142 gees142 life and environmentelearning.psru.ac.th/courses/9/chapter_1/chapter_1_pdf.pdf ·...

GEES142 ชวตกบสงแวดลอม หนา 1 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

............................................................................. ....................................................................

แผนบรหารการสอนประจาวชา ศท. วล. 142 ชวตกบสงแวดลอม GEES142 Life and Environment จานวนหนวยกต 3(3-0-6) ประเภท หมวดวชาศกษาทวไป กลมวทยาศาสตร คณตศาสตร หลกสตรการศกษา หลกสตรปรญญาตรทกสาขาวชา สงกด มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม คาอธบายรายวชา

ความหมาย ความสาคญของทรพยากรธรรมชาตสงแวดลอม ความสมพนธเชงระบบระหวางมนษยกบสงแวดลอม การพฒนาและการใชทรพยากรธรรมชาต การอนรกษ ความหลากหลายทางชวภาพในทองถน การดาเนนกจกรรมโดยใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยทมผลกระทบตอสงแวดลอม การมสวนรวมในการจดการทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอมและพลงงาน การสงเสรม บารงรกษาและคมครองคณภาพของสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตตามหลกการพฒนาทยงยน วตถประสงคทวไป เพอใหผเรยน 1. เพอใหนกศกษาเกดความรความเขาใจเกยวกบความสมพนธระหวางชวตกบสงแวดลอม 2. เพอใหนกศกษามจตสานกและความรบผดชอบในการอนรกษสงแวดลอม 3. เพอใหนกศกษามสวนรวม และมทกษะในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน 4. สามารถดแลรกษา และพฒนาสงแวดลอมซงนาไปสการมคณภาพชวตทดขน

(ทมา : http://www.learners.in.th/file/chuisaim/view/148877 )


............................................................................. ....................................................................

สาระการเรยนร สปดาหท เนอหาวชา หนา 1 - 2 หนวยท 1 แนวคดพนฐานเกยวกบชวตและสงแวดลอม 9

1.1 กาเนดโลก 9 1.2 ววฒนาการของสงมชวต 13

1.3 อาณาจกรสงมชวต 24 1.4 สงแวดลอม 27 1.5 ความสาคญของสงมชวตกบสงแวดลอม 29

3 - 6 หนวยท 2 ความสมพนธเชงระบบระหวางชวตและสงแวดลอม 37 2.1 ความสมพนธของสงมชวตกบสงแวดลอม 37 2.2 กลไกความสมพนธขององคประกอบสงแวดลอม 40 2.3 ความสมพนธของกลมสงมชวตในระบบนเวศน 43 2.4 การปรบตวของสงมชวต 46 2.5 การพรางตวของสงมชวต 48

2.6 ความหลากหลายทางชวภาพ 49 2.7 ความสาคญของความหลากหลายทางชวภาพ 51 6 - 8 หนวยท 3 การพฒนาและการใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 59 3.1 ทรพยากรธรรมชาต 59

3.2 สงแวดลอมกบการพฒนาคณภาพชวต 61 3.3 การใชเทคโนโลยเพอพฒนาทรพยากรธรรมชาต 63 3.4 วกฤตการณของทรพยากรธรรมชาตในปจจบน 64 - วกฤตการณปาไม 64 - วกฤตการณทะเลไทย 65 - วกฤตการณดน 66 - วกฤตการณนา 72


............................................................................. ....................................................................

สปดาหท เนอหาวชา หนา - วกฤตการณแรธาต 73 - วกฤตการณพลงงาน 74 - วกฤตการณความหลากหลายทางชวภาพ 78 9 สอบกลางภาค 10 -13 หนวยท 4 ปญหาสงแวดลอม 99

4.1 ปญหาจากการใชทรพยากรธรรมชาตของมนษย 99 4.2 สาเหตของการเกดปญหาสงแวดลอม 106 4.3 ปญหาการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ 111

14 -15 หนวยท 5 การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมแบบยงยน 128 5.1 การอนรกษทรพยากรธรรมชาต 128 5.2 การใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน 129 5.3 การวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม 132 5.4 ขนตอนของการประเมนผลกระทบสงแวดลอม 134 5.5 โครงการและกจกรรมทตองทาการประเมนผลกระทบสงแวดลอม 135 5.6 เศรษฐศาสตรกบสงแวดลอม 138 5.7 การเมองกบสงแวดลอม 139 5.8 กฏหมายปกปองสงแวดลอมทสาคญ 139 5.9 แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 143 5.10 สทธมนษยชน 145 5.11 จรยธรรมกบการใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเพอความยงยน 147

16 สอบปลายภาค


............................................................................. ....................................................................

วธการสอน ชมวดทศน บรรยาย สรปรายงาน และอภปรายกลม กจกรรม 1. ศกษาเอกสารในหวขอทกาหนด และทารายงาน หรอนาเสนอเพออภปรายรวมกน 2. จดทาและแสดงผลงานทางวชาการ การประเมนผล คะแนนเกบระหวางภาค 60 คะแนน คะแนนการทดสอบปลายภาค 40 คะแนน เกณฑการใหคาระดบคะแนนโดยประมาณ A = 80 – 100 B+ = 75 - 79 B = 70 - 74 C+ = 65 - 69 C = 60 - 64 D+ = 55 - 59 D = 50 - 54 F = 0 – 49


............................................................................. ....................................................................

หนงสออานประกอบ 1. กนกพร สวางแจง. 2547. ขนตอนการประเมนผลกระทบสงแวดลอม. คณะวทยาศาสตรมหาวทยาลย ศลปากร. 2. กองตรวจมลพษ กรมควบคมมลพษ. 2545. รวมกฏหมายออกตามความในพระราชบญญตสงเสรมและ รกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 3. การอนรกษสงแวดลอม กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม กระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยและ สงแวดลอม. 4. เกษม จนทรแกว. 2547. วทยาศาสตรสงแวดลอม. วทยาลยสงแวดลอม มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. 5. ชชพล ทรงสนทรวงศ. 2548. มนษยกบสงแวดลอม. โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. 6. นตยา เลาหะจนดา. 2546. นเวศวทยา : พนฐานสงแวดลอมศกษา. คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. 7. นวต เรองพานช. 2534. นเวศวทยาทรพยากรธรรมชาต. คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. 8. บณฑต จลาสย. 2546. การวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม กบ การออกแบบสถาปตยกรรม. โรงพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. 9. มนส สวรรณ. 2532. นเวศวทยากบการพฒนาเศรษฐกจ. สานกพมพโอเดยนสโตร. 10. มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2547. เอกสารการสอนชดวชา วทยาศาสตรเทคโนโลยและสงแวดลอม

เพอชวต. สานกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 11. ระบบการเรยกชอสงมชวตแบบทวนาม. 2553. [online] http://th.wikipedia.org 12. วไล บญญประภา. 2542. พนฐานทางวทยาศาสตรสงแวดลอม. สถาบนราชภฏเชยงใหม. 13. วเชยร เทยนนอย. 2533. การอนรกษทรพยากรธรรมชาต. สานกพมพอกษรวฒนา. 14. วเชยร เทยนนอยและประชา อนทรแกว. 2539. มนษยกบสงแวดลอม. สานกพมพโอเดยนสโตร. 15. วสทธ ใบไม, 2545 ความหลากหลายทางชวภาพในประเทศไทย e-learning สวทช. 16. สงา กอนในเมอง. 2531. นเวศวทยา. สานกสงเสรมวชาการวทยาลยครนครราชสมา. 17. สมาคมวทยาศาสตรแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ และสานกงานพฒนาวทยาศาสตรและ

เทคโนโลยแหงชาต. 2551. โลกของเรากบวทยาศาสตรและเทคโนโลย วชาวทยาศาสตรของหมวด วชาศกษาทวไปในสถาบนอดมศกษา.

18. สารานกรมสงแวดลอม. 2553. [online] http://www.panyathai.or.th 19. สกรานต โรจนไพรวงศ. 2548. สถานการณสงแวดลอมไทย 2548. มลนธโลกสเขยว. บรษทอมรนทร

พรนตงแอนดพบลชชง จากด.


............................................................................. ....................................................................

20. สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต. 2551. โลกของเรากบวทยาศาสตรและเทคโนโลย. สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต.

21. อแกว ประกอบไวทยกจ บเวอร. 2543. มนษย – ระบบนเวศนและสภาพนเวศในประเทศไทย. ไทยวฒนา พานช จากด.

22. อดมศกด สนธพงษ. 2547. กฏหมายเกยวกบสงแวดลอม. คณะนตศาสตร มหาวทยาลยกรงเทพ. สานกพมพวญชน จากด.

23. Brian Dunbar. 2007. Earth. [online] http://www.nasa.gov/worldbook/earth_worldbook.html (29 November 2007)

24. Origins of Life on Earth. 2010. [online] http://www.biology-online.org/10/1_first_life.htm (29 November 2007)

25. Microorganisms from the Gunflint Chert. Science. 1965 . vol. 147, p. 563-577. 26. Starr, Cecie, Christine A. Evers. and Lisa Starr. 2010. Biology Today and Tomorrow With Physiology. Brooks/Cole Cengage Learning, USA, 653 pp. Website สาหรบการคนควาเพมเตม 1. กาเนดโลก


............................................................................. ....................................................................

http://www.dmr.go.th/knowledge/geology.htm 2. ศกษาตารางธรณกาล และกาเนดสงมชวต

http://www.nrru.ac.th/web/ancient/ancient/index5_01.htm 3. ศกษาววฒนาการของสงมชวต และความหลากหลายทางชวภาพ

http://www.tei.or.th/viewpoint/viewpoint24.htm http://www.environnet.in.th/evdb/info/bio/bio.html

4. ทาความรจก IUCN และเยยมชมภาพสตวใกลสญพนธ http://www.iucnredlist.org/

5. สตวปาสงวนของไทย http://www.verdantplanet.org/preserve/preserv.php

6. สตวปาคมครอง http://www.verdantplanet.org/protect/protectedanimal.php

7. ศกษาชนดของทรพยากรทสาคญของไทย http://www.environnet.in.th/ http://www.talaythai.com

8. ศกษาทรพยากรแรธาตทสาคญของไทย http://www.dmr.go.th/knowledge/mineral.htm

9. ศกษา หวขอ ปโตรเลยมนาร http://www.dmf.go.th

10. ศกษาขอมลคณภาพสงแวดลอม http://www.pcd.go.th/

11. อานขาวสงแวดลอม http://www.tei.or.th/th_main.htm#news

12. รจกเทคโนโลยสะอาด http://www.tei.or.th/songkhlalake/database/knowledge/knowledge_ct1.html

13. รจกกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม

http://www.deqp.go.th/info/envDayDetail.jsp?id=57&languageID=th 14. อานนโยบายดานสงแวดลอมของไทยเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ


............................................................................. ....................................................................

http://www.environnet.in.th/evdb/policy/index.html 15. สทธมนษยชน http://www.panyathai.or.th 16. การใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมแบบยงยน http://phrae.uru.ac.th/data_pcp/book/webhbe/bookhbe/10.htm 17. สงแวดลอมและการพฒนาอยางยงยน http://www.undp.or.th/thai/focusareas/environment.html 18. ความแตกตางระหวางรฐธรรมนญ 2550 กบ 2540 http://th.wikipedia.org 19. การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม http://www.maceducation.com/e-knowledge/2343104100/02.htm 20. หลกการอนรกษทรพยากรธรรมชาต http://www.rmuti.ac.th/user/thanyaphak/Web%20EMR/Web%20IS%20Environment%20gr.3/

page15_tem.htm 21. แผนฯ 10 ; อดชองวางแผนดน……สสงคมสเขยว โดย สานกพฒนาการถายทอดเทคโนโลย สวนพฒนา เทคโนโลยการเผยแพรและฝกอบรม

http://actech.agritech.doae.go.th/folder/sptf4907.pdf

หนวยท 1 แนวคดพนฐานเกยวกบชวตและสงแวดลอม

1.1 กาเนดโลก


............................................................................. ....................................................................

โลกของเรามอายประมาณ 4,600 ลานป นกวทยาศาสตรเชอวาโลกเคยเปนสวนหนงของดวงอาทตยมากอนแลวตอมาจงไดมการแตกหลดออกมาหมนควางอยกลางอวกาศ จากนนโลกกคอยๆ เยนตวลง พนผวภายนอกจงเปลยนไปเปนหนแขงแตภายในยงเปนของเหลวรอนจด (Brian, 2550) โลกมการเปลยนแปลงเกดขนตลอดเวลาจนกลายมาเปนเปลอกโลกทเราอาศยอยในปจจบน ตราบจนทกวนนเปลอกโลกกยงคงมการแปรเปลยนอยตลอดเวลา ทาใหเกดลกษณะทางภมศาสตรทแตกตางกนไปของผวโลก เชน ภเขา ทราบ แหลงนา ทะเล เปนตน ลกษณะทางภมศาสตรเหลานเปนปจจยทกาหนดลกษณะของสภาพแวดลอมและทรพยากรของโลก

รปท 1.1 โลก

(ทมา : http://www.nasa.gov/worldbook/earth_worldbook.html)

เมอโลกเยนลง ความเยนจากผวโลกลงลกไดเพยง 50 กโลเมตร บรเวณใจกลางของโลกมอณหภมสง 4,000 - 6,000 องศาเซลเซยส ดงนนโลกสามารถมสงมชวตอยไดเนองจากมมหาสมทรกอตวขนและชวยใหพนโลกเยนลง ปจจบนโลกเปนดาวเคราะหทมความหนาแนนมากทสด มชนบรรยากาศรวมทงกาซตางๆ ทเอออานวยใหเกดสงมชวตบนโลก เชอกนวาสงมชวตชนดแรกบนโลกกคอสตวเซลลเดยว เปนสงมชวตทมโครงสรางไมซบซอนมาก บางตาราเชอวาแบคทเรย Eubacterium isolatum กบ Archaeospheroides barbertonenesis ทมอายประมาณ 3200 ลานปเปนสงมชวตแรก (ตาราชวงป ค.ศ.1966 - ปจจบนสวนใหญ) แตบางตาราหลงป ค.ศ.1979 ท Hans Pflug และ H. Jaeschke - Boyer ไดทาการสารวจชนหนทเกาแกทสด


............................................................................. ....................................................................

ในกรนแลนดอายประมาณ 3800 ป และพบ Isosphaera ทมลกษณะคลายยสตซงเชอวาเปนสงมชวตแรกๆ ของโลก แตตาราสวนมากไมคอยกลาวถงตวนเพราะจะมผลตอระยะหางระหวางเวลาเกดโลกกบเวลาเกดสงมชวตทสนเกนไปกวาทจะเปนไปไดตาม chemical theory (Science.1965) อยางไรกตาม ทฤษฎ chemical theory เชอวาสงมชวตแรกเรมนาจะเรมตนจากเซลพนฐาน (Protobionts) ตามทมสมมตฐานวากระบวนการทางเคมและทางกายภาพในสภาพแวดลอมชวงของการกาเนดโลก ไดสรางเซลลพนฐานขนมาโดยบงเอญ (ซงบางตาราบอกวามนคอสงมชวต แตตาราสวนใหญยงไมยอมรบวามนเปนสงมชวต) แลวกมการพฒนาตามสภาวะแวดลอมของโลกใบน จนกระทงสภาวะแวดลอมเรมเหมาะสมกบสงมชวตชนดอนๆ กถอกาเนดเกดมาพรอมกบการพฒนาทสมบรณขนเรอยๆ ทาใหสงมชวตเรมมเซลลทซบซอนขนจนกระทงมมนษยถอกาเนดบนโลกใบน

รปท 1.2 การทดลองเพอพสจนสมมตฐานการเกด protobionts (ทมา: http://www.roughmorning.com/id/our-very-distant-relatives/)

ผลการศกษาทางธรณวทยาและการศกษาซากฟอสซล (ซากของสงมชวตทหลงเหลออยในชนหน) ทาใหนกวทยาศาสตรพบหนทมอายเกาแกทสดในโลกซงคานวณอายโดยใชวธการวดรงสจากไอโซโทปได 3,900 ลานป หนทพบนไมมซากสงมชวตอยจงแสดงวาชวตยงไมเกดขน ตอมาไดพบหนซงมอายประมาณ 3,500 ลานป มซากสาหรายสเขยวและแบคทเรย ลกษณะของหนมการบดโคงงอจงอนมานไดวานาจะกอตวขนจากทะเล จงทาใหรวาชวตมจดกาเนดหลงจากกาเนดโลก 1,100 ลานป มลกษณะรปรางงายๆ เหมอนกบเซลลของ


............................................................................. ....................................................................

แบคทเรยทพบในปจจบน ขนาดวดเสนผาศนยกลางได 1- 2 ไมโครเมตร เซลลเดยวนมโครงสรางภายในเพยงเลกนอยและไมมระยางค ภาษากรกเรยกเซลลแบบนวา โปรคารโอต ( prokaryotes ) หมายถง ไมมนวเคลยส (รปท 1.3)

รปท 1.3 ลกษณะของเซลลแบบ prokaryote

(ทมา : http://www.buzzle.com/articles/prokaryotic-vs-eukaryotic-cells.html)

รปท 1.4 ลกษณะของสงมชวตชนดแรกๆ ทมโครงสรางอยางงาย (ทมา : http://home.comcast.net/~mkent595/Originoflife.html)

หลงจากนนไมมสงมชวตทมโครงสรางซบซอนกวานเกดขนอกเลยจนเวลาผานไป 1,500 ลานป เนองจากนกวทยาศาสตรเชอวา โปรคารโอต คอ แบคทเรย ดงนน อยางนอย 2,000 ลานป (เกอบครงหนงของอายโลก ) ถอวาเปนโลกของเเบคทเรยหรอแบคทเรยครอบครองโลก ตอมาเมอ 1,150 ลานปมาแลวเรมมสตวมเปลอกแขง เชน หอย ปะการง ปลาดาว เกดขน และเมอ 590 ลานปมาแลว จงม พชบกรนแรกเกดขนบนโลก พชบกพวกนไมมราก อาศยเกาะอยบนพนผวของกอนหนรมทะเลและทาใหหนเหลานผพงกลายเปนดน แลวในระยะตอๆ มาจงมสตวสะเทนนาสะเทนบกโดยมววฒนาการมาจากปลา และเกดสตวเลยงลกดวยนม และในทสด


............................................................................. ....................................................................

จงไดมนษยเกดขนบนโลก (รปท 1.5)

รปท 1.5 กาเนดของสงมชวต (ทมา : http://www.bloggang.com/viewblog.php?id=cryptomnesia&date=02-01-

2009&group=10&gblog=18) 1.2 ววฒนาการของสงมชวต ววฒนาการ (Evolution) หมายถง กระบวนการเปลยนแปลงไปสฐานะทดขนหรอเจรญขน เปนการเปลยนแปลงในทางชววทยาจากสงทงายๆ ไปสสงทซบซอนมากขน การเปลยนแปลงนจะตองเปลยนในลกษณะคอยเปนคอยไปและใชเวลานาน ววฒนาการ หมายถง การพฒนาอยางมระบบตามธรรมชาต และตามผลกระทบของสงแวดลอมในสภาวะนนๆ ววฒนาการตองใชเวลา ไมมทางลด ตวแปรของววฒนาการ คอ สงแวดลอม


............................................................................. ....................................................................

รปท 1.6 ววฒนาการระดบโมเลกล

(ทมา : http://www.humanthermodynamics.com/Evolution-Table.html)

โลกเรานประกอบดวยสงมชวตมากมายหลายชนด แตละชนดมลกษณะโครงสรางและรปแบบแตกตางกน ซงสะทอนใหเหนการปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมทอยอาศย นกศกษาธรรมชาตวทยาพยายามหาคาตอบวา สงมชวตเหลานเกดขนไดอยางไร และสงมชวตรกษาสมบตทเหมาะสมกบการดารงชวตของตนไดอยางไร ในอดตมความเชอวาทกสงทกอยางบนโลกเกดจากความประสงคของพระเจา และโลกมอายประมาณ 6,000 ป ความเชอนสบทอดตดตอกนมานาน จนกระทงครสตศตวรรษท 18 เมอความรทางวทยาศาสตรเจรญกาวหนามากขน จงเรมมนกวทยาศาสตรทแสดงความคดเหนแตกตางกนดงน


............................................................................. ....................................................................

รปท 1.7 Carolus Linnaeus

(ทมา: http://www.kheper.net/evolution/systematics/Linnean.htm)

ลนเนยส (Carolus Linnaeus, ค.ศ.1707-1778) เปนนกอนกรมวธานชาวสวเดนทมชอเสยง ผลงานเดนของเขาคอ การศกษาและจดจาแนกสงมชวตเปนหมวดหม และกาหนดระบบการตงชอของสงมชวต โดยใชหลก Binomial nomenclature โดยเขามความเชอวา สงมชวตแตละชนดนนตองมลกษณะถาวร ไมเปลยนแปลงจากแบบดงเดม (Fixity of species)

รปท 1.8 Georges Louis Leclerc Comte de Buffon

(ทมา : http://www.cartage.org.lb/en/themes/sciences/paleontology/fossilsandfossilisation/FossilsandTime/FossilsandTime.htm) บฟอง (Buffon, ค.ศ.1707-1788) เปนนกวทยาศาสตรชาวฝรงเศสทมความเหนวา ลกษณะของสงมชวตมการเปลยนแปลงไปตามกาลเวลา และเชอวาโลกมอายมากวา 6,000 ป


............................................................................. ....................................................................

รปท 1.9 Jean Baptiste Lamarck

(ทมา : http://www.xtec.cat/formaciotic/dvdformacio/materials/tdcdec/bloc_bg/modul_3_bg/practica_1.html) ลามารค (Lamarck, ค.ศ.1744-1829) เปนนกชววทยาชาวฝรงเศสทมผลงานในการเสนอทฤษฎทางววฒนาการทนาสนใจมาก แมวาทฤษฎของเขาจะถกปฏเสธจากนกววฒนาการเปนสวนมาก แตกมหลายขอทเปนจรง เขาไดเสนอทฤษฎ “Inheritance of acquired characteristics” สรปไดวา ลกษณะของสงมชวตทเปลยนแปลงตามความตองการในการดารงชวตสามารถถายทอดไปยงลกหลานได ทฤษฎนไดมการตพมพเปนครงแรกในป ค.ศ. 1802 แตไมมการทดลองทจะพสจนใหเหนจรงได อยางไรกตาม ลามารคไมยอมรบความเชอทวาสงมชวตมความถาวร ไมมการเปลยนแปลง

รปท 1.10 George Cuvier

(ทมา: http://biology.clc.uc.edu/fankhauser/Classes/Bio_101/History_Biology_table.htm) จอรช คเวยร (Geogre Cuvier, ค.ศ. 1769-1832) เปนนกวทยาศาสตรชาวฝรงเศส ไมเชอในทฤษฎ


............................................................................. ....................................................................

ของลามารค เขาเปนคนแรกทเขยนบทความเกยวกบการสญพนธของสตวตางๆ แตมความเชอวาสงมชวตจะคงเดมไวไมมววฒนาการ เขาเสนอทฤษฎ catastrophism กลาวคอ มปรากฎการณธรรมชาตเกดขนทนททนใดและมความรนแรง เชน นาทวมครงใหญ แผนดนไหว สงมชวตตางๆทงพชและสตวในบรเวณนนจะตายหมด แลวสงมชวตชนดใหมจากทอนๆ จะยายเขามาแทนท ดงจะเหนไดจากฟอสซลของสงมชวตชนดตางๆ ถกทบถมอยในชนหน

รปท 1.11 Sir Charles Lyell

(ทมา : http://www.theora.com/msdb.php/OriginOfSpecies/msdbCat/subject/09%20-%20On%20the%20Imperfection%20of%20the%20Geological%20Record)

ชารล ไลเอลล (Charles Lyell, ค.ศ.1797-1875) นกธรณวทยาชาวองกฤษปฏเสธทฤษฎ Catastrophism เขาเชอวาโลกนาจะเกดมานานมากแลว และมการเปลยนแปลงตลอดเวลาจากปรากฎการณธรรมชาต ซงสงผลใหมการเปลยนแปลงของสงมชวต ซงซากของสงมชวตเหลานถกทบถมอยในชนหนกลายเปนฟอสซล

รปท 1.12 Charles Darwin

(ทมา:http://www.pbs.org/faithandreason/media/darwin-body.html) ชารล ดารวน (Charles Darwin, ค.ศ. 1809 -1882) เปนนกธรรมชาตวทยาชาวองกฤษทไดรบการ ยกยองวาเปนบดาของการศกษาทฤษฎววฒนาการของสงมชวต ตามทศนะของดารวน กลไกของววฒนาการ


............................................................................. ....................................................................

ไมไดอยทการฝกฝนลกษณะทตองการใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอม หากแตสภาพแวดลอมทาใหเกดการคดเลอกตามธรรมชาต เพอทจะใหลกษณะทเหมาะสมกบสภาพแวดลอมและมโอกาสสบพนธถายทอดลกษณะนนใหลกหลานได

รปท 1.13 Alfred Russel Wallace

(ทมา:http://www.nndb.com/people/065/000103753/) อลเฟรด วอลเลซ (Alferd Wallace, ค.ศ.1823-1913) ซงเปนนกวทยาศาสตรทมแนวคดเชนเดยวกบ

ดารวน เขยนบทความววฒนาการของสงมชวตทเกดจากผลของการคดเลอกตามธรรมชาตและสงใหกบ ดารวน จากการประมวลความรตางๆ รวมทงบทความของวอลเลซ ทาให ดารวนไดเขยนหนงสอเกยวกบกาเนดของสงมชวตชนดตางๆ (The origin of species) ตพมพในป ค.ศ. 1859 หลกเกณฑทฤษฎววฒนาการของดารวน ประกอบดวย 1. สงมชวตแตละชนดมความสามารถในการสบพนธสง และถาทกตวมโอกาสอยรอดไดเทากน จะสงผลใหประชากรมจานวนเพมมากขน 2. ในกลมประชากรสมาชกจะมลกษณะแตกตางแปรผนมากบางนอยบาง 3. กลมของสงมชวตทอยรวมกนพบวามการแขงขนเกดขน เพอแกงแยงทรพยากรในการดารงชวต เชน อาหาร ทอยอาศย และสงอนๆ ดงนนตวทแขงแรงกวาและมความสามารถมากกวาจะสามารถอยรอดได สวนตวทออนแอกวาจะถกกาจดออกไป 4. ตอจากนนตวทถกคดเลอกไวกจะสบพนธและถายทอดลกษณะตอไปยงลกหลาน เมอกาลเวลาผาน


............................................................................. ....................................................................

ไปกจะมการสะสมลกษณะทเปลยนแปลงไปเหลานเพมมากขน ในทสดอาจทาใหกลายเปนสงมชวตชนดใหม หลงจากหนงสอเลมนไดตพมพแลว ปรากฏวาเปนทวจารณอยางกวางขวางเกยวกบทฤษฎววฒนาการ แตกลาวไดวาหนงสอเลมนไดกระตนใหเกดความสนใจในการศกษาววฒนาการเพมมากขน ประวตและแนวคดทางววฒนาการจงแพรหลายมากขน และมการเปลยนแปลงความเชอไปตามกาลเวลา ววฒนาการของสงมชวตในอดตนนไมสามารถพสจนใหเหนจรงไดโดยการทดลอง ววฒนาการจงเปนทฤษฎทตองนาเอาหลกฐานในอดตและการทดลองทมอยปจจบนมาสนบสนนประกอบกนเพอใหเขาใจไดถกตองมากขน หลกฐานทใชศกษาไดแก 1. การศกษาทางชวภมศาสตร (Biogeography) เปนการศกษาการกระจายของสงมชวตในแตละแหลงตางๆ บนโลก พบวาสงมชวตทพบบนเกาะตางๆ มความสมพนธใกลชดทางสายววฒนาการกบสงมชวตบนผนแผนดนใหญทอยใกลหรอเกาะใกลเคยง แตไมมความสมพนธกบสงมชวตทอยบนเกาะอนทอยหางไกลกนแตมสภาพแวดลอมเหมอนกน การคนพบวามสตวประจาถนตางๆ ทไมพบทอนเลย การกระจายของฟอสซลและสงมชวตทมลกษณะคลายฟอสซลในอาณาบรเวณเดยวกน สงเหลานทาใหดารวนเกดความสนใจและเชอวาสงมชวตตางๆ เกดขนแลวมการเปลยนแปลงไปตามกาลเวลา เขาตงสมมตฐานวาสงมชวตชนดตางๆ เกดจากสงมชวตบรรพบรษในทแหงใดแหงหนงแลวแพรกระจายไปในทตางๆ ในแตละแหง สงมชวตมการเปลยนแปลงใหเหมาะกบสภาพแวดลอมนนๆ ไปตามกาลเวลา เกดเปนสงมชวตสปซสตางๆ ในทสด

รปท 1.14 หมเกาะกาลาปากอส (Galapagos Islands)


............................................................................. ....................................................................

(ทมา : http://people.rit.edu/rhrsbi/GalapagosPages/Darwin.html)

รปท 1.15 นกประจาถน (Blue Footed Boobies) ซงดารวนสารวจพบทหมเกาะ Galapagos

(ทมา: http://intransit.blogs.nytimes.com/2008/11/26/celebrating-charles-darwins-origins-in-london/ )

2. การศกษาซากสงมชวตโบราณ (Fossil Record) ซากสงมชวตโบราณหรอบรรพชวน มกพบในหนชน หรอหนตะกอน (sedimentary rock) ซงจากการศกษาทาใหทราบวาในธรรมชาตมสงมชวตมากมายหลายชนด และสงมชวตแบบใดเกดกอนหลง และยงมสงมชวตอกหลายชนดทสญพนธไป ซงหลกฐานเหลานทาใหเชอวา สปซสไมไดมความคงท หากแตวาไดมววฒนาการไปตามกาลเวลา


............................................................................. ....................................................................

รปท 1.16 ซากโบราณของ Archaeopteryx (ทมา : http://www.emsb.qc.ca/laurenhill/science/darwin.html)

3. กายวภาคศาสตรเปรยบเทยบ (Comparative Anatomy) เปนการศกษาเปรยบเทยบจดกาเนด หนาทและการทางานของโครงสรางแบบตางๆ ทพบในตวเตมวยของสงมชวตกลมตางๆ สงมชวตทมโครงสรางแบบ โฮโมโลกส (โครงสรางทางกายวภาคเหมอนกน แตมหนาทแตกตางกน) จะมความสมพนธใกลชดทางววฒนาการมากกวาสงมชวตทมโครงสรางแบบแอนาโลกส (อวยวะททาหนาทเหมอนกน แตมโครงสรางทางกายวภาคตางกน)

รปท 1.17 ลกษณะกายวภาคศาสตรเปรยบเทยบ

(ทมา: Campbell, 1996, Biology)


............................................................................. ....................................................................

4. การเปรยบแบบแผนการพฒนาในระยะตวออน (Comparative Embryology) เปนการศกษาการเจรญของสงมชวตเพอเปนแนวทางใหเขาใจสายววฒนาการได กลาวคอ สตวทมความสมพนธกนจะมแบบแผนการพฒนาในระยะตวออนคลายคลงกน

รปท 1.18 แบบแผนการพฒนาในระยะตวออนของปลา ไก กระตาย และคน

(ทมา : http://mail.sts.ac.th/~0401/image/embryo.jpg)

5. การศกษาชววทยาในระดบโมเลกล (Molecular Biology) การวเคราะหทางชวโมเลกล ไมวาจะเปนเอนไซมหรอยน พบวามความแตกตางในระดบยนทสามารถจาแนกออกเปนสปชสใหมแยกออกจากเดมไดอกหลายสปชส การวเคราะหดงกลาวถอวาเปนการสะทอนและยนยนใหเหนวากระบวนการทางววฒนาการเกด ขนอยางตอเนองและไมหยดยง จากการศกษาพบวาลกษณะทางกรรมพนธของสงมชวตอนเนองมาจากยนและโปรตนซงเปนผลผลตของยนในสงมชวตตางชนดกนซงมความสมพนธใกลชดเชงววฒนาการ มความเหมอนกนของยนมากกวาสงมชวตกลมอนๆ นอกจากนยงพบวาในสงมชวตชนดเดยวกนนนสมาชกทเปน พนองจะมความเหมอนกนของยนและโปรตนมากกวาสมาชกอนๆ จากขอมลเหลานนกอนกรมวธานตรวจความเหมอนกนของลาดบเบสในสารพนธกรรม (DNA sequence) หรอลาดบของกรดอะมโนในโปรตน เพอเปรยบเทยบระหวางสงมชวตชนดตางๆ ถาพบวามเปอรเซนตทเหมอนกนสงแสดงวามความสมพนธเชงววฒนาการใกลชดกนหรอมาจากบรรพบรษรวมกน ซงสนบสนนแนวความคดของ Darwin ทวา สงมชวตตางมความสมพนธและถายทอดมาจากบรรพบรษดกดาบรรพรวมกน


............................................................................. ....................................................................

รปท 1.19 เปรยบเทยบความแตกตางของกรดอะมโนในฮโมโกลบนของสตวมกระดกสนหลง กบมนษย

(ทมา : http://faculty.uca.edu/johnc/introduction_to_darwinian_evolut.htm)

ตอมา ในป ค.ศ.1866 เกรกอร เมนเดล (Gregor Mendel) คนพบ “กฏการถายทอดทางพนธกรรม” จากการทดลองขยายพนธตนถว ในป ค.ศ.1930 อาร.เอ.ฟชเชอร (R.A. Fisher) คนพบกฎของยนจากการคดเลอกโดยธรรมชาต (The genetical theory of natural selection) เอส.ไรต (S. Wright) นาเสนอเรองววฒนาการในประชากรเมเดลเลยน (Evolution in Mendelian) และ เจ.บ.เอส.ฮลเดน (J.B.S. Haldane) นาเสนอเรองเหตแหงววฒนาการ (The causes of evolution) ในป ค.ศ.1931 และ ค.ศ.1932 ตามลาดบ จนในทสดในป ค.ศ.1937 ธโอโดซอส โดบแซนสก (Theodoseus Dobzhansky) ไดประมวลทฤษฎความรดานววฒนาการ พนธศาสตร และเซลวทยา แลวนาเสนอเรองพนธกรรมและกาเนดแหงชวต (Genetics and the origin of species) ทาใหเกดเกดความรความเขาใจชววทยาเชงววฒนาการยคใหม หรอ Neo-Darwinian ในชวงป ค.ศ.1930-1950 แสดงใหเหนวาการเปลยนแปลงววฒนาการเกดขนโดยกลไกการคดสรรโดยธรรมชาต ซงนาไปสการปรบตวเพอการอยรอดตามสภาพการณทเปนอยในชวงเวลาหนง และในป ค.ศ.1953 ฟรานซส ครก (Francis Crick)และเจมส วตสน (James Witson)คนพบลกษณะโครงสรางเกลยวคของดเอนเอ ชวยไขปรศนาขอมลทางพนธกรรม ผลการศกษาววฒนาการของสงมชวตพบวาหลกฐานของสงมชวตทเกาแกทสดเปนฟอสซลของ จลนทรยโบราณอาย 3.5 พนลานปในทวปออสเตรเลย มรปรางคลายแบคทเรยสเขยวแกมนาเงนในปจจบน ซงมความสามารถในการสงเคราะหดวยแสง (เปลยนกาซคารบอนไดออกไซดใหเปนอาหารและคายกาซออกซเจนออกมา) จลนทรยโบราณนเปนสงมชวตเซลลเดยวชนดเซลลเปนแบบโปรคารโอต ไมมนวเคลยส และอวยวะ


............................................................................. ....................................................................

พเศษอนใด หนงพนลานปตอมาเซลลโปรคารโอตบางชนดไดววฒนาการใหมความมนคงในการดารงชวตโดยเสรมสงปองกนตว และระบบจดหาพลงงานทดกวาจนกลายเปนเซลลยคารโอตซงมขนาดใหญและมความสลบซบซอนมากกวา ในเวลาตอมาเซลลยคารโอตไดกลายเปนบรรพบรษของ พช เหดรา และสตว ซงเปนสงมชวตหลายเซลลอบตขนประมาณ 1,500 ลานปทแลว

รปท 1.20 ววฒนาการของพช

(ทมา:http://www.emc.maricopa.edu/faculty/farabee/biobk/biobookdiversity_5.html)

ปจจบนนกวทยาศาสตรเชอวา สงมชวตทงหมดบนโลกนมจานวนระหวาง 2 – 30 ลานสปชส โดยทมบนทกอยางเปนทางการแลว 1.4 ลานสปชส สงมชวตบางสปชสอบตขนเมอหลายรอยลานปกอนและยงมการสบทอดลกหลานใหเหนในปจจบนดงเชน ดาวทะเล แตบางสปชสทเคยอบตขนเมอหลายรอยปทแลว กลบ สญพนธหายไปดงเชน ไดโนเสาร


............................................................................. ....................................................................

รปท 1.21 โครงกระดกไดโนเสาร อาย 65 ลานป

(ทมา : http://www.abc.net.au/news/stories/2008/04/17/2219093.htm?site=news) 1.3 อาณาจกรของสงมชวต สงมชวตในโลกนมมากมายหลายชนด จงจาเปนทจะตองมการเรยกชอ และการจดแบงหมวดหมเพอความสะดวกในการศกษาและการนามาใชประโยชน วชาทวาดวยการจดแบงหมวดหมของสงมชวต เรยกวา อนกรมวธาน (Taxonomy) นกวทยาศาสตรทไดรบการยกยองใหเปนบดาแหงวชาอนกรมวธาน คอ คาโรลส ลนเนยส (Carolus Linnaeus) เปนชาวสวเดน การเรยกชอของสงมชวต ม 2 ชนด คอ 1. ชอสามญ (common name) คอ ชอทเรยกกนทวๆ ไป อาจเรยกตามลกษณะ รปราง ถนกาเนด หรอ แหลงทอยอาศย เชน ปากกาทะเล หอยมก ทาใหชอสามญอาจเรยกตางกนในแตละทองถนทาใหเกดความเขาใจผดกนได 2. ชอวทยาศาสตร (scientific name) ลนเนยสเปนผรเรมใชเปนคนแรก โดยชอของสงมชวตหนงประกอบไปดวย ชอ 2 ชอ จงเรยกระบบนวา การตงชอแบบทวนาม (binomial nomenclature) ชอแรกเปนชอจนส ชอท 2 เปนชอสปชส เขยนดวยภาษาลาตน ชอจนสอกษรตวแรกตองเขยนดวยตวใหญเสมอ สวนอกษรตวแรกของสปชสเขยนดวยตวเลกธรรมดา และตองเขยนใหตางจากขอความอนๆ เชน เขยนดวยตวเอน ตวหนา หรอขดเสนใตทง 2 ชอ แยกจากกน ในการพมพชอทวนามมกจะถกพมพดวยตวเอน เชน Homo sapiens หากเปนการเขยนดวยลายมอควรขดเสนใตลงไปแทน เชน Homo sapiens ในความเปนจรงแลวการแบงสงมชวตในโลกนน หนงสอบางเลมบอกวามมากกวา 5 อาณาจกร เชน ม


............................................................................. ....................................................................

อาณาจกรไวรอยด (Kingdom Viroid) สมาชกประกอบดวย ไวรส ไวรอยด และสงมชวตทไมเปนเซลล แตอาณาจกรอนๆ หรอการแบงอาณาจกรแบบอนๆ ยงไมไดรบการยอมรบจากวงการวทยาศาสตรสาขาชววทยาเทาทควร ในตาราเรยนของกระทรวงศกษาธการ จงยงใชการแบงแบบ 5 อาณาจกร ตามท อาร เอช วทเทเคอร (R.H. Whittaker) ดงน

1. อาณาจกรสตว Kingdom Animalia 2. อาณาจกรพช Kingdom Plantae 3. อาณาจกรโปรตสตา (Kingdom Protista) Ernst Haeckel นกวทยาศาสตรชาวเยอรมนไดเสนอชอ

โปรตสตา (Protista) ซงหมายถงสงมชวตพวกแรกๆ ขนมาใชเพอแยกสงมชวตทไมมลกษณะของพชหรอสตวอยางชดเจน (กงพชกงสตว) ออกจากอาณาจกรพชและอาณาจกรสตว แลวตงเปนอาณาจกรใหมชออาณาจกรโปรตสตา

4. อาณาจกรฟงไจ (Kingdom Fungi) สงมชวตทจดอยในอาณาจกรนประกอบดวย รา เหด และยสต 5. อาณาจกรมอเนอรา (Kingdom Monera) สงมชวตทจดอยในอาณาจกรน ไดแก แบคทเรย และ

สาหรายสเขยวแกมนาเงน (Blue-green algae) ซงปจจบนเรยกชอใหมวา Cyanobacteria

รปท 1.22 การแบงหมวดหมของสงมชวต โดย R.H. Whittaker

(ทมา : http://www.tutorvista.com/biology/r-h-whittaker-5-kingdom-classification)


............................................................................. ....................................................................

รปท 1.23 Whittaker, Robert Hardin

(ทมา : http://hosho.ees.hokudai.ac.jp/~tsuyu/lecture/glossary/on_Whittaker-j.html) ในการจดหมวดหมของสงมชวต จะแบงยอยออกเปน 7 ลาดบชน ตงแตใหญทสด ถงเลกทสดโดยเรมตงแตการแบงแบบคราวๆ ในระดบอาณาจกร (Kingdom) ซงแตละอาณาจกรจะแบงออกไดหลายไฟลม (Phylum) (สาหรบพชจะใชคาวา Division) แตละไฟลมสามารถแบงยอยไดเปนหลายคลาส (Class) แตละคลาสสามารถแบงยอยไดเปนหลายออรเดอร (Order) แตละออรเดอรสามารถแบงยอยไดเปนหลายแฟมล (Family) แตละแฟมลสามารถแบงยอยไดเปนหลายจนส (Genus) และแตละจนส สามารถแบงยอยไดเปนหลายสปชส (Species) การแบงในระดบ Kingdom จะแบงสงมชวตไดเพยง 5 ประเภท แตเมอแบงในระดบทละเอยดขน กจะแบงไดหลายประเภทมากขน ซงเมอแบงละเอยดถงระดบ Species แลว สงมชวตในโลกจงแบงไดเปนลานๆ ประเภท

ดงนน การเรยกชอมนษยสายพนธปจจบนโดยใชหลกอนกรมวธาน จะเรยกไดดงน(http://th.wikipedia.org)

Kingdom Animalia Phylum Chordata Subphylum Vertebrata Class Mammalia Subclass Theria


............................................................................. ....................................................................

Infraclass Eutheria Order Primates Family Hominidae Genus Homo Species Homo sapiens sapiens

1.4 สงแวดลอม

สงแวดลอม คอ สงทอยรอบตวเรามมากมายหลายชนด เชน สตว พช ดน หน นา อากาศ ในแตละทองถนจะมสงแวดลอมแตกตางกนไป สงแวดลอมนนจะมทงสงทมชวตและไมมชวต มทงสงทเกดขนเองตามธรรมชาตและทมนษยสรางขน (เกษม จนทรแกว, 2547)

ประเภทของสงแวดลอม สามารถจดแบงออกไดเปน 1. สงแวดลอมทางชวภาพ ไดแก สงมชวตตาง ๆ เชน มนษย สตว พช และสงมชวตขนาดเลกพวกจลนทรยตางๆ สงมชวตทงหลายมอทธพลตอสขภาพของมนษย เชน พชชวยดดกาซคารบอนไดออกไซดและคายกาซออกซเจน พชและสตวเปนอาหาร และเชอโรคทาลายสขภาพ

รปท 1.24 สงแวดลอมทางชวภาพ

(ทมา : http://etc1.etcmsu.com/53010520006/index.php?option=com_content&view=article&id =63:2011-10-04-08-35-39&catid=36:2011-08-19-09-27-08)

2. สงแวดลอมทางกายภาพ ไดแก สงทไมมชวตตางๆ เชน ดน ภเขา นา อากาศ แสงแดด และแรธาต เปนตน รวมทงสงทมนษยสรางขนหรอทาขนเพออานวยความสะดวก สงตางๆ เหลานมผลตอสขภาพ


............................................................................. ....................................................................

ของมนษยทงทางตรงและทางออม เชน อากาศทมปรมาณกาซคารบอนมอนอกไซดมากยอมทาลายสขภาพ กาซคารบอนมอนอกไซดเปนกาซทไมมส ไมมกลนและรส มนาหนกเบากวาอากาศเพยงเลกนอย ไมวองไวตอการทาปฏกรยา สามารถอยในอากาศไดนาน 1-2 เดอน แตมความสามารถพเศษในการรวมตวกบฮโมโกลบนในเมดเลอดแดงไดดกวากาซออกซเจนถง 200 - 250 เทา ทาใหการลาเลยงออกซเจนไปสเซลลตางๆ ของรางกายลดนอยลงจงทาใหรางกายออนเพลยและเสยชวตไดหากเกดภาวะขาดออกซเจนเฉยบพลน (http://www.panyathai.or.th) 3. สงแวดลอมทางสงคม ไดแก ความเชอ ขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม ขอบงคบ กฏหมาย และสอมวลชนตางๆ สงเหลานจะมอทธพลตอสขภาพของมนษย เชน ความเชอวามารดาหลงคลอดกนอาหารไดเพยงบางชนดเทานน การกนอาหารดวยการใชมอ ตลอดจนอทธพลของสอการโฆษณาสนคา

ประเพณลอยโคม ประเพณลยไฟ ประเพณสงกรานต

รปท 1.25 สงแวดลอมทางสงคม 4. สงแวดลอมทางเศรษฐกจ ไดแก ฐานะทางเศรษฐกจ เชน ความรวย ความจน ยอมมอทธพลตอเนองถงการปฏบตตนดวย 5. สงแวดลอมทางเคม ไดแก สารเคมตางๆ ในชวตประจาวน สารเคมบางชนดมผลชวยสงเสรมสขภาพ เชน วคซน และยารกษาโรค แตสารเคมบางชนดมผลเสยตอสขภาพ เชน ยาเสพตด สารฆาแมลงและสยอมหรอวตถปลอมปนในอาหาร เปนตน 1.5 ความสาคญของสงมชวตกบสงแวดลอม สงมชวตทงหลายบนโลกจะอาศยอยในสงแวดลอมทเหมาะสมกบตวเอง เชน ทอยของปลา คอหนองนาและมหาสมทร ทอยของเสอคอปา ดงดบ ทอยของสงโต คอทงหญาสะวนนา ในทอยอาศยแตละแหงจะมพชและสตวหลากหลายชนดแตกตางกนไป ทอยอาศยแตละบรเวณ จะเรยกวา ชวาลย (biomes หรอ biosphere) โลกของเรามชวาลยหลายแบบขนอยกบหลายปจจย เชน อณหภม ความสงจากระดบนาทะเล ปรมาณนาฝน และสภาพดน หนและแรธาตในดน การดารงอยของสงมชวตแตละชนดไมสามารถอยไดโดยลาพงจาเปนตองม


............................................................................. ....................................................................

การพงพาอาศยสงแวดลอม ซงแบงออกเปนความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงแวดลอมทางชวภาพ กบความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงแวดลอมกายภาพ

รปท 1.26 ระบบนเวศนทางทะเล

ทมา : (http://www.tei.or.th/newsenvironment/091116-2-01.html)

ในธรรมชาตมปรากฏการณททาใหสงแวดลอมบนโลกเปลยนแปลงตลอดเวลา เชน โลกหมนรอบดวงอาทตยทาใหเกดฤดกาล และถาโลกหมนรอบตวเองทาใหเกดกลางวนกลางคน สงผลใหมปรมาณความรอนทผวโลกไดรบจากดวงอาทตย 1.94 แคลอรตอตารางเซนตเมตรตอนาท รอยละ 45 ของความรอนนเปนแสงอาทตยทมองเหนได คอแสงสรง หรอแสงเจดส (มวง คราม นาเงน เขยว เหลอง แสด แดง) แสงนถกใชในขบวนการสงเคราะหดวยแสง สรางแปง นาตาล วตามน และเนอเยอของพช ความรอนทใชในการสงเคราะหดวยแสงประมาณรอยละ 6 ของแสงอาทตยหรอประมาณรอยละ 3 ทสะสมในโมเลกลทมพลงงานสะสม เมอพชถกแบคทเรยยอยสลายกจะแปรสภาพเปนธาตอาหาร กาซตางๆ และความรอนออกมาสสงแวดลอม ซงเทากบวาดวงอาทตยถายทอดพลงงานสโลกตลอดเวลาและถามพชสเขยวกจะชวยทาใหกระบวนการถายทอดสมบรณขน อยางไรกตามยงมกระบวนการอนๆ เกดควบคกนไปดวย เชน การระเหยนา การคายนาของพช และการลาเลยงธาตอาหารจากดนผานรากพช ปรากฏการณดงกลาวแลวขางตน รวมเรยกวา กระบวนการวทยาศาสตรสงแวดลอม ซงมขนตอนทหลากหลาย ในแตละขนตอนจะมผลตผลเกดขน ผลตผลดงกลาวนกคอสงแวดลอม ณ เวลานน เมอเวลาผานไปผลตผลนนจะแปรสภาพดวยกระบวนการวทยาศาสตรสงแวดลอมอก หมนเวยนไปเรอยๆ จนครบวงจรเปนวฏจกรของสสาร แตกระบวนการเหลานอาจจะถกรบกวนโดยกจกรรมของมนษยหรอภยธรรมชาต เชน เมอเมฆฝนเกดขนแลวเกดฝนตกจากบรรยากาศสผวโลกผานบรรยากาศลงตกกระทบกบปาไม นาฝนจะทาใหปาไมชมชน นาฝนสวนทเหลอจะแทรกซมลงสดนและเกบสะสมในดน และคอยๆ ไหลหลอเลยงเปนนาในแหลง


............................................................................. ....................................................................

นาผวดน เชน นาทา นาในลาธาร ถามการตดไมทาลายปานาฝนกจะตกกระทบสผวดนโดยตรงแลวไหลลงส ลาธารอยางรวดเรวในระยะเวลาสนๆ นอกจากกระบวนการทางวทยาศาสตรสงแวดลอมทเกดขนในธรรมชาตแลว มนษยไดประยกตสรางกระบวนการ เพอการดารงชวตทมคณภาพของตวเอง เชน กระบวนการเกษตรกรรม อตสาหกรรม คมนาคม วฒนธรรม ความเชอ ศาสนา ประเพณ และการสรางความปลอดภยในชวตและทรพยสน กระบวนตางๆ เหลานยอมสงผลกระทบทาใหกระบวนการวทยาศาสตรสงแวดลอมในธรรมชาตเกดการเปลยนแปลงตามไปดวย สาเหตสาคญของปญหาตางๆ ในสงแวดลอมคอการเพมประชากรทวโลกอยในอตราทวคณ ถงแมจะมการวางแผนครอบครวกตาม และเปนเหตใหมการใชทรพยากรเพมมากขน อกสาเหตหนงคอมการขยายตวทางเศรษฐกจและความกาวหนาทางดานเทคโนโลย ทาใหใชทรพยากรเกนความจาเปนขนพนฐาน เชน สงอานวยความสะดวกตางๆ ของมนษย จงควรมการแกไขพฤตกรรมของมนษยซงเปนตวกอปญหาทสาคญ การเรงรดนาเอาทรพยากรธรรมชาตมาใชใหมากทสดเพอความสะดวก สบายของมนษยโดยไมมการจดการและวางแผนใหใชตอไปไดนานๆ อาจทาใหคณภาพชวตเสยไปเนองจากกอใหเกดภาวะมลพษ (pollution) ตางๆ เชน มลพษในอากาศ ในนา ในอาหาร แหลงเสอมโทรม และของเหลอทง ไดแก ขยะมลฝอยสงปฏกล วสดเหลอทงและของเสยจากอตสาหกรรมตางๆ โดยเฉพาะสารเคมทเปนพษตอรางกาย เชน โลหะหนก ยาฆาแมลง สารพษ ตกคางตางๆ ทไมสามารถยอยสลายไปไดตามธรรมชาต ถาไมนบภยพบตตางๆ ทเกดขนโดยธรรมชาตแลว ปญหาสงแวดลอมทพบเหนกนอยในปจจบน ลวนเกดจากการกระทาของมนษยทงสน อนเปนผลสบเนองมาจากความจาเปนในการสนองความตองการขนพนฐานของมนษย หรอการยกระดบความเปนอยใหดโดยการใชสงอานวยความสะดวกตางๆ ซงสงเหลานจะตองนาเอาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมมาใชเปนปจจยการผลตทงสน แตเนองจากวาทรพยากรธรรมชาตมปรมาณจากดและมขดความสามารถในการรองรบการพฒนาเพยงระดบหนง ดงนน หากมการใชทรพยากรดงกลาวมากเกนไปยอมจะกอใหเกดปญหาสงแวดลอมในรปตางๆ ขน ปจจยสาคญทกอใหเกดปญหาสงแวดลอม ไดแก การเพมขนของจานวนประชากร ความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาต และการใชพลงงาน เมอความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตไดเพมขนอยางรวดเรว จงกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมในรปแบบตางๆ เชน เกดความไมสมดลขนในระบบนเวศนของมนษย เพมปรมาณของของเสยและมลพษ รวมทงทาลายทรพยากรธรรมชาตทยงเหลออยใหลดนอยลง ปาตนนาลาธารเปนทรพยากรธรรมชาตทสาคญทชวยใหมนาในลาธารอยางสมาเสมอตลอดป และมความสะอาดเพยงพอตอการใชอปโภคและบรโภค เปนแหลงพกผอนหยอนใจของมนษย และเปนแหลงอาศยของพชและสตวปานานาชนด ปจจบนปาตนนาลาธารไดถกแผวถางทาลายลงอยางรวดเรวเพอทาการเกษตร ปาไม และปลกสรางทอยอาศย จงกอใหเกดปญหาการพงทลายของดน การขาดแคลนนาในลาธารในฤดแลง และนาทวมในฤดฝน ทาให


............................................................................. ....................................................................

ความชนในอากาศมไมเพยงพอตอการชกนาใหเกดฝนตก จงเกดความแหงแลง เชน พนทบางแหงในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศ นอกจากนสารเคมทใชในการเกษตรจะถกชะลางไหลลงสแหลงนา และสงผลกระทบตอระบบนเวศนตอนลางๆ ซงเปนพนทราบลมสาหรบทาการเกษตร เปนแหลงนาเพอการประมง และการใชสอยในเมองและเขตอตสาหกรรม ทาใหระบบนเวศนตอนลางๆ ดงกลาวเสยสมดลไปดวย ทรพยากรธรรมชาตเปนแหลงทมาของพลงงานหลายรปแบบ ทรพยากรดงกลาวนแบงไดเปนสองประเภทคอ ประเภททใชแลวหมดไป ไดแก ปโตรเลยม กาซธรรมชาต ถานหน และหนนามน เปนตน และประเภทททดแทนได ไดแก ไมฟน ถาน ลม นา แสงอาทตย และพวกวสดเหลอใชจากอตสาหกรรมและเกษตรกรรม เนองจากมนษยมความตองการใชพลงงานในปรมาณทสงขนอยางตอเนอง จงกอใหเกด ของเสยปนเปอนอยในสงแวดลอมและเกดมลพษตอดน นา และพช จงสงผลกระทบตอมนษยไดทงทางตรงและทางออม จากทกลาวมาขางตน จะเหนวาการปนเปอนของมลพษตอสงแวดลอมจะมทงในรปของของแขง ของเหลว และกาซ ซงมผลตอสงมชวตไดทงโดยการสมผส บรโภค และหายใจ การขจดปญหาสงแวดลอมดงกลาวจะตองมการวางแผนจดการการใชทรพยากรธรรมชาตใหสมดลกบระบบนเวศน และสงแวดลอมในทกระดบตงแตระดบทองถนจนถงระดบประเทศ และระดบโลก ดงนนในการพฒนาประเทศจงควรคานงถงคณภาพชวต ความเปนอยและวฒนธรรมของชาตใหมากทสด โดยใหมผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสด


............................................................................. ....................................................................

สรป สงแวดลอมมมมมองทงทเปนสงเดยวๆ เปนระบบ หรอเปนกลม สรรพสงทอยรวมกน ทางานรวมกน

และมเอกลกษณรวมกน อาจกลาวไดวา ไมวาสงแวดลอมจะเลกใหญ อยเดยวๆ หรออยรวมกบสงอนสามารถใหมมมองเปนสงแวดลอมไดเหมอนๆ กน ทงนขนอยกบวาผจดการสงแวดลอมนนจะพจารณาใหเปน เชน สวนผลไม นาขาว แหลงนา บานพกอาศย และสวนหยอม อยางไรกด ไมวาสงแวดลอมจะพจารณาเปนสงเดยวๆ หรอเปนระบบ ตางกมบทบาทหนาทของตวเองทเกดจากหลกการทางานของแตละองคประกอบของระบบนน หรอของสงเดยวๆ นน กลาวไดวาสงแวดลอมทกชนดตางกมบทบาทหนาทซงการแสดงบทบาทหนาทนจะสมบรณเตมทหรอไม ขนอยกบความสมบรณของแตละองคประกอบภายในระบบสงแวดลอม

(ทมา : http://www.epicdewfall.ca/dreams.shtml)

ใบงาน


............................................................................. ....................................................................

สงแวดลอม

สงแวดลอม คอ สงทอยรอบตวเรามมากมายหลายชนด เชน สตว พช ดน หน นา อากาศ แตละทองถนจะมสงแวดลอมแตกตางกนไป ซงสงแวดลอมนนจะมทงสงทมชวตและไมมชวต มทงสงทเกดขนเองตามธรรมชาตและทมนษยสรางขน

กจกรรม 1. สารวจสงตาง ๆ ทนกศกษาพบเหนในบรเวณมหาวทยาลย 2. ชวยกนจาแนกประเภทของสงตาง ๆ ทพบ วาสามารถจาแนกไดกประเภท อะไรบาง และใชอะไรเปนเกณฑในการจาแนก แลวนาขอมลทไดมาอภปรายรวมกน

ใบงาน กลมสงมชวต


............................................................................. ....................................................................

สงมชวตมากกวา 1 ชนด ทอาศยอยรวมกนในบรเวณใดบรเวณหนง และมความสมพนธซงกนและกน

เรยกวา กลมสงมชวต แหลงทอยอาศยของกลมสงมชวตอาจจะอยบนบก เชน บนผวดน ใตผวดน และบนตนไม สงมชวตทอยบนบกตองมระบบรางกายแขงแรงและสามารถควบคมการสญเสยนาจากรางกายได นอกจากนนยงมแหลงทอยอาศยในนา ไดแก ทะเลหรอมหาสมทร แมนา ลาคลอง หนอง บง สงมชวตทอาศยอยในนาสวนใหญมถงลม เหงอก และลาตวมเมอก ซงอาจเปน พชนา สตวนา หรอสตวสะเทนนาสะเทนบก

กจกรรม

1. จงสารวจวาในแตละบรเวณมสงมชวตอะไรอาศยอยบาง ไดแก บรเวณตนไม รมสระนา และ ในแหลงนา 2. จงชวยกนจาแนกประเภทของสงมชวตทพบวาจาแนกไดกประเภท อะไรบาง พรอมทงบอกเกณฑในการจด จาแนก คาถามทบทวน แนวคดพนฐานเกยวกบชวตและสงแวดลอม


............................................................................. ....................................................................

คาชแจง จงทาเครองหมาย ลงใน ใหตรงกบขอทกลาวถกตอง ขอใดกลาวถกตองเกยวกบสงแวดลอม สงแวดลอม คอสงทอยรอบตวเรา ในแตละทองถนจะมสงแวดลอมแตกตางกนไป ในสงแวดลอมนนจะมทงสงทมชวตและไมมชวต สงแวดลอม มทงสงทเกดขนเองตามธรรมชาตและสงทมนษยสรางขน สงแวดลอมมมมมองทงทเปนสงเดยวๆ เปนระบบ หรอเปนกลม ในธรรมชาตมปรากฏการณททาใหสงแวดลอมบนโลกเปลยนแปลงตลอดเวลา ปรากฏการณในธรรมชาตทงหลายรวมเรยกวา กระบวนการวทยาศาสตรสงแวดลอม มนษยไดประยกตสรางกระบวนการเพอการดารงชวตทมคณภาพของตวเอง กระบวนตางๆ เหลานยอมสงผลกระทบทาใหกระบวนการวทยาศาสตรสงแวดลอมในธรรมชาตเกดการเปลยนแปลงตามไปดวย การเรงรดนาเอาทรพยากรธรรมชาตมาใชใหมากทสดเพอความสะดวกสบายของมนษยโดยไมมการจดการและวางแผนใหใชตอไปไดนานๆ จะทาใหคณภาพชวตเสยไปเนองจากกอใหเกดภาวะมลพษ (pollution) ถาไมนบภยพบตตางๆ ทเกดขนโดยธรรมชาตแลว ปญหาสงแวดลอม ทพบเหนกนอยใน ปจจบน ลวนเกดจากการกระทาของมนษยทงสน การพฒนาประเทศควรจะคานงถงคณภาพชวต ความเปนอยและวฒนธรรมของชาตใหมากทสด โดยใหมผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสด

142 gees142 life and environmentelearning.psru.ac.th/courses/9/chapter_1/chapter_1_pdf.pdf ·...

Documents