Επιχειρείν: Επιχείρηση και Επιχειρηματικότητα

Γ. Σταμπουλής Εισαγωγή στην Επιχειρηματικότητα

Διατμηματικό Πρόγραμμα Σπουδών στην Επιχειρηματικότητα και την Καινοτομία

2012-2013

Επιχειρηματικότητα

• Ποια η γνώμη σας; • Συνήθεις προδιαθέσεις;

– 3 θετικές συσχετίσεις; • Καινοτομία - Όραμα • Καταξίωση - επίτευξη • Ανάπτυξη

– 3 αρνητικές συσχετίσεις; • Κερδοσκοπία • Εκμετάλλευση • Εγωιστική – μυωπική συμπεριφορά

Επιχειρηματίας

• Συνήθη χαρακτηριστικά • Ιδανικά χαρακτηριστικά

Έννοιες

• Επιχειρηματικότητα – Νέα Επιχείρηση – Καινοτομία – Επιχειρηματίας – Επιχειρηματική δραστηριότητα – Επιχειρηματική ικανότητα

Επιχείρηση

• Τι είναι μία επιχείρηση; • Ποια τα ιδανικά χαρακτηριστικά;

Μόδα ή κοινωνική και οικονομική διεργασία;

• Στις ανθρώπινες κοινωνίες υπήρχε πάντα η επιδίωξη οργάνωσης των ατόμων σε κοινούς στόχους

• Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτό εμπεριείχε σχέσεις εκμετάλευσης ή/και αλλοτρίωσης – Συνδέονται απαραίτητα αυτά μεταξύ τους (επιχείρηση και

εκμετάλλευση);

• Στον καπιταλισμό η επιχειρηματικότητα και η καινοτομία έχουν κρίσιμο ρόλο τόσο στην ανάπτυξη όσο και στη γέννηση και την υπέρβαση των κρίσεων: βλ. Marx, Schumpeter – Το πιο γόνιμο σύστημα μέχρι σήμερα ...;

Το καθήκον της παιδείας

• Η κοινωνία της γνώσης και • Η εκπαίδευση της αμάθειας

ή • Κριτική σκέψη και καθήκον ανατροπής • Δεν αρκεί να εξηγήσουμε τον κόσμο,

πρέπει να τον αλλάξουμε

Η δική μας προσέγγιση

• η επιχειρηματικότητα δεν αφορά απλά – σε ένα σύνολο γνώσεων (ρητών ή άρρητων) – και ικανοτήτων σχετικών

• με την οικονομική δραστηριότητα και • την επιχειρηματική δράση.

– Αφορά κύρια σε νοοτροπία και κουλτούρα

Στόχοι του μαθήματος 1 1. Να συλλάβετε και να αποσαφηνίσετε μια ιδέα για ένα κερδοσκοπικό ή μη

κερδοσκοπικό οργανισμό, ώστε να την περιγράψετε σε μία παράγραφο

2. Να αναπτύξετε ένα σχέδιο για την ανάπτυξη της επιχειρηματικής ιδέας σας

3. Να αναπτύξετε ικανότητες έρευνας, διερεύνησης και αξιολόγησης

επιχειρηματικών ζητημάτων

4. Να δημιουργήσετε ένα απόθεμα κοινωνικών δικτύων και πρόσβασης σε

πόρους για την υλοποίηση της ιδέας σας

5. Να αναπτύξετε την ικανότητα αποτελεσματικής παρουσίας και απικοινωνίας

της ιδέας σας στους ομολόγους σας και σε πιθανούς επενδυτές

Στόχοι του μαθήματος 2 6. Να επισημάνετε τα δυνατά και αδύνατα σημεία στις ικανότητες και τις

γνώσεις σας να υλοποιήσετε την ιδέα και να αναπτύξετε στρατηγικές

θεραπείας των αδυναμιών και εκμετάλευσης των πλεονεκτημάτων

7. Να σχεδιάσετε την ανάπτυξη του επιχειρηματικου δικτύου σας

8. Να αποφασίσετε ανα θέλετε πραγματικά να επενδέσετε τον εαυτό σας σε

αυτή την επιχειρηματική ιδέα ή το κοινωνικό όραμα

9. Να απολαύσετε τη διαδικασία ενώ παράλληλα θα αναπτύξετε

– αυτοπεποίθηση στη λήψη αποφάσεων,

– στις επικοινωνιακές ικανότητές σας,

– στις διαπροσωπικές και ηγετικές ικανότητες,

– στην εμπιστοσύνη στον εαυτό σας ότι μπορείτε να ξεκινήσετε το δικό σας συλλογικό

εγχείρημα

Επιχειρηματικότητα • Η επιδίωξη παραγωγής αξίας μέσα από την

επίλυση προβλημάτων των πολιτών • «Έχω ένα όνειρο» - όραμα – το ΤΙ; • Ικανότητα που αναπτύσσεται, καλλιεργείται • Αφορά γνώση, γνωσιακή κουλτούρα, αξίες • Επιτυχίες αλλά και αποτυχίες • Συλλογική • Διεπιστημονική

Στοιχεία μιας επιχειρηματικής ιδέας

1. Μια πρόταση αξίας – Τί; • Η αξία-χρησιμότητα που απολαμβάνουν οι χρήστες-πελάτες από την

πrοσφερόμενη υπηρεσία ή προϊόν μείον το κόστος τους (όχι απλά την τιμή)

2. Μια πρόταση απόδοσης και βιωσιμότητας – Πώς; • Τα έσοδα που ο οργανισμός θα παράγει (νομιμοποιεί) με την

προσφορά του μείον το κόστος για την παραγωγή και παροχή του προϊόντος-υπηρεσίας

3. Μια πρόταση κινητοποίησης για συμμετοχή – Ποιοί και γιατί; • Τα θετικά κίνητρα και σκοποί που προτείνονται στους έχοντες

διακύβευμα να υποστηρίξουν, να συμμετάσχουν και να υλοποιήσουν το εγχείρημα

Άσκηση 1ου εργαστηρίου • Τοποθέτηση προϊόντος

• Θα σας δοθεί μια γενική κατηγορία προϊόντος

• Προσδιορίστε με όσο το δυνατό περισσότερη λεπτομέρεια μια μορφή προϊόντος που απευθύνεται σε μια συγκεκριμένη λύση προβλήματος, ομάδα ανθρώπων κλπ.

• Ποιά τα χαρακτηριστικά του προβλήματος;

• Ποιοί έχουν το πρόβλημα;

• Ποιες οι παράμετροι του προβλήματος; Ποιες αξιολογούνται οι πιο σημαντικές από τους χρήστες;

• Ποια χαρακτηριστικά του προϊόντος ικανοποιούν ποιές παραμέτρους του προβλήματος;

Η κριτική ικανότητα • Πρώτα ερωτήσεις μετά απαντήσεις 1. Αξιολόγηση του προβλήματος στο οποίο

δίνουμε λύση – Είναι πραγματικό πρόβλημα; – Για ποιούς; – Πόσο σημαντικό είναι (από την πλευρά τους);

• Σε ποιο αξιακό πλαίσιο; • Τι θυσίες απαιτεί η λύση και πως αξιολογούνται;

2. Αξιολόγηση των προϋποθέσεων της λύσης: • Ποιές είναι οι παραδοχές μας; • Είναι οι παραδοχές μας σωστές;

Στοιχεία που θα εκτιμηθούν • Στρατηγική αριθμητή όχι παρανομαστή

• Αξιόλογη πρόκληση – Επιχειρηματικές συλλήψεις που υπερέχουν σε σύκριση με τις ευκαιρίες και τις

προκλήσεις που θα προσέφερε η εργασία σε μια μεγάλη εταιρία ή οργανισμό.

– Μοντέλα που συμβάλλουν στο μετασχηματισμό κλάδων: Αλλαγή του χάρτη, των κανόνων του παιχνιδιού

– Όχι καφετέριες, τυροπιτάδικα κλπ.

• Φρέσκιες ματιές

• Μεγάλες προσδοκίες: δυναμισμός, εξωστρέφεια, μεγάλα όνειρα

• Διατμηματικότητα, ρόλοι

• Διάθεση προσωπικής εμπλοκής

Επιχειρηματικότητα & Καινοτομία • Η τεχνολογική καινοτομία είναι σημαντική αλλά δεν αποτελεί προϋπόθεση

• Συχνά οι πρωτοπόροι στην τεχνολογία βγαίνουν από το παιχνίδι: αυτοκίνητο, DOS, Windows, PC

• Συνήθως η καινοτομία αφορά και άλλες πλευρές: παραγωγή και αλυσίδα αξίας-εφοδιασμού, θεσμούς, μηχανισμούς, νέες αγορές, συνήθειες, νέες ανάγκες κλπ.

• Αν η καινοτομία αφορά στην (επιτυχή) εισαγωγή ενός νέου προϊόντος ή τεχνολογίας στον κοινωνικό και οικονομικό γίγνεσθαι,

• Η επιχειρηματικότητα αφορά στην οργάνωση των πόρων για την αξιοποίηση της καινοτομίας, τη διάχυση-υιοθέτησή της από κοινωνικές ομάδες ή δομές με αποδοτικό τρόπο, και στη βιωσιμότητα των οργανωσιακών δομών

Επιχειρηματική σκέψη-νοοτροπία • Τρόπος σκέψης για τον κλάδο που συλλαμβάνει τα οφέλη της αβεβαιότητας

που παράγεται από την τεχνολογική, κοινωνική και οικονομική εξέλιξη

• Η σφυρηλάτηση ευκαιριών από την αβεβαιότητα

• Διορατικότητα: τι φέρνει το μέλλον;

– Ποιές είναι οι πιθανές αιτίες-δυνάμεις-μηχανισμοί της αλλαγής;

– Ποιά τα πιθανά πεδία εφαρμογής;

– Ποιές οι κρίσιμες μάχες, από ποιούς και με τί στόχους;

– Ποιές οι πιθανές εστίες αντίστασης; Γιατί;

– Ποιές οι κρίσιμες (στρατηγικές) επιλογές των δρώντων;

Ερωτήματα για την υλοποίηση • Ποια η μοναδικότητα τους εγχειρήματος;

• Ποιό είναι το προϊόν;

• Η μορφή: οπτικά, αισθητικά, αισθητηριακά, λειτουργικά, οικονομικά;

• Πώς θα παρέχεται;

• Ποιές είναι η κύριες λειτουργικές παραδοχές; – Ποιό πρόβλημα σκοπεύει να λύσει; Ποιών; Πώς; Με τι κόστος; Είναι αποτελεσματική η λύση;

Είναι αποδοτική;

• Τι επίδραση θα έχει στους χρήστες-πελάτες, τους εργαζόμενους, τους επενδυτές, τους προμηθευτές, τους στρατηγικούς συμμάχους, την κοινωνία;

• Πώς θα πεισθούν;

• Πότε;

• Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του σχεδίου υλοποίησης; Υπάρχει άλλος τρόπος;

Τα στάδια ζωής της επιχείρησης: πόσο θα επιζήσουν;

Πηγή: www.entreplexity.ca

Η Eπιχειρηματική Ομάδα

Εισαγωγή στην Επιχειρηματικότητα Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Βόλος 2008

Η επιχειρηματική ομάδα

• 5+1 ρόλοι • Ο επιχειρηματίας • Οι «ακρογωνιαίοι λίθοι»

– Ο τεχνολόγος – Ο υλοποιητής – Ο πωλητής – Ο οικονόμος

• Ο μέντορας

Η δραστηριότητα του επιχειρηματία

• Λήψη αποφάσεων: τί, πότε, πόσο, πώς

• Ανάθεση, επίβλεψη, συντονισμός, διοίκηση

• Σχεδιασμός, παρακολούθηση, σύγκριση

• Εξωστρεφείς δραστηριότητες: παρακολούθηση τάσεων (αγορά, τεχνολογία κλπ.), ανταγωνισμού κ.ο.κ.

• Ηγεσία: έμπνευση της κοινότητας των μετεχόντων στο διακύβευμα, διανομή ρόλων, ενορχήστρωση, ευθυγράμμιση

Ποιος για επιχειρηματίας;

• Χρόνος: το πιο πολύτιμο αγαθό – Οικογενειακές και προσωπικές σχέσεις

• Ευθύνη: κοιμάσαι καλά; – Υγεία

• Εργατικότητα, δημιουργικότητα • Αφοσίωση, εμμονή, αισιόδοξος • Μεθοδικότητα, σχεδιασμός, προγραμματισμός, έλεγχος • Άνθρωπος ορχήστρα;

– Ανάθεση και διοίκηση – Επικοινωνία – Έμπνευση ασφάλειας και βεβαιότητας

• Πρόσβαση σε κεφάλαιο;

Τα πρέπει .. και τα αλλά • Αυτοπεποίθηση, αλλά όχι αλλαζόνας • Ικανότητα να εμπνέει και να ηγείται, χαρισματικότητα,

αλλά όχι εκμεταλλευτής • Ενεργητικότητα, αλλά όχι έλλειψη εστίασης • Εμμονή με το αντικείμενο, αλλά όχι αδιαφορία • Φιλοδοξία – θέληση να αλλάξει πράγματα • Βιάση, αλλά όχι ανυπομονησία και αδυναμία

ολοκλήρωσης των πράξεων και των σχεδίων • Ικανότητα να ακούει τους συνεργάτες, ιδιαίτερα όταν

εστιάζουν στη λεπτομέρεια

Μαθήματα από τους κατ’ έξη επιχειρηματίες

• Σταδιοδρομούν δημιουργώντας επιχειρήσεις

– Κεφαλαιοποιούν την αβεβαιότητα παρά την αποφεύγουν

– Απλοποιούν εκεί που οι άλλοι βλέπουν πολυπλοκότητα

– Επιδιώκουν τη μάθηση που προκύπτει από την ανάληψη υπολογισμένου ρίσκου

– Αναγνωρίζουν ότι όταν οι ευκαιρίες είναι φευγαλέες, κοστίζει περισσότερο να είσαι αργός παρά λάθος

– Βρίσκουν λύσεις που είναι «χονδρικά σωστές» παρά αναπτύσσουν μεθοδικά βέλτιστες αλλά αργές απαντήσεις

Mc Grath, Rita Gunther and MacMillan, Ian (2000) The Entrepreneurial Mindset: Strategies for Continuously Creating opportunity in an Age of Uncertainty, Harvard Business School Press, Boston MA

Χαρακτηριστικά του κατ’ έξη επιχειρηματία

• Αναζητούν με πάθος νέες ευκαιρίες. • Επιδιώκουν τις ευκαιρίες με εξαιρετική μεθοδικότητα:

– Δεν περιορίζονται στην επισήμανση των ευκαιριών, αλλά δρουν επ’ αυτών – Διατηρούν αρχείο ανεκμετάλευτων ευκαιριών – Επανεξετάζουν το αρχείο συχνά, αλλά αναλαμβάνουν δράση μόνο όταν

επιβάλλεται: επενδύουν όταν το πεδίο είναι ελκυστικό και οι συνθήκες ώριμες

• Επιδιώκουν μόνο τιςκαλύτερες ευκαιρίες και αποφεύγουν να κυνηγούν κάθε ευκαιρία.

– Περιορισμένο χαρτοφυλάκιο ευκαιριών σε διαφορετικά στάδια ανάπτυξης

• Εστιάζουν στην υλοποίηση, με ευελιξία και προσαρμοστικότητα. Υλοποιούν παρά αναλύουν μέχρι εξοντώσεως

• Εμπλέκουν τις ικανότητες όλων στο ευρύτερο περιβάλλον τους: – δημιουργούν και συντηρούν δίκτυα σχέσεων, – αποφεύγουν τις μοναχικές εξορμήσεις, – Αξιοποιούν τις ικανότητες και τους πόρους που οι άλλοι μπορούν να εισφέρουν

συμβάλλοντας στην υλοποίηση των στόχων και των άλλων.

Mc Grath, Rita Gunther and MacMillan, Ian (2000) The Entrepreneurial Mindset: Strategies for Continuously Creating opportunity in an Age of Uncertainty, Harvard Business School Press, Boston MA

Ηγεσία με επιχειρηματική νοοτροπία • Διαμόρφωση κλίματος • Ενορχήστρωση της διαδικασίας • Ηγεσία με άμεση εμπλοκή

Διαμόρφωση του επιχειρηματικού πλαισίου • Καθορισμός στόχου-πρόκλησης • Προσέλκυση της προσοχής των άλλων στο στόχο • Ο στόχος προτεραιότητα στην προσωπική ατζέντα

Καταγραφή αρχείου ευκαιριών • Ανασχεδιασμός • Αναδιαφοροποίηση • Ανατμηματοποίηση • Αναδιαμόρφωση • Οικοδόμηση επαναστατικών ικανοτήτων

Εστίαση στις καλύτερες ευκαιρίες • Καθορισμός επιπέδων και στόχων στα επίπεδα • Προσδιορισμός πραγματικών επιλογών • Οικοδόμηση χαρτοφυλακίου ευκαιριών προς επιδίωξη

Προσαρμοστική υλοποίηση • Προσδιορισμός στρατηγικών εισόδου και πιθανών ανταγωνιστικών αντιδράσεων • Δημιουργία σχεδίων με βάση την ανακάλυψη • Αξιολόγηση προόδου των εγχειρημάτων

Mc Grath, Rita Gunther and MacMillan, Ian (2000) The Entrepreneurial Mindset: Strategies for Continuously Creating opportunity in an Age of Uncertainty, Harvard Business School Press, Boston MA

Οι «ακρογωνιαίοι λίθοι»

• Στέρεοι γνώστες και επαγγελματίες • Παθιασμένοι • Προσωπικές ικανότητες: ευθύτητα,

ψυχραιμία, επικοινωνία, αναλυτική ικανότητα, συνθετική ικανότητα

• Εργατικότητα • Κουράγιο • Υλοποιητές (doers)

Δυναμικά στοιχεία

• Εφευρετικότητα: ανάλυση, σύνθεση, ανασύνθεση

• Όραμα: οι επιχειρηματίες δεν αγοράζουν ευκαιρίες, τις δημιουργούν – Δεν προβλέπουν το μέλλον το παράγουν

• Μεταδοτικότητα: ισχυρή αφήγηση

• Ανάπτυξη, εξέλιξη, βιωσιμότητα όχι επιβίωση

Μέντορας(-ες)

• Έμπειρο και ανώτερο στέλεχος – Στον κλάδο – Σε συναφείς κλάδους

• Καταλαβαίνει την ιδέα • Σας πάει • Τον πάτε

Πού θα τον βρούμε;

• Ρωτώντας! – Ανθρώπους του κλάδου – «σημαντικούς» ανθρώπους με γνωριμίες

(προέδρους, καθηγητές, τραπεζικούς) – συγγραφείς και αρθρογράφους

Κι αν;

• Θα μας δώσει σημασία; • Κι αν μας κλέψει την ιδέα; • Και τι θα του πούμε; • Γιατί να ασχοληθεί μαζί μας;

– Γιατί του αρέσει και τον καταξιώνει – Οικονομική αμοιβή μπορεί να δοθεί με τη

μορφή μιας αμοιβόμενης θέσης στο Δ.Σ.

Ενας καλός μέντορας αξίζει το βάρος του σε χρυσάφι

Μπορεί να κάνει τη διαφορά μεταξύ αποτυχίας και επιτυχίας

μιας ιδέας

Τι προσφέρει ένας μέντορας;

• Καλές συμβουλές • ... και ένα συνήγορο του διαβόλου • Δικτύωση – η σύστασή του ανοίγει πόρτες

– Για ειδικούς – Για κεφάλαιο – Για πελάτες και προμηθευτές