1

1.Solidworks ve Solidcam nedir ?

1.1 Giriş:

SolidWorks yenilikçi, kullanımı kolay, Windows için hazırlanmış 3 boyutlu tasarım programıdır. SolidWorks her türlü makine, tesis, ürün tasarımında kullanıcıya Windows'un kolaylıklarını kullanarak hızlı bir şekilde çizim yapmasını sağlar.

SolidWorks parasolid prensibinde çalıştığı için kullanıcıya, tasarımın her aşamasında müdahale şansı vererek, modelin boyutlarının, ölçülerinin ve ayrıntılarının istenilen şekilde değiştirilmesi imkanı vardır, saniyelerle ölçülebilecek zaman dilimlerinde teknik resim ve montajların yapılmasını sağlar. Feature tree (tasarım ağacı) ile yapılan işlemlerin sıraları ve yapıları değiştirilebilir. Üstelik yapılan değişiklikler sonucu varsa yapılmış olan montaj ve teknik resim anında güncelleşir. Böylece kullanıcıya teknik resimde veya montajda parçaya müdahale edebilme şansı doğar.

SolidWorks 2000'de ‘'smart mate'' (akıllı montaj) adlı uygulama son derece hızlı montaj yapılmasını sağlar. Bunun dışında sac parçaların açılımını yaparak uzama miktarları hesaplanabilir. Ayrıca katı objeler kullanılarak kesme, yırtma veya şekillendirme işlemleri yapılabilmektedir.

Yapılmış olan tüm bu işlemleri IGES, DXF, DWG, SAT(ACIS), STL, STEP, VDA, VRML, parasolid dosyalarından kayıt veya transfer yapılabilir.

1.2. Benzer Programlar Varken Neden Solid Works?

SolidWorks şu andaki CAD programları arasında kullanımı en kolay olan programdır. Ayrıca bünyesindeki ‘'Hole wizard ‘'(delik sihirbazı ) ile metrik veya inch, havşalı veya faturalı tüm delikleri oluşturarak montaj ve tasarımda hızlılığı sağlar. Yine montajlara hareket verebilir, bu hareketlere çarpma kontrolü ‘'Collision Detection'' yapalabilir, böylece tasarlanmış parçanın prototip maliyeti sıfıra indirilmiş olur. Tüm bu işlemler sonucu oluşturulan dosyaların büyüklükleri diğer programlara nazaran çok daha az yer kaplamakta ve açılım işlem zamanları çok kısa sürede olmaktadır. Montajların çok büyük olması bu özelliği etkilemez. Tasarımlarda foto gerçekçi görüntüler oluşturulabilir ve animasyonlar yapılabilir. Ayrıca SolidWorks bir çok çözüm olanağına sahiptir. Bir kaç örnek vermek gerekirse ; CAMWorks ile parça veya kalıbın takım yolları çıkarabilir, COSMOS/Works ile mukavemet analizleri yapılabilir, ToolBox ile standart makine ve kalıp elamanları kullanılabilir.

CAMWORKS : Parçaların otomatik işlem tanıtımıyla birkaç dakikada takım yolu çıkartabilir. Ayrıca takım yolları kontrol kütüphanesinde kontrolör tiplerine uygun formda çıkarılmaktadır.

COSMOS/WORKS : Montajlar dahil parçaların mukavemet, flambaj, ısı transferleri analizleri yaparak optimizasyon analiziyle parçayı boyutlarında belirlenmiş mukavemet değerlerine göre değişiklikler yapar.

2

Sonuç olarak SolidWorks 3 boyutlu tasarım için ideal çözümdür.

Kısaca SolidWorks aşağıdaki özellikleri bir arada bulundurmaktadır.

Tasarım

• Katı modellerin avantajlarını kullanarak kolayca ve hızlı şekilde tasarım yapabilme imkanı sağlar.

• İstenildiği anda ölçü değiştirerek tasarımı kolayca düzeltebilme imkanı sağlar.

• Parça tasarımında diğer parçalara bağlı ölçü verebilme imkanı sağlar.

• Feature Tree (Tasarım Ağacı) sayesinde yapılan işlemlerin sırasını değiştirebilme imkanı sağlar.

• Nesne kütüphanesi ile sıkça kullanılan unsurları tekrar tekrar kullanabilme imkanı sağlar.

• Windows'ta kullanılan sürükle-bırak, kes-yapıştır uygulamaları SolidWorks'te de aynı işlevleri yürütür. Örneğin control tuşuna basarak bir unsuru bir yerden bir yere veya bir dosyadan başka bir dosyaya taşıyabilme.

• Bir parçadan değişik boyutlardaki konfigürasyonlarını Excel'de bir tablo oluşturarak otomatik olarak oluşturabilme imkanı sağlar.

• Sürükle-bırak tarzı ile tasarımın imalata hazır teknik resimlerini otomatik olarak oluşturabilme imkanı sağlar.

• Tasarımın herhangi bir anında yapılan değişikliklerde, teknik resimlerin otomatik olarak güncelleşmesi, istenirse teknik resimde yapılan değişikliklerde parçanın veya montajın güncelleşmesi imkanı vardır.

Karmaşık sac parçaların açılımlarını elde eder. Saclar ister düz ister konik olsun SolidWorks'te açılımlarını elde edebilme, otomatik olarak teknik resmini çıkarabilme imkanı sağlar.

3

1.3. Temel İşleme Operasyonları

SolidCAM işleme gücünün nedeni, her ne kadar önemli derecede ürünün genişliği, derinliği ve esnekliği olsa da diğerlerine kıyasla öğrenmesi ve kullanması kolay olmasından gelir. SolidCAM 2,5 eksen frezede delik açma, profil işleme ve cep boşaltma işlemlerini yapabilirsiniz. Delik döngülerini kullanabilirsiniz.

SolidCAM'de işleme operasyonları katı ve yüzey modeller üzerinde yapılır. Bu teknik, işleme performansını arttırmak ve takımın malzemeye dalmasını minimize etmek için çoğu zaman başvurulan bir yoldur. SolidWorks modeli ve SolidCAM ile çıkarılan takım yolları arasında her zaman bağlantı vardır. Örneğin, eğer bir model değişir ise takımyolu da otomatik olarak güncellenir.

İşleme için stok modeller 2D sınırlardan, 3D modellerden belirlenebilir ya da stok model otomatik olarak hedef modelden belirlenebilir. Bir Alman kullanıcının gözlemlerine göre; “SolidCAM'in diğer sistemlere göre en büyük avantajı 2D, 2.5D ve 3D çalışmaları beraber aynı anda kullanabilmenizdir”.

SolidCAM'de malzemeye ister doğrusal olarak ister helisel olarak giriş yapabilirsiniz. Helisel giriş yaptığınızda bir sorun ile karşılaşılır ise sorun ortadan kalkıncaya kadar helisin yarıçapı otomatik olarak sürekli düşürülür. Ya da uç noktada, helisel dalma sorunu önlemek için doğrusal girişe dönüşür. SolidCAM'de değişik yüzeyleri işlemek için sadece bir model gerekir. Bazı yazılım sistemlerinde her yüzey için ayrı modellere ihtiyaç duyulmaktadır.

SolidCAM takım kütüphanesinde kesici takımları, tutucuları ve takım montajlarını bulabilirsiniz. Takım kütüphanesinde takımların ve takım tutucuların grafiksel görünümleri mevcuttur. SolidCAM, tavsiye edilen hızın, ilerlemenin ve kesim derinliğinin otomatik hesaplarının müşteri tarafından kendilerine göre yapılmasına olanak verir. Takımlar takım kütüphanesinden alınabilir veya etkileşimli olarak belirtilebilirler.

SolidCAM verimli bir şekilde parçanın koordinat sitemini belirler. Yazılım isteğe bağlı seçilebilecek sıfır noktalarını belirler ve kullanıcı kendi işine en uygun olanı seçer. İstenildiği zaman sıfır noktasına bağlı parametreler değiştirilebilir ve sıfır noktası oynatılabilir. SolidCAM hem parça hem de montaj ortamını destekler. Montaj ortamında iken parça ortamındaki gibi bağlama aparatlarını görebilirsiniz. Birçok SolidWorks parçası, yalnız bir CAM parçası olarak işlenebilirler.

SolidCAM'in bir önemli özelliği ise kütüphane-tabanlı işleme yapılabilmesidir. Standart işleme sırasında çeşitli fonksiyonları tanımlayabilirsiniz. SolidCAM değiştirilebilir, saklanabilir ve tekrar kullanılabilir işleme teknolojisi veritabanına sahiptir. Böylece programlama otomatikleşir, zaman kazanılır ve programlama tutarlılığı sağlanır. Bazı standart şablonlar programla beraber gelir ve diğerleri kullanıcılar tarafından oluşturulabilir. Şablonlar nerdeyse bütün işlemler için kullanılabilir bunlardan bazıları; delikli cep işleme, diş çekme, kenar finiş işlemi ve kalan talaş işleme. Aynı zamanda bazı kurallar teknoloji veritabanında oluşturulabilir.

4

SolidCAM işlemleri tamamen parametrik tabanlıdır. Aşağı adım, yanal adım, yüzey ofseti gibi işlem parametreleri işleme stratejileri olarak nitelendirilir. Parametreler ve işlemler kullanıcıların ihtiyaçları doğrultusunda değiştirile-bilirler. Mesela aşağı adımların değeri değiştirilebilir. Bir işlem yapıldıktan sonra şablonu işlem tablosuna kaydedilebilir.

SolidCAM'de tek tuşla bütün dişiyi işleyebilirsiniz. Prizmatik parçalarda SolidCAM modeli analiz eder ve otomatik olarak sabit Z stratejisi ile işlenecek olan havuzları ve profilleri algılar. Cepler ayrı ayrı veya tümü aynı anda kesilebilir. Dairesel, kontür, zigzag ve tek yönlü kesim mevcuttur. İstenen sırada havuz boşaltma, sınırsız sayıda ada, ada temizleme opsiyonu, yüksek hızda havuz boşaltma, kontur cep boşaltma ve açık veya kapalı havuzlar desteklenmektedir.

SolidCAM'de delik açma işlemini otomatikleştirmek için unsur tabanlı işleme kullanılmaktadır. SolidCAM içinde geliştirilen otomatik unsur tanımayı kullanarak yazılım SolidWorks modellerini analiz edebilir ve katı modelde otomatik olarak delik unsurunu tanır. Unsur tanıma, unsur tabanlı işlemede ve programlama otomasyonunda önemli olabilir. SolidCAM bütün delik çeşitlerini algılar ve tanımlar; bunlara kör delikler, imbus civata deliği ve vida deliği dahildir. SolidCAM, veritabanına kaydettiğiniz iş tanımlamaları sayesinde unsurların takım yollarını otomatik olarak çıkartır. İşlem otomatik olarak gelişir ama kullanıcı bu işleme müdahale edebilir.

Enjektör pimleri delikleri ve benzeri delikleri olan kalıpların işlemesini yaparken SolidCAM delik unsurlarını kapama özelliğine sahiptir veya deliklerin üzerinde yüzey oluşturur. Bu sayede parça yüzeyinde, takım deliğe girmeden işleme yapılabilir. SolidCAM'de delik çevrimleri seviyelerine göre ayrılırlar; böylece vida deliği oluşturmak için kullanılan tüm operasyonlar aynı alt programı kullanırlar ve G kodu satırlarının sayısı azaltılmış olur. Aynı alt programı kullanan operasyonlar farklı seviyelerde olabileceğinden, alt program Z seviyelerini içermez.

Hacim ve kaba frezelemede, işleme stratejisini otomatik seçebilirsiniz. SolidCAM kullanıcıları genelde ilk önce kademe kademe kaba atıp sonra finiş için bir zig-zag yada tek yönlü kesme yaparlar. Yazılım düz alanları tanır ve diğer alanlarda malzeme kalırken bu alanlara finiş uygulanabilir. Modelde dışa açılış olduğunda takım dışardan girer ve dalma yapmaz. Buna rağmen, kullanıcı isterse malzemeye ortadan giriş yapıp ve dışarı hareket edebilir. Tek komutla kaba alma ve arta kalan malzeme için tekrar kaba alma yapabilirsiniz. Program kendi içinde hazırladığı model ile karşılaştırma yaparak nerelerde malzeme kaldığını belirleyebilir.

Arta kalan malzemeyi işleme kaba sırasında uygulanır ve kesme işlemi sadece belirtilen bölgede malzeme kaldıysa yapılır. 2 eksen operasyonlarda SolidCAM orijinal stok, hedef model, takım, takım yolları bilgilerini bilerek nerede ne miktarda talaş kaldığını hesaplayabilir. Her tamamlanan işlemeden sonra talaş bilgileri otomatik olarak yenilenir. Kalan malzeme hesapları 2.5 eksen, 3 eksen, ve 3+2 pozisyonlamalı işlemede mevcuttur. 5 eksen işlemede de kalan malzeme hesapları mevcuttur.

5

Kaba yaparken derin malzeme ile karşılaşılırsa trochoidal kesim diğer kesim stratejileri ile birlikte kullanılabilir. Bu strateji nispeten yeni ve gelişmiş bir işleme stratejisidir. Bu malzemenin içinde ve dışında takımın dairesel kesme hareketi yapması ile olur.

SolidCAM gagalama yöntemi ile kaba yapmaya da destek verir. Bu da önceden yapılan ve pek kullanılmayan kaba alma yöntemidir ama büyük ve yumuşak malzeme için uygun olabilecek bir yöntemdir. SolidCAM ile kaba, kolon halinde veya adım adım yapılabilir. Sıradan bir kaba alma stratejisini mesela spiral kesim stratejisini gagalamaya çevirebilirsiniz ve operasyon gagalama ile kaba alma stratejisi ile tamamlanabilir.

Yeni kullanıcılar için, diyalog kutularındaki işleme stratejisinin veya operasyonların grafiksel anlatımı ilgi çekicidir. SolidCAM yardım fonksiyon-larında da grafikler mevcuttur ancak parametre diyalog kutularında yoktur. SolidCAM'de hesaplama yapılırken diğer fonksiyonları kullanamazsınız.

SolidCAM özellikle yatay 4 eksen işlemede güçlüdür ve CIMdata'ya göre bu tip işlemede sanayi lideri olabilir. Bu yöntem, seri imalatta çok önemli bir fonksiyon olabilir. Sıfır noktası otomatik olarak belirlenir. Küp şeklindeki tabla kullanılarak aynı parçanın kopyaları kolaylıkla işlenebilir.

SolidCAM'de 2 eksen ve 4 eksen Tel Erezyon desteği de sağlanmıştır. SolidCAM Tel Erezyon modülü, 4 eksen kontürde olduğu gibi, profilleri ve eğik yüzeyleri sabit veya değişken açılarda ele alabilir. Otomatik cep açma işleminde malzeme parçalarının düşmesini, akıllı algoritmalar sayesinde engeller. SolidCAM kullanıcılara, profil ve eğik yüzeylerde tel kesme yaparken bitiş noktasının tamamen kontrolünü sağlar.

1.4. Eksenden 5 Eksene Frezeleme

SolidCAM, 3 eksenden 5 eksene tüm freze işlemlerini yapabilme yeteneğine sahip bir program. Kullanıcı, SolidWorks modeli üzerinden işlenecek yüzeyleri seçebiliyor. SolidCAM'de üzerinde çalışılmasını istemediğiniz yüzeyleri seçebiliyorsunuz. Böylece üzerinde işlem yapılacak ve yapılmayacak yüzeyleri belirleyebili-yorsunuz. 3 eksen işlemede birçok finiş stratejisi de bulabilirsiniz.

6

2.SOLIDWORKS 2005 SolidWorks’ü kısaca “üç boyutlu katı modelleme yapmamızı sağlayan

programdır” şeklinde tanımlayabiliriz. Özellikle kalıpçılık gibi sürekli 3 boyutlu çizim yapmayı gerektiren ve katı modellemenin sıkça kullanıldığı alanlarda, SolidWorks, AutoCad vb. gibi daha çok iki boyutlu tasarım ihtiyacını karşılamaya yönelik olarak yapılmış olan programlardan farklı olarak, çizimi render, hide veya shade etmemize gerek kalmadan doğrudan katı model olarak parçayı çizmemize ve üzerindeki modifikasyonları bizzat görerek yapmamıza olanak verir. Ayrıca mevcut komutlarla, özellikle diğer çizim programlarının yapamadığı helis, yay vb. nesneleri kolayca yapabilmemizi sağlar. SolidWorks, temel olarak birbirleriyle ilişkili üç dosyadan oluşmaktadır. Bu dosyalar;

1. PART DOSYASI: Parçaların tek olarak üç boyutlu katı modellemesinin yapıldığı dosyaya denir.

2. ASSEMBLY DOSYASI: Hazırlanan part dosyalarının montajının

yapıldığı dosyaya denir.

3. DRAWING DOSYASI: Part dosyasında ya da assembly dosyasında hazırlanan modellemelerin teknik dokümanlarının hazırlandığı dosyaya denir.

2.1. SOLIDWORKS ÇİZİM EKRANI SolidWorks programı çalıştırılıp bir dosya açıldığında aşağıdaki çizim ekranı görülecektir. Ekranın üst kısmında, Pulldown (Çekme) menüler bulunur. Bu menü satırında SolidWorks ile ilgili komutlar konularına göre sınıflandırılmış şekilde bulunur. Seçme işlemi fare ile gerçekleştirilir. Ekranın ortasındaki büyük boş alan çizim alanıdır. Bu alanda bir ok biçiminde ikon bulunur. Bu ikon, fare yardımıyla hareket ettirilerek çizimdeki noktaları, çizilmiş objeleri veya çizim komutlarını seçmek için kullanılır. Çizim alanının üstünde, solunda ve sağında araç çubukları (Toolbar’lar) bulunmaktadır. Bunlar SolidWorks komutlarına karşılık gelen resimli kutucuklardan oluşmaktadır. Bu araç çubuğu üzerindeki kutucukları üzerine ikonu getirip farenin sol tuşuna basarak ilgili komutu aktif hale getirebiliriz. Bu çizim yardımcılarının, araç çubuğu üzerinde gri tonlu bir renk alması o komutun çizimin o safhasında kullanılmayacağını belirtir.

7

İşlemler Listesi Menü Satırı Çizim Ekranı Toolbar’lar

SolidWorks çizim ekranı

STANDARD Yeni dosya oluşturma, dosya açma, kaydetme, çıktı alma, Windows ortamındaki başka dosyalardan çizim aktarmak, yapılan işlemi geri almak gibi temel dosya işlemlerin bulunduğu araç çubuğudur.

NEW (YENİ ) Yeni bir çizime başlamak amacıyla dosya oluşturmaya yarayan komuttur. Komuta tıkladığınızda karşınıza çıkan pencereden PART, ASSMEBLY veya

8

DRAWING ikonlarından birini seçerek yeni bir dosya oluşturup çizime başlayabilirsiniz.

File New CTRL+ N

OPEN ( Aç ) Mevcut bir dosyayı açmak için kullanılan komuttur. Komuta tıkladığımızda karşımıza çıkan listeden açmak istediğiniz dosyanın ismini çift tıklayarak seçimi gerçekleştirebilirsiniz.

File - Open CTRL + O

SAVE ( Kaydet )

Yapılan çizimi kaydetmek amacıyla kullanılan komuttur. Komuta tıkladığınızda eğer çizimi daha önceden kaydetmemişseniz sizden bir isim belirlemeniz ve çizimi kaydetmek istediğiniz yeri belirtmeniz istenecektir. Çizimi daha önce kaydetmişseniz sadece çizimde yaptığınız değişiklikleri aynı ad ve konumda kaydedecektir.

File - Save

MAKE DRAWING FROM PART/ASSEMBLY

Ekrandaki part veya assembly durumunda olan çizimleri drawing e çevirir. Simgeye tıkladığımız zaman aşağıdaki Sheet Format/Size tablosu çıkacaktır. Burada iki seçenek vardır. Standard sheet size ve Custom sheet size.

9

Standard sheet size; standart kâğıt ölçülerini gösterir. Custom sheet size; ise bizim belirleyeceğimiz ölçülerde boş bir sayfa açar.

Display sheet format; kâğıdımıza antet eklemek istersek burayı işaretleriz.

MAKE ASSEMBLY FROM PART/ASSEMBLY İmalat resimlerini çizdiğimiz resimlerin montajını yapmak için kullanılan bir komuttur.

PRINT ( YAZDIR ) Çizimin, yazıcıdan çıktısını almak için kullanılan komuttur. Komutu tıkladığınızda mevcut ayarlara göre çizim yazıcıya gönderilecektir. Eğer mevcut ayarları değiştirmek istiyorsanız File menüsünün altındaki Page Setup komutunu kullanarak sayfa yapısını değiştirebilirsiniz.

File - Print CTRL + P

PRINT PREWIEW ( BASKI ÖNİZLEME ) Çizimi, yazıcıdan çıktı almadan baskı önizleme yapmamızı sağlayan komuttur.

UNDO ( GERİ AL ) Yaptığınız işlemi geri almak için kullanılan komuttur. Komut ikonuna

tıkladığınızda son yaptığınız işlem geri alınacak ve çiziminiz bir önceki

10

halini almış olacaktır. Komut ikonunun yanında bulunan ok tuşunu tıklarsanız son yaptığınız işlemlerin bir listesi karşınıza çıkacaktır. Bu listeden birden fazla işlemin ismini seçerek de bu işlemi gerçekleştirebilirsiniz.

Edit - Undo CTRL - Z

REBUILD ( YAPILANDIR ) Çizim üzerinde gerçekte var olmayan, fakat işlemler esnasında ekranda kalmış olan noktaların silinmesi amacıyla kullanılan komuttur. Komut ikonuna tıkladığınızda çiziminiz bu noktalardan temizlenecek ve sadece gerçek çizim ekranda görünecektir. ( NOT: Bu komut Point komutu kullanarak oluşturmuş olduğunuz noktaları kaldırmaz.)

Edit - Rebuild CTRL + B

EDIT COLOR ( RENK DEĞİŞTİR )

Renk değiştir manasına gelen komuttur. Çizdiğiniz parçayı seçip komut ikonuna tıklarsanız ekranda aşağıda görülen üzerinde çeşitli renklerin bulunduğu bir tablo görünecektir. Bu tablodan istediğiniz rengi seçerek çiziminize atayabilirsiniz. Selection; Rengini değiştirmek istediğimiz yüzeyi buradan seçeriz, Favorite; Temel renklerin bulunduğu listedir, Color properties; Oluşturduğunuz özel renklerin tanımlandığı listedir.

TEXTURE ( DOKUMA )

Bu komutta parçamızın malzemesini, dokusunu istediğimiz şekilde değiştirebiliriz. Selection; Malzeme atacağımız yüzeyi buradan

11

seçeriz. Texture Selection; Malzeme listesinin bulunduğu kısımdır. Texture properties; Seçtiğimiz malzemenin görüntüsünü verir.

ANNOTATION

Bu tool barda sketch halindeki çizimimize yüzey işleme, tolerans, referans noktası sembolleri koyabiliriz.

DIMENSION ( ÖLÇÜLENDİRME )

Parçaları ölçülendirmek için kullanılan kullanılan komuttur.

Tools – Dimensions

12

Ölçülendirme formatını değiştirme

Tool – Options

Seçeneği seçilerek aşağıdaki menüye girilir.

13

Bu tabloda Annotations Font ikonuna tıklanırsa karşımıza aşağıdaki tablo çıkacaktır. Bu tablo yardımıyla ölçü yazılarımızın fontlarını değiştirebiliriz.

14

Tablodaki Leaders ikonu seçilirse karşımıza aşağıdaki tablo çıkacaktır. Bu tabloda belirtilen ölçülendirme formatlarından istediğimizi işaretleyerek seçebiliriz.

Tablodaki Tolerance ikonuna tıklanırsa karşımıza aşağıdaki tablo çıkacaktır. Bu tablonun tanımları aşağıda verilmiştir.

15

Tolerance type; Tolerans görüntüsünü,

; Maksimum toleransı,

; Minimum toleransı Use dimension font; Mevcut ölçülendirme font ayarını, Font Scale; Font ölçeğini, Font Height; Font yüksekliğini, Linear tolerance; Doğrusal tolerans,

Angular tolerance; Açısal toleransı belirten komutlardır.

NOTE ( NOT)

Seçilen düzleme not yazmak için kullanılan komuttur.

Insert – Annotations - Note

SURFACE FINISH ( YÜZEY İŞLEME )

Yüzey işleme işaretini koymamızı sağlayan komuttur. Komutların anlamları şöyledir;

Insert – Annotations – Surface Fınısh

Yüzey işleme işaretinin işaretinin şekli Hangi metotla En fazla pürüzlülük değeri işleneceği

16

Diğer pürüzlülük En az pürüzlülük değeri değeri Esas uzunluk En fazla işlenecek kalınlık

İşleme izlerinin

aralıkları İşleme izlerinin yönü;

— Circular: ( C ) Orta noktaya merkezli, dairesel. — Crossed: ( X ) Her iki yönde eğik, parça doğrultusunda

çapraz. — Multi-Directional: ( M ) Çok yönlü. — Parallel: ( = ) İzdüşüm düzlemine paralel. — Perpendicular: ( ┴ ) İzdüşüm düzlemine dik. — Radial: ( R ) Orta noktaya radyal. — Particulate: Özel.

GEOMETRIC TOLERANCE ( ŞEKİL VE KONUM TOLERANSI)

Şekil ve konum toleranslarını belirtmemize yarayan komuttur.

Insert – Annotations – Geometric Tolerance

DATUM FEATURE ( BAŞLANGIÇ NOKTASI YÜZEY SEMBOLÜ) Başlangıç noktası yüzey sembolünü belirlemeye yarayan komuttur.

Insert – Annotations – Datum Feature Symbol

CENTER MARK ( EKSEN ÇİZGİSİ) Dairesel çizgilere eksen çizgisi koymak için kullanılır.

Insert – Annotations – Center Mark

DATUM TARGETS ( BAŞLANGIÇ VE HEDEF NOKTASI BELİRLME )

17

Başlangıç hedef noktasını belirlemek için kullanılır.

Insert – Annotations – Datum Target

BALLOON ( BALON İÇİNDE YAZI YAZMA ) Numaralandırma yapmamızı sağlayan komuttur.

Insert – Annotations – Balloon 2.2 Sketch Toolbar’ı

Bir modelin oluşturulacağı iki boyutlu çizimi yapmamızı sağlayan komutları

içerir. Sketch’ler genelde model içerisinde düz yüzler ve düzlemler üzerinde

oluşturulur. Bunlar genellikle boss ve cut’ların temeli olarak kullanılırlar, ancak

bağımsız olarak da varolabilirler.

Sketch toolbar’ı

2.2.1. Line

Çizgi çizmeyi sağlayan komuttur.

•

Line ikonuna tıklayıp komutu etkin hale getirdiğimizde karşımıza alttaki insert

line PropertyManager’ı çıkacaktır.

18

. İnsert line PropertyManager

Buradan As sketched seçeneğini seçtiğimizde, mouse’un hareketlerine bağlı

olarak bir çizgi çizeriz. Çizginin başladığı yere sol tıkladıktan sonra mouse’u hareket ettirip çizginin bittiği yere tekrar sol tıklarsak mouse’un hareket doğrultusu boyunca bir çizgi çizmiş olacağız.

Eğer Horizantal seçeneğini seçersek, yatayda bir çizgi oluştururuz. Mouse ile çizgini başladığı ve bittiği noktalara sol tıklarsak bu noktalar arsında yatayda bir çizgi oluştururuz. Yada bir uzunluk değeri girip çizginin sadece başladığı yere tıklarsak girdiğimiz değer uzunluğunda bir çizgi oluştururuz.

Eğer vertical seçeneğini seçersek, düşeyde bir çizgi oluştururuz. Mouse ile çizginin başladığı ve bittiği noktalara sol tıklarsak bu noktalar arsında düşeyde bir çizgi oluştururuz. Yada bir uzunluk değeri girip çizginin sadece başladığı yere tıklarsak girdiğimiz değer uzunluğunda bir çizgi oluştururuz.

Eğer Angle seçeneğini seçersek, çizginin uzunluk ve açı değerlerini girerek, çizginin başladığı yere sol tıklarsak, girdiğimiz değerlere bağlı olarak bir çizgi oluşturmuş olacağız.

2.2.2 Rectangle

Dikdörtgen oluşturmamızı sağlayan komuttur. Eğer oluşturduğumuz dikdörtgenin

dört kenarının uzunluğunu eşit alırsak bir kare oluşturmuş olacağız.

•

Rectangle ikonuna tıklayarak komutu etkin hale getirin. Daha sonra dikdörtgen

yada karenin herhangi bir köşesinin bulunduğu yere sol tıklayın, dikdörtgen veya

19

karenin karşı köşegenini bulunacağı noktaya gidip sol tıkladığınızda dikdörtgen veya

kareyi oluşturmuş olacaksınız.

2.2.3 Circle

Daire çizmeyi sağlayan komuttur.

•

Circle ikonuna tıklayarak komutu etkin hale getirdiğimizde alttaki circle

PropertManager’ı ekrana gelecektir.

Circle PropertyManager

Eğer center creation seçeneğini seçersek, çemberin merkezinin bulunduğu yere

sol tıklayıp, mouse’u yarıçap kadar hareket ettirip tekrar sol tıklarsak çemberi çizmiş

olacağız. Çemberin yarıçapını sol taraftaki PropertyManger parametres bölümünden

ayarlayabiliriz.

Eğer perimeter cration seçeneğini seçersek, çemberin geçeceği üç noktayı

seçerek çemberi oluşturacağız. Çemberi oluşturduktan sonra çemberin yarıçapını sol

taraftaki circle PropertyManager’ın parameters bölümünden ayarlayabiliriz.

2.2.4. Centerpoint Arc

Merkezi belli olan yaya çizmeyi sağlayan komuttur.

20

•

Centerpoint Arc ikonunu tıklayarak komutu etkin hale getirdikten sonra, ilk

önce yayın merkezini, daha sonra sırasıyla yayın bir ucunu ve diğer ucunu mouse ile

sol tıklayarak belirtiriz. Ekranın sol tarafında açılan Arc PropertyManager

penceresinin parameters bölümünden, en üstten başlayarak sırasıyla yayın merkezinin

koordinatlarını, yayın bir ucunun koordinatlarını, yayın diğer ucunun koordinatlarını,

yayın yarıçapını ve yayın kaç derecelik bir yay olacağını belirten değerleri klavyeden

girebiliriz.

2.2.5. Tangent Arc

Çizgilere teğet geçen yay çizmeye yarayan komuta denir.

•

Tangent arc ikonuna tıklayarak komut etkin hale getirilir. Yayı çizmeye

başlamak için, herhangi bir çizimin bittiği noktaya veya çizim üzerinde işaretlenmiş

bir noktaya sol tıklanır, daha sonra mouse hareket ettirilerek yayın bittiği nokta

seçilir. Böylece yay oluşturulur. Eğer yayın başlangıç ve bitiş noktası aynı çizgi

üzerinde ise hareketi düzlemsel değil de, bir yay şeklinde olmalıdır. Ekranın sol

tarafıda açılan Arc PropertyManager’ın parameters bölümünden en üstten başlayarak

sırasıyla, yayın merkezinin koordinatlarını, yayın her iki ucunun koordinatlarını,

yayın yarıçapını ve yayın açı değerini klavyeden girebiliriz.

2.2.6. 3 Point Arc

Üç noktası belli olan yayı çizmeye yarayan komuta denir.

•

21

3 point Arc ikonuna tıklayarak komut etkin hale getirilir. Daha sonra sırasıyla

yayın başladığı nokta, yayın bittiği nokta, yayın noktaların hangi tarafında olacağına

ve yarıçapının uzunluğunu belirten son nokta Mouse ile sol tıklanıp belirtilerek

yayın çizilmesi tamamlanır. Ekranın sol tarafıda açılan Arc PropertyManager’ın

parameters bölümünden en üstten

başlayarak sırasıyla, yayın merkezinin koordinatlarını, yayın her iki ucunun

koordinatlarını, yayın yarıçapını ve yayın açı değerini klavyeden girebiliriz.

2.2.7. Sketch Fillet

İki boyutlu çizimlere filet( radüs ) atmaya yarayan komuttur.

•

Sketch filet ikonu seçilerek komut etkin hale getirilince alt taraftaki sketch

filet PropertManager’ı açılır. Buradan radüs değeri girilerek, radüsün atılacağı köşe

seçilir.

Sketch fillet PropertyManager

22

2.2.8 Centerline

İki boyutlu çizimlerin ortasından geçen ve çizimleri simetrik olarak ikiye

ayıran ekseni oluşturma komutudur.

• centerline ikonuna tıklayıp komutu etkin hale getirdiğimizde karşımıza alttaki

insert line PropertyManager’ı çıkacaktır.

İnsert line PropertyManager

Centerline komutu etkin durumdayken solidworks eksen çizgisi atılabilecek yerleri otomatik olarak algılamaktadır. Bu yüzden mouse’u hareket ettirdiğimizde eksen çizgilerinin nereye atılabileceğini görebiliriz.

Buradan As sketched seçeneğini seçtiğimizde, mouse’un hareketlerine bağlı olarak bir eksen çizgisi çizeriz. Eksen çizgisinin başladığı yere sol tıkladıktan sonra mouse’u hareket ettirip çizginin bittiği yere tekrar sol tıklarsak mouse’un hareket doğrultusu boyunca bir çizgi çizmiş olacağız.

Eğer Horizantal seçeneğini seçersek, yatayda bir eksen oluştururuz. Mouse ile eksenin başladığı ve bittiği noktalara sol tıklarsak bu noktalar arasında yatayda bir çizgi oluştururuz. Yada bir uzunluk değeri girip çizginin sadece başladığı yere tıklarsak girdiğimiz değer uzunluğunda bir eksen oluştururuz.

Eğer vertical seçeneğini seçersek, düşeyde bir eksen oluştururuz. Mouse ile çizginin başladığı ve bittiği noktalara sol tıklarsak bu noktalar arsında düşeyde bir eksen oluştururuz. Yada bir uzunluk değeri girip eksenin sadece başladığı yere tıklarsak girdiğimiz değer uzunluğunda bir eksen oluştururuz.

Eğer Angle seçeneğini seçersek, eksenin uzunluk ve açı değerlerini girerek,

eksenin başladığı yere sol tıklarsak, girdiğimiz değerlere bağlı olarak bir eksen

oluştururuz.

23

2.2.9. Spline

Serbest elle oluşturduğumuz noktaları birbirine bağlayan bir çizgi oluşturmayı

sağlayan komuttur.

• Spline ikonuna tıklayarak komutu etkin hale getirdikten sonra, ilk önce bir

noktaya sol tıklanır bu nokta spline’nın başladığı noktadır, daha sonra sırayla spline’ın

geçeceği diğer noktalar tıklanarak spline oluşturulur.

2.2.10. Point

Yüzeye nokta koymaya yarayan komuttur.

•

Point ikonuna tıklanarak komut etkin hale getirilir. Daha sonra solidworks

çizim alanında herhangi bir yere tıklanarak oraya nokta atılır. Tıklanılan noktanın

koordinatları otomatik olarak ekranın solunda bulunan Point PropertyManager’da

görünür. Bu değerle değiştirilerek noktanın bulunduğu yer değiştirilebilir.

Point PropertyManager

24

2.2.11. Add Relations

Sketch’ler arasına ilişki eklemeye yarayan komuttur.

•

Add reletions ikonu tıklanarak komut etkin hale getirilir.Komut etkin hale

getirilince ekranın solunda add relations PropertyManager’ı görünür.

Add relations PropertyManager

Bu aşamadan sonra aralarında ilişki kurmak istediğimiz unsurları seçersek, Bu

unsurlar arsında kurulabilecek ilişki türleri otomatik olarak en alttaki add relations

bölümünde gözükür. Bu ilişki türlerinde istediğimizi seçerek iki unsur arasında ilişki

kurarız.Eğer ilişki gereği seçilen unsurların boyu veya konumu değişecekse ilk

seçtiğimiz unsur sabit kalırken diğer unsur değişir. Aşağıda gelişigüzel oluşturulmuş

iki line unsuru arasında oluşturulabilecek ilişki türleri örnek olarak verilmiştir.

25

İki line arasında oluşturulabilecek ilişki türleri

2.2.12 Display/Delete Relations

Çizim unsurları arasında oluşturulmuş ilişkileri görmeyi ve istenilen ilişkileri

silmeyi

Sağlayan komuttur.

• Display/Delete Relations ikonu seçilerek komut aktif hale getirilir. Komut

aktif hale getirildiğinde ekranın solunda PropertManager gözükecektir.

Display/Delete relations PropertyManager

Burada en üstteki seçenekte eğer selected entities seçersek aralarındaki ilişkileri görmek istediğimiz unsurları seçeriz ve alttaki boşlukta bu unsurlar arasındaki ilişkilerin tamamı görünür. Eğer bunlardan birini seçip Delete komutunu seçersek sadece o ilişki, Delete All seçersek iki unsur arasındaki bütün ilişkiler silinir.

Eğer selected entities yerine All This Sketch seçeneğini seçersek, ekrandaki unsurlar arsındaki bütün ilişkiler görünecektir. Eğer bir ilişkinin hangi unsurlar arında olduğunu görmek istiyorsak üzerine gelir tıklarsak ekrandan bunu görürüz. Eğer bu relationslardan birini seçip Delete komutunu seçersek sadece o relation, Delete All seçersek ekrandaki unsurlar arsındaki bütün ilişkiler silinecektir.

26

2.2.13. Quick Snap

Aranılan unsuru hızlı bir şekilde bulmayı sağlayan komuttur.

•

Quick snap komutu herhangi bir sketch komutu ile eş zamanlı çalışan bir

komuttur. Sketch komutları kapalı olduğunda quick snap komutu da çalışmaz. Quick

snap bir sketch komutuyla çizim yaparken, quick snap menüsünden seçtiğimiz

seçeneğe göre aranılan nokta,çizgi,merkez gibi çizim aşamalarını kolay bulmamızı

sağlar.Böylece çizim yaparken aradığımız unsurları hızlı bir şekilde bulup çizim

hızını arttırmamızı sağlar.

Quick snap menüsü

2.2.14. Mirror

Çizim unsurlarını belli bir çizgiyi ayna gibi kullanarak kopyalamayı sağlayan

komuttur.

•

Mirror ikonu seçilerek aktif konuma geririldiğinde,Ekranın sol tarafında

Mirror PropertyManager penceresi açılır.

27

Mirror PropertyManager

Buradan entities to mirror bölümü pembe aktifken kopyalanacak unsur seçilir eğer kopyalanacak unsurlar birden fazla ise mouse’a sol tıklanarak imleçle bütün unsurları kaplayacak şekilde bir dörtgen çizilir, böylece bütün unsurlar işaretlenmiş olur, daha sonra alttaki mirror about kısmı seçilerek ayna görevi görecek unsur seçilir ve işlem onaylanır.

2.2.15. Convert Entities

Üç boyutlu çizilen modellerin, yüzeyinde kalan çizgilerini aktif hale getirmemizi

sağlayan komuttur.

•

Üç boyutlu modelin çizgilerinin belli olmasını istediğiniz yüzeyini işaretleyin,

daha sonra sketch komutunu açın ve son olarak convert entities ikonuna tıklayın.

2.2.16. Offset Entities

Bir unsurun kendisinden belli bir uzaklıkta bir kopyasını oluşturmamızı

sağlayan komuttur.

•

Ofset entities ikonuna basarak komutu etkin hale getirdiğimizde, ekranın solun

PropertManager penceresi açılır.

28

Offset PropertyManager

Buradan şu ayarları yapabiliriz. En üstteki kısımdan kopyanın ana unsurda ne kadar uzaklıkta olacağını, Add dimensons ile kopya ve ana unsur arasındaki mesafeyi şekil üzerinde belirtmeyi, Reverse ile kopyanın ana unsurun hangi yönünde olacağına, Bidirectional ile ana unsurun her iki yönünde de kopyasını oluşturmayı sağlayabiliriz. 2.2.17. Trim Entities

Çizgilerin belli bir kesişimden sonra silinmesini, eğer kesişim yoksa çizgilerin

tamamının silinmesini sağlayan komuttur.

• Trim ikonunu seçip aktifleştirdikten sonra, ekranın solunda PropertManager

penceresi açılır.

Trim PropertyManager

29

Eğer buradan power trim’i seçip mouse’a sol tıklayıp mouse’un sol düğmesi baılı kalacak şekilde imleçle çizgiler çizersek, imleçle çizdiğimiz çizginin değdiği her çizgi kesişim noktalarına kadar silinecektir. Eğer corner’ı seçersek, birbiriyle çakışan iki çizgi seçtiğimizde çizgiler kesişim noktalarından itibaren silinecektir. Eğer trim away inside’ı seçersek iki çizgiyi sınır olarak belirledikten sonra bu iki çizgi arasında kalan çizgilerden istediğimizi üzerine tıklayarak silebiliriz Eğer trim away outside’ı seçersek iki çizgiyi sınır olarak belirledikten sonra bu iki çizgi dışında kalan çizgilerden istediğimizi üzerine tıklayarak silebiliriz. Eğer trim to closet’ı seçersek istediğimiz çizginin üzerine tıklayarak kesişim noktalarına kadar çizginin silinmesini sağlayabiliriz.

2.2.18.Move Or Copy

Seçilen bir unsuru kopyalayarak veya ana konstrüksiyonunu taşıyarak başka

bir koordinatta ana unsurla aynı ölçü ve şekillerde çizim elde edilmesini sağlayan

komuttur.

•

.

Move or Copy ikonunu tıkladığımızda, ekranın solunda Move or Copy

PropertyManager’ı gözükecektir.

30

Move or Copy PropertyManager

Buradan en üstteki seçeneklerden move’u seçersek seçtiğimiz unsurun yerini değiştiririz, Rotate’i seçersek kendimizin yerleştirdiği bir koordinaat sistemine göre unsuru döndürür veya taşırız, Scale’i seçersek seçtiğimiz unsurları katları ile orantılı olarak büyütüp taşıyabiliriz. Copy seçeneği ile parçanın kendisinin mi yoksa kopyasının mı move,rotate veya scale komutları ile şekillendirileceğine, Number of coppies unsurun kaç kopyasının yapılacağına, scale factor ise unsurun kaç kez büyütüleceğini seçmemizi sağlar.

2.2.19.Construction Geometry

Çizim unsurlarının kesikli çizgiden sürekli çizgiye, sürekli çizgiden kesikli

çizgiye geçişini sağlayan komuttur.

•

Bir çizim unsuru seçilerek construction geometri ikonuna basılır.

31

2.2.20. 3D Sketch

Üç boyutlu çizim yapmamızı sağlayan komuttur.

•

3D sketc ikonuna tıklanarak komut aktif duruma getirilir ve çizginin başlangıç

ve bitiş noktaları mouse ile seçilerek çizim gerçekleştirilir.

2.3.Features Toolbar’ı

Features toolbar’ı iki boyutlu olarak çizilmiş modellerin üç boyutlu hale

getirilmesini sağlayan komutları içeren toolbar’dır.

Features toolbar’ı

2.3.1 Extruded Boss/Base

İki boyutlu bir çizime kalınlık atayarak üç boyutlu katı model oluşturulmasını

sağlayan komuttur.

• Extruded Boss/base komutunun aktif hale getirebilmemiz için solidworks

çizim alanında kenarları kapalı bir çizimin olması gerekir.Extruded boss/base ikonuna

tıklayıp komutu aktif hale getirdiğimizde ekranın solunda Extruded boss/base

PropertyManager’ı açılacaktır.

32

Extruded boss/base PropertyManager

Buradan en üstteki From bölümünden extrude işleminin başlayacağı yeri seçeceğiz. Eğer sketch plane’i seçersek extrude işlemi çizimin bulunduğu yüzeyden,eğer surface/face/plane’i seçersek extrude işlemi seçeceğimiz bir yüzey veya düzlemden,eğer vertex’i seçersek extrude işlemi seçeceğimiz bir köşeden ve eğer offset’i seçersek extrude işlemi vereceğimiz bir ofset değerinden itibaren oluşturulacaktır.

Direction 1 bölümünden extrude işleminin miktarını belirleyeceğiz. Eğer blind’i seçersek extrude değerini ya kendimiz klavyeden gireceğiz veya Mouse ile çizim alanında oluşan ok işaretinin ucuna basarak Mouse hareketleri ile ayarlayacağız, Eğer through all’u seçersek extrude işlemi parçanın boyutu kadar kendiliğinden belirlenecektir,

Eğer up to vertex’i seçersek extrude işlemi seçeceğimiz bir köşeye kadar, eğer up to surface’i seçersek extrude işlemi seçeceğimiz bir yüzeye kadar, eğer offset from surface’i seçersek extrude işlemi seçtiğimiz bir yüzeyden klavyeden girilen offset değeri kadar uzaktaki bir noktaya kadar olacaktır. Eğer thin feature’ı seçersek extrude işlemi bir dolgulu katı olarak değil de, seçtiğimiz çizime bir et kalınlığı vererek extrude işlemini gerçekleştirmiş olacağız. Eğer burada reverse direction’dan One direction’ı seçersek et kalınlığı tek yönde, Mid plane’i seçersek seçilen et kalınlığı her iki yönden ve eğer two direction’ı seçersek seçilen et kalınlığı her iki yönden ayrı ayrı verilecektir.

33

2.3.2 Extruded Cut

Bir katı modele, çeşitli geometrilerde delik açmak için kullanılır.

• Extruded cut komutunun aktif hale gelebilmesi için daha önceden

oluşturulmuş katı bir modelin olması gerekir. Katı modelin bir yüzeyine, bir çizim

oluşturup extruded cut ikonuna basıp, extruded cut komutunu aktif hale

getirdiğimizde ekranın soulunda extruded cut PropertyManager’ı gözükecektir.

Cut-extrude PropertyManager

Buradan en üstteki From bölümünden cut-extrude işleminin başlayacağı yeri seçeceğiz. Eğer sketch plane’i seçersek cut-extrude işlemi çizimin bulunduğu yüzeyden,eğer surface/face/plane’i seçersek cut-extrude işlemi seçeceğimiz bir yüzey veya düzlemden,eğer vertex’i seçersek cut-extrude işlemi seçeceğimiz bir köşeden ve eğer offset’i seçersek cut-extrude işlemi vereceğimiz bir ofset değerinden itibaren oluşturulacaktır.

Direction 1 bölümünden cut-extrude işleminin miktarını belirleyeceğiz. Eğer blind’i seçersek cut-extrude değerini ya kendimiz klavyeden gireceğiz veya Mouse ile çizim alanında oluşan ok işaretinin ucuna basarak Mouse hareketleri ile ayarlayacağız, Eğer through all’u seçersek cut-extrude işlemi parçanın boyutu kadar kendiliğinden belirlenecektir,

Eğer up to vertex’i seçersek cut-extrude işlemi seçeceğimiz bir köşeye kadar, eğer up to surface’i seçersek cut-extrude işlemi seçeceğimiz bir yüzeye kadar, eğer offset from surface’i seçersek cut-extrude işlemi seçtiğimiz bir yüzeyden klavyeden girilen offset değeri kadar uzaktaki bir noktaya kadar olacaktır.

34

2.3.3. Revolved Boss/Base

Bir profilin, bir eksen etrafında döndürülerek katı modelleme yapılmasını

sağlayan

komuttur.

• Revolved Boss/Base komutu çalıştırabilmemiz için ekranda bir iki boyutlu

kenarları kapalı çizim ve bu çizimi etrafında döndürebileceğimiz bir referans

çizgisinin olması gerekmektedir. Böyle bir durumda eğer Revolved Boss/Base

ikonuna tıklarsak komut aktif hale gelecek ve ekranın solunda Revolve

PropertyManager’ı gözükecektir.

Revolve PropertyManager

Buradan revolve parameters bölümünün, Axis of revolution kısmından çizimimizin etrafında döneceği referans çizgisini,Reverse direction kısmından katılaştırma işleminin hangi yöne doğru yapılacağını, Angle kısmından katılaştırma işleminin kaç derece döndürüleceğini seçeriz.

Eğer burada Thin feature kısmını seçersek katlaştırma işlemi bir dolgulu katı

şeklinde değil de, döndürülerek katlaştırılacak çizime bir et kalınlığı verme şeklinde

olacaktır. Extrude komutundaki thin feature’da geçerli olan tüm özellikler revolve

komutundaki thin feature özelliği içinde geçerlidir.

35

2.3.4. Revolved Cut

Bir katı model üzerine çizilen bir çizimin, bir eksen etrafında döndürülerek

katı modelden boşaltma yapmasını sağlayan komuttur.

• Döndürülmek istenen geometrinin yarısı ve bir eksen boşaltılacak yüzeye

çizilir. Daha sonra revolved cut ikonuna basılarak komut aktif hale getirilir. Komut

aktif hale getirildiğinde ekranın solunda cut-revolve PropertyManager’ı gözükecektir.

Cut-revolve PropertyManager

Buradan revolve parameters bölümünün, Axis of revolution kısmından çizimimizin etrafında döneceği referans çizgisini,Reverse direction kısmından boşaltma işleminin hangi yöne doğru yapılacağını, Angle kısmından boşaltma işleminin kaç derece döndürüleceğini seçeriz. Eğer burada Thin feature kısmını seçersek boşaltma işlemi, boşaltılacak geometrinin etrafında oluşturacağımız bir et kalınlığı şeklinde veya sadece bu et kalınlığı kalacak şekilde diğer malzemelerin boşaltılması şeklinde olabilir.

36

2.3.5 Swept Boss/Base

İki boyutlu bir profili, bir sketch unsurunun boyunca süpürerek katı model

oluşturmayı sağlayan komuttur.

•

Swept Boss/Base komutunun aktif duruma gelebilmesi için bir sketch unsuru

etrafında oluşturulmuş kenarları kapalı bir sketch profilinin bulunması gereklidir.

Komutu çalıştırmak için Swept Boss/Base ikonuna tıkladığımızda ekranın solunda

Sweep PropertyManager’ı açılacaktır.

Sweep PropertyManager

Profile and Path bölümünden, profil ve izleyeceği yolu sırasıyla seçtiğimizde bu yol boyunca profil süpürülerek katılaştırılacakır.Eğer Thin feature bölümünü seçip bir et kalınlığı belirlersek, profil içi boş ve seçtiğimiz et kalınlığı kadar et kalınlığına sahip bir profil şeklinde süpürülecektir.

2.3.6. Lofted Boss/Base

İki veya daha çok düzlemdeki sketch unsurlarının aralarına malzeme ekleyerek

birleştirip katı model oluşturmamızı sağlayan komuttur.

•

37

Loft Boss/Base komutunun aktif hale gelebilmesi için en az iki farklı düzlemde sketch unsurlarının bulunması gereklidir. Lofted Boss/Base ikonuna sol tıklayıp komutu çalıştırdığımızda, ekranın solunda Loft PropertyManager’ı gözükecektir.

Loft PropertyManager

Loft PropertyManager’da en üstte bulunan profiles kısmından, aralarına malzeme eklenerek katı model oluşturulacak profiller seçilir. Options bölümünden, eğer show preview’ı seçersek modeli oluşturmadan ekranda gözükebilmesini, eğer close loft’u seçersek ekranda gözükmemesini sağlarız. Eğer en alttaki Thin feature bölümünü seçersek loft’u sınırları boyunca bir et kalınlığına sahip içi boş bir model gibi gözükmesini sağlarız.

2.3.7 Fillet

Katı veya yüzey modellerin, bir veya birden çok yüzey tarafından

oluşturulmuş kenarlarının iç veya dış yüzeylerine radüs vermek için kullanılan

komuttur.

• Fillet komutunu aktif konuma gelebilmesi solidworks çizim alanında katı veya yüzey modellenmiş bir modelin bulunması gerekir.Fillet ikonuna basıp komutu etkin hale getirdiğimizde, ekranın solunda Filet PropertyManager’ı gözükür.

38

Fillet PropertyManager

Buradan en üstteki fillet type bölümünden hangi çeşit filet atacağımızı seçeceğiz. Eğer constant radius seçeneğini seçersek seçtiğimiz kenara sabit bir yarıçap değerinde fillet, eğer variable radius’u seçersek seçtiğimiz kenara bir köşeden diğer köşeye kadar seçtiğimiz değerler arasında çapı değişen bir filet ve eğer face fillet’i seçersek seçtiğimiz yüzeyler arasındaki kenara fillet atarız. Items to fillet bölümündeki radius kısmından fillet’in yarıçapını, Onun altındaki kısımdan fillet atacağımız kenarı veya yüzeyleri,eğer multiple radius fillet seçeneğini seçersek seçtiğimiz her köşeye ayrı yarı yarıçap değeri girmeyi, Eğer full preview’ı seçersek işlemi onaylamadan nasıl bir şekil alacağını ekranda görmeyi, part preview’ı seçersek işlemi onaylamadan nasıl bir şekil alacağını ekranda kısmen görmeyi, eğer no preview’ı seçersek ekranda işlemi onaylamadan görüntüyü görmeyi engellemeyi sağlarız.

2.3.8 Chamfer

Katı veya yüzey modellerin kenarlarında pah kırmayı sağlayan komuttur.

39

• Chamfer komutunun aktif hale gelebilmesi için ekranda bir yüzey veya katı

modelin olması gerekmektedir. Chamfer ikonuna tıklayıp komutu etkin duruma

getirdiğimizde ekranın solunda chamfer PropertyManager’ı açılacaktır. Buradan

chamfer ile ilgili ayarlar yapılacaktır

Chamfer PropertyManager

Burada, en üstteki bölümden pah kırma işleminin yapılacağı kenar,köşe veya yüzeyler seçilecektir. Onun altındaki bölümden, eğer Angle distance’ ı seçersek bir açı ve uzunluğa bağlı kalarak, eğer Distance distance’ı seçersek iki uzunluğa bağlı kalarak,eğer vertex’i seçersek üç uzunluğa bağlı kalarak, seçtiğimiz köşe,kenar veya yüzeyde pah kırma işlemi gerçekleştirilecektir. Angle distance’ı seçtiğimizde flip direction’ı seçersek pah kırma işleminin yönünü belirler, vertex ve Distance distance seçiliyken equal distance seçersek bütün uzunlukları eşit almış olunur.

2.3.9. Rib

En düşük yüzeyde çizim geometrisi kullanarak federler oluşturabilmemizi

sağlayan komuttur.

40

• Rib ikonunun aktif duruma gelebilmesi için ekranda oluşturulmuş katı bir modelin olması gerekir.Rib ikonuna tıklayıp komutu aktif hale getirdiğimizde ekranın solunda rib PropertyManager’ı ortaya çıkar.

Rib PropertManager

Burada parametreler bölümünün Thickness kısmında federin kalınlığı ve feder merkez çizgisine göre hangi yönde feder oluşturacağımızı seçebiliriz. Eğer; first side veya second side’ı seçersek federi merkez çizgisinin bir yönünde eğer both sides’ı seçersek federi merkez çizgisinin her iki tarafında da oluştururuz. Rib thickness kısmından federin et kalınlığını klavyeden gireriz. Extrusion direction kısmında federin extrude yönünü seçeriz. Eğer Paralel to sketch’i seçersek merkez çizgisine paralel, eğer normal to sketch seçersek merkez çizgisine dik bir extrude işlemi gerçekleştiririz.

2.3.10 .Draft

Bir modelin seçilen bir yüzeyinin, istenilen derecede konik şekilde işlenmesini

sağlayan komuttur.

• Draft ikonuna tıklayıp komutu etkin hale getirdiğimizde ekranın solunda draft

PropertyManager’ı açılır.

41

Draft PropertyManager

Burada en üstteki Type of draft kısmında draft’ın şekli seçilebilir. Eğer neutral plane’i seçersek neutral plane olarak açılı yüzey hangi yüzeye kadar gelecekse o yüzey seçilir,draft plane olarak konikleştirilecek yüzey seçilir ve draft angle için bir açı değeri girilerek işlem gerçekleştirilir.

Eğer parting line’ı seçersek draft angle için bir açı değeri girilir, açılı yüzey hangi yüzeye kadar gelecekse o yüzey direction of pull bölümünde seçilir ve bu yüzeye bağlı kalınarak draft yönü değiştirilebilir,Parting lines bölümünde açılı yüzey ile direction of pull yüzeyini birbirinden ayıracak kenar seçilir ve işlem gerçekleştirilir.

Eğer step draft’ı seçersek, draft angle için bir açı değeri girilir, açılı yüzey hangi yüzeye kadar gelecekse o yüzey direction of pull bölümünde seçilir ve bu yüzeye bağlı kalınarak draft yönü değiştirilebilir,Parting lines bölümünde açılı yüzey ile direction of pull yüzeyini birbirinden ayıracak kenar seçilir ve işlem gerçekleştirilir.

2.3.11. Linear Pattern

Linear pattern, kopyaları ya da örnekleri bir yön, bir uzaklık ve kopya sayısı ile

kontrol edilen doğrusal bir dizi içinde oluşturan komuttur.

•

İlk önce doğrusal çoğaltma uygulanacak şekil tasarım ağacından

seçilmelidir.Böylece doğrusal çoğaltma uygulanacak şeklin geometrisi otomatik

42

olarak seçilmiş olur. Daha sonra Linear pattern komutunu tıkladığımızda komut aktif

hale gelir veLpattern PropertyManager’ı ekranda gözükür.

Linear pattern PropertyManager

Burada, direction 1 bölümünde Edge kısmında şeklin doğrusu boyunca çoğaltılacağı kenar seçilir,Reverse direction’a tıklayarak çoğaltma yönü değiştirilebilir. Spacing kısmına şeklin ne kadar aralıklarla tekrarlanacağı ve number of istances kısmına da kaç kere tekrarlanacağı girilecektir.

Eğer ikinci bir eksende çoğaltma yapılacaksa Direction 2 basılır ve aynı işlemler bu eksen içinde tekrarlanır. Daha sonra yapılan işlemler onaylanarak doğrusal çoğaltma işlemi tamamlanır.

2.3.12. Circular Pattern

Circular pattern, kopyaları yada örnekleri bir dönme merkezi, açı yada kopya

sayısı ile kontrol edilen dairesel bir düzlemde oluşturulmasını sağlayan komuttur.

•

İlk önce dairesel çoğaltma uygulanacak şekil tasarım ağacından

seçilmelidir.Böylece dairesel çoğaltma uygulanacak şeklin geometrisi otomatik olarak

43

seçilmiş olur. Daha sonra Circular pattern komutunu tıkladığımızda komut aktif hale

gelir ve CirPattern PropertyManager’ı ekranda gözükür.

Cirpattern PropertyManager

Burada, parameters bölümünde Axis kısmında şeklin ekseni etrafında çoğaltılacağı eksen seçilir. Angle kısmına şeklin kaçar derece aralıklarla tekrarlanacağı ve number of istances kısmına da kaç kere tekrarlanacağı girilecektir.

2.3.13 Mirror

Mirror, bir düzlem yada yüzey boyunca bir kopya oluşturulmasını sağlayan

komuttur. Oluşturulan kopya diğer bütün çoğaltma komutlarında olduğu gibi

aynalama çoğaltmasında da orjinale bağlıdır.

•

İlk önce aynalama çoğaltması uygulanacak şekil tasarım ağacından

seçilmelidir.Böylece aynasal çoğaltma uygulanacak şeklin geometrisi otomatik olarak

seçilmiş olur. Daha sonra Mirror komutunu tıkladığımızda komut aktif hale gelir ve

Mirror PropertyManager’ı ekranda gözükür.

44

Mirror PropertyManager

Buradan zaten şekli önceden seçtiğimiz için tekrar şekli seçmeye gerek yoktur. Bu yüzden fetures to mirror bölümüne karışmayacağız. Sadece şeklin aynalanacağı yani ayna düzlemini seçmek gerekir, bunuda mirror face/plane bölümüne tıklayıp herhangi bir yüzey veya düzlem seçerek gerçekleştirdikten sonra işlemi onayladığımızda aynalama işlemi bitmiş olacaktır.

2.4. Reference Geometry Toolbar’ı

Reference geometry, modele, yardımcı düzlem, eksen çizgisi, nokta veya

yardımcı koordinat sistemi eklememizi sağlayan komutları içeren toolbar’dır.

Reference geometry toolbar’ı

2.4.1. Plane

Bir yüzeye veya curve unsuruna göre referanslı düzlem oluşturmamızı sağlayan

komuttur.

•

45

Plane ikonuna tıklayıp komutu aktif hale getirdiğimizde ekranın solunda

reference geometry PropertyManager’ı ortaya çıkar. Buradan oluşturulacak referans

düzlemi ile ilgili seçimler yapılacaktır.

Plane PropertyManager

Eğer selections bölümünden, Normal to curve ikonunu seçip ekranda bulunan bir curve unsurunun ucuna yakın bir noktasına dokunursak, hangi uca yakın dokunmuşsak o uç ile doksan derece açı yapan bir referans düzlemi oluşturmuş olacağız. Eğer selections bölümünden , through lines/points ikonunu seçersek seçeceğimiz üç nokta veya kenarın oluşturduğu düzleme paralel bir düzlem oluşturmuş olacağız. Daha sonra bu düzlemi seçip distance değerini girerek bu düzleme paralel düzlemler oluşturabiliriz.

Eğer hiçbir ikonu seçmeden select entities kısmından bir yüzey seçersek, bu yüzeye paralel bir düzlem oluşturuz. Daha sonra distance değerini girip düzlemin seçili yüzeye olan uzaklığın ve number of planes to create değerini girip kaç düzlem oluşturacağımızı, reverse direction kısmından da düzlemin yüzeyin hangi yönüne düzlemler atacağımızı seçebiliriz. At Angle kısmından oluşturduğumuz düzlemin açısını ayarlayabiliriz.

Eğer paralel plane at point ikonunu seçersek bir nokta ve bir düzlem veya

yüzey seçerek bu düzleme veya yüzeye paralel bir düzlem oluştururuz.

Eğer on surface ikonunu seçerek seçili bir düzleme ve model üzerindeki

herhangi bir noktaya göre bir düzlem oluşturulur. Bu komutla silindirik ve konik

yüzeylere göre referans düzlemi oluşturabilinir.

46

2.4.2. Axis

Seçilen çizim unsurlarına eksen çizgisi atmayı sağlayan komuttur.

• Axis ikonuna tıklayıp komutu etkin duruma getirdiğimizde ekranın solunda

axis PropertyManger’ı gözükür. Buradan selections bölümündeki seçeneklerden birini

seçerek seçili komutu göre çizim unsurlarına eksen çizgisi atabiliriz.

Axis PropertyManager

Eğer selections bölümünden on line/edge/axis seçeneğini seçersek seçeceğimiz bir çizgi veya kenara eksen çizgisi atılacaktır. Eğer Two planes seçeneğini seçersek seçeceğimiz iki yüzeyin kesişim kenarına bir eksen çizgisi atılacaktır. Eğer Two points/vertical seçeneğini seçersek seçeceğimiz iki nokta arasına eksen çizgisi,Eğer Cylindrical/conical face seçeneğini seçersek seçeceğimiz bir silindir veya koni’nin merkezine eksen çizgisi ve eğer Point and face/plane seçeneğini seçersek seçeceğimiz bir yüzey veya düzlem ile bir noktanın arasına eksen çizgisi atılacaktır.

2.4.3. Coordinate System

Herhangi bir yüzey veya parça üzerinde yeni bir koordinat sistemi tanımlamayı

sağlayan komuttur.

•

47

Coordinate system ikonuna sol tıklayıp komutu etkin duruma getirdiğimizde

ekranın solunda coordinate system PropertyManger’ı gözükecektir.

Coordinate system PropertyManager

Burada, Origin kısmına orjin konulacağı noktayı, X axis kısmına x doğrultusu hangi yönde olacaksa o yöndeki bir noktayı, Y axis kısmına x doğrultusu hangi yönde olacaksa o yöndeki bir noktayı, Z axis kısmına x doğrultusu hangi yönde olacaksa o yöndeki bir noktayı seçerek koordinat sistemi oluşturulur. Ancak x,y ve z kısımlarından sadece ikisini seçebiliriz ötekisi otomatik olarak konumlandırılacaktır.

2.4.4. Point

Seçilen unsurlara nokta atmayı sağlayan komuttur.

• Point ikonuna sol tıklayıp komutu etkin hale getirdiğimizde ekranın solunda

point PropertManager’ı gözükür.

Point PropertyManager

48

Burada, Arc center seçeneğini seçtiğimizde seçeceğimiz bir yayın merkezine, center of face seçeneğini seçtiğimizde seçeceğimiz bir yüzeyin ortasına, inretsection seçeneğini seçtiğimizde seçeceğimiz iki kenarın kesişim noktansa, projection seçeneğini seçtiğimizde bir noktanın bir yüzeye olan iz düşüm noktasına bir nokta atmış olacağız. Eğer en alttaki Along curve distance or multiple reference point seçeneğini de seçersek seçeceğimiz kenara istediğimiz aralıklarla çok sayıda nokta veya belirli sayıdaki noktaları bir kenara eşit aralıklarla dağıtabiliriz.

2.5. Curves Toolbar’ı

Üç boyutlu modele, değişik şekillerde curve atmamızı sağlayan komutları

bulunduran toolbar’dır.

Curves toolbar’ı

2.5.1. Projected Curve

Üç boyutlu bir modelin, bir yüzeyinde bulunan bir sketch unsurunu başka bir

yüzeyine curve olarak atmayı sağlayan komuttur.

• Projected curve komutunu aktif duruma getirmek için ikona sol tıkladığımızda

ekranın solunda projected curve PropertyManger’ı açılacaktır.

49

Projected curve PropertyManager

Buradan, sketch to Project bölümüne curve olarak atacağımız sketch unsurunu seçip, projection face bölümüne de curve atacağımız yüzeyi seçip işlemi onaylarız. Bu yöntemle silindirik bir yüzeye istediğimiz şekilleri çizebiliriz. 2.5.2. Composite Curve

Curve, sketch unsuru veya model kenarlarını birleştirerk bunlardan tek bir curve

oluşturmamızı sağlayan komutur.

• İkonuna sol tıklayıp composite curve komutunu etkin duruma getirdiğimizde

ekranın solunda composite curve PropertManager’ı gözükecektir.

Composite curve PropertyManager

Buradan, Entities to join bölümünden hangi unsurlardan curve oluşturmak

istiyorsak, o unsurları seçip işlemi onaylamamız yeterlidir.

50

2.5.3. Curve Through XYZ Point

Noktalara ait XYZ komutlarını girerek bu noktalar arasında curve oluşturmamızı

sağlayan komuttur.

• Curve Through XYZ Point ikonuna tıklayıp komutu etki duruma

getirdiğimizde ekranda curve file gözükecektir.

Curve file

Burada, XYZ kutucuklarına çift tıklayıp bu kutucuklara klavyeden

koordinatlar girerek en az iki nokta tanımladığımızda OK ikonu aktif duruma

gelecektir. Ok ikonuna tıkladığımızda bu noktalar arasına bir curve atarız.

2.5.4. Curve Through Reference Points

Bir katı modelin, bir veya daha çok yüzeyindeki noktalar arasına curve

atmamızı sağlayan komuttur.

• İkona tıklayıp komutu etkin duruma getirdiğimizde ekranın solunda curve

through reference points PropertyManger’ı gözükecektir.

51

Curve through refence points PropertyManager

Buradan, modelin herhangi bir yüzeyindeki noktaları seçip işlemi onaylarsak

bu noktalar arasına curve atarız.

Yay, spiral veya vida helisi oluşturmamızı sağlayan komuttur.

•

Helix and spiral komutunu çalıştırmak için öncelikle ekranda çizili ve seçilmiş

bir dairenin olması gerekmektedir. Dairenin çapı helisin çapı olacaktır. Komutu etkin

hale getirmek için ikona tıkladığımızda ekranın solunda helix and spiral

PropertyManager’ı gözükecektir.

Helix and spiral PropertyManager

Buradan en üstteki defined by bölümünden,Eğer pitch and revolution seçeneğini seçersek, pitch kısmından helisin hatvesini, revolution kısmından kaç hatve olacağını, start angle kısmından başlangıç açısını, clockwise veya counterclockwise seçeneklerinden ise hatvenin dönüş yönünü seçeriz.

Eğer height and revolution seçeneğini seçersek, height kısmından helisin yüksekliğini, revolution kısmından bu yüksekliğe kaç hatve sığdırılacağını, start angle kısmından başlangıç açısını, clockwise veya counterclockwise seçeneklerinden ise hatvenin dönüş yönünü seçeriz.

52

Eğer height and pitch seçeneğini seçersek, height kısmından helisin yüksekliğini, pitch kısmından helisin hatvesini, start angle kısmından başlangıç açısını, clockwise veya counterclockwise seçeneklerinden ise hatvenin dönüş yönünü seçeriz.

Eğer spiral seçeneğini seçersek, revolution kısmında spiralin kaç tur döneceğini, pitch kısmından spiralin hatvesini, start angle kısmından başlangıç açısını, clockwise veya counterclockwise seçeneklerinden ise spiralin dönüş yönünü seçeriz.

2.5.6. Split Line

Katı modelleri parçalara ayırmayı sağlayan komuttur.

• Split line ikonuna tıklayıp komutu etkin duruma getirdiğimizde ekranın

solunda split line PropertyManager’ı gözükür.

Split line PropertyManager

Burada type of split bölümümden projection seçeneğini seçip, selections bölümünden sketch to Project kısmında katıyı parçalara bölecek sketch unsurunu, Faces to split kısmında ise parçalanacak yüzeyleri seçtikten sonra işlemi onayladığımızda modeli parçalara bölmüş oluruz. Eğer type ofsplit bölümünde silhouette seçeneğini seçseydik silindirik modelleri parçalara bölebilirdik.

53

3. SOLİDCAM 2006

SolidCAM, tamamen Solidworks verilerini ve donanımlarını kullanan bir bilgisayar destekli imalat( CAM ) programıdır. SolidCAM programı kurulduğunda solidworks menü satırında, solidCAM ana menüsü gözükecektir.

Solidworks menü satırı

3.1. SolidCAM Ana Menü

SolidCAM ana menüsüne, solidworks menü çubuğundaki solidCAM menüsüne sol tıklayarak ulaşabilirsiniz. SolidCam ana menüsünde CAM parçalarını ve CAM parçalarının işlemlerini ayrıntılı şekilde idare etme imkanı bulunur.

SolidCAm ana menü

Yeni, yeni bir CAM parçası oluşturmayı; Aç, daha önceden oluşturulmuş bir CAM parçasına erişmeyi; Kopyala, mevcut bir CAM parçasını bilgisayarın bir dizininden başka bir dizinine kopyalamayı; Sil, daha önceden oluşturulmuş bir CAM parçasını silmeyi; Takım Tablosu, solidCAM’de bulunan takım tablolarına erişmeyi, bu tablolar üzerinde değişiklikler yapmayı ve yeni takım tabloları oluşturmayı; CAM ayarları, mevcut solidCAM ayarlarına ulaşmayı ve bu ayarlar üzerinde değişiklikler yapmayı; Technology Data Base; solidCAM bünyesinde bulunan datalarla çeşitli delik işleme operasyonlarını gerçekleştirmeyi; Mevcut CAM Parçaları, üzerinde işlem yaptığımız son dokuz CAM parçasını hızlı bir şekilde açmayı; SolidCAM’den çık, solidCAM’den çıkmayı; Customize menu; solidCAM ana menüsünü özelleştirmeyi sağlayan komutlardır.

54

3.2. SolidCAM Yardım Menüsü

Solidworks’ün help menüsü bünyesinde bulunan ve solidCAM hakkındaki çeşitli yardım konuları ve bilgileri bulunduran komutları içeren menüdür.

SolidCAM yardım menüsü

SolidCAM yardım, solidCAM’de bulunan, freze,torna, tel erezyon ve gpp tool

konuları hakkında bilgiler içerir; SolidCAM yenilikler, solidCAM’in yeni versiyonu bünyesinde bulunan yenilikleri içerir; SolidCAM tutorial, solidCAM’deki parça işleme yöntemlerine ait örnek operasyonları içeriri; SolidCAM machining portfolio, solidCAM programının yapabileceği işlemleri adım adım gösteren örnekleri bulundurur.

55

3.3. Ferezelemeyle yeni bir cam parçasına başlama

Solidworks mevcutken soldicam i yüklersek solidworksde bölüm olrak cam kismi oluşur.

1. Solid works deki solidcam menusune tikliyoruz.Sonra solidcam menusu acilacaktir. 2. SolidCam menusunden yeniye gelerek pencere açilcaktir. 3. Acilan menuden frezelemeyi sececegiz.. 4. Cam bölümü açıkcaktır. Cam bölümü açıldiğinda ne yapcağımıza karar vermeliyiz. : • Ne tip tezgah kullanıyoruz? (3, 4 or 5 eksen). • Parcayı nerede kullanacağız ? • Ve koordinat sistemimiz ne ? Cam bölümünde imalatta istediğimiz tüm özellikleri belirte biliriz. Cam bölümünde görünen parametreler imalat seviyelerini belirler.

56

Yeni bir Cam parcası oluşturmak için bir at girmemiz gereklidir. Klasör: Solidcam cizimlerin bulundugu yerdir.Browserdan yeni bir yer belirleyebiliriz.Bu yer bizim cizimlerimizin bulunduğu yer olcaktir. Cam parça adi:Cam parcasının adının girildiği yerdir. Model adi: Solid camde dizaynladiğimiz parcayı bu bölümde göz at butonundan yararlanarak bukuruz.Sonra bu parca üzerinde işlemlerimizi yapariz.

Bu bölümleri belirledikten sonra tamam tuşuna basarak cam parcasının üzerinde çalişmaya başlayabiliriz.

57

3.3.1 Referans noktası tanımlama

Eğer pozisyonlamali referans noktasi kutusu secili olmassa ve referans noktasi tanimlamak istersek.Referans noktasi tanimlaya basariz ve parçamızın herhangi bir yerinde parcanın üstüne tiklariz.Ve referans noktamız tanımlanmış olur.Fakat bu cok iyi ve doğru seçim olmayabilir.

58

Yukarida seçdiğimiz referans noktasi x,y,z yönleri istediğimiz gibi olmayabilir ve yanliş işlem yapabiliriz. 3.3.1.1 Yeni Koordinat Sistemi Tanimlamak

Kordinat sistemi makinanin işlemlerinin orjini olcaktir.Değisik yöntemlerle koordinat sistemi tanimlamak mümkündür. 3.3.1.2 Pozisyonlamali Referans Noktasiyla Kordinat Sistemi Atamak

Pozisyonlamali referans noktasi kutusu işaretliyken referans noktasi tanimlamak istersek aşagidaki pencere açilir.

59

Burada bulunan mac referans noktasi nosu gerçekleştireceğimiz işlemlere göre tanimlanan yüzey numarasidir.Yani parcanin tabaninda işlemi gercekleştirmek için kullanilir. Referans noktasi tanimlamada 3 çeşit yöntem vardir. Yüzey seçme Tanimlama Solidworks deki koordinat sistemini tanimlamak. Yüzey Seçme

Burada adindan da anlaşılacaği gibi yüzey seçmeye tiklarsak parcamizin herhangi bir yüzeyine tiklarsak parcanin köşesinde referans noktasi tanimlanmiş olur.

Bir başka seceneğimiz stok model tanimliyken stock modelin uc noktasini tiklayarak koordinat sistemizi atayabiliriz.

60

Eğer parcamiz yuvarlak bir formdaysa parcanin orjininden gececek şekilde tanimlanmış olur.Buda işlemleri daha kisa olmasini sağlariz.

61

Tanimlama Cam parcamizin koordinat sistemimizi kendimiz atamak istersek tanimlamaya

tiklariz ve tek tek orijin ,x yönü ve y yönünü kendimiz belirleriz

.

İşlemleri yaptiktan sonra Z yönümüz ters olursa XY yönünü etrafinda döndür seçeneğinle düzeltiriz.Noktalari oluşturduktan sonra sona basip koordinat sistemimiz atanmış olur.

62

Solidworks deki koordinat sistemini tanimlamak

Koordinat sistemini seçine basariz ve mevcut koordinat sistemini seçersek ve son a basarsak referansimiz eski kooordinat sistemine göre tanimlanir.

3.3.3 Koordinat sistemi İşlemleri

Koordinat sistemi yönetimi bölümü ilk koordinat sistemi tanimladıktan sonra ortaya çıkar.Buarada mevcut koordinat sistemi üstünde değişiklikler ve yeni bir koordinat sistemi tanimlayabiliriz.

Posisyon numaları üzerinde sağ tiklariz ve bir menü ortaya çıkar.

Açılan bu menüde istediğimiz özelliği secebiliriz.

63

Ekle Bu komut yeni koordinat sistemi atamayi sağlar.Böylelikle yapilacak işlemlerde takimin cok yol almasi yerine yeni orjinden takim daha az mesafe alır işlemi daha kisaltmiş oluruz. Düzelt Bu seçenekle mevcut koordinat sisteminin datasini değişebiliriz. Düzeltmek istediğimiz koordinat sistemini seçeriz. Koordinat data dialoğ kutusu açılır ve koordinat sisteminin pozisyon değerlerini değiştirmemiz mümkün olur. Not:Eğer koordinat sistemi değerini değiştirirsek işlemlerimizi yeniden hesaplamamiz gerekir.Ve bunu daha sonra simulasyonda görebiliriz. Aktar Bu komut pozisyonlamali mod kapaliyken çalişir.Bu komut sayesinde koordinat sistemimizi taşıyabiliriz. Düzeltmek istediğimiz koordinat sistemi noktasini seçer. Daha sonra yeni orjini seçerek o noktaya yeni koordinat sistemini atamiş oluruz. Bilgisi Koordinat sisteminin datasini kontrol etmek istoyasak bu seçeneğe tiklariz ve alttaki kutu açilir.Fakat burada değişiklik yapmak mümkün değildir.

64

Sil Mevcut koordinat sistemini silmeye yarar.Eğer birden fazla koordinat sistemi var veya yanliş koordinat sistemi belirlenmişse bu seçenekle silme işlemi yapilabilir. Silceğimiz pozisyonu seçeriz ve bi ekran karşımıza çikar.

Seçenekte eveti tiklayarak işlemi tamamlariz. Yeniden adlandir Koordinat sistemini yeniden adlandirmaya yarar. Varsayilan Yeniden adlandirilmiş olan koordinat sistemi noktasinin adini eski adina çevirir. 3. 4. Stok ve Hedef Model

Stok model Cam-parçasının işlemlere başlanmadan önceki artık maddenin (talaş) bulunduğu parçadir.

Stok modelin kulanım sebepleri;

Similasyonlarda işlemleri görmek Artık maddeleri işlem sonunda belirlemeye yarar.

65

Hedef model işlemlerden sonra ulaşmak istediğimiz parçadir.

Solid cam de hedef modelin kullanım amaçları; 3D similasyonu Arta kalan talaşin hesapı İşlemlerin doğruluğunu görmek. Solid cam de hedef modelin kullanım amaçları;

Eğer küçük kutular işaretli diilse tanımlanmamıştir.İşaretliyse stok model ve

hedef model tanımlanmıştır.

66

3.4.1. Hedef Modeli Tanımlamak

Hedef model seçeneği makina işleminde sonra son parçanın tanımlamasınım sağlar. İlk olarak Cam parça bilgisi penceresinden hedef model kutusuna tiklariz. 3d model tanımla butonuna basarak geometriyı seceriz.

Daha sonra parcayi seçtikten sonra parçanın rengi değişir ve iconuna basariz ve ilerki işlemler için hedef modeli tanımlamıs oluruz.

67

3. 4.2 Stok Model

Stok model talaşlari parçadan ayırt etmeden önceki yari mamuldur. İlk olarak Cam parça bilgisi penceresinden stok model kutusuna tiklariz. Stok model belirleme modundan birini seçeriz ve tanimla seçeneğine tiklariz. Geometriyi seçeriz. Ve işlemleri onaylariz. Stok modelli tanımlama seçenekleri

2D sınırlar Bu secenekler 2 boyutlu resimlerin stok modelini tanımlariz.Yukaridaki işlemde olduğu gibi aynen tekrarlariz fakat geometriyi seçerken şeklin köşelerini daireleri spline lar vs.. hepsini seçerek yapariz.

68

3D model Bu seçenekte 3 boyutlu geometrilere uygulariz.

Bu seçeneğe tikladiktan sonra aşagidaki kutu açilacaktir.Bu kutudan stok

modelimizin hedef modelimizin yüzeyler arası ne kadar kalınlık birakacağimizi x,z,y koordinatlari şeklinde girebiliriz.Ve ayriyetten şeklimizin üstünde stok modelimizin sinirlarini göstermek için cad parçasına stok modeli ekle butonuna tiklariz.

69

3.3.5. Parça Malzemesi İş parçasının malzemesini listeden seçmemizi sağlar.

şekil-139 : parça malzemesi tanımlama 3.3.6. 2/2.5 Eksen Freze

SolidCAM’de 2 veya 2.5 eksen frezeleme olarak tanımlanan operasyonlarla iş parçasının geometrisi üzerinde takım yolları oluşturulmasını sağlayan komutlardır. SolidCAM’deki 2/2.5 eksen frezeleme operasyonları şunlardır; Profil Havuz Delik delme işlemi Kanal 3.3.6.1. Profil

SolidCAM’de profil komutu ile seçilen bir geometrinin dış kısmı frezeleme işlemi ile boşaltılır. Daha önce SolidCAM’de bir freze iş parçasının ve parça bilgilerinin nasıl tanımlanacağını anlattık. Bu bilgiler tanımlandıktan sonra ekranın solunda solidCAM Manager görünecektir.

SolidCAM Manager

SolidCAM’de bir profil operasyonu gerçekleştirmek için SolidCAM

Manager’daki işler başlığının üzerine sağ tıklanıp açılan menüden ekle seçeneği seçilip profil seçeneği seçildiğinde ekranda profil işlemi diyalog kutusu görünecektir.

70

Profil işlemi diyalog kutusu

3.3.6.1.1. Geometri

Bu bölümde frezeleme işlemi ile oluşturulacak profilin geometrisi oluşturulur.Eğer daha önceden oluşturulan geometriler varsa bu geometrilerde seçilebilir.

Geometri tanımlama

Tanımla ikonuna sol tıkladığımızda ekranın solunda geometri düzelt PropertyManager’ı görünecektir.

71

Geometri düzelt PropertyManager

Burada, eğer zincir bölümünde eğri seçeneğini seçersek bir ileriki aşamada

eğrilere sol tıklayarak, eğer nokta-nokta seçeneğini seçersek bir ileriki aşamada iki noktaya sol tıklayarak aralarındaki eğriyi profil tanımlamada kullanacağız. Eğer seçeceğimiz profil sadece bir zincirden oluşuyorsa burada zinciri oluşturup OK ikonunu seçerek işlemi tamamlamış oluruz. Eğer birden fazla zincir seçeceksek çoklu zincir bölümünde ekle seçeneğine sol tıklarız, ekranda zincir seçenekleri PropertyManager’ görünecektir.

Zincir seçenekleri PropertyManager

Zincir seçenekleri PopertyManager’ında, çizim alanında bulunan parçanın

üzerine gidip parçanın profilini belirleyen kenarlara sıra ile sol tıklarsak, seçtiğimiz kenarların rengi değişecektir, profili tamamladıktan sonra OK ikonunu seçersek

72

geometri düzelt PropertyManager’ı açılacaktır. Burada da OK ikonunu seçersek profili tanımlamayı bitirmiş olacağız. 3.3.6.1.2. Takım

Profil işlemede kullanılacak takımı solidCAM bünyesinde bulunan takım tablosundan seçmemizi sağlar.

Takım tanımlama

Takım diyalog penceresinde tanımla ikonuna sol tıkladığımızda ekranda iş için

takım seçimi diyalog kutusu açılacaktır.

İş için takım seçimi diyalog kutusu

Buradan ekle ikonunu seçtiğimizde iş için takım seçimi diyalog kutusu aşağıdaki duruma gelecektir. Eğer ekle ikonu aktif değilse import ikonu sol tıklanır. Ekranda açılan aktar diyalog kutusundaki takımlar, Shift veya Ctrl tuşlarına basılı mouse yardımı ile seçilir. Daha sonra seçili takımların üzerine sağ tıklanarak iş için takım seçimi tablosuna kopyalanır. Bu tablodan istenilen takım seçilerek seç ikonu seçilir.

73

İş için takım seçimi diyalog kutusu

Burada, takım tipi bölümünde yapacağımız frezeleme işlemine göre hangi freze

takım tipini kullanacağımızı seçeriz ve eğer takım tutucusunu belirleyeceksek tutucu ismi bölümünü işaretleyip aktif duruma getirdikten sonra takım tutucusunu seçeriz. Takım topolojisi bölümünde, takım parametrelerini, takım ağız sayısını, takım boyunu ayarlayabilir, takımı numaralandırabilir ve takım için açıklamalar yazabiliriz.Yukarıdaki ekranda takım topolojisi seçeneği aktif durumdadır, eğer hemen takım topolojisi seçeneğinin yanında bulunan takım bilgisi seçeneğini seçip aktif durma getirirsek, açılan bölümden, takım malzemesi,takımın dönme yönü, takımın devir sayılarını ve takımın ilerleme değerlerini seçebiliriz.Ayarlamaları yapıp seç ikonuna sol tıkladığımızda takım diyalog kutusu açılacaktır.

Takım diyalog kutusu

74

Buradan tamam ikonunu seçtiğimizde takım seçme işlemi bitmiş olacaktır. 3.3.6.1.3. Takım Yanı Takım profili işlerken takımın profile göre göreceli konumunu tayin etmemizi sağlar.

Takım yanı tanımlama

Burada, takımın profil zincirine göre sağ,sol veya orta seçeneklerini seçebiliriz.. Profil frezeleme operasyonlarda genelde takımın profilin sağında veya solunda olması tercih edilir. 3.3.6.1.4. Profil Yönü

Takımın profili işlemesi esnasında, profil boyunca hangi yöne doğru hareket edeceğini belirlememizi sağlar.

Profil yönü tanımlama

Burada, eğer varsayılan seçeneğini seçersek takım zincir oluştururken hareket ettiğimiz yönde, eğer geri dön seçeneğini seçersek bu yöne ters yönde hareket edecektir. 3.3.2.1.5. Derinlik

Profil derinliğini, değişik şekillerde oluşturmamızı sağlar.

Derinlik tanımlama

Burada, eğer sabit seçeneğini seçersek, profil derinliği her yerde frezeleme düzlemindeki profil derinliği ile aynı olacaktır. Eğer tanımla derinlik seçeneğini seçersek, ekrana tanımla derinlik diyalog kutusu gelecektir.

75

Tanımla derinlik diyalog kutusu

Tanımla derinlik diyalog kutusu açıkken parça üzerine gidip bir yüzeye veya

kenara tıkladığımızda derinlik diyalog kutusu açılacaktır.

Derinlik diyalog kutusu

Burada, Z- düzlemi ikonuna sol tıkladığımızda ekranın solunda pozisyonu tıkla kutusu görünecektir.

Pozisyonu tıkla PropertyManager

Burada, biraz önce seçtiğimiz yüzeyin profil derinliğinin hangi derinlikte

olmasını istiyorsak parça üzerine gidip o derinliğe sol tıkladığımızda tıkladığımız noktanın Z değeri ekranda gözükecektir. Daha sonra OK ikonuna tıklayarak derinlik diyalog kutusuna, oradanda tamam ikonuna tıklayarak derinlik tanımla ikonuna, oradanda eğer profil derinliğini tanımlayacağımız başka yüzey yoksa son ikonuna tıklayarak bu bölgedeki profil derinliğini tanımlamış oluruz. Bu özellik sayesinde parçanın değişik bölgelerinde değişik profil derinliklerinde parçanın işlenmesi sağlanır.

76

3.3.6.1.6. Frezeleme Düzlemi

Frezeleme düzleminde frezeleme işlemi esnasında takımın hareket edeceği düzlemler belirlenir.

Frezeleme düzlemi tanımlama

Burada, güvenli düzlem, takımın bir operasyondan diğer operasyona geçerken yükseldiği düzlemdir. Emniyet mesafesi, takım iş parçasına dalmadan önce yavaşlayıp talaş kaldırıkenki ilerleme hızında hareket etmeye başladığı düzlemdir. İş üst düzlemi, iş parçasını üst düzlemidir. Profil derinliği, işlenecek profilin derinliğidir. 3.3.6.1.7. Profil Düzelt

Daha önceden seçilen profile belli bir ofset değeri girilerek profilin düzeltilmesini sağlar.

Profil düzelt tanımla

3.3.6.1.8. Kaba

Profilin kaba işlenmesi esnasındaki ayarları yapmamızı sağlar.

Kaba tanımla

Duvar offseti, kaba işleme sırasında son işlemede işlenmek üzere belli bir

malzeme payı bırakmamızı sağlar. Ofset temizle bölümündeki, ofset değeri ise takımın işleme hareketi yapmaya başlayacağı ofset değerini göstermektedir. Takım ofset temizledeki ofset değerinden itibaren işleme hareketine başlayıp duvar ofsetinde işleme hareketini bitirecektir.Bu yüzden ofset temizle bölümündeki ofset değeri duvar ofsetine eşit veya duvar ofsetinden büyük olmalıdır. Eğer ileri seçeneğini seçersek

77

takım sadece tek yönde, eğer ileri&geri seçeneğini seçersek takım her iki yönde de talaş kaldıracaktır. Aşağı adım bölümünde ise kaba paso değeri girilir. 3.3.6.1.9. Finiş Profilin ince işlenmesi ırasındaki ayarları yapmamızı sağlar.

Finiş tanımla

Burada, finiş sayısı, ince paso sayısını, aşağı adım ince paso kalınlığını ve profil uzantı ise pozitif yöndeki işlenmeden bırakılacak malzeme miktarını belirtmektedir. 3.3.6.1.10. Trochoidal

Düz bir çizgi boyunca takımın çalışması yerine takımın bir dairesel,bir doğrusal karakter gösteren çizgi boyunca çalışmasını sağlar. Böylece işleme süresi düşer ve takım ömrü uzar.

Trochoidal diyalog kutusu

Trochoidal diyalog kutusunda, radüs takımın dönel hareketinin yarıçapını, adım

ise takımın iki dönel hareket arasındaki doğrusal hareket miktarını göstermektedir. 3.3.6.1.11. Matkapla Boşaltma

Freze takımının dönerek yatayda ilerleme hareketi yapıp boşaltma yapması yerine matkaplama şeklindeki hareketlerle boşaltma yaptığı boşaltma şeklidir. Kullanılışı: Matkapla boşaltma seçeneğini seçtiğimizde Matkapla boşaltma diyalog kutusu açılacaktır.

78

Matkapla boşaltma diyalog kutusu

Burada, adım kısmında takımın bir kerede dalacağı derinlik miktarı, delik döngü

tipi kısmında ise takımın boşaltma işlemi yaparken ki hareket tipi seçilir. Daha sonra tamam ikonu seçilir. 3.3.6.1.12. Son Kesim İçin Yuvarlatma Boyu

Parçan geometrisi üzerinde herhangi bir değişiklik yapmadan, keskin köşelerde oluşturulan takım yollarına bir radüs değeri vermemizi sağlar.

Son kesim için yuvarlatma boyutu tanımlama

Burada, iç taraf bölümünde içe dönük, dış taraf bölümünde ise dışa dönük

keskin köşelerdeki takım yollarının yapacağı radüs değeri girilir. 3.3.2.1.13. Alçalma Tipi Takımın iş parçasına dalmak için güvenli düzlemden itibaren yapmaya başladığı alçalma hareketinin tipini seçmemizi sağlar.

Burada, eğer ilerleme seçeneğini seçersek takım güvenli düzlemden emniyet mesafesine kadar hızlı emniyet mesafesinden iş parçasına kadar verdiğimiz ilerleme değerinde hareket edecektir, eğer hızlı seçeneğini seçersek takım güvenli düzlemden iş parçasına kadar hızlı bir şekilde alçalacaktır ve diagonal seçeneği ise yalnızca profil derinliğinin paso miktarına eşit olduğu durumlarda seçilir.

79

3.3.6.1.14. Yaklaşma

Takımın iş parçasına daldığı andaki hareketini seçmemizi sağlar.

Yaklaşma tanımlama

Burada eğer, yok seçeneğini seçersek takım iş parçasına ilk dalışta özel bir

hareket yapmaz, eğer normal seçeneğini seçersek takım iş parçasına doksan derecelik açıyla dalar, eğer yay seçeneğini seçersek takım yarıçapını seçtiğimiz bir yay çizerek iş parçasına dalar, eğer teğet seçeneğini seçersek takımın iş parçasına ilk dalışı iş parçasına teğettir ve eğer nokta seçeneğini seçersek seçeceğimiz bir noktadan itibaren takım iş parçasına ilk dalma hareketini yapacağı noktaya kadar doğrusal bir çizgi boyunca hareket eder. 3.3.6.1.15. Geri Çekilme

Takımın işleme operasyonunu bitirdikten sonra iş parçasından çıkarken yaptığı hareket şeklini seçmemizi sağlar.

Geri çekilme tanımlama

Burada eğer, yok seçeneğini seçersek takım iş parçasından çıkarken özel bir

hareket yapmaz, eğer normal seçeneğini seçersek takım iş parçasından doksan derecelik açıyla geri çekilir, eğer yay seçeneğini seçersek takım yarıçapını seçtiğimiz bir yay çizerek iş parçasından çıkar, eğer teğet seçeneğini seçersek takımın iş parçasından geri çekilme hareketi iş parçasına teğettir. 3.3.6.1.16. Arta Kalan Malzeme/Pah Kırma

Takımın parçayı ilk işleyişinden sonra takımın çapının büyük olması nedeni ile giremediği alanlarda ve keskin köşelerde işlenmeden kalan arta iş parçası bölgelerini işlememizi sağlar.

Arta kalan malzeme/pah kırma tanımlama

Burada, eğer yok seçeneğini seçersek işlenmeden kalan bölgeler ve çapaklar için herhangi bir işlem yapılmayacaktır. Eğer kalan talaş seçeneğini seçersek bilgi

80

ikonu aktif duruma gelecektir. Bilgi ikonunu sol tıkladığımızda ekranda arta kalan malzeme diyalog kutusu görünecektir.

Arta kalan malzeme diyalog kutusu

Burada frezeleme tipi bölümünde arta kalan malzemenin profil işleminden mi yoksa havuz işleminden mi kaldığını seçeriz. Bir önceki takım çapı bölümünde malzeme hangi operasyondan kaldıysa o operasyonda kullanılan takım çapını, bir önceki duvar ofseti bölümünde ise malzemenin arta kaldığı operasyondaki duvar ofseti değerini gireriz. Extension bölümünde finiş pasosundaki profil uzantı değerini,Daha sonra tamam ikonuna seçerek ayarları onaylarız.

Eğer arta kalan malzeme/pah kırma diyalog kutusunda pah kırma seçeneğini seçip bilgi ikonuna sol tıklarsak ekrana pah diyalog kutusu gelecektir.

Pah diyalog kutusu

Bir önceki takım çapı bölümünde malzeme hangi operasyondan kaldıysa o

operasyonunda kullanılan takım çapını, bir önceki duvar ofseti bölümünde ise malzemenin arta kaldığı operasyondaki duvar ofseti değerini gireriz, Extension bölümünde finiş pasosundaki profil uzantı değerini,ilerleme kısmında pah kırma takımının ilerleme değerini, kesme çapı kısmında ise pah kırma esnasında kullandığımız takımın ucunda, iş parçasına temas etmeyen kısmın çapını seçeriz. Daha sonra tamam ikonuna sol tıklayarak ayarları onaylarız.

81

Profil diyalog kutusunda bütün ayarlamaları yaptıktan sonra kaydet&hesapla

ikonu seçilir ve çıkış ikonu sol tıklanarak profil işlemi diyalog kutusundan çıkılır. Eğer kaydet&hesapla ikonuna sol tıkladıktan sonra simülasyon ikonuna sol tıklarsak oluşturduğumuz takım yollarını veya işlediğimiz profili görebiliriz. 3.3.6.2. Havuz

SolidCAM’de havuz komutu ile seçilen kapalı bir geometrinin iç kısmı frezeleme işlemi ile boşaltılır.Eğer havuz frezeleme işlemi yapacağımız ilk işlemse SolidCAM manager’da işler başlığı üzerine gidip sağ tıklayıp açılan sekmeden ekle seçeneğini, oradan da açılan sekmeden havuz seçeneğini seçeriz. Eğer daha önceden iş parçası üzerinde frezeleme işlemi yapılmışsa, en son yapılan işlemin üzerine gidip sağ tıklayıp açılan sekmeden havuz komutunu seçeriz. Havuz seçeneğini seçtikten sonra ekrana havuz boşaltma işlemi diyalog kutusu gelecektir.

Havuz boşaltma işlemi diyalog kutusu

Havuz işlerinde kullanılan bir çok komutun görevi ve kullanılışı, profil işlerindeki komutların görevi ve kullanılışı ile aynıdır. Bu yüzden havuz işleri ile ilgili komutların görevleri ve kullanılışları anlatılırken sadece profil işlemlerindeki komutlardan farklı olan komutlar anlatılacaktır. ,

82

3.3.6.2.1. Havuz Tipi

Seçilen geometrinin içini değişik şekillerde boşaltmamızı sağlayan komuttur.

Havuz tipi tanımla

Burada, eğer tarama seçeneğini seçersek seçili geometrinin içi takım tarafından geometri kenarlarına bizim seçtiğimiz açılar yapan doğrusal çizgiler boyunca boşaltılacaktır ve bu durumda kenarlarda çapaklar kalacaktır. Eğer kontur seçeneğini seçersek, takım seçili geometri çizgilerine paralel hareket ederek boşaltma işlemini gerçekleştirir. Eğer, tarama+finiş seçeneğini seçersek tarama işleminde kalan çapaklar geometri kenarlarına paralele bir finiş pasosu ile alınır. Eğer temizle, seçeneğini seçersek yüzey temizleme işlemini gerçekleştiririz. Eğer matkapla boşaltma seçeneğini seçersek, kapalı geometrinin içi matkaplama şeklindeki hareketlerle boşaltılacaktır.

Tarama seçeneği seçiliyken bilgi ikonuna sol tıklarsak ekranda tarama bilgileri diyalog kutusu görünecektir.

Tarama bilgileri diyalog kutusu

Tarama bilgileri diyalog kutusunda eğer malzemeden çık seçeneği seçili ise

takım işlem sırasında bir çalışma alanından diğer çalışma alanına geçerken malzemeden tamamen çıkar. Seçili değilse iki çalışma alanı arasında malzemede bir takım yolu oluşturarak geçer. Tarama açısı kısmında takımın boyunca hareket ettiği doğrusal çizgilerin kapalı geometri kenarları ile yaptığı açı belirlenir. Kesme yönü

83

korunsunmu kısmında kesme yönünün takım ayarlarında yaptığımız kesme yönü ayarı ile aynı yönde olup olmayacağına karar veririz.

Yön tipi bölümünde takımın hangi yönlerde hareket ederken kesme işlemini gerçekleştireceğine karar veririz.Köşe kısmında ise eğer yuvarlama seçeneğini seçersek takım köşeleri bizim gireceğimiz bir radüs değeri ile yuvarlayacaktır, eğer yok seçeneğini seçersek köşelerde yuvarlama yapılmayacaktır. Ayarları yaptıktan sonra tamam ikonuna sol tıklayarak ayarları onaylarız.

Eğer havuz tipi bölümünde kontur seçeneğini seçip bilgi ikonuna sol tıklarsak ekranda kontur parametreleri diyalog kutusu görünecektir.

Kontur parametreleri diyalog kutusu

Eğer kontur parametreleri diyalog kutusunda adaları bağla seçeneğini seçersek adalar aynı yönde işlenecektir. Bu özellik yüksek hızda kesmelerde önem kazanmaktadır. Başlangıç noktası bölümünde takımın havuzun neresinde kesme işlemine başlayacağını seçeriz. Eğer iç taraf seçeneğini seçersek takım havuzun içinde kesme işlemine başlayıp havuz kenarlarına doğru ilerler. Eğer dış taraf seçeneğini seçersek takım havuzun dış kenarında kesme hareketine başlayıp içe doğru ilerler. Yön bölümünde frezeleme hareketinin çeşidini seçeriz. Eğer konvansiyonel seçeneğini seçersek zıt yönlü frezeleme, eğer climb seçeneğini seçersek eş yönlü frezeleme yaparız. Takım yolu bağlantısı bölümünde, doğrusal seçeneğini seçersek takım bir yoldan diğer yola geçerken doğrusal hareket edecektir, Eğer yumuşak seçeneğini seçersek takım bir yoldan diğer yola geçerken zig-zag bir hareket yapacaktır. 3.3.6.2.2. Yan Adım

Boşaltma işlemi sırasında takımın, takım eksenine dik yöndeki ilerleme değerini seçmemizi sağlar.

84

Yan adım tanımlama

Yan adım diyalog kutusuna girilecek değer, yan paso miktarını belirlemektedir. Bu değer genelde, D takım çapı olmak üzere 0.65D alınır.Bunun anlamı eğer takım çapı 10mm olsaydı, yan adım 3.5mm olacaktı. 3.3.6.2.3. Ofsetler

Havuzun duvarlarına,tabanına ve adalarına ofset değerleri vermemizi sağlar.

Ofsetleri tanımlama

Burada, kaba işleme esnasında işlenmeden bırakılacak malzeme değerleri ofset

değerleri olarak girilecektir. 3.3.6.2.4. Finiş Havuz yüzeyindeki yüzeyleri ince işlemek amacı ile uygulanan paso değerleri küçük talaş kaldırma işlemidir.

Finiş tanımlama

Burada, eğer yok seçeneğini seçersek finiş pasosu uygulanmaz, eğer duvar

seçeneğini seçersek finiş pasosu sadece havuz duvarlarına uygulanır, eğer taban seçeneğini seçersek finiş pasosu sadece tabana uygulanır, eğer taban+duvar seçeneğini seçersek finiş pasosu duvar ve tabana aynı anda uygulanır.

Duvar finişi bölümünde, eğer geometride seçeneğini seçersek finiş pasosu duvarın geometrisine göre, eğer ofsette seçeneğini seçersek finiş pasosu duvara verdiğimiz ofset değeri de göz önüne alınarak uygulanır.

Frezeleme düzleminde havuz derinliğini veya iş üst düzlemini tanımlamak için bu ikonlara tıkladıktan sonra iş yüzeyinin üst düzlemine veya havuzun tabanına tıklayıp ekranın solunda açılan PropertyManager’lara dokunmak yeterlidir.

85

Havuz işlemi ile ilgili ayarlar yapıldıktan sonra kaydet&hesapla ikonuna sol tıklayın. Eğer yaptığınız işlemleri veya oluşturduğunuz takım yollarını görmek istiyorsanız simülasyon ikonuna seçin, eğer diyalog kutusunu kapamak istiyorsanız çıkış ikonunu seçin. 3.3.6.3. Delik Delme İşlemi

Delik delme işlemi solidCAM’de delik delmek için kullanılan komuttur. Eğer daha önceden iş parçası üzerinde bir frezeleme işlemi yapıldıysa son yapılan işlemin, yapılmadıysa SolidCAM manager’daki işler başlığının üzerine gidip sağ tıkladıktan sonra açılan sekmeden delik delme işlemi seçeneğini seçtiğimizde ekrana delik işlemi diyalog kutusu gelecektir.

Delik işlemi diyalog kutusu

3.3.6.3.1. Geometri

Delinecek deliği tanımlamamızı sağlayan diyalog kutusudur.

Geometri tanımlama

86

Delik tanımlamak için öncelikle göster ikonunu yanındaki ok işareti üzerine gidip sol tıkladığımız ekrana XY ve etrafında 4’ncü eksen seçenekleri çıkmaktadır. Eğer delik yüzeyi XY düzlemine paralelse XY seçeneğini, eğer delik XY düzlemine paralel değilse etrafında 4’ncü eksen seçeneğini seçeriz. Bu seçimi yapıp tanımla ikonuna sol tıkladığımızda ekranın solunda XY delik geometri seçimi PropertyManager’ı görünecektir.

XY delik geometri seçimi PropertyManager

Burada, delik merkezini….ile seç bölümünde, eğer pozisyonu tıkla seçeneğini

seçersek delik merkezine sol tıklayarak, eğer 3 nokta ile merkezi bul seçeneğini seçersek delik kenarındaki üç noktayı seçerek,eğer çoklu pozisyonu seçersek deliklerin bulunduğu yüzeyi seçersek otomatik olarak bu yüzeydeki bütün delikler tanımlanır, ve eğer tüm daireler/yay merkezlerini seçersek otomatik olarak seçtiğimiz yüzeydeki bütün yay ve delik merkezleri tanımlanacaktır. Son iki seçeneğin kullanılması durumunda daire/yay filtresine ihtiyaç duyulacaktır. Burada, yarı çap ile seçeneğini seçip, yarı çap ikonuna sol tıkladığımızda ekranın solunda yarıçap ile seç PropertyManager’ı görünecektir.

87

Yarı çap ile seç PropertyManager

Burada, seçeneklerden daire/yay a tıklayarak seçeneğini seçip gidip deliğe tıkladığımızda otomatik olarak delik yarıçapı ekranda görünecektir. Böylece bu özellik sayesinde yarıçaplarını bilmediğimiz deliklerin yarıçaplarını da öğrenmiş oluruz. OK ikonuna sol tıklayıp çıktıktan sonra, XY delik geometri seçimi PropertyManager’ı açılacaktır. Burada, yarıçapını bulduğumuz deliğe sol tıklayıp tekrar OK ikonunu seçtiğimizde delik tanımlama işlemi son bulmuş olacaktır. 3.3.6.3.2. Delik Pozisyon Satırı

Matkaplama işlemlerinin ardışıklığını kontrol etmemizi sağlar.

Delik pozisyon satırı tanımlama

Burada, Varsayılan seçeneği seçilerek, geometri tanımlama aşamasında sçilen

noktalar esas alınır. 3.3.6.3.3. Delik Döngü Tipi

Delik delme işleminin hangi değişik hareket şekilleri ile gerçekleştirmemizi sağlayan komuttur.

Delik döngü tipi diyalog kutusu

Delik döngü tipi diyalog kutusunda, delik döngü tipi ikonuna sol tıklarsak ekrana delik döngüleri diyalog kutusu gelecektir.

88

Delik döngüleri diyalog kutusu

Burada, eğer drilling seçeneğini seçersek takım belli bir devirde deliği işler ve

işleme bitince de geri döner, eğer F_drill seçeneğini seçersek takım belli bir devirde deliği işler işleme operasyonu bitince bizim belirleyeceğimiz bir süre için bekler daha sonra geri döner, eğer peck seçeneğini seçersek takım bizim belirleyeceğimiz bir derinlik miktarı ile deliği işler bu seviyede bizim seçeceğimiz bir süre kadar bekler daha sonra hızlı bir şekilde emniyet mesafesine çıkar daha sonra tekrar hızlı bir şekilde deliği son işlediği noktaya gidip bu noktada işleme hareketine başlar ve bu hareketleri tekrarlayarak deliği işler, eğer tapping seçeneğini seçersek tapper takımı deliği işler daha sonra işleme hareketinin ters yönde yaparak geri döner, eğer boring seçeneğini seçersek boring takımı deliği işler daha sonra işleme hareketini ters yönde yaparak hızlı bir şekilde geri döner, eğer R_boring seçeneğini seçersek takımı deliği işler işleme hareketi bitince bizim seçeceğimiz belli bir süre bekler daha sonra geri döner, eğer F_boring seçeneğini seçersek boring takımı deliği işler işleme hareketi bitince bizim seçeceğimiz belli bir süre bekler daha sonra geri döner.

F_boring, R-boring, F_drill seçeneklerinde takımın bekleme süresini peck seçeneğinde ise takımın bekleme süresini ve takımın aşağı doğru yaptığı işleme hareketlerinin derinliğini belirlemek için bu seçenekler seçildikten sonra delik döngü tipi diyalog kutusundaki bilgi ikonuna sol tıklandığında delik seçenekleri diyalog kutusu açılacaktır.

Delik seçenekleri tanımla

Buradan gerekli değerler girilerek tamam ikonu seçilir.

Delik delme işlemi ile ilgili ayarlar yapıldıktan sonra kaydet&hesapla ikonuna sol tıklayın. Eğer yaptığınız işlemleri veya oluşturduğunuz takım yollarını görmek istiyorsanız simülasyon ikonuna seçin, eğer diyalog kutusunu kapamak istiyorsanız çıkış ikonunu seçin.

89

3.3.6.4. Kanal

SolidCAM’de kanal komutu ile iş parçası üzerinde kanal açma işlemi gerçekleştirilir. SolidCAM’de iş parçası üzerinde iki çeşit kanal tanımlanabilir. Bunlardan birincisi, sabit derinlik tipli kanal, ikincisi ise değişken derinlik tipli kanaldır. SolidCAM’de iş parçası üzerinde kanal açmak için işler başlığına yada daha önceden yapılan işler varsa son yapılan iş’e sağ tıklanarak açılan sekmeden kanal seçeneği seçilirse ekranda kanal işlemi diyalog kutusu görünecektir.

Kanal işlemi diyalog kutusu

Kanal işlemi diyalog kutusunda derinlik tipi başlığı altında bulunan komutların

dışındaki bütün komutların kullanımı diğer 2/2.5 eksen frezeleme işlemlerindeki gibidir. Bu yüzde bu bölümde sadece derinlik tipi başlığı altındaki komutlar ve kullanılışları anlatılacaktır. 3.3.6.4.1. Derinlik Tipi

Sabit veya değişken derinlik tiplerine sahip kanalları işlememizi sağlar.

Derinlik tipi tanımlama

90

Burada sabit bir derinliğe ve değişken bir derinliğe sahip kanalları işleyebiliriz. Sabit bir derinliğe sahip kenarları işlemek için sabit seçeneğini seçip, bilgi ikonuna sol tıkladığımızda ekrana sabit derinlik bilgisi diyalog kutusu gelecektir.

Sabit derinlik bilgisi diyalog kutusu

Burada, takım yanı kısmında eğer orta seçeneğini seçersek takım seçtiğimiz

geometriyi ortalayacaktır, eğer sol seçeneğini seçerse takım seçtiğimiz geometrinin solunda işleme hareketini gerçekleştirecektir,eğer sağ seçeneğini seçersek takım seçtiğimiz geometrinin sağında işleme hareketini gerçekleştirecektir. Eğer sağ veya sol seçeneklerinden birisini seçersek profil ofseti kısmına takımın hareket ettiği profile göre konumuna bir ofset değeri veririz. Kanal uzantı bölümünde mesafe kısmına, takımın seçtiğimiz geometrinin uçlarında girdiğimiz değer kadar daha yol almasını sağlarız. Kanal düzlemi bölümünde, aşağı adım kısmına paso değerini gireriz.

Eğer derinlik tipi kısmında kesit seçeneğini seçip, bilgi ikonuna sol tıkladığımızda ekrana sabit derinlik bilgisi diyalog kutusu gelecektir.

Kanal kesit bilgisi diyalog kutusu

Burada, kesit geometri adı bölümünde tanımla ikonuna sol tıklanarak kanalın

derinlik profilini gösteren iki boyutlu bir kesit tanımlanır. Kesit bilgisi bölümündeki maksimum talaş yüksekliği kısmına ne kadar küçük değer girersek o kadar iyi yüzey

91

elde ederiz. Alçalma açısı bölümüne, kanalın ilk derinlik profilinin açı değeri girilir. Kaba döngü kısmına kaç kaba paso alınacağı, finiş döngüsü bölümünde, eğer finiş seçilirse takım yüzeyi tam ölçülerine getirir, eğer yarı- finiş değeri seçilirse kaba 7 yarı finiş için ofset değeri girilir ve buna göre talaş kaldırılır, eğer her ikisi de seçilirse takım önce yarı-finiş daha sonra ise finiş hareketini gerçekleştirir. 3.3.7. 3 Eksen Frezeleme

SolidCAM’de üç eksen frezeleme olarak tanımlanan frezeleme işlemeleri ile iş parçası üzerinde takım yolları oluşturulmasını sağlayan komuttur. 3.3.7.1. 3D Model

SolidCAM’de bir yarı mamülden daha önceden tasarlanmış bir modeli frezeleme işlemeleri ile imal edilmesini sağlayan komuttur. 3D model işlemlerinde, kaba, yarı-finiş ve finiş olmak üzere üç farklı strateji kullanılır. SolidCAM’de iş parçasını üç eksen frezeleme yöntemi ile imal etmek için işler başlığına yada daha önceden yapılan işler varsa son yapılan iş’e sağ tıklanarak açılan sekmeden 3D model seçeneği seçilirse ekranda 3 eksen işleme diyalog kutusu görünecektir.

Üç eksen işleme diyalog kutusu

3.3.7.1.1. Geometri Adı

Üç eksen frezeleme yöntemi ile imal edilecek parçanın geometrisini tanımlamamızı sağlar.

92

Geometri adı tanımla

Tanımla bölümünün sonundaki aşağı doğru olan ok işaretine sol tıklanarak

açılan sekmeden daha önce tanımladığımız hedef(target) seçeneği seçilir.

Takımın nasıl seçileceği daha önceki frezeleme işlemlerinde anlatıldığı için bu bölümde anlatılmayacaktır. 3.3.7.1.2. Kaba

İş parçası üzerinde büyük pasolarla talaş kaldırmamızı, yani iş parçasını kaba bir şekilde işleyip boşaltma yapmamızı sağlayan komuttur.

Kaba tanımlama

Kaba diyalog kutusundaki şekilde, kontur yazan yerin sonundaki pk işaretine sol

tıklarsak açılan pencereden yok, kontur, tarama ve matkapla boşaltma seçenekleri görülecektir. Burada, eğer yok seçeneğini seçersek iş parçası üzerinde kaba talaş kaldırma işlemi gerçekleştirilmeyecektir, eğer tarama seçersek takım, iş parçasının bir ucundan diğer ucuna giden doğrusal çizgileri takip ederek boşaltma işlemini gerçekleştirecektir, eğer kontur seçeneğini seçersek takım iş parçasının kenarlarına paralel hareket ederek boşaltma işlemini gerçekleştirir, eğer matkapla boşaltma seçeneğini seçersek iş parçası takım tarafından matkaplama hareketleriyle boşaltılacaktır. Eğer kontur veya tarama seçeneklerini seçersek yan adım kısmına, takımın yatayda kaldıracağı paso miktarını takım çapı yüzdesi olarak gireriz. Aşağı adım kısmına ise takımın Z ekseninde kaldıracağı paso miktarını gireriz.

Düzlemsel işleme bölümünde, eğer kaba sırasında işle seçeneğini seçersek takımın aşağı adım seviyeleri arasında kalan ve iş parçalarının geometrilerinden kaynaklanan çıkıntılar kaba işleme esnasında aşağı adım değerleri otomatik olarak değiştirilerek işlenirler, eğer kaba sırasında işleme seçeneğini seçersek bu çıkıntılar

93

kaba işleme pasoları bittikten sonra yeni pasolarla işlenirler, eğer yok seçeneğini seçersek bu çıkıntılar kaba işleme esnasında işlenmez.

Eğer modu seçeneğini sol tıklarsak ekrana açık havuz stratejisi diyalog kutusu gelecektir.

Açık havuz stratejisi diyalog kutusu

Açık havuz stratejisi diyalog kutusunda, modu kısmında , eğer havuz seçeneğini

seçersek kapalı ve açık geometriler havuz stratejisi ile işlenecektir, eğer profil seçeneğini seçersek kapalı alanlar havuz stratejisi açık alanlar ise profil stratejisi ile işlenecektir, eğer havuz+ profil seçeneğini seçersek kapalı alanlar havuz stratejisi ile işlenir, açık anlalar ise önce profil stratejisi ile işlenir, eğer geriye malzeme kalırsa malzemenin kaldığı alan havuz stratejisi ile işlenir ve son olarak profil stratejisi ile bir bitirme işlemi uygulanır.

Eğer kaba diyalog kutusunun alt tarafında bulunan tüm Z seviyeleri seçeneğini seçersek, takım işleme esnasında iş parçası geometrisinde bulunan oyukların hepsini aynı z seviyesinde birlikte işler, eğer bu seçenek seçili değilse takım bir oyuğu tamamen işleyip bitirdikten sonra diğer oyuğu işlemeye geçecektir.

En alttaki prizmatik parça seçeneği, prizmatik parçalardaki köşe radüsleri ile bu radüslerin duvarları arasında alanları işleme esnasında bize avantaj sağlar. Bu seçeneği seçtiğimiz takdirde operasyonun hesaplanma süresi düşe ve G kodları daha kısa olur. 3.37.1.3. Yarı-finiş

İş parçasını finiş operasyonuna hazırlayan operasyondur. Kaba operasyondan farkı töleranslara daha çok yaklaşılması ve daha hassas işleme sağlamasıdır. Finiş operasyonundan tek farkı yüzeyler üzerine girilen ofset değerleri kadar pay bırakmasıdır. Diğer işlem parametreleri ve hassasiyeti finiş operasyonu ile aynıdır.

94

Yarı-finiş tanımla

Diyalog kutusunun en üst kısmından yarı-finiş operasyonunun hangi strateji ile yapılacağı seçilir.Eğer yok seçeneği seçilirse yarı-finiş operasyonu uygulanmaz. Seçilen strateji ile ilgili ayarlamalar yapmak ve parametreleri değiştirmek amacı ile bilgi ikonuna sol tıklanır ve hangi strateji seçilmişse o strateji ile ilgili diyalog kutusu ekrana gelir. Ekran gelen bu diyalog kutusundan gerekli düzenlemeler yapılır. 3.3.7.1.3.1. Doğrusal

Doğrusal yarı-finiş operasyonunda takım yolları ilk önce parçanın iki boyutlu görüntüsü üzerinde doğrusal çizgiler olarak oluşturulur daha sonra hesaplanıp üç boyutlu modele uygulanır.Bu diyalog kutusunda doğrusal yarı finiş işlemi ile ilgili parametreler ayarlanır.

Doğrusal yarı-finiş diyalog kutusu

95

Burada, yön tipi bölümünde eğer ileri&geri seçeneği seçilirse takım her iki

yönde de hareket ederken kesme işlemini gerçekleştirir ve bağlantı radüsü kısmında takımın geri dönüş hareketi yaparkenki radüs değeri girilir. İleri seçeneğini seçersek takım sadece tek yönde kesme işlemini gerçekleştirecektir. Yukarı seçeneğini seçersek takım bir yönde ve iş parçasına göre göreceli olarak yukarı doğru hareket ederken kesme işlemini gerçekleştirecektir. Aşağı seçeneğini seçersek takım bir yönde ve iş parçasına göre göreceli olarak hareket ederken kesme işlemini gerçekleştirir.

Yön açısını tanımlayın bölümünde takımın boyunca hareket ettiği doğrusal çizgilerinin iş parçasının X eksenine göre açı değeri girilir. Burada eğer sıfır değerini seçersek takım X eksenine paralel hareket edecektir. Eğer takımın hareket açısını bir çizgi ile belirleyeceksek çizgi seçeneğini seçip, tanımla ikonuna sol tıkladıktan sonra iş parçası üzerinde iki kere tıklanır ve oluşturulan çizgi takımın boyunca hareket ettiği çizgilerin X eksenine göre açısını belirler. Eğer yan adım kısmında uzantı -> kenar seçeneğini seçersek takım iş parçasını işlerken takım merkezi kenarların üzerine değil de kenarları dış tarafa doğru geçer böylece iş parçalarının kenarında çapak kalmaz. Bazı durumlarda, takım belirttiğimiz paso miktarlarından daha fazla talaş kaldırabilmektedir. Böyle bir durum kesme kuvvetleri açısından sorun yaratabilir. Bunun için takımın yataydaki ve dikeydeki paso miktarlarına bir üst değer verilerek takımın bu değerleri aşması önlenir. Çapraz finiş, eğer yarı finiş işleminden sonra işlenmemiş alanlar veya çapaklar kaldı ise uygulanan bir işlemdir. Eğer bu bölümde yok seçeneği seçilirse çapraz finiş işlemi uygulanmaz. Eğer normal seçeneği seçilirse, daha önceki takım yolları ile doksan derecelik açı yapan takım yolları oluşturulur ve takım bu yollar boyunca işlenmemiş kısımları ve çapakları temizler. Eğer akıllı seçeneği seçilirse, seçeneğin hemen altında bulunan alana minimum yan adım değeri girilir. Daha önceden de yukarıda maksimum yan adım değeri girilmişti. Eğer arta kalan malzeme yan adım değerinden büyükse bu bölgeye yeni bir paso uygulanır, eğer arta kalan malzeme minimum yan adım değerinden küçükse takım yollarının çok yakın olacağı gerekçesi ile çapraz takım yolları oluşturulmaz ve eğer arta kalan malzeme bu iki sınır arasında ise çapraz takım yolları oluşturulur ve takım bu yolar boyunca arta kalan malzemeyi keser. 3.3.7.1.3.2. Ofset Kesme

Ofset kesme stratejisi, iş parçası üzerindeki belirli bir alanı tanımlayarak takımın sadece bu alanda veya bu alanın dışında kalan iş parçası alanlarında kesme işlemini gerçekleştirerek boşaltma yapmasını sağlayan stratejidir. Ofset kesme stratejisinde iki çeşit ofset profili işleme yöntemi vardır. Bunlardan birincisinde sadece bir profil

96

seçilerek, profil yönüne bağlı kalınarak takımın konumu profilin sağına veya soluna yerleştirilir ve böylece takımın profilin içini veya profilin dışında kalan iş parçası kısımlarını işlemesi sağlanır. İkincisinde ise iki adet profil seçilir ve takım bu profiller arasında çalışarak boşaltma işlemini gerçekleştirir. Eğer yarı-finiş operasyonu için ofset kesme seçeneği seçilip bilgi ikonuna sol tıklanırsa ekranda yarı finiş ofset diyalog kutusu görünecektir.

Yarı-finiş ofset diyalog kutusu

Burada,ofset geometri adı bölümünde, tanımla ikonuna sol tıklayarak profili

geometrisini tanımlarız. Eğer …dan geometri seçeneğini seçersek takım seçtiğimiz geometriden itibaren, eğer …ya geometri seçeneğini seçersek takım dış kısımdan başlayıp seçtiğimiz geometriye doğru kesme işlemini gerçekleştirecektir. Kesme alanı bölümünde, temiz ofset kısmında gireceğimiz değerlerle takımın seçtiğimiz geometriden itibaren ne kadar uzaklığa kadar kesme işlemi yapacağını, yan adım kısmında yatay paso değerini, takım yanı kısmında ise seçtiğimiz geometrinin seçiliş yönüne bağlı olarak seçeceğimiz sağ veya sol seçenekleri ile ya seçtiğimiz geometrinin içini veya seçtiğimiz geometrinin dışını işleriz. İlk kesme yönü bölümünde eğer geometriye paralel seçeneğini seçersek takım yolları geometriye paralel, eğer geometriye normal seçeneğini seçersek takım yolları seçtiğimiz geometri ile dik açı yapacak şekilde oluşturulacaktır. 3.3.7.1.3.3. Spiral

Spiral, iş parçasını merkezini ve açısını belirlediğimiz daire şeklinde takım yolları oluşturarak işleyen yarı-finiş işleme stratejisidir. Eğer yarı-finiş operasyonu seçeneği için spiral seçeneği seçilip bilgi ikonuna sol tıklanırsa ekrana yarı finiş spiral diyalog kutusu gelecektir.

97

Yarı finiş spiral diyalog kutusu

Yarı finiş spiral diyalog kutusunda, yol tipi bölümünde eğer doğrusal seçeneğini

seçersek takım iş parçasını merkezini belirlediğimiz dairenin merkezinden yarı çaplar oluşturarak merkez etrafında dönerek işleyecektir., eğer spiral seçeneğini seçersek seçtiğimiz merkezden itibaren spiral takım yolları, eğer dairesel seçeneğini seçersek seçtiğimiz merkezden itibaren dairesel takım yolları oluşturarak iş parçasını işleyecektir. Profil tipi bölümünde, işleyeceğimiz profilin şeklini seçeriz. Açı bölümünde eğer profil tipini yaylar olarak seçtiysek bu profilin başlangıç açısı ve bitiş açısı değerlerini gireriz. Radyus bölümünde, başlangıç kısmına takım işlemeye başlayacağı nokta olarak seçtiğimiz daire merkezine ne kadar uzaklıkta takımın iş parçasını işlemeye başlayacağını ve bitiş kısmında ise takımın kesme işlemini bu merkezden ne kadar uzaklıkta bitireceğini seçeriz. Spiral takım yolunun merkezine tıkla seçeneğine sol tıkladığımızda iş parçası açılacak ve iş parçası üzerinde spiral takım yolunun merkezinin oluşturulmasını istediğimiz yere sol tıklayarak bu merkezi belirleyeceğiz. 3.3.7.1.3.4. Dairesel Havuz

Dairesel havuz stratejisi üç eksen frezeleme yapmak için ilk önce çalışma alanı bölümünde çalışma alanını belirlemeliyiz. Strateji şu şekilde çalışmaktadır, ilk önce seçtiğimiz çalışma alanı iki boyutlu eksene taşınarak havuz stratejisi ile üzerinde takım yolları oluşturulmakta daha sonra oluşturulan bu takım yolları parçanın üç boyutlu şekli üzerine izdüşümü alınmaktadır. Yarı finiş stratejisi olarak dairesel havuz seçeneğini seçip bilgi ikonuna sol tıkladığımızda ekrana yarı finiş havuz diyalog kutusu gelecektir.

98

yarı finiş havuz stratejisi

Yarı finiş havuz stratejisi diyalog kutusunda, başlangıç noktası bölümünde eğer

iç taraf seçeneğini seçersek takım havuzu işlemeye havuzun orta noktasından başlayıp havuzu kenarlarına doğru, eğer dış taraf seçeneğini seçersek takım havuzu işlemeye havuzun kenarlarından başlayıp havuzun orta noktasına doğru havuzu işlayecektir. 3.3.7.1.3.5. Sabit Z

Sabit-Z stratejisi özellikle basamak şeklinde çapak veya arta malzeme kalan yüzeylerin yüksek kalitede işlenerek temizlenmesini sağlar. Yarı finiş stratejisi olarak sabit-z seçeneği seçilip bilgi ikonuna sol tıklandığında ekrana sabit-z diyalog kutusu gelecektir.

99

Sabit-z yarı finiş diyalog kutusu

Sabit-z yarı finiş diyalog kutusunda, sabit-z duvar işleme bölümünde iş

parçasının XY düzlemine dik doğrultusundaki yüzeylerin yani iş parçasının duvarlarının işlenmesi ile ilgili ayarlar yapılır. Burada eğer sabit aşağı adım seçeneğini seçersek ve aşağı adım kısmına değer girersek takım iş parçasının en üstünden başlayarak bizim girdiğimiz aşağı adım değerleri ile iş parçasının duvarlarını işlemeye başlayacaktır. Eğer değişken aşağı adım seçeneğini seçersek maksimum talaş yüksekliği, maksimum aşağı adım ve minimum aşağı adım değerlerini gireriz.Bu değerlere bağlı kalarak program aşağı adım değerlerini kendisi hesaplar. Eğer düzlemsel yüzeylerdeki kontürleri tanımla seçeneğini seçersek takım iş parçasının duvarlarını işlerken eğer düzlemsel bir yüzey iki aşağı adım arasında kalırsa program bu yüzeyi tanımlayarak otomatik olarak profiline uygun bir şekilde işleyecektir. Sabit-z duvar işleme bölümündeki diğer ayarlar daha önceki seçeneklerde anlatılan ayarlar ile aynı olduğu için tekrar anlatılmayacaktır. Sabit-z düzlem taban işleme bölümünde XY düzlemine paralel olan iş parçası yüzeylerinin yani iş parçasının yatay yüzeylerinin işlenmesi ile ilgili ayarlar yapılır. Eğer bu seçeneği seçersek iş parçasının yatay yüzeyleri program tarafından otomatik olarak tanımlanacaktır. Bu yüzeylerin işlenmesi 2/2.5 eksen frezelemedeki havuz işlemlerine benzer şekilde gerçekleştirilecektir. Bu bölümün ayarları 2./2.5 eksen

100

frezelemedeki havuz operasyonlarının ayarları ile aynı olduğundan tekrar anlatılmayacaktır. 3.3.7.1.3.6. Kalem Freze

İş parçasının ana yüzeyi ile iş parçasının geometrisi gereği olan bir çıkıntısının birleştiği yüzeyde diğer yarı-finiş operasyonları ile çapaklar tam alınamaz. Kalem freze stratejisi ile bu çıkıntı ile ana yüzeyin birleştiği kenarlar takip edilerek bu kenarlar boyunca kalan çapaklar ve arta kalan malzeme temizlenir. Kalem freze stratejisi iş parçasının köşelerini otomatik olarak bulan ve bu köşeleri işleyen bir algoritma kullanır.Yarı finiş stratejisi olarak kalem freze seçeneğini seçip bilgi ikonuna sol tıkladığımızda ekranda pencil milling diyalog kutusu görünecektir.

Pencil milling diyalog kutusu

Bitangenitial angle bölümünde, eğer kalem frezeleme işlemini uygulayacağımız köşenin açısı 180 dereceden küçükse bu açıyı köşe açısını 180 dereceye tamamlayan açı değerini gireriz. Yönü bölümünde, eğer standart seçeneğini seçersek takım köşenin başlangıç noktasından son noktasına kadar aynı yönde hareket eder, eğer yukarı seçeneğini seçersek takım köşenin başlangıç noktasından son noktasına kadar eğimlere göre yön değiştirerek köşeyi sadece yukarı doğru işler, eğer aşağı seçeneğini seçersek takım köşenin başlangıç noktasından son noktasına kadar eğimlere göre yön değiştirerek köşeyi aşağı doğru işler. Ofset bölümünde, yan adım kısmına yan paso değerini, yan adım sayısı kısmına ise kaç adet paso atılacağı değerlerini girin. 3.3.7.1.3.7. Sabit Adım

Adım stratejisi XY düzlemine paralel düzlemde sabit paso değerlerinde takım yolları oluşturur daha sonra bu takım yollarını üç boyutlu model üzerine uygular. Bu yöntem prizmatik parçalarda çok iyi sonuçlar verir ancak eğri yüzeylerde yüzeylerin eğriliğini hesaba katmadığı için çok iyi sonuçlar vermez. Sabit adım stratejisi ise yüzeylerin eğimli olup olmadığına bakmasızın çok iyi sonuçlar verir. Yarı finiş stratejisi olarak sabit adım seçeneğini seçip bilgi ikonuna sol tıkladığımızda ekrana sabit adım/yarı-finiş diyalog kutusu gelecektir.

101

sabit adım/ yarı-finiş diyalog kutusu

Tip bölümünde, eğer profil ofseti seçeneğini seçersek üç eksende profil frezeleme stratejisi ile frezeleme işlemi gerçekleştiririz. Geometri adı bölümünde takımın boyunca hareket edeceği profilin geometrisini seçeriz kesme alnı bölümünde, temiz ofset kısmına takımın işleyeceği profilin seçtiğimiz geometriden en uzak mesafesinin değerini, takım yanı kısmına ise takımın seçtiğimiz geometriye göre göreceli olarak yerini seçeriz. Eğer havuz seçeneğini seçersek üç eksende havuz frezeleme stratejisi ile frezeleme işlemi gerçekleştiririz. Tanımla ikonuna sol tıklayarak havuz geometrisini seçeriz. Diğe ayarların kullanımı daha önceki bölümlerde anlatıldığı gibidir. Eğer profil+ sınır seçeneğini seçersek, uçları açık olabilen iki profil geometrisi tanımlarız ve bu geometrilere arasında frezeleme işlemi gerçekleştiririz Eğer ruled yüzey seçeneğini seçersek, uçları açık olabilen iki geometri tanımlarız ve bu geometrilerin arasında frezeleme işlemi gerçekleştiririz.

102

3.3.7.1.4. Çalışma Alanı

Çalışma alanı komutu ile takımın iş parçasının sadece belli bölgelerinde takım yolları oluşturmasını diğer bölgelerinde takım yolları oluşturmasını engellemiş oluruz. Çalışma alanı ile üç eksen frezelemedeki kaba, yarı-finiş ve finiş operasyonlarında takımın çalışma alanını seçmiş oluruz.

çalışma alanı tanımlama

Çalışma alanındaki diyalog kutusundaki tanımla ikonuna sol tıkladığımızda ekrana çalışma alanı diyalog kutusu gelecektir.

Çalışma alanı diyalog kutusu

Burada çalışma alanı bölümünü seçersek etkin hale getirdikten sonra, eğer daha

önceden seçtiğimiz çalışma alanları varsa onları isim kısmının solundaki ok işaretine basarak açılan sekmeden daha önce oluşturulan çalışma alanlarını seçebilir veya tanımla ikonuna sol tıklayarak iş parçası üzerinde takımın çalışmasını istediğimiz alanın kenarlarını seçip kapalı bir geometri oluşturarak takımın bu alanda çalışmasını sağlayabiliriz. Çalışma alanındaki takım kısmında eğer içeride seçeneğini seçersek takım seçtiğimiz çalışma alanı sınırlarının çalışma alanına bakan kısmında kesme işlemine başlayacaktır, eğer dışarıda seçeneğini seçersek takım çalışma alanı sınırlarının dışarıya bakan kısmında kesme işlemine başlayıp içeri doğru kesecektir ve eğer ortada seçeneğini seçersek takım merkezi çalışma alanını sınırlayan kenarlarının üzerinde kesme işlemine başlayacaktır. Eğer Yüzey şartları bölümünü seçip etkin hale getirirsek. Takımın sadece girdiğimiz minimum açı ve maksimum açı değerleri arasındaki yüzeylerde takım yolları oluşturmasını sağlarız.

103

Eğer sadece arta kalan malzemeyi kes seçeneğini seçersek 3D model diyalog kutusunda daha önceden bir hedef model seçmiş olmamız gerekir. Program otomatik olarak seçilen hedef model ile son yapılan işlemden sonra ortaya çıkan modeli karşılaştırır ve sadece arta kalan malzeme bölgelerinde takımın çalışmasını sağlar. Eğer seçilen yüzeylerde çalış seçeneğini seçersek işlenecek yüzeyler kısmında tanımla ikonunu seçip sadece üzerinde takım yolları oluşturulacak yüzeyleri seçeriz, kontrol yüzeyleri kısmındaki tanımla ikonuna sol tıklayarak üzerinde üzerinde takım yolları oluşturulması engellenecek yüzeyleri seçeriz. 3.3.7.1.5. Takım Yolu-Tölerans SolidCAM’de takı yoları takıma ve frezeleme stratejisine bağlı olarak hesaplanıp oluşturulur. Bu yüzden seçeceğimiz takım yolu-tölerans seçeneği oluşturulacak takım yollarını etkiler.

Takım yolu-tölerans tanımlama

Burada, eğer takım seçeneğini seçersek takım yollarının doğruluğu takım çapına

ve gireceğimiz tölerans değerine bağlı olacaktır. Eğer yüzey seçeneğini seçersek oluşturulacak takım yollarının doğruluğu yüzey eğimine ve gireceğimiz tölerans değerine bağlı olacaktır. Eğer yan adım seçeneğini seçersek takım yollarının doğruluğu yan adım ve gireceğimiz tölerans değerine bağlı olacaktır. 3.3.7.1.6. Finiş

Takımın herhangi bir malzeme ofseti olmadan direkt olarak oluşturduğumuz parçanın yüzeyini işlediği finiş operasyonları ile ilgili ayarlamalar yapmamızı ve işleme stratejileri seçmemizi sağlar.

Finiş tanımlama

Kullanılışı ve işleme stratejileri yarı-finiş operasyonu ile aynı olduğu için finiş

operasyonunun kullanılışı ve işleme stratejileri tekrar anlatılmayacaktır.

104

3.4. Simülasyon Tornalama veya frezeleme işlemlerinde yaptığımız işlemlerin oluşturduğu takım yollarını parça üzerinde görmek, işlemlerden sonra hedef model ile elde edilen model arasında arta kalan malzeme farkını görmek veya takımın iş parçasını nasıl işlediğini görmek amacı ile simülasyon komuttu kullanılır. Simülasyon komutunu diyalog kutularında yaptığımız her işlemi kaydettikten sonra kullanabiliriz. Eğer sadece yaptığımız işlemi görmek istiyorsak diyalog kutusunun altındaki simülasyon ikonuna sol tıklanır veya diyalog kutusunda çıkılarak solidCAM manager’da işlem üzerine sağ tıklanarak açılan sekmeden simülasyon seçeneği seçilebilir. Eğer bir iş parçasına uygulanan bütün işlemleri aynı anda görmek istiyorsak solidCAM manager’da işler başlığı üzerine gidip sağ tıklayıp açılan sekmeden simülasyon seçeneğini seçersek o iş parçasına uygulanan bütün işlemleri simülasyonda görebiliriz. SolidCAM’de üzerinde operasyonlar gerçekleştirilen iş parçasının torna iş parçası veya freze iş parçası olmasına bağlı olarak açılan simülasyon diyalog kutusu farklılıklar gösterir. 3.4.1. Frezeleme işlemlerinin simülasyonu Frezeleme işlemlerinin simülasyonunu görmek için yukarıda anlattığımız şekilde simülasyon komutunu seçtiğimizde ekranda simülasyon diyalog kutusu görünür.

Simülasyon diyalog kutusu ( frezeleme )

Simülasyon Kontrolleri

Turbo modu : Takımın iş parçasını nasıl işlediğini göstermeksizin simülasyonu gerçekleştirir. İşlemin sonunda veya durdur ikonu seçildiğinde iş parçasının son hali görünür.

Oynat : Takımın iş parçasını nasıl işlediğini göstererek simülasyonu gerçekleştirir.

105

Durdur : Yürütülen simülasyon işlemini durdurur.

Tek adım : Takımın yaptığı hareketleri tek tek gösterir. Takımın bir sonraki hareketini görmek için üzerine sol tıklayın.

Tek iş modu : işler başlığı altındaki her operasyondan sonra simülasyon durur. Bir sonraki operasyona geçmek için üzerine tekrar sol tıklayın.

Çıkış : Simülasyondan çıkmamızı sağlar. 3.4.1.2. Simülayon Hızı Simülasyon hızını ayarlamamızı sağlar.

Simülasyon hızı ayarı

3.4.1.3. Simülasyon Verisi Eğer simülasyon diyalog kutusunda bilgiyi göster seçeneğini seçersek simülasyon verisi diyalog kutusu görünecektir. Simülasyon verisi diyalog kutusu takım konuma, iş parçasının CNC tezgahta işleme zamanını bize gösterir.

Simülasyon verisi diyalog kutusu

3.4.1.4. Takımı Göster Eğer takımı göster seçeneğini seçersek simülasyon sırasında ekranda takım görünür.

106

3.4.1.5Simülasyon Çeşitleri, 3.4.1.5.1. 2D Takım yollarını iki boyutlu olarak görmemizi sağlar. 3.4.1.5.2. Host CAD Simülasyon için yeni bir pencere açmayıp, işleme esnasında oluşana takım yolları direkt olarak solidworks’teki parça modeli üzerinde gösterilir. 3.4.1.5.3. 3D Simülasyon işlem başlangıcında tanımladığımız hedef model üzerinde gerçekleştirilir. İşleme esnasında oluşan takım yolları hedef model üzerinde gösterilir. 3.4.1.5.4. Makina Simülasyonu Makina simülasyonunu seçtiğimizde açılan pencerede, yaptığımız işlemlerin G kodlarının kaç satır tutuğunu ve her satırda takımın hangi hareketi yaptığını hedef model üzerinde oluşturulan takım yolları ile görebiliriz.

makina simülasyonu

3.4.1.5.5. Solid Verify Takımın stok modeli işleyerek hedef modeli oluşturmasını adım adım simüle eder. Eğer takım işlem sırasında iş parçasına çarpıyorsa bunu da bize belirtir. VerifyPlus Mantığı solidverify mantığı ile aynıdır. Yalnızca takımın işlediği yüzey ve alanlar farklı renklerde görünür. 3.4.1.5.6. Arta Kalan Malzeme Son yapılan işlemden sonra stok model ile hedef model arasında arta kalan malzemeyi görmemizi sağlar.