13_noem_МСС_2-Роберт_Манасиев

ИОРРМ - Континуирано професионално усовршување 2010

МСС 2 - Залихи

ПредавачРоберт Манасиев13 ноември 2010

2

Содржина

• МСС 2 – Залихи• Анализа на залихите• Залихите и одлучувањето– Сметководство на активностите (Activity Based

Costing)– Сметководство на пропусност (Throughput

Accounting)

3


Вовед• Првично издаден 1975 - последователни

замени и измени: 1993, 1999, 2000 и• Тековна верзија од декември 2003 година• ПКТ – 32 – Нематеријални средства –

Трошоци за веб страна• Стандард со најмалку промени• Мошне важен за друштва чија дејност е

трговија и производство

4


Цел• Целта на овој Стандард е да го пропише

сметководствениот третман на залихите• Износот на набавната вредност на

средството кое се чува до продажба и последователните мерења

• Признавање на расходот• Трошочни формули за вреднување на

залихите

5


Делокруг - се применува на сите видови на залихи освен за:

• (a) Договорите за изградба, кои подлежат на МСС 11 - Договори за изградба,

• (б) Финансиски инструменти (види МСС 32 -Финансиски инструменти: презентирање и МСС 39 - Финансиски инструменти: признавање и мерење).

• (в) Биолошки средства кои подлежат на МСС 41 - Земјоделство

6


Делокруг мерење на залихите чувани од страна на: • (a) Производителите на земјоделски и

шумски производи, земјоделски производи после жнеење и минерали и минерални производи, до степенот до кој тие се мерат по нето реализациона вредност

• (б) Брокери-трговци со стоки кои ги мерат нивните залихи по објективна вредност намалена за трошоци на продажба.

7


Дефиниции• Залихи се средства:– Кои се чуваат за продажба во редовниот тек на

работењето– Во процесот на производство наменето за

продажба– Во форма на суровини или помошни

материјали кои ќе бидат употребени во процесот на производство или во давањето на услуги

8


Дефиниции• Нето реализациона вредност е проценетата

продажна цена во редовниот тек на работење намалена за проценетите трошоци за довршување и проценетите трошоци неопходни за да се изврши продажбата.

• Објективна вредност е износот за кој средството може да биде разменето, или обврската подмирена во трансакција под комерцијални услови, помеѓу страни доволно информирани и спремни своеволно да ја прифатат трансакцијата.

9


Видови на залихи• Суровини и материјали• Ситен инвентар (краткорочно трошење)• Производство во тек и недовршено

производство• Довршени производи– Готови производи– Трговски стоки

10


Мерење на залихите

По пониската од:

• Набавната вредност на залихите

• Нето реализационата вредност

11


Набавна вредност на залихите• Трошоци за набавка• Трошоци за конверзија• Други трошоци

12

МСС 2 - ЗалихиТрошоци за набавка • Набавната цена (фактурна цена), • Увозните давачки и другите даноци (освен оние кои

ентитетот може последователно да ги поврати од даночните власти),

• Трошоците за превоз, манипулирање и други трошоци кои директно можат да се препишат на стекнувањето на готовите производи, суровините и услугите.

• Трговските попусти, рабатите и другите слични ставки се одземаат при утврдувањето на трошоците за набавка.

13


Трошоци за набавка • Набавка на една ставка - едноставна

пресметка• Набавка на повеќе различни ставки –

покомплексна пресметка– Вредност– Количина/тежина

• Калкулација за набавната вредност

14


Трошоци за набавка• Набавка на суровини

Бр. Опис ЕМ Кол. Факт. %

Зависни трошоци

Трошоци на набавка

в/студе

л ПревозУтова

р Вкупно Ед. НЦ

1Ставка А Кг 1.000 10.800 60% 1.800 480 13.080 13,08

2Ставка Б Кг. 2.000 7.200 40% 1.200 320 8.720 4,36

Вкупно 18.000 100% 3.000 800 21.800 -

15


Трошоци на набавка - суровини

Конто Опис ИзносДолжи Побарува Должи Побарува Должи Побарува

300 Набавка на суровини 18.000

301 ЗТ на набавка 3.800

160 Претходен ДДВ (18%) 3.924

220 Обврски кон добавувачите 21.240

220 Обврски за зависни трошоци 4.484

16


Трошоци на набавка - суровини


309 Пресметка на набавка 21.800

300 Набавка на суровини 18.000

301 ЗТ на набавка 3.800

310 Залиха на суровини 21.800

309 Пресметка на набавка 21.800

17


Трошоци за конверзија• Директни трошоци– Суровини, материјали, амбалажа– Директен труд

• Систематска алокација на фиксните и варијабилните општи трошоци на производство кои се направени за конвертирање на суровините и материјалите во готови производи

18


Трошоци за конверзија• Алокацијата на фиксните општи трошоци на

производство на трошоците за конверзија се заснова на нормалниот капацитет на производствените средства.

• Процесот на производство може да резултира во истовремено производство на повеќе од еден производ.

19


Трошоци за конверзија• Кога трошоците за конверзија на секој производ не

можат одделно да се идентификуваат, тие се алоцираат помеѓу производите на рационална и конзистентна основа.

• Повеќето споредни производи не се материјални по нивната природа. Кога е ваков случајот, тие често се мерат по нето реализациона вредност и оваа вредност се одзема од набавната вредност на главниот производ. Како резултат на ова, сметководствената вредност на главниот производ материјално не се разликува од неговата набавна вредност.

20


Други трошоци• непроизводствените општи трошоци или • трошоците за дизајнирање на производи за

посебни купувачи• МСС 23 Трошоци за позајмување

идентификува ограничени околности под кои трошоците за позајмување можат да се вклучат во набавната вредност на залихите.

21


Други трошоци• Ентитет може да набави залихи со услови

на одложено плаќање. Кога аранжманот ефективно вклучува елемент на финансирање, тој елемент, како на пример разликата помеѓу набавната цена за нормални кредитни услови и платениот износ, се признава како расход за камата во текот на периодот на финансирањето.

22


Расход во периодот• Абнормални износи на растур на материјали,

труд и други производствени трошоци• Трошоци за складирање, освен во процесот на

производство• Административни општи трошоци кои не

придонесуваат за доведување на залихите до нивната сегашна локација и состојба.

• Трошоци за продажба

23


Техники за мерење на набавната вредност• Стандардни трошоци– Варијабилните (директни) трошоци се познати за

секој производ– Алокација на фиксните трошоци – примена на

клучеви за распределба

• Метода на малопродажба– Продажна вредност намалена за бруто маржата

24


Метод на малопродажба• Набавка на стоки во продавница

Бр.

Опис ЕМ Кол. Факт. в/ст

Прет.

ДДВ (5%)

Маржа 10%

Прод. в/ст без ДДВ

Пресм

ДДВ (5%)

Продаж.

Вред. со

ДДВ

Продажна

цена со ДВВ

1 Ставка АПар

. 1.000 10.000 500 1.000 11.000 550 11.550 11,55

2 Ставка БПар

. 1.000 5.000 250 500 5.500 275 5.775 5,78

Вкупно 15.000 750 1.500 16.500 825 17.325

25


Метод на малопродажба - набавка


663 Стоки во продавница 17.325

160 Претходен ДДВ (5%) 750

220 Обврски кон добавувачите 15.750

664 Пресметан ДДВ (5%) 825

669 Пресметана разлика во цени 1.500

26


Трошочни формули• Специфична идентификација• Прва влезна, прва излезна (ФИФО)• Пондериран просек• Планска цена

Ентитетот треба да ја користи истата трошочна формула за сите залихи коишто имаат слична природа и примена за ентитетот. За залихите со различна природа или примена, треба да се оправда примената на различни трошочни формули.

27


Трошочни формули• Специфична идентификација - Набавната вредност на

производите и услугите кои се произведени и издвоени за точно определени проекти, треба да биде определена користејќи специфична идентификација на нивните поединечни трошоци (накит, бродови и друго)

• Прва влезна, прва излезна (ФИФО) - ставките на залиха кои први биле набавени или произведени први се продадени, па следствено на ова, ставките што остануваат на залиха на крајот на периодот се оние коишто се последни набавени или произведени.

28


Трошочни формули• Фифо

Бр. Опис Количина Единечна Вредност

Влез Излез Состојба Цена Долг.Побар

. Салдо

1Состојба 100 100 10,0 1.000 - 1.000

2 Влез 100 200 12,0 1.200 - 2.200

3 Излез 50 150 10,0 - 500 1.700

4Излез 1/1 50 100 10,0 - 500 1.200

5Излез 1/2 30 70 12,0 - 360 840

6 Набавка 100 170 11,0 1.100 - 1.940

Состојба 70 12,0 840 - 840

Состојба 100 11,0 1.100 - 1.940

29


Трошочни формули• Пондериран просек - набавната вредност на секоја ставка

е определена од пондерираниот просек на набавната вредност на слични ставки на почетокот на периодот и на набавната вредност на слични ставки набавени или произведени во текот на периодот. Просекот може да се пресметува на периодична основа, или како што се прима секоја дополнителна испорака, во зависност од околностите во ентитетот.

30


Трошочни формули• Пондериран просек – дополнителни набавки

Бр. Опис Количина

Единечна Цена Вредност

ВлезИзле

зСостојб

а Наб. Прос. Долг. Побар.Салд

о

1Состојба 100 100 - 10,0 1.000 - 1.000

2 Влез 400 500 12,0 11,6 4.800 - 5.800

3 Излез 150 350 11,6 - 1.740 4.060

4 Влез 300 650 14,0 12,7 4.200 - 8.260

5 Влез 200 850 12,0 12,5 2.400 - 10.660

31


Трошочни формули• Планска цена - набавната вредност на секоја ставка е

определена од однапред определена вредност за период кој не може да биде пократок од една година. Разликата помеѓу планската и стварната набавна вредност претставува отстапување од планската вредност и се евидентира во моментот на набавката/производството.

• Отстапувањето може да биде позитивно и негативно• Отстапувањето се додава на расходот на залихите во

моментот на нивното трошење

32


Трошочни формули• Планска цена (10,0)

Бр. Опис Количина Наб. Вредност

Отстапув.

ВлезИзле

з Сост Цена Долг.Побар

.Салд

о

1 Состојба 100 - 100 8,0 1.000 - 1.000 -200

2 Влез 100 - 200 11,0 1.000 - 2.000 100

3 Излез - 50 150 - 500 1.500 25

Состојба 200 50 150 2.000 500 1.500 -75

4 Влез 300 - 450 9,0 3.000 - 4.500 -300

5 Излез - 100 350 - 1.000 3.500 125

Состојба 350 3.500 -175

33


Трошочни формули• Планска цена пресметка на отстапувањето

Отстапување =Побарувачки промет на

залихите хСалдо на

отстапувањето

Долговен промет на залихите

Отстапување = 500 х - 100

2.000

Отстапување = 0,25 х -100 = - 25

34


Нето реализациона вредност

Неможност за надомест на НВ на залихите поради:• Оштетување (целосно или делумно)• намалување на нивните продажни цени• проценетите трошоци за довршување или

проценетите трошоци кои треба да бидат направени за да се реализира продажба се зголемиле

Средствата не треба да се евидентираат по износи поголеми од оние кои се очекува да бидат реализирани со нивната продажба или употреба.

35


Признавање како расход• При продажба - сметководствената вредност на

продадените залихи се признава како расход во периодот во којшто е признаен поврзаниот приход.

• При намалување на нето реализационата вредност или поради загуба – износот на намалување се признава како расход во периодот кога се случило намалувањето на вредноста или загубата– Елиминирање на намалувањето поради зголемување

нето реализационата вредност се врши во периодот на настанување на анулирањето

36


Признавање на расходот – продажба на гот. п/вод


120 Побарување од купувачите 1.000

751 Приходи од продажба 1.000

700 ЦЧ на продадени производи 700

639 Отстапување од Пл. вредност 100

630 Залихи 800

37


Признавање на расходот – продажба на стоки (40%)


102 Каса (бр.2) 6.930

751 Приходи од продажба 6.600

260 Обврски за ДДВ (5%) 330

701 НВ на продадени стоки 6.000

669 Пресметана разлика во цени 600

664 Пресметан ДДВ (5%) 330

663 Стока во продавница 6.930

38


Признавање на расходот – обезвреднување на гп


437 Вредносно усогласување 300

638 Вред. усогласување на залихите на готов п/вод 300

700 Набавна вредност 400


638 Вредносно усогласување 300


39


Признавање на расходот – анулирање и кусоци


638 Вред. усогласување на залихите на готов п/вод 300

77 Добивка 300

Анулирање на исправката во наредниот период на известување

452 Кусоци (попис) 200



40


Обелоденување– Сметководствените политики усвоени за мерење

на залихите, вклучувајќи ја и применетата трошочна формула.

– Вкупната сметководствена вредност на залихите и сметководствената вредност на класификациите соодветни за ентитетот.

– Сметководствената вредност на залихите евидентирани по објективна вредност намалена за трошоците за продажба.

– Износот на залихите признаен како расход во текот на периодот.

41


Обелоденување– Износот на секое намалување на вредноста на

залихите признаени како расход во периодот– Износот на секое анулирање на било кое

намалување на вредноста што е признаено како намалување на износот на залихите

– Околностите или настаните што резултираат во анулирање на намалувањето на вредноста на залихите

– Сметководствената вредност на залихите заложени како обезбедување за обврските.

42

Анализа на залихите

43


Анализата на залихите и управувањето со истите е важен дел од раководењето со ентитетот:•Основа за креирање на приходи•Ангажира значаен дел од ресурсите на ентитетот– Н,П и О– Вработени– Финансиски средства

44


Видови анализи

• АБЦ анализа на залихите• Анализа на обртот на залихите/деновите на

врзување

45


АБЦ анализа на залихите• А – најважни залихи• Б – помалку важни залихи• Ц – најмалку важни залихи

• Класификацијата може да се одреди според разни критериуми и тоа:– Учество во продажбите– Вредноста на залихите– Профитабилност на залихите– Користењето на капацитетите

46

Анализа на залихитеОбрт на залихите/Денови на чување на залихите

•Пресметка на обртот на залихите:

•Пресметка на деновите на чување на залихите:

Трошоци на продадени производи = 700 = 6

Просечна вредност на залихите 117

365 = 365 = 61

Обрт на залихите 6

47

Анализа на залихитеЗголемувањето на обртот на залихите резултира со скратување на времето на чување на залихите, а со тоа се ослободуваат парични средства кои може да се употребат за други цели во ентитетот

Трошоци на продадени производи = 700 = 117 61






48


Зголемувањето на обртот на залихите е условен од:•Времетраењето на производниот процес•Капацитетот на производство•Сезонските влијаниа врз продажбите•Можностите за чување (складирање)•Организацијата на набавката и дистрибуцијата•Навиките на потрошувачите

49


Ризици од смалување на нивото на залихите:• Недостаток на суровини и материјали или

довршени производи• Зголемување на трошоците (вонредни порачки)• Доцнење на испораките• Губење на клиентите и продажбите

50

Залихите и одлучувањето Поради недостатоците на традиционалниот пристап во мерењето на набавната вредност на залихите (методата на стандардни трошоци) во 70 и 80 години од минатиот век, се појавија нови теории - методи на пресметка на производството, кои прераснаа во теории на управување. Како поинтересни за анализа се:•Activity Based Costing (Activity Based Management) – Сметководство на активностите (Управување со активностите)•Throughput accounting (Theory of constraints) – Сметководство на пропусност (Теорија на ограничување)

51

Activity Based Costing

Сметководство на активностите

52

ABC – Сметководство на активности

Специфичности:•Алоцирање на индиректните трошоци преку активностите•Корисна при производство на голем број на производи кои делат исти трошоци •Пресметка на поточна цена на производите•Овозможува преглед на профитабилноста по производ и по купувач

53


Стандарден vs. ABC пристапПроизвод А• Продажна цена за 1 парче = 50• Директни трошоци за 1 парче = 30• 1 работен налог х 100 парчиња (100)Производ Б• Продажна цена за 1 парче = 30• Директни трошоци за 1 парче = 15• 4 работен налог х 50 парчиња (200)* Нема недовршено производство. Целата залиха е продадена

54


Стандарден пристап

55


Стандарден пристап - распределба

Фиксни Трошоци

трошоци Ств. План Раз.

Плати 1.650 1.600 (50)

Амортизација 400 380 (20)

Вкупно 2.050 1.980 (70)

Клуч (број на парчиња) Вредност

А Б А Б

100 200 550 1.100

100 200 133 267

100 200 683 1.367

1 1 6,83 6,83

56


Стандарден пристап – Биланс на успех

Продажна А (100) Б (200) Вкупно

калкулацијаЕд.

Парче ВкупноЕд.

парче Вкупно

Директни трошоци 30,00 3.000,00 15,00 3.000,00 6.000,00Индиректни трошоци 6,83 683,00 6,83 1.367,00 2.050,00

Вкупно ЦЧ 36,83 3.683,00 21,83 4.367,00 8.050,00

Продажна цена 50,00 5.000,00 30,00 6.000,00 11.000,00

Маржа 13,17 1.317,00 8,17 1.633,00 2.950,00

% на маржа 26,3 % 27,2 % 26,82 %

% учество 44,6 % 55,4 % 100,0 %

57


Стандарден пристап – Анализа на резултатотАнализа• Остварена е маржа во износ 2.950 парични единици,

што претставува 26,28 % од продажната цена• Производот Б остварил поголема маржа (27,2 %),

пониска Цена на чинење по единица производ (21,83) за разлика од производот А и има поголемо учество во вкупната остварена маржа (55,4 %)

Заклучок• Да се зголеми продажбата на производот БПрифаќање на предлогот од страна на раководството!

58


Сметководствен пристап - промена• Производ А – 0 работен налог х 100 парчиња (0)• Производ Б – 5 работни налози х 50 парчиња (250)

Фиксни Трошоци

трошоци Ств. План Раз.

Плати 1.650 1.600 (50)

Амортизација 400 380 (20)

Вкупно 2.050 1.980 (70)

Клуч (број на парчиња) Вредност

А Б А Б

- 250 - 1.650

- 250 - 400

- 250 - 2.050

- 1 - 8,20

59


Стандарден пристап - промена





Директни трошоци - - 15,00 3.750,00 3.750,00Индиректни трошоци - - 8,20 2.050,00 2.050,00

Вкупно ЦЧ - - 23,20 5.800,00 5.800,00

Продажна цена - - 30,00 7.500,00 7.500,00

Маржа - - 6,80 1.700,00 1.700,00

% на маржа - 22,7 %Изгубена добивка - 1.250,00

60


Стандарден пристап – Анализа на резултатотАнализа• Остварена е маржа во износ 1.700 парични единици, што

претставува 22,67 % од продажната цена• Остварената маржа е пониска од претходниот период за

1.250,00 парични единици е резултат на недоволниот обем на производство и продажба на производот Б.

Заклучок• Да се зголеми продажбата на производот Б• Да се инвестира дополнително во зголемување на

капацитетите за прозиводство на прозиводот Б (на основа на информацијата од одговорното лице за производство за недоволен капацитет за зголемување на производството)

Прифаќање на предлогот од страна на раководството!

61


Пристап споредActivity Based Costing –

Сметководство на активностите

62


ABC пристап - распределбаВработени / опрема Расп. А (100) Б (200)

Активност Бр. ИзносВреме

* Бр. час В/стБр. час

Прос. В/ст

Припрема 3 240 504 1 75 36 4 429 107 204

Производство 10 1.210 1.680 1 400 288 4 1.280 320 922

Одржување 2 200 336 1 100 60 4 236 59 140

Вкупно 1.650 2.520 1 575 384 4 1.945 4861.26

6

Амортизација 400 168 1 40 95 4 128 32 305

Вкупно 2.050 2.688 1 615 479 4 2.073 5181.57

1

4,79 7,85

* Расположливо време = 21 работен ден х 8 часа = 168 часа х 15 вработени = 2520

63


ABC пристап – Биланс на успех





Директни трошоци 30,00 3.000,00 15,00 3.000,00 6.000,00Индиректни трошоци 4,79 479,00 7,85 1.571,00 2.050,00

Вкупно ЦЧ 34,79 3.479,00 22,85 4.571,00 8.050,00

Продажна цена 50,00 5.000,00 30,00 6.000,00 11.000,00

Маржа 15,21 1.521,00 7,15 1.429,00 2.950,00

30,4% 23,8%% учество (маржа) 51,6% 48,4% 100,0%

+ / - 204 -204

64


Стандарден пристап – Анализа на резултатотАнализа• Остварена е маржа во износ 2.950 парични единици,

што претставува 26,28 % од продажната цена• Производот А остварил поголема маржа (30,4 %),

во однос на производот Б и има поголемо учество во вкупната остварена маржа (51,6 %)

Заклучок• Да се зголеми продажбата на производот АПрифаќање на предлогот од страна на раководството!

65


ABC пристап – промена • Одредување на производствениот микс

АктивностРаспо

л. време

А (100)

Б(50)

I можност II можност

1 нал.

1 нал. А 2 Б 2 +/- А 3 Б 0 +/-

Припрема 504 75 107 150 214 140 225 - 279Производство 1.680 400 320 800 640 240 1200 - 480Одржување 336 100 59 200 118 18 300 - 36Вкупно 2.520 575 486 1.150 972 398 1.725 - 795

Амортизација 168 40 32 80 64 24 120 - 48Вкупно 2.688 615 518 1.230 1.036 422 1.845 - 843* Расположливо време = 21 работен ден х 8 часа = 168 часа х 15 вработени = 2520

66


ABC пристап – промена I верзија

Вработени / опремаРасп.Време

*

А(200)

Б (100)

Не-алоцирани трошоци

Активност Бр. Износ часВ/ст час В/ст

Припрема 3 240 504 150 72 214 102 66Производство 10 1.210 1.680 800 576 640 461 173

Одржување 2 200 336 200 120 118 70 10

Вкупно 1.650 2.5201.15

0 768 972 633 249Амортизација 1 400 168 80 190 64 152 58

Вкупно 2.050 2.6881.23

0 958 1.036 785 3074,7

9 7,85

* Расположливо време = 21 работен ден х 8 часа = 168 часа х 15 вработени = 2520

67


ABC пристап – Биланс на успех I верзијаПродажна А (200) Б (100) Вкупно




Директни трошоци 30,00 6.000,00 15,00 1.500,00 7.500,00Индиректни трошоци 4,79 958,00 7,85 785,00 1.743,00

Вкупно ЦЧ 34,79 6.958,00 23,20 2.285,00 9.243,00

Продажна цена 50,00 10.000,00 30,00 3.000,00 13.000,00Расходи на период 236,00 71 307,00

Маржа 14,03 2.806,00 644 3.450,00

% на маржа 28,1 % 21,5 % 26,5 %

% учество 81,3 % 18,7 % 100,0 %

68


ABC пристап – промена II верзија

Вработени / опремаРасп.Време

*

А(300)

Б (0)

Не-алоцирани трошоци

Активност Бр. Износ час В/ст час В/ст

Припрема 3 240 504 225 108 - - 132Производство 10 1.210 1.680 1.200 864 - - 346

Одржување 2 200 336 300 180 - - 20

Вкупно 1.650 2.5201.72

51.15

2 - - 498Амортизација 1 400 168 120 285 - - 115

Вкупно 2.050 2.6881.84

51.43

7 - - 613

4,79 -* Расположливо време = 21 работен ден х 8 часа = 168 часа х 15 вработени = 2520

69


ABC пристап – Биланс на успех II верзијаПродажна А (300) Б (0) Вкупно




Директни трошоци 30,00 9.000,00 15,00 - 9.000,00Индиректни трошоци 4,79 1.437,00 7,85 - 1.437,00

Вкупно ЦЧ 34,79 10.437,00 23,20 - 10.437,00

Продажна цена 50,00 15.000,00 30,00 - 15.000,00Расходи на период 613 - 613

Маржа 14,03 3.950 - 3.950

% на маржа 26,3 % - 26,3 %

% учество 100,0 % - 100,0 %

70


ABC пристап – Анализа на резултатотАнализа• Маржата е позитивна и зголемувањето во однос

на основната (2.950,00 п.е.) изнесува:– I варијанта – 500 (17 %)– II варијанта – 1.000,00 (34 %)

Заклучок• Да се зголемат капацитетите за производство на

производот А во зависност од можностите на пазарот

Прифаќање на предлогот од страна на раководството!

71


Стандарден vs. ABC пристап – споредба на ЦЧ

ЦЧ по единица Првична пресметка промена

производ А Б А Б

Стандарден пристап 36,83 21,83 - 23,20

ABC метода 34,79 22,85 34,79 23,20

72


Стандарден vs. ABC пристап – споредба на маржата

Маржа по единица Тековна состојба Симулација

производ А Б А Б

Стандарден пристап 26,3 % 27,2 % - 22,7 %

ABC метода 30,4 % 23,8 % 28,1 % 21,5 %

73


Најдобра примена кај ентитети:• Кои произведуваат голем број на различни

производи и каде износот на индиректни трошоци на производство е висок

• Кои продаваат услуги• Кои имаат високи трошоци на продажба

(маркетинг трошоци)• Голем број на купувачи

74


Предност:•Еминентни економисти (Роберт Каплан и Робин Купер) ја сметаат за многу подобра верзија на стандардната метода на вреднување•Овозможува подобра анализа на активностите на ентитетот, нивна оптимизација (елиминирање на непотребните активности и скратување на нивното времетраење) и остварување на заштедиНедостаток:•Релативно висока цена за примена•Софистициран софтвер

75

Throughput Аccounting

Сметководство на пропусност

76

TpA – Сметководство на пропусност

Се заснива на теоријата на ограничување – авторот Елија Голдрат е професор по физика. Основните идеи се:•Секој ентитет има барем една слаба алка (ограничување) - во спротивно ентитетот би можел да продуцира бескрајна добивка•Слабата алка (ограничувањето) го диктира темпото на активностите (без разлика дали ова е препознаено или не)•Или Вие ја управувате слабата алка (ограничувањето) или таа Ве управува Вас•Нема потреба да трошите време на јаките алки (функционални), решавајте ги слабите алки (ограничувањата)

77


Теоријата на ограничување се применува во пет чекори: 1. Идентификување на најслабата алка во системот

(најзначајното ограничување)2. Најслабата алка (ограничувањето) ќе ја одреди

брзината на функционирање на системот3. Фокусирајте ги напорите за подобрување на

најслабата алка (ограничувањето)4. Ако најслабата алка е решена, престанете со напорот

затоа што нема ефект,5. Повторување на процесот од почеток (елиминирање

на инерцијата на системот) – ongoing improvement

78


Теоријата содржи две техники за решавање на:• Проблемите во производство (физички капацитети на

производството) и• Генеричко решавање на проблеми (процес на

размислување)

По својата суштина е блиска до филозофијата на паричниот тек – зголемување на профитот е можно со:

• Зголемување на продажбата• Намалување на оперативните трошоци (фиксните

трошоци)• Намалување на вложувањата (залихите)

79


Едноставен пример:• Друштво што произведува и продава текстил

(кошули) „Т-стил„ ДОО Скопје• Две машини– Кроење– Шиење

• Два производа– Машки кошули– Женски кошули

80


Едноставен пример – Друштво „Т-стил„ ДОО Скопје

• Расположливо време за производство на една машина е 2.400 минути (5х8х60)

• Вкупни неделни оеративни трошоци 10.500 (кирија, енергија, плати)

Податоци Женска кошула Машка кошула

Неделна побарувачка 120 120

Продажна цена за една кошула 105 100

Трошоци за суровини 45 50

Време за кроење (минути) 2 10

Време за шиење (минути) 15 10

Вкупно време (минути) 17 20

81


Едноставен пример – Друштво „Т-стил„ ДОО Скопје• Симулација на нарачките – план за производството

Податоци

Женска кошула

(120)

Машка кошула

(120)Вкупно време %

Време за кроење 240 1.200 1.440 60%

Време за шиење 1.800 1.200 3.000 125%

Вкупно време 2.040 2.400 4.440 92,5 %

82


Едноставен пример – Друштво „Т-стил„ ДОО Скопје• Симулација врз основа на профитабилност на производ –

информација од Одделението за план и анализа

• Избор: целосно производство на женски кошули и соодветен можен број на машки кошули

ПодатоциЖенска кошула


Продажна цена 105 100

Трошоци за суровини -45 -50

Разлика (маржа) 60 50

Вкупно време 17 мин. 20 мин.

83



• Можен производен микс - 120 женски и 60 машки кошули се:

Податоци


(120)



Време за кроење 240 600 840 35 %

Време за шиење 1.800 600 2.400 100 %

Вкупно време 2.040 1.200 3.240 67,5 %

84



• Ефект од изборот (одлуката) е:

Податоци Женска кошула (120)

Машка кошула (60)

Вкупно (180)

Продажна цена 12.600 6.000 18.600

Трошоци за суровини -5.400 -3.000 -8.400

Разлика (маржа) 7.200 3.000 10.200

Оперативни трошоци -10.500

Оперативна добивка/загуба -300

85


Анализа - Традиционален (сметководствен пристап)

Состојба Предлог мерки

Нето загуба 300 Намалување на трошоците

Помал број на произведени машки кошули

Зголемување на бројот на машки кошули

Неискористено време на машината за кроење (65 %)

Скратување на времето на кроење на машките кошули

Инвестирање во додатен дел на машината (износ 100)

Скратување на времето за кроење за 2 минути (10%)

ЕфектПоголем број на машки кошули и остварување на поголем профит

Одобрување на предлогот од страна на раководството !!!

86


Што ќе се постигне со предлог решението? 1. Ништо !!!2. Предлог решението нема да придонесе за

подобрување на резултатот од работењето, биејќи и понатаму друштвото нема да биде во можност да произведе поголем број на машки кошули, затоа што машината за кроење не е ограничувачки фактор!

3. Ограничувачки фактор е машината за шиење!4. Новата инвестиција само ќе ја зголеми загубата

за износот на амортизацијата

87


TpA пристап - симулација врз основа на подредување на ограничувањето (машината за кроење: 35% искорист.)

•Избор: целосно производство на машки кошули и соодветен можен број на женски кошули

Податоци


(80)



Време за кроење 160 1.200 1.360 56,7 %

Време за шиење 1.200 1.200 2.400 100,0 %

Вкупно време 1.360 2.400 3.760 78,3 %

88




Податоци Женска кошула

(80)


(120)

Вкупно (200)

Продажна цена 8.400 12.000 20.400

Трошоци за суровини -3.600 6.000 -9.600

Разлика (маржа) 4.800 6.000 10.800

Оперативни трошоци -10.500

Оперативна добивка/загуба 300

89


Што превземавме кај „Т-стил„ ДОО Скопје: 1. Ја идентификувавме најслабата алка во системот -

машината за кроење (во двата случаи машината за шиење беше искористена 100%)

2. Го подредивме производството на машината за кроење

3. Ја подобривме најслабата алка – произведовме поголем број на парчиња (вкупно 200, наместо 180 претходно) и генериравме поголем приход

90


Што превземавме кај „Т-стил„ ДОО Скопје: 4. Ја надминавме најслабата алка – престанавме со

напорот5. Ако сакаме да го повториме процесот – потребно е да се

анализира, дали е потребно да се купи уште една машина за кроење, или да се воведе нова смена во производството. Анализата ќе зависи од можностите за:– Зголемување на побарувачката на постојниот пазар за

производите– Освојување на нови пазари– Воведување на нови производи (развој)– Снижување на цената на чинење на постојните и новите

производи

91


Анализа - Традиционален (сметководствен пристап)

Состојба Предлог мерки

Нето добивка 300 Зголемување на добивката

Помал број на произведени женски кошули

Зголемување на бројот на женски кошули

Немање резервен капацитет на машината за шиење (100 %)

Скратување на времето на шиење на женските кошули

Инвестирање во додатен дел на машината (износ 1.000)

Скратување на времето за шиење за 1 минута (6,7%) а зголемување на времето на кроење за 3 минути

Очекуван ефектПоголем број на женски кошули и остварување на поголем профит

Одобрување на предлогот од страна на раководството !!!

92


Производни можности по инвестирањето

• Скратување на времето за шиење на жен. кошули за 1 минута• Инвестирање на 1.000 парични единици• Зголемување на времето за кроење за 3 минути• Вкупно зголемување на времето на прозиводство на женски

кошули за 2 минути

Податоци Женска кошула Машка кошула

Време за кроење (минути) 5 10

Време за шиење (минути) 14 10

Вкупно време (минути) 19 20

93


TpA пристап – ефект по инвестирањето

•Избор: целосно производство на машки кошули и соодветен можен број на женски кошули (85)

Податоци


(85)



Време за кроење 425 1.200 1.625 67,7 %

Време за шиење 1.190 1.200 2.400 99,6 %

Вкупно време 1.615 2.400 4.015 83,6 %

94




Податоци Женска кошула (85)

Машка кошула (120)

Вкупно

Продажна цена 8.925 12.000 20.400

Трошоци за суровини -3.825 6.000 -9.600

Разлика (маржа) 5.100 6.000 11.100

Оперативни трошоци (+ 5) -10.505

Оперативна добивка/загуба 595

Зголемување на добивката 98,3 %

95


Предност:•Подобрување на процесот на мислење во ентитетот – воведување на логиката во управувањето•Подобрување на искористеноста на капацитетите на ефикасен начин•Остварување на заштеди - физички, временски и емоционални•Елиминација на традиционалните методи/пристапи кои му „штетат„ на бизнисот – не дозволуваат прогрес и превземање на „ризични„ чекориНедостаток:•Понапредна од тековниот систем за евиденција, МСС 2 – Залихи практично недозволена за примена (освен за анализи на раководството)•Софистициран софтвер

Благодарам на вниманието

Роберт МанасиевКато Едукација ДООЕЛ Скопје

[email protected]моб. 072 308301

13_noem_МСС_2-Роберт_Манасиев

Documents