lidhur

me largimin e arkivit të Gjirokastrës. Shehu ecilësoi 'krim historik' zhvendosjen e arkivit. Po

ashtu, ai theksoi se arkivi duhej të rinovohejdhe jo të transferohej 'për t'u futur diku, në një

qoshe larg'.

Deputeti

KLIENTELIZMIKreu i PD akuzoi se, "qeveria ka një rol të rëndësishëm,

por pesë vitet e fundit kanë qenë vite të humbura përShqipërinë. Kjo për shkak të klientelizmit, korrupsionit

dhe vendimeve të gabuara".

Z.Basha tha setaksa progresive kadështuar, pasi ajo

nuk siguroi asrritjen e premtuar

të rrogave: "Kaqenë një mashtrim i

madh. E ka çuarekonominë në

kolaps total. Kushpunon më shumë,

fiton më pak".

TAKSAPROGRESISTE

Kreu i opozitës, Lulzim Basha, i ftuar nëkonferencën “Derregullimi i tregjeve”

NJOFTIM SHITJE ME ANKANDNe date 15.03.2018 ne oren 16.00 ne zyren e permbaruesit gjyqesorprivat Irisa Tereziu PF me adrese ne Rr.Fadil Rada, Pallati Danjela,Kati Perdhe, Njesia Tregtare nr.10, Tirane, zhvillohet ankandi pershitjen e pasurise se paluajtshme e llojit Apartament, me sip.90 m2,me adrese Lagjia 13 Plazh, Rruga Pavaresia, shkalla 1, kati 4,apartamenti 22, Durres ne pronesi te Erjon Adem Estrefi.Cmimi neankand te dyte eshte ne vlerën 3,080,000 (tre milion e tetedhjetemije) Leke.

NJOFTIM SHITJE ME ANKAND

ZYRA PERMBARIMORE GJYQESORE PRIVATE 'ILIA ELEZI'

Pasurinë nr. 8 / 58 + 1 – 4 , e llojit ‘Apartament’, volumi 3 , faqe 188,zona kadastrale 8370, me sipërfaqje totale 75 m2, në bashkëpronësitë ENGJELL LUAN TOPORE dhe NATASHA LUMAN TOPORE , meadresë: Rruga “Th. Ziko”, Pallati 65 / 3, Tiranë , ÇMIMI 36.350 EURO.Data e zhvillimit të ankandit do jetë 05.04.2018 .CEL. 0684026666 ; 0693262866 .

E diel 11 Mars 20184 - POLITIKE

Mazhoranca dheopozita replikuansërish dje në dis-

tancë lidhur me lobimin ePD-së me një kompani ruse.Sipas PS-së, financimi i PD-së nga lobet ruse është njëprecedent i rrezikshëm. Por,PD-ja zgjodhi që akuzave tësocialistëve, t'u përgjigjet pome akuza në adresë të kryem-inistrit Rama, sipas të cilavee lidhin atë me krimin e or-ganizuar dhe trafikun edrogës. Kurse kryeministriEdi Rama reagoi në lidhje meçështjen e lobimit të rusëvepër PD-së, duke paralajmëru-ar se nuk duhet marrë lehtënjë lobim i tillë. Këtë herëRama postoi statusin e Eri-on Braçes dhe shkruan seështë dakord me të, por men-don se situata është më keq."Ke të drejtë Erion, po përdreq nuk qeshim dot në këtërast! Kam frikë se ështëshumë më rëndë se kaq saduket", shkruan Rama. De-puteti i PS-së shkruan dy ditëmë parë se: "Partneri yt, Nico-las Muzin ka deklaruar këtotri pagesa në emër të PartisëDemokratike - përdorur prejteje. Njëra nga 'BiniattaTrade LP' me vlere 150 mijëUSD. E dyta nga PartiaDemokratike 25 mijë USD. Etreta nga PD-ja 500 mijë USD".Por dje PD-ja përmes de-putetes Dhurata Çupi dek-laroi se pas kokainës sëkapur në Durrës qëndronkryeministri Edi Rama. Ajoi kërkoi Ramës t'iu tregojëshqiptarëve përse e katakuar dje në mëngjes SaimirTahirin në një nga spitaletprivate të Tiranës. Madje si-pas saj, "Rama sot ndjehetnën presion nga të gjithaanët, çfarë i ka shkaktuarnjë gjendje të rënduarpsikike, për të cilën ai ka triditë që viziton spitalin". Ajodeklaroi se, "Rama duhet tëflasë edhe nëse vëllai i tij fshi-het pas kokainës kolumbi-ane dhe jo t'u shesë sh-qiptarëve 613 kilogramë ko-kainë për sapun. Edi Ramagjendet mes dy zjarresh. Nganjëra anë ka presionin e trafi-kantëve, të cilëve u ka shkak-tuar një dëm të madh dhejanë të rrezikuar. Nga anatjetër është nën presionin epartnerëve ndërkombëtarë.Edi Ramës i është bërë e qartënga disa qeveri europiane sepo nuk u kapën kokat e ko-kainës, nuk ka Shqipëri nëEuropë! Edi Ramës i ështëbërë e qartë se, nëse SaimirTahirit nuk i hiqet mbrojtjapolitike, nuk ka Shqipëri nëEuropë! Por Edi Rama nuk edorëzon dot as Saimir Tahi-rin, as Olsi Ramën as AgronXhafajn, se pastaj do t'i du-het të dorëzohet vetë. Këtëfakt nuk mund ta fshehë asEdi Rama, as matrioshkat etij, që me përralla me rubla

ruse, përpiqen më kot të fshe-hin të vërtetat kriminale tëkryeministrit të vendit", de-klaroi zj.Çupi. Nga ana tjetër,PS-ja përmes deputetes Ble-rina Gjylameti u shpreh sefinancimi i PD-së nga lobetruse është një precedent i

rrezikshëm. Duke përsëriturtë njëjtat pyetje që kërkojnëpërgjigjen e Lulzim Bashëslidhur me të vërtetën e kon-tratave të lobimit, që e lidhinme një kompani në pronësime shtetas rus të lidhur meKremlinin, PS i kërkon kreut

të demokratëve të japë sqa-rime përpara drejtësisë përkëtë çështje. "Prokuroriaduhet të marrë në pyetje Lul-zim Bashën, sepse vetëmkështu mund të zbardhet kjoaferë, që nuk ka të bëjëthjesht dhe vetëm me mbi

gjysmë milionë dollarë, qëaskush s'i del për zot se ngakanë ardhur, por ka të bëjëdhe me ndikimet e vendevetë huaja në interesat e Sh-qipërisë, gjë që e kemi parë tëndodhë rëndom në vendetfqinje, por që deri më sot men-

LOBIMI I PD-sëAKUZAT

PD, Çupi: Matrioshka e përralla me rubla ruse, kryeministri të tregojë pse e takoi Tahirin

Përplasja, Rama: Lobimi i PD-sëme rusët, më keq se sa duket

PS: Financimi, një precedent i rrezikshëm

Valentina Madani

BLERINAGJYLAMETI"Prokuroria duhet tëmarrë në pyetjeLulzim Bashën,sepse vetëm kështumund të zbardhetkjo aferë. LulzimBasha nuk mund t'ishpëtojë këtijskandali duke ufshehur, ashtu siç uka shpëtuar hetimevepër Rrugën e Kombitapo 21 janarin",deklaroi deputetja ePS-së.

donim se nuk kishin prekurvendin tonë. Lulzim Bashanuk mund t'i shpëtojë këtijskandali duke u fshehur, ash-tu siç u ka shpëtuar heti-meve për Rrugën e Kombitapo 21 janarin", deklaroi de-putetja e PS-së.

1012

"Çekajt i dhanë garanci të mos vijë në Shqipëri"

Paloka i përgjigjet Lu: "Peshku imadh" nuk është tregtari i bananeve

Nënkryetari i Kuvendit, Edi Paloka, i

kthye dje përgjigjetërthorazi ambasadoritamerikan në vendin tonë,Donald Lu, lidhur mekapjen e "peshkut tëmadh". Sipas Palokës,'peshku i madh' nuk ështëtregtari i bananeve, janëata që i kanë dhënë garan-citë dhe që do vazhdojnëtë bëjnë çdo përpjekje qëai të mos vijë në Shqipëri".Z.Paloka shprehet se Ar-bër Çekaj u largua ngaShqipëria pikërisht ngaata që ishin garantuesit ekokainës në Shqipëri. "QëArbër Çekaj duhet kthy-er në Shqipëri, ky ështëhapi i parë dhe i domos-doshëm për të hedhurdritë mbi të vërtetën, por'peshku i madh' nuk ështëtregtari i bananeve, janë

ata që i kanë dhënë garan-citë dhe që do vazhdojnë tëbëjnë çdo përpjekje që ai tëmos vijë në Shqipëri. Janë tënjëjtët që ekstraduan dësh-mitarin e Tahirit dhe që këtudo jemi, do bëjnë gjithçka qëArbër Çekaj të mos kthehetnë Shqipëri. E nëse jashtëvullnetit të tyre ai do të kthe-

het, do të shohim se çdo tëndodhë me ta. Sado tëpërpiqet Rama të bëjë mish-mash me media, meprokurori e çfarë ka nëdorë, të jetë i sigurt se si'Tahirit', ashtu edhe ko-kainës së Xibrakës e Mam-inasit do u shkohet deri nëfund", tha z.Paloka.

GARANCIA"'Peshku i madh'nuk është tregtari ibananeve, janë ataqë i kanë dhënëgarancitë dhe qëdo vazhdojnë tëbëjnë çdopërpjekje që ai tëmos vijë nëShqipëri".

Lobimi i PD, Vasili: Kushdoqë shkel ligjin të dënohet

Kreu i grupit parlamentar të LSI-së, Petrit Vasili,kërkoi dje zbardhjen e çështjes për kapjen e 613 kg

kokainë pak ditë më parë në Maminas të Durrësit. Aitheksoi se operacioni në fjalë do të marrë përgjigjen derinë fund. Vasili foli edhe për çështjen e lobimit të PD-sëdhe një proteste të mundshme. Ai deklaroi se nuk e kandjekur fare dhe se është përqendruar e gjithë puna tekzbardhja e së vërtetës për 613 kg kokainë. "Për të gjithaçështjet e tjera, kushdo që ka probleme, të shkojë nëprokurorinë shqiptare. Kushdo që shkel ligjin të dëno-het, nga i pari tek i fundit. S'kam asnjë lloj ndjeshmërie,por t'i japim përgjigje patjetër kësaj gjëje. Në qoftë sekryeministri shqiptar, që është fjalaman i deklaruar, icili komenton edhe po ngordhi një mace në një fshat tëShqipërisë, nuk flet për 613 kg kokainë, nuk flet për ad-ministratën publike, e cila po shkatërrohet para syve tëtij dhe me bekimin e tij dhe nuk flet për koncesionet kurtë tjerët i thonë 'ndal se po na rrënon ekonominë', tëtjerat janë fjalë boshe", deklaroi Vasili.

DHURATAÇUPI"Rama nuk edorëzon dot asTahirin, as OlsiRamën, as AgronXhafajn, se pastajdo t'i duhet tëdorëzohet vetë.Këtë fakt nukmund ta fshehë asRama, asmatrioshkat e tij,që me përralla merubla rusepërpiqen më kottë fshehin tëvërtetat kriminaletë kryeministrit",tha Çupi.

TAULANTBALLA"Për ne përbën njëskandal të rëndëfakti që PD, kryetari isaj, janë të përfshirënë një financim jovetëm të paligjshëm,por që dëmton rëndësigurinë kombëtare, potë kemi parasyshdyshimet e thella dhetë rënda që kanë tëbëjnë me njëpenetrim tëfinancimeve ruse përnjë parti politike nëShqipëri", deklaroikreu i deputetëvetë PS.Kryeministri Edi Rama

E diel 11 Mars 2018 - 5AKTUALITET

Kokaina e sekuestruar në Durrës, shpallet nëkërkim ndërkombëtar 41-vjeçari Arbër Çekaj

TIRANË TIRANË TIRANË TIRANË TIRANË - Gjykata përKrimet e Rënda ka lëshuarurdhër ndalimi ndërko-mbëtar për 41-vjeçarinArbër Çekaj, pronarin ekompanisë "Arbri Gar-den", i cili dyshohet të jetëpërfshirë në trafikunndërkombëtar të ko-kainës. Çekaj është shpal-lur në kërkim, pasi dysho-het si porositësi kryesor i613 kg kokainë të zbulu-ara më 28 shkurt të këtijviti në Portin e Durrësit.Ndërkohë, grupi hetimorpo kalon në sitë të gjithë

veprimtarinë e kompanisë"Arbri Garden", në arkivëne policisë ekuadoriane gjen-det një operacion i nëntorittë vitit 2015-të, ku janë kapur93 kg kokainë që kishte sidestinacion Shqipërinë dheqë ishte porositur nga kjokompani. Si në rastin e fun-dit, edhe gati para 3 viteshdroga ishte fshehur në një

kontenier me banane. Poli-cia shqiptare dhe prokuror-ia kanë pranuar se janë vënënë dijeni nga autoritetetekuadoriane për këtë rast dhenisën hetimet, por pasi do tëmerrej në pyetje, çështja ndajkompanisë "Arbri Garden"do të pushohej. Sipas statis-tikave të tregtisë globale qëanalizohen nga kompania

"Panjiva" me seli në Nju Jork,"Arbri Garden" ka marrë nëdorëzim 97 dërgesa nga ven-det e Amerikës Latine. Ndër-sa, një javë më parë, në njëlidhje për "News 24", ArbërÇekaj deklaroi se nuk kalidhje me sasinë rekord të ko-kainës së kapur në Durrësdhe se do kthehej shumëshpejt në Shqipëri.

Ngjarja horror në qershor të 2017, gjykata lë në burg vrasësin 32-vjeçar

"Kreshnikun e godita me çekiç nëkokë, pas 3 ditësh i copëtova trupin"Albert Zekaj: Jam penduar për krimin, të veprojë ligji!

FIERFIERFIERFIERFIER

Kreshnikun e vravame çekiç në kokë.Trupin ia copëtova

pas tri ditësh dhe copat i futanë valixhe. Jam penduar përkrimin që kam bërë dhe ukërkoj falje familjarëve.Ligji le të veprojë!". Kështuka deklaruar dje në sallën egjyqit 32-vjeçari Albert Zekajnga fshati Kalldrum i Malë-sisë së Madhe, i cili më 22 qer-shor të vitit 2017 vrau nëmënyrë makabre shokun e tij36-vjeçar dhe më pas e groposinë fshatin Daullas të Fierit.Pas dëgjimit të palëve në se-ancë, trupi gjykues i kryesuarnga gjyqtarja Suela Dervishivendosi masën e sigurisë "Ar-rest me burg" ndaj Zekajt, i ciliakuzohet për veprën penale"Vrasje me dashje". Pas plot 8muajsh, policia dhe prokuro-ria e Fierit arritën të zbardh-nin misterin e zhdukjes sëKreshnik Beqirajt, trupi i pa-jetë i të cilit u gjet tri ditë mëparë i groposur në fshatinDaullas të këtij rrethi.GJYQIGJYQIGJYQIGJYQIGJYQI

Me pranga në duar dheme kokën ulur, Albert Zekajka hyrë dje në Gjykatën eShkallës së Parë të Fierit.Pas prezantimit të palëve,prokurorja e çështjes, Sule-la Beluli ka paraqitur pro-vat për ngjarjen e rëndë tëndodhur tetë muaj më parënë Fier. Më pas fjala i ështëdhënë 32-vjeçarit, i cili kapranuar autorësinë e krim-it. Gjatë fjalës së tij, 32-vjeçari nga Malësia e Mad-he është shprehur i penduarpër vrasjen makabre tëshokut të tij, me të cilin ndan-te qiranë e shtëpisë. Ai u kakërkuar falje familjarëve tëviktimës, ndërsa ka kërkuartë ndëshkohet nga ligji përatë që ka bërë. Gjatë seancëssë djeshme, Zekaj kishteavokat Ardian Abazin, i cak-tuar kryesisht nga gjykata.Në fund të seancës, togat ezeza të Fierit vendosën lëniennë qeli të autorit të krimithorror. Ndërkaq, "Gazeta Sh-qiptare" ka siguruar dësh-minë e plotë të 32-vjeçaritdhënë para hetuesve të çësh-tjes. Mësohet se Zekaj katreguar me detaje se si vraudhe masakroi shokun e tij,Kreshnik Beqirajn. AlbertZekaj është shprehur parahetuesve se mbrëmjen e 22qershorit, kur ka shkuar nështëpinë ku jetonte me Be-qirajn, kishte konsumuarpije alkoolike dhe e ka godi-tur me çekiç në kokë, duke e

lënë të vdekur në vend. "Egodita me çekiç në kokë disaherë. Kisha konsumuar dydopio pije alkoolike. Fshehatrupin që të ngrinte gjaku etë mos kishte shenja. Pas triditësh e copëtova dhe e mbu-lova me batanije. E mbajtatri ditë në shtëpi", ka thënë32-vjeçari i pandehur nëgjykatë. Ndërkaq, mësohetse që prej gushtit të vitit tëkaluar, Albert Zekaj ështëlarguar nga Fieri dhe kakërkuar ndihmë në një sho-qatë fetare në Tiranë, ku kapërfituar strehim dhe ush-qim.ARRESTIMIARRESTIMIARRESTIMIARRESTIMIARRESTIMI

Hetuesit e çështjes po-huan se viktima KreshnikBeqiraj dhe vrasësi AlbertZekaj janë njohur para trivitesh në Belgjikë dhe mëpas kanë qëndruar në shtë-pi me qira në qytetin e Fier-it. 32-vjeçari u arrestua ngapolicia dy ditë më parë. "Mëdatë 22.06.2017, rreth orës23:00, ky shtetas dyshohet see ka vrarë me sende të fortadhe trupin e ka hedhur nëafërsi të fshatit Daullas. Nëvijim të hetimeve dhe infor-macioneve operative u arrittë identifikohej autori dhe ushoqërua në Drejtorinë Ven-

dore të Policisë Fier. Pasmarrjes në pyetje, ai pranoiautorësinë e vrasjes dhehedhjen e kufomës në ven-din ku u gjet", thuhej në

njoftimin zyrtar të policisë.Ndërkaq, policia sqaroi seviktima ishte denoncuar nëpolici i humbur nga famil-jarët, por nga veprimet e kry-

era si dhe nga dyshimet efamiljarëve, në muajin janar2018, Drejtoria Vendore e Pol-icisë Fier ka nisur hetimet,pasi dyshohej se ky shtetasmund të ishte vrarë ose rrëm-byer. Nga kryerja e vepri-meve procedurale u sekues-truan në cilësinë e provës ma-teriale një batanije, e cilakishte shërbyer për trans-portin e trupit; një çekiç metë cilin autori ka kryerkrimin si dhe mbetje tëtrupit, të cilat u dërguanpranë Institutit të MjekësisëLigjore Tiranë, për ekzamin-im të mëtejshëm.

VRASJA NË 2017Dy ditë më parë, një trup i pajetë u gjet i groposur nëfshatin Daullas të Fierit. Në lidhje me këtë ngjarje uarrestua 32-vjeçari Albert Zekaj nga Malësia eMadhe, i cili gjatë marrjes në pyetje u tha: "Unëjetoja në një shtëpi me qira me Beqirajn. Ne kishimprobleme me pagesën e qirasë që prej një viti. Ikërkova lekët, por ai më tha se nuk kam. Atë natëqë ndodhi ngjarja, kam qenë i dehur. Kreshnikun egodita disa herë me çekiç në trup".

Bllokohen 6 celularë në burgun e Fierit,si tentua të futeshin përmes pakove postare

SHKURT

FIERFIERFIERFIERFIER - Gjashtë telefona ce-lularë janë sekuestruarnga punonjësit e burgut tëFierit, pasi ishin dërguarpërmes pakove postare tekdy shtetas që ndodhen nëkëtë institucion, njëri dukevuajtur dënimin dhe tjetrii paraburgosur. Burimenga policia bënë me dije secelularët ishin fshehur nëbrendësi të dy aparatevedekoderë dixhitalë për TV,për t'i shpëtuar kontrollittë shërbimit të IEVP. "Në

datën 9 mars 2018, rrethorës 16:00, gjatë kontrollittë ushtruar për sende tëndaluara, në pakot postaredhe elektro-shtëpiake që udërgohen të burgosurve, nëaparatin dekoder dixhitaldërguar të paraburgosuritAlket Velaj, u gjetën 4 tele-fona celular të llojit 'Nokia'

dhe 'Samsung', kurse nëaparatin dixhital të të dënu-arit Gentian Sopoti, ugjetën 2 telefona celularë'Samsung'", thuhet nënjoftimin e policisë. Mëso-het se IEVP Fier ka njoftu-ar për ngjarjen Policinë eShtetit dhe Shërbimin eKontrollit të Brendshëm të

Sistemit të Burgjeve. Ngaana e saj, Drejtoria ePërgjithshme e Burgjeveka forcuar masat në tëgjitha Institucionet eEkzekutimit të Vendi-meve Penale në vend përtë mos lejuar futjen esendeve të ndaluara nëkëto institucione.

Nuk i dha rrogënpunëtorit, në kërkimpronari i call center-itTIRANËTIRANËTIRANËTIRANËTIRANË - Policia e Tiranëska nisur procedimin dheka shpallur në kërkim njështetas italian, adminis-trator i një call center, pasinuk i ka dhënë rrogën dhenuk i ka paguar sigurimetnjë punonjësi të tij. "Sek-sioni për krimin ekonomike financiar në DrejtorinëVendore të Policisë Tiranëka referuar materialet nëprokurori për shtetasinitalian G.A. 51 vjeç, pasi nërrugën 'Nikolla Tupe', tecall center në administrimtë tij, ka punësuar pa e de-klaruar dhe nuk i ka dhënërrogën e sigurimet sho-qërore, 37-vjeçarit I.B., ban-ues në Tiranë. Policia popunohen për kapjen e G.A.,i cili akuzohet për 'masht-rim', 'fshehje e të ardhu-rave' dhe 'punësim tëpaligjshëm'", thuhet nënjoftimin e policisë.

Përfundon nëpranga 21-vjeçari i

kërkuar për plagosjeKUKËS - Një 21-vjeçar karënë në prangat e policisësë Kukësit, pasi ishte shpal-lur në kërkim për plagosje.Bëhet fjalë për të riun ElvisMarku, banues në fshatinGurrë të këtij rrethi. Sipasbluve, ndalimi i tij u bë, pasiProkuroria e Rrethit Gjyqë-sor Kukës, me shkresënr.1426/1, datë 11.09.2017, kadërguar urdhër për ekze-kutimin e vendimit tëGjykatës së Shkallës sëParë Kukës, me nr.128, datë11.09.2107, e cila ka caktuarmasën e sigurimit "Arrestme burg", për veprën penale"Plagosja e rëndë".

41-vjeçari Arbër Çekaj

Albert Zekaj duke u futurnë Gjykatën e Fierit

32-vjeçari Zekajnë sallën e gjyqit

E diel 11 Mars 20186 - EKONOMI

TË ARDHURAT QË INDIVIDËT JANË TËDETYRUAR T'I DEKLAROJNË

Individët me të ardhura mbi 2 milionë lekë në vit janë subjekt i ligjit

Tatimet: Deklaroni tëardhurat brenda 30 prillitNë formular, edhe shumat e fituara nga lotari apo lojëra fati

Të gjithë individët që realizojnë të ardhuravjetore mbi 2 milionë

lekë duhet t'i deklarojnë atosë bashku me burimin pranëtatimeve brenda datës 30prill. Drejtoria e Përgjiths-hme e Tatimeve bën të diturse çdo individ, që përfiton tëardhura me burim në Repub-likën e Shqipërisë dhe jash-të saj, bazuar në ligjin nr.8438datë 28.12.1998 "Për tatiminmbi të ardhurat", i ndry-shuar, është i detyruar që t'ideklarojë këto të ardhurapranë administratës tati-more, sipas përcaktimeve:individët rezidentë, që reali-zojnë të ardhura të tat-ueshme në territorin e Re-publikës së Shqipërisë dhejashtë saj, në shumën mbi 2milionë lekë, detyrohen tëplotësojnë dhe të dorëzojnëdeklaratën individuale vje-tore të të ardhurave. Gjith-

ashtu, individët jorezidentëqë realizojnë të ardhura tëtatueshme me burim në Re-publikën e Shqipërisë, nëshumën mbi 2 milionë dety-rohen të dorëzojnë dek-laratën vjetore të tëardhurave. Sipas të dhënavenga tatimet janë 8201 indi-vidë, të cilët në vitin 2016kanë deklaruar elektroni-

kisht deklaratën individu-ale vjetore të të ardhurave,pasi kishin të ardhura vje-tore më të larta se 2 milionëlekë, sipas të dhënave zyr-tare nga Drejtoria e Tati-meve. Në raport me vitin2015 në vitin 2016 ka njërritje me 14.6% të individëvetë cilët kanë vetëdeklaruartë ardhurat. "Në vitin e fun-

dit vërehet një trend nërritje i ndërgjegjësimit të in-dividëve lidhur me detyr-imin e tyre për të vetëdek-laruar të ardhurat vjetore",thanë burimet zyrtare të ta-timeve për Monitor. Nisurnga kjo tendencë, tatimetpresin që nëpërmjetndërgjegjësimit dhe njoftim-it të individëve të cilët kanëdetyrimin për të plotësuardhe deklaruar deklaratënindividuale Vjetore të tëardhurave të ketë një shtimtë numrit të individëve, tëcilët deklarojnë të ardhurate tyre vjetore konfor mlegjislacionit në fuqi. Afati ifundit për deklarimin e tëardhurave është 30 prilli.KUSHTET DHE KUSHTET DHE KUSHTET DHE KUSHTET DHE KUSHTET DHE AFAFAFAFAFAAAAATETTETTETTETTET

Sistemi tatimor mbështe-tet në deklarimin vullnetar tëindividëve dhe tatimpa-guesve. Çdo individ që përfi-ton të ardhura me burim nëRepublikën e Shqipërisë dhejashtë saj, bazuar në ligjinnr.8438 datë 28.12.1998 "Përtatimin mbi të ardhurat", indryshuar, është i detyruarqë t'i deklarojë këto të ardhu-ra pranë administratës tati-more. Deklarata për të ardhu-rat e përftuara në vitin 2017dorëzohet vetëm në rrugë ele-ktronike, në sistemin elek-tronik të tatimeve, jo më vonëse data 30 prill e vitit 2018.

Ornela Manjani

NGA TVSH, TE SIGURIMET

Pagesa e taksave dhe tarifave dotë kryhen 'online' në 'e-Albania'

Bizneset e vogla të cilatdo të përfshihen në

skemën e TVSH-së nga 1prilli 2018 do të kenë një spor-tel të dedikuar asistence, in-formimi dhe trajnimi.Lajmin e ka bërë të diturministri i Financave dheEkonomisë, Arben Ah-metaj gjatë një inspektiminë Drejtorinë Rajonale tëTatimeve në Korçë. "Për bi-zneset e vegla që do të përf-shihen në skemën e dekla-rimit të TVSH, një sportel idedikuar asistence, in-formimi dhe trajnimi, nëKorçë dhe në çdo zyrë tëshërbimit të tatimpaguesvenë të gjithë Shqipërinë".Ahmetaj vuri theksin teradha dhe pritja e bi-zneseve, të cilat sipas tij janëreduktuar në mënyrë dras-tike. Po ashtu, shtoi më tejse gjenerohen 'online' mëshumë se 1200 vërtetime nëmuaj si rezultat i reformëssë derregullimit. "Mbi 1200vërtetime në muaj që mëparë ofroheshin vetëm tëprintuara në letër, tani falëreformës së derregullimit,gjenerohen lehtësisht 'on-line' përmes platformës 'e-Albania'. Numri i veprimevenë sportel është ulur nga1200 në vetëm 200 në muaj".

Brenda muajit mars, sipërmarrësit, por edhe individët do të mund të realizojnë 'online' pagesat e 13

detyrimeve tatimore, përmes platformës 'e-Albania', nëçdo kohë dhe pa asnjë kosto printimi", njoftoi Drejtoriae Tatimeve. Tatimpaguesit do të mund ta realizojnë këtëduke u loguar në portalin 'e-Albania' me kredencialet etyre dhe mund të kryejnë pagesë të pjesshme ose të plotë,për pagesa e TVSH-së së biznesit, tatimi i fitimit të bi-znesit, tatimi i lojërave të fatit të biznesit, tatimi mbi tëardhurat personale, rentën minerare, tatimi i thjeshtu-ar mbi fitimin. Në portalin 'e-Albania' mund të kryhenedhe pagesat për taksat kombëtare, tarifat kombëtare,tatimi i mbajtur në burim, kontributet shoqërore dheshëndetësore nga biznesi, detyrimet globale, tatimi mbitë ardhurat nga punësimi nga biznesi dhe tatimi mbi tëardhurat personale të biznesit të vogël.

1.Të ardhura bruto nga paga apo shpërblimet nga

marrëdhëniet e punësimit të individit.

2. Të ardhurat bruto nga dividenti për pjesëmarrje

në shoqëri tregtare apo nga veprimtaritë e biznesit.

3. Të ardhurat bruto nga qiraja dhe fitimet kapitale

nga shitja e pasurisë së paluajtshme, në pronësi të

deklaruesit.

4. Të ardhurat bruto nga interesa bankarë.

5. Fitimi kapital neto, i krijuar nga investimet në

tituj apo në pasuri të paluajtshme.

6. Shuma bruto të fituara nga lotari apo lojëra të

tjera të fatit.

7. Të ardhurat bruto nga pasuria intelektuale,

licencat, të drejtat ekskluzive dhe pasuri të tjera,

që përbëhen vetëm nga të drejta dhe që nuk kanë

formë fizike.

8. Fitimi kapital nga dhurimi.

9. Të ardhura bruto të realizuara jashtë, territorit të

Republikës së Shqipërisë.

10. Të ardhura bruto të tjera, të cilat nuk janë

listuar më lart.

Biznesi i vogël, informim dhe trajnim

Ahmetaj: Sportel të dedikuarasistence në të gjithë Shqipërinë

Bizneset e vogla duhet gjith-ashtu të dorëzojnë edhe një"Fletë inventari" për gjendjene mallrave dhe materialeve tëblera me TVSH. Drejtoria e Ta-timeve u ka kujtuar disa herëbizneseve me qarkullim vje-tor mbi 2 milionë lekë se du-het të regjistrohen në skemëne TVSH-së brenda datës 1 prilltë këtij viti. Drejtoria e Tati-meve ka sqaruar në faqen zyr-tare edhe hapat që duhet tëndiqen nga tatimpaguesit. Përkëta të fundit, lind detyrimi qëbrenda 31 marsit të këtij vititë pajisen me faturat speci-fike të TVSH-së. Po ashtu, ta-timpaguesit duhet të bëjnënjë inventarizim të mallravetë mbetur stok, të speci-fikuar në sasi dhe vlerë. Nga

data 1 prill e vitit 2018 tëgjitha bizneset, të cilat kanërealizuar një qarkullimparash mbi 2 milionë lekë, dotë përfshihen në skemën e ta-timit mbi vlerën e shtuar. Nëfaqen zyrtare të Drejtorisë sëTatimeve bëhet e ditur seedhe bizneset me të ardhuraderi në këtë shifër duhet tëregjistrohen me përgjegjës-inë tatimore të TVSH-së. Si-pas njoftimit, çdo tatimpa-gues i regjistruar për TVSH-në duhet të komunikojë meshoqërinë e autorizuar që eka furnizuar me pajisjenfiskale për të bërë ndryshimine shkallës tatimore të TVSH-së brenda datës 31 mars 2018,për qëllim të lëshimit tëkuponit tatimor me TVSH.

INFORMIMIAdministrata tatimorepër t'u ardhur nëndihmë personave qëkanë paqartësi mbikëtë skemë, kavendosur nëdispozicion edhe njënumër telefoni papagesë, si dhe do tëorganizohen disaseminare specifike.

Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve

SHOQËRIA PËRMBARUESE PRIVATE “E.P.S.A”SHPK NJOFTON SHPALLJEN E ANKANDIT PER:

1- Apartament nr.3 me sip. 90.5 m², ZVRPP Tirane, Zona Kadastrale: 8250, Numri i Pasurisë: ND3/241+1-3, Vol.18, Fq.80, e ndodhur ne Tirane. Kjo pasuri eshte e hipotekuar në favor te ABI BANKSHA dhe ISPA sha. Çmimi me të cilin fillon ankandi është 55.748 Euro.

2- Apartament nr.4 me sip. 103.4 m² , ZVRPP Tirane, ZK: 8250, Numri i Pasurisë: ND3/241+1-4, Vol.18,Fq.81, e ndodhur ne Tirane. Kjo pasuri eshte e hipotekuar në favor te ABI BANK SHA dhe ISPA sha.Çmimi me të cilin fillon ankandi është 63.694 Euro.

3- Apartament nr.16 me sip. 189 m², ZVRPP Tirane, Zona Kadastrale: 8250, Numri i Pasurisë: ND3/241+1-16, Vol.18, Fq.93, e ndodhur ne Tirane. Kjo pasuri eshte e hipotekuar në favor te ABI BANKSHA dhe ISPA sha. Çmimi me të cilin fillon ankandi është 116.424 Euro.

4- Apartament nr.20 me sip. 103.5 m², ZVRPP Tirane, Zona Kadastrale: 8250, Numri i Pasurisë: ND3/241+1-20, e ndodhur ne Tirane. Kjo pasuri eshte e hipotekuar në favor te ABI BANK SHA dhe ISPAsha. Çmimi me të cilin fillon ankandi është 63.756 Euro.

Ankandi per te gjitha pasurite e sipërcituara zhvillohet ne date 03.04.2018, ora 16.00 nezyren e shoqerise “EPSA” shpk te ndodhur ne Rr “Ismali Qemali”, Pall Fratari, K.6,Tirane.Per cdo informacion kontaktoni ne tel. 04 2262711 ose ne www.epsa.al

E diel 11 Mars 2018 - 7EKONOMI

Personat që blejnë njëautomjetet duhet tëkryejnë kërkesën për

ndryshimin e pronësisëbrenda 10 ditëve nga mo-menti i firmosjes së kon-tratës së shitblerjes, në rasttë kundër gjobiten deri në 40mijë lekë. Drejtoria ePërgjithshme e Shërbimevetë Transportit Rrugor u kuj-ton pronarëve të mjeteve tërespektojnë afatin ligjor përtë mos u përballuar me ma-sat. Në faqen zyrtare të DP-SHTRR janë publikuarafatet dhe dokumentet qëduhet të për shitblerjen emjeteve dhe ndryshimin epronësisë mbi automjetetNDRNDRNDRNDRNDRYYYYYSHIMI ISHIMI ISHIMI ISHIMI ISHIMI IPRONËSISËPRONËSISËPRONËSISËPRONËSISËPRONËSISË

Në rast ndryshimi tëpronësisë së automjeteve,qytetari brenda 10 ditëshnga data kur nënshkruhetakti ligjor i pronësisë merrmasa për regjistrimin e ndry-shimit të pronësisë ose ndry-shimeve të tjera, si dhe përlëshimin e certifikatës sëpronësisë. "Cilido që nukrespekton dispozitat e cak-tuara nga ky nen ndëshko-het me masë administrativeme gjobë nga 10 mijë deri në40 mijë lekë. Cilido qëqarkullon me një mjet për tëcilin nuk është kërkuarbrenda afatit të caktuar prej10 ditësh azhurnimi oserinovimi i lejes së qarkullim-it dhe i certifikatës së pronë-sisë, ndëshkohet me masëadministrative me gjobë nga5 mijë deri në 20 mijë lekë", -thuhet në njoftimin e DPSH-TRR-së.DETYRIMETDETYRIMETDETYRIMETDETYRIMETDETYRIMET

Drejtoria e Përgjithshmee Shërbimeve të TransportitRrugor u kujton qytetarëvese duhet të kryejnë brendaafateve ligjore pagesat e tak-save të përvitshme të autom-jeteve, çregjistrimin epërkohshëm të mjeteve në

Ndërtimi i infrastrukturës për shpërndar-

jen e gazit në Shqipëriparashikohet të kushtojërreth 440 mln euro. Sipasmasterplanit të miratuartashmë edhe në qeveri,parashikohet që famil-jarët do të jenë të funditqë do të përfitojnë, ndër-sa gazifikimi parashiko-het të ndodhë për një pe-riudhë 20-vjeçare. StavriDhima, ekspert në Minis-trinë e Infrastrukturësdhe Energjisë sqaron sepërparësi në vitet e parado të ketë përdorimi igazit për prodhim en-ergjie. "Investimi dheshpërndarja është edhemë e madhe akoma. Pra,nëse do të ndërtohet igjithë ky rrjet në të gjithë

ultësirën, përfshirë Tiranën,Durrësin, Lezhën, Shko-drën, Elbasanin, Lushnjën,Fierin dhe Vlorën, përfshirëedhe zonën e Korçës krye-sisht, do të shkojë diku tekrreth 440 milionë euro", -thotë Stavri Dhima për "OraNews". Sipas ekspertit tëministrisë, zgjidhja ështëparë dhënia me koncesion,pavarësisht rekomandimevetë dhëna nga Fondi MonetarNdërkombëtar dhe BankaBotërore për të bërë kujdesme koncesionet. "Sistemi ishpërndarjes së gazit nëpërqytete është i hapur që tëjetë edhe objekt koncesioni.

Pra, një shoqëri e caktuarmerr me koncesion shpërn-darjen e gazit në Tiranë dheajo bën të gjithë infrastruk-turën", - thotë Dhima.Gazsjellësi TAP parashiko-het që të vihet në funksionnë vitin 2020. Përdorimi iparë i tij është parashikuarqë të jetë për vënien në punëtë TEC-it të Vlorës dhe mëpas të Korçës. Faza e dytëparashikohet të jetë lidhjanë rrjet gazi për bizneset emëdha si metalurgjia apofabrikat e çimentos. Ndërsanë fazën e tretë parashiko-het që të bëhet gazifikimipër familjet. Gjurma e TAP-

it përmes Shqipërisë ështërreth 210 kilometra nëpjesën tokësore dhe 37 kmnë pjesën detare në ujëratterritoriale shqiptare tëdetit Adriatik. Seksioni fil-lon në Bilisht Qendër nëQarkun e Korçës në kufirinshqiptar me Greqinë dhembërrin në detin Adriatik 17km në veriperëndim të Fier-it, 400 metra në tokë nga vijabregdetare. Në afërsi të Fi-erit do të ndërtohet një sta-cion kompresor, si dhe ësh-të planifikuar një staciontjetër në afërsi të Bilishtit,nëse kapaciteti i gazsjellësitzgjerohet në 20 miliardë me-

tra kub (bcm). Përgjatëkësaj gjurme do të ndërto-hen nëntë stacione valvu-lash bllokimi. Faza e parë, ecila nisi ditën e sotmeparashikon ndërtimin errugëve të aksesit dhe

urave. Në zonat malore dotë ndërtohen 51 km rrugë tëreja dytësore, ndërsa 41 kmekzistuese do të përmirëso-hen. Do të rehabilitohen 42ura dhe do të ndërtohen 3 tëreja.

Gazsjellësi TAP, shpërndarja e gazit do të kushtojë 440 mln euro

Shpërndarja e gazit te familjarëtdo të jetë faza e fundit

pronësi të tyre brenda 10ditëve, kur nuk e kanë atënë përdorim për një peri-udhë të caktuar, apoçregjistrimin e përhershëmkur qytetari e ka nxjerrëmjetin jashtë qarkullimitdhe ndryshimin e pronësisësë tij në organet kompe-tente, brenda 10 ditësh ngakalimi i pronësisë nga njeripronar në tjetrin, nëpërmjetakteve juridike.ÇREGJISTRIMIÇREGJISTRIMIÇREGJISTRIMIÇREGJISTRIMIÇREGJISTRIMI

Për çregjistrim tëpërkohshëm të mjetit kërko-hen pesë dokumente. Pr-onari i mjetit ose i autori-zuari i tij duhet të paraqesëme shkrim kërkesën për kry-erjen e veprimeve në Drej-torinë Rajonale të Shërbi-meve të Transportit Rrugor.Dokumentet që duhet të sho-qërojnë kërkesën janë: leja eqarkullimit, certifikata epronësisë, targat e mjetit, nërast humbjeje ose vjedhje të

DPSHTRR: Afati për kërkesën për ndryshimin e pronarit të mjetit është 10 ditë

Ndryshojnë rregullat përshitblerjen e makinave

Gjobë 40 mijë lekë për mosndryshimin e pronësisë

Ornela Manjani

NDRYSHIMI I PRONËSISË SË MJETIT

Qytetari brenda 10 ditësh nga data kurnënshkruhet akti ligjor i pronësisë merr masa përregjistrimin e ndryshimit të pronësisë osendryshimeve të tjera, si dhe për lëshimin e certifikatëssë pronësisë.Cilido që nuk respekton dispozitat e caktuara ngaky nen ndëshkohet me masë administrative me gjobënga 10 mijë deri në 40 mijë lekë.Cilido që qarkullon me një mjet për të cilin nukështë kërkuar brenda afatit të caktuar prej 10 ditëshazhurnimi ose rinovimi i lejes së qarkullimit dhe icertifikatës së pronësisë ndëshkohet me masëadministrative me gjobë nga 5 mijë deri në 20 mijëlekë. Për të bërë ndryshimin e pronësisë duhen:Karta e identitetit, e cila pasi fotokopjohet ngapunonjësit e shërbimit, ju kthehet përsëri. Dokumenti i fitimit të pronësisë së mjetit, origjinal. Leja e qarkullimit të mjetit. Certifikata e pronësisë së mjetit.Certifikata e kontrollit fizik të mjetit. Targat e mjetit, kur ato janë sipas sistemit të

vjetër.

dokumenteve dhe targaveduhet të sillet denoncim ngapolicia dhe çregjistrimi bëhetvetëm një herë gjatë një viti,duke paguar detyrimet finan-ciare deri në momentin e kry-erjes së veprimeve. Ndërsapër çregjistrim të përher-shëm të mjetit kërkohenkëto dokumente (duhet tëparaqitet pronari i mjetit osei autorizuari i tij me shkrimpër kryerjen e veprimeve nëDrejtoritë Rajonale të Shër-bimeve të TransportitRrugor me lejen e qarkullim-it, certifikatën e pronësisë,

targat e mjetit dhe në rasthumbjeje ose vjedhje të doku-menteve dhe targave duhet tësillet denoncim nga policia).Ndërsa në rastin eçregjistrimit të mjetit përeksport (heqje nga qarkulli-mi në Shqipëri për në shtetetë tjera, kërkohet leja eqarkullimit, certifikata epronësisë, targat e mjetit).Këto dokumente dorëzohennë degën e regjistrimit tëmjeteve dhe mjeti pajiset metarga provizore për eksport,leje qarkullimi provizore meafat dhe certifikatë pronësie.

ÇREGJISTRIMI I PËRKOHSHËMDHE I PËRHERSHËM I MJETEVE

Për çrregjistrim të përkohshëm të mjetit kërkohen këtodokumenta (heqje e përkohshme nga qarkullimi me tëdrejtë riaktivizimi).Duhet të paraqitet pronari i mjetit ose i autorizuari i tijme shkrim për kryerjen e veprimeve në DrejtorinëRajonale të Shërbimeve të Transportit Rrugor.1. Leja e qarkullimit.2. Çertifikata e pronësisë.3. Targat e mjetit.4. Në rast humbje ose vjedhje të dokumentave dhetargave duhet të sillet denoncim nga policia.5.Çregjistrimi bëhet vetëm një herë gjatë një viti, dukepaguar detyrimet financiare deri në momentin e kryrjessë veprimeve.Për çrregjistrim të përhershëm të mjetit kërkohen këtodokumenta (heqje e përhershme nga qarkullimi.Duhet të paraqitet pronari i mjetit ose i autorizuari i tijme shkrim për kryerjen e veprimeve në DrejtoritëRajonale të Shërbimeve të Transportit Rrugor.1. Leja e qarkullimit.2. Çertifikata e pronësisë.3. Targat e mjetit.4. Në rast humbje ose vjedhje të dokumentave dhetargave duhet të sillet denoncim nga policia.

DPSHTRR"Cilido që nukrespekton dispozitat ecaktuara nga ky nenndëshkohet me masëadministrative me gjobënga 10 mijë deri në 40mijë lekë. Cilido qëqarkullon me një mjetpër të cilin nuk ështëkërkuar brenda afatit tëcaktuar prej 10 ditëshazhurnimi ose rinovimi ilejes së qarkullimit dhei certifikatës sëpronësisë, ndëshkohetme masë administrativeme gjobë nga 5 mijëderi në 20 mijë lekë".

Foto ilustruese

E diel 11 Mars 20188 - RRETHE

Policia: Dokumentet për në BE, Angli dhe Kanada, nën hetim edhe 6 persona

Dokumente false nga 600 euro deri në12 mijë paund, 8 në pranga e 2 në kërkimShkatërrohet grupi kriminal me 16 anëtarë nga Fieri,Tirana, Durrësi, Saranda, Pogradeci, Korça e Kuçova

OPERACIONI "PAGESA E FUNDIT"

PERSONAT E ARRESTUAR1. Jetnor Hoxhaj, 42 vjeç, banues në lagjen "29 Nëntori", Fier.2. Eris Koliçi, 28 vjeç, banues në lagjen "Sheq i Madh", Fier.3. Xhevahir Myrtaj, 53 vjeç, banues në lagjen "Liri", Fier.4. Artan Haxhiu, 33 vjeç, banues në lagjen "Mborostar Ura" Fier.5. Kostaq Papa, 31 vjeç, banues në Lagjen nr. 1, Sarandë.6. Enton Lahollari, 37 vjeç, banues në Lagjen Nr. 5, Pogradec.7. Artan Hasani, 48 vjeç, banues në rrugën e Qelqit, Tiranë.8. Barjam Hoxha, 57 vjeç, banues në Kuçovë, i dënuar më parë për veprënpenale të mashtrimit.

PERSONAT NËN HETIM1. A.H., 62 vjeç, banues në Fier.2. A.N., banues në Fier.3. I.S., 48 vjeç, banues në Tiranë.4. D.S., 32 vjeç banues në Durrës.5. P.B., banues në Fier6. I.G., banues në Fier

Goditet banda e grabitësve në Itali,në pranga 16 shqiptarë dhe 2 italianë

FIERFIERFIERFIERFIER

Një grup i strukturuar kriminal me 16anëtarë në qytete të

ndryshme të vendit është sh-katërruar nga policia e Fi-erit në kuadër të operacionit "Forca e Ligjit". Nga he-timet ka rezultuar se kygrup ishte i specializuar përfalsifikimin e dokumentevedhe favorizimin e emigra-cionit të paligjshëm. Ndërsamësohet se aktiviteti i tyreka nisur që nga viti 2017.Burime zyrtare nga Drejto-ria e Policisë së qarkut Fierdje bënë me dije se pas njëhetimi disamujor u zhvilluaoperacioni i koduar "Pagesae Fundit", i cili u finalizuame arrestimin e 8 personave.Ndërsa, 6 të tjerë janë nënhetim në gjendje të lirë dhe2 janë shpallur në kërkim.Sipas burimeve të më-sipërme, grupi kriminal fal-sifikonte dokumente shkol-lore, pasaporta, leje qëndri-mi, leje drejtimi, kartë-monedha, por edhe doku-mente për në Angli dhevende të ndryshme të Bash-kimit Europian. Ata merr-nin porosi për pajisjen medokumente të falsifikuarapër persona të ndryshëm mebanim në Fier, Lushnje, Mal-lakastër, nga qarku i Be-ratit, Korçës, Vlorës, kun-drejt pagesave që varioninnga 600 euro deri 12,000paund. Sipas burimeve tëmësipërme, në pranga kanëpërfunduar shtetasit: JetnorHoxhaj, 42 vjeç; Eris Koliçi,28 vjeç; Xhevahir Myrtaj, 53vjeç dhe Artan Haxhiu, 33vjeç, të katërt banues nëFier. Gjithashtu janë arres-tuar shtetasit: Kostaq Papa,31 vjeç nga Saranda; EntonLahollari, 37 vjeç, nga Po-gradeci; Artan Hasani, 48vjeç, nga Tirana

dhe Barjam Hoxha, 57vjeç, nga Kuçova, i dënuarmë parë për veprën penale tëmashtrimit. Këta persona uarrestuan në saj të bash-këpunimit të policisë dhe tëprokurorisë së Fierit me po-licitë e Tiranës, Korçës,Vlorës dhe Beratit. Nëkuadër të këtij operacioni,po hetohen në gjendje të lirëme masën e sigurimit"Detyrim paraqitje" shteta-sit: A.H., 62 vjeç dhe A.N.,banues në Fier; I.S., 48 vjeç,banues në Tiranë; D.S., 32vjeç banues në Durrës; P.B.,banues në Fier I.G., po ban-ues në Fier. Ndërsa, po puno-het për kapjen e shtetasve:S.P. 41 vjeç, banues në Fierdhe V.Gj. 65 vjeç, banues nëKorçë që janë shpallur nëkërkim.HETIMETHETIMETHETIMETHETIMETHETIMET

Nga hetimet e kryera karezultuar se shtetasit S.P.,Jetnor Hoxhaj, Eris Koliçi,A.H, Xhevair Myrtaj, ArtanHaxhiu dhe A.N., të gjithëbanues në qytetin e Fierit, nëbashkëpunim me njëri-tjetrin, prej vitit 2017, ush-tronin aktivitetin kriminalnë fushën e falsifikimit tëmonedhave, falsifikimit të

dokumenteve shkollore, do-kumenteve të gjendjescivile, të pasaportave, doku-menteve të emigrimit dhe tëqëndrimit në vende të ndry-shme të Bashkimit Europi-an, Kanada, Mbretëri eBashkuar, Irlandë etj. Sipasbluve, këta shtetas u merr-nin porosi për pajisjen medokumente te falsifikuara,personave të ndryshëm mebanim në Fier, Lushnje, Mal-lakastër, nga Qarku i Be-ratit, Korçës, Vlorës, kun-drejt pagesave që varioninnga 600 euro deri 12,000paund. Porositë merreshinpër të nxjerrë dokumente sh-kollore, pasaporta, leje qën-drimi, leje drejtimi,qarkullim të monedhave të

si, autobusë për në Tiranë teshtetasi Artan Hasani, i cilimerrej me prodhimin e tyre.

Dy-tri ditë pasi prodho-heshin këto dokumente nëTiranë, shtetasi ArtanHasani i niste në të njëjtënrrugë për në Fier, ku dilnindhe i prisnin shtetasit ErisKolici dhe A.H., të cilët sipasporosive të shtetasit S.P. dheJetnorit ua shpërndaninpersonave që kishin porosi-tur. Në lidhje me këta shtetas,Gjykata e Shkallës së ParëFier, në datën 10 mars 2018 kadhënë masën e sigurimit "Ar-rest me burg" dhe "Detyrimparaqitje" pasi në bash-këpunim me njëri-tjetrin dy-shohet se kanë kryer vepratpenale "Falsifikimi i doku-menteve", "Falsifikimi i mon-edhave", "Falsifikimi i letërn-joftimeve, pasaportave ose ivizave". Po gjatë operacionitjanë sekuestruar prova tëshumta materiale, të cilatpër arsye hetimi nuk bëhenme dije. Në bashkëpunim tëngushtë me prokurorinë povijon puna për dokumen-timin e plotë ligjor të vep-rimtarisë kriminale të këtijgrupi.

PERSONAT NË KËRKIM1. S.P., 41 vjeç, banues në Fier.2. V.Gj., 65 vjeç, banues në Korçë.

falsifikuara, dokumente tëfalsifikuara për në vende tëndryshme të Bashkimit Eu-ropian. Shtetasi S.P. dhe Jet-nor Hoxhaj pasi i merrnin

këto porosi, nëpërmjet sh-tetasve Eris Kolici dhe A.H.,i dërgonin me automjete tëndryshme të transportit tëudhëtarëve si furgona, tak-

ITITITITITALI ALI ALI ALI ALI - Policia italiane kamundur të shkatërrojë njëbandë grabitësish, pjesa mëe madh e të cilëve ishin sh-qiptarë. Sipas mediave ital-iane, grabitësit ishin kthyernë një shqetësim të vërtetëpër banorët e zonës së Ka-

zertës në Itali. Mësohet segrabitësit, nën kërcënimin earmëve u merrnin atyrepara dhe sende të ndryshmeme vlerë. Në kuadër të njësuperoperacioni për të godi-tur këtë bandë, karabinierëte Kazertës kanë arrestuar 16

shqiptarë dhe 2 italianë. Tëgjithë janë të akuzuar përvjedhje e grabitje të rënda,zhvatje e kërcënime. He-timet kanë nisur që më 2015,pas një grabitjeje të dhun-shme në një banesë nëLiberi.

Tentohet të grabitetbanka në Librazhd,

në kërkim autori

Një bankë e nivelit tëdytë është tentuar të

grabitet në Librazhd. Ng-jarja është shënuarmbrëmjen e së premtes,rreth orës 23:20. Mësohetse një person gjysmë imaskuar, pasi ka thyerxhamat e njërës prej dri-tareve të bankës, ka hyrëbrenda. Por, sapo kandodhur dëmtimi ështëaktivizuar sinjali i alarm-it, ndërsa në vendin e ng-jarjes ka mbërritur men-jëherë policia. Sipas poli-cisë, autori ka arritur tëkontrollojë disa dosje dhepasi nuk ka gjetur vendinku ndodhej kasaforta, pas60 sekondash ka dalë prejandej dhe është larguarme shpejtësi. Në lidhje mekëtë ngjarje janë shoqëru-ar disa persona, ndërsa pohetohet intensivisht përzbardhjen e plotë të saj.

Dokumentet esekuestruara nga policia

Policia e Fierit gjatëkonferencës për shtyp

E diel 11 Mars 2018 - 9SPECIALE

KUFIJTE ME GREQINEEKSKLUZIVE

Letër e hapur Departamentit të Gjeografisë së Fakultetit të Histori-Filologjisë në Tiranë

"Prapaskenat e 'Paktit Detar 1' dhe një debati panjohur i Dhori Kules me Perikli Qiriazin"

Koloneli i detit: Të mblidhemi në një forum për Dheun Kontinental të ShqipërisëKjo letër e ka një kryef

jalë gjeografike dhendaj e tillë vendoset

tek kreu, se lidhet dijenitëpër dheun tënd, Dheshkro-njën siç e thosh Samiu ynë imadh. Iu drejtohem jothjesht për t'u përcjellë res-pekt, por edhe si një cytjedhe impuls për t'u gjendurgjithherë në prehër të kësajDheshkronje për të cilën juhulumtoni dhe përcillni dijepër studentët tuaj.

Rrëfimi im e ka një dramëbrenda tij, çka edhe mund tëmos pranohet nga të gjithë.

... E ndjeja në veten time,qysh nëntë vjet më parë, dhedoja që ta shprehja, por ekam ndarë vetëm me njërinprej jush, prof. dr. PerikliQiriazi, i cili është tanimë nëpension.

Sapo kisha hasur PaktinDetar për ndarjen midis tëdy shteteve të veriut të detitJon midis Shqipërisë dheGreqisë. Kumti më erdhi ras-tësor. Koordinatat kishingjetur rrugën e tyre si prejnjë orientimi mistik drejtnjë gjeografi ushtarak. Atoi sillte Tedi Blushi i "GazetësShqiptare". E kjo më ka mbe-tur si një enigmë.

Por le të marrim kahjen ekërkimit tim të atyre ditëvedramatike kur doja mbësh-tetje. U nisa drejt edhe tekprof. dr. Agim Shehu dhe aisapo kish parë shkoqitjet epara hartografike në medi-umet shqiptare qe bindur sePakti Detar ishte i shtrem-bër. Ai ishte një nga har-tografët më të shquar të Sh-qipërisë dhe më afroipërkrahjen e parë. Ai dhanjë intervistë për "GazetënShqiptare" dhe të nesërmenajo u botua në faqen e parëme një fotografi të bukur tëtij. Po asaj dite kur unë ndiq-ja pritjen entuziaste në rr-jete sociale dhe komentet'online' që bëheshin për Ag-imin, më vjen lajmi se ai dota përgënjeshtronte atë in-tervistë.

Sa keq që jam ndjerë!Për kauzën që po ndiqnim

nuk ishte e mirë njëpërgënjeshtrim nga një fig-urë e njohur hartografike.Me bashkëshorten time, Le-onorën, u nisëm që tatakonim përgjatë natës.Para se të shkoja, e mora nëtelefon. Ai nuk ishte mirë nëgjendjen shëndetësore. Unëu shqetësova nga zëri i tijmelodioz, por i mekur. Siduket në shtëpi kish njerëz,sepse ndjeja zëra të trazuar!Unë gati në frymëmbetje i

thashë që: "të... mos epërgënjeshtrojë intervistëne tij, se ky tekefundit, ishteopinioni i tij shkencor...". Aimë tha: "Më fal se kamnjerëz"!

S'kaloi shumë dhe njënjeri shumë i afërt me të...më mori në telefon i nervo-zuar. Ai shfryu kundër mejesikur unë të kisha ndikuartek opinioni shkencor i pro-fesorit tim. Siç mora vesh, poasaj nate një profesor ngadepartamenti juaj kishmbërritur për të ndihur nëp ë r g ë n j e s h t r i m i ngjeografik që duhej bërë.Emri i tij mbetet po ashtu ipaidentifikuar. S'di seç'mund të ketë ndodhur, porpërgënjeshtrimi nuk u kryedhe unë u lehtësova. Një ditëmë vonë, rrëfimi që po iupërcjell lidhet me ish-rektor-in e Universitetit të Tiranës,prof. dr. Dhori Kule. Ai kishthirrur në zyrë një gjeograftë shquar të departamentittuaj, profesor Qiriazin. Jadhe dialogu që kam mbre-suar:

Prof. Kule: "More a ke nd-jekur ti një njeri të panjohurnë analet shkencore, që kadalë e na kërkon të lajthisëdynjanë. Këtu është nderidhe dinjiteti i shtetit! Krijo-ni një grup pune dhe duhettë reagoni, kjo është njëkërkesë shkencore në tëmirë të vërtetësisë së këtijpakti të rëndësishëm".

Prof. Qiriazi: "Kam një

mendim ndryshe nga ju. Ekam ndjekur dhe nuk mëduket se po e trajton keqproblemin. Megjithatë, do tëbisedoj me kolegët"!

Ndodhi e kundërta, Qiri-azi me pavarësinë shken-core erdhi në një emisionteleviziv aty me njohjen e

dinjitetin e duhur vuri nëdukje se "përballë DheutKontinental të Shqipërisë,në atë ndarje ishte një arki-pelag ujdhesash të Jonit tëVeriut. Po aty ai hodhi posh-të për herë të parë përkufiz-imin e Gjirit të Sarandës, icili në Fjalorin Enciklopedik

Shqiptar (si emërtim gjiri)ishte futur në portën e qy-tetit, ndërsa ndarjes detarei ishte nënshtruar gjiri ibukur dhe jetëdhënës i Sa-randës, i cili me rrathëtgrafikë dukej i pushtuar,prej Kepit të Qefalit deri tekkepi i Mërtesës.

Dy ditë më vonë ne sh-kuam me Marin Memën nëKsamil, në gjirin e Tetranisitdhe iu afruan Shkëmbit-Cekinë të Barketës, i cili ish-te pushtuar nga Pakti Detar.

Ndërkaq, studiues të pa-varur kishin dhënë mendimse Gjiri i Sarandës duhej tëtrajtohej si gji historik,sepse vendndodhja e tij tërë-sore lidhej në rrënjë his-torike me tërë kompleksin eButrintit si një simbiozëdhe komunikimin e tij meSarandën dhe detin...

Kush dëgjonte vallë?Sali Berisha në "Zërin e

Amerikës" lëshonte an-

atemat duke përgojuar dhetallur me legjendën e qy-tetit, Onhezmin, që sipas tijs'mund të kishte lidhje mendarjen e hapësirave detare.

Ja pra, të dashur miq, sa idhimbshëm bëhet ky rrëfimi ndodhur pa asnjë shtesë,me kaq shumë personazhe,me heshtje meskine, me tra-jtim politik, që nga kreu ishtetit, mjedisin shkencorrrotull këtij visi dhe ti nuk injeh dot nëse janë të mëmëd-heut tënd apo diku tjetër.

Gjiri i Sarandës u brak-tis, për të nuk flitet fare.

Mesazhi im është shumëi hapur dhe miqësor: "Dukeqenë se na bashkon Dhesh-kronja e këtij vendi, sa mëshpejt të organizojmë një'Workshop' ose forumDheshkronjor në qendër tëtë cilit të jenë RrethanatGjeografike të Dheut Kon-tinental të Shqipërisë kun-druall Korfuzit dhe ujdhe-save të tij nga Ngushtesa eOtrantos, Kanalin e Korfuz-it dhe deri në Gjirin e Fte-lias".

Në letrën time janë cekurshumë pika, që kanë lidhjeme lëndën tuaj dhe dijet qëju përcillni tek breznitë sh-qiptare, të cilat kanë shumërëndësi dhe lehtësojnë rine-gocimin e Paktit Detar midisShqipërisë dhe Greqisë. Unëkërkoj ndjesë nëse kamprishur qoftë edhe një grimërehatinë dhe trajtën e përdit-shmërisë suaj intelektuale.

* Pedagog i Jashtëm iFotogrammetrisë dhe

Remote Sensing nëFakultetin e Gjeologjisë

dhe Minierave.

Nga Myslim Pashaj

NIKOS KOTZIASI pyetur se në çfarë faze është marrëveshja

Shqipëri-Greqi për hapësirën detare në Jon, ministrigrek Nikos Kotzias dha këtë përgjigje: "Ne jemi në

fazën kur Presidenti i Shqipërisë duhet të japëautorizimin për një grup negociator të Ministrisë së

Jashtme të Shqipërisë që të negociojnë me ne".

Marrëveshja

NEGOCIATATPak ditë më parë, në ambientet e Presidencës utakuan Edi Rama dhe Ilir Meta. Takimi u zhvillua nëkuadër të negociatave Shqipëri-Greqi dhe kërkesëssë ministrit të Jashtëm, Ditmir Bushati përautorizimin nga ana e presidentit. Takimi Rama-Meta zgjati 60 minuta, ndërsa qeveria pret që kreu ishtetit të japë autorizimin për negociatat meGreqinë për kufijtë detarë.

E diel 11 Mars 201810 - SPECIALE

TRASHËGIMTARËT

Emer MBIEMER Emer MBIEMERKOPJE TE LETER NJOFTIM

NUMER PERSONAL LLOGARI BANKARE

CERTIFI-KATE VDEKJE

CERTIFI-KATE E TRUNGUT FAMILJAR

DESHMI TRASHGI-MIE

PRO-KURE

Emer MBIEMER Emer MBIEMERKOPJE TE LETER NJOFTIM

NUMER PERSONAL LLOGARI BANKARE

CERTIFI-KATE VDEKJE

CERTIFI-KATE E TRUNGUT FAMILJAR

DESHMI TRASHGI-MIE

PRO-KURE

Trashëgimtarët e ish-tëdënuarve politikë,fëmijët dhe nipërit

duhet të plotësojnë doku-mentet brenda muajit për tëmarrë dëmshpërblimin nëmomentin që Ministra e Fi-nancave do të çelë fondin përpagesa. Rreth 2 mijëtrashëgimtarë ligjorë të ish-të dënuarve politikë duhettë plotësojnë dokumentacio-nin në bazë të kategorisë kupërfshihen sipas përcakti-meve ligjore. Ministria e Fi-nancave bën të ditur se çdotrashëgimtar ligjor, që ështëlistuar në një prej kate-gorive për dëmshpërblimine ish-të përndjekurve poli-tikë, duhet të postojë doku-mentacionin e kërkuar.

KESTI I DYTE / Publikohet lista me dokumentet që duhet të plotësojnë përfituesit

Ish-të përndjekurit, dokumentetpër 2 mijë trashëgimtarë

Ministria e Financave: Plotësoni dosjet brenda muajitOrnela Manjani

PËRFITUESITQË JETOJNË

Për trashëgimtarët e ish-të përndjekurve që nuk je-tojnë duhet një akttrashëgimie, certifikatë vde-kje të të dënuarit, certifikatëtrungu të të dënuarit, numërllogarie bankare aktive përçdo përfitues ose prokure dhedokument identifikimi përpërfituesit. Në qoftë se njëriose disa trashëgimtarë tëradhës së dytë nuk jetojnëmë, e drejta e tyre për dëm-shpërblim në bazë të ligjitNr.9831, datë 12.11.2007 (ndry-shuar me ligjin nr. 10 111,datë 2.4.2009) nuk vazhdonmë tej. Në këtë rast, llogaritjae pjesës takuese të këstit bëhetmbi bazën e trashëgimtarëve

që janë gjallë. Nga ana etrashëgimtarëve që jetojnë, nëmarrëveshje, paraqesin certi-fikatën e vdekjes sëtrashëgimtarit që nuk jeton, tëcilën e postojnë së bashku menumrin e dosjes. Ministria eFinancave bën të ditur se nërastet kur ish-i përndjekurinuk jeton më, një dosje quhete rregullt dhe e gatshme përt'u paguar, vetëm atëherë kurtë gjithë trashëgimtarët, papërjashtim, do të kenë dorë-zuar (postuar) dokumentacio-nin e përmendur më lart përtë gjitha rastet e trashëgimisë.Në të kundërt, askush nukmund të paguhet i veçantë,derisa i gjithë dokumentacio-ni i dosjes të jetë i plotë për tëgjithë.

1. Për persona ish-të dënuar që janë gjallë, të cilëtpavarësisht moshës, në momentin e pagesëskanë fëmijë të mitur nën moshën 18 vjeç:a. Certifikatë personale jo më e vjetër se një

javë nga data e dorëzimit.

b. Certifikatë familjare ku të përfshihet fëmija i

mitur.

c. Certifikatë personale të fëmijës/fëmijëve të

mitur.

d. Nr. llogarie bankare në Lek në njërën nga

bankat e nivelit të dytë, që vepron brenda

territorit të Republikës së Shqipërisë (të

siguroheni që llogaria është ende aktive ose të

hapet një llogari e re).

2. Për persona ish-të dënuar që nuk jetojnë, por nëmomentin e pagesës kanë trashëgimtarë tëradhës së parë në moshë të mitur nën 18 vjeç.

a. Certifikatë vdekjeje të personit ish-të dënuar.

b. Certifikatë personale e të miturit/miturve,

trashëgimtarë të radhës së parë të personit ish-

të dënuar që nuk jeton më.

c. Certifikatë familjare të ish-të dënuarit ku të

përfshihen fëmija/fëmijët e mitur.

d. Dëshmi trashëgimie që të vërtetojë se fëmija

i mitur është trashëgimtar ligjor.

e. Vendim gjykate të kujdestarisë mbi të

miturin në rastin kur edhe nëna e të miturit nuk

jeton më.

f. Nr. llogarie bankare në Lek në njërën nga

bankat e nivelit të dytë që vepron brenda

territorit të Republikës së Shqipërisë (të

siguroheni që llogaria është ende aktive ose të

hapet një llogari e re) në emër të kujdestarit

ligjor të të miturit.

(V(V(V(V(Vijon ngijon ngijon ngijon ngijon nga na na na na numri i djeshëm)umri i djeshëm)umri i djeshëm)umri i djeshëm)umri i djeshëm)

Luigj Xhajaj V VZef Xhajaj V V V

Marije Dokaj V PLene Kokaj V PShaqe Gjinaj

V V VAngjello Zaho V V X

Ollga Comi V VSpiro Zaho V V

Elefteria Dhuka V VAristidh Zaho V VStefan Zaho V V

V V VIdajete Capa V V VHatije Tifekçiu V V V

Masllum Tifekçiu V V VMufit Tifekçiu V P

Kujtime Tafçiu V V VVladimir Tafçiu V V

Qani Capa V V

V V V

Prene Gjonaj V V VVlash Gjonaj V V V

Gasper Gjonaj V VTone Pecaj V VAnton Gjonaj V VRozina Gjonaj V VAleks Gjonaj V VMikel Gjonaj V

Gjelina Vata V X X

V V VNexhie Hamitaj V V VBehar Hamitaj V VEda Fejzulla V V

Njazi Hamitaj V VNasibi Hamitaj V VPerparime Zeqo ZV

Fadil Zeqo X XDefrim Zeqo X X

V XLgjcv VSofie Palushi X XDashnore Mengjesi V VAndrea Palushi X XRoland Palushi X XZhonela Palushi X X X

V V VGjele Luli V V XDave Zhavari V X Lgjcv V

Tomor Zhavari V PDila Noka V P

Bardhe Caka V PGjon Luli V V VMarie Totraj V P

V X Lgjcv VFeime Cëri V X Lgjcv V

Xhevair Cëri V XIsmete Tare V VMydin Cëri V V

ni (Ferzilete) Hoxha V VSafet Cëri X Lgjcv X Lgjcv V

Ymberli Cëri V PMerita Gjura V P

Majlinda Zekollari V PMelsi Cëri V V V

V V VKadri Hoxha X Lgjcv V V

Beglije Hoxha V V VHamide Shevroja V V V

Hysen Shevroja V

Bashkim Shevroja V VLumturije Çollaku V V

Petrit Shevroja V VLivera Pilavi V VSalim Shevroja X X

Remzije Kasa V V XBeshir Hoxha V V V

Qazim Hoxha V VAvdil Hoxha V VFatos Hoxha V XFlutra Sulejmani V VFestim Hoxha V VMentor Hoxha V V

Ruzhdi Hoxha V VAzije Disha V V

V V VTereze Dushi XLgjcv V VFilip Dushi V V V

Silvana Pilkati V VRaimonda Papadhopuli V X

Zef Dushi V V VLaureta Neziri V V

Enis Dushi V VPal Dushi X X

Gjyzepina Bytyci V V VLaura Suli V P

E diel 11 Mars 2018 - 11SPECIALE

Emer MBIEMER Emer MBIEMERKOPJE TE LETER NJOFTIM

NUMER PERSONAL LLOGARI BANKARE

CERTIFI-KATE VDEKJE

CERTIFI-KATE E TRUNGUT FAMILJAR

DESHMI TRASHGI-MIE

PRO-KURE

Emer MBIEMER Emer MBIEMERKOPJE TE LETER NJOFTIM

NUMER PERSONAL LLOGARI BANKARE

CERTIFI-KATE VDEKJE

CERTIFI-KATE E TRUNGUT FAMILJAR

DESHMI TRASHGI-MIE

PRO-KURE

Franka Hyka V VMikel Bytyçi V V

Valentin Bytyçi V VGjenarin Bytyçi V V V

V V VDylbë Çela V PBalil Muçobega V PKalo Muçobega V P

Haxho Rama V PSkender Muçobega V V VMjaftoni Mehmetaj V P

angjel (Myrto) Marko V PArif Muçobega V ZV

Anisa Muçobega V VAntiger Muçobega V V

V V VLeme Blliku V V V

Mustafa Blliku V V VMajlinda Blliku V V

Fatos Blliku V VHekuran Blliku V V

Ahmet Blliku V V VDudi Bali V V

Selman Blliku V VFaik Blliku V V

Elmaz Blliku V V XXhevrije Deliu V V X

X Lgjcv X Lgjcv VPerlat Gjoleka ZV

Agim Gjoleka V VFato Bushi VDrita Proko V V

V V VHysen Ormani V V V

Dritan Ormani V V V1Klodjan Ormani V P1Ilirjan Domi V P1

Behare Nelaj V V VMaria Billa V P2

Valentina Kodhimaj V P2Silvana Murat V V V2Kristina Billa V X

Fatmir Ormani V VEnver Ormani V X Lgjcv V

Arben Ormani V PArjan Ormani V X V

Agim Ormani V V

V V VKostaq Xhuvani V V V

Nos Xhuvani VLavdi Xhuvani V V

Dhimitraq Xhuvani VAnastas Xhuvani V V

Vladimir XhuvaniProkop Xhuvani V ZV

Jovan Xhuvani V VNikollaq Xhuvani VEfemi Merma V V

Ylli Xhuvani V XLiri Tanku V V

Vasil Xhuvani X XAleksander Xhuvani V V

Sotiraq Xhuvani V VSuzana Loshkoska V V

Vneg Vneg VBaftjar Buci X X

Sulejman Buci ZVMehmet Buci V VRexhep Buci V VXhilka Simoni VHasime Buci V V

V V VDonika Ajas V V V

Leonidha Ajazi V V

Liljana Konica V V VBujar Ajazi V

Violeta Rrukaj V VKozeta Tane V PShuaip Ajazi V V

Kasem Gazepi V XEngjellushe Mbreshtani V V V

Shprea Lajthia V VFatmir Mbreshtani V VAzis Gazepi V V

Neim Gazepi V V VPiro Gazepi V V

Bajram Gazepi V VMimoza Ilias V V

Skender Gazepi V V VFlorika Muçaj V V

Pranvera Çelaj V VRobert Gazepi V V

V V VStamato Budri V V V

Kiço Budri V V VVangjel Budri V P

Nasho (Thanas) Budri V PDhespo Kaçani V P

Llambro Jorgaqi V V V testamentEleni Jorgaqi V V

Polikseni Angjeli V V VAndroniqi Koçiko V P

Themistokli Angjeli V PVasillaq Angjeli V P

Fotini Shqevi V V VIrini Veizi V V

Vasiliqi Gjoni V V

V V VNadire Buzhiqi V VKadri Sata XLGjcv V V

Luljeta Hyseni V VMuhamet Sata X X

Eduart Sata X XSuzana Koçi X X

Valentina Sata X XGazmir Sata X XFlorina Sata V V

Sali Sata V VHakik Sata V ZV

Ismail Sata V V VNazmie Bilbili V PNurie Liçi V P

Zirjana Haxhiaj V PGëzim Sata V

V V V

Mine Kurti X XHanke Brahilika X XKasem Shehi X XÇupe Doçi X XHamit Shehu ZV

Valentina Mena X XNurbuqe Noka X XFatmir Shehu X X

Bardhyl Shehu X XAgron Shehu X XPetrit Shehu X XGenci Shehu X XTana Shehu X X

Tushe Xhetani ZVMyftar Xhetani X XLuljeta Preni X X

Muhamet Xhetani X XEsat Xhetani X X

Servete Tara X XHidije Reçi X X

Sanije Hysa V V ZVArben Hysa V V VLuftar Hysa V PDave Sommer V P

Luljeta Hysa V PKastriot Hysa X X

Rruzhdije Hysa V P

V neg VHariz Veledi V V ZV

Bushe Veledi V VVioleta Shyti V V

Izeir Veledi VBajram Veledi V V V

Manushaqe Kamberi V PErvehe Malaj V VAsllan Veledi V V

V V VNexhip Talelli V V ZV

Bukurije Mane V VNafije Dervisha V VAdil Talelli V V

Xhuma Talelli V V

V V VQesere Kalaja V X X1Naime Reci V V

Nexhmije Bogdani V V VMajlinda Bogdani V VKozeta Bogdani V V VShqipe Katroshi V VMerita Fortuzi V X X

Mereme Hoxha V V

Sabrije Mara V VHamide Faja V VGezim Vorpsi V V

Erim Fortuzi XAida Sheqeri X1

V V VZulfizhe Delia X XPajtim Delia V VPetrit Delia V V

zeze (Qibare) Vejzati V V

V V VJorgo Thano X X

(Kostandinos) Thano V VKrisavji Babi V VNiqifora Çiko V V

Areti Aleksi V V

V V VVezire Resulaj V V V

Agim Resuli V VIdris Resuli V V

Zyrako Keqaj V VXheko Hamataj X XShero Çela V X X

E diel 11 Mars 201812 - SPECIALE

Emer MBIEMER Emer MBIEMERKOPJE TE LETER NJOFTIM

NUMER PERSONAL LLOGARI BANKARE

CERTIFI-KATE VDEKJE

CERTIFI-KATE E TRUNGUT FAMILJAR

DESHMI TRASHGI-MIE

PRO-KURE

Emer MBIEMER Emer MBIEMERKOPJE TE LETER NJOFTIM

NUMER PERSONAL LLOGARI BANKARE

CERTIFI-KATE VDEKJE

CERTIFI-KATE E TRUNGUT FAMILJAR

DESHMI TRASHGI-MIE

PRO-KURE

Mbete Pashaj V VJonus Hamata V V

V V VRakibe Braho XLgjcv V VKadrie Ahmetaj V V

Hanushe Braho V VVendim Braho V VKujtim Braho V V

V V VSami Vendresha V VAbaz Vendresha V X Lgjcv V testament

Spartak Vendresha V VTajar Vendresha V VTofik Vendresha V V V

V V VXhuma Sallaku X XXhemal Sallaku X XKadri Sallaku X XSanije Shullazi X XZyber Sallaku V VXhavit Sallaku X X

Muharrem Sallaku V V VFatmir Sallaku V P

Mehmet Sallaku V V V

Zyliha Krasniqi V PYlli Sallaku X X

V V VBedrije Roda V V XOsman Roda V V V

Hiqmet Roda V VSanije Kurti V VFisnik Roda V VMasar Roda V VSuzana Roda V VNasybe Kurushi V V

Zydi Roda ZVDurim Roda V VIdajete Halilaj V V

Skender Roda VMenduhije Kaziaj V V

Shefiko Dajti V V XFlutura Ismalaj V XShprese Ramaj V VVjollca Mustafaj V V

Engjellushe Hoti V VGezim Dajti V V

Mimoza Bashhysa V VLuan Dajti V VArben Dajti V V

Dhurata Baku V V

Rodamir Roda V V

V V VQazim Kastrati V V V

Nexhip Kastrati V PShkelqim Kastrati V V VErmirë Ivziku V P

Nazire Tahiri V V VFatmira Dani V PAferdita Kasemi V PBesnik Tahiri V PDritan Tahiri V P

Nexhmije Tahiri XLgjcv XLgjcv VMinire Kraja V PAnife Llanaj V P

Skender Tahiri V PAgron Tahiri V PSuzana Katana V P

Myzafer Tahiri VSanije Meti V V V

Sadije Huqi V PFeride Çekorja V POsman Meti V PHarun Meti V PNail Meti V P

Vehibe Kalej V P

Vvgj XLgjcv VXhevit Ormeni V VShyqo Ormenaj X XHyso Ormenaj X X

V V VHajdar Zekthi V V V

Sabire Merko V VLumturi Uruçi V VSadete Merko V VBujar Zekthi V VQamil Zekthi V VLuan Zekthi V V

Gjyle Çullhaj V V V testamentHidajet (Fiqiret) Çullhaj V V

Vule Çullhaj V VSulejman Zekthi V V V

Behexhet Zekthi VIlmi Zekthi V V

Nazmi Zekthi V VQani Zekthi VRefik Zekthi V V

V V VShaban Gjyli V XLgjcv V

Amdi Gjyli V XNevruz Gjyli V V V

Nefaret Islamaj V PFeruze Bejleri V P

Fatbardha Lazaj V PAstrit Gjyli V

Tefik Gjyli V V VGuradem Gjyli V

Ali Gjyli V VSelami V XLgjcv V

Dashamir Gjyli VRamadan Gjyli V V V

Dashamir GjyliShkelqim Gjyli V VMuhamet Gjyli V P2

Gani Gjyli V V V2Fezije Goroveci V P2

Hajre Xhafi V XLgjcvEngjell Xhafi V V V3Petraq (Bujar) Xhafi V VSatbere Lico V P3

Ysnije Saliasi V V VShpresa Saliasi V VLiljana Saljasi V VLindita Stafa V VElvira Saliasi V V

Enderjeta Dabulla V V

Edmond Gjyli V V V

V V VAsllan Lika V V V

Naxhije Marku V PMahmut Lika V PSadete Ismailaj V PNaim Lika V V V

Manushaqe Lika V PMusa Lika V V V

Xhevat Lika V PZaim Lika V P

Sulejman Lika V PZemrite Peca V PFidaie Daka V P

Qazim Lika V V VAzem Lika V PSelam Lika V PAvni Lika V PPetrit Lika V PBesa Sulmataj V PHasie Bibaj V P

Ramazan Lika V PVashe Dogjani V V V

Kadri Dogjani V PXhelal Dogjani V PKujtim Dogjani V PHalit Dogjani V P

Agime Spahiu X X

Bukurije Sopaj V VShukrije Shehu V P

V V VMeter Coli V V VMark Coli V ZV

Dile Gjergjaj V P1Pashk Coli VLlesh Coli V P1Pjeter Coli V P1

Pal Coli V P1Gjin Coli V P1Vlash Coli V V V1Meter Paloka V P1

Mrike Perlesi V ZVLize Ndreu V VNdue Perlesi V VDave Lleshi V VZef Perlesi V V

Mark Gjoni V VPreng Perlesi V VTereze Lleshi V VMarije Perlesi V VLlesh Perlesi V VGjergj Perlesi V V

Bardhok Perlesi V VDava Tusha V V

Gjergj Coli ZVNikoll Coli X V

Zef Coli X XFran Coli X X

Gjovalin Coli X XDrande Prenga X X

Gjon Coli V VTereze Mhilli V V

Lize Markolaj V ZVPashk Markolaj V PGjin Markolaj X X

Vitore Kovaçi X VGjovalin Markolaj X VBardhok Markolaj X X

Sokol Markolaj V PDrande Lleshgegaj V VPrenë Malaj V V

Mark Markolaj V V V

V V VSabije Mehja V V ZV

Besnik Mehja X XFile Mehja X X

Nurie Mehja X XGjyle Hasa V PQerim Mehja V P

(V(V(V(V(Vijon nesër)ijon nesër)ijon nesër)ijon nesër)ijon nesër)

Red

akto

r: B

en A

ndon

i; G

rafi

ka A

rtan

Buc

a 32

6

E DIEL11 Mars2018

e Pluton Vasit,si ballafaqim i kinematografisësë sotme shqiptare

Morfodinamika

“Ndërkombëtarët”

NGA PROF. ALBERT DOJA*

Në shtator të vitit2017, pasi u emërova në një postvizitues në Qen-

drën e Studimeve Europianetë Univesitetit Harvard, patagjithashtu nderin të jem ipari që hapa Serinë eligjëratave të shkollarëvevizitues me një fjalë përparakomunitetin akademik tëHarvardit mbi përdorimin enjë qasjeje morfodinamikepër të kartografuar trans-formimet identitare,pikëtakimet kulturore dhezhvillimin e vleravethemelore, gjë që më bën tëndihem njëherazi shumë inderuar dhe shumë mirën-johës që jam pjesë e komu-nitetit intelektual të Har-vardit.

Dy javë më parë, kur nëfund të ditës së vënies nëpost të shkollarëve vizituestë Harvardit, shkuam tëshohim se çfarë do të thotëpër një student fillestar tëprekë këmbët e John Har-vard, erdha në Harvardnëpërmjet MassachusettsAvenue dhe në fillim u nda-la në Massachusetts Insti-tute of Technology. Besoj seështë e panevojshme të tre-gohet se sa shumë gjërabëhen, si këtu dhe atje, mbiteorinë kuantike, in-teligjencën artificiale, apo “tëardhmet antropologjike”, përtë përmendur vetëm titullin enjë libri nga Michael Fischer,profesor i antropologjisë nëMIT. Nëse lëviz nga një lagjenë tjetrën, mendja është vazh-dimisht në një stuhi qëmund të shtyjë kufijtë e tëkuptuarit dhe të perfor-mancës njerëzore.

Si një antropolog me shkollimdhe mendje franceze, nuk mundtë mos më kujtohet një pyetje epaharrueshme nga Marvin Min-sky dhe libri i tij Shoqëria emendjes: “Cili është ai marifetmagjik që na bën inteligjentë?”dhe fare natyrshëm e gjeta vet-en duke pyetur: Cili është aimarifet magjik që përbën hu-lumtimin që po bëj? Cili është aimarifet magjik që e bën politikënidentitare aq të fuqishme? Dukeparafrazuar Marvin Minsky,marifeti është se nuk ka marifet!Hulumtimi që po bëj si dhe fuqiae politikës identitare apo rëndë-sia e populizmit që po merrshumë nga debatet tona në ditëte sotme, siç e pamë javën e kalu-ar në Harvard, rrjedhin nga di-versiteti i madh i mendjeve tënjerëzve, jo nga ndonjë parim,vlerë, ide, apo motivim i vetëmdhe i përsosur. Veprimet dhe ven-dimet e njerëzve, si dhe kërkimishkencor që bën çdonjëri prejnesh, “lindin nga konfliktet dhenegocimet në mes shoqërive tëproceseve që vazhdimisht sfi-dojnë njëri-tjetrin”.

Ndër shumë të tjera, revolu-cioni kognitiv është tashmë njëpërpjekje ndërdisiplinore bash-këkohore për t’u dhënë përgjigjeshkencore pyetjeve të hershmeepistemologjike. Ky revolucionlindi pikërisht këtu në Harvarddhe MIT, në këtë mjedis intelek-tualisht stimulues, si një lëvizjee rëndësishme intelektuale mesdisa etërve të famshëm, sh-kencëtarët kompjuterikë Her-bert Simon dhe Marvin Minsky,psikologët George Miller dhe Jer-ome Bruner, gjuhëtari NoamChomsky dhe antropologufrancez Claude Lévi-Strauss.

VVVVVijon në fijon në fijon në fijon në fijon në faqen 14aqen 14aqen 14aqen 14aqen 14

*Fjalë e dhënë në*Fjalë e dhënë në*Fjalë e dhënë në*Fjalë e dhënë në*Fjalë e dhënë nëUniversitetin Harvard,Universitetin Harvard,Universitetin Harvard,Universitetin Harvard,Universitetin Harvard,20 shtator 2017.20 shtator 2017.20 shtator 2017.20 shtator 2017.20 shtator 2017.

Në këtë numër: PROFESOR ALBERT DOJA REFERON NË HARVARD PËR MORFODINAMIKËN SOCIALE; MIMOZA HYSA SHKRUANPËR MONTALEN DHE “RASTET”; AGRON SHALA PËR STANLEY KUBRICK DHE SHQIPTARËT; FILMI I RI I PLUTON VASIT; FERIDAPAPLEKA SJELL POEMËN “MAHABHARATA” – SI NJË ARKETIP INDOEUROPIAN ETJ…

SOCIALE

E diel 11 Mars 201814 -KULTUROLOGJIA

AARGUMENT

Disa nga arritjet e Lévi-Strauss mund të thuhet se kanë hartuar, brenda antropologjisë, parametrat filozofikë të njëpreokupimi në rritje me çështjet e kontekstualizimit dhe refleksivitetit përballë koherencës në rënie të meta-narrativësdhe teorive të mëdha, si dhe me çështjet e shqetësimit dhe angazhimit politik në epokën post-koloniale...

NGA PROF. ALBERT DOJA*

VVVVVijon ngijon ngijon ngijon ngijon nga fa fa fa fa faqja 13aqja 13aqja 13aqja 13aqja 13

TRASHËGIMIALÉVI-STRAUSS

Për Lévi-Strauss, meqenëse tru-ri njerëzor është në vetvete njëobjekt i natyrës dhe meqënëse aiështë në thelb i njëjtë përgjatë spe-cies Homo sapiens, na duhet të supo-zojmë se kur përftohen produktetkulturore, ky proces duhet t’u japëatyre edhe disa karakteristikauniversale apo natyrore të vetëtrurit. Kështu, nëpërmjet hulum-timet të strukturave elementare tëdukurive kulturore, bëjmë edhezbulime rreth natyrës së njeriut.Kategoritë verbale ofrojnë një me-kanizëm nëpërmjet të cilit karak-teristikat strukturore universaletë trurit njerëzor shndërrohen nëkarakteristika strukturore uni-versale të kulturës njerëzore. Nëkëtë mënyrë, formimi i kategorivetek qeniet njerëzore ndjek rrugënatyrore universale. Kjo nuk do tëthotë se gjithnjë dhe kudo gjithç-ka duhet të ndodhë në të njëjtënmënyrë, por truri i njeriut ështëndërtuar në mënyrë të tillë që ësh-të i predispozuar të zhvillojë kate-gori të një lloji të veçantë në njëmënyrë të veçantë.

Jo vetëm çështjet episte-mologjike të dijes antropologjike,por edhe konceptimi etik i punëssë antropologut është vazhdimishti pranishëm në të gjithë veprën eLévi-Strauss, në dimensionet on-tologjike, etiologjike dhe shpëtuese,pasi ai është marrë si me natyrënedhe me denatyrimin e njerëzisëdhe të shoqërisë, duke u përpjekurtë gjejë mjetet, apo duke treguarmungesën e mjeteve, për të lehtë-suar të këqijat. Por është shkath-tësia dhe talenti i tij që kanë mun-dur të krijojnë themelet teorike tënjë kontributi revolucionar, sa sh-kencor edhe humanist, përantropologjinë e përgjithshme.

Në kundërshtim me idetë epërhapura nga kritikët e tij, paknga interesat etike, metodologjikeapo epistemologjike të kohëve tëfundit i kanë shpëtuar marrjesparasysh, mirëkuptimit apo an-gazhimit të Lévi-Strauss. Korpusi iveprës së tij është shumë i gjerë dhegjithëpërfshirës, duke përfshirëmetodologjinë, filozofinë, historinë,humanizmin, mitologjinë, gjuhës-inë, estetikën, njohjen dhe arsy-etimin. Në të vërtetë, Lévi-Strausska parashikuar dhe bërë thirrje përardhjen apo shfaqjen e asaj që unëbesoj se duhet të jetë e ardhmja enjë antropologjie teorike. Ai ështëpërshëndetur si “Hero i kohëssonë”, nga Susan Sontag dheshumë të tjerë që nga fillimi i viteve1960, ndërsa vizioni dhe ambicia etij ishte të sigurojë një episte-mologji të re dhe një etikë të re, njëqasje të re ndaj metodologjisë dhenjë vetëdije të re globale.

Kur kam rishqyrtuar disa vjetmë parë debatin e vjetër midis Der-rida dhe Lévi-Strauss për vendin e

shkrimit në shoqëri, kam arriturnë një përfundim si shumë të tjerë,sipas të cilit na duhet të pyesim nëmënyrë legjitime se deri në çfarëmasë, të paktën në imagjinatën pop-ullore, një version i shtrembëruari strukturalizmit dhe i shpikur ret-rospektivisht nga post-struktural-istët i ka zënë vendin së vërtetës.Antropologjia merret sot me çësh-tjet e politikës identitare, migri-meve, sëmundjeve, urisë, varfërisë,feminizmit, refleksivitetit, korrup-sionit, illiberalizmit, globalizmit,konflikteve etnike, luftërave civile,të drejtave të njeriut, aktivizmitkulturor, fundamentalizmit, ter-rorizmit dhe me shumë tema tëtjera. Vështirë që një përpjekje përtë rikthyer Lévi-Strauss në njëpozitë qendrore të jetë e rëndë-sishme në mënyrë të menjëher-shme për të gjitha këto çështje sho-qërore dhe politike. Megjithatë, ësh-të e mundur të tregohet seantropologjia strukturale mund të

të menduar e vepruar ndryshe, si-domos për sa u përket grave, siç dota zhvillova në disa nga studimet emija të mëvonshme.

Ndoshta përsëri, ai nuk i ka dëg-juar veçse për mirësjellje idetë emia akoma të papërpunuara siduhet në atë kohë, sidomos kur ikam folur mbi mundësinë e njëanalize kritike të raportit interak-tiv midis strukturës dhe agjencisëapo aftësisë vepruese njerëzore përtë kuptuar ndikimin e ideologjisëdhe kulturës si vegla të pushtetitdhe hegjemonisë politike. Pa dy-shim! Megjithatë, guess what?Edhe sot më duket e pabesueshme,kur gjatë një takimi tjetër afrodhjetë vjet më vonë, ai jo vetëm

nuk kishte harruar asgjë nga çkai kisha thënë dhjetë vjet të shkuara,por nuk mund ta harroj se si nëmënyrë të pagabueshme ai marikujtoi pozicionin tim teorik dukemë inkurajuar përsëri me pothua-jse të njëjtat terma. Diskutimin ekemi vazhduar së bashku në vitete mëpasme përmes disa letërkëm-bimesh.

Megjithatë, edhe unë mbeta njëdishepull “i paqëndrueshëm”. Kapasur një kohë gjatë trajnimit timantropologjik, kur i shkolluar nëFrancë në fillim të viteve 1990, Lévi-Strauss më dukej njëkohësisht safrymëzues edhe tmerrues, gjë që nëfund më bindi për superioritetin egjithë çka kisha mësuar. Në fazën e

ardhshme, pasi në vitin 2000 utransferova në Angli për të filluarsi Ligjërues në Universitetin e Hul-lit dhe më pas në Irlandë si Drej-tues kërkimor në Universitetin eLimerickut, gjithë njohuritë e miaantropologjike të fituara në tra-ditën franceze të antropologjisë usfiduan aq shumë nga qasjet eshumta post-moderne anglo-ameri-kane të kohës sa arrita deri në atëpikë sa të më duhej të mësoja gjithç-ka nga fillimi. Por bashkë mepjekurinë akademike, arrita të kup-toj se tek Lévi-Strauss ka ndoshtamë shumë të vërteta në anën emëvonshme sesa në anën e më-parshme të formimit timantropologjik. Ndoshta disa aspe-kte të teorisë së Lévi-Strauss mundtë avancohen si një metodologji ezbatueshme që të na ndihmojë tëndërtojmë qasje inovativeantropologjike të agjencisë dhe poli-tikës në histori, në kulturë dhe nëshoqëri.QASJA MORFODINAMIKE

Një nga idetë më të fuqishme tëLévi-Strauss është përshkrimi imekanizmit gjenerues të miteve nëbazë të tërësisë së transformimevetë tyre. Në të menduarit mitik,transformimet themelore që Lévi-Strauss ka dalluar midis një num-ri karakteresh apo termash tëmiteve dhe numrit të madh të roleveapo funksioneve të tyre të mund-shme kontrollohen me anë të njëmarrëdhënieje të veçantë që ai for-muloi në mënyrë kanonike për tëtreguar mënyrën se si mund të rro-ken transformimet e miteve. Kon-cepti i formulimit kanonik të Lévi-Strauss që artikulon dinamikëntransformuese të rrjeteve mitiketejkalon një marrëdhënie të thjesh-të analogjike për t’u kthyer në njëekuacion kuadratik të tipit Fx(a) :Fx(a) :Fx(a) :Fx(a) :Fx(a) :Fy(b) :: Fx(b) : FaFy(b) :: Fx(b) : FaFy(b) :: Fx(b) : FaFy(b) :: Fx(b) : FaFy(b) :: Fx(b) : Fa11111(y)(y)(y)(y)(y), që artikulonnjë homologji dinamike midis ele-menteve kuptimplotë dhe funk-sioneve të tyre propozicionale. Kyformulim bëri të mundur që Lévi-Strauss të zbulojë një lloj me-kanizmi logjik të mirëfilltë, që gjen-eron domethënie pa fund brendarrjeteve të caktuara mitike.

Në një ekuacion kuadratik tëkëtij lloji, virtytet gjeneruese tëasaj që quhet “përdredhje e dyfish-të” transformuese në studiminstruktural të miteve nënkuptojnëdy kushte të brendshme të formal-izimit kanonik. Sipas Lévi-Strauss,një formulim i këtij lloji pasqyronnjë grup transformimesh në tëcilat supozohet se ekziston njëlidhje ekuivalence mes dy situatavetë përcaktuara respektivisht nganjë përmbysje e termave dhe mar-rëdhënieve, me kusht që një ngatermet karakterizuese të zëvendë-sohet nga termi i kundërt dhe qënjë inversion korrelativ të kryhetmidis vlerës funksionale dhe vlerëskarakterizuese të dy prej element-eve.

Pasi metoda e studimit struk-tural të miteve u bë e njhur në vitin1955, virtytet gjeneruese të së ash-tuquajturës “përdredhje e dyfish-të” e transformimeve kanonikekanë mbetur të pakuptueshme përnjë kohë të gjatë. Lévi-Strausspothuajse asnjëherë nuk ka për-mendur shprehimisht formulimine tij të dinamikës transformuese,edhe pse kjo ishte e nënkuptuar

MorfodinamikaSOCIALE

shpjegojë në mënyrë novatoreshumë më tepër sesa dinamikën esistemeve shoqërore dhe prak-tikalitetin e praktikave konkur-ruese dhe strategjike.

Disa nga arritjet e Lévi-Straussmund të thuhet se kanë hartuar,brenda antropologjisë, parametratfilozofikë të një preokupimi në rritjeme çështjet e kontekstualizimit dherefleksivitetit përballë koherencësnë rënie të meta-narrativës dheteorive të mëdha, si dhe me çësht-jet e shqetësimit dhe angazhimitpolitik në epokën post-koloniale.Prandaj mund të jem në rregull tëpohoj se Lévi-Strauss ka përdorurargumente strukturale në mënyrëkoherente dhe korrekte për të anal-izuar rendin kulturor dhe karak-terin e tij të përkohshëm, jo vetëmnëpërmjet koncepteve të entropisëdhe pakthyeshmërisë, por s’ështëpër t’u çuditur, edhe vetë-refleksiv-itetit dhe dekonstruktimit, apondoshta më mirë “shpërpërjes” (dis-solution), sipas termit të përdorurprej tij.

Kam qenë mjaft me fat dhe nukmund të mos kujtoj, siç e kam thënëedhe gjetiu, kur kam pasurmundësinë të takoj Lévi-Strausspër herë të parë. Sapo kisha mbër-ritur në Paris dhe Laboratori iAntropologjisë Sociale ku kisha fil-luar studimet e doktoratës organi-zonte një pritje në sallën impresio-nante të Bibliotekës, apo një pot siçthuhet në të folmen zhargon nëfrengjisht. Unë iu afrova dhe u për-poqa t’i tregoja disa të dhëna kul-turore shqiptare në një mënyrëshumë tipike, me fjalë të tjera dukemenduar fare zakonshëm se kishadiçka për të treguar që mund tëtërhiqte interesin e tij. Më kujto-

het që ishte diçka mbi motiv-et e baladave legjendare,këngët e kreshnikëve, nor-mat zakonore, organiziminshoqëror të shoqërisë sh-qiptare e të tjera si këto. Nëkëtë kontekst specifik, këtokanë të bëjnë me një moralspecifik të bazuar në njëideologji kulturore specifikeqë lidhet me nderin e familjesdhe vlera shoqërore specifiketë pastërtisë së gjakut. Vërtet,ai i kushtoi vëmendje tëveçantë çështjes sime, me sa

duket thjesht për mirësjellje, porunë i mbetem mirënjohës përinkurajimin e tij ndaj pikëpamjessime teorizuese, në fakt mjaft atip-ike qysh në atë kohë por që do tazhvilloja më vonë.

Në fakt i kam folur për mundës-inë e lidhjes së këtyre të dhënavekulturore me teorinë e ndalimit tëincestit dhe me analizën struk-turale të miteve për të dalë tek as-pektet e fshehura ideologjike dhekarakterin politikisht instrumen-tal të vlerave shoqërore si morali ibesës. Nëse lëmë mënjanë karakter-izimin e disa komentatorëve të kotë-sive intelektuale franceze, së bash-ku me fiksimet amerikane pas njëpuritanizmi të verbër, ajo që thoshakishte të bënte me aktivizmin in-strumental dhe të qëllimshëm tëkësaj ideologjie specifike të nderitnë situata shoqërore specifike, sikonflikti etnik apo lufta për mbi-jetesë, qëllimi i vetëm i së cilës mëdukej se ishte thjesht pengimi për

Albert Doja

E diel 11 Mars 2018 - 15STUDIMI

PPOEZIA

Për poemën “Mahabharata”, modeli i komenterit mitik kaqenë lehtësisht i kuptueshëm, po të nisemi nga origjina mi-tike e heronjve të rëndësishëm si gruaja e përbashkët, vëllaii madh, babai dhe dy vëllezërit e tij. E mbinatyrshmja atyështë një çelës për të zbërthyer shumë enigma…

në punimet masive të serisë së tijMitologjiket, të botuara midisviteve 1964-1971. Parimet morfodi-namike të transformimeve kanon-ike u operacionalizuan në mënyrëeksplicite vetëm në studimet e tijmë të fundit në vitet 1985-1991. Porkjo nuk do të thotë se Lévi-Straussnuk i ka kuptuar teoritë e veta,apo se vetëm matematikanët eavancuar mund ta bëjnë këtë.Përkundrazi, në radhë të parë naduhet të pyesim veten se ku duhett’i çojë kjo antropologët, nësebëhemi të vetëdijshëm se na duhejtë presim që përparimi i dijes nëmatematikën cilësore, duke fillu-ar nga viti 1972, të përparonte nëmënyrë të mjaftueshme për të kup-tuar teoritë e Lévi-Strauss.Veçanërisht, pasi modelet e tij teor-ike janë bërë jo vetëm të kup-tueshme, por tashmë pranohen sei kanë paraprirë formalizimit tëmodeleve katastrofike në matem-atikën e re morfodinamike.

Çka është më e rëndësishme, qëtë ndodhë një operacion katastro-fik i këtij lloji, vetë ideja e mar-rëdhënieve kanonike kërkon njëkusht të tretë operativ, i cili ështëi jashtëm ndaj formalizimit kanon-ik. Në të gjitha rastet, kjo shpre-het si domosdoshmëri e tejkalimit

mënyrat në të cilat marrëdhënietshoqërore gjithnjë e më shumëndërmjetësohen dhe implikohen nëprocese më të gjera politike.

Në këtë vazhdë, ideja ime ështëtë argumentoj se kërkesa e një kush-ti kufizues për formalizimin kanon-ik mund të parashikojë aktiviziminligjërimor të një ideologjie të veçantëkulturore që vepron si një agjenci efshehtë e politikës instrumentale.Qëllimi është të zhvilloj një modelneo-struktural të formalizimitkanonik bazuar në analizën diskur-sive dhe morfodinamikën transfor-muese. Modeli i ri niset nga opera-cionet matematikore abstrakte dherregullat e zhvillimit të transformi-meve kanonike të sugjeruara ngaLévi-Strauss për studimin struk-tural të miteve, që bën të domos-doshme izolimin e një mekanizmianalitik si kusht kufizues për vali-dimin matematikor. Ky mekanizëmmund të ilustrohet shkurtimisht nëdisa raste të projekteve kërkimoretashmë të kryera apo në vazhdim.ACTIVIZMI KULTUROR

Një çështje që haset rëndom nëetnografinë ballkanike, sidomos nëetnografinë shqiptare, është pikë-pamja që lidh tiparet kulturore pa-triarkale me nivele të larta të lind-shmërisë, me struktura komplekse

Nga Feride Papleka

Endrra për origjinën eligjërimit, për një gjuhëmeme të gjuhëve, kapushtuar shumë mend-

je të shquara të gjenisë njerëzorenë epokën moderne të ndriçuarsidomos nga filozofia material-iste. Janë bërë shpjegime kraha-suese për pjesë dhe për tërësi tëkrijimeve të lashta, për mi-tologjitë si dhe për strukturatkonceptuale të tyre. Përqasjetedhe në fushën e organizimeveshoqërore, ekonomike e politike,kanë çuar në përfundimin shken-cor se në grupe të mëdha popul-latash të Europës së sotme dhetë atyre të një pjese të Azisë, kapasur marrëdhënie të ngushta eafri të tilla gjuhësore qëvërtetojnë idenë se ata rrjedhinnga i njëjti trung i përbashkët.Gjuhëtarët ia kanë lënë in-doeuropianishtes zanorëzimin etheksuar të sanskrites qëmbahet si gjuha më e lashtë pas-indoeuropiane.Në veprën madhore Mite dheepope e plotë, botuar në Parismë 1973 e që është deri më sotsinteza më e lartë e mendimit nëkëtë fushë, francezi ZhorzhDymezil (George Dumezil), njënga gjenitë e studimeve kraha-suese, me vrojtime gjuhësore,mitologjike e fetare ka vërtetu-ar idenë se besimet indoeuropi-ane paraqesin një strukturë tënjëjtë trifunksionale të hierarki-zuar : pushtet shpirtëror, fuqidhe pjellori. Kjo ideologjitripjesëshe pasqyrohet nëshumë kultura, si bie fjalasistemi i kastave në Indi : Brah-mans - priftër, ksatriya (kshatria)-luftëtarë, vaissya (vaisia) - bujqe blegtorë ; triada hyjnore aporrëfimi i lindjes së Romës me trepërbërësit paraekzistues si :pro-toromakët e Romulit, etruskët eLuc(k)umanit, sabinët e TitusTatiusit; për këtë të fundit bëhetedhe një shpjegim paralel mi-tologjik i ideologjisë treshe :Ju-piteri (kryeperëndia), Marsi(perëndia e luftës) dhe Quirinu-si (perëndia e punës) ; pastajjepet historia e gjatë e tri famil-jeve te pasardhësit e tyre osetënë zemër të Kaukazit të Veriut ;historia e lashtë epike te Irani-anët e Azisë etj. Duke parë çiftete fjalëve që janë gati të njëjta nëdisa gjuhë të trungut indoeuro-pian dhe në gjuhën sanskrite si :ambrozi (pije zotash) - amrta ;Centaur (kafshë mitologjike) -

njerëz janë në marrëdhënie tënatyrshme. Këtë do ta shohim mëvonë te Iliada, te Eneida, ose tendonjë krijim tjetër.Subjekti mitik është ky : MbretiPandu vdes. Ai ka dy gra dhe pesëdjem që janë ngjizur me zota tëndryshëm. Ata quhen: Youdistira,që simbolizon çinteresimin ; Bhi-ma, që simbolizon dëshirën dheinteresimin mondan ; Arzhuna, qësimbolizon përpjekjen për të bash-kuar çinteresimin me frytsh-mërinë e detyrës ; binjakët Naku-la dhe Sahadeva, që simbolizojnëklasat e punës. Familja Pandavakërcënohet nga një familje tjetër enjë gjaku me të dhe detyrohet tëshkojë syrgjyn; ajo kthehet pasdisa vjetësh për të luftuar. Në mba-rim të betejës kemi një llojapokalipsi të vërtetë, një krizëkozmike që mund të sjellë fundin ebotës. Por mbetet një prejvëllezërve që në agoni u lë nipërvemësime për mbretërimin, lirinë dheshpresën. Rregulli vendoset dhevëllezërit Pandava ngjiten në qiell.Futja e mitologjisë në epope ështënjë moment i rëndësishëm nëmendësinë krijuese të autorit kole-ktiv. Për një indian është e mund-shme dhe mrekulli hyjnore njëluftë ku marrin pjesë njerëzgjysëm të perëndishëm dhe perën-di. Struktura mitike e perëndivefunksionale dhe struktura epike engjarjes aty është themelore e përrrjedhojë e para ka krijuar tëdytën me një lloj projektimi në pla-nin njerëzor. Gjithçka që ështëvërejtur në sjelljen e pesëvëllezërve, tregon përshtatjen metri funksionet kryesore, harmoniae të cilave siguron një jetë nor-male.Mahabharata është përshkrimi megjuhë artistike i një sistemi të gjerëpërfaqësimesh mitike në botën enjerëzve. Ajo mund të përkthehetedhe Rrëfim për Bharatën dheparaqet gjer në fund dramën e njëtrungu antik, i cili jetoi në luginëne Indusit. Në gjuhën indi, që ështëgjuha kombëtare e Bashkimit in-dian, Indisë i thonë edhe Bharat.Kjo histori është një moment nëjetën e pasardhësve të Vishnusë,si perëndia më e lartë në panteo-nin e besimeve indiane. Vepra, ecila është menduar mirë dhe ështëpunuar nga specialistë të ditur etë talentuar, të cilët kanë shfrytë-zuar mundësitë e mëdha që jeptelënda mitike, i përgjigjet një mbëh-ie që tejkalon letërsinë, duke bërëjetëshkrimin e disa brezave. Tëkundërtat çojnë në zhvendosjen enjë krize të fundbotshme (eska-

Gandarva ; Uran (zot dhe planet) -Varuna ; flamen (prift në gjuhëtnordike) - brahman etj., afriashndërrohet në një status shken-cor të origjinës indoeuropiane.Dymezil, specialist i besimeve fe-tare dhe i mitologjisë indoeuropi-ane botoi fillimisht librat Mitetdhe perënditë gjermanike, (1939) ;Mitra-Varuna, 1940 ; Perënditëindo-europiane, 1952 ; Ideologjiatrifuksionale e popujve indo-euro-pianë, 1968; Tipe epikë indo-euro-pianë, 1971, Histori romake, 1972,Mite dhe epope, 1973...

*Në pjesën e parë të librit të madhMite dhe epope, me metodën kra-hasuese, si pararendësi i analizësstrukturaliste, ai studion filli-misht poemën Mahabharata, fjalëpër fjalë në sanskritisht Lufta emadhe e Bharatas. Ajo është poe-ma më e gjatë që është krijuar nëIndi dhe një nga poemat më të gja-ta të letërsisë, me rreth 120 000paragrafe, e ndarë në 19 libra, qëngjitet deri në epokën vedike, dh-jetë shekuj e ca para erës sonë, dhevazhdon deri në shekullin VI.Duke qenë historia e famshme epasardhësve të Bharatas, aty tre-gohet në mënyrë heroike dhe lir-ike aventura e pesë vëllezërve. Kjopoemë gjigante, në fakt, është njëpjesë e epopesë së madhe të push-timit dhe zhvendosjes së tribuveindoeuropiane në pellgun indian,të konflikteve të së tyre tëbrendshme e të luftës që duhej tëzhvillonin ata kundër tribuve dra-vidiane që mbulonin atëherë terri-torin. Filologjike apo historikeqoftë, kritika letrare nuk mund tëzbatohet në tërësinë e këtij kriji-mi përbindësh. Poema me subjek-tin e dramës familjare të trebrezave është në të vërtetë si njësagë moderne. A është histori ezbukuruar apo fiksion i pastër ?Kjo pyetje bëhet në çdo vend ku ajoështë përkthyer si rrëfim i his-torisë së kohëve pa arkivë. Ngjar-ja i përket një epoke ku perëndi dhe

të një kufiri, të përcaktuar në ter-ma hapësinore, kohore, territori-ale, ekologjike, gjuhësore, kultur-ore, shoqërore, apo terma të tjerë,por që gjithmonë është një kushtkufizues në kuptimin matematikor,d.m.th. që kërkohet të përmbushetnë kufirin e një fushe topologjike kuduhet të zgjidhen një sërë ekua-cionesh diferenciale. Lévi-Strausska konsideruar operacione katas-trofike që kërkojnë një kusht kufi-zues të këtij lloji si të rëndësishmepër përcaktimin e zgjidhjeve matem-atikore të problemeve të ndryshmemitike. Në të vërtetë, një sërë varia-cionesh të qenësishme në mitet e njëpopulli të caktuar nuk mund të kup-tohen plotësisht pa kaluar nëpërmitet që i përkasin një populli tjetër,të cilët janë në një marrëdhënietransformimi të kundërt me tëparët.

Zbulimi i madh i Lévi-Straussbëri të mundur që antropologjiastrukturale të kapërcejë logjikën ekundërshtive binare, në të cilat ajoshumë shpesh reduktohet me kokë-fortësi, për t’u shndërruar në njëdinamikë morfogjenetike. Në njëkuptim të gjerë, ndërkohë që kate-goritë kryesore të zhvilluara ngaLévi-Strauss janë të mishëruara nëobjektet antropologjike që ai ka stu-diuar (mitet dhe rrjetet mitike), atokanë potencial të përdoren nëmënyrë të dobishme dhe kritike nëfusha të tjera nëse ndryshohen rrën-jësisht. Shumë studime kanëtreguar se analiza strukturale e in-iciuar nga Lévi-Strauss mund tëshpjegojë në mënyrë novatore

të familjes së zgjeruar, me modele tëngurta martesore, apo me mitet dheideologjitë kulturore të nderit e tëgjakut. Veçanërisht ndërtimiideologjik i mitit të fëmijëve tëshumtë brenda të ashtuquajturavestruktura klanore të familjes sh-qiptare të supozuar patriarkale për-cillet rëndom në shkrimet studi-more apo në mediat dhe opinionet estereotipizuara. Pa u ndalur këtupër të vënë në dyshim nëse sistemifamiljar shqiptar është patriarkalapo jo, duket se mitet kulturoredhe ideologjitë e lidhura me mar-rëdhëniet patrilineare u vishenpraktikave patriarkale. Shumëkomentatorë supozojnë me shumëmendjelehtësi se gjuha dhe ligjë-rimet patriarkale që mbështesinsimbolikisht marrëdhëniet patri-lineare rezultojnë në mënyrë tënjëtrajtshme në pasoja dhe prak-tika që thjesht sendërtohen si pa-triarkale.

VVVVVijonijonijonijonijon

*Fjalë e dhënë në UniversitetinHarvard, 20 shtator 2017.Përktheu nga anglishtjaPërktheu nga anglishtjaPërktheu nga anglishtjaPërktheu nga anglishtjaPërktheu nga anglishtjaEnika Abazi.Enika Abazi.Enika Abazi.Enika Abazi.Enika Abazi.Marrë nga “Social Morphodynam-

ics: Mapping Identity Transforma-tions, Cultural Encounters, and theEvolution of Core Values.” Social Epis-temology Review and Reply Collec-tive, vol. 7, no. 1 (2018), pp. 14-25. ht-tps://wp.me/p1Bfg0-3Sz.

*Anëtar i Akademisë së Shkencavetë Shqipërisë.

Profesor titullar, Universiteti iLillës, France.

Profesor vizitues, Universiteti Har-vard.

Europa ime: poema“Mahabharata” - njëarketip indoeuropian

-vështrim retrospektiv-

Vijon në faqen 20

E diel 11 Mars 201816 -LETËRSIA KLASIKE

AARGUMENT

Përkthyesja e njohur Mimoza Hysa na sjell historinë e parrëfyer të vëllimit “Rastet”, ardhur në shqip prej saj... Në respekttë figurës së poetit, Irma Brandeis ia dorëzoi letërkëmbimin në vitin 1983 Kabinetit Vieusseux në Firence, me të drejtën ebotimit vetëm pas njëzet vitesh, kur një pjesë e mirë e miqve dhe shokëve të poetit nuk do të ishin më në jetë. Dhe ashtundodhi, libri doli në shtyp më 2006 dhe u kthye shpejt në një objekt studimi nga kritika letrare, e cila e shfrytëzoi edhe simundësi për një riinterpretim të veprës së autorit, e sidomos të vëllimit “Rastet”, - shkruan ajo...

NGA MIMOZA HYSA

“E dashur Irma,letrat e tua janë një thesar aq i

çmuar për mua sa druhem t’i lex-oj për së dyti.

I mbaj të kyçura në sirtar…Filozofia ime?Nuk kam asnjë të tillë,Kanë sajuar lloj-lloj filozofish

prej vargjeve të mia, por ia fusinkot.

Për mua poezia është çështjekujtese dhe dhimbjeje.

Të bësh bashkë sa më tepër kuj-time dhe brenga që të mundeshdhe të përdorësh formën më tëbrendshme dhe më të drejtëpër-drejtë.

Nuk kam pikë fantazie: më du-hen vite për të mbledhur njëgrusht poezish.

Hedhja në letër pastaj është errufeshme; shpesh është punëminutash.”

Këtë letër Montale ia niste sëdashurës, studiueses amerikane,Irma Brandeis, më 5 dhjetor 1933,pikërisht në kohën kur shkru-ante “Rastet”, të interpretuar prejkritikëve me një qasje struktural-iste e semiotike. Botimi për herëtë parë i 156 letrave, të shkruaranga viti 1933 deri në vitin 1939, kashkaktuar një kthesë në mendi-min kritik montalian lidhur meinterpretimin e poezive të shkru-ara gjatë kësaj periudhe, eveçanërisht të këngëtores sëdashurisë të titulluar Motete. Pocila ishte Irma Brandeis? Çfarëpërfaqësonte ajo për poetin? Le tëbëjmë një udhëtim mes datave tëletrave dhe krijimeve duke urrekur të sjellim një interpretimpërtej letrares.

Klicia (Clizia), apo Irma reale,qe diçka më tepër për Montalen,se Beatriçja për Danten, Laura përPetrarkën apo Silvia për Leopar-din. Më tepër se një grua engjëll,Irma ishte një grua e pavarur, earrirë në karrierë, shumë më evendosur në lidhjen e saj se vetëMontale. Vajzë e zgjuar, njohëse eshumë gjuhëve, me prejardhje nganjë familje e pasur me origjinë he-breje, e rritur në Nju-Jork, e dashu-ruar pas letërsisë italiane dheadhuruese e poezisë së Montalesnë veçanti. Poeti e takoi Irmën më15 korrik të 1933-it, në kohën kurishte tridhjetë e gjashtë vjeç dhedrejtonte Kabinetin Vieusseux nëFirence.

“Veshur me shije (…), shumë ithjeshtë, më tepër i shëmtuar, mad-je si pa yndyrë” i shkruante Irmanjë mikut të saj, “një tridh-jetëvjeçar i plakur para kohe, porpoezia e tij më lë pa fjalë”. Mon-tale, në përshkrimin e Irmës, ësh-të njeriu prej të cilit “as dhjetëfjalë nuk arrin t’ia mbash mendprej bisedës”, por që i pëlqen pikër-isht se krijimtaria e tij nuk ka pikëlidhje me të si njeri”. Takohenshpesh atë verë, në kafene, nërestorante, në lulishte e përgjatëlumit Arno, por gjithnjë në sho-qëri me miq të përbashkët. Letër-

sia është ura lidhëse dhe biseda ezakonshme mes të dyve. Flasinpër Ezra Pound-in, T.S. Eliot-in,për Anglinë, Amerikën dhe Ital-inë.

Më 5 shtator 1933, në dhomënnumër 9 të Pensionit Annalena nërrugën Romana, dy të dashuruar-it do të kalojnë natën e parë të pa-sionit të përmendur dendur nëletrat e Montales si “oazi jetësh-kurtër” që e mban gjallë. Më paslargimi i dhimbshëm dhe letrat etensionuara të poetit ku ndihetpesha e mëdyshjes për t’u shpërn-gulur në Amerikë e për t’u bash-kuar me të dashurën. Nis kështunjë marrëdhënie e vështirë ku ndi-het pasiguria e Montales për t’ushkëputur nga “robëria” e vull-netshme e Drusilës, të ashtuquaj-tur “Mosca” (Miza), “një insekt idashur”, siç e quan ai, me të cilënështë lidhur dhe do të kalojë gjithëjetën e tij. Edhe pse Montale nuk epërmend, hija e Drusilës fillon tëndihet mes çiftit.

Pas ndarjes së parë, kur Irmalargohet për në Amerikë, ështëshkruar pikërisht një nga poezitëmë të bukura të vëllimi “Rastet”:“Ti e di: duhet të të humbas, pornuk mundem”:

Ti e di: duhet të të humbas po nukmundem.

Si një e shtënë e matur mirë mëshkund

çdo vepër, çdo britmë si dhe fry-ma

e kripur që vërshonnga skelat dhe e nxin pranverëne Sotoripës.

Vend hekurishtesh e direkëshsi pyll në pluhurimën e muzgut.Një zukamë e zvarrë vjen nga jashtë,gërvisht si thua në xham. Kërkoj

shenjëne humbur, të vetmin peng që tima pate falë.E ferri është i sigurt.

Gjurmët e kësaj jete të trazuarndihen tërthorazi në dëshirën përtë krijuar një shteg shpëtimi nëpoezinë e këtyre viteve dhe viza-timin e Irmës si engjëll shpëtimtar.Në një letër të datës 7 gusht, Mon-tale i parashtron së dashurëszgjedhjet për të ardhmen e tyre: “1.Irma vjen të jetojë në Europë; 2.Arsenio (personazhi i një prejpoezive të Montales përmes të cil-it nënkupton veten) shkon të je-

tojë në U.S.A. (e vështirë!); 3. Irmadhe Arsenio takohen çdo verë nëEuropë (dimra të tmerrshëm!!); 4.Arsenio harrohet dhe përfundoni rrënuar. Zgjidh, e shtrenjta imeIrma”. Po, në të vërtetë, nuk ësh-të Irma ajo që duhet të zgjedhë.

I gjithë cikli i dytë “Moteti” ivëllimit “Rastet” duke përjashtu-ar vetëm dy krijime të vitit 1934 tëfrymëzuara nga Maria Rosa So-lari, është shkruar gjatë peri-udhës së përjetimit të dashurisënë largësi për Irma Brandeisin.

Ndërkohë që po gjatë kësaj pe-riudhe, në vitin 1936, Irma Bran-deisi boton në Amerikë një sh-krim kritik lidhur me poezinë eMontales me titullin “An ItalianLetter. Eugenio Montale”.

Përgjatë këtij harku kohor, nga1934 deri më 1938, kur gjejnë ras-tin të takohen për herë të fundit,dy të dashuruarit shkëmbejnëletra, urime për Vitin e Ri e Krish-tlindjet, kërkesa e ankesa të ndry-shme, deri dhe deklarata patetiketë tilla si kjo: “Nëse nuk më do,mos e vrit mendjen më për muadhe mos iu përgjigj letrave qëmund të të nis, e as mos i lexo, nësenuk do; por më le të paktën ta gën-jej mendjes se vlej ende diçka përdikë.”

Të kësaj periudhe janë poezitëku Irma shfaqet si shenjë, gjur-më, kujtim apo mendim shpëtimi,si te poezia “Shpresa vetëm për tëtë parë sërish…” ku shfaqja e pa-pritur e dy kafshëve të çuditshme,dy çakejve që tërhiqen për zinx-hirësh në portikët e Modenas, ebëjnë poetin të pyesë veten nëse

dy kafshët ekzotike janë një shaj-ni ndjellakeqe e një realiteti tëtëhuajëzuar, apo shenja magjiketë lëshuara prej gruas në mung-esë, me qëllim që të komunikojëme të.

Shpresa vetëm për të të parë sër-ish

po më shuhej;

dhe pyeta veten mos vallë ky ek-ran pamjesh

që çdo gjë tënden ma mbulon,mbart shenjat e vdekjes apo prej

shumë kohëshaty ruhet, dhe pse i ndrydhur e i

zbehtënjë i yti flakërim:

(në Modena, mes portikësh,një shërbyes i krekosur, tërhiqtedy çakej prej zinxhirësh).

Vitet e gjata të ndarjes ndihente dëshpërimi i thellë në vargjet epoezisë “Mos e prit, o gërshërë, atëfytyrë...”, ku përmes një urdhri nëformë lutjeje, poeti i drejtohet ko-hës, që të mos ia fshijë nga kujte-sa portretin më të rëndësishëm tëjetës, atë të “të madhërishmes fy-tyrë në përgjim”, të së dashurës.

Mos e prit, o gërshërë, atë fytyrëtë vetmuar në kujtesën që po zbrazet,mos e shndërro të madhërishmen

fytyrë në përgjimnë mjegullinën time të përhershme.

I ftohti zë fill… Ashpër sëpata godet.E akacia e gjymtuar prej vetes sh-

kundzhguallin e gjinkallësnë të parën baltinë të nëntorit.

Në vitin 1938, më në fund Mon-tale dhe Irma takohen për herë tëfundit në Firence. Është kohë evështirë për të dy: për Irmën ësh-të i pamundur qëndrimi në Italinëfashiste kur kishte filluar zbati-mi i ligjeve raciste, ndërkohë qëMontale rrezikonte të mbetej papunë për shkak të mospërfshirjesnë Partinë Fashiste. Paven-dosmëria e Montales për të lënëItalinë dhe për të ndjekur pas tëdashurën kthehet në dhimbje sfil-itëse, e përkthyer në fjalë dashu-rie dhe pasioni të pashprehura mëparë në krijimtarinë e tij, si nëpoezinë “Ja shenja: dellëzohet...”

Ja shenja: dellëzohetmbi murin në prarim:gishtërinj palme të përcëlluarprej vizëllimeve të agut.

Hapi që mbërrinprej serës kaq butë,nuk fashitet prej borës, po ështëende jeta jote, gjaku yt në të miat

vena.

Në këtë poezi të shkruar në1938-n, fill pas ndarjes së poetit metë dashurën, prania e shndritshmee figurës së gruas paralajmërohetprej një shenje që është treguese,apo gjurmë e një bote të përtejme:në një peizazh dimëror me borë,drita e agimit projekton saktësisht

“Rastet” e Montalessë dashuruar: nga

letërkëmbimi te poezia

Eugenio Montale

E diel 11 Mars 2018 - 17MEA CULPA

hijen e një pëllëmbe dore mbi murqë pasohet në strofën e dytë, prejçastit të përgjimit kur ndihet hapi saj i lehtë. Në mbyllje, një vargplot pasion, ku prania e saj plotjetë shkrihet me trupin e poetit.

Po kjo shkrirje në realitet nukdo të ndodhë më kurrë, sepse dy tëdashuruarit nuk kanë më rast tëshihen. Më 1 dhjetor Montalepushohet nga puna dhe gjatë vitit1939 shkruan numrin më të madhtë poezive:14 nga 55 poezi që përm-ban ky vëllim.

Një nga motetet më të ndjera“Lamtumira, fishkëllima në terr,shenja, kollë…” përshkruanpikërisht largimin përfundimtartë Irmës. Poezia është e ndarë nëdy kohë: nisja e gruas nga një sta-cion hekurudhor dhe, pas ndarjesmes të dyve, dialogu me vete i po-etit me personazhin në mungesë.Pauza midis këtyre dy momentevetheksohet prej pikave ndërpre-rëse, një formë kjo e dukshme eretiçencës që përdoret për të thek-suar një ngjarje të heshtur: lam-tumirën.

Lamtumira, fishkëllima në terr,shenja, kollë

e dritare treni të ulura. Erdhi ora.Ndoshta

kanë të drejtë robotët. Ah, si dukenashtu të murosur korridoreve!

…………………………………………………….“ Vallë a s’e lidh dhe ti troshitjene fjetur të trenit tënd ekspres me

ritminngjethës e të pagabueshëm të

kariokës? –

Përveç moteteve të fundit, tëkësaj periudhe janë edhe dy poe-ma të shkurtra dhe poezi të tjeratë gjata, që e thyejnë skemën emoteteve. Figura e Klicias mbetetqendrore në të gjitha poezitë,përveçse në poemën “Kohët e Be-losguardos”, që përbën pjesën etretë të përmbledhjes.

Ndërsa “Elegjia e Piko Farnez-es” është një poezi i frymëzuar sër-ish nga figura e Klicias. Madje fig-ura e gruas në këtë poezi nuk ësh-të një figurë engjëllore, por sim-bol i dashurisë mishtore, për mëtepër mëkatare, që bie ndesh medevotshmërinë e pelegrinëve. Nëimazhin e kovaçit që rreh hekurine skuqur vërehen nota sensualeashtu si edhe te aftësia e Kliciaspër t’i lënë hurmat “të piqen derinë palcë”.

Oh, iluzioni i plogët. Përse të rrishkëtu

për këtë dashuri grash memjekër, për këtë jerm të kotë

që kovaçi i Pikos e flak tej vetestek rreh

kudhrën i përkulur mbi nxehtës-inë e bardhë? Tjetër gjë

është Dashuria – e mes pemëshvetëtin me brengën

e balluken tënde flatër, lajmëtarevetullngrysur!

Nëse hurmat i lë të piqen deri nëpalcë e në ujëra

pasqyron puplajën e ballit tënd patë metë

apo nëse përrallëtaret e frikshmei zhduk e përgjon

kalimin e të paktëve mes hordhivetë njerëzve-dhi,

....shkëlqimi yt është i qartë.

Poema e dytë e shkruar në vitin1939 është “Lajme nga Amiata”,edhe kjo e ndërtuar me tri pjesëashtu si “Kohët e Belosguardos”,që përshkruan tri kohë të ndry-shme.

Në kohën e parë, ku poeti ndod-het në një kthinë të vetmuar,ndërkohë që jashtë qetësia e njëdite mjegullore vjeshte është gatipër t’u prishur prej afrimit të njështrëngate, ikona e gruasperëndeshë depërton vrullshëm emagjishëm në dhomë duke hapurnjë dritare të shndritshme në mure duke praruar gjithçka rrethvetes. Figura e IrmësˆKlicia-sduket sikur i ka humbur tashmëtiparet mishtore dhe njerëzore dheështë kthyer në një figurë engjël-lore dhe simbolike. Në këto vargjemund të themi se figura e Klicias ingjason asaj të Bealtriçes, Laurësapo Silvias.

Fishekzjarri i motit të keq...

Fishekzjarri i motit të keqdo të jetë gumëzhimë kosheresh

mbrëmjes vonë.Dhoma ka trarëtë brejtur dhe një aromë pjeprashdepërton prej çatmasë. Shtëllun-

gatë buta që ngrejnë një luginëelfësh e kërpudhash deri te koni i

qashtërnë majë m’i veshin xhamat,e prej këtu të shkruaj, nga kjo

tryezëe kahershme, nga qela prej mjaltie një sfere të lëshuar në hapësirë

–kafazet e mbuluara, vatraku gështenjat shpërthejnë, njollatprej egrasisë e myku janë pamjaku pas pak do t’ia behësh. Jetaqë të kthen në përrallë është ende

veç një grimënëse të përmban! Çel ikona jotebrendinë rrezatuese. Jashtë bie

shi.

Në kohën e tretë, “Ky debat ikrishterë...” nxjerr në dritë tash-më keqardhjen e poetit për humb-jen e dashurisë, të përshkruarpërmes tablosë së ëndrrës: kon-takti, tashmë i pashpresë, bëhet idukshëm nëpërmjet një fanitjejetë beftë në mes të natës: një pirggjethesh të thata zhvendoset dheshfaqen ca iriqë, si shenjë prej sëdashurës. Currili i ujit ku kafshëtpinë, shuan etjen edhe të vuajtjessë poetit.

Ky debat i krishterë që ka...

Ky debat i krishterë që kaveç fjalë hijesh e vajtimesh,çfarë të sjell prej meje? Më paknga ç’të ka rrëmbyer gjoli që

zhytetëmbëlsisht në pusetën prej çi-

mentoje.Një rrotë mokre, një trung i vjetër,kufijtë e mbramë të botës. Sh-

bëhetnjë turrë byku: e dalin vonëtë bashkojnë pagjumësinë time

me gjumintënd të thellë që i mirëpret, iriqëtdo ta shuajnë etjen në një curril

mëshire.

Në poezinë “Stanca të reja”Irma dhe poeti po luajnë shah.Këtu Irma nuk përfaqëson vde-

kjen, por jetën. Ndërsa fusha eshahut simbolizon Luftën e DytëBotërore që është në prag.

Në këtë poezi figura e mister-shme femërore, e ngjashme me njëperëndeshë, përfaqëson vlerat mëtë epërme të kulturës dhe tëqytetërimit, tashmë të kërcënuararrezikshëm. Drita flakëruese eluftës, e përfaqësuar prej “pas-qyrës djegëse”, lëbyr njerëzit e za-konshëm: verbimi i tyre nënkup-ton metaforikisht padijen dheplogështinë e turmës. I vetmishpëtim struket te “sytë e çeliktë”të gruas magjistare, e vetmjaarmë e vërtetë që i kundërvihet,sepse është e aftë të kthejë mbrap-sht rrezen djegëse të “pasqyrës”.Ata që e përdorin këtë armë – atatë paktë të vetëdijshëm në“përgjimin / vetmitar” – do të dinëtë thellohen në kuptimin e gjëravedhe do të arrijnë të depërtojnë nëthelbin e ngjarjeve.

Kur shtjellat e fundit të duhanit,me një gjest tëndin shuhen në

pjatënprej kristali, ngjitet ngathshëm drejt

tavanitspiralja e tymitqë oficeri e kuajt e shahute vështrojnë të shtangur; e unaza

të rejae pasojnë, më të lëvizshme se atotë gishtave të tu.

***

Sot e di çfarë dëshiron; bie lehtëkambana Martinela e u kall datënsiluetave të fildishta në një dritëfantazme prej bornajës. Por në

fundshpërblimin e përgjimit në vetmi e

fiton,kush arrin bashkë me ty t’i

kundërvërë pasqyrës djegëseqë gurët e shahut verbon,sytë e tu prej çeliku.

Në botimin e dytë të vitit 1940poeti do të shtojë edhe një motettë fundit që i kushtohet Klicias, eku gruaja paraqitet tashmë si njëengjëll që ka kryer një udhëtim tëmundimshëm në zgafellat yjore.Akujt e atyre viseve kanë veshurballin e saj; shtrëngata të fur-ishme ia kanë shqyer flatrat: qe-nia e mbinatyrshme bie ndërkohënë një gjumë që ndërpritet hera-herës prej psherëtimave. Jashtë,njerëzimi i verbuar jeton pa e vënëre mrekullinë. Me një gjest shumëtë ëmbël poeti përkujdeset për en-gjëllin e munduar, si i vetmi qëmund ta vërejë praninë e saj nënjë botë të vrazhdë që e shpërfillkëtë magji.

Të çliroj ballin prej akujve

...NGA NUMRI I SHKUAR“Milosao”, këtë numër, ia dedikoi

ballinën Gëzim Qendros. Ish-studi-uesi i artit ndërroi jetë pak ditë mëparë dhe redaktori e ndjeu jo thjeshtpër detyrë por edhe si detyrim sho-qëror të bënte këtë hap, duke e sho-qëruar me një shkrim të tijin. I ndjerila kujtime të mira por edhe shumëgrishje për punët e tij. U munduamtë mos ishim shumë patetikë dhe tëfusnim edhe kujtimet tona për të.

Në këtë numër patëm një tregimtë mrekullueshëm të Mira Meksit, qëtregon angazhimet e saj dhe për-pjekjet për të bërë një letërsi meparametra të lartë. Duket se kjozgjidhje e re, e tillë si në tregimin efundit, e tregon jo vetëm të maturuarsi duhet për ndërmarrje më tëmëdha por edhe për sfida më letër-si, ku eksperimenti i saj shkon në

periudha kohore të errëta...Xhevahir Spahiu na kish sjellë një

cikël, që e kërkuam me rastin editëlindjes së tij. Poeti i njohur nukështë shumë aktiv si më parë, passëmundjes së rëndë, por gjithsesimbetet shumë i dashur dhe i respe-ktuar për publikun.

Në këtë numër u mbyll dhe shkri-mi kilometrik i Kristo Frashërit qëështë planifikuar nga i biri në sh-tesën që po bëhet për ribotimin emonografisë së tij, ku shquhen për-pjekjet për të hedhur poshtë histori-anin Schmitt. “Pretendimi i historianitzviceran se emri Ivan ndeshet edhenë burimet latinishte, është trillim. Nëkorrespondencën latinisht të shkëm-byer me Republikën e Venedikut,Gjoni quhet në trajtën latine JuanumCastrioti (më 1407), Johannes Cas-triot (në tre akte: 1413, 1417, 1433),

Yanus (1424) ose Juano Castrioth(1439), Juani (1445). Edhe human-isti italian, bashkëkohësi i Skënder-beut, Raphael Volaterranus, të jatine Skënderbeut e quan JohannesDibras. Në burimet osmane emri itë jatit të Skënderbeut quhet Juvan(lexohet edhe Jovan, por jo Ivan) dhezotërimi i tij Juvan-ili (tokat e Juvanitose Jovanit). Deri këtu kemi të do-kumentuara tri trajta: Ivan, Johan,Juvan. Këtu lind pyetja: Përse histo-riani zviceran nuk e përmend kro-nistin shqiptar, Gjon Muzakën, bash-këkohës të Skënderbeut, madjekushëri i parë i Donikës, bash-këshortes së Skënderbeut, i cili nëmemorandën e vet italisht të diktuarnë pleqëri të thellë më 1510, të jatine Skënderbeut nuk e quan as Ivan,as Johan, as Juvan, por GiovanniCastriota, trajtë italishte e emrit sh-

qip Gjon”. Prof.Kristos nuk i iku inatideri në fund të jetës ndaj historian-it me të cilin mund të kishin ndarëshumë gjëra të bukura për të ardh-men e studimeve shqiptare.

Në këtë numër pati vend dhe përnjë shkrim të Visar Zhitit dhe pas-qyrimit të një poezie, të një djali tëri në dy gjuhë, një traditë që redak-tori e ka vendosur prej kohësh

Redaktori botoi dhe një shkrimtë kahershëm të Josif Papagjonitdhe i kërkon ndjesë për vonesën.Megjithëse autori u tregua galantdhe i pëlqeu që u botua.

Numri ishte relativisht i mirë dhei paqëm, ndoshta edhe prej pran-inë së fundit të Gëzim Qendros nëfaqet e tij. Layout vuajti shumë mefoton e Gëzimit në ballinë dhe nuke përshtaste dot ashtu si duhet.

që mblodhe tek përshkoje majatmjegullore; i ke flatrat e shqyeraprej cikloneve, zgjohesh e trembur.

Mesditë: mushmolla zgjaton dritareshijen e zezë, ngulmon në qiell një

diellmardhacak; e hijet e tjera që dred-

hojnërrugicës nuk e dinë se je këtu.

Letra e fundit e letërkëmbimittë kësaj periudhe mban datën 11dhjetor 1939. Montale shkruan:“Të dua më shumë se sytë e ballitdhe nuk e di pse jam ende gjallë:ndoshta vetëm pse ta kam prem-tuar ty? Gjithçka është kaq e shëm-tuar.”

Kur kanë kaluar më shumëdyzet vjet nga takimi i fundit mesdy të dashuruarve kur Montale ishkruan në qershor 1981 fjalët efundit të dashurës me një përzier-je gjuhësh siç është e zakonshmenë letrat e tij:

“Irma, / you’re still my God-des, / my divinity / prie for you /for me. Forgive my prose. / Kur, simund të takohemi?”.

Kurrë më, do të ishte përgjigja.Montale vdiq pak muaj më vonë,në shtator, duke lënë pas vetes njëpasuri të çmuar krijimtarie dhenjë histori të ndërlikuar dashurie.

Po në atë periudhë, e lodhurprej identifikimit me emrin e Kli-cias, - që sipas veprës së Oviditështë miti i gruas së dashuruarpas perëndisë së Diellit ndërkohëqë perëndia dashuron një gruatjetër, një grua hakmarrëse, evetësakrifikuar, shkatërruese edashurisë së tjetrit, - Irma shkru-an: “Më ka ardhur në majë të hun-dës identifikimi me Klician nëpoezinë e Montales. Kjo nuk ështëhistoria ime. Të kujton më tepërhistorinë e Xenia-s (me të cilënidentifikohet në poezinë e Mon-tales bashkëshortja e tij, Drusil-la), por Xenia është ajo që merrgjithçka dëshiron duke hedhurbaltë mbi mua, duke më fyer, dukepërfituar në të gjitha format. Mesa duket nuk ka arritur të përfi-tojë atë që ishte më e rëndësishmepër të: dashurinë e vërtetë të Mon-tales”.

Në respekt të figurës së poetit,Irma Brandeis ia dorëzoiletërkëmbimin në vitin 1983 Kabi-netit Vieusseux në Firence, me tëdrejtën e botimit vetëm pas njëzetvitesh, kur një pjesë e mirë e miqvedhe shokëve të poetit nuk do tëishin më në jetë. Dhe ashtu ndo-dhi, libri doli në shtyp më 2006 dheu kthye shpejt në një objekt studi-mi nga kritika letrare e cila eshfrytëzoi dhe si mundësi për njëriinterpretim të veprës së autorit,e sidomos të vëllimit “Rastet”.

Irma Brandeis

E diel 11 Mars 201818 - KULTURA

AARGUMENT

Për regjisorin Stanley Kubrick, njërën prej kryeveprave të kinematografisë botërore - filmin “2001: A Space Odyssey”në 50-vjetorin e premierës dhe historinë që krijohet nga njerëzit e guximshëm, në shoqëritë mëndje-hapura...

NGA AGRON SHALA

Traktorin e parë (me avull) Anglia e prodhoi në fillim të shekullit XIX. Në vitin 1978 u

prodhua traktori i parë në Shqipëri.Atë makinë, në Uzinën e Traktoritnë Tiranë, e testoi kryeministri iatëhershëm, Mehmet Shehu, i cili in-augurimin për pak sa nuk e shndër-roi në tragjedi duke shkelur për vde-kje disa punëtorë!

Më 1977 u shkurorëzua dashuriaShqipëri-Kinë. Vendi më 1978 ishtenë izolim total e varfëria veçse shto-hej. Ndaj, prodhimi i traktorit ishte

e seancave të elektroshokut - dhendryshon njëjtë si Randle Mcmur-phy i “Fluturimit...”!

Botës dobi i sollën Da Vinci,Newton, Maxwell, Voltaire,Shakespeare, Galilei, Leibniz, Ein-stein... Koeficienti i Inteligjencës(IQ) së këtyre emrave sillej te 200-shi. Sa e regjisorit Stanley Kubrick!

Botën e bënë vend më të mirë ataqë zbuluan diodën, transistorin,qarkun e integruar dhe mikropro-cesorin. Ata që projektuan të sot-men dhe të ardhmen. Edhe Ku-bricku që krijoi kompjuterin më tëfamshëm në histori, projeksioninmë të mundshëm të së ardhmes:HAL 9000! Ai e “zbuloi” edhe table-tin. Më 1968! Së paku këtë e tha ko-mpania Samsung në mbrojtje ndajpadisë për patente që ia kishte bërë

do t’ia dalin të parët, ata nisin tëbëjnë plane që ta inskenojnëzbarkimin. Por, si të bëhet ky insken-im i bindshëm? Duke u infiltruarnë sheshxhirimet e “2001”-shit dheduke “vjedhë” zanatin e projektim-it të imazheve dhe të krijimit të ter-reneve artificiale.

Kjo është fabula e filmit “Opera-tion Avalanche” (“OperacioniOrteku”, 2016), një film që përforconmë shumë teoritë e konspiracionitse anija “Apollo 11” kurrë nuk zbri-ti në Hënë më 20 korrik 1969.

Përfshirja e Kubrick-ut në këtoteori nisi më 1995, me një lajm tërrejshëm në internet, në të cilin thu-hej se regjisori i famshëm ishteshantazhuar nga CIA për të marrëpjesë në këtë mashtrim, ndryshe do

përfshirjen e tij në mashtrimin e flu-turimit në Hënë. Sipas tij, dhomafamëkeqe “217” e hotelit ku zhvillo-het ngjarja, është ndryshuar në“237” meqë kështu quhej studiojaku janë bërë xhirimet e “rënies” nëHënë. Ndërkaq, 237 mijë milje ështëdistanca Tokë-Hënë.

Kubrick ishte mjeshtër iimazheve. Thuhet se e njihte edhejoshjen e ndërdijes, teknikat që për-dornin mjeshtrit e marketingut.Ndaj, mendohet se në veprat e tijluante jo veç me analfabetizmin lit-eral, po edhe atë viziv të shumicës.Ndoshta...!

NXËNËSI I KEQ - GJIGANTKubrick-u ka qenë nxënës shumë

i keq, me mesataren 6-7 (sipas siste-

ndikojnë në të ardhmen e tij. Nëmoshën 12-vjeçare Kubrick nis tëluajë shah. Më vonë do të thotë seshahu e ka ndihmuar të zhvillojëdurimin dhe disiplinën nëpërzgjedhjen e alternativave, sido-mos kur vendimi impulsiv dukejatraktiv. Ndërkaq, në moshën 13-vjeçare pajisjet me fotoaparatinGraflex që do ta përcaktojë të ardh-men e tij. Nga kjo moshë nis studi-mi i tij për kinemanë. Në moshën 23-vjeçare realizon dokumentarin eparë, “Day of the Fight”. Këtë dhekatër dokumentarët e filmat eardhshëm do t’i bëjë duke kërkuarmjete, kudo që mundet. Këto realiz-ime nuk patën sukses financiar, poe zbuluan gjeniun e ardhshëm tëkinematografisë. Ndërsa, qëkur nisëtë punojë me trupa dhe kushte pro-

Uka i Bjeshkëve të Nemuna, metraktorin e Tiranës shkon në Hënë

Kubrick dhe Zoti“Nuk besoj në fetë monoteiste të Tokës, por besoj sedikush mund të konstruktojë një definicion intriguesshkencor për Zotin, kur e pranon faktin se janë përafër-sisht 100 miliardë yje veç në galaktikën tonë dhe sesecili yll është diell jetëdhënës, ndërsa janë afërsisht100 miliardë galaktika në universin e dukshëm”, ka thënëKubrick.

më shumë mjet propagande, “dësh-mi” e krerëve komunistë shqiptarëpër triumfin e slloganit “Me forcattona”! Por, derisa kinezët - në fab-rikën ku shqiptarët morëm më parëzanat - mund të prodhonin një trak-tor çdo 50-60 sekonda, shqiptarëtprodhuan 100 traktorë në tre vjet -një çdo 11 ditë. Sepse, shpejt u sh-terën “forcat tona”!

Sidoqoftë, lajmi mori dhénëpërmes valëve të fuqishme të RadioTiranës. Atë lajm e dëgjoi edhe vël-lai i vogël i artistit, intelektualit dhedisidentit Jusuf Gërvalla. Kur këtëinformatë ia jep vëllait, me gëzim, ibindur se Shqipëria po bëhejpërherë e më e fortë, aq e fortë sa qëshpejt edhe do të na çlironte ngaJugosllavia, Jusufi ia kthen: “Ehmore vëlla, ti flet për traktorë eamerikanët moti kanë mbërri nëHanë”!PËRTEJ IZOLIMIT E BUDALLAIT

Të guximshmit bëjnë ndryshime.Ndryshime kanë bërë edhe EnverHoxha me shumë të tjerë që e deshëndhe e duan izolimin, sepse në të nd-jehen më të fortë e më të sigurt. Por,të guximshmit e dijshëm, në mesine të duhurve, shohin para dhe ebëjnë ndryshimin - veprën e mirë përdobinë e përgjithshme. Këtë ezbërtheu Milos Forman me inter-pretimin kinematografik të veprëssë Ken Keseyt, “One Flew Over theCuckoo’s Nest” (“Fluturimi mbi fo-lenë e qyqes”, 1975). “Prijësi” Bro-mden thyen xhamat, sepse kishteforcë dhe nuk ishte i çmendur. Aidel jashtë, e të tjerët lirinë e shohinme frikë - nga brenda mureve. Sepse,në Çmendinë nuk vërehet i mençuri.Ai as nuk e ka vendin aty, siç nuk ekishte gazetari Johnny Barrett nëfilmin “Shock Corridor” (“Korridorii elektroshokut”, 1963), i cili i etshëmpër të fituar Çmimin Pulitzer, shtireti çmendur për të zbuluar një vrasjenë Çmendinë, por që bëhet viktimë

mit amerikan të notimit në shkol-la, nga 0-4 ku katërshi është më imiri, ai ishte në nivelin e parë kal-ues, në njësh). Madje thoshte se“nuk kam mësuar asgjë në shkollëdhe nuk kam lexuar libër për qejfderi në moshën 19-vjeçare”. Për këtëkritikonte sistemin shkollor që nuknxiste mendimin kritik dhe inter-esimet e nxënësve.

“Mendoj se gabimi i madh nëshkolla është përpjekja për të më-suar fëmijët për çdo gjë dhe dukepërdorur frikën si motiviminthemelor...”, ka thënë Kubricku, icili mezi e përfundoi shkollën e mes-me, për t’u bërë zhgënjim përprindërit pse nuk u bë “djalë mefakultet”!

Por, janë dy momente që do të

ta pësonte vëllai i tij komunist,Raul. Kubrick nuk kishte vëlla meatë emër. Por, lajmi u përhap. Dhe,pas tij këtij lajmin dolën edhe“lajme” të tjera, si dokumentari“Dark Side of the Moon” (“Ana eerrët e Hënës”, 2002), që ngashumëkush çuditërisht percepto-het si i vërtetë.

Në dokumentarin “Room 237”(“Dhoma 237”, 2012) trajtohet filmi“The Shining” (“Farfuritja”, 1980) -bazuar në romanin e Stephen Kin-gut, me të njëjtin titull. Në të disathonë se filmi flet për gjenocidin,qoftë ndaj indianëve indigjenë tëAmerikës apo të hebrenjve nëEvropë gjatë Luftës së DytëBotërore. Por, Jay Weidner shpre-het se Kubrick ka dhënë sinjale për

Apple.IQ-ja aq e lartë e Kubrickut thu-

het edhe se është mit i krijuar ngaadhuruesit e tij. Por, në fakt vet aiështë mit në botën e kine-matografisë; një profesionist dheperfeksionist i rrallë, arti i të cilitndërtohej me saktësinë e formu-lave. Çdo kuadër i tij kishte kup-tim, çdo fjalë mendim.

Dhe, 10 vjet para prodhimit tëtraktorit të parë shqiptar, e 50 vjetpara izolimit tjetër shqiptar nëKosovë, më 1968 shikoi përtej tëtashmes dhe të mundshmes. Reali-zoi një prej veprave më të mëdha tëkinematografisë botërore, “2001: ASpace Odyssey” (2001: Odisejahapësinore). Regjisori George Lu-cas ka thënë se do të jetë vështirëpër dikë tjetër të bëjë film më tëmirë se ky. Ndërkaq, Ridley Scottshprehet se ky është një film i pam-poshtur, që në një mënyrë e ka vrarëzhanrin e fantastikës shkencore.Edhe për kritikun e filmit, MichelCiment, “Kubrick ka konceptuarnjë film i cili me një goditje ka bërëtë dalë nga moda kinemaja efantashkencës”!PROJEKSIONI ISË ARDHMES

“2001”-shi u realizua në vlugune luftës për pushtimin e Hënës, mesShteteve të Bashkuara të Amerikës(SHBA) dhe Bashkimit të Repub-likave Socialiste Sovjetike (BRSS).Pushtimi i Hënës ishte hapi drejtfitores së njërit bllok ndaj tjetrit(Lindjes komuniste të udhëhequrnga BRSS dhe Perëndimit kapital-ist të prirë nga SHBA-të). Në këtëluftë hapësinore, Kubrick krijoi njëvepër që edhe sot mahnit njerëz-imin. Ndaj, gjenialiteti i tij u bë pjesëe teorive të komplotit.

Në një nga ato teori thuhet sedy agjentë të CIA-s infiltrohen nëNASA ku fshehurazi kuptojnë seamerikanët nuk janë në gjendje tëshkojnë në Hënë. Nga frika se rusët

fesionale - nga “The Killing” (“Vras-ja”, 1956) e deri te “Eyes Wide Shut”(“Sytë haptas të mbyllur”, 1999) - dotë realizojë (vetëm) 11 filma që do taetablojnë si një prej regjisorëve mëtë mëdhenj të historisë.

Në krijimtarinë e tij ndikim tëmadh do të kenë regjisorët MaxOphuls, Sergei Eisenstein, G. W.Pabst dhe Orson Welles, si dhesistemi i aktrimit i KonstantinStanislavskit. Këta janë ata që mësë shumti i ka studiuar. Ndërkaq,lista e atyre që do të ndikohen ngaai është shumë më e madhe dhe kapedhe këta emra të mëdhenj: MartinScorsese, Steven Spielberg, GeorgeLucas, James Cameron, WoodyAllen, Terry Gilliam, VëllezëritCoen , Ridley Scott, Paul ThomasAnderson, Christopher Nolan, Dav-id Lynch, Sam Mendes, QuentinTarantino, Darren Aronofsky... E,frymëzuesi i dikurshëm, OrsonWelles, do të thotë për të: “Në mesine atyre që i quaj ‘gjenerata e re’, Ku-bricku më del të jetë gjigant”!

Kubricku, që më vonë do të jetëshumë studioz në krijimtarinë e tij,preferonte të adaptonte për ekranlibrat që nuk janë kryevepra, sekështu do ta kishte shansin t’ipërmirësonte ato. Këtë ai e do tabënte me çdo film, që nga viti 1956,përfshirë “2001”-shin!MONOLITI SI BURIM I...

Në vitin 1951, shkrimtari i njo-hur i fantashkencës, Arthur C. Clar-ke, publikoi tregimin “Sentinel ofEternity” (“Rojtari i përjetësisë”).Tregimi flet për zbulimin e një arte-fakti në formë tetrahedrale, të cilinpara miliona vitesh e kishin lënë jas-htëtokësorët që zotëroninteknologji aq të avancuar sa që sh-konte përtej çdo imagjinate të njeri-ut. Më 1964 “Sentinel” do të jetë bazapër filmin e ardhshëm të Kubrickut.Por, do të kalonin pothuaj dy vjet tëbashkëpunimit Clarke-Kubrick, de-risa tregimi do të transformohej në

Stanley Kubrick

E diel 11 Mars 2018 - 19KINEMATOGRAFIA

skenar filmi e gati tri të tjera (xhi-rimet filluan më 29 dhjetor 1965)derisa të jepej premiera më 1968.

Filmi fillon me një grup homi-nidësh që zbulojnë përdorimin emjeteve për të vrarë e dominuarhapësirat me ujë, dhe me një mono-lit të zi që shfaqet para tyre. Milio-na vite më vonë, në stacionin hapës-inor kërkohet analizimi i një mono-liti të varrosur katër milionë vjetmë parë në Jupiter (i njëjtë si ai qëu është shfaqur paraardhësve tënjerëzve në Tokë). Më vonë nis njëekspeditë për në Jupiter. Por, kon-trollin në anije e merr kompjuteriHAL 9000, e shkencëtari qëudhëheq misionin kalon nëpërPortën Yjore për të përfunduar çu-ditërisht në një ambient me enteri-er viktorian...

Gjatë realizimit Kubrick ukujdes që të mos paraqesë pikëpam-jen e tij në film, por që të ketë hapë-sirë për interpretime. Në një inter-vistë të vitit 1968, për këtë ai ushpreh: “Je sa të duash i lirë të spe-kulosh për kuptimin filozofik e ale-gorik të filmit. Nuk do ta jap asnjëhartë verbale rrugore për ‘2001’-shin...”!

“Nëse secili e kupton herën eparë, kemi dështuar në qëllimintonë”, ka thënë madje ai.

Në fakt, premiera ishte dështim.241 vetë dalin nga salla, përfshirëaktorin Rock Hudson që thotë: “Apo më tregon kush diçka se përçfarë dreqin është fjala”?!

Më vonë, numri i shikuesverritet, fillimisht nga narkomanët tëcilët me përdorimin e drogavepsikotropike - gjatë skenës së PortësYjore - kalonin në ekstazë. Me kohëfilmi shndërrohet çuditërisht në njësukses komercial, meqë vlerësohetnga kritika e mbi të gjitha nga pub-liku i rëndomtë që shkon ta shohëjo vetëm një herë.

Por, për çfarë flet filmi që ka 142minuta e ku në 25 minutat e parë enë 23 të fundit nuk thuhet asnjëfjalë?

Kubrick ishte hebre, por e ndjenteveten si ateist. Filmi, siç do të thotëai, flet edhe për kërkimin e Zotit.Hyu mund të jetë edhe në formën emonolitit që nxiti evolucionin apomutacionin e hominidëve.

“Nuk besoj në fetë monoteiste tëTokës, por besoj se dikush mund tëkonstruktojë një definicion in-trigues shkencor për Zotin, kur epranon faktin se janë përafërsisht100 miliardë yje veç në galaktikëntonë dhe se secili yll është dielljetëdhënës, ndërsa janë afërsisht100 miliardë galaktika në univers-in e dukshëm”, ka thënë Kubrick.

Të tjerët thonë se filmi flet përmbinjeriun e Nietzsches apo të di-hotomisë apolloniane dhe dioni-siane - të konfliktit mes arsyes e ren-dit dhe instinkteve e kaosit. Tëtjerët flasin për evolucionin, ng-ritjen apo fundin e njerëzimit.HISTORIA E SHKRUAR PARA50 VITESH

NGA BEN ANDONI

Filmi “Ndërkombëtarët” ështënjë nga filmat artistikë më tëvështirë të tranzicionit sh-

qiptar. Kjo, thjesht, për mesazhin edrejtpërdrejtë, por edhe atë që kaqenë në kokën e regjisorit PlutonVasi dhe që duhet të materializohejme këtë film. E përsërisim se filminuk ka qenë ndonjë lloj sfide tekni-ke sesa ideore. Arsyeja është se“Ndërkombëtarët” në vendet e Ball-kanit janë më shumë se institucion.Në thelb, ata janë subjekti ku pro-jektohet çdo gjë që lidhet me jetën eballkanasit. Çdo vend, që ka lidhjenë këtë gadishull ka qasjet e veta metë huajt. Porse në këtë hulli, popuj tëndryshëm e kanë pasur sa të ndry-shme dhe aq të njëjtë këndvësht-rimin e të huajve për ta. Kjo ështëarsyeja që në raste krizash, nëtryezat e politikanëve kanë zënëvend librat e letërsisë së autorëve tëkëtij rajoni, që për hir të së vërtetës ekanë kaluar me sukses historinë, qëtregohet për ta. Ivo Andriæ, DaniloKish, Ismail Kadare, Nikos Kazanx-aqis, Elitis, Orhan Pamuk kanëtreguar qasjet interesante së të hua-jve me vendet e tyre, por edhe të për-bashkëtën sesi vendasit perceptojnëtë huajin.

Pluton Vasi, me këtë peshë tëmadhe trashëgimie dhe me subjek-tin e Ylljet Aliçkës, shkoi ngushtë-sisht afër idesë së groteskut dhe nënjë farë mënyre krizës morale së tëhuajve në ditët tona. Vetë libri“Rrëfenjë me ndërkombëtarët” iAliçkës është një anatomi e gjerë sai përket situatës sesi të huajt për-ballen me vendin tonë. Por, Vasi bërimodifikime shumë interesante duke

duhet të zgjedhë tabletin përemërtimin e institucionit ndërko-mbëtar, që mund të keqkuptohej le-htësisht. Në fund, zgjidhja ështëshumë korrekte por edhe krejt eqartë. Ekipi realizues është treguari kujdesshëm deri në detajet më tëhollësishme që mund të krijoninparagjykime. Mbase do të duhej pakmë shumë disiplinë në grupin e ak-torëve, por që edhe këtë regjisori eka menaxhuar brenda mundësivetë tij.

Në fund kur mendon vësh-tirësitë e bërjes së filmit, pengesatobjektive dhe subjektive, duhet tëthemi se “Ndërkombëtarët” duhetvlerësuar, pasi është një subjekt që

PPREMIERA

Mbase në filmin e ri “Ndërkombëtarët” do të duhej pak më shumë disiplinë në grupin e aktorëve, por edhe këtë sfidëregjisori Pluton Vasi e ka menaxhuar brenda mundësive të tij.Në fund, kur njerëzit u larguan nga premiera e tij, e kurmendon vështirësitë e bërjes së filmit në vendin tonë, pengesat objektive dhe subjektive, duhet të themi se shkuan me idenëse vepra duhet vlerësuar, pasi është një subjekt që flet shumë më tepër sesa dëshmitë boshe dhe gjërat panegjirike, që narrethojnë për të huajt. Kamera ishte shumë simpatike dhe përgjegjëse për idetë e regjisorit të saj...

Pluton Vasi rrëfeu “Ndërkombëtarët”e tij, tani u mbetet kritikëve të flasinfutur disa linja të reja dhe e çoi drejtnjë komedie të zezë, ku në vetë film-in qarkojnë dy linja: një teatër mepersonazhe të njëjta me linjën e film-it kurse nënlinjat e tjera si ajo melojën e shahut tregojnë realisht njënga pasqyrimet e tij sesi i shikojnëtë huajt vendasit. Kadenca e filmit umbajt me kujtimin retrospektiv tëpersonazhit kryesor, që nga fëm-ijëria, që zgjidhej me një balonë, ën-drra që shkon sipër dhe sipër dhekënaq të vegjlit. Por që një çast mbetnë një oborr përfaqësie dhe për tanxjerrë duhen leje pafund. Metaforëe këndshme dhe poetike.

Personazhet e Pluton Vasitqarkullojnë në një areal të ngushtëdhe dinamika që mund të presë njëshikues mungon, pasi ideja e tijshpaloset përmes bisedave dhe dia-logjeve të personazheve “të huaj”mes tyre, si edhe me personazhinkryesor të veprës së tij, që regjisoriia ka besuar Eni Shehut.

Duket se autori ka punuar nëkohë rekord sepse xhirimet filluannë vjeshtën e vitit të shkuar (Pre-miera në ag të Pranverës), por arrit-ja e autorit është padyshim raciona-lizimi që i ka ardhur prej një procesitë gjatë mendimi, që ai e ka përcjellëedhe përmes të gjithë njohurive dhegjërave që ka dashur të deklamojë.

Linja e teatrit që është paralel melinjën kryesore duket si një negativi aksionit, por edhe ajo që mban pe-zull personazhet tona të huaj që eshikojnë veten në një qerthull, kuvihen hapur në lojë. Pushteti që ukanë dhënë institucionet eprore tëhuaja që janë vendimtare për fatet evendeve të vogla si tonat, kunëpunësit e niveleve të ulëta e shpër-dorojnë por edhe e kanë kthyer nënjë grotesk që autori nuk e fal. Disaherë guximi për të thënë të vërtetate kalon dhe vetë regjisorin. Ndërko-hë që në film është dashur të bëhetdhe shumë kujdes. Një sy i mprehtëmund të shikoj detajin sesa e vësh-tirë është që në hyrje, kur regjisori

flet shumë më tepër sesa dëshmitëboshe dhe gjërat panegjirike, që uveshim të huajve. Kamera ështëshumë simpatike dhe përgjegjëse.Regjisori ka rrëfyer të gjithë atë qëmendon për të huajt në vend, poredhe mënyrën sepse shqiptarët vetëjanë konfuzë, një temë filozofikebrenda komedisë së tij, që na e bënfilmin të vlerësueshëm dhe të për-ballshëm me atë që tashmë kritikëtduhet ta thonë shumë më tepër pro-fesionalisht dhe me kurajë. Vendinqë do të zerë në historinë e filmaveshqiptarë u mbetet ta përcaktojnëkritikët, që deri më tani s’janëshprehur.

Film ka gjetur mbështetjen fi-nanciare nga Qendra Kombëtare eKinematografisë dhe Radioteleviz-ionin Publik Shqiptar. Grupi i ak-torëve që e përbëjnë filmin janë EniShehu, Kastriot Çaushi, Karafil She-na, Rovena Lule, Hervin Çuli, IndriShiroka Alfred Trebicka, Lulzim Zeq-ja, Eriona Kaçeli etj.

Xhirimet janë zhvilluar mes Ti-ranës dhe Durrësit. Ato janë zhvil-luar edhe në ambientet e Teatrit Ko-mbëtar, me një ide për të sjellë përfy-tyrimin e një mjedisi Parlamenti, kudiplomatët vëzhgojnë nga sipër de-klamimet e pareshtura partiake sh-qiptare shpesh edhe kundër tyre.

Njëjtë si regjisori polak Krzysz-tof Kieslowski, që nuk përfundontefilmat dhe që ishte i hapur për tapranuar versionin e secilit shikues,e njëjta vlen edhe për “2001”-shin.Por, ajo që vërehet më shumë, sido-mos si një parashikim për të sot-men, është raporti mes njeriut dheteknologjisë. HAL 9000, kulmi i in-teligjencës artificiale, evoluon e kr-ijon emocione, lufton për ekzis-tencën e vet dhe në frikën ekzisten-ciale vret njeriun, krijuesin e tij -njëjtë si roboti Nexus-6 te filmi“Blade Runner” (“Vrapuesi në teh”,1982).

“2001”-shi thjesht është kryeve-për e kinematografisë, është simboli synimit të perfeksionit. Fotogra-fia dhe skenografia edhe për kush-tet e sotme janë pothuajse të paar-ritshme. Grafika kompjuterike më1968 nuk ekzistonte, por Porta eYjeve është një nga realizimet mëunike. Ndërsa, ndonëse “Apollo 11”akoma nuk kishte shkelur në Hënë,

Kubrick e krijon pamjen e parë tëTokës nga hapësira; jep ide të udhë-timeve të së ardhmes; dhe një pas-qyrë të gravitet jashtëtokësor...Sepse, në tentimin për të qenë i sak-të - jo vetëm në aspektin artistik poedhe atë shkencor - zgjeron bash-këpunimin me shkencëtarë të njo-hur, përfshirë ekspertët nga NASA.

Në film shihet komunikimi mevideo, ekranet e sheshta kolor, ko-mpjuteri që si Alexa i Amazonit zba-ton urdhrat dhe lehtëson punët di-tore. Aty është animimi i suspend-uar, identifikimi me zë, ushqimi di-etal me nevojat elementare, lojëratvirtuale, kostumet e zgjuara që in-spirojnë madje NASA-n...

“Laptopi dhe telefonat e zgjuarjanë aty, gjysmë shekulli parakohe”, ka thënë Piers Bizony, gaze-tari i temave shkencore. “HAL 9000është një proto-Siri”!

Pastaj ishte muzika, një si per-sonazh në vete. Në një botë të sëardhmes, Kubrick përcaktohet përmuzikën klasike (Richard Strauss,Johann Strauss II dhe Aram Kh-achaturian). Në këtë film ndodh qëfrymëmarrja e astronautit të kon-ceptohet si muzikë, e në momenttensioni edhe heshtja. Mbi të gjitha,ky film vuri në pah një nga ko-mpozitorët më avangard të shekul-lit XX dhe një nga më inovativët nëhistori, hungarezin Gyorgy Ligeti.

E, në këtë kohë, pra në vitin 1968,në Shqipëri u realizuan tre filma tëlodhtë: “Estrada në ekran”, “Hori-

zonte të hapura” dhe “Prita”. Ndër-sa, në Kosovë filmi i parë “shqip”,“Uka i Bjeshkëve të Nemuna”, kuregjisor ishte një serb si dhe shu-mica e aktorëve. Madje, edhe rolinkryesor të Ukës e luante serbi, sidhe të djalit të tij që ia “merr fy-tyrën babës” sepse bëhet me ital-ianët e “bën krime kundër popullittë tij”!

Skulptori i madh bashkëkohorshqiptar, Sadik Spahija, thotë se his-toria e artit është historia e popu-jve të fuqishëm. Por, e mira është qëedhe popujt e vegjël e duan artin, eedhe kanë shansin të shohin vepratë mëdha, si kjo e Kubrick-ut.

“Por, e keqja e vetme e artistëvetë vërtetë të popujve të vegjël ështëqë lindin në kohë të gabuar, vend tëgabuar e sidomos mes njerëzve tëgabuar”, thotë Spahija.

Ndaj, Kubricku, artisti i guxim-shëm në Perëndimin e guximshëm,projektoi diçka të besueshme:botën dhe gjithësinë të dominuarnga bota anglosaksone, si dhe in-teligjencën artificiale që flet veçanglisht.

Po shqip?HAL 9000: “I’m sorry... I’m afraid

I can’t do that”!

* (titulli origjinal)* (titulli origjinal)* (titulli origjinal)* (titulli origjinal)* (titulli origjinal)

Uka i Bjeshkëve të NemunaUka i Bjeshkëve të NemunaUka i Bjeshkëve të NemunaUka i Bjeshkëve të NemunaUka i Bjeshkëve të Nemuname traktorin e Uzinës së Tiranësme traktorin e Uzinës së Tiranësme traktorin e Uzinës së Tiranësme traktorin e Uzinës së Tiranësme traktorin e Uzinës së Tiranësshkon në Hënë: Odiseja hapësi-shkon në Hënë: Odiseja hapësi-shkon në Hënë: Odiseja hapësi-shkon në Hënë: Odiseja hapësi-shkon në Hënë: Odiseja hapësi-nore e të guximshmëve!nore e të guximshmëve!nore e të guximshmëve!nore e të guximshmëve!nore e të guximshmëve!

Regjisori Pluton Vasi gjatë xhirimeve të filmit

E diel 11 Mars 201820 -STUDIMI

PPOEZIA

tologjike) nga toka në qiell, dukebashkuar arsyen me mitologjinë,ashtu si ndodh në vepra të tjerame subjekte të tilla. Në rrjedhënlogjike të ngjarjeve si për shem-bull te kënga I: Fillimi ; te këngaV: Përgatitjet ; te kënga X: Sulminator ; te kënga XVII: Marshimi imadh ; apo te kënga XVIII: Ngjit-ja në parajsë, lexuesi vë re edhedëshirën për përsosmëri që ështëhistori përpjekjesh njerëzore e qësendërtohet te mistifikimi imbretërisë së Youdistirës. Atys'ndodh asnjë fatkeqësi : lutjet qëmërmëriten janë të panumërta,nga retë bie shi kur duhet, pei-sazhet janë të mahnitshme, objek-tet janë të një cilësie të shkëlqyer,për të ngrënë s'mungon asgjë, atjeka fruta, gjelbërim dhe kuroralulesh. Shkurt, tërë natyra dheshoqëria janë si një idil i ëmbël.Përpara kësaj tabloje njeriu men-don për fabrikuesit e historisë ro-make me Romulin dhe Numën dhepër shumë vepra të mëvonshme siAtlantida (për mitin e Atlantidës),shkruar nga Platoni 350 vjet paraerës sonë ; Qyteti i Zotit, viti 427,nga shën Agustini ; Utopia, 1516,nga shën Thomas More ; Qyteti iDiellit, 1623, nga Tommaso Cam-panella etj.Për poemën Mahabharata, mode-li i komenterit mitik ka qenë le-htësisht i kuptueshëm, po tënisemi nga origjina mitike e her-onjve të rëndësishëm si gruaja epërbashkët, vëllai i madh, babaidhe dy vëllezërit e tij. E mbinatyr-shmja aty është një çelës për tëzbërthyer shumë enigma. Kur nis-en në syrgjyn vëllezërit Pandava,një zë pa trup u thotë : " Mos vepropa u menduar. Merr së pari lejeduke iu përgjigjur pyetjeve të mia… ". Sepse katër nga personazhete poemës i humbin ndjenjat pranënjë burimi ku kanë pirë, pa dëg-juar paralajmërimin. Lista e zo-tave në poemë është parahistorike.Parahistorike duhet të jetë gjith-ashtu ekzistenca e perëndive etërdhe bijve heronj. Beteja mes perën-dive dhe demonëve, e mishëruarsipas ligjit Brahman, bëhet që tëlehtësohet toka.

*Në shekullin XX, në pjesën e dytëtë tij, studimet zbuluan se perën-ditë etër të vëllezërve Pandava nëpoemë janë padronë të tri funk-sioneve në formën arkaike indoi-raniane të besimit vedik. Edheradha e lindjes së Pandavave ësh-të e krahasueshme me rregullinhierarkik të trifishtë. Në parimetkryesore, thotë Dumézil, ngjarjae poemës dhe struktura e kon-cepteve të saj, nuk janë të ndry-shme nga ajo që bëjnë analistëtromakë, të cilët kanë ndërtuar his-torinë e mbretërve të Romës, ngaajo që ka bërë Snorri Sturlusonime mitet dhe zotat e Skandinavisësë lashtë, apo nga ajo që ka bërëSaxo Gramaticusi me historinëmitike të Danimarkës.Në të njëjtën kohë poema është njëlloj enciklopedie e njohjes dhe edijeve mitike, të shenjta e laike tëindoeuropianëve të Indisë në atëepokë të largët. Ajo ka një historitë gjatë, duke pasur parasysh disarishikime të saj. Njeriu mendon epyet pastaj se çfarë kishte përparashtesave e ndreqjeve të saj ? Poe-

Romës, me tre përbërësit paraekz-istues : protoromanët e Romulit,etruskët e Lukumanit dhe sabinëte Titusit, duke theksuar cilësitëhyjnore të mbretërve të parë. Tri-ada mitike : Romul, Lukuman,Tatius dhe hyjniteti i tyre janëpasqyrim i përpiktë i ideologjisëtrifunksionale.Në pothuajse të gjitha krijimet elashta të popujve indoeuropianëmund të shihet skema konceptu-ale që është struktura treshe, e cilaka shërbyer të ndërtohet historia,kombëtare apo ajo e botës. Po tëmarrim veprën e Hesiodit, shihetqartë struktura trifunksionale.Rrëfimi futet në një ansambël mi-tik të gjerë që ka korrespondecanë shumë nivele, sepse pasqyronnjë sistem klasifikues me vlerapërgjithësuese për historinë enjerëzimit. Duke treguar vazh-dimësinë e brezave, vepra simboli-zon një seri të tërë aspekteshthemelore të reales. Gjithashtukapitujt e parë të veprës së Tit-Liv-it flasin për marrëdhënie të thellames mbretërve dhe zotave. Enniu-si me Analet dhe Plutarku me lib-rin Jetë paralele, hedhin themelete historisë së origjinave, të cilatshprehin krijimin njerëzor meskema, të cilat në kohët indoeuro-piane shërbenin si truall ku tako-hej historia përrallore me copëzanga historia e vërtetë.Virgjili është dëshmitar i drejtpër-drejtë dhe origjinal i traditaveindo-europiane në shoqërinë tri-funksionale. Poema e tij epike

rol të rëndësishëm gjatë luftës sëTrojës. Gjatë djegies së qytetit prejgrekëve, ai shpëtoi Penatët (hyjnimbrojtëse të vatrës familjare) dheu largua shpejt duke mbajtur nëshpinë të atin, plakun Ankiz dhepër dore të birin, Askanjin. Pran-daj është quajtur ndryshe edhe "Enea i përshpirtshëm ". Midisaventurave të shumta mund tëtheksohet zbritja e tij në ferr, i pr-irë nga sibila e Kumës, e cila i pro-fetizon fatin e veçantë për të kri-juar një popullatë të re. Ai me tëbirin mbahen si stërgjyshër tëRomulit. Poema njohu ilustrimetë panumërta që në kohën e Anti-kitetit. Perënditë dhe perëndeshatnuk janë të mishëruar si te Ma-habharata, por janë perëndi qëfuten vazhdimisht në veprim. Dys-ia e dramave, njëra kozmike dhetjetra kombëtare, të kujton lojënme shumë burime të epopesë indi-ane. Virgjili u përpoq t'i jepteRomës një epope që përqaset mepoemat homerike. Duke u larguarnga rrëfimi historik dhe mi-tologjik, ai trajton një subjektlegjendar, por me frymë ko-mbëtare. Kjo vepër mbahet si njënga elementet themelore të kul-turës europiane.

LEGJENDA NARTE EOSETËVE TË KAUKAZITTË VERIUTPjesa e tretë e librit ka të bëjë meepopenë që u kushtohet tri famil-jeve narte në Kaukazin e Veriut.Bregu që kufizohet me Detin e Zi e

skithët e Herodotit. Zakonetskithe i paraqet edhe Plini dhe atojanë të afërta me epopenë narte qëkëndojnë osetët. Osetët i këndojnëepopesë narte, të mbushur me her-onj përrallorë, që jetonin në kohëne gjigantëve. Por shumë nartiotëkanë pasur gjithsesi vdekje qëparaqitet si diçka dramatike, parase të zhdukej raca e tyre. Objektete zbuluara nëpër varreza të mbu-luara nga stuhitë historike, shpje-gojnë më së miri tri funksionetindoiraniane : kulti fetar mekupën ; lufta me armët dhe puname parmendë. Sipas legjendësnarte zbulohet një psikologji poli-tike e ndryshme në formë, por eafërt në përmbajtje me atë të Pla-tonit te kreu i katërt i librit Re-publika, në të cilin parashtrohetkoncepti për tri klasa : filozofët,luftëtarët dhe punëtorët e artiza-nët e bashkuar. Edhe shpirti njerë-zor përbëhet nga tri parime : ar-syeja, pasioni dhe të ushqyerit.Endrra e Platonit ngrihet mbi tënjëjtën ideologji që mbijeton nëfolklorin e osetëve e që zbërthenthënien e Sokratit se urtia e Sh-tetit është të mendojë qartë e tëvendosë drejt për të krijuar mbarë-si.Besnikëria e çuditshme e gjatë eosetëve për një strukturë mendi-mi që është më shumë se dym-ijëvjeçare e lashtë, duke ruajturme kthjelltësi tema thesarë siepopeja narte, tregon se rrënjët etyre indoeuropiane ishin të forta.Është vërtetuar se miti indian ikatër moshave të botës jepet mestrukturën trifunksionale. Edhenë historinë e dinastive skandi-nave është zbatuar ideologjia tri-funksionale. Sikur të mos kishtemitologji hyjnore, Roma vetë kanjë mori legjendash për njerëzit emëdhenj që e shpjegon origjinën etyre si te Rig-Veda apo te Eddaskandinave. Zotat vedikë, zotatromakë apo zotat irlandezë, sipasideologjisë trifunksionale for-mojnë një shoqëri harmonioze.Eshtë gjetur pastaj një korrespon-dencë iraniane që lidhet me anti-kitetin e ideologjisë trifunksion-ale, një skemë që e kanë përdorursi rregull kronologjik gjithë popu-jt indoeuropianë për të parashtru-ar origjinat e tyre. Po të bëjmë njëkrahasim Romuli dhe Numa,Varuna dhe Mitra, Odini dhe Bör-

ri e të tjerë, qëndrojnë pranë epranë.*Në grupimet e mëdha epike si:Mahabharata ; Triada romake, sidhe Epopeja e tri familjeve narteqë studioi Dumézil-i, ideologjia tri-funksionale zë vendin kryesor. Kjostrukturë haset edhe më gjerë nëkëngët epike të Irlandës së Veri-ut, në ato të ishullit britanik, tekarmenët, te trakasit etj. Ajo ështëgjallë deri në ditët tona në njëtregim legjendar të Zvicrës gjer-manike, apo në grupin e madh tëlegjendave gjermanike që u bëjnëjehonë traditave të skithëve përorigjinën e tyre. Në një mbishkrimqë është gjetur në Persepolis, kanjë konceptim trifunksional edhenë fjalët e mbretit Darius të per-sëve të lashtë, i cili i kërkon Ahu-ra-Mazdës, perëndisë kryesoremazdeiste, t'i ruajë perandorinë.A priori ekzistenca e temave epikeindoeuropiane, apo ekzistenca enjë letërsie indoeuropiane ështënjë fakt i mundshëm. Që prejgjysmës së dytë të shekullit XX nëformat poetike janë vënë re për-kitje prozodike, domethënë nëmetrikë dhe në vargëzim midisIndisë e Greqisë midis Iranit dheSkandinavisë e të shumëpasardhësve të tjerë indoeuropi-anë që shpjegohen fare thjesht menjë trashëgimi letërsie të përbash-kët. Edhe paralelet iraniane dhejo vetëm avestike, që janë tekstetë shenjta të Iranit antik, lejojnëtë mendosh se kjo lidhje eshpjegueshme midis funksionevedhe bartësve të tyre është e lash-të.*Mahabharata si një vepër e mad-he njohu një popullaritet të pam-atshëm dhe u përkthye e u inter-pretua në të gjitha vendet që pra-nonin të kishin ndikim indian,duke i dhënë letërsisë dhe artevetë bukura të vendeve të tyre ash-tu si dhe vetë Indisë një burim tëpashtershëm temash. Ajo ështëpërshtatur për kinema, për teatërdhe television si telefilm ose edhesi episode mitologjik.Në poemë vihen re ndikimet e vazh-dueshme letrare gjatë shekujve tëredaktimit. Ajo është jo vetëmimagjinarja mitologjike e një pop-ullate të talentuar e të pajisur përnjë mbushulli dhe për durimin emadh të rrëfimit, por është dhe njëimagjinatë përherë e gjallë. Men-dimi indian mbetet përherë i ush-qyer nga mitologjia, e cila dësh-mon ekzistencën e temave epike nëfolklor e në letërsi para ndarjes mestërgjyshërit gjermanikë dhe in-doiranianë.Edhe gjuha shqipe dhe populli sh-qiptar bëjnë pjesë në grupiminindo-europian. Profesori i shquarEqrem Çabej, gjeniu i gjuhës sh-qipe, albanolog që duke u mbësh-tetur në punën e gjuhëtarit FrancBopp e në " trinomin Gustav Mey-er, Holger Pedërsen dhe NorbertJokl", nëpërmjet ligjeve shken-core të gjuhësisë krahasuese,vërtetoi (si shqiptar tashmë,sepse para tij kishin folur vetëmalbanologët e huaj) një visar au-tokton të trashëguar që është ipërbashkët në shumë gjuhë in-doeuropiane. Ai përmend disashembuj, por le të marrim fjalënnatë : lituanisht naktis, gjerman-isht Nacht, latinisht nox-noctis,sllavisht noç, etj.Shpjegimi indoeuropian i botësështë njëra prej ëndrrave tëshumta njerëzore. Ajo tregon përrolin që kanë luajtur në historipopujt që kanë qenëtrashëgimtarë të këtij grupimi tëmadh. Tabloja që paraqesin kr-ijimet, tregon pasurinë e shpir-tit njerëzor. Kur kjo pasurishpërndahet në një poemë osepërmblidhet në disa faqe rrëfimi,ajo është e papritur dhe na dhu-ron veçanërisht një mësim:origjinën e përbashkët indoeuro-piane.

Europa ime: poema“Mahabharata” - njëarketip indoeuropian

-vështrim retrospektiv-

Vijon nga faqja 15

ma e madhe Bhagavad - gita, e cilabën pjesë në librin e gjashtë, sipasgjasës është shtuar më pas. Libri i19 që rrëfen për mitin që ka të bëjëme perëndinë Krishna ose me "bariun e dashurisë ", gjithashtuështë një ndërfutje e mëvonshme.Koncepti i një krize të madhekozmike, unike, e parashikuar përtë ardhmen, dhe që do t'i japë fundnjë bote mediocre e që do të sjellëfill pas saj një botë të dëlirë, ekzis-tonte edhe pse nuk shfaqet te Rig-Vedat ose te himnet e dijeshyjnore.

TRIADA ROMAKEPjesa e dytë e librit Mite dhe Epopevazhdon me tregimin e lindjes së

Eneida nuk është thjesht një ve-për arti, ajo është para së gjithashnjë vepër patriotike, një vepër eshenjtë. Erudicioni historik atyështë themeltar, në një farë kupti-mi është një arsye që shpjegonekzistencën e saj. Me 12 këngët esaj poema rrëfen historinë e pele-grinazhit të Eneas, i cili pas rëniessë Trojës detyrohet të mërgojë nëItali e të themelojë kombin romak.Rreth princit trojan, organizohetlegjenda e origjinave trojane tëRomës, që rimerr poeti. Ja cili ësh-të subjekti: Enea, bir i Ankizit,bariut legjendar të Trojës dhe iperëndeshës Afrërdita, i martuarfillimisht me Kreuzën vajzën e Pri-amit, mbretit të Trojës, luajti një

zgjatet shumë para se të shkoshnë Jug, është një nga ruajtësit mëinteresantë për popujt dhe gjuhëtqë mbijetuan që nga lashtësiaindo-europiane. Edhe dekori kanjë histori të gjatë peripecish përtë cilat të vjetrit, bizantinët dhearabët kanë sjellë të dhëna të pak-ta. Disa nga ata malësorë ishin atyqë në kohën e gjeografëve grekë,të tjerë janë ardhës në kohë tëndryshme. Megjithatë në zemër tëKaukazit, mes popujve modernëjeton një popullatë krejt e ndry-shme nga shumica, osetët që fla-sin një gjuhë të degës iraniane tëindoeuropianishtes. Gjer në push-timin rus, organizimi i tyre sho-qëror ka qenë ai që është parë te

Nga Feride Papleka

E diel 11 Mars 2018 - 21OPINION

Dje në “Deutsche Welle”

Kush e bllokon ligjin egjuhës shqipe në Maqedoni?

Nga Fatos Musliu

(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)

... veprimi të presidentit, partiaopozitare maqedonase VMRO-DP-MNE parashtroi 35 mijë amenda-mente për ndryshimin dhe plotë-simin e ligjit për përdorimin e gju-hëve, duke bllokuar kështu proce-durën parlamentare. Lideri iVMRO-DPMNE-së, Hristijan Mic-koski ka theksuar se partia e tijnuk ka ndryshuar qëndrim. Pres-in shqyrtimin e amendamentevekonform rregullores. “Absolutishtne në harmoni me proceduratkemi parashtruar amendamente.Ato amendamente kanë hyrë nëprocedurë parlamentare. Presimrespektim të Rregullores për punëtë Kuvendit, respektim të ligjevedhe Kushtetutës. Si parti angazho-hemi për respektimin e së drejtësdhe s’do tolerojmë asgjë tjetër”,thotë kryetari i VMRO-DPMNE-së, Hristijan Mickoski. Kryeminis-tri i Maqedonisë, Zoran Zaev thotëse ka shumë dallime mes partisësë tij dhe VMRO-DPMNE-së sa ipërket miratimit të ligjit për gju-hën shqipe. “Propozimi që të for-mohet një grup pune me ekspertënga e drejta kushtetuese, të cilëtdo të komentonin ligin për ne ësh-të i papranueshëm, për shkaqe pa-rimore dhe pragmatike, sepse nëMaqedoni ekziston Gjykata Kush-tetuese dhe nëse diçka është nëkundërshtim me Kushtetutën, përkëtë do të duhet të prononcohetGjykata Kushtetuese”, ka thek-suar kryeministri i Maqedonisë,Zoran Zaev. Kryeparlamentari Ta-lat Xhaferi mohon se ka një planrezervë për realizimin e votimit tëdomosdoshëm që ligji të hyjë nëfuqi. “Kryetari i parlamentit nukka plane të tilla në punën dhe nëfunksionimin e parlamentit. Kry-etari i parlamentit para vetes kaKushtetutën dhe rregulloren e

punës së parlamentit, në të cilënjanë të sanksionuara kompetencate caktuara dhe procedurat e cak-tuara”, vlerëson Xhaferi.PARPARPARPARPARTITË PTITË PTITË PTITË PTITË PARLAMENTARLAMENTARLAMENTARLAMENTARLAMENTAREAREAREAREARESHQIPTSHQIPTSHQIPTSHQIPTSHQIPTARE,ARE,ARE,ARE,ARE, PR PR PR PR PRO LIGJITO LIGJITO LIGJITO LIGJITO LIGJIT

Për ligjin e gjuhëve nuk ka paz-arllëqe, kështu ka deklaruar depu-teti i BDI-së, Xhevat Ademi. “PërBDI dhe partnerët e koalicionit,ligji për gjuhën nuk është pjesë e

kushtëzimeve po edhe e kërcëni-meve nëse ekzistojnë, për ligjinnuk ka negociata, nuk kakalkulime, nuk ka pazarllëqe aqmë tepër kur e dimë se VMRO ësh-të kundër saj”, thotë Ademi. Krye-tari i Aleancës për Shqiptarët, Zi-jadin Sela i quan lojëra, veprimet epartnerëve të koalicionit lidhur meligjin për përdorimin e gjuhëve.“Kjo është shkelje e marrëveshjes

dhe burrat në këto raste dihet seçfarë veprime duhet të marrin.Nëse kanë burrëri dhe janë të ven-dosur në politikëbërje, BDI duhettë ulet dhe ta bisedojë këtë çështjeme Zoran Zaevin dhe nëse nuk ka-lon ligji për gjuhët, duhet talëshojë qeverinë”, vlerëson krye-tari i Aleancës për Shqiptarët, Zia-din Sela. Lëvizja “Besa”, e cila nëleximin e parë dhe të dytë votoi për

ligjin për përdorimin e gjuhëve,thekson shqetësimin për dësh-timin e miratimit të tij. Nga kysubjekt ritheksojnë se edhe më tejdo ta mbështesin ligjin në fjalë.“Jemi seriozisht të shqetësuar qëshumica nuk arrin ta sjellë ligjinnë seancë plenare. Ne e kemi thënëse ky ligj nuk e zyrtarizon shqipen,por vetëm e avancon pak, duke elënë hapur këtë temë, por sidoqoftëedhe si të tillë, ne do ta mbështesim.Ne jemi këtu që të ndihmojmë e jotë bllokojmë”, thonë nga Lëvizja“Besa”.A DO TË DUHET LIGJI TËA DO TË DUHET LIGJI TËA DO TË DUHET LIGJI TËA DO TË DUHET LIGJI TËA DO TË DUHET LIGJI TËMIRAMIRAMIRAMIRAMIRATTTTTOHET MË OHET MË OHET MË OHET MË OHET MË VVVVVONË?ONË?ONË?ONË?ONË?

Nikolla Dujovski, ligjërues i sh-kencave politike në Universitetine Shkupit, vlerëson se ky ligj do tëduhej të ishte pjesë e pakos sëligjeve reformuese. Përderisa dal-limet janë aq të thella mes liderëvepolitikë për këtë çështje, ky ligjduhet të lihet për miratim paszgjidhjes së kontestit të emrit.“Sinqerisht mendoj se kjo çështjedo të zgjidhet më vonë. Nuk do tëvendoset si çështje me prioritet nëpunën e Kuvendit, për shkak tëmosarritjes së marrëveshjes mesliderëve politikë, të cilët duket sejanë të fokusuar në çështjen e em-rit për të zhbllokuar procesin e in-tegrimeve”, thotë Dujovski. ArsimSinani nga Qendra për StudimeNdërkombëtare dhe HulumtimeBallkanike vlerëson se ligji që rreg-ullon përdorimin zyrtar të gjuhësshqipe paraqet shtyllën kryesoretë Marrëveshjes së Ohrit. “Çësht-ja e parë që kërkon zgjidhje dhepastaj të vazhdohet me çështjet etjera është zyrtarizimi plotë i gju-hës shqipe dhe me këtë, mbyllja emarrëveshjes së Ohrit”, thotë Si-nani. Ligji për përdorimin e gju-hëve u votua më 11 janar, ndërsamë 17 janar Presidenti Ivanov njof-toi mosdekretimin e tij. Miratimi iligjit për përdorimin e gjuhëve ësh-të pezulluar në afat të pacaktuar.

E diel 11 Mars 201822 - OPINION

Krijoni miqësi edhe kur gjendeni paraopinioneve dhe pozic ioneve të ndry-shme. Bashkëvepr im i i Jup i te r i t meSaturnin do t’ju ndihmojë të zgjeroni rre-thin e njohjeve tuaja. Në shumëllojsh-mërinë natyrale do të zbuloni një tërësiqë do të arri jë t ’ ju pasurojë shumë.

DEMI

Përpiquni të vendosni rregull në jetën tuaj sinë aspektin fizik, ashtu edhe në atë mendor,nëse nuk dëshironi të krijoni konfuzion, gjëqë nuk ju pëlqen aspak. Përdorni kohën elirë që do të keni në dispozicion për të orga-nizuar më mirë hapësirën, ndoshta duke ndry-shuar diçka.

UJORI

BRICJAPI

SHIGJETARI

AKREPI

PESHORJA

LUANI

V I R G J E R E S H A

GAFORJA

BINJAKET

DASHI

PESHQIT

Do të arrini më në fund të hidhni paskrahëve një çështje të së kaluarës që jupengon të shihni përpara, sidomos nëjetën private. Do të ndjeheni shumë mëmirë. Nuk jeni më të gatshëm të toleronigjëra që nuk ju pëlqejnë dhe të tjerët do takuptojnë vendosmërinë tuaj.

M o s l e j o n i a s g j ë d h e a s n j e r i q ë t ’ j us h k a t ë r r o j ë p l a n e t t u a j a , e d h e p s ee k e n i p l a n i f i k u a r p r o g r a m i n e t ëd i t ë s m e s h u m ë k u j d e s . Ç d o d e t a jë s h t ë i r ë n d ë s i s h ë m d h e j u n u k i ak e n i l ë n ë a s g j ë r a s t ë s i s ë .

Nganjëherë nuk din i s i të menaxhoninjë l lo j tendence që keni për t ’u de-ku ra jua r shpe j t . U k thehen i mend i -meve negat ive, që nuk kanë arsye tëekz is to jnë . Për f i t on i nga k jo d i të eqetë që të bëni një pushim nga të gjithagjërat që ju rëndojnë pak.

Në këtë periudhë mund të jepni maksi-mumin në sportin tuaj të preferuar. Aktiv-iteti fizik i moderuar është shumë i shën-detshëm, jeni shumë mirë. Do të keni njëditë të gëzueshme dhe kohë e lirë e çmuarpër t’ua përkushtuar të tjerëve, por sigur-isht edhe pak vetes.

Një çësht je pune rrezikon t ’ ju pr ishëdisi ditën. Nëse nuk është aq urgjente,tregohuni të vendosur që ta mbani jas-htë portës. Do ta zgj idhni nesër. Mo-m e n t e t ë k ë n d s h m e t ë k a l u a r a n ëfami l j e dhe me m iq do t ’ j u k the jnëhumorin e mirë.

G ja të d i të së so tme të t je rë t do t ’ j undihmojnë në punët e shtëpisë, kësh-tu që do a r r in i të ken i pak kohë tël i rë për ve te . Jen i g j i thmonë të ga t -shëm të nd ihmon i të t je rë t dhe asn-je r i nuk do re fuzo jë t ’ j u japë n jë nd i -hmë të vogë l , nëse ia kë rkon i ju .

Plutoni që nuk ju favorizon mund të ndikojë qëtë bëni reagime të papritura e të tepruara, edhepër motive banale dhe me pak rëndësi. Sh-karkoni tensionin e krijuar duke u marrë mepak sport. Lodhja në nivel fizik do ju qetësojënë profilin mendor.

Dita e sotme do të jetë një ditë e përkryer përtë kaluar kohë me të afërmit tuaj dhe miqtë.Nuk ka rëndësi, nëse e kaloni në shtëpi apojashtë. A do të ketë vendime të rëndësishmepër t’u marrë? Falë bonsensit tuaj nuk do tëlini t’ju shpëtojë asnjë detaj.

Duke qenë se duhet të analizoni një situatë,duhet të merrni parasysh më shumë se njëaspekt, nëse nuk doni të humbisni një gjë shumëtë rëndësishme. Keni aftësi të shkëlqyera, porqë nganjëherë mbeten në hije nga nxitimi juajpër të përfunduar çdo gjë.

Bashkëveprimi i Saturnit, Uranit dhe Plu-tonit që ju mbështesin do t’ju dhurojnënjë ditë të paharrueshme në të gjithaaspektet! Është e sigurt që nuk do tëmërziteni dhe do jeni gjithmonë në mestë aktiviteteve interesante dhe person-ave intrigues.

Shkatërrimii memories

Nga profesor doktor Aqif Gjokutaj

(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)

... - e more vesh? QFR-ja do tëshembet...”.

Zëri i tij filloi të më vinte gjith-një e më i mekur. Mbylla telefonin.QFR-ja do të shembet! Vetëm pasie përsërita disa herë, fillova të kup-toj çfarë kisha dëgjuar, aq e pabe-suar më dukej. Çdo gjë drejt sh-katërrimit, drejt fshirjes sëkujtesës, në funksion të harresës.Sigurisht që bashkë me ndërtesën,nuk do përtojnë të hedhin edhepllakën e emërtimit të QFR-së, meemrin e profesor Petrit Selenicës.

QFR-ja nuk do të ketë më mem-orie! Mendoja dhe shpresoja që, tëpaktën, QFR-në do e kursenin. Porjo, edhe kësaj i erdhi radha. EdheQFR-ja pa memorie. Edhe QFR-jame Alzaimer! Njësoj si sporti, kul-tura, akademia, arsimi...

Ankthi që më kishte pushtuarpo më merrte frymën. Mbylla sytëdhe në çast u zhyta në memorien ekohës. Rikujtova një bisedë qëkisha bërë kohë më parë, te hyrjae QFR-së, kur unë isha drejtues ikëtij institucioni, me një mesobur-rë që po shikonte pllakën eemërtimit të vendosur te hyrja, icili m’u drejtua me shumëmirësjellje:

- Doktor mund të të pyes diçka?- Po, - i them.- Kush ka qenë Petrit Selenica?- Petrit Selenica ka qenë pion-

ieri dhe themeluesi i këtij institu-cioni që kur u ndërtua dhe u pajisme aparaturat e teknologjisë mëtë përparuar të kohës dhe u quajtQendra e Fuqishme Radiologjike(QFR).

- Më gëzon fakti që kjo qendërpaska marrë emrin e një person-aliteti në fushën e mjekësisë, se nëkëtë kohë që jetojmë, dëgjojmëvetëm emra politikanësh pa vlera.

Pastaj m’u kujtuan mëngjesete punës, kur profesor Petriti, menjë trup të bëshëm, me gjyzlykët eerrëta mbi kokë dhe me mjetin eudhëtimit, një biçikletë “Mifa” tëvjetër, vinte në punë ku e priste njëgrumbull i madh pacientësh, tëcilët sapo e shikonin, i pëshpërit-nin njëri-tjetrit “erdhi, erdhi pro-fesori!”, ndërsa në fytyrat e tyreravijëzohej gëzimi, besimi dhe res-pekti për profesor Petritin.

Në atë kohë, ne ishim mjekë tërinj, specializantë në radiologji dhesapo dilnim korridoreve, ishte e pa-mundur t’u shmangeshe pyetjeve tëtë sëmurëve: “E ke parë profesorPetro Canin?”. Dhe pastaj vijonin meradhë: “Po profesor Petrit Gaçen,profesor Besimin, profesor Paparis-ton, Xhumarin...”?

Të gjithë këta profesorë, edhe psenuk punonin në QFR, përsëri vininaty çdo ditë për të kryer ekzaminimete të sëmurëve dhe ndjekur diagnos-tikimin e tyre.

Në këtë godinë, në pamje të parëtë zakonshme, puna kryhej medashuri e profesionalizëm të jash-tëzakonshëm. Falë këtij përkushti-mi, ajo u shndërrua në mësonjë-

toren e parë të mjekësisë shqiptare,ku u mbollën dhe u rritën filizat eshkencës së imazherisë shqiptare.Nëse doni të kërkoni rrënjët, gjur-mët, zanafillën e punës së mirë-filltë të mjekësisë shqiptare, atodo t’i gjeni në QFR. Në këtë insti-tucion ruhen gjurmët që kanëlënë korifenjtë e mjekësisë sh-qiptare, ashtu si në bulevardin efamshëm të yjeve të Hollivudit.Në këtë qendër u hodhën hapat epara, por të sigurta, në rrugën egjatë dhe të vështirë të shkencës

mjekësore shqiptare, arritjet e sëcilës janë vlerësuar edhe ngakolegët e huaj. Në këtë qendërradiologjike u realizuan ekzamin-imet diagnostike dhe intervenci-onuse nga profesorët HysenKaraj, Krenar Preza, VangjushGolloshi, Tahir Hysa, Astrit Hox-haj, Vangjush Nastas, MaksimÇela, arritjet mjekësore të të cilëvejanë vlerë për mjekësinë shqiptaredhe kontribut për mjekësinë ehuaj.

Botës nuk i vjen e keqja nga

Opinioni i Ditës

Në atë kohë, ne ishim mjekë të rinj,specializantë në radiologji dhe sapo

dilnim korridoreve, ishte e pamundur t’ushmangeshe pyetjeve të të sëmurëve: “E

ke parë profesor Petro Canin?”. Dhepastaj vijonin me radhë: “Po profesor

Petrit Gaçen, profesor Besimin, profesorPapariston, Xhumarin...”?

bëmat e budallenjve, por nga hesh-tja e të diturve, se problemi mebotën në të cilën jetojmë është senjerëzit e ditur pajtohen me in-diferencën e tyre, duke ua lehtë-suar punën rufjanëve me besim tëplotë në veprimet e tyre. Mbrojt-ja e vlerave të trashëgimisë ko-mbëtare në rrafshin mjekësor ësh-të respekt për punën, mundin dhedjersën e brezave paraardhës dhedetyrim për brezat pasardhës.

QFR-ja do të shembet! Dhe nëvend të saj, do të ndërtohet njëndërtesë gjigante, pa memorie përhistorikun e mjekësisë shqiptare,por me vlera monetare për ndër-tuesit dhe drejtuesit e institucion-it të “rilindur”, që e vetmja dhuntiqë kanë është të jenë largpamëspër fitimin e vlerave monetare.

Brezat që do të vinë do të lex-ojnë në vend të një pllake që mbar-tte vlera mjekësore memoriale, njëpllakë mermeri, ku do të shkruhet:Ndërtuar me Partneritetin Publik-Privat (PPP).

- 23E diel 11 Mars 2018

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

AAAA Argët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikFJ

ALEK

RYQI

(1)

FJAL

EKRY

QI (2

)

PËRG

JIGJ

ET E

FJA

LËKR

YQEV

E TË

NUM

RIT

TË K

ALUA

R

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo kolonë të ketë numrat nga 1-9

SUDOK Përgjigje e sudokut të numrit të kaluar

AAAAArgëtimrgëtimrgëtimrgëtimrgëtimfilozofikfilozofikfilozofikfilozofikfilozofik

KRIPTOSKEMEPërgjigja e numrit të djeshëmKRIPTOSKEME

Fjalëkryqi (1) Fjalëkryqi (2)HORIZONTAL1. Film i hitchock.6. Fillojnë premierën.7. Janë legjendat.11. Kush ka... ka zët.12. Thurman aktore.15. Një pjesë e testamentit16. Një pjesë e studimeve.18. Kështu është situata e tensionuar.21. Telefoni në kartëvizitë.22. Eshtë ngasje.24. Në krye të autoriteteve.25. Mbyllin mbledhjen.26. Pason abetaren.28. Nisin nga kreu.29. Fillojnë aafrimin.30. Cocker këngëtar.31. Bartok kompozitor.33. Tiriac që qe tenist.35. Oxa këngëtare.

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo kolonë të ketë numrat nga 1-9

Gjeni ndryshimin

Dy figurat kanë ndryshime nga njëra-tjetra

Përgjigja, ja cilat janë ndryshimet e figurave

-Sfida më e vështirë është të jesh vetvetja, nënjë botë ku çdokush përpiqet të të bëjë tëndihesh ndryshe!

-Njerëzit e mirë e të drejtë u ngjajnë pemëvetë mëdha që lëshojnë hije për të tjerët,ndërsa vetë përvëlohen nga rrezet e diellit.

- Bota është plot dyer, plot raste, fije të tendosuraqë presin t’u biesh.

(Ralf Valdo Emerson)Te jesh gjithmonë i ndershëm me veten, është një

ushtrim i këndshëm.(Sigmund Frojd)

- Grada e qytetërimit dhe moralit të njëpopulli kuptohet nga këngët dhelojërat e tij.

- Mendojnë për të ardhmen meshqetësim, dhe harrojnë të tashmen,nuk e jetojnë të tashmen e as tëardhmen, (i humbin të dyja).

- Njerëzit mërziten nga fëmijëria,nxitojnë të rriten, më pas shpresojnëtë kthehen të vegjël (fëmijë) përsëri.

HORIZONTAL1. Pupi regjisor.5. Kujtohet për një fitore të grekëve ndaj persëve11. Turner aktore.12. Fillojnë festat.13. Skuadër greke.14. Falen pa fe.15. U shkrua nga Gorkij.18. Një sferë për... model.19. Janë bisha.22. Parashtesë për dy.23. Demoni që persekutonte Sarën.24. Stacion i famshëm orbital.25. Mendes regjisor.27. Një rreth i ngushtë miqësor29. Film me Robert de Niro dhe Jean Reno30. Këndohen në opera.32. Eshtë lajm i vjetër.34. Sharif aktor.35. Martin i Norma Rae.36. Mund të jenë filmi.

38. Një jepet për hartim.39. Ami i Maupassant.41. Fundi i Turandot.42. Halili këngëtare.45. Neill i Jurassic park.47. Pineda e Garcia Lorca-s.48. Giorgio stilist

VERTIKAL1. Morissette këngëtare.2. Kilmer aktor.3. Heche aktore.4. Fillojnë tatëpjetën5. Eshtë diapozitiv shumë i ndjeshëm.6. Mbyllin spitale.7. Në krye të masave.8. Bëjnë shirit me shi.9. Qe vajza e Tantalit.10. Janë më shumë se dëshira12. Ishte dekret i sulltanit.

15. Qe mbreti i urtë i Pilos.16. Quinn aktor.17. Gasol i NBA.20. Fillojnë garën.21. Një pjesë e reformave.26. Eshtë si biskotë.28. Mund të jetë karmelitan.29. Sjellin shi.30. Bel i Maupassant.31. Direk pa ekstreme.33. Gjysma e bimëve.34. Mbyllin një motor.36. Eshtë bitum.37. Fara këngëtare.38. Hanks aktor39. Stiller aktor.40. Morrison rockstar.42. Fillojnë masat.43. Në krye të tabelës.44. Derisa janë në fund.46. Fund filmi.

TTTTThëniehëniehëniehëniehënietë mençuratë mençuratë mençuratë mençuratë mençura

36. Kalimi në ekstreme.37. U shkrua nga Zola.39. Fise pa fe.40. Eshtë mballomë.41. I mungon apatikut.43. Një pjesë e medaljeve.44. Një këngëtar lirik.46. Pak torturuese.48. Ka privilegjin e jetës.51. I famshmi Pacino.52. Nasi shkrimtar.53. Janë temperaturat më të ulëta.54. Me pit në box.VERTIKAL1. Janë enigmatikë.2. Emri i Vivaldit.3. Rrjedh në klepsidër.4. Inicialet e Selleck aktor.5. Fillojnë rubrikën.6. Ishte babai i Proknit dhe Filomelës.

8. Vitet pa kufij.9. Mbyllin kanate.10. U shit për një pjatë thjerza.13. ... e shëndoshë në trup të shëndoshë.14. Moore aktore.17. Rocca aktore.19. Janë përmasa.20. Fund dhjetori.23. Mbyllin krahun.26. Fillojnë kalimin.27. Duhen ruajtur.32. Ishte Europa komuniste.34. Agjenci Kombëtare Lokale38. Berg kompozitor.40. Të parat në Amsterdam.42. Elsa këngëtare.45. Memoria në computer47. Me të nxjerrin trarë.49. Në mes të dhomës.50. Ekstreme kateti.52. Kufijtë e lutjes.

ZBAVITJE

D A V I D I R O C K L K R

E M E R K E H A S E A N

M A L O T K E N E T A T E

I N E N I M A R O M A N E T

R H R P A S I V E T E T

A M O K A S I N A T I D E M

E M I R A T I L A V A T I

S T A N E O A T O M I K N

A R S T R R E T E T I O D

R A S E Q M E I K O R E

A T A T T A K A T I D A R

H I S T A R S I R T A R I

B A L E N A A A M M O T I

E N E K A G A I S U M A N

K I M I K R S K A R A T E

I T A P A L E T L I R I A

M A T P E T A L E T I M R

I M M A K E T E T I K O T

M K A L K U L I M E T A R E

M U E L E R I M E T A L E A

A N B E T A M I R P O I T

N A I F I P T I E R I D E

E T J E M I N A T O R E T

T I L T R E N I R A F A T I

A P A A P E P K E N D E T

D I A B E T I D E T I

R A K L K A P E L E T

F E N I M O R E T R

F A E K O N O M I A D

R A L T A K E M E T P E

A N T E N A A T A A B

N A N T E S T L A R A

K N E I I L I R E T

I I B A N A K A E T D

B A R I P A L E T N E D

E B A S T I A F A T I

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

11 12 13

14 15 16 17 18

19 20 21 22

23 24

25 26 27 28

29 30 31

32 33 34

35 36 37

38 39 40

41 42 43 44 45 46

47 48

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15

16 17 18 19 20

21 22 23 24

25 26 27

28 29 30 31 32

33 34 35 36

37 38 39 40

41 42 43

44 45 46 47

48 49 50 50 51 52

53 54

5 1 11 18 3 10 18 2 1 15 20

3 2 6 5 3 2 1 5 1 13 1

21 4 3 5 6 2 1 5 5 10 5

1 6 10 1 2 8 11 6 4 1 5

2 13 7 2 1 5 1 1 2 8 11K19 1 7 3 5 6 15 14 10 6A

13 3 5 6 2 5 6 11 1 1 5 T5 2 1 6 21 19 6 2 1 5 1 E1 5 7 6 2 8 5 10 8 6 6

16 8 7 8 17 6 5 1 6 21 6

6 4 15 8 5 1 5 18 3 10

4 3 18 8 7 6 18 6 4 6 7 1

REKLAME E diel 11 Mars 201824 -