НАЦИИТЕ И НАЦИОНАЛНИТЕ НАЦИИТЕ И НАЦИОНАЛНИТЕ ДРЖАВИ ДЕНЕСДРЖАВИ ДЕНЕС

Нацијата како политички Нацијата како политички созреан народсозреан народ

► Деветнаесеттиот век и првата половина Деветнаесеттиот век и првата половина од дваесеттиот век уште се нарекува од дваесеттиот век уште се нарекува време на време на „„национален феномен„национален феномен„ или или време на време на „„национално будење„национално будење„ или или време на време на „„национални држави„национални држави„ и т.н. и т.н.

► Кажано со други зборови тоа беше Кажано со други зборови тоа беше времето кога најголем број на народи времето кога најголем број на народи успеаја успеаја политички да созреатполитички да созреат, да се , да се организираат и да ги конституираат организираат и да ги конституираат своите „национални држави„ и на тој своите „национални држави„ и на тој начин начин да прераснат во нациида прераснат во нации

► При тоа нацијата ја сваќаме како При тоа нацијата ја сваќаме како повисок историски облик на заедница од народ..

Европа во втората Европа во втората половина од 20-тиот векполовина од 20-тиот век

► Европа е карактеристична по тоа што во Европа е карактеристична по тоа што во втората половина од дваесетитот век втората половина од дваесетитот век паралелно се одвиваат два процеса: паралелно се одвиваат два процеса:

1.1. првиотпрвиот е е изградба на социјалистичко изградба на социјалистичко општествоопштество во земјите од источна во земјите од источна Европа и Европа и

2.2. вториотвториот е е натамошна доизградба на натамошна доизградба на капиталистичко општествокапиталистичко општество во земјите во земјите од западна Европа. од западна Европа.

► Во рамките на овие два процеса се Во рамките на овие два процеса се одвиваа и одвиваа и два различити начинадва различити начина на на меѓусебно поврзување и соработкамеѓусебно поврзување и соработка меѓу разните нации.меѓу разните нации.

Изградба на федерации во Изградба на федерации во источна Европаисточна Европа

► Во источна ЕвропаВо источна Европа настанаа три федеративни настанаа три федеративни држави (СССР, СФРЈ и ЧССФР) со надеж дека ќе држави (СССР, СФРЈ и ЧССФР) со надеж дека ќе се излезе во пресрет на желбата на тие народи се излезе во пресрет на желбата на тие народи кои ги сочинуваа тие федерации дека на тој кои ги сочинуваа тие федерации дека на тој начин и побргу и подобро ќе се развиваат. начин и побргу и подобро ќе се развиваат.

► Се мислеше дека Се мислеше дека е пронајден е пронајден 1.1. оној политички облик кој ќе овозможи оној политички облик кој ќе овозможи

слободен национален живот, слободен национален живот, на една странана една страна, , 2.2. и оној политички облик кој ќе овозможи и оној политички облик кој ќе овозможи

економски просперитет во заедништво со економски просперитет во заедништво со други народидруги народи, од друга страна. , од друга страна.

► Истовремено се правеа силни обиди успешно Истовремено се правеа силни обиди успешно да се разрешуваат и различните проблеми да се разрешуваат и различните проблеми на националните малцинствана националните малцинства кои се кои се природна појава во одделни региони во светот, природна појава во одделни региони во светот, а особено на Балканскиот полуостров. а особено на Балканскиот полуостров.

Распаѓање на комунизмот значеше Распаѓање на комунизмот значеше и распаѓање на федерациитеи распаѓање на федерациите

► Распаѓањето на комунизмот го Распаѓањето на комунизмот го означи и крајот на овие три означи и крајот на овие три федерации. федерации.

► Членките на овие федерации се Членките на овие федерации се однесуваа однесуваа

1.1. како да биле држани под силен како да биле држани под силен притисок да бидат членки, и притисок да бидат членки, и

2.2. како дека токму како дека токму федеративниот федеративниот статус е виновникстатус е виновник за нивниот за нивниот економски, социјален и политички економски, социјален и политички регресрегрес. .

Формирање на нови Формирање на нови нациомални државинациомални држави

►Моментот на рушење на Моментот на рушење на комунистичкиот т.е. социјалистичкиот комунистичкиот т.е. социјалистичкиот општествен систем овие народи т.е. општествен систем овие народи т.е. нации го искористија да формираат нации го искористија да формираат свои национални држависвои национални држави со ист со ист жаржар и и надежнадеж која што веќе беше која што веќе беше видена при создавањето на видена при создавањето на националните држави во Европа во националните држави во Европа во деветнаесеттиот век.деветнаесеттиот век.

Процес на продлабочување на Процес на продлабочување на националната соработка во западна националната соработка во западна

ЕвропаЕвропа► Во западна Европа во истиот овој период Во западна Европа во истиот овој период

растеше свестарастеше свеста за постоење на за постоење на заеднички интереси. заеднички интереси.

1.1. Првиот јасно изразен заеднички интерес Првиот јасно изразен заеднички интерес беше беше потребата за заедничко потребата за заедничко истражување на атомската енергијаистражување на атомската енергија како сила која ќе доминира во следните како сила која ќе доминира во следните децении во светската технологија и децении во светската технологија и економија. економија.

2.2. Вториот изразен интерес е создавање на Вториот изразен интерес е создавање на заеднички пазарзаеднички пазар, што беше и еден вид , што беше и еден вид одбранбен механизамодбранбен механизам од американската од американската и јапонската конкуренција и од и јапонската конкуренција и од затвореност на источно-Европскиот пазар.затвореност на источно-Европскиот пазар.

Економско и политичко Економско и политичко обединување на земјите од обединување на земјите од

западна Европазападна Европа►Несомнено дека успешната Несомнено дека успешната

економска и технолошка соработка економска и технолошка соработка меѓу земјите од Западна Европа меѓу земјите од Западна Европа допринесе за допринесе за едно уште поголемо едно уште поголемо и економско но и политичко и економско но и политичко поврзување кое што веќе сега поврзување кое што веќе сега добива форма на ЕУ (Европска добива форма на ЕУ (Европска Унија)Унија) која веќе ги има која веќе ги има карактеристиките на карактеристиките на „„единствена држава„единствена држава„..

Европската унија и правото Европската унија и правото на самоопределувањена самоопределување

► Се разбира дека Се разбира дека Европската Унија се Европската Унија се создава по создава по „еволутивен пат„„еволутивен пат„ со многу со многу посилно уважување на објективните посилно уважување на објективните историски законитости и таа постепено историски законитости и таа постепено прераснува во еден развиен економски и прераснува во еден развиен економски и политички- (државноправен) систем. политички- (државноправен) систем.

► При тоа При тоа ,,правото на ,,правото на самоопределување,,самоопределување,, што го има секоја што го има секоја нација самата да се определи дали нација самата да се определи дали политички ќе се здружува со други нации политички ќе се здружува со други нации или ќе изградува самостојна држава или ќе изградува самостојна држава целосно се почитувацелосно се почитува. .

► Така конечната одлука дали некоја земја Така конечната одлука дали некоја земја ќе се приклучи кон Европската Унија ќе се приклучи кон Европската Унија обавезно се донесува на обавезно се донесува на референдумреферендум. .

Европската унија како пример за Европската унија како пример за надминување на светските надминување на светските

противречностипротивречности

► Со оглед на Со оглед на дијаметралната разликадијаметралната разлика во во начинот на создавање на источно-начинот на создавање на источно-Европските федерации Европските федерации (револуционерен (револуционерен набој)набој) и Европската Унија и Европската Унија (еволутивен (еволутивен пат)пат) социолозите се главно оптимисти дека социолозите се главно оптимисти дека Европската Унија, како ново историско Европската Унија, како ново историско искуство на асоцирање на државите и искуство на асоцирање на државите и

народите т.е. нациите,. народите т.е. нациите,. придонесувапридонесува за надминување на глобалните европски и за надминување на глобалните европски и светски противречностисветски противречности

Напуштење на принципот Напуштење на принципот една нација – една државаедна нација – една држава

►Сите актуелни процеси кои се Сите актуелни процеси кои се случуваат во светот во последните случуваат во светот во последните десет- дваесет години десет- дваесет години (глобализација, постиндустријализам, (глобализација, постиндустријализам, урбанизација и др.) допринесоа урбанизација и др.) допринесоа светот денес се повеќе да биде една светот денес се повеќе да биде една глобална целинаглобална целина во кој постепено во кој постепено доаѓа до напуштање на барањето доаѓа до напуштање на барањето за за некаков некаков апсолутен суверенитет апсолутен суверенитет врз принципот наврз принципот на една една нација-една државанација-една држава. .

Приклучување кон Европската Унија Приклучување кон Европската Унија шанса за остварување на националните шанса за остварување на националните

интересиинтереси

► Очигледна е желбата на сите современи Очигледна е желбата на сите современи европски нации кои што го преживуваат европски нации кои што го преживуваат процесот на транзиција процесот на транзиција што поскоро да што поскоро да се приклучат на Европската Унијасе приклучат на Европската Унија целосно свесни дека, целосно свесни дека,

1.1. од една страна, од една страна, ќе изгубатќе изгубат дел од својот дел од својот национален суверенитет и самостојност, национален суверенитет и самостојност,

2.2. но од друга страна, но од друга страна, стануваат делстануваат дел од од една економска и политичка заедница во една економска и политичка заедница во чии рамки многу подобро ќе можат да ги чии рамки многу подобро ќе можат да ги остварат своите остварат своите „национални „национални интереси„.интереси„.