13 saving investment
TRANSCRIPT
1
Copyright © 2004 South-Western
2626Ti�t ki�m, ��u t�, và H� th�ng Tài chính
Bài gi�ng c�a TS Phm Th� [email protected]
Copyright © 2004 South-Western
H� th�ng Tài chính
• H� th�ng tài chính bao g�m các nhóm th� ch� trong n�n kinh t� giúp cho ti�t ki�m c�a ng�i này gp g� � u t� c�a ng�i khác.
• Nó giúp chuy�n ngu�n l�c khan hi�m c�a n�n kinh t� t� ng�i ti�t ki�m sang ng�i �i vay.
Copyright © 2004 South-Western
CÁC TH� CH� TÀI CHÍNH TRONG N�N KINH T�
• H� th�ng tài chính ���c c�u thành b�i các th� ch� tài chính �i�u ph�i ho�t ��ng c�a nh�ng ng�i ti�t ki�m và ng�i �i vay.
• Các th� ch� tài chính có th� ���c phân thành các nhóm khác nhau: các th� tr�ng tài chính và các trung gian tài chính.
Copyright © 2004 South-Western
CÁC TH� CH� TÀI CHÍNH TRONG N�N KINH T�
• Các th� tr�ng tài chính• Th� tr�ng C� phi�u• Th� tr�ng Trái phi�u
• Các trung gian tài chính• Các ngân hàng• Các qu� � u t�
Copyright © 2004 South-Western
CÁC TH� CH� TÀI CHÍNH TRONG N�N KINH T�
• Các th� tr��ng tài chính là các th� ch� tài chính qua �ó ng�i ti�t ki�m có th� cung c�p v�n tr�c ti�p cho ng�i �i vay.
• Các trung gian tài chính là các th� ch� tài chính qua �ó ng�i ti�t ki�m có th� cung v�p v�n gián ti�p cho ng�i �i vay.
Copyright © 2004 South-Western
Các Th� tr��ng Tài chính
• Th� tr�ng Trái phi�u• Trái phi�u là m�t gi�y xác nh�n kho�n n� ch� rõ
trách nhi�m c�a ng�i �i vay ��i v�i ng�i n�m gi� trái phi�u.
• Các �c �i�m c�a Trái phi�u• K� h�n: Thi gian cho t�i khi trái phi�u �áo h�n.• R�i ro Tín d�ng: Kh� n�ng mà ng�i �i vay m�t kh�
n�ng thanh toán m�t ph n ti�n lãi hoc v�n g�c.• Chính sách Thu�: Các lu�t thu� áp d�ng ��i v�i ti�n lãi
c�a trái phi�u.
IOU
2
Copyright © 2004 South-Western
Các Th� tr��ng Tài chính
• Th� tr�ng c� phi�u• C phi�u phán �nh quy�n s� h�u m�t ph n ��i v�i
doanh nghi�p và do v�y, có quy�n h��ng l�i nhu�n mà doanh nghi�p t�o ra.
• Vi�c bán c� phi�u nh m huy ��ng v�n ���c g!i là tài tr b�ng v�n ch� s h�u.
• So sánh v�i trái phi�u, c� phi�u có r�i ro cao h"n và l�i t#c ti�m n�ng cao h"n.
• Các th� tr�ng c� phi�u quan tr!ng nh�t � Vi�t Nam là Trung tâm giao d�ch ch#ng khoán Hà N�i và Trung tâm giao d�ch ch#ng khoán Thành ph� H� Chí Minh.
Copyright © 2004 South-Western
Các Th� tr��ng Tài chính
• Th� tr�ng c� phi�u• H u h�t các th� tr�ng c� phi�u cung c�p các thông
tin sau:• Giá (c�a c� phi�u)• S� l��ng (s� l��ng c� phi�u bán)• C� t#c (l�i nhu�n tr� cho c� �ông)• T$ su�t giá-thu nh�p
Copyright © 2004 South-Western
Các Trung gian Tài chính
• Các trung gian tài chính là các th� ch� tài chính qua �ó ng�i ti�t ki�m có th� cung c�p v�n m�t cách gián ti�p cho ng�i �i vay.
Copyright © 2004 South-Western
Các Trung gian Tài chính
• Các ngân hàng• nh�n ti�n g%i c�a nh�ng ng�i ti�t ki�m và s% d�ng
các kho�n ti�n g%i này �� cho vay ��i v�i nh�ng ng�i mu�n vay.
• tr� lãi su�t cho nh�ng ng�i g%i ti�n và thu lãi su�t cao h"n ��i v�i nh�ng ng�i �i vay.
Copyright © 2004 South-Western
Các Trung gian Tài chính
• Các ngân hàng• Các ngân hàng giúp t�o ph��ng ti�n thanh toán
b ng cách cho phép ng�i g%i ti�n vi�t séc ��i v�i kho�n ti�n g%i c�a h!.
• Ph�"ng ti�n thanh toán là cái mà m!i ng�i có th� d& dàng s% d�ng �� th�c hi�n các giao d�ch.
• Nó h' tr� cho vi�c mua bán hàng hoá và d�ch v�.
Copyright © 2004 South-Western
Các Trung gian Tài chính
• Các qu� � u t�• Qu� ��u t� là m�t th� ch� bán c� ph n ra công
chúng và s% d�ng s� ti�n thu ���c �� thi�t l�p danh m�c � u t�, g�m nhi�u lo�i c� phi�u, trái phi�u khác nhau, hoc c� hai..
• Chúng cho phép nh�ng ng�i có v�n ít có th� d& dàng �a d�ng hoá danh m�c � u t�.
3
Copyright © 2004 South-Western
Các Trung gian Tài chính
• Các Th� ch� Tài chính khác• Các liên minh tín d�ng• Các qu� h�u trí• Các công ty b�o hi�m• Các qu� tín d�ng
Copyright © 2004 South-Western
TI�T KIM VÀ �U T� TRONG H TH NG TÀI KHO�N QU C DÂN
• Nh� l�i r ng GDP là t�ng thu nh�p trong m�t n�n kinh t� và c(ng là t�ng chi tiêu v� hàng hoá và d�ch v� c�a n�n kinh t�:
Y = C + I + G +Y = C + I + G + NXNX
Copyright © 2004 South-Western
M�t s� ��ng nh�t th�c quan tr�ng
• Gi� ��nh m�t n�n kinh t� �óngn�n kinh t� �óng – n�n kinh t� không tham gia vào các ho�t ��ng th�"ng m�i qu�c t�:
Y = C + I + GY = C + I + G
Copyright © 2004 South-Western
M�t s� ��ng nh�t th�c quan tr�ng
• Tr� C và G t� c� hai v� c�a ph�"ng trình trên:Y Y –– C C –– G =IG =I
• V� trái c�a ph�"ng trình là t�ng thu nh�p trong n�n kinh t� sau khi �ã tr� �i tiêu dùng và chi tiêu chính ph�, và ���c g!i là ti�t ki�m qu�c gia, hay g!i t�t là ti�t ki�m (S).
Copyright © 2004 South-Western
M�t s� ��ng nh�t th�c quan tr�ng
• Thay Y - C – G b ng S, ph�"ng trình trên có th� vi�t l�i nh� sau:
S = IS = I
Copyright © 2004 South-Western
M�t s� ��ng nh�t th�c quan tr�ng
• Ti�t ki�m qu�c gia, hay ti�t ki�m, b ng v�i:S = IS = I
S = Y S = Y –– C C –– G G S = (Y S = (Y –– T T –– C) + (T C) + (T –– G)G)
4
Copyright © 2004 South-Western
Ý ngh�a c�a Ti�t ki�m và �u t�
• Ti�t ki�m Qu�c gia• Ti�t ki�m qu�c gia là t�ng thu nh�p trong n�n kinh
t� còn l�i sau khi �ã chi tr� cho tiêu dùng và chi tiêu chính ph�.
• Ti�t ki�m T� nhân• Ti�t ki�m t� nhân là ph n thu nh�p còn l�i c�a h�
gia �ình sau khi �ã tr� thu� và chi tr� cho tiêu dùng.Ti�t ki�m t� nhânTi�t ki�m t� nhân = (Y = (Y –– T T –– C)C)
Copyright © 2004 South-Western
Ý ngh�a c�a Ti�t ki�m và �u t�
• Ti�t ki�m Chính ph�• Ti�t ki�m chính ph� là ph n doanh thu thu� còn l�i
c�a chính ph� sau khi �ã chi tr� cho các kho�n chi tiêu.
Ti�t ki�m chính ph�Ti�t ki�m chính ph� = (T = (T –– G)G)
Copyright © 2004 South-Western
Ý ngh�a c�a Ti�t ki�m và �u t�
• Thng d� và Thâm h�t• N�u T > G, chính ph� có th�ng d� ngân sách b�i vì
h! thu nhi�u h"n chi.• Thng d� c�a T - G ph�n ánh ti�t ki�m chính ph�.• N�u G > T, chính ph� có thâm h�t ngân sách b�i vì
h! chi nhi�u h"n thu t� thu�.
Copyright © 2004 South-Western
Ý ngh�a c�a Ti�t ki�m và �u t�
• )�i v�i m�t n�n kinh t� �óng, ti�t ki�m ph�i b ng v�i � u t�.
S = IS = I
Copyright © 2004 South-Western
TH� TR��NG V N VAY
• Các th� tr�ng tài chính �i�u ph�i ti�t ki�m và � u t� trên th� tr�ng v�n vay.th� tr�ng v�n vay.
Copyright © 2004 South-Western
TH� TR��NG V N VAY
• Th� tr��ng v�n vay là th� tr�ng trên �ó nh�ng ng�i ti�t ki�m cung c�p v�n và nh�ng ng�i �i vay có nhu c u vay v�n.
5
Copyright © 2004 South-Western
TH� TR��NG V N VAY
•• V�n vayV�n vay ph�n ánh t�t c� các ngu�n thu nh�p mà m!i ng�i ti�t ki�m và cho vay, ch# không ph�i s% d�ng cho tiêu dùng.
Copyright © 2004 South-Western
Cung và C�u v� V�n vay
• Cung v� v�n vay xu�t phát t� nh�ng ng�i có thu nh�p mà h! mu�n ti�t ki�m và cho vay.
• C u v� v�n vay xu�t phát t� nh�ng h� gia �ình và doanh nghi�p mu�n vay �� � u t�.
Copyright © 2004 South-Western
Cung và C�u v� V�n vay
• Lãi su�t là giá c� c�a v�n vay.• Nó ph�n ánh s� ti�n mà ng�i �i vay tr� cho
v�n vay, và nó chính là s� ti�n ng�i cho vay nh�n ���c t� kho�n ti�t ki�m c�a h!.
• Lãi su�t trên th� tr�ng v�n vay là lãi su�t th�c t�.
Copyright © 2004 South-Western
Cung và C�u v� V�n vay
• Các th� tr�ng tài chính ho�t ��ng gi�ng nh� các th� tr�ng khác trong n�n kinh t�.• Cân b ng gi�a cung và c u v� v�n vay s* xác ��nh
lãi su�t th�c t�.
Hình 1 Th� tr��ng V�n vay
V�n vay (t �ôla)0
Lãi su�tCung
C�u
5%
$1,200
Copyright©2004 South-Western Copyright © 2004 South-Western
Cung và C�u v� V�n vay
• Các Chính sách c�a Chính ph� +nh h��ng ��n Ti�t ki�m và ) u t�• Thu� và ti�t ki�m• Thu� và � u t�• Thâm h�t ngân sách chính ph�
6
Copyright © 2004 South-Western
Chính sách 1: Khuy�n khích ti�t ki�m
• Thu� ��i v�i ti�n lãi làm gi�m �áng k� l�i t#c t�"ng lai c�a ti�t ki�m hi�n t�i, và d,n ��n làm gi�m ��ng c" ti�t ki�m.
Copyright © 2004 South-Western
Chính sách 1: Khuy�n khích ti�t ki�m
• Ng��c l�i, gi�m thu� làm t�ng ��ng c" ti�t ki�m c�a các h� gia �ình � m!i m#c lãi su�t.• )�ng cung v�n vay d�ch chuy�n sang ph�i.• Lãi su�t cân b ng gi�m.• L��ng c u v� v�n vay t�ng.
Hình 2 S� gia t�ng Cung V�n vay
V�n vay (t �ôla)0
Lãi su�t Cung, S1 S2
2. . . . nó làm gi�mlãi su�tcân b�ng . . .
3. . . . và làm t�ng l� ng v�n vay cân b�ng
C�u
1. Gi�m thu� ��i v!i ti�t ki�m làmt�ng cung v�n vay
5%
$1,200
4%
$1,600
Copyright©2004 South-Western Copyright © 2004 South-Western
Chính sách 1: Khuy�n khích ti�t ki�m
• N�u lu�t thu� thay ��i theo h��ng khuy�n khích ti�t ki�m nhi�u h"n, k�t qu� s* d,n ��n lãi su�t th�p h�n và � u t� l�n h�n.
Copyright © 2004 South-Western
Chính sách 2: Khuy�n khích ti�t ki�m
• -u �ãi thu� � u t� s* làm t�ng ��ng c" �i vay.• Làm t�ng c u v� v�n vay.• D�ch chuy�n ��ng c u sang ph�i.• D,n ��n lãi su�t cao h"n và l��ng ti�t ki�m l�n
h"n.
Copyright © 2004 South-Western
Chính sách 2: Khuy�n khích ti�t ki�m
• N�u lu�t thu� thay ��i theo h��ng khuy�n khích � u t� nhi�u h"n, k�t qu� s* d,n ��n lãi su�t cao h�n và ti�t ki�m l�n h�n.
7
Hình 3 S� gia t�ng C�u v�n vay
V�n vay (t �ôla)0
Lãi su�t
1. �u �ãi thu� ��u t� làm t�ngc�u v� v�n vay…
2. . . . t�nglãi su�t cân b�ng…
3. . . . và làm t�ng l� ng v�n vay cân b�ng
Cung
C�u, D1
D2
5%
$1,200
6%
$1,400
Copyright©2004 South-Western Copyright © 2004 South-Western
Chính sách 3: Th"ng d� và Thâm h#t Ngân sách Chính ph�
• Khi chính ph� chi nhi�u h"n thu t� thu�, s� thi�u h�t này ph�n ánh thâm h�t ngân sách.
• S� tích lu� c�a thâm h�t ngân sách trong quá kh# ���c g!i là n chính ph�.
Copyright © 2004 South-Western
Chính sách 3: Th"ng d� và Thâm h#t Ngân sách Chính ph�
• Vay n� c�a chính ph� �� tài tr� cho thâm h�t ngân sách làm gi�m cung v�n vay tài tr� cho � u t� c�a các h� gia �ình và các doanh nghi�p.
• S� gi�m sút � u t� này ���c g!i là hi�n t��ngl�n át ��u t�.• Vay n� tài tr� cho thâm h�t ngân sách l�n át vay n�
cho � u t� c�a khu v�c t� nhân.
Copyright © 2004 South-Western
Chính sách 3: Th"ng d� và Thâm h#t Ngân sách Chính ph�
• Thâm h�t ngân sách làm gi�m cung v�n vay.• D�ch chuy�n ��ng cung sang trái.• Làm t�ng lãi su�t cân b ng.• Làm gi�m l��ng v�n vay cân b ng.
Hình 4: Hi�u �ng c�a Thâm h#t Ngân sách Chính ph�
V�n vay (t �ôla)0
Lãi su�t
3. . . . và làm gi�m l� ngv�n vay cân b�ng
S2
2. . . . nó làmt�ng lãi su�tcân b�ng…
Cung, S1
C�u
$1,200
5%
$800
6% 1. Thâm h#t ngânsách làm gi�m cung v�n vay
Copyright©2004 South-Western Copyright © 2004 South-Western
Chính sách 3: Th"ng d� và Thâm h#t Ngân sách Chính ph�
• Khi chính ph� gi�m ti�t ki�m qu�c gia v�i ngân sách thâm h�t, lãi su�t s* t�ng và � u t� gi�m.
8
Copyright © 2004 South-Western
Chính sách 3: Th"ng d� và Thâm h#t Ngân sách Chính ph�
• Thng d� ngân sách làm t�ng cung v�n vay, làm gi�m lãi su�t, và kích thích � u t�.
Hình 5 N chính ph� c�a M�
% GDP
1790 1810 1830 1850 1870 1890 1910 1930 1950 1970 1990
RevolutionaryWar
2010
CivilWar World War I
World War II
0
20
40
60
80
100
120
Copyright©2004 South-Western
Copyright © 2004 South-Western
Tóm t$t ch�%ng
• H� th�ng tài chính bao g�m các th� ch� tài chính nh� th� tr�ng trái phi�u, th� tr�ng c� phi�u, và các qu� � u t�.
• T�t c� nh�ng th� ch� này ho�t ��ng nh m chuy�n ngu�n l�c c�a nh�ng h� gia �ình có ti�t ki�m sang nh�ng h� gia �ình và doanh nghi�p mu�n vay.
Copyright © 2004 South-Western
Tóm t$t ch�%ng
• Các ��ng nh�t th#c h�ch toán thu nh�p qu�c dân ph�n ánh nh�ng m�i quan h� quan tr!ng gi�a các bi�n kinh t� v. mô.
• C� th�, trong m�t n�n kinh t� �óng, ti�t ki�m qu�c gia ph�i b ng v�i � u t�.
• Các th� ch� tài chính c� g�ng làm cho ti�t ki�m c�a ng�i này gp g� ���c � u t� c�a ng�i khác.
Copyright © 2004 South-Western
Tóm t$t ch�%ng
• Lãi su�t ���c xác ��nh b�i cung và c u v� v�n vay.
• Cung v�n vay xu�t phát t� các h� gia �ình mu�n ti�t ki�m m�t ph n thu nh�p.
• C u v� v�n vay xu�t phát t� các h� gia �ình và các doanh nghi�p mu�n vay �� � u t�.
Copyright © 2004 South-Western
Tóm t$t ch�%ng
• Ti�t ki�m qu�c gia b ng v�i ti�t ki�m t� nhân c�ng v�i ti�t ki�m chính ph�.
• Thâm h�t ngân sách chính ph� ph�n ánh ti�t ki�m chính ph� âm, và do v�y làm gi�m ti�t ki�m qu�c gia và cung v�n vay.
• Khi thâm h�t ngân sách chính ph� l�n át � u t�, nó làm gi�m t�ng tr��ng n�ng su�t và GDP.