· 2 indice 1.- introdución e contestualización...

1

PROGRAMACIÓN

DEP. MÚSICA

Curso 2018-2019

IES ALEXANDRE BÓVEDA

2

INDICE

1.- Introdución e contestualización ………………………………………….................................4

2.- A AREA DE MÚSICA NA ESO

2.1.- Contribución da área de música á consecución das competencias clave ……...............6

2.2.- Orientacións metodolóxicas … … ………………………………………...............….........14

2.3.- Obxectivos xerais da area de música na ESO………………………..............................16

2.4.- Contidos xerais da área de música na ESO...................................................................18

2.5.- Música en 2º da ESO. Contidos ,Criterios de Avaliación, estándares e Escalas....20

2.5.1.- Contidos ………………………………………………………..………………...…20

2.5.2.- Criterios de avaliación, estándares de aprendizaje, Unidades Didácticas..…23

2.5.3.- Concreción das escalas de avaliación …………………………………...……...36

2.6.- Música en 3º da ESO ,Criterios de Avaliación, estándares e Escalas ….……..…..49

2.6.1.- Contidos ……………………………………………………………………..…...…49


2.6.3.- Concreción das escalas de avaliación……………………………………………63

2.7.- Música en 4º da ESO ,Criterios de Avaliación, estándares e Escalas....................71

2.7.1.- Contidos …………………………………………………………..……………...…71


2.7.3.- Concreción das escalas de avaliación……………………………………………83

2.8.- Criterios cualificación e instrumentos de avaliación na ESO …………………………....97

2.9.- Materiais curriculares ……………………………………..…...................................……..99

2.10.-Organización das actividades de seguemento, recuperación e avaliacións das materias

pendentes ……………………………………………………………….................................….100

2.11. - Atención á diversidade ………………………………...………….................................100

2.12.- Contribución desde a área ao plan lector do centro … ………….......................…….101

3.- ARTES ESCÉNICAS E DANZA 4º ESO.....................................................................103

3.1.- Contribución á consecución das competencias clave ……………………….....104

3.3.- Obxectivos ……………………..……………………………………………………106

3.4.- Contidos ………………………………………………….…………………………..107

3.5.- Criterios de avaliación, estándares de aprendizaje ……………….…………….109

3.6.- Orientacións metodolóxicas ……………………………………………………….111

3.7.- Procedementos e instrumentos da avaliación ………………………………...…114

3.8.- Criterios de cualificación ………………………………………………………...…114

3.9.- Materiais curriculares ……………………………………………………………….114

3.10.- Recuperación da materia suspensa …………………………………………….115

4.- LINGUAXE E PRÁCTICA MUSICAL 1º BACH ……………………........................….116



4.3.- Contidos …………………………………………………………………………...…120

4.4.- Criterios de avaliación, estándares de aprendizaje …………………………..…124

4.5.- Materiais e recursos didácticos ……………………………………………………128

3

4.6.- Criterios de calificación ………………………………………………………….....128

4.7.- Proxecto Lector …………………………………………………………………..…129

5.- ANÁLISE MUSICAL I E II 1º E 2º BACH ...................................................................130

5.1.- Introducción e contextualización ….……………………………………………….130


5.3.- Obxectivos ………………………………………………………………………… .133


5.5.- Contidos …………………………………………………………………………...…135

5.6.- Criterios de avaliación, estándares de aprendizaje …………………………..…137

5.7.- Secuenciación ……………………………………………………………………….138

5.8.- Instrumentos de avaliación ……………………………………………………...…138

5.9.- Medidas de atención á diversidade …………………………………………….…140

5.10.- Actividades de recuperación …………………………………………………….140

6.- HISTORIA DA MÚSICA E DA DANZA 2º BACH…………………..……….........……141

6.1.- Contribución á consecución das competencias clave ……………………….....142 6.2.- Obxectivos ………………………………………………………………………… .144 6.3.- Orientacións metodolóxicas ……………………………………………………….145 6.4.- Contidos …………………………………………………………………………...…146 6.5.- Criterios de avaliación ……………………………………………………………...149 6.6.- Estándares de aprendizaxe ……………………………………………………..…149 6.7.- Probas de avaliación …...................................................................................151 6.8.- Criterios de cualificación ………………………………………………………...…151 6.9.- Contidos mínimos e temporalización ……………………………………………..152 6.10.- Metodoloxía …………………………………………………………………..……153 6.11.- Materiais e recursos ……………………………………………………………....154

4

1.- INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN

O Departamento de música do IES Alexandre Bóveda imparte a materia de música aos

cursos de 2ºe 3º e 4º da ESO. En 4º da ESO imparte ademais como optativa a materia de

Artes escénicas e Danza. En primeiro da ESO este ano non se imparte como materia de

libre configuración un Taller de música xa que non foi elexido polo alumnado recén chegado.

Ao mesmo tempo imparte as optativas de Linguaxe e Práctica Musical a tres grupos de 1º

de Bacharelato e Análise Musical I no mesmo nivel e Historia da Música e a Danza e

Análise Musical II en 2º de Bacharelato dentro do Bacharelato de Artes.

Os membros do departamento son:

María Luisa Castaño: Imparte cuatro horas de música en 2º ESO e o resto do seu horario

pertence ao Departamento de Historia.

Africa: Música en los grupos de 2º ESO, 3º ESO A, C, D e Linguaxe e Práctica musical nun

grupo de 1º BAC.

Ángeles López Rielo: 3º da ESO B, E, e Historia da música e a danza no 2º BAC E.

Julen Cantabrana (Xefe de Departamento): Cous grupos de Linguaxe e Práctica Musical e

Análise Musical I en 1º BAC E, Análise Musical II en 2º BAC E e Artes escénicas e Danza en

dous grupos a alumnado de 4º ESO.

O Departamento dispón dunha aula de música dotada de cadea, ordenador e conexión á

internet, canón de vídeo e lousa dixital, piano e instrumental Orff.

Existe outra aula utilizada a tempo parcial aínda que con prioridade para o uso do

departamento dotada de ordenador con conexión a internet, canón de vídeo e piano.

5

A educación secundaria obrigatoria ten por finalidade lograr que o alumnado adquira os

elementos básicos da cultura, nomeadamente nos seus aspectos humanístico, artístico,

científico e tecnolóxico; desenvolver e consolidar neles/as hábitos de estudo e traballo;

preparalos/as para a súa incorporación a estudos posteriores e para a súa inserción laboral,

e formalos/as para o exercicio dos seus dereitos e das súas obrigas na vida como cidadáns

e cidadás.

A presente programación didáctica está fundamentada no Decreto 86/2015, do 25 de xuño,

polo que se establecen os currículos da educación secundaria obrigatoria e bacharelato na

Comunidade Autónoma de Galicia para o curso 2016-2017. Nela preténdese fixar as

estratexias que se desenvolverán para acadar os estándares de aprendizaxe avaliables

previstos na materia, así como a adquisición das competencias clave. Para garantir o

desenvolvemento de todo o alumnado, seguirase o principio da diversidade dos e das

estudantes e, en consecuencia, a atención será personalizada en función das necesidades

de cadaquén, de tal xeito que se habilitarán os mecanismos de reforzo cando se detecten

dificultades de aprendizaxe, sempre e cando as necesidades do centro e os recursos

persoais dos que dispomos o permitan. Prestarase unha atención especial á adquisición e

ao desenvolvemento das competencias clave, e fomentarase a correcta expresión oral e

escrita, e o uso das matemáticas. De acordo co disposto no artigo 24.6 da Lei orgánica

2/2006, do 3 de maio, a comprensión lectora, a expresión oral e escrita, a comunicación

audiovisual, as tecnoloxías da información e a comunicación, o emprendemento e a

educación cívica e constitucional traballaranse en todas as materias. Coa finalidade de

promover a comprensión de lectura e o uso da información, dedicarase un tempo á lectura

na práctica docente da materia. Promoverase a integración e o uso das tecnoloxías da

información e da comunicación na aula, como recurso metodolóxico eficaz para desenvolver

as tarefas de ensino e aprendizaxe. Deseñaranse actividades de aprendizaxe integradas

que lle permitan ao alumnado avanzar cara aos resultados de aprendizaxe de máis dunha

competencia ao mesmo tempo. Para isto, aproveitaranse as posibilidades que ofrecen as

metodoloxías de proxectos, así como os recursos e as actividades da biblioteca escolar.

.

6

2.- A AREA DE MÚSICA NA ESO

2.1 - CONTRIBUCIÓN DA ÁREA DE MÚSICA Á CONSECUCIÓN DAS

COMPETENCIAS CLAVE

Unha competencia é a forma en que as persoas logran mobilizar todos os seus recursos

persoais (cognitivos, afectivos, sociais, etc.) para lograr o éxito na resolución dunha tarefa,

de maneira que esa competencia só se adquire no proceso de resolución desa tarefa. O

grao de adquisición maniféstase nas accións, decisións e actitudes que cada un dos nosos

alumnos e alumnas emprende ante unha situación ou contexto específico. As competencias

clave son o conxunto de aprendizaxes consideradas actualmente imprescindibles e que

debe desenvolver un mozo ou unha moza ao finalizar o ensino obrigatorio para poder lograr

a súa realización persoal, exercer a cidadanía activa, incorporarse á vida adulta de xeito

satisfactorio e ser capaz de desenvolver unha aprendizaxe permanente ao longo da vida.

O Decreto 86/2015 de xuño, polo que se establece o currículo de Educación Secundaria na

Comunidade Autónoma de Galicia, expón as seguintes competencias clave :

1ª) Comunicación lingüística (CCL)

2ª) Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía

(CMCCT)

3ª) Competencia dixital (CD)

4ª) Aprender a aprender (CAA)

5ª) Competencias sociais e cívicas (CSC)

6ª) Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE)

7ª) Conciencia e expresións culturais (CCEC)

O clima da aula, o desenvolvemento de habilidades sociais, a integración das ferramentas

dixitais, o traballo cooperativo,o desenvolvemento da creatividade, a intelixencia

emocional,as relacións co contexto sociocultural do centro, aprender a aprender... son

elementos que deberemos ter en conta e ir integrando aos poucos no desenvolvemento dos

procesos de ensino-aprendizaxe na Aula de Música para lograr unha capacitación do noso

alumnado nas competencias clave.

1. Competencia en comunicación lingüística (CCL)

A comunicación é a habilidade para expresar e interpretar pensamentos, sentimentos e

feitos. Esta competencia fai referencia á utilización da linguaxe como instrumento de

comunicación oral e escrita, de comprensión e representación da realidade, de organización

de ideas, emocións e condutas.

Son numerosas as actividades que facemos na area de Música para que o alumnado

aprenda a expresarse oralmente e por escrito. Por exemplo, mediante a realización de

tarefas relacionadas coa comunicación lingüística, a adquisición e uso adecuado dun

vocabulario musical básico, valorando o enriquecemento que a linguaxe verbal achega á

música na expresión vocal e o canto, etc. A audición e a análise de diferentes exemplos de

música vocal ofrece ao alumnado a posibilidade de valorar criticamente o equilibrio e

7

desequilibrio que se produce entre texto e a música nos diferentes xéneros e estilos

musicais. A expresión axeitada das propias ideas en contextos comunicativos de análise, a

creación e interpretación, así como o traballo sobre a respiración, a dicción, a articulación e

a expresión axeitadas contribuien en grande medida á consecución desta competencia.

A linguaxe é o instrumento básico no Aula de Música porque se converte na base para

aprender a expor xuízos persoais, escoitar aos demais e dialogar.

Actividades, tarefas ou propostas de traballo vinculadas coa competencia en

comunicación lingüística:

-Traballar na Aula de Música aspectos relativos á fonética, entoación, acentos, pronuncia,

etc.

- A través da expresión vocal e o canto a música integra a linguaxe verbal e o musical, polo

que procuraremos valorar o enriquecemento que dita interacción xera.

- Fomentaremos a utilización correcta do vocabulario para comprender e saber comunicar

cuestións relacionadas coa música. Con iso, o alumnado poderá expresar e interpretar de

forma oral e escrita, pensamentos, emocións, vivencias e opinións persoais.

- Ler e comprender textos tanto en lingua galega como castelá (descricións e análises

musicais, indicacións dunha partitura, letras de cancións, etc.)

- A música expón o seu discurso a través de funcións formais semellantes ás que utiliza a

comunicación lingüística: introdución, exposición, desenvolvemento, recapitulación e

conclusión, polo que, analizando as composicións musicais podemos establecer

paralelismos entre o discurso musical e o discurso lingüístico.

- Formular e expresar os propios argumentos dun xeito convincente e adecuada ao

contexto. Usar a comunicación para resolver conflitos e realizar críticas con espírito

construtivo.

- Gozar escoitando

2. Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía. (CMCCT)

Consiste na habilidade para utilizar razoamentos matemáticos, producir e interpretar

distintos tipos de información sobre aspectos cuantitativos, espaciais da realidade, así como

a capacidade de utilizar datos e argumentacións matemáticas.

O desenvolvemento da competencia matemática na área de Música leva a integración de

elementos e razoamentos lóxicos nas actividades ou tarefas propostas na Aula de Música.

A través dos contidos referidos aos bloques de escoita e creación, a música incide na

utilización de modos de pensamento lóxico e espacial aplicados á identificación dos

elementos que interveñen na construción dunha obra musical (relacións entre altura de son

e a súa frecuencia, relacións interválicas, organización de sons a través de escalas

diatónicas, modal, tonal, dodecafónica; proporcións rítmicas e temporais, patróns de

diferente duración sonora, etc.). Existen correntes musicais do século XX que basean as

8

súas obras en conceptos e procedementos matemáticos ou físicos. Coa práctica e a

interpretación musical trabállanse contidos e procedementos baseados na representación

das ideas e intencións musicais mediante a notación musical (pentagrama, signos,

tablaturas, claves, notas e figuras, indicacións metronómicas, etc.) co que tamén

favorecemos que o noso alumnado adquira habilidades relacionadas coa competencia

matemática.

Actividades, tarefas ou propostas de traballo vinculadas coa competencia

matemática:

- A Música comparte coas matemáticas aspectos como a utilización de modos de

representación e de pensamento lóxico e espacial.

- Manexar os elementos matemáticos básicos en actividades propostas na Aula de Música.

Preténdese que o alumnado adquira a habilidade para pensar de forma lóxica utilizando e

aplicando modelos existentes ás tarefas propostas. Pór en práctica procesos de razoamento

que levan á obtención de información.

- Seleccionar as técnicas adecuadas para calcular, representar e interpretar a realidade a

partir da información dispoñible.

- Identificar situacións cotiás no Aula de Música que requiran a aplicación de estratexias de

resolución de problemas.

- Realización de actividades que exploren, descubran e utilicen correctamente as nosas

posibilidades expresivas. Incorporar a aplicación de conceptos científicos básicos para

coñecer o corpo humano.

- Habilidade para utilizar instrumentos musicais: curiosidade por comprender os

fundamentos científicos e tecnolóxicos vinculados á música.

- Respecto á verdade como base do pensamento matemático.

3.-Competencia que desenvolve o tratamento da información e a competencia dixital

(CD)

Esta competencia consiste en dispor de habilidades para buscar, procesar e comunicar

información e aprender a transformala en coñecemento. Para iso, o alumnado necesita

adquirir diferentes habilidades como, por exemplo:

-Ser capaz de buscar, seleccionar e tratar a información autonomamente e distintas fontes e

utilizando linguaxes específicas (textual, numérico, icónico, visual, gráfico e sonoro).

- Transformar a información en coñecemento mediante destrezas de razoamento para

organizala, relacionala, sintetizala e integrala nos seus propios esquemas de coñecemento

(aprendizaxe significativa)

9

- Utilizar as tecnoloxías da información e a comunicación para aprender.

- Facer uso habitual dos recursos tecnolóxicos dispoñibles.

Dende a nosa materia Música contribuímos a que o alumnado adquira esta competencia de

diversos xeitos: aprendendo o uso de diferentes recursos tecnolóxicos por exemplo, o

manexo de distintos formatos de audio, técnicas de tratamento e gravación de sons, así

como e a produción de mensaxes musicais, audiovisuais e multimedia.

Moitas das actividades propostas pretenden que o alumnado busque, obteña, analice e

comente audicións, vídeos e todo tipo de información musical dispoñibles a través da

Internet. Desta forma incídese en desenvolver a competencia dixital.

Actividades, tarefas ou propostas de traballo vinculadas co tratamento da información

e a competencia dixital

- Comprensión das principais aplicacións dun computador (procesador de texto, folla de

cálculo, base de datos, almacenamento e manexo de información) para traballar contidos do

noso área.

- Facer uso habitual de novas tecnoloxías musicais e das tecnoloxías da información e a

comunicación para informarse, aprender e gozar da música, con conciencia crítica e

xerando hábitos responsables en diferentes contextos (educativo, familiar e de lecer).

- Avaliar e seleccionar novas fontes de información relacionadas coa música: tomar

conciencia das oportunidades que ofrece o uso de Internet e as novas tecnoloxías da

comunicación (buscadores, blogs, correo electrónico, foros, etc.)

- Tomar conciencia da necesidade de respectar principios éticos no uso das tecnoloxías da

información e a comunicación.

- Analizar os nosos propios hábitos de consumo musical e o uso da tecnoloxía neles.

4.- Competencia para aprender a aprender (CAA)

Aprender a aprender supón dispor de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaz

de continuar aprendendo de xeito autónomo de acordo aos nosos propios obxectivos e

necesidades. Organizar e persistir na aprendizaxe, precisa de motivación e de confianza

para ser capaz de desenrolar aprendizaxes cada vez máis eficaces e complexos. A música

contribúe ao desenvolvemento de capacidades e destrezas fundamentais para a

aprendizaxe guiada e autónoma como a atención, a concentración e a memoria, á vez que

desenvolve o sentido da orde e da análise. Ao levar a cabo actividades de interpretación,

tanto individuais como en grupo, o alumnado vai tomando conciencia sobre as súas propias

capacidades, a utilización de distintas estratexias de aprendizaxe, a xestión e control eficaz

dos propios procesos de aprendizaxe e o desenvolvemento do sentido de responsabilidade.

O desenvolvemento do sentido da orde e da análise musical que se traballan en actividades

10

de audición inciden neste aspecto, xa que a Música contribúe a desenvolver capacidades

como a atención, a concentración e a memoria.

Esta competencia polo tanto ten dúas dimensións fundamentais:

- Ser conscientes das nosas capacidades, potencialidades e carencias (intelectuais,

emocionais e físicas). Saber que somos capaces de facer por nós mesmos e o que

podemos facer con axuda doutras persoas;

- Ter un sentimento positivo cara á nosa capacidade de aprender, que redunde na

motivación, a autoconfianza e o gusto por aprender.

Actividades, tarefas ou propostas de traballo vinculadas con esta competencia para

aprender a aprender:

- Habilidade para concentrarse durante períodos curtos e longos de tempo.

- Ser perseverante na aprendizaxe. Adquirir confianza en si mesmo. Exporse metas a curto,

medio e longo prazo. Administrar o esforzo. Adquirir responsabilidades e compromisos

persoais.

- Aplicar os novos coñecementos e capacidades a situacións parecidas e contextos

diversos.

- Resolver problemas, aceptar nosos os erros e aprender dos demais.

5.- Competencias sociais e cívicas (CSC)

Esta competencia fai posible comprender a realidade social na que vivimos. Na Aula de

Música o traballo colaborativo está presente en numerosas propostas de traballo mediante

as que estamos integrando coñecementos e habilidades que permiten ao alumnado

participar en actividades en grupo, elixir como comportarse en determinadas situacións e

responsabilizarse das eleccións e decisións adoptadas.

A Música contribúe á competencia social e cívica fomentando a participación en actividades

musicais relacionadas coa interpretación e a creación colectiva, expresando nelas ideas

propias, valorando as dos demais e coordinando as súas propias accións coas dos outros

integrantes do grupo para conseguir un resultado.

Moitas das actividades realizadas na Aula de Música inciden no coñecemento e a utilización

de sistemas democráticos, así como utilizar determinados criterios morais para tomar

decisións. Preténdese con eles que o alumnado traballe, colabore e axúdese, desenvolva a

capacidade de dialogo e de respecto á hora de realizar dun proxecto musical común.

Forma parte desta competencia tamén a adecuada percepción do espazo físico no que se

desenvolve a actividade humana, do que o son e a música forman parte. Por iso, recoñecer

e analizar criticamente a presenza que determinados sons (naturais ou non) teñen na nosa

contorna (paisaxe sonora) é fundamental para ser consciente da importante incidencia que

ten o son na nosa sociedade. Identificando e reflexionando sobre o exceso de son, sobre

cando e como o son convértese en ruído, sobre a contaminación sonora e sobre o nivel

11

sonoro que soportamos en determinados lugares de lecer, sobre o uso de música

indiscriminadamente son cuestións fundamentais que se abordarán desde o noso área.

Tamén capacitaremos ao noso alumnado nesta competencia grazas aos contidos referidos

ao coñecemento da voz e do corpo humano (oído, aparello fonador, respiratorio) como

medios de expresión e na necesidade de xerar en elas e eles hábitos saudables tanto físicos

como mentais. Así mesmo, supón a capacidade de ter en conta a dobre dimensión da saúde

(individual e colectiva) e mostrar actitudes de responsabilidade e respecto cara aos demais

e cara a un mesmo.

Actividades, tarefas ou propostas de traballo vinculadas coa competencia social e

cidadá

- Habilidade para traballar de forma cooperativa e flexible como parte dun equipo. Ser capaz

de crear confianza e empatía, aprender a negociar e ter boa disposición para chegar a

acordos.

- Ser conscientes da existencia de diferentes perspectivas para analizar a realidade.

Comprender a pluralidade de opinións, ser capaz de pórse no lugar do outro e comprender

puntos de vista diferentes ao noso. Valorar a diferenza e recoñecer a igualdade de dereitos

entre homes e mulleres.

-Aprender a convivir. Manexar habilidades sociais e saber resolver os conflitos de forma

dialogante, construtiva e pacífica.

- Comprender e practicar os valores das sociedades democráticas: democracia, liberdade,

igualdade, solidariedade, corresponsabilidade, participación, etc.

- Coñecemento e interiorización dos elementos que inciden na calidade de vida das persoas:

bo estado de saúde, hixiene e nutrición persoal. Sensibilizarnos coa necesidade de saúde,

tanto individual como colectiva.

- Analizar os nosos propios hábitos de consumo musical e o uso da tecnoloxía neles.

- Argumentar as consecuencias dun tipo de vida fronte a outro en relación co uso

responsable dos recursos naturais, o coidado do medio ambiente, os bos hábitos de

consumo, a protección da saúde, etc.

-Tomar decisións sobre o mundo físico e sobre a influencia da actividade humana no medio

ambiente.

6. Competencia de autonomía , iniciativa persoal e espírito emprendedor. (CSIEE)

Esta competencia fai referencia á adquisición da conciencia e dos valores e actitudes que

cada un temos. Supón transformar as ideas en accións, é dicir, adquirir a capacidade de

planificar e levar a cabo proxectos. A responsabilidade, a perseveranza, o coñecemento de

si mesmo, a autoestima, a creatividade, a autocrítica, a capacidade de elixir, de calcular e

12

asumir riscos, de afrontar os problemas e de aprender dos erros son importantes á hora de

valorar o grao de adquisición que o alumnado ten desta competencia.

Tanto a interpretación musical como a composición son actividades que, para obter os

resultados desexados, requiren unha planificación previa e de toma de decisións persoais e

en grupo. Tamén permiten desenvolver capacidades como a perseveranza, a

responsabilidade, a autocrítica e a autoestima, xa que moitas das actividades musicais

propostas no Aula de Música desenvolven habilidades sociais como a empatía, que axudan

ao noso alumnado a traballar de forma cooperativa e flexible, con creatividade, confianza e

sentido crítico.

Actividades, tarefas ou propostas de traballo vinculadas con esta competencia de

autonomía e iniciativa persoal:

- Afrontar problemas que poidan xurdir, buscar solucións creativas e aprender dos erros

cometidos nas actividades de traballo propostas.

- Coñecerse a si mesmo ou a si mesma: as nosas capacidades, debilidades, fortalezas,

aprender a controlar as nosas emocións.

- Desenvolver plans persoais, aprender a adecuar os nosos proxectos coas nosas

capacidades, aprender a manter a motivación persoal, ser autocrítico e ter autoestima.

- Organizar tempos e tarefas, saber dialogar e negociar, ser flexible e valorar as ideas ou

formulacións dos demais, traballar cooperativamente, ter confianza en si mesmo.

- Autoavaliarse, extraer conclusións, reelaborar os plans iniciais, valorar posibilidades de

mellora, tomar decisións e ter unha actitude positiva ao cambio.

6. Competencia para a conciencia cultura e artística (CCEC)

Mediante a aprendizaxe da Música na ESO incídese de forma moi directa na adquisición da

competencia cultural e artística. A materia de Música “Fomenta a capacidade de apreciar,

comprender e valorar diferentes manifestacións culturais e musicais, a través de

experiencias perceptivas e expresivas.”

Apreciar o feito musical como parte da cultura leva implícito dispor de habilidades

perceptivas, sensibilidade e sentido estético para poder comprender, valorar e ser capaz de

emocionarse e gozar a música. A nosa materia favorece a adquisición deste tipo de

habilidades. Moitos dos contidos relacionados con escoita, interpretación, creación e

contextos musicais inciden na adquisición da capacitación cultural e artística.

Mediante a audición, a interpretación e o coñecemento de músicas de diferentes culturas,

épocas e estilos, estamos desenvolvendo no noso alumnado unha actitude de respecto e

aprecio á creatividade implícita na expresión de ideas, experiencias ou sentimentos a través

da música. Iso implica tamén pór en xogo a iniciativa, a imaxinación e a creatividade propia,

posto que comporta reelaborar ideas e sentimentos propios e alleos así como habilidades de

pensamento diverxente e converxente. Tamén posibilita ofrecer elementos para a

13

elaboración de xuízos fundamentados no respecto das manifestacións musicais distintas,

establecendo conexións con outras linguaxes artísticas e con contextos sociais e históricos

diferentes.

Ser capaz de comprender a música enriquece persoalmente ao noso alumnado e, ademais,

capacítalle cara a unha mellor valoración desta manifestación artística do ser humano.

Actividades, tarefas ou propostas de traballo vinculadas coa competencia cultural e

artística:

- Exercitarse na habilidade, actitude e sensibilidade que permita interpretar e escoitar

manifestacións musicais de diferente culturas, épocas e estilos. Tomar conciencia da

diversidade cultural e artística galega e europea.

-Comprender a evolución do pensamento e do gusto musical así como da importancia dos

factores estéticos que inflúen na vida cotiá.

- Apreciar a creatividade implícita na expresión de ideas a través de diferentes composicións

musicais. Utilizar a música como fonte de enriquecemento e goce. Empregar os nosos

recursos para realizar creacións propias e a realización de actividades musicais en grupo.

- Considerar a música como parte do noso patrimonio cultural: coñecer as principais obras

musicais incluíndo a música popular como testemuño da nosa historia, xa que, a través do

coñecemento da nosa realidade cultural será posible desenvolver un achegamento ás

culturas musicais doutros pobos.

- Interese e iniciativa por participar na vida cultural do noso centro e a nosa comunidade.

- Desenvolver unha actitude aberta á diversidade da expresión musical.

14

2.2.-ORIENTACIÓNS METODOLÓXICAS EN REFERENCIA Á

CONSECUCIÓN DAS COMPETENCIAS

A introdución das competencias clave no Sistema Educativo trae consigo unha serie de

cambios. Devanditos cambios afectan particularmente ao proceso de ensino-aprendizaxe, e

máis concretamente á metodoloxía. Toda competencia está vinculada á realización dunha

tarefa, de modo que o alumnado unicamente adquire as competencias no proceso de

resolución de determinadas tarefas, actividades ou experiencias educativas. O éxito da

incorporación das competencias ao currículo de Música dependerá, xa que logo, do acerto

na selección de experiencias educativas (tarefas, actividades de ensino-aprendizaxe) que

contribúan ao desenvolvemento das diferentes competencias clave.

Dende esta perspectiva podemos establecer algunhas orientacións metodolóxicas que nos

poden orientar o proceso de ensino-aprendizaxe para o desenvolvemento das competencias

clave por parte do noso alumnado. A continuación, faremos un percorrido polas diferentes

competencias intentando reflexionar sobre posibles tarefas que relacionan as competencias

clave coas actividades que habitualmente realizamos no aula de Música.

1. Priorizar a aplicación do coñecemento fronte á aprendizaxe memorístico.

Fomentaremos que o noso alumnado desenvolva un pensamento crítico se procuramos que

relacione coñecementos novos cos que xa sabe. Para iso, necesitamos, por exemplo,

relacionar os contidos de Música coas diferentes áreas e materias que se imparten no noso

centro; adaptar os novos contidos ás súas propias necesidades e converter as novas ideas

en acción mediante a súa aplicación ou concreción en novas tarefas.

2. Propor situacións de aprendizaxe variadas.

Con iso desenvolveremos o funcionamento cognitivo global do alumnado (recoñecer,

analizar, discriminar auditivamente, aplicar, revolver, establecer semellanzas e diferenzas,

identificar ...) e non unicamente algunhas destrezas.

3. Contextualizar os novos contidos coa realidade.

O desenvolvemento dos obxectivos e os contidos debe traballarse a través de metodoloxías

que os conecten coa realidade do alumnado. Temos que conseguir que o alumnado cre as

súas propias redes de coñecemento (que a aprendizaxe teña un sentido, que lle sexa

significativo) e que se adecúe ás súas necesidades, ao seu contexto, aos seus gustos

musicais, intereses e á súa motivación. Para iso temos que ser receptivos aos puntos de

vista do alumnado en canto a temas, propostas, etc.

4. Potenciar a autonomía do alumnado mediante estratexias metodolóxicas diferentes.

Teñen que aprender a tomar decisións, a ser autónomos, a adquirir responsabilidades na

súa propia aprendizaxe coas axudas que sexan necesarias en cada caso. Para iso, é

necesario utilizar actividades, tarefas e situacións variadas. Os contidos xa non se

transmiten unicamente a través do profesor ou a profesora (modelo transitivo) senón que

15

temos que atopar novas situacións de aprendizaxe: elaborar proxectos, resolver problemas

cotiáns, investigar … A figura do profesorado refórzase agora como procurador, guía,

estímulo das actividades de ensino-aprendizaxes.

5. Potenciar a lectura e o tratamento da información como estratexia de aprendizaxe.

É fundamental que o noso alumnado lea, compare, contraste información, relacione de

forma crítica con outras informacións procedentes de fontes diferentes. Deste xeito estamos

formando persoas autónomas, capaces de construír a súa propia aprendizaxe.

6. Fomentar o coñecemento que ten o alumnado sobre a súa propia aprendizaxe:

aprende a aprender.

Que sexa capaz de marcarse os seus propios obxectivos, que coñeza as características da

súa propia aprendizaxe, que aprenda a organizarse, planificar o seu traballo persoal, que se

expoña interrogantes, que recoñeza as súas fortalezas e as súas debilidades, que busque

novas solucións con creatividade, que avalíe os seus propios resultados e o seu propio

proceso de aprendizaxe (autoavaliarse).

7. Potenciar o traballo colaborativo na Aula de Música.

Os agrupamentos xogan un papel moi importante no nosa área. O alumnado aprende a

desenvolver diferentes capacidades en función do tipo de agrupamento no que se atope. Xa

que logo, é necesario que utilicemos diferentes organización física do aula en función da

tarefa e do tipo de agrupamento (traballos individuais, por parellas, pequenos grupos,

asemblea). É interesante así mesmo, contar con referencias heteroxéneas para valorar aos

demais e aprender deles e delas e das solucións que han atopados os membros doutros

grupos para un mesmo problema.

8. Buscar, seleccionar e elaborar materiais curriculares diversos.

O libro de texto non debe constituír o único recurso didáctico no Aula de Música. Temos que

procurar o uso dunha variedade de materiais e recursos, por exemplo o uso de bibliotecas

(do aula, do centro, da contorna, virtuais) e das Tecnoloxías da Información e a

Comunicación no proceso de ensino-aprendizaxe.

9. Diversificar as situacións e os instrumentos de avaliación.

No proceso de avaliación da Música temos que ter en conta a pouca relevancia das probas

e instrumentos que avalían só coñecementos. Por iso é fundamental que diversifiquemos as

técnicas, situacións e instrumentos de avaliación considerando entre outros, os seguintes:

-a observación directa do alumnado tanto no traballo individual, en parellas, en pequeno

grupo ou en asemblea;

-analizar o traballo persoal que o alumnado realiza no seu caderno (actividades de clase,

comentarios de audicións, anotacións);

-valorar a súa participación nas actividades na Aula de Música (interpretativas, creativas, as

súas opinións en debates, colaboración, actitude e predisposición);

-realización de tarefas (en clase, en casa, noutros contextos);

-probas orais e escritas (que inclúan non só aspectos conceptuais senón tamén

relacionados cos valores e actitudes, cos procedementos e habilidades).

16

2.3.- OBXECTIVOS XERAIS DA AREA DE MÚSICA NA ESO

A ensinanza da música nesta etapa terá como obxectivo o desenvolvemento

das seguintes capacidades:

• Utilizar a voz, o corpo, obxectos, instrumentos e dispositivos electrónicos para expresar

ideas e sentimentos, enriquecendo as propias posibilidades de comunicación e respectando

outras formas distintas de expresión.

• Desenvolver e aplicar diversas habilidades e técnicas que posibiliten a creación, a

interpretación vocal e a instrumental, o movemento e a danza, tanto de forma individual

como en grupo.

• Escoitar unha ampla variedade de obras, de distintos estilos, xéneros, tendencias e

culturas musicais, apreciando o seu valor como fonte de coñecemento, enriquecemento

intercultural e gozo persoal, interesándose por ampliar e diversificar as preferencias

musicais propias.

• Recoñecer as características de diferentes obras musicais como exemplos da creación

artística e do patrimonio cultural, recoñecendo as súas intencións e funcións e aplicando a

terminoloxía apropiada para describilas e valoralas criticamente.

• Utilizar de forma autónoma diversas fontes de información -medios audiovisuais, internet,

textos, partituras e outros recursos gráficos para o coñecemento e gozo da música.

• Coñecer e utilizar diferentes medios audiovisuais e tecnoloxías da información e da

comunicación como recursos para a produción musical, valorando a súa contribución ás

distintas actividades musicais e a aprendizaxe autónoma da música.

• Participar na organización e realización de actividades musicais desenvolvidas nos

diferentes contextos, con respecto e disposición para superar estereotipos e prexuízos,

tomando conciencia, como membro dun grupo, do enriquecemento que se produce coas

contribucións dos demais.

• Comprender e valorar as relacións entre a linguaxe musical e outras linguaxes e ámbitos

de coñecemento, así como a función e o significado da música en diferentes producións

artísticas e audiovisuais e nos medios de comunicación.

• Elaborar xuízos e criterios persoais, mediante unha análise crítica dos diferentes usos

sociais da música, sexa cal sexa a súa orixe, aplicándoos con autonomía e iniciativa a

situacións cotiás e valorando a contribución que a música pode facer á vida persoal e a da

comunidade.

• Valorar o silencio e o son como fenómenos naturais e como elementos musicais, tomando

conciencia da súa función como parte integral do ambiente e utilizando coñecementos da

ecoloxía acústica para aproximarse a paisaxes sonoras de diferentes épocas e espazos

para combater a polución sonora.

Estos obsectivos contribuirán á obtención dos obxectivos da etapa. No DOG 29/06/2015

desarrolla os obxectivos da Educación Secundaria Obrigatoria:

A educación secundaria obrigatoria contribuirá a desenvolver nos alumnos e nas alumnas as

capacidades que lles permitan:

a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no

respecto ás demais persoas, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as

persoas e os grupos, exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e a igualdade

17

de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade

plural, e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática.

b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo,

como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como

medio de desenvolvemento persoal.

c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre

eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra

condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan

discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra

a muller.

d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas

súas relacións coas demais persoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera

tipo e os comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos.

e) Desenvolver destrezas clave na utilización das fontes de información, para adquirir novos

coñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo das

tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación.

f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias,

así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos do

coñecemento e da experiencia.

g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido

crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar

decisións e asumir responsabilidades.

h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na

lingua castelá, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e no

estudo da literatura.

i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada.

l) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das

outras persoas, así como o patrimonio artístico e cultural. Coñecer mulleres e homes que

realizaran achegas importantes á cultura e á sociedade galega, ou a outras culturas do

mundo.

m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as

diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais, e incorporar a educación física

e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social.

ñ)Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar

criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres

vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súa conservación e á súa mellora.

n) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artísticas,

utilizando diversos medios de expresión e representación.

ñ) Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e

artístico de Galicia, participar na súa conservación e na súa mellora, e respectar a

diversidade lingüística e cultural como dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo

actitudes de interese e respecto cara ao exercicio deste dereito.

o) Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental

para o mantemento da identidade de Galicia, e como medio de relación interpersoal e

expresión de riqueza cultural nun contexto plurilingüe, que permite a comunicación con

outras linguas, en especial coas pertencentes á comunidade lusófona.

18

2.4.- CONTIDOS XERAIS DA ÁREA DE MÚSICA.

Bloque 1. Escoita.

• Utilización dos recursos necesarios para a comprensión da música escoitada.

• Elementos que interveñen na construción dunha obra musical:

melodía, ritmo, harmonía, timbre, textura, forma, tempo, dinámica, etc.

• Identificación dos elementos da música e das súas características na audición e na análise

de obras musicais.

• Clasificación e discriminación auditiva dos diferentes tipos de voces e instrumentos e das

distintas agrupacións vocais e instrumentais.

• Audición, análise elemental e apreciación crítica de obras vocais e instrumentais de

distintos estilos, xéneros, tendencias e culturas musicais,

incluíndo as interpretacións e composicións realizadas na aula. Interese por

coñecer músicas de distintas características e por ampliar as propias preferencias

musicais.

• A música en vivo: concertos e outras manifestacións musicais, da

propia cultura musical e doutras. Interese por desenvolver hábitos positivos

e de respecto aos demais durante a escoita.

• Aplicación de estratexias de atención, audición interior, memoria

comprensiva e anticipación durante a interpretación e creación musical.

• Valoración da audición como forma de comunicación e como

fonte de coñecemento e enriquecemento intercultural.

Bloque 2. Interpretación.

• As características da voz e da palabra como medios de expresión

musical. Habilidades técnicas e interpretativas, exploración e

descubrimento das posibilidades da voz como medio de expresión musical.

• Os instrumentos e o corpo como medios de expresión musical:

características xenéricas e formais.

• Agrupacións vocais e instrumentais na música de diferentes xéneros,

estilos e culturas. A interpretación individual e en grupo.

• Práctica de pezas musicais aprendidas a través da memorización e da lectura de

partituras.

• As grafías e outras formas de notación musical, convencionais e propias, empregadas

como expresión musical.

• Experimentación e práctica das distintas técnicas do movemento e da danza, expresión

dos contidos musicais a través do corpo e do movemento e a interpretación dun repertorio

variado de danzas.

• Coñecemento e emprego das tecnoloxías da información na interpretación

e gravación de pezas musicais.

• Práctica da relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia e a entoación.

• Exploración das posibilidades de diversas fontes sonoras e práctica de habilidades

técnicas para a interpretación.

• Práctica das pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao director/a e aos/ás e

outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto.

• Aceptación e cumprimento das normas que rexen a interpretación en grupo e a aportación

das ideas musicais que contribúan ao perfeccionamento da tarefa común.

19

• Aceptación e predisposición para mellorar as capacidades técnicas e interpretativas

propias e respecto ante outras formas de expresión.

Bloque 3. Creación.

• A improvisación, a elaboración de arranxos e a composición como recursos para a

creación musical en todas as súas vertentes; elaboración de arranxos de cancións e pezas

instrumentais, con acompañamentos sinxelos e a selección de distintos tipos de

organización musical.

• Composición individual ou en grupo de cancións e pezas instrumentais

para distintas agrupacións a partir da combinación de elementos e recursos presenta dos no

contexto das diferentes actividades que se realizan na aula.

• Sonorización de representacións dramáticas, actividades de expresión

corporal e danza e imaxes fixas e en movemento na realización de producións audiovisuais.

• Fomento da sensibilidade estética, desenvolvida a través da comprensión

e interiorización da música.

• Emprego e coñecemento dos recursos necesarios para a conservación e a difusión das

creacións musicais propias e alleas.

• Utilización das tecnoloxías da información nos procesos de creación musical.

Bloque 4. Contextos musicais.

• Recoñecemento e localización nas coordenadas espacio-temporais das manifestacións

musicais máis significativas do patrimonio musical galego, occidental e doutras culturas.

• A pluralidade de estilos na música actual. Características culturais,

artísticas e formais.

• A música ao servizo doutras linguaxes; corporal, teatral, cinematográfica,

radiofónica ou publicitaria. Análise da música empregada en diferentes tipos de

espectáculos e producións audiovisuais.

• Utilización de diversas fontes de información para indagar sobre instrumentos,

compositores e compositoras, concertos e producións musicais en vivo e gravadas, tanto do

patrimonio galego como da música occidental en xeral e doutras culturas.

• O son e a música nos medios audiovisuais e nas tecnoloxías da información e a

comunicación. Valoración dos recursos tecnolóxicos como instrumentos para o

coñecemento e gozo da música.

• Sensibilización e actitude crítica ante o consumo indiscriminado de música e a

contaminación sonora.

20

2.5.- MÚSICA 2º ESO

2.5.1.- CONTIDOS 2º ESO

Bloque 1. Interpretación e creación

1.1. Parámetros do son. Elementos básicos da linguaxe musical

1.2. Características da voz e da palabra como medios de expresión musical. Habilidades

técnicas e interpretativas, exploración e descuberta das posibilidades da voz como medio de

expresión musical.

1.3. Instrumentos e corpo como medios de expresión musical: características xenéricas e

formais.

1.4. Agrupacións vocais e instrumentais na música de diferentes xéneros, estilos e culturas.

Interpretación individual e en grupo.

1.5. Práctica da relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia e a entoación.

1.6. Fomento da sensibilidade estética, desenvolvida a través da comprensión e a

interiorización da música.

1.7. Grafías e outras formas de notación musical, convencionais e propias, empregadas

como expresión musical.

1.8. Exploración das posibilidades de diversas fontes sonoras e práctica de habilidades


1.9. Experimentación e práctica das técnicas do movemento e da danza, expresión dos

contidos musicais a través do corpo e do movemento, e a interpretación dun repertorio

variado de danzas.

1.10. Práctica das pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e

aos/ás demais intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto.

1.11. Aceptación e cumprimento das normas que rexen a interpretación en grupo e a achega


1.12. Aceptación e predisposición para mellorar as capacidades técnicas e interpretativas

propias, e respecto ante outras formas de expresión.

1.13. Improvisación, elaboración de arranxos e composición como recursos para a creación

musical en todas as súas vertentes; elaboración de arranxos de cancións e pezas

instrumentais, con acompañamentos sinxelos e selección de distintos tipos de organización

musical.

21

1.14. Composición individual ou en grupo de cancións e pezas instrumentais para distintas

agrupacións, a partir da combinación de elementos e recursos presentados no contexto das

actividades que se realizan na aula.

1.15. Práctica de pezas musicais aprendidas a través da memorización e da lectura de

partituras.

1.16. Sonorización de representacións dramáticas, actividades de expresión corporal, e

danza e imaxes fixas e en movemento na realización de producións audiovisuais.

Bloque 2. Escoita

2.1. Utilización dos recursos necesarios para a comprensión da música escoitada.

2.2. Identificación dos elementos da música e das súas características na audición e na

análise de obras musicais.

2.3. Clasificación e discriminación auditiva dos tipos de voces e instrumentos, e das

agrupacións vocais e instrumentais.

2.4. Elementos que interveñen na construción dunha obra musical: melodía, ritmo,

harmonía, timbre, textura, forma, tempo, dinámica, etc.

2.5. Interese por desenvolver hábitos positivos e de respecto ás demais persoas durante a

escoita.

2.6. Audición, análise elemental e apreciación crítica de obras vocais e instrumentais de

distintos estilos, xéneros, tendencias e culturas musicais, incluíndo as interpretacións e

composicións realizadas na aula. Investigación de músicas de distintas características para

ampliar as propias preferencias musicais.

2.7. Sensibilización e actitude crítica ante o consumo indiscriminado de música e a


Bloque 3. Contextos musicais e culturais

3.1. A música ao servizo doutras linguaxes: corporal, teatral, cinematográfica, radiofónica ou

publicitaria.

3.2. Análise da música empregada en diferentes tipos de espectáculos e producións

audiovisuais.

3.3. Pluralidade de estilos na música actual: características culturais, artísticas e formais.

3.4. Emprego e coñecemento dos recursos necesarios para a conservación e a difusión das


22

3.5. Utilización de diversas fontes de información para indagar sobre instrumentos,

compositores/as, concertos e producións musicais en vivo e gravadas, tanto do patrimonio

galego como da música occidental en xeral e doutras culturas.

3.6. Recollida de información, valoración e exposición do feito musical e as súas opinións.

3.7. Música actual: novas tendencias; concertos en directo.

Bloque 4. Música e tecnoloxías

4.1. Utilización de dispositivos electrónicos, recursos da internet e software musical de

distintas características para o adestramento auditivo, a escoita, a interpretación e a

creación musical.

4.2. Aplicación de técnicas de gravación analóxica e dixital, para rexistrar as creacións

propias, as interpretacións realizadas no contexto da aula e outras mensaxes musicais.

4.3. Utilización das tecnoloxías da información nos procesos de creación musical.

4.4. Coñecemento e emprego das tecnoloxías da información na interpretación e gravación

de pezas musicais.

4.5. Emprego e coñecemento dos recursos necesarios para a conservación e a difusión das


4.6. O son e a música nos medios audiovisuais e nas tecnoloxías da información e da


coñecemento da música e a satisfacción con ela.

23

2.5.2.- CRITERIOS DE AVALIACIÓN E ESTÁNDARES DE

APRENDIZAXE

A continuación presentamos a relación de estándares de aprendizaxe de cada bloque relacioados coas competencias clave:

Bloque 1(MUB1). Interpretación e creación Bloque 2(MUB2). Escoita Bloque 3(MUB3). Contextos musicais e culturais Bloque 4(MUB4). Música e tecnoloxías


1.1. Recoñecer os parámetros do son e os elementos

básicos da linguaxe musical, utilizando unha linguaxe

técnica apropiada e aplicándoos a través da lectura ou a

audición e a interpretación de pequenas obras ou

fragmentos musicais.

1.1.1. Recoñece os parámetros do son e os

elementos básicos da linguaxe musical, utilizando

unha linguaxe técnica apropiada. (CCEC, CCL)

1.1.2. Recoñece e aplica os ritmos e os compases

a través da lectura ou a audición de pequenas obras ou

fragmentos musicais. (CCEC, CMCCT)

1.1.3. Identifica e transcribe ditados de patróns

rítmicos e melódicos con formulacións sinxelas en

estruturas binarias, ternarias e cuaternarias. (CCEC,

CMCCT)

1.2. Distinguir e utilizar os elementos da representación

gráfica da música (colocación das notas no pentagrama;

clave de sol e de fa en cuarta; duración das figuras; signos

que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas e

de tempo, etc.). (CCEC)

1.2.1. Distingue e emprega os elementos que se

utilizan na representación gráfica da música

(colocación das notas no pentagrama; clave de

sol e de fa en cuarta; duración das figuras; signos

que afectan a intensidade e matices; indicacións

rítmicas e de tempo, etc.). (CCEC)

1.3. Improvisar e interpretar estruturas musicais elementais

construídas sobre os modos e as escalas máis sinxelas e

os ritmos máis comúns. (CCEC, CAA, CMCCT)

1.3.1. Improvisa e interpreta estruturas musicais

elementais construídas sobre os modos e as

escalas máis sinxelas e os ritmos máis comúns.

(CCEC, CAA, CMCCT)

1.3.2. Utiliza os elementos e os recursos

adquiridos para elaborar arranxos e crear

cancións, pezas instrumentais e coreografías.

(CCEC, CAA, CMCCT)

1.4. Amosar interese polo desenvolvemento das

capacidades e as habilidades técnicas como medio para

as actividades de interpretación, aceptando e cumprindo

as normas que rexen a interpretación en grupo e

achegando ideas musicais que contribúan ao

perfeccionamento da tarefa común. (CCEC, CAA,

CSC)

1.4.1. Amosa interese polo coñecemento e a

aplicación de técnicas e as normas do coidado da

voz, o corpo e os instrumentos. (CCEC, CAA,

CSIEE))

1.4.2. Canta pezas vocais propostas aplicando

técnicas que permitan unha correcta emisión da

voz. (CCEC, CAA)

1.4.3. Practica a relaxación, a respiración, a

articulación, a resonancia e a entoación.

(CCEC, CAA)

1.4.4. Adquire e aplica as habilidades técnicas e

interpretativas necesarias nas actividades de

interpretación adecuadas ao nivel. (CCEC, CAA)

1.4.5. Coñece e pon en práctica as técnicas de

control de emocións á hora de mellorar os seus

resultados na exposición ante un público.

(CCEC,CSC, CAA)

1.5. Amosar interese polas actividades de composición e

improvisación, e respecto polas creacións dos seus

compañeiros e das súas compañeiras e compañeiros.(

CSC, CSIEE, CAA)

1.5.1. Realiza improvisacións e composicións

partindo de pautas previamente establecidas.

(CSIEE, CCL, CAA)

1.5.2. Amosa unha actitude de superación e

mellora das súas posibilidades, e respecta as

capacidades e as formas de expresión dos seus

compañeiros e das súas compañeiras. .( CSC,

CSIEE, CAA)

24

1.6. Participar activamente e con iniciativa persoal nas

actividades de interpretación, asumindo diferentes papeis,

intentando concertar a súa acción coa do resto do

conxunto, achegando ideas musicais e contribuíndo ao

perfeccionamento da tarefa en común. (CCEC CSS)

1.6.1. Practica, interpreta e memoriza pezas

vocais, instrumentais e danzas de diferentes

xéneros, estilos e culturas, aprendidas por

imitación e a través da lectura de partituras con

diversas formas de notación, adecuadas ao nivel.

(CCEC)


vocais, instrumentais e danzas do patrimonio

español e galego. (CCEC)

1.6.3. Amosa apertura e respecto cara ás

propostas do profesorado e dos compañeiros e as

compañeiras. (CSC)

1.6.4. Practica as pautas básicas da

interpretación: silencio, atención ao/á director/a e

a outros/as intérpretes, audición interior, memoria

e adecuación ao conxunto, amosando espírito

crítico ante a súa propia interpretación e a do seu

grupo. (CSC)

1.6.5. Participa activamente en agrupacións

vocais e instrumentais, colaborando con actitudes

de mellora e compromiso e amosando unha

actitude aberta e respectuosa. (CSIEE)

Bloque 2. Escoita

2.1. Identificar e describir os instrumentos e as voces, e as

súas agrupacións. (CCEC)

2.1.1. Diferenza as sonoridades dos instrumentos

da orquestra, así como a súa forma e os

diferentes tipos de voces. (CCEC)

2.1.2. Diferenza as sonoridades dos instrumentos

máis característicos da música popular moderna,

do folclore e doutras agrupacións musicais.

(CCEC)

2.2. Seguir distintos tipos de partituras no contexto das

actividades musicais da aula como apoio ás tarefas de

audición. (CCEC)

2.2.1. Sigue partituras como apoio á audición.

(CCEC)

2.3. Valorar o silencio como condición previa para

participar nas audicións. (CSC)

2.3.1. Valora e aplica o silencio como elemento

indispensable para a interpretación e a audición.

(CSC)

2.4. Identificar e describir, mediante o uso de distintas

linguaxes (gráfica, corporal ou verbal), elementos e formas

de organización e estruturación musical (ritmo, melodía,

textura, timbre, repetición, imitación, variación) dunha obra

musical interpretada en vivo ou gravada. (CCEC, CCL,

CAA)

2.4.1. Describe os elementos das obras musicais

propostas. (CCEC, CCL)

2.4.2. Utiliza de xeito guiado recursos como apoio

á análise musical. (CAA)

2.4.3. Emprega conceptos musicais para

comunicar coñecementos, xuízos e opinións

musicais de forma oral e escrita, con rigor e

claridade.(CCL)

2.5. Identificar situacións do ámbito cotián nas que se

produce un uso indiscriminado do son, analizar as súas

causas e propor solucións. (CSC)

2.5.1. Toma conciencia da contribución da música

á calidade da experiencia humana, amosando

unha actitude crítica ante o consumo

indiscriminado de música. (CCEC, CSC)

2.5.2. Elabora traballos de indagación sobre a

contaminación acústica. (CSC, CCL)


3.1. Realizar exercicios que reflictan a relación da música

con outras disciplinas. (CMCCT, CCEC, CSC)

. 3.1.1. Recoñece, crea e interpreta distintas

manifestacións da danza. (CCEC, CSC)

3.1.2. Distingue as diversas funcións que cumpre

a música na nosa sociedade. (CSC)

3.2. Demostrar interese polas músicas de distintas

características, épocas e culturas, e por ampliar e

diversificar as propias preferencias musicais, adoptando

unha actitude aberta e respectuosa. (CCEC)

3.2.1. Amosa interese por coñecer os xéneros

musicais e as súas funcións expresivas, gozando

deles como oínte con capacidade

selectiva.(CCEC)

25

3.3. Apreciar a importancia do patrimonio cultural musical

español e galego, e comprender o valor de conservalo e

transmitilo. (CCEC)

3.3.1. Valora e respecta a importancia do

patrimonio musical español e galego (CCEC)



español e galego. (CCEC, CAA)

3.3.3. Coñece e describe os instrumentos

tradicionais españois e galegos.(CCEC)

3.3.4. Contribúe á conservación, a recuperación e

a transmisión do patrimonio musical galego,

colaborando na recollida, na gravación e na

transcrición de pezas. (CIEP)

3.4. Valorar a asimilación e o emprego dalgúns conceptos

musicais básicos necesarios á hora de emitir xuízos de

valor ou "falar de música". (CCL)

3.4.1. Emprega un vocabulario adecuado para

describir percepcións e coñecementos musicais

(CCL)

3.4.2. Comunica coñecementos, xuízos e opinións

musicais de xeito oral e escrito, con rigor e

claridade. (CCL))

3.5. Amosar interese e actitude crítica pola música actual,

os musicais, os concertos en vivo e as novas propostas

musicais, valorando os seus elementos creativos e

innovadores. (CSC, CCEC)

3.5.1. Utiliza diversas fontes de información de

xeito guiado para indagar sobre novas tendencias,

representantes, grupos de música popular, etc., e realiza

unha revisión crítica desas producións. (CD, CIEP, CCEC)

3.5.2. Interésase por ampliar e diversificar as

preferencias musicais propias. (CCEC CIEP)


4.1. Utilizar recursos tecnolóxicos dispoñibles para gravar

e reproducir música. (CD)

4.1.1. Coñece algunhas das posibilidades que

ofrecen as tecnoloxías e utilízaas como

ferramentas para a actividade musical.(CD)

4.1.2. Participa na produción musical

demostrando o uso adecuado dos materiais

relacionados, os métodos e as tecnoloxías.(CD,

CIEP)

4.2. Utilizar de xeito funcional os recursos informáticos

dispoñibles para a aprendizaxe e a indagación do feito

musical. (CD, CIEP)

4.2.1. Utiliza de xeito guiado as fontes e os

procedementos apropiados para elaborar traballos

sobre temas relacionados co feito musical. (CD)

26

A continuación vemos os estandares ordeados por comperencia clave:

Comp. Clave Estándares de aprendizaxe

CCL

Competencia en

comunicación

lingüística.

MUB1.1.1. Recoñece os parámetros do son e os elementos básicos da linguaxe musical, utilizando unha linguaxe técnica apropiada. MUB2.4.1. Describe os elementos das obras musicais propostas. MUB3.4.1. Emprega un vocabulario adecuado para describir percepcións e coñecementos musicais. MUB3.4.2. Comunica coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.

CMCCT

Competencia

matemática y

competencias

básicas en ciencia

y tecnología

MUB1.1.2. Recoñece e aplica os ritmos e os compases a través da lectura ou a audición de pequenas obras ou fragmentos musicais. MUB1.1.3. Identifica e transcribe ditados de patróns rítmicos e melódicos con formulacións sinxelas en estruturas binarias, ternarias e cuaternarias.

CD

Competencia

digital.

MUB2.5.2. Elabora traballos de indagación sobre a contaminación acústica. MUB3.5.1. Utiliza diversas fontes de información de xeito guiado para indagar sobre novas tendencias, representantes, grupos de música popular, etc., e realiza unha revisión crítica desas producións. MUB4.1.1. Coñece algunhas das posibilidades que ofrecen as tecnoloxías e utilízaas como ferramentas para a actividade musical. MUB4.1.2. Participa na produción musical demostrando o uso adecuado dos materiais relacionados, os métodos e as tecnoloxías. MUB4.2.1. Utiliza de xeito guiado as fontes e os procedementos apropiados para elaborar traballos sobre temas relacionados co feito musical.

CAA

Aprender a

aprender

MUB1.3.1. Improvisa e interpreta estruturas musicais elementais construídas sobre os modos e as escalas máis sinxelas e os ritmos máis comúns. MUB1.3.2. Utiliza os elementos e os recursos adquiridos para elaborar arranxos e crear cancións, pezas instrumentais e coreografías. MUB1.4.1. Amosa interese polo coñecemento e a aplicación de técnicas e as normas do coidado da voz, o corpo e os instrumentos. MUB1.4.5. Coñece e pon en práctica as técnicas de control de emocións á hora de mellorar os seus resultados na exposición ante un público. MUB1.5.1. Realiza improvisacións e composicións partindo de pautas previamente establecidas. MUB3.5.2. Interésase por ampliar e diversificar as preferencias musicais propias.

CSC

Competencias

sociales y cívicas.

MUB1.6.3. Amosa apertura e respecto cara ás propostas do profesorado e dos compañeiros e as compañeiras. MUB1.6.4. Practica as pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto, amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo. MUB2.3.1. Valora e aplica o silencio como elemento indispensable para a interpretación e a audición. MUB2.5.1. Toma conciencia da contribución da música á calidade da experiencia humana, amosando unha actitude crítica ante o consumo

http://www.aulaplaneta.com/wp-content/uploads/2015/06/Competencia-en-comunicaci%C3%B3n-ling%C3%BC%C3%ADstica.jpg



https://s-media-cache-ak0.pinimg.com/originals/f6/08/07/f608073c17c629995d9b99854bfb7410.png





https://s-media-cache-ak0.pinimg.com/originals/98/9e/00/989e00724d0431efcdf9657acf6aefc9.png

https://s-media-cache-ak0.pinimg.com/originals/98/9e/00/989e00724d0431efcdf9657acf6aefc9.png

https://pbs.twimg.com/media/CEqcxESWAAEQi85.png:large

https://pbs.twimg.com/media/CEqcxESWAAEQi85.png:large

https://s-media-cache-ak0.pinimg.com/originals/63/69/56/63695695481b41203282abf0764186e4.png

https://s-media-cache-ak0.pinimg.com/originals/63/69/56/63695695481b41203282abf0764186e4.png

27

indiscriminado de música.

CIEP o CSIEE

Sentido de la

iniciativa y

espíritu

emprendedor

MUB1.5.2. Amosa unha actitude de superación e mellora das súas posibilidades, e respecta as capacidades e as formas de expresión dos seus compañeiros e das súas compañeiras. MUB1.6.5. Participa activamente en agrupacións vocais e instrumentais, colaborando con actitudes de mellora e compromiso e amosando unha actitude aberta e respectuosa. MUB2.5.2. Elabora traballos de indagación sobre a contaminación acústica. MUB3.3.4. Contribúe á conservación, a recuperación e a transmisión do patrimonio musical galego, colaborando na recollida, na gravación e na transcrición de pezas. MUB4.1.2. Participa na produción musical demostrando o uso adecuado dos materiais relacionados, os métodos e as tecnoloxías.

CCEC

Conciencia y

expresiones

culturales

MUB1.1.1. Recoñece os parámetros do son e os elementos básicos da linguaxe musical, utilizando unha linguaxe técnica apropiada. MUB1.1.2. Recoñece e aplica os ritmos e os compases a través da lectura ou a audición de pequenas obras ou fragmentos musicais. MUB1.1.3. Identifica e transcribe ditados de patróns rítmicos e melódicos con formulacións sinxelas en estruturas binarias, ternarias e cuaternarias. MUB1.2.1. Distingue e emprega os elementos que se utilizan na representación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama; clave de sol e de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.). MUB1.3.1. Improvisa e interpreta estruturas musicais elementais construídas sobre os modos e as escalas máis sinxelas e os ritmos máis comúns. MUB1.3.2. Utiliza os elementos e os recursos adquiridos para elaborar arranxos e crear cancións, pezas instrumentais e coreografías. MUB1.4.1. Amosa interese polo coñecemento e a aplicación de técnicas e as normas do coidado da voz, o corpo e os instrumentos. MUB1.4.2. Canta pezas vocais propostas aplicando técnicas que permitan unha correcta emisión da voz. MUB1.4.3. Practica a relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia e a entoación. MUB1.4.4. Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas actividades de interpretación adecuadas ao nivel. MUB1.4.5. Coñece e pon en práctica as técnicas de control de emocións á hora de mellorar os seus resultados na exposición ante un público. MUB1.5.1. Realiza improvisacións e composicións partindo de pautas previamente establecidas. MUB1.6.1. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas de diferentes xéneros, estilos e culturas, aprendidas por imitación e a través da lectura de partituras con diversas formas de notación, adecuadas ao nivel. MUB1.6.2. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español e galego. MUB2.1.1. Diferencia as sonoridades dos instrumentos da orquestra, así como a súa forma e os diferentes tipos de voces. MUB2.1.2. Diferencia as sonoridades dos instrumentos máis característicos da música popular moderna, do folclore e doutras agrupacións musicais. MUB2.2.1. Sigue partituras como apoio á audición.

https://pbs.twimg.com/media/CEqZ1agWoAAtTkB.png:large




https://s-media-cache-ak0.pinimg.com/originals/b9/84/5d/b9845d6f455d766c6d41f057d32ebf2f.png



28

MUB2.4.1. Describe os elementos das obras musicais propostas. MUB2.4.2. Utiliza de xeito guiado recursos como apoio á análise musical. MUB2.4.3. Emprega conceptos musicais para comunicar coñecementos, xuízos e opinións musicais de forma oral e escrita, con rigor e claridade MUB3.1.1. Recoñece, crea e interpreta distintas manifestacións da danza. MUB3.1.2. Distingue as diversas funcións que cumpre a música na nosa sociedade. MUB3.2.1. Amosa interese por coñecer os xéneros musicais e as súas funcións expresivas, gozando deles como oínte con capacidade selectiva. MUB3.3.1. Valora e respecta a importancia do patrimonio musical español e galego. MUB3.3.2. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español e galego. MUB3.3.3. Coñece e describe os instrumentos tradicionais españois e galegos. MUB3.3.4. Contribúe á conservación, a recuperación e a transmisión do patrimonio musical galego, colaborando na recollida, na gravación e na transcrición de pezas.

29

A continuación amósase un cadro cos contidos programados para o curso 2018/19

relacionándoos cos estándares de aprendizaxe e os criterios de avaliación adaptados a esos

contidos.

UNIDADE 1 (no 1ª trimestre)

Contidos Criterios

de avaliación

Estándares de aprendizaxe

avaliables CC

- O son:

Definición de son.

Elementos necesarios para

a existencia de sons.

Calidades do son: altura,

duración, intensidade e

timbre.

-A orquestra: orixe e tipos.

-Clasificación dos

instrumentos escolares.

- Linguaxe musical:

O pentagrama, a clave de

sol e as notas.

As liñas adicionais.

As figuras e os silencios.

Os termos de intensidade.

O pulso.

- Lectura musical directa

na interpretación vocal,

instrumental (con frautas e

instrumentos de pequena

percusión)

- Escoita activa de obras

representativas e

fundamentais.

- Práctica do ritmo en

grupo con percusión

BLOQUE I

-Interpretar partituras con

frautas e con instrumentos

de percusión.

-Identificar os principais

elementos que aparecen na

notación musical.

-Definir as calidades do son e

relacionalas coa súa

representación gráfica.



notación musical.

-Participa nas actividades de

interpretación instrumental

e/ou vocal de forma activa.

-Recoñece nunha partitura os

principais elementos musicais.

-Define as calidades do son e

as relaciona coa representación

gráfica correspondente.

CSICE,

CSC,

CCEC

BLOQUE II

-Recoñecer auditivamente as

calidades do son.

-Distinguir o pulso de

distintos fragmentos

musicais.

-Comprender a relación entre

o tempo e o pulso dentro da

composición musical.

-Discriminar auditivamente

as familias de instrumentos.

-Recoñece a través da audición

as calidades do son (sons

graves/agudos, longos/curtos,

fortes/suaves, distintos

timbres)

- Distingue os distintos pulsos

dun fragmento musical.

- Comprende a importancia de

seguir o pulso para coñecer o

tempo da obra musical.

- Coñece e percibe

auditivamente distintas

familias de instrumentos

dentro dunha obra musical.

CAA

CCECC

MCT

30

corporal.

BLOQUE III:

-Identificar os instrumentos

escolares e agrupalos

segundo a súa clasificación.

-Agrupa por familias os

distintos instrumentos

escolares. CCL,

CAA,

CCEC.

-Coñece as características

principais dos instrumentos

escolares.

BLOQUE IV

- Acadar información sobre

as familias instrumentais e os

tipos de orquestra.

-Acada información sobre as

familias instrumentais e os

tipos de orquestra.

CAA,

CCEC,

CD

UNIDADE 2 (no 1º Trimestre)

Contidos Criterios

de avaliación


avaliables CC

- Ritmos binarios e

ternarios.

- Acento e compás.

-Compás binario, ternario e

cuaternario.

-Os signos de

prolongación: puntillo,

ligadura e caldeirón.

-Coñecemento

instrumental: os

instrumentos de corda

fretada (violín, viola,

violoncello e contrabaixo)

- Lectura musical directa

na interpretación vocal,



percusión)


representativas e

fundamentais.

- Realización de ditados

BLOQUE I



de percusión.

-Interpretar cancións e

realizar xogos vocais.

-Realizar exercicios de ritmo

e corografías.


interpretación instrumental,

vocal e nas de movemento de

forma activa.

CSICE,

CSC,

CCEC

BLOQUE II

-Recoñecer auditivamente os


fretada.

-Desenrolar sensibilidade

artística en actividades de

audición dos instrumentos de

corda fretada.

-Recoñece auditivamente os

instrumentos de corda fretada.

-Desenrola a súa sensibilidade

artística en relación aos


CAA,

CSIC

CCEC

BLOQUE III:

- Coñecer as partes dos

instrumentos de corda fretada

e a súa importancia na

orquestra clásica.

-Coñece as partes dos


CCL,

CAA,

CCEC.

31

rítmicos.

- Interpretación de

cancións.

- Realización de

coreografías onde

desenvolvan a motricidade

global, a regulación tónico-

motriz e mais a

organización temporal e

espacial.

- Discriminación e

identificación auditiva e

visual de todos os

instrumentos estudados no

tema mediante exercicios

prácticos de audición e

teóricos.



corporal.

BLOQUE IV

-Acadar información dos


a través de internet.

-Acada información sobre os

instrumentos de corda fretada a

través de internet.

CAA,

CCEC,

CD

UNIDADE 3 (no 2º trimestre)

Contidos Criterios

de avaliación


avaliables CC

- A voz:

Cómo se forma a voz?

Tipos de voz e principias

agrupacións vocais.

- Linguaxe musical:

Os signos de repetición.

Notas a contratempo.

-Realización de exercicios e

cuestións teórico-prácticas

para facilitar a comprensión

do estudo dos signos de

repetición e as notas a

contratempo.


rítmicos cos elementos

BLOQUE I

-Coñecer as posibilidades

expresivas da entoación

interpretando, en grupo, diversas

cancións.


frautas e con instrumentos de

percusión.

-Desenvolver habilidades

musicais para crear fragmentos

melódicos en ritmo binario,

ternario e cuaternario.

- Entoa con afinación apropiada

nas actividades de canto en grupo.


interpretación instrumental de

forma activa.

- Crea fragmentos melódicos en

ritmo binario, ternario e

cuaternario.

CAA,

CMCT

CSIEE

CSC

BLOQUE II

- Coñecer o significado dos

conceptos de timbre de son e

instrumento musical.

- Coñecer en que consiste a voz

como instrumento musical e as

tres tesituras da voz e a súa

clasificación.

- Apreciar as formas de

agrupación dos conxuntos

vocais e instrumentais.

- Coñece o timbre do son como

unha calidade particular de cada

obxecto sonoro que existe arredor

nosa.

- Adquire o coñecemento sobre o

concepto de voz como

instrumento musical e coñece as

tesituras da voz: aguda, media e

grave.

- Coñece as agrupacións vocais e

CAA

CMCT

CCEC

32

musicais coñecidos.

- Creación de estruturas

rítmicas ou melodías

empregando os elementos da

linguaxe musical aprendidos.

-Emprego dos instrumentos

como medios de expresión

musical, mediante a práctica

individual ou en grupo, de

diferentes pezas musicais.


representativas e

fundamentais.

- Práctica do ritmo en grupo

con percusión corporal.

instrumentais máis

representativas.

BLOQUE III:

-Desenrolar a súa sensibilidade

artística en relación á música

vocal.



vocal.

CCL,

CAA,

CCEC

BLOQUE IV

- Acadar información sobre os

tipos de voces e as distintas


-Acada información sobre os tipos

de voces e as distintas


CAA,

CCEC,

CD


Contidos Criterios

de avaliación


avaliables CC

-Coñecemento instrumental:

Os instrumentos de corda

punteada: a guitarra clásica e

a arpa.


percutida: o piano.

- Linguaxe musical:

Os intervalos: tipos de

intervalos. Clasificación.

A melodía.



BLOQUE I



de percusión.

-Interpretar cancións e realizar

xogos vocais.

-Realizar exercicios de ritmo e

corografías.


interpretación instrumental, vocal

e nas de movemento de forma

activa.

CSICE,

CSC,

CCEC

BLOQUE II


instrumentos de corda punteada

e os de corda percutida.




corda punteada e percutida.


instrumentos de corda punteada e

os de corda percutida.




percutida.

CAA,

CSIC

CCEC

33


dos intervalos.





rítmicas empregando os

elementos da linguaxe

musical aprendida.






-Discriminación e


visual de todos os




teóricos.


representativas e

fundamentais.

Práctica do ritmo en grupo


BLOQUE III:


instrumentos de corda punteada

e de corda percutida e a súa

importancia na orquestra clásica.



de corda percutida.

CCL,

CAA,

CCEC.

BLOQUE IV

-Acadar información sobre os

instrumentos de corda pulsada e

os de corda percutida a través de

internet.


instrumentos de corda pulsada e

os de corda percutida a través de

internet.

CAA,

CCEC,

CD


Contidos Criterios

de avaliación


avaliables CC

-Coñecemento instrumental: os

instrumentos de vento-madeira (a

frauta de pico, a frauta traveseira,

o clarinete e o saxofón)

-Os instrumentos de vento-

madeira de cana dobre: oboe,

corno inglés, fagot e contrafagot.

- Linguaxe musical:

A altura do son: ton e semitón,

notas naturais e alteradas.

As alteracións: sostido, bemol e

BLOQUE I



de percusión.


xogos vocais.


corografías.


interpretación instrumental, vocal e

nas de movemento de forma activa.

CSICE,

CSC,

CCEC

BLOQUE II


instrumentos vento madeira.

-Desenrolar sensibilidade artística

en actividades de audición dos

instrumentos de vento madeira.


instrumentos de vento madeira.


artística en relación aos instrumentos

de vento madeira.

CAA,

CSIC

CCEC

34

becuadro.

Tipos de alteracións: propias e

accidentais.


cuestións teórico-prácticas para

facilitar a comprensión dos tons,

dos semitóns e das alteracións.

- Realización de ditados rítmicos

cos elementos musicais

coñecidos.

- Creación de estruturas rítmicas


linguaxe musical aprendida.

- Emprego dos instrumentos





- Discriminación e identificación

auditiva e visual de todos os

instrumentos estudados no tema

mediante exercicios prácticos de

audición e teóricos.


representativas e fundamentais.

- Práctica do ritmo en grupo con

percusión corporal.

BLOQUE III:


instrumentos de vento madeira e a

súa importancia na orquestra

clásica.

-Coñece as partes dos instrumentos de

vento madeira e a súa importancia na

orquestra clásica.

CCL,

CAA,

CCEC.

BLOQUE IV


instrumentos de vento madeira a



instrumentos de vento madeira a

través de internet

CAA,

CCEC,

CD


Contidos Criterios

de avaliación


avaliables CC


Os instrumentos de vento metal

(trompeta, trompa, trombón e

tuba)

Os instrumentos de vento

mecánico.

-Os instrumentos populares

galegos: a gaita, a zanfona, o

bombo o tamboril, a pandeireta e

outros.

- Linguaxe musical:

BLOQUE I



de percusión.


xogos vocais.


corografías.


interpretación instrumental, vocal e

nas de movemento de forma activa.

CSICE,

CSC,

CCEC

BLOQUE II


instrumentos de vento metal e os

instrumentos populares galegos.

-Desenrolar sensibilidade artística

en actividades de audición dos

instrumentos de vento metal e dos


instrumentos vento metal e os



artística en relación aos instrumentos

de vento metal e os instrumentos

CAA,

CSIC

CCEC

35

Os acordes: como se forman e

como se empregan.

Indicacións de aire e carácter. O

metrónomo.

A textura musical.

As escalas.

O tresiño.


cuestións teórico-prácticas para

facilitar a comprensión dos

acordes.

- Realización de ditados rítmicos

cos elementos musicais

coñecidos.

- Creación de estruturas rítmicas


linguaxe musical aprendida.






- Discriminación e identificación

auditiva e visual de todos os

instrumentos estudados no tema

mediante exercicios prácticos de



representativas e fundamentais.

- Análise e comparación das

texturas en fragmentos de

partituras.

- Práctica do ritmo en grupo con

percusión corporal.

instrumentos populares galegos. poopulares galegos.

BLOQUE III:


instrumentos de vento metal e a súa

importancia na orquestra clásica.

-Coñece as partes dos instrumentos de

vento metal e a súa importancia na

orquestra clásica.

CCL,

CAA,

CCEC.

BLOQUE IV



instrumentos populares galegos a






CAA,

CCEC,

CD

36

2.5.3.- CONCRECIÓN DAS ESCALAS DE AVALIACIÓN

BLOQUE INTERPRETACIÓN E CREACIÓN

Criterio de avaliación:

1 Recoñecer os parámetros do son e os elementos básicos da linguaxe musical , utilizando

unha linguaxe técnica apropiada e aplicándoos a traves da lectura ou a audicion e a

interpretacion de pequenas obras ou fragmentos musicais.

Estándares de aprendizaxe BAIXO MEDIO ALTO

MUB1.1.1. Recoñece os parámetros do son e os elementos basicos da linguajxe musical, empregando unha linguaxe tecnica apropiada.

Coñece a linguaxe que califica os parámetros do son, pero aplica de xeito guiado a linguaxe técnica

básica

Coñece a linguaxe que califica os parámetros do son, pero aplica de xeito autónomo a linguaxe

técnica básica

Coñece e recoñece claramente os parámetros do son e emprega a

linguaxe técnica básica

MUB1.1.2. Recoñece e aplica os ritmos e os compases a traves da lectura ou a audicion de pequenas obras ou fragmentos musicais.

Segue e le partituras de audicións sinxelas dun feito poco autónomo

Segue e le partituras de audicións máis complexas de xeito autónomo

Segue e le partituras para instrumentos harmónicos e música coral e instrumental

MUB1.1.3. Identifica e transcribe dictados de patrones ritmicos e melódicos con plantexamientos sinxelos en estruturas binarias, ternarias e cuaternarias.

Recoñece e selecciona os patróns rítmicos a partirer de opcións dadas

Recoñece e transcribe ditados pero recoñece os melódicos entre opcións dadas

Recoñece e transcribe ditados rítmicos e melódicos

37

Criterio de avaliación: 2. Distinguir e utilizar os elementos da representacion grafica da musica (colocacion das notas no pentagrama ; clave de sol e de fa en cuarta ; duracion das figuras ; signos que afectan á intensidade e matices; indicaciones ritmicas e de tempo, etc.).


MUB1.2.1. Distingue e emprega os elementos que se utilizan na re- presentación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama; clave de sol e de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan á intensidade e matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.).

Recoñece con axuda de

elementos de representación musical. Mellor ritmo que melodía. Recoñece os signos de intensidade e sabe cales son as indicacións de movemento

Recoñece autónomamente os elementos de representación musical. Recoñece os signos de intensidade e sabe cales son as indicacións de movemento

Le partituras axeitadas ao nivel integrando os elementos da representación musical.

Criterio de avaliación: 3. Improvisar e interpretar estruturas musicais elementais construidas sobre os modos e as escalas mais sinxelas e os ritmos mais comúns.


MUB1.3.1. Improvisa e interpreta estruturas musicais elementais construidas sobre os modos e as escalas mais sinxelas e os ritmos mais comúns.

Interpreta a primeira voz de pezas musicais sinxelas e improvisa de xeito pouco reflexivo e sen precisión na pulsación

Interpreta as voces medianamente complicadas dunha peza polifónica e improvisa reflexivamente cunha musicalidade pouco expresiva

Interpreta las voces más complicadas de una pieza polifónica e improvisa reflexivamente con una musicalidad expresiva

MUB1.3.2. Utiliza los elementos y los recursos adquiridos para elaborar arreglos y crear canciones, piezas instrumentales y coreografías.

Compón e confecciona arranxos e coreografías nun grupo

Compón e confecciona arranxos e coreografías en un grupo. Individualmente compón cunha expresividade limitada.

Compón e confecciona arranxos e coreografías autonomamente e con dedicación. Colabora en mellorar os traballos dos compañeiros que teñen máis dificultades.

38

Criterio de avaliación: 4. Analizar e comprender o concepto de textura e recoñecer, a través da audición e a lecturas de partituras, os tipos de textura


Recoñece, comprende e analiza diferentes tipos de textura

Coñece as texturas e identifica se son monódicas ou polifónicas

Identifica as texturas monódicas e poifónicas homófonas ou contrapuntísticas

Comprende a esencia do concepto textura e a importancia da textura na composición musical. Recoñece as texturas.

Criterio de evaluación: 5. Coñecer os principios básicos dos procedementos compositivos e as formas de organización musical.


Comprende e identifica os conceptos e términos básicos relacionados cos procedementos compositivos e os tipos formais

Coñece teóricamente as estruturas musicais e é quen de distinguir os cambios de tema e as repeticións cando son moi contrastados. Segue os musicogramas con axuda.

Coñece os principios teóricos da estrutura musical e distingue con bastante claridade os cambios de tema e as repeticións. Segue os musicogramas con autonomía.

Comprende a necesidade da estructuración musical e identifica os cambios nunha estrutura. Pode confeccionar musicogramas propios.

Criterio de avaliación: 6. Amosar interese polo desenvolvemento das capacidades e habilidades técnicas como medio para as actividades de interpretación, aceptando e cumplindo as mesmas que rexen a interpretación en grupo e aportando ideas musicais que contribúan ao perfeccionamento da tarefa común.


Amosa interese polo coñecemento e coidado da voz, o corpo, e os instrumentos

Coñece os principios de coidado da voz, o corpo e dos instrumentos, pero apliícaos só con guía

Coida a voz, o corpo e dos instrumentos, pero só en clase

Aplica nas diferentes instancias da vida os coñecementos adquiridos sobre coidado de voz, corpo e instrumentos

Canta pezas vocais propostas aplicando técnicas que permitan unha correcta emisión de voz

Aplica a técnica vocal cando o profesor dá as consignas exactas para cada situación

Aplica a técnica vocal semiatomátiacmente, pero necesita pautas para cada dificultade concreta

Integra cada pauta de técnica vocal e aplícaa en cada dificultade

39

Practica a relaxación, respiración, articulación, resoancia e entonación

Canta de modo pouco reflexivo

Canta intentando ser reflexivo, pero necesita guía do profesor para cada aspecto

Canta de modo reflexivo, aplicando as ténicas aprendidas

Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarios nas actividades de interpretación

Integra lentamente as habilidades técnicas necesitando de guía nos primeiros estadíos da aprendizaxe de cada obra.

Aplícase en mellorar as súas habilidades interpretativas, pero o resultado é pouco musical

Interpreta aplicando todas as técnicas e habilidades desenvolvidas. Busca musicalidade na interpretación

Coñece e pon en prácitca as técnicas de control de emocións á hora de mellorar os seus resultados na exposición ante un público

Amosa intranquilidade e unha concentración irregular

Amosa tranquilidade e unha concentración algo irregular

Está controlado emocionalmente e concentrado para poder interpretar con corrección e musicalidade

Criterio de avaliación: 5. Demostrar interés por las actividades de composición e improvisación y mostrar respeto por las creaciones de sus compañeros


Realiza improvisacións e composicións partindo de pautas establecidas previamente

Improvisa e compón coa axuda do grupo

Improvisa e compón en grupo e individualmente aportando ideas pouco musicais

Improvisa e compón con musicalidade seguindo a pulsación, a coherencia e as estructuras

Demostra unha actitude de superación e mellora das súas posibilidades e respecta as distintas capacidades e formas de expresión dos seus compañeiros

É quen de tentar compoñer, pero cánsase pronto. Necesita apoio do grupo. Cóstalle respectar aos seus compañeiros

Trata de compoñer autónomamente mellorando as súas posibilidades Respecta e valora a expresividade dos seus compañeiros

Recoñece e supera as súas dificultades expresivas, respecta as dos seus compañeiros e axuda a que eles se superen

Criterio de avaliación: 8. Participar activamente e con iniciativa persoal nas actividades de interpretación, asumindo distintos papeis, intentando concertar a súa acción coa do resto do conxunto, aportando ideas musicais e contribuíndo ao perfeccionamento da tarefa común.


40

Practica interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas de diferentes xéneros, estilos e culturas, aprendidas por imitación e a través da lectura de partituras con diversas formas de notación, axeitadas ao nivel

Interpreta con dificultade a través da lectura con notación adaptada: semipartituras e partituras de notación sinxela Canta por imitación ou con partituras moi simples Danza por imitación e con dificultades de pulsación e para seguir e memorizar as coreografías

Interpreta con corrección a través da lectura con notación adaptada: semipartituras e partituras de notación sinxela Canta por imitación ou con partituras moi simples Danza por imitación e sen dificultades de pulsación e para seguir e memorizar as coreografías

Interpreta con corrección e musicalidad a través da lectura Canta con partituras adaptadas ao nivel Danza sen dificultades de pulsación e memorizando as coreografías

Practica interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español

ídem ídem ídem

Amosa apertura e respecto cara as propostas do profesor e dos compañeiros

Amosa unha actitude de baixa motivación, pero respecta as propostas

Amosa unha actitude de motivación, respecta as propostas pero non aporta creativamente

Amosa unha actitude de alta motivación, respecta as propostas e fai aportacións creativas

Practica las pautas básicas de la interpretación: silencio, atención al director y a los otros intérpretes, audición interior, memoria y adecuación al conjunto, mostrando espíritu crítico ante su propia interpretación y la del grupo

Interpreta con pouca reflexión, amosa unha atención dispersa ás pautas de traballo i é pouco crítico

Interpreta con reflexión, amosa atención ás pautas de traballo i é pouco crítico

Amosa moito interese por seguir as pautas de traballo i é crítico

Participa de xeito activo en agrupacións vocais e instrumentais, colabora con actitudes de mellora e compromiso e amosa unha actitude aberta e respectuosa

Participa activamente na aula, pero con baixo compromiso no seu traballo autónomo e con actitude medianamente respectuosa

Participa activamente na aula, mellora co seu traballo autónomo e amosa actitude respectuosa

Participa activamente na aula, axudando aos seus compañeiros con menos aptitudes e motivación. Mellora co seu traballo autónomo e amosa actitude moi respectuosa

Criterio de avaliación: 9. Explorar as posibilidades de distintas fontes e obxectos sonoros


Amosa interese polas paisaxes sonoras que nos rodean e reflexiona sobre os mesmos

Necesita pautas concretas que guíen a súa reflexión e abran o interese polas paisaxes que nos rodean

Amosa interese polas paisaxes sonoroas, pero con pouca reflexión.

Está moi interesado/a no mundo sonoro e colabora coas súas reflexións

Investiga de xeito creativo as posibilidades sonoras e musicais dos obxectos

Investiga con axuda do grupo e guía do profesor

Amosa certa curiosidade polas posibilidades sonoras dos obxectos. Fai algunha aportación

Amosa moita curiosidade polas posibilidades sonoras dos obxectos. Fai aportacións creativas ao conxunto do alumnado

41

BLOQUE ESCOITA Criterio de avaliación: 1.- Identificar e describir os instrumentos, voces e as súas agrupacións


Diferenza as sonoridades dos instrumentos da orquestra, así como a á forma e os diferentes tipos de voces.

Diferenza as familias orquestrais, pero presenta confusión entre instrumentos de forma e timbres semellantes Diferenza voces masculinas y femininas

Identifica visualmente todos os instrumentos, pero confunde a clasificación Diferenza tesituras das dúas voces femininas por comparación

Distingue con claridade os instrumentos polas súas formas e timbres Diferenza voces masculinas e femininas Distingue o tipo de voz dos solistas

Diferenza las sonoridades dos instrumentos máis característicos da musica popular moderna, do folclore e doutras agrupacións musicais.

Diferenza as agrupacións pero ten dificultades para memorizar o nome dos instrumentos

Diferenza as agrupacións máis habituais. Confúndese coas menos habituais

Identifica os instrumentos e as agrupacións pola súa sonoridade individual e conxunta

Explora e descubre as posibilidades da voz e os instrumentos e a súa evolución ao longo da historia da música

Amosa pouco interese por explorar as posibilidades da voz e dos instrumentos

Interésase pola evolución da voz e dos instrumentos ao longo da historia pero ten poucos referentes culturais

Coñece a evolución da voz e os instrumentos ao longo da historia e sérvese dela para comentar as audicións

Criterio de avaliación: 2. - Ler distintos tipos de partituras no contexto das actividades musicais da aula como apoio ás tarefas de audición


Le partituras como apoio ás audicións

Segue partituras de audicións, pero non as le. Guíase pola forma da notación rítmica ou da liña melódica

Segue a partitura polo ritmo e pola forma da líña melódica. Pode lela se a notación é simple

Le a partitura da audición i é quen de seguir a das voces internas. Segue partituras complexas de orquestra e de instrumentos harmónicos

42

Criterio de avaliación: 3.- Valorar o silencio como condición previa para participar nas audicións


Valora o silencio como elemento indispensable para a interpretación e a audición

Garda silencio cando é avisado reiteradamente. Valórao pouco por propia iniciativa

Valora o silencio, pero non o mantén se ten unha dúbida, e pregúntaa a un compañeiro, de tal xeito que interrompe a concentración na aula

A súa actitude é de respecto total ao silencio e colabora co profesor para mantelo

Criterio de avaliación: 4.- Recoñecer auditivamente e determinar a época ou cultura á que pertencen distintas obras musicais interesándose por ampliar as súas preferencias


Amosa interese por coñecer músicas de outras épocas e culturas

Amosa interese polo atractivo musical, o seu impacto emocional e sensorial. Valora pouco o feito da evolución musical

Amosa interese por recoñecer a música dos diferentes períodos, pero fáltanlle moitas referencias históricas que lle axuden a identificalos. Interésase pola música doutras culturas

Amosa moito interese por coñecer músicas dos distintos períodos históricos e culturas diversas. Isto permítelle relacionar os coñecementos adquiridos e abrir as súas posibilidades de pracer pola música en xeral

Recoñece e sabe situar no espazo e tempo músicas de diferentes culturas

Recoñece e sitúa as composicións máis arquetípicas de cada época e lugar

Coñece elementos que o guían para recoñecer as composicións dun período ou dun lugar

Ten moi claros os elementos de análise e de contexto histórico que lle permiten situar cada obra. Tamén sitúa a música nos lugares xeográficos de cada cultura

Criterio de avaliación: 5.- Identificar e describir, mediante o uso de distintas linguaxes (gráfico, corporal ou verbal), algúns elementos e formas de organización e estruturación musical (ritmo, melodía, textura, timbre, repetición, imitación, variación) dunha obra interpretada en directo ou gravada


43

Describe os elementos das obras Musicais propostas

Necesita guía para recoñecer os elementos da música e do contexto

Recoñece autonomamente os elementos da música que están presentes nun modelo de análise

Sabe priorizar os elementos da música máis relevantes para a súa análise

Utiliza con autonomía diversos recursos como apoio á análise musical

Necesita guía para seguir o modelo de análise

Con unha guía como modelo pode analizar unha obra musical

Ten os elementos de análise interiorizados para poder describir unha obra con elementos musicais

Emprega conceptos musicais para comunicar coñecementos, xuízos e opinións musicais de forma oral i escrita con rigor e claridade

Sabe contestar preguntas sobre conceptos musicais, pero non os extrapola para poder elaborar unha crítica musical

Pode elaborar un escrito razoado coa terminoloxía musical

Comunica coñecementos musicais empregando a terminoloxía axeitada e coa reflexión que lle permite emitir xuízos

Criterio de avaliación: 6.- Identificar situacións do ámbito cotián nas que se produce un uso indiscriminado do son, analizando as súas causas e propoñendo solucións


Toma conciencia da contribución da música á calidade da experiencia humana, amosando unha actitude crítica ante o consumo indiscriminado de música

É consciente da importancia da música para o ser humano, pero só considerando a súa propia experiencia. Cústalle ser crítico co consumo abusivo

Recoñece a importancia da música e cómo impacta nas emocións. Amosa unha actitude crítica co consumo da música, pero en casos de extremo abuso

Valora o poder da influencia da música no ser humano ao longo da historia i é sensible ao seu uso indiscriminado como contraproducente para os sentidos e para a saúde mental

Elabora traballos de indagación sobre a contaminación acústica

Elabora traballos concretos sobre datos de contaminación acústica

Recolle datos de contaminación acústica i emite xuizos críticos

Recolle, compara cifras i emite hipóteses relacionadas coa contaminación acústica

44

BLOQUE CONTEXTOS MUSICAIS E CULTURAIS

Criterio de avaliación: 1.- Realizar exercicios que reflicten a relación da música con outras disciplinas


Expresa contidos musicais e relaciónaos con periodos da historia da música e con outras disciplinas

Contesta cuestionarios sobre periodos históricos relacionando música e sociedade Coñece que aspectos da música están relacionados coas outras disciplinas do saber

Explica as características musicais dos diferentes periodos coa linguaxe apropiada Relaciona os coñecementos das disciplinas cos contidos musicais

Compara as características musicais dos distintos periodos relacionándoos cos feitos máis significativos Explica os aspectos da evolución das artes, a ciencia e a tecnoloxía relacionados coa música

Recoñece distintas manifestacións da danza

Diferencia entre danza clásica e danza moderna

Compara diferentes periodos da historia da danza e relaciónaos coa sociedade da época

Analiza a evolución da danza comparándoa coa evolución da sociedade e dos gustos musicais e artísticos

Distingue as diversas funcións que cumpre a música na nosa sociedade

Distingue a música funcional da música composta só para o pracer artístico sensorial

Explica o poder da música para influir nas emocións e o seu uso na sociedade

Compara varios usos da música e as funcións que desempeñan Comprende a necesidade da música de circunstancia e relaciónaa coas necesidades do poder de cada momento histórico

Criterio de avaliación: 2.- Demostrar interesepor coñecer músicas de distintas características, épocas e culturas, e por ampliar e diversificar as propias preferencias musicais, adoptando unha actitude aberta e respetuosa


Amosa interese por coñecer os xéneros musicais e as súas funcións expresivas, e desfruta deles como oíente con capacidade selectiva

Completa cuestionarios sobre as divisións de xéneros musicais, básicamente os xéneros relacionados coa imaxen

Coñece a división de xéneros e aplícaos na análise musical Desfruta da audición e diferenciación dos xéneros e estilos máis populares

Distingue o xénero dunha audición e explica a súa función Desfruta da audición e do pracer intelectual da diferenciación dos xéneros

45

Amosa interese por coñecer música de diferentes épocas e culturas como fonte de enriquecimento cultural e disfrute persoal

A través da interpretación e da audición familiarízase coa música histórica. Apréciaa sensorialmente

A través da interpretación e da audición familiarízase coa música histórica. Apréciaa sensorialmente e aprecia escoitar as composicións máis emblemáticas como enriquecimento cultural

Amosa pracer sensorial ao escoitar a beleza da música independentemente do periodo histórico no que foi composta e valora racionalmente o enriquecimento cultural que supón. Relaciona a arte da música coas artes plásticas e escénicas

Criterio de avaliación: 3.- Relacionar as cuestións técnicas aprendidas coas características dos períodos da historia musical


Relaciona as cuestións técnicas aprendidas e vencéllaas cos períodos da historia da música correspondentes

Relaciona os períodos da música coas súas características técnicas máis definitorias e determinantes

Coñece as características musicais das diferentes épocas e culturas e pode explicalas

Valora o uso dos elementos da música en cada período, compáraos e chega a conclusións argumentadas e reflexionadas

Criterio de avaliación: 4.- Distinguir os grandes períodos da historia da música


Distingue os períodos da historia da música e as tendencias musicais

Coñece a sucesión dos períodos e as características musicais máis relevantes

Coñece os usos dos elementos da música en cada período e utilízaos para distinguilos nas audicións

Distingue a música dos períodos pola análise dos elementos da música e distíngueos e relaciónaos nunha audición

Examina a relación entre os acontecimentos históricos, o desenvolvemento tecnolóxico e a música na sociedade

Coñece os feitos clave de cada periodo histórico, as características da sociedade e os avances da sociedade e os avances tecnolóxicos relacionados coa música. Examina a relación entre eles dun xeito guiado

Coñece os feitos clave de cada periodo histórico e os avances tecnolóxicos relacionados coa música. Examina autónomamente e relaciónaos coa sociedade da época

Relaciona todos os coñecementos adquiridos para comprender i explicar a estreita relación entre a historia asociada á evolución da tecnoloxía e a presencia, usos e funcións da música nunha determinada sociedade

46

Criterio de avaliación: 5.- Apreciar a importancia do patrimonio cultural español e comprender o valor de conservalo e transmitilo


Valora a importancia do patrimonio español e galego.

Coñece os compositores españois máis relevantes

Relaciona os compositores españois máis relevantes coa súa música e coas características da sociedade do seu momento

Coñece e compara a traxectoria dos compositores españois máis relevantes coas tendencias musicais europeas

Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español

Interpreta con dificultade a través da lectura con notación adaptada: semipartituras e partituras de notación simple Canta por imitación ou con partituras moi simples Danza por imitación e con dificultades de pulsación e para seguir e memorizar as coreografías

Interpreta con corrección a través da lectura con notación adaptada: semipartituras e partituras de notación simple Canta por imitación ou con partituras moi simples Danza por imitación e sen dificultades de pulsación e memorizando as coreografías

Interpreta con corrección e musicalidade a través da lectura Canta con partituras adaptadas ao nivel Danza sen dificultades de pulsación e memorizando as coreografías

Coñece os instrumentos tradicionais

Identifica a familia orquestral dos instrumentos máis usados

Identifica os instrumentos máis empregados no folclore

Coñece e amplía a información sobre os instrumentos, a súa construción e o seu uso social

Criterio de avaliación: 6.- Valorar a asimilación e o emprego dalgúns conceptos musicais básicos necesarios ao emitir xuizos de valor

Estándares de aprendizaxe BAJO MEDIO ALTO

Empregar un vocabulario axeitado para describir percepcións e coñecementos musicais

Completa cuestionarios pechados cos termos musicais básicos

Redacta textos sobre aspectos musicais co vocabulario básico necesario

Valora a importancia de ampliar o vocabulario musical como recurso cultural e expresivo

47

Comunica coñecementos, xuízos e opinións musicais de forma oral e escrita con rigor e claridade

Elabora pequenos textos con soporte visual sobre aspectos concretos da música como intérpretes ou produtores. Emite xuízos cun vocabulario básico

Explica oralmente ou con textos curtos coñecementos, opinións ou críticas cunha linguaxe musical suficiente

Explica ou redacta textos sobre coñecementos, percepcións ou guizos críticos cun vocabulario musical extenso e conciso

Criterio de avaliación: 7.- Amosar interese e actitude crítica pola música actual, os musicais, os concertos en directo e as novas propostas musicais, valorando os elementos creativos e innovadores destes


Utiliza diversas fontes de información para indagar sobre as novas tendencias, representantes, grupo de música popular, etc., e realiza unha revisión crítica de ditas producións

Busca información en internet sobre aspectos concretos que dan relevo musical a un interprete, produtor, ou compositor de música para medios audiovisuais

Busca e analiza críticas musicais sobre concertos ou novas producións dos ámbitos da música actual

Analiza e compara críticas e producións musicais actuais e emite hipóteses sobre o futuro da súa traxectoria Elabora textos reflexivos e ben argumentados

Interésase por ampliar e diversificar as preferencias musicais propias

Amosa unha actitude tolerante e aberta para interpretar e escoitar obras de estilos diferentes do gusto propio

Amosa interese na presentación en clase de música actual diferente dos seus gustos e preferencias. Respecta os gustos distintos do propio

Amosa interese e busca información de xeito autónomo sobre as obras que se presentan na aula ou que suxiren os compañeiros

BLOQUE MÚSICA E TECNOLOXÍA Criterio de avaliación: 1.- Valerse con autonomía dos recursos tecnolóxicos dispoñibles demostrando un coñecemento básico das técnicas e os procedementos necesarios para gravar, reproducir, crear, interpretar música e realizar sinxelas producións musicais


48

Coñece algunhas das posibilidades que ofrecen as tecnoloxías e emprégaas como ferramenta para a actividade musical

Sérvese de soportes dixitais para escoitar música Coñece un programa básico de edición musical e emprega as ferramentas básicas para editar música de forma creativa Coñece un programa de edición de partituras e usa as ferramentas básicas para escribir e compoñer música Coñece algunha aplicación para móbil relacionada coas tecnoloxías do son

Utiliza con destreza soportes dixitais para escoitar música Coñece un programa básico de edición musical e emprega as ferramentas un pouco máis complexas para editar música de xeito creativo Coñece un programa de edición de partituras e usa as ferramentas máis complexas para escribir e compor música Coñece algunha aplicación para móbil relacionada coas tecnoloxías do son

Está inmerso no coñecemento e uso das novas tecnoloxías aplicadas ao son Coñece programas de edición musical e de produción de música en directo Emprega con facilidade as ferramentas dalgún programa de edición de partituras Elabora producións propias coas ferramentas dixitais e acústicas

Participa en todos os aspectos da produción musical demostrando o uso axeitado dos materiais relacionados, os métodos e as tecnoloxías

Edita música por petición do profesor. É un pouco destro no uso das tecnoloxías relacionadas co son.

Edita e produce música con certo desenvolvemento e con iniciativa

É autónomo/a e creativo/a. Coñece as ferramentas tecnolóxicas e as súas posibilidades. Emprégaas para crear produtos musicais reflexionados e creativos

Criterio de avaliación: 2.- Utilizar de xeito funcional os recursos informáticos dispoñibles para a aprendizaxe e indagación do feito musical


Emprega con autonomía as fontes e os procedementos apropiados para elaborar traballos sobre temas relacionados co feito musical

É pouco autónomo/a para o uso das fontes para elaborar traballos, pero acompañado/a traballa ben

É semiautónomo/a e elabora traballos sinxelos. Utiliza fontes e ten integrados os procedementos básicos

É moi autónomo e produce información sobre o feito musical. Sabe discriminar e dar prioridade ás fontes de información, e ten os procedementos integrados. Produce información musical con goce.

49


2.6.1.- CONTIDOS 3º ESO


1.1. Repaso dos elementos da representación gráfica da música.

1.2. Textura.

1.3. Procedementos compositivos e formas de organización musical.

1.4. Experimentación e práctica das técnicas do movemento e da danza, expresión dos

contidos musicais a través do corpo e do movemento, e a interpretación dun repertorio

variado de danzas.

1.5. Práctica da relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia e a entoación.

1.6. Aceptación e cumprimento das normas que rexen a interpretación en grupo e a achega


1.7. Aceptación e predisposición para mellorar as capacidades técnicas e interpretativas

propias, e respecto ante outras formas de expresión.

1.8. Sonorización de representacións dramáticas, actividades de expresión corporal, e

danza e imaxes fixas e en movemento na realización de producións audiovisuais.

1.9. Fomento da sensibilidade estética desenvolvida a través da comprensión e

interiorización da música.

1.10. Composición individual ou en grupo de cancións e pezas instrumentais para distintas

agrupacións a partir da combinación de elementos e recursos presentados no contexto das

actividades que se realizan na aula

1.11. Práctica, creación, memorización e interpretación de pezas musicais en grupo,

aprendidas a través da lectura de partituras con diversas formas de notación.

1.12. Práctica das pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e a

outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto.

1.13. Exploración das posibilidades de diversas fontes sonoras e práctica de habilidades


Bloque 2. Escoita

2.1. Clasificación e discriminación auditiva dos tipos de voces e instrumentos e das

agrupacións vocais e instrumentais.

2.2. Utilización dos recursos necesarios para a comprensión da música escoitada.

2.3. Identificación dos elementos da música e das súas características na audición e na

análise de obras musicais.

2.4. Aplicación de estratexias de atención, audición interior, memoria comprensiva e

anticipación durante a interpretación e a creación musical.

2.5. Audición, análise elemental e apreciación crítica de obras vocais e instrumentais de

distintos estilos, xéneros, tendencias e culturas musicais, incluíndo as interpretacións e as

composicións realizadas na aula. Interese por coñecer músicas de distintas características e

por ampliar as propias preferencias musicais.

2.6. Música en vivo: concertos e outras manifestacións musicais, da propia cultura musical e

de outras. Interese por desenvolver hábitos positivos e de respecto ás demais persoas

durante a escoita.

50

2.7. Elementos que interveñen na construción dunha obra musical: melodía, ritmo,

harmonía, timbre, textura, forma, tempo, dinámica, etc.

2.8. Valoración da audición como forma de comunicación e como fonte de coñecemento e

enriquecemento intercultural.



publicitaria.

3.2. Demostrar interese por coñecer músicas de distintas características, épocas e culturas,

e por ampliar e diversificar as propias preferencias musicais, adoptando unha actitude

aberta e respectuosa.

3.3. Relacionar as cuestións técnicas aprendidas coas características das épocas da historia

musical.


audiovisuais.

3.5. Utilización de diversas fontes de información para indagar sobre instrumentos,

compositores e compositoras, concertos e producións musicais en vivo e gravadas, tanto do

patrimonio galego como da música occidental en xeral e doutras culturas.




3.7. Recoñecemento e localización nas coordenadas espazo-temporais das manifestacións

musicais máis significativas do patrimonio musical galego, occidental e doutras culturas.

3.8. Épocas da historia da música: características principais, autores/as significativos/as,

audicións con apoio de partitura e interpretación de pezas ou fragmentos das distintas

épocas.

3.9. Recollida de información, valoración e exposición do feito musical e as súas opinións.

3.10. Recollida de información, valoración e exposición do feito musical ao longo da historia.


4.1. Utilización de dispositivos electrónicos, recursos de internet e software musical de

distintas características para o adestramento auditivo, a escoita, a interpretación e a

creación musical.

4.2. Aplicación de diferentes técnicas de gravación para rexistrar as creacións propias, as

interpretacións realizadas no contexto da aula e outras mensaxes musicais.

51

2.6.2.- CRITERIOS DE AVALIACIÓN E ESTÁNDARES DE

APRENDIZAXE 3º ES0


1.1. Distinguir e utilizar os elementos da

representación gráfica da música (colocación das

notas no pentagrama; notas adicionais, clave de

sol e de fa en cuarta; duración das figuras; signos

que afectan a intensidade e matices; indicacións

rítmicas e de tempo, etc.).

1.1.1 Distingue e emprega os elementos

que se utilizan na representación gráfica da

música (colocación das notas no

pentagrama; notas adicionais, clave de fa

en cuarta; duración das figuras; signos que

afectan a intensidade e matices; indicacións

rítmicas e de tempo, etc.).

1.2. Analizar e comprender o concepto de textura

e recoñecer, a través da audición e a lectura de

partituras, os tipos de textura.

1.2.1. Recoñece, comprende e analiza tipos de

textura.

1.3. Coñecer os principios básicos dos

procedementos compositivos e as formas de

organización musical.

1.3.1. Comprende e identifica os conceptos e

os termos básicos relacionados cos

procedementos compositivos e os tipos

formais.

1.4. Amosar interese polo desenvolvemento das

capacidades e as habilidades técnicas como

medio para as actividades de interpretación,

aceptando e cumprindo as normas que rexen a

interpretación en grupo, e achegando ideas

musicais que contribúan ao perfeccionamento da

tarefa común.

1.4.1. Amosa interese polo coñecemento e

a aplicación de técnicas e normas do

coidado da voz, o corpo e os instrumentos.

1.4.2. Canta pezas vocais propostas

aplicando técnicas que permitan unha

correcta emisión da voz.

1.4.3. Practica a relaxación, a respiración, a

articulación, a resonancia e a

entoación.

1.4.4. Adquire e aplica as habilidades

técnicas e interpretativas necesarias nas

actividades de interpretación adecuadas ao

nivel.

1.4.5. Coñece e pon en práctica as técnicas

de control de emocións á hora de mellorar

os seus resultados na exposición ante un

público.

1.5. Amosar interese polas actividades de

composición, e improvisación e amosar respecto

polas creacións dos seus compañeiros e das súas

compañeiras.

1.5.1. Realiza improvisacións e

composicións partindo de pautas

previamente establecidas.

1.5.2. Amosa unha actitude de superación e

mellora das súas posibilidades e respecta

as capacidades e as formas de expresión

dos seus compañeiros e das súas

compañeiras.

1.6. Participar activamente e con iniciativa persoal

nas actividades de interpretación, asumindo

diferentes papeis, intentando concertar a súa

acción coa do resto do conxunto, achegando ideas

musicais e contribuíndo ao perfeccionamento da

tarefa en común.

1.6.1. Practica, crea, interpreta e memoriza pezas

vocais, instrumentais e danzas de diferentes

xéneros, estilos, épocas históricas e culturas,

aprendidas por imitación e a través da lectura de

partituras con diversas formas de notación,

adecuadas ao nivel.



español e galego.

1.6.3. Amosa apertura e respecto cara ás

propostas do profesor/a e dos

compañeiros/as.

1.6.4. Practica as pautas básicas da

interpretación: silencio, atención ao/á

52

director/a e a outros/as intérpretes,

audición interior, memoria e adecuación ao

conxunto, amosando espírito crítico ante a

súa propia interpretación e a do seu grupo.

1.6.5. Participa activamente en agrupacións

vocais e instrumentais, colaborando con

actitudes de mellora e compromiso e

amosando unha actitude aberta e

respectuosa.

1.7. Explorar as posibilidades de distintas fontes e

obxectos sonoros.

1.7.1. Amosa interese polas paisaxes

sonoras que nos rodean e reflexiona sobre

elas.

1.7.2. Investiga de forma creativa acerca

das posibilidades sonoras e musicais dos

obxectos sonoros.

Bloque 2. Escoita

2.1. Identificar e describir os instrumentos e voces

e as súas agrupacións.

2.1.1. Explora e descubre as posibilidades

da voz e os instrumentos, e a súa evolución

ao longo da historia da música.

2.2. Ler e analizar distintos tipos de partituras no

contexto das actividades musicais da aula

como apoio ás tarefas de audición.

2.2.1. Le e analiza partituras como apoio á

audición.

2.3. Valorar o silencio como condición previa para

participar nas audicións.

2.3.1. Valora e aplica o silencio como

elemento indispensable para a

interpretación e a audición.

2.4. Recoñecer auditivamente e determinar a

época ou a cultura á que pertencen distintas obras

musicais, interesándose por ampliar as súas

preferencias.

2.4.1. Amosa interese por coñecer músicas

doutras épocas e culturas, comparando e

contrastando as novas músicas coñecidas.

2.4.2. Recoñece e sabe situar no espazo e

no tempo músicas de diferentes culturas

e épocas históricas.

2.5. Identificar e describir, mediante o uso de

distintas linguaxes (gráfica, corporal ou verbal),

algúns elementos e formas de organización e

estruturación musical (ritmo, melodía, textura,

timbre, repetición, imitación e variación) dunha

obra musical interpretada en vivo ou gravada.

2.5.1. Describe de xeito pormenorizado os

diferentes elementos das obras musicais

propostas usando distintas linguaxes.

2.5.2. Utiliza recursos con autonomía como

apoio ao análise musical.

2.5.3. Emprega conceptos musicais para

comunicar coñecementos, xuízos e opinións

musicais de xeito oral e escrito, con rigor e

claridade.


3.1. Realizar exercicios que reflictan a relación da

música con outras disciplinas.

3.1.1. Expresa contidos musicais e

relaciónaos con épocas da historia da

música e con outras

3.1.2. Recoñece e interpreta manifestacións

da danza identificando e explicando con

linguaxe técnica adecuada a época histórica

á que pertencen.

3.1.3. Distingue e explica as diversas

funcións que cumpre a música na sociedade

ao longo da historia.

3.2. Demostrar interese por coñecer músicas de

distintas características, épocas e culturas, e por

ampliar e diversificar as propias preferencias

musicais, adoptando unha actitude aberta e

respectuosa.

3.2.1. Amosa interese por coñecer

música de diferentes épocas e culturas

como fonte de enriquecemento cultural

e satisfacción persoal, elaborando

algún proxecto de investigación e

exposición

53

3.3. Relacionar as cuestións técnicas aprendidas

coas características das épocas da historia

musical.

3.3.1. Relaciona as cuestións técnicas

aprendidas vinculándoas ás épocas da

historia da música correspondentes.

3.4. Distinguir, situar e caracterizar as grandes

épocas da historia da música.

3.4.1. Distingue e sitúa temporalmente ás

épocas da historia da música e as

tendencias musicais.

3.4.2. Examina e explica con criterio musical

a relación entre os acontecementos

históricos, o desenvolvemento tecnolóxico e

a música na sociedade.

3.5. Valorar a asimilación e empregar algúns

conceptos musicais básicos necesarios á hora de

emitir xuízos de valor ou falar de música.

3.5.1. Emprega un vocabulario adecuado

para describir percepcións e

coñecementos musicais.

3.5.2. Comunica coñecementos, xuízos e

opinións musicais de xeito oral e escrito,

con rigor e claridade.

3.6. Amosar interese e actitude crítica pola música,

os concertos en vivo e as propostas musicais,

valorando os seus elementos creativos e

innovadores ao longo da historia.

3.6.1. Utiliza diversas fontes de información

para indagar sobre as novas

tendencias, representantes, grupos de

música popular, etc., e realiza unha revisión

crítica desas producións.

3.6.2. Interésase por ampliar e diversificar

as preferencias musicais propias.


4.1. Utilizar con autonomía os recursos

tecnolóxicos dispoñibles, demostrando un

coñecemento básico das técnicas e dos

procedementos necesarios para gravar,

reproducir, crear, interpretar música e realizar

sinxelas producións audiovisuais.

4.1.1. Coñece algunhas das posibilidades

que ofrecen as tecnoloxías e

utilízaas como ferramentas para a

actividade musical.

4.1.2. Participa en todos os aspectos da

produción musical demostrando o uso

adecuado dos materiais relacionados, os

métodos e as tecnoloxías.

4.2.Utilizar de maneira funcional os recursos

informáticos dispoñibles para a aprendizaxe e a

indagación do feito musical.

4.2.1. Utiliza con autonomía as fontes e os

procedementos apropiados para elaborar

traballos sobre temas relacionados co feito

musical.

54



contidos.


Contidos Criterios

de avaliación


avaliables CC

- O son:

Definición de son.

Elementos necesarios para a

existencia de sons.

Calidades do son: altura,

duración, intensidade e

timbre.

-A orquestra: orixe e tipos.

-Clasificación dos

instrumentos escolares.

- Linguaxe musical:

O pentagrama, a clave de sol

e as notas.

As liñas adicionais.

As figuras e os silencios.

Os termos de intensidade.

O pulso.

- Lectura musical directa na

interpretación vocal,



percusión)


representativas e

fundamentais.



BLOQUE I



de percusión.



notación musical.

-Definir as calidades do son e

relacionalas coa súa

representación gráfica.



notación musical.


interpretación instrumental e/ou

vocal de forma activa.

-Recoñece nunha partitura os

principais elementos musicais.

-Define as calidades do son e as

relaciona coa representación

gráfica correspondente.

CSICE,

CSC,

CCEC

BLOQUE II

-Recoñecer auditivamente as

calidades do son.

-Distinguir o pulso de distintos

fragmentos musicais.

-Comprender a relación entre o

tempo e o pulso dentro da


-Discriminar auditivamente as

familias de instrumentos.

-Recoñece a través da audición as

calidades do son (sons

graves/agudos, longos/curtos,

fortes/suaves, distintos timbres)

- Distingue os distintos pulsos dun

fragmento musical.

- Comprende a importancia de

seguir o pulso para coñecer o

tempo da obra musical.

- Coñece e percibe auditivamente

distintas familias de instrumentos

dentro dunha obra musical.

CAA

CCECC

MCT

BLOQUE III:

-Identificar os instrumentos

escolares e agrupalos segundo

a súa clasificación.

-Agrupa por familias os distintos

instrumentos escolares. CCL,

CAA,

CCEC.


principais dos instrumentos

escolares.

55

BLOQUE IV

- Acadar información sobre as

familias instrumentais e os tipos

de orquestra.

-Acada información sobre as

familias instrumentais e os tipos

de orquestra.

CAA,

CCEC,

CD

UNIDADE 2 (no 1º Trimestre)

Contidos Criterios

de avaliación


avaliables CC

- Ritmos binarios e ternarios.

- Acento e compás.

-Compás binario, ternario e

cuaternario.

-Os signos de prolongación:

puntillo, ligadura e caldeirón.


os instrumentos de corda

fretada (violín, viola,

violoncello e contrabaixo)

- Lectura musical directa na

interpretación vocal,



percusión)


representativas e

fundamentais.


rítmicos.

- Interpretación de cancións.

- Realización de coreografías

onde desenvolvan a

motricidade global, a

regulación tónico-motriz e

mais a organización temporal

e espacial.

- Discriminación e

identificación auditiva e visual

de todos os instrumentos

estudados no tema mediante

exercicios prácticos de




BLOQUE I



de percusión.


xogos vocais.


corografías.




activa.

CSICE,

CSC,

CCEC

BLOQUE II






corda fretada.






CAA,

CSIC

CCEC

BLOQUE III:


instrumentos de corda fretada e

a súa importancia na orquestra

clásica.



CCL,

CAA,

CCEC.

BLOQUE IV

-Acadar información dos





través de internet. CAA,

CCEC,

CD


Contidos Criterios

de avaliación


avaliables CC

56

- A voz:

Cómo se forma a voz?

Tipos de voz e principias


- Linguaxe musical:

Os signos de repetición.

Notas a contratempo.




do estudo dos signos de

repetición e as notas a

contratempo.





rítmicas ou melodías


linguaxe musical aprendidos.







representativas e

fundamentais.



BLOQUE I




cancións.

-Interpretar partituras con frautas

e con instrumentos de

percusión.






nas actividades de canto en

grupo.



forma activa.



cuaternario.

CAA,

CMCT

CSIEE

CSC

BLOQUE II

- Coñecer o significado dos

conceptos de timbre de son e

instrumento musical.

- Coñecer en que consiste a voz

como instrumento musical e as

tres tesituras da voz e a súa

clasificación.

- Apreciar as formas de

agrupación dos conxuntos

vocais e instrumentais.

- Coñece o timbre do son como

unha calidade particular de cada

obxecto sonoro que existe arredor

nosa.

- Adquire o coñecemento sobre o

concepto de voz como

instrumento musical e coñece as

tesituras da voz: aguda, media e

grave.

- Coñece as agrupacións vocais e

instrumentais máis

representativas.

CAA

CMCT

CCEC

BLOQUE III:

-Desenrolar a súa sensibilidade


vocal.



vocal.

CCL,

CAA,

CCEC

BLOQUE IV

- Acadar información sobre os

tipos de voces e as distintas


-Acada información sobre os tipos

de voces e as distintas


CAA,

CCEC,

CD

57


Contidos Criterios

de avaliación


avaliables CC

-Coñecemento

instrumental:


punteada: a guitarra

clásica e a arpa.


percutida: o piano.

- Linguaxe musical:

Os intervalos: tipos de

intervalos. Clasificación.

A melodía.

-Realización de exercicios

e cuestións teórico-

prácticas para facilitar a

comprensión dos

intervalos.







musical aprendida.

-Emprego dos

instrumentos como medios

de expresión musical,

mediante a práctica



-Discriminación e


visual de todos os




teóricos.


representativas e

fundamentais.

Práctica do ritmo en grupo


BLOQUE I



de percusión.




e corografías.




forma activa.

CSICE,

CSC,

CCEC

BLOQUE II



punteada e os de corda

percutida.




corda punteada e percutida.



punteada e os de corda

percutida.




punteada e percutida.

CAA,

CSIC

CCEC

BLOQUE III:



punteada e de corda

percutida e a súa importancia

na orquestra clásica.



punteada e de corda percutida.

CCL,

CAA,

CCEC.

BLOQUE IV



pulsada e os de corda

percutida a través de

internet.


instrumentos de corda pulsada

e os de corda percutida a


CAA,

CCEC,

CD

58


Contidos Criterios

de avaliación


avaliables CC

-Coñecemento

instrumental: os

instrumentos de vento-

madeira (a frauta de pico,

a frauta traveseira, o

clarinete e o saxofón)

-Os instrumentos de vento-

madeira de cana dobre:

oboe, corno inglés, fagot e

contrafagot.

- Linguaxe musical:

A altura do son: ton e

semitón, notas naturais e

alteradas.

As alteracións: sostido,

bemol e becuadro.

Tipos de alteracións:

propias e accidentais.

-Realización de exercicios

e cuestións teórico-

prácticas para facilitar a

comprensión dos tons, dos

semitóns e das alteracións.







musical aprendida.

- Emprego dos






- Discriminación e


visual de todos os




teóricos.


representativas e

fundamentais.



corporal.

BLOQUE I



de percusión.




e corografías.




forma activa.

CSICE,

CSC,

CCEC

BLOQUE II


instrumentos vento madeira.




vento madeira.


instrumentos de vento

madeira.




madeira.

CAA,

CSIC

CCEC

BLOQUE III:



madeira e a súa importancia

na orquestra clásica.


instrumentos de vento madeira

e a súa importancia na

orquestra clásica.

CCL,

CAA,

CCEC.

BLOQUE IV



madeira a través de internet.


instrumentos de vento madeira

a través de internet

CAA,

CCEC,

CD

59


Contidos Criterios

de avaliación


avaliables CC



metal (trompeta, trompa,

trombón e tuba)


mecánico.

-Os instrumentos populares

galegos: a gaita, a zanfona, o

bombo o tamboril, a

pandeireta e outros.

- Linguaxe musical:

Os acordes: como se forman

e como se empregan.

Indicacións de aire e carácter.

O metrónomo.

A textura musical.

As escalas.

O tresiño.




dos acordes.







musical aprendida.






- Discriminación e

identificación auditiva e visual

de todos os instrumentos

estudados no tema mediante

exercicios prácticos de



representativas e

fundamentais.

- Análise e comparación das

texturas en fragmentos de

partituras.



BLOQUE I



de percusión.


xogos vocais.


corografías.




activa.

CSICE,

CSC,

CCEC

BLOQUE II


instrumentos de vento metal e

os instrumentos populares

galegos.




vento metal e dos instrumentos

populares galegos.


instrumentos vento metal e os





instrumentos poopulares galegos.

CAA,

CSIC

CCEC

BLOQUE III:


instrumentos de vento metal e a


clásica.


instrumentos de vento metal e a


clásica.

CCL,

CAA,

CCEC.

BLOQUE IV


instrumentos de vento metal e

os instrumentos populares

galegos a través de internet.





CAA,

CCEC,

CD

60

Concrecións para cada estándar de aprendizaxe avaliable para 3º ESO:

Estándares de

aprendizaxe

Temporaliza

ción

Grao mínimo de

consecución de

estándares

Competencia(s

) clave

Instrumentos de

avaliación

Bloque 1:

Interpretación e

creación

Distingue e emprega

os elementos que se

utilizan na

representación

gráfica da música

(colocación das

notas no

pentagrama; notas

adicionais; duración

das figuras; signos

que afectan a

intensidade e

matices; indicacións

rítmicas e de tempo,

etc.).

1º Trimestre Realizar un ritmo

básico con percusión

corporal e interpretar

coa frauta sinxelas

pezas musicais.

CCEC Controis individuais

ao longo do curso.

Exame práctico ao

final da avaliación

que consistirá na

realización rítmica

dunha peza e da

súa interpretación

coa frauta.

Recoñece,

comprende e analiza

tipos de textura.

3º Trimestre Recoñecer o tipo de

textura a través da

lectura dunha partitura.

CCEC

CAA

Lectura de sinxelas

pezas que amosen

exemplos de

distintas texturas.

Comprende e

identifica os

conceptos e os

termos básicos

relacionados cos

procedementos

compositivos e os

tipos formais.

2º Trimestre Recoñecer as

principais formas

musicais que se deron

ao longo da historia da

música.

CCEC

Probas escritas

sobre as formas

musicais principais

ao longo da historia

da música.

Canta pezas vocais

propostas aplicando

técnicas que

permitan unha

correcta emisión da

voz.

2º Trimestre

Imitación de xogos

vocais e de cancións.

CCEC

Observación directa

e diaria na aula.

Adquire e aplica as

habilidades técnicas

e interpretativas

necesarias nas

actividades de

interpretación

adecuadas ao nivel.

1º Trimestre Tocar os instrumentos

de percusión e a frauta

de xeito adecuado.

CCEC Observación directa

e diaria na aula e

exame práctico ao

final de cada

trimestre.

Realiza

improvisacións e

composicións

partindo de pautas

2º Trimestre Realizar improvisacións

rítmicas.

CCEC

CAA


e diaria na aula.

61

previamente

establecidas.

Amosa unha

actitude de

superación e mellora

das súas

posibilidades e

respecta as

capacidades e as

formas de expresión

dos seus

compañeiros e das

súas compañeiras.

1ª Trimestre Manter unha actitude

correcta na aula, de

interese cara as

actividades e de

respeto cara os seus

compañeiros.

CSIEE Observación directa

e diaria na aula.

Practica, crea,

interpreta e

memoriza pezas

vocais, instrumentais

e danzas de

diferentes xéneros,

estilos, épocas

históricas e culturas,

aprendidas por

imitación e a través

da lectura de

partituras con

diversas formas de

notación, adecuadas

ao nivel.

3ª Trimestre Práctica, creación e

memorización de

sinxelas pezas.

CCEC

CSIEE

Observación diaria

na aula e realización

de exames

prácticos.

Amosa apertura e

respecto cara ás

propostas do

profesor/a e dos

compañeiros/as.

1ª Trimestre Ten una actitude

positiva cara ás

propostas na aula.

CSC Observación directa

e a diario na aula.

Practica as pautas

básicas da

interpretación:

silencio, atención

ao/á director/a e a

outros/as

intérpretes, audición

interior, memoria e

adecuación ao

conxunto, amosando

espírito crítico ante a

súa propia

interpretación e a do

seu grupo.

1º Trimestre Mantén silencio e

atención á hora das

interpretacións grupais

e individuais.

CSC

CSIEE


e a diario na aula e

no momento dos

exames prácticos.

Participa

activamente en

agrupacións vocais

e instrumentais,

colaborando con

2º Trimestre Interpreta na aula as

pezas que lle indica a

profesora. Traballaas

tamén na casa.

CSIEE

CAA


e a diaria na aula.

62

actitudes de mellora

e compromiso e

amosando unha

actitude aberta e

respectuosa.

Bloque 2. Escoita

Le e analiza

partituras como

apoio á audición.

2º Trimestre É capaz de escoitar

unha audición

seguindo a lectura da

partitura.

CCEC Seguimento

individual na aula.

Valora e aplica o

silencio como

elemento

indispensable para a

interpretación e a

audición.

1º Trimestre Mantén unha actitude

de respeto á hora das

interpretacións.

CSC Observación directa

na aula.

Recoñece e sabe

situar no espazo e

no tempo músicas

de diferentes

culturas e épocas

históricas.

3º Trimestre Recoñece as

características

principais das obras

escoitadas pertences a

distintos momentos da

historia da música.

CCEC

CSC

Exame escrito ao

final de cada tema

Describe de xeito

pormenorizado os

diferentes elementos

das obras musicais

propostas usando

distintas linguaxes.

1º Trimestre Coñece os elementos

básicos que aparecen

nas partituras.

CCEC Mediante análisis

das partituras na

aula de forma oral e

individual.

Bloque 3. Contextos

musicais e culturais

Expresa contidos

musicais e

relaciónaos con

épocas da historia

da música e con

outras disciplinas.

1º Trimestre É capaz de comentar

as novidades musicais

que se dan nas

distintas épocas da

historia.

CCEC

CCL

Mediante probas

escritas nas que

amose os

coñecementos

sobre as distintas

épocas das historia

da música.

Distingue e sitúa

temporalmente ás

épocas da historia

da música e as

tendencias musicais.

1º Trimestre Ordena

cronolóxicamene as

épocas musicais.

CCEC

CSC

Mediante o exame

teórico que terá en

cada tema.

Comunica

coñecementos,

xuízos e opinións

musicais de xeito

oral e escrito, con

rigor e claridade.

3º Trimestre Comunica con respeto

a súa opinión sobre as

novidades musicais ao

longo da historia da

música.

CCL Observación diaria

na aula.

Interésase por

ampliar e diversificar

as preferencias

musicais propias.

2ºTrimestre Amosa interese polo

estudio da historia da

música.

CAA Observación diaria

na aula.

63

Bloque 4. Música e

tecnoloxías

Coñece algunhas

das posibilidades

que ofrecen as

tecnoloxías e

utilízaas como

ferramentas para a

actividade musical.

3º Trimestre Utiliza de forma básica

un programa de edición

de partituras.

CD

CCEC

Observación do

traballo realizado na

aula de informática.

2.6.3.- ESCALAS DE AVALIACIÓN

BLOQUE 1. INTERPRETACIÓN E CREACIÓN

Estándares de aprendizaxe avaliables

Baixo Medio Alto

1.1. Recoñece os parámetros do son e os elementos básicos da linguaxe musical, utilizando unha linguaxe técnica apropiado.

Coñece a linguaxe que cualifica os parámetros do son, pero aplica de forma guiada a linguaxe técnica básico.

Coñece a linguaxe que cualifica os pará- metros do son aplicando de forma autónoma a linguaxe técnica básico.

Coñece e recoñece claramente os pará- metros do son e emprega a linguaxe técnica apropiada.

1.2. Recoñece e aplica os ritmos e compases a través da lectura ou audición de pequenas obras ou fragmentos musicais.

Segue e le partituras de audicións sinxelas dun xeito pouco autónomo. .

Sigue e le partituras de audiciones máis complexas de forma autónoma.

Segue e le partituras complexas para instrumentos armónicos e música coral e instrumental

1.3. Identifica e transcribe ditados de patróns rítmicos e melódicos con formulacións sinxelas en estruturas binarias, ternarias e cuaternarias.

Recoñece e selecciona os patróns rítmicos e a partir de opcións dadas.

Recoñece e transcribe ditados rítmicos sinxelos, pero recoñece os melódicos entre opcións dadas.

Recoñece e transcribe ditados rítmicos en varios compases e rítmico-melódicos sinxelos.

2.1. Distingue e emprega os elementos que se usan na representación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama; clave de sol e de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan á intensidade e os matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.).

Recoñece con axuda os elementos de representación musical. Faio mellor no ritmo que nas melodías. Recoñece os signos de intensidade e sabe cales son as indicacións de movemento.

Recoñece autonomamente os elementos de representación musical. Recoñece os signos de intensidade e sabe cales son as indicacións de movemento.

Le partituras adecuadas ao nivel integrando os elementos da representación música

3.1. Improvisa e interpreta estruturas musicais elementais

Interpreta a primeira voz de pezas musicais sinxelas e improvisa

Interpreta as voces medianamente complicadas

Interpreta as voces máis complicadas dunha peza polifónica e

64

construídas sobre os modos e as escalas máis sinxelas e os ritmos máis comúns.

de xeito pouco reflexiva e sen precisión na pulsación.

dunha peza polifónica e improvisa reflexivamente cunha musicalidade pouco expresiva.

improvisa reflexivamente cunha musicalidade expresiva.

3.2. Utiliza os elementos e recursos adquiridos para elaborar arranxos e crear cancións, pezas instrumentais e coreografías.

Compón e confecciona arranxos e coreografías en grupo.

Compón e confecciona arranxos e coreografías en grupo. Individualmente compón cunha expresividade limitada.

Compón e confecciona arranxos e coreografías autonomamente e con dedicación. Colabora en mellorar os traballos dos compañeiros que teñen máis dificultades.

4.1. Recoñece, comprende e analiza diferentes tipos de textura.

Coñece as texturas e identifica si son monódicas ou polifónicas.

Identifica as texturas monódicas e polifónicas homofónicas ou contrapuntísticas.

Comprende a esencia do concepto textura e a importancia da textura na composición musical. Recoñece as texturas.

5.1. Comprende e identifica os conceptos e terminoloxía básicas relacionadas cos procedementos compositivos e os tipos formais.

Coñece teoricamente as estruturas musicais e é capaz de distinguir os cambios de tema e as repeticións cando son moi contrastados. Segue os musicogramas con axuda.

Coñece os principios teóricos da estrutura musical e diferenza con bastante claridade os cambios de tema. Identifica claramente as repeticións. Segue os musicogramas con autonomía.

Comprende a necesidade da estruturación musical e identifica os cambios nunha estrutura. Pode confeccionar musicogramas propios.

6.1. Amosa interese polo coñecemento e coidado da voz, o corpo e os instrumentos.

Coñece os principios de coidado da voz, do corpo e dos instrumentos, pero aplícaos soamente con guía.

Coida a voz, o corpo e os instrumentos, pero só nas situacións de clase.

Aplica nas diferentes instancias da vida os coñecementos adquiridos sobre o coidado da voz, do corpo e dos instrumentos.

6.2. Canta pezas vocais propostas aplicando técnicas que permitan unha correcta emisión da voz.

Aplica a técnica vocal cando o profesor dá consígnalas exactas para cada situación.

Aplica a técnica vocal de xeito semiautomática, pero necesita pautas para cada dificultade concreta.

Integra cada pauta de técnica vocal e aplícaa en cada dificultade.

6.3. Practica a relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia e a entoación.

Canta de xeito pouco reflexiva.

Canta intentando ser reflexivo, pero necesita da guía do profesor ou profesora para cada un dos aspectos.

Canta de xeito reflexiva aplicando as técnicas aprendidas nos exercicios previos

6.4. Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas actividades de interpretación adecuadas ao nivel.

Integra lentamente as habilidades técnicas necesitando de guía nos primeiros estadios da aprendizaxe de cada obra.

Aplícase en mellorar as súas habilidades interpretativas, pero o resultado é pouco musical.

Interpreta aplicando todas as técnicas e as habilidades desenvolvidas co estudo. Busca a musicalidade na interpretación.

6.5. Coñece e pon en práctica as técnicas de control de emocións á hora de mellorar

Mostra intranquilidade e unha concentración irregular.

Mostra tranquilidade pero ten unha concentración algo irregular.

Está controlado emocionalmente e concentrado para poder interpretar con

65

os seus resultados na exposición ante un público.

corrección e musicalidade.

7.1. Realiza improvisacións e composicións partindo de pautas establecidas previamente.

Improvisa e compón coa axuda do grupo.

Improvisa e compón en grupo e individualmente aportando ideas pouco musicais.

Improvisa e compón con musicalidade seguindo a pulsación, a coherencia melódica e as estruturas.

7.2. Demostra unha actitude de superación e mellora das súas posibilidades e respecta as distintas capacidades e formas de expresión dos seus compañeiros.

É capaz de intentar compoñer, pero cánsase pronto. Necesita o apoio do grupo para superarse. Cústalle respectar aos seus compañeiros.

Trata de compoñer autonomamente mellorando as súas posibilidades. Respecta e valora a expresividade dos seus compañeiros.

Recoñece e supera as súas dificultades expresivas,respecta as dos seus compañeiros e axuda a que os seus compañeiros supérense.

8.1. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas de diferentes xéneros, estilos e culturas, aprendidas por imitación e a través da lectura de partituras con diversas formas de notación, adecuadas ao nivel.

Interpreta con dificultade a través da lectura con notación adaptada: semipartituras e partituras de notación sinxela. Canta por imitación ou con partituras moi sinxelas. Danza por imitación e con dificultades de pulsación e para seguir e memorizar as coreografías.

Interpreta con corrección a través da lectura con notación adaptada: semipartituras e partituras de notación sinxela. Canta por imitación ou con partituras moi sinxelas. Danza por imitación e sen dificultades de pulsación e memorizando as coreografías.

Interpreta con corrección e musicalidade a través da lectura. Canta con partituras adaptadas ao nivel. Danza sen dificultades de pulsación e memorizando as coreografías.

8.2. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español e galego.

Ídem. Ídem. Ídem.

8.3. Mostra apertura e respecto cara ás propostas do profesor e dos compañeiros.

Mostra unha actitude de baixa motivación, pero respecta as propostas.

Mostra unha actitude de motivación, respecta as propostas pero non aporta creativamente.

Mostra unha actitude de alta motivación, respecta as propostas e fai achegas creativas.

8.4. Practica as pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao director e aos outros intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto, mostrando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo.

Interpreta con pouca reflexión, mostra unha atención dispersa ás pautas de traballo e é pouco crítico.

Interpreta con reflexión, mostra atención ás pautas de traballo e é pouco crítico.

Mostra moito interese por seguir as pautas de interpretación e presenta un bo espírito crítico.

8.5. Participa de xeito activo en agrupacións vocais e instrumentais, colabora con actitudes de mellora e compromiso e mostra unha actitude aberta e respectuosa.

Participa activamente no aula, pero cunha baixo compromiso no seu traballo autónomo e con actitude medianamente respectuosa.

Participa activamente no aula, mellora co seu traballo autónomo e mostra unha actitude respectuosa.

Participa activamente no aula axudando aos seus compañeiros con menos aptitudes e motivación. Mellora co seu traballo autónomo e mostra unha actitude

66

moi respectuosa.

9.1. Mostra interese polas paisaxes sonoras que nos rodean e reflexiona sobre os mesmos.

Necesita pautas concretas que guíen a reflexión e abran o interese polas paisaxes sonoras que nos rodean.

Mostra interese polas paisaxes sonoras que nos rodean, pero con pouca reflexión.

Está moi interesado no mundo sonoro e colabora coas súas reflexións.

9.2. Investiga de forma creativa as posibilidades sonoras e musicais dos obxectos.

Investiga con axuda do grupo e coa guía do profesor ou profesora.

Mostra certa curiosidade polas posibilidades sonoras dos obxectos. Fai algunha achega.

M Mostra moita curiosidade polas posibilidades sonoras dos obxectos e fai achegas creativas que axudan ao conxunto do alumnado.

BLOQUE 2: ESCOITA


Baixo Medio Alto

1.1. Diferenza as sonoridades dos instrumentos da orquestra, así como a súa forma, e os tipos de voces.

Diferenza as familias orquestrais, pero presenta confusión entre os instrumentos que teñen unha forma e uns timbres máis similares. Diferenza voces masculinas e femininas.

Identifica visualmente todos os instrumentos, pero confunde algúns dos timbres máis similares. Diferenza tesituras das dúas voces masculinas e as dúas femininas por comparación.

Distingue con claridade os instrumentos polas súas formas e os seus timbres. Diferenza tesituras de voces masculinas e femininas. Distingue o tipo de voz dos solistas.

1.2. Diferenza as sonoridades dos instrumentos máis característicos da música popular moderna, do folclore e doutras agrupacións musicais.

Diferenza as agrupacións, pero ten dificultades para memorizar o nome dos instrumentos.

Diferenza as agrupacións máis habituais. Confúndese coas menos habituais

Identifica os instrumentos e as agrupacións pola súa sonoridade individual e conxunta.

1.3. Explora e descobre as posibilidades da voz e os instrumentos e a súa evolución ao longo da historia da música.

Mostra pouco interese por explorar as posibilidades da voz e dos instrumentos.

Interésase pola evolución da voz e dos instrumentos ao longo da historia, pero ten poucos referentes culturais.

Coñece a evolución da voz e dos instrumentos ao longo da historia e sérvese dela para comentar as audicións.

2.1. Le partituras como apoio á audición

Segue partituras de audicións, pero non as le. Se guía pola forma da notación rítmica ou da liña melódica.

Segue a partitura polo ritmo e pola forma da liña melódica. Pódea ler si a notación é sinxela.

Le a partitura da audición e é capaz de seguir a das voces internas. Segue partituras complexas de orquestra e de instrumentos harmónicos.

3.1. Valora o silencio como elemento indispensable para a interpretación e a audición.

Garda silencio cando é avisado reiteradamente. Valórao pouco por propia iniciativa.

Valora o silencio, pero non o mantén si ten unha dúbida, e a pregunta a un compañeiro, de modo que interrompe a concentración na aula.

A súa actitude é de respecto total ao silencio e colabora co profesor ou profesora para mantelo.

67

4.1. Mostra interese por coñecer músicas doutras épocas e culturas.

Mostra interese polo atractivo musical, polo seu impacto emocional e sensorial. Valora pouco o feito da evolución musical.

Mostra interese por recoñecer a música dos diferentes períodos, pero fáltanlle moitas referencias históricas que lle axuden a identificalos.

Interésase pola música doutras culturas. Mostra moito interese por coñecer músicas dos distintos períodos históricos e culturas diversas. Isto permítelle relacionar os coñecementos adquiridos e abrir as súas posibilidades de pracer pola música en xeral.

4.2. Recoñece e sabe situar no espazo e no tempo músicas de diferentes culturas.

Recoñece e sitúa as composicións máis arquetípicas de cada época e lugar.

Coñece elementos que o guían para recoñecer as composicións dun período ou dun lugar.

Ten moi claros os elementos de análises e de contexto histórico que lle permiten situar cada obra. Tamén sitúa a música nos lugares xeográficos de cada cultura.

5.1. Describe os elementos das obras musicais propostas.

Necesita guía para recoñecer os elementos da música e do contexto.

Recoñece autonomamente os elementos da música que están presentes nun modelo de análise.

Sabe priorizar os elementos da música máis relevantes para a súa análise.

5.2. Utiliza con autonomía diversos recursos como apoio á análise musical.

Necesita guía para seguir o modelo de análise.

Cunha guía como modelo pode analizar unha obra musical.

Ten os elementos de análise interiorizados para poder describir unha obra con elementos musicais e extramusicais.

5.3. Emprega conceptos musicais para comunicar coñecementos, xuízos e opinións musicais de forma oral e escrita con rigor e claridade.

Sabe contestar preguntas sobre conceptos musicais, pero non os extrapola para poder elaborar unha crítica musical.

Pode elaborar un escrito razoado coa terminoloxía musical.

Comunica coñecementos musicais empregando a terminoloxía adecuada e coa reflexión que lle permite emitir xuízos.

6.1. Toma conciencia da contribución da música á calidade da experiencia humana, mostrando unha actitude crítica ante o consumo indiscriminado de música.

É consciente da importancia da música para o ser humano, pero só considerando a súa propia experiencia. Cústalle ser crítico co consumo abusivo.

Recoñece a importancia da música e có- mo impacta nas emocións. Mostra unha actitude crítica co consumo da música, pero en casos de extremo abuso.

Valora o poder de influencia da música no ser humano ao longo da historia e é sensible ao seu uso indiscriminado como contraproducente para os sentidos e para a saúde mental.

6.2. Elabora traballos de indagación sobre a contaminación acústica.

Elabora traballos concretos sobre datos de contaminación acústica.

Recolle datos de contaminación acústica e emite xuízos críticos

Recolle, compara cifras e emite hipóteses relacionadas coa contaminación acústica.

68

BLOQUE 3. CONTEXTOS MUSICAIS E CULTURAIS


Baixo Medio Alto

1.1. Expresa contidos musicais e relaciónaos con períodos da historia da música e con outras disciplinas.

Contesta cuestionarios sobre períodos históricos relacionando música e sociedade. Coñece que aspectos da música están relacionados coas outras disciplinas do saber.

Explica as características musicais dos diferentes períodos coa linguaxe apropiada. Relaciona os coñecementos das disciplinas cos contidos musicais.

Compara as características musicais dos distintos períodos relacionándoos cos feitos máis significativos. Explica os aspectos da evolución das artes, a ciencia e a tecnoloxía relacionados coa música.

1.2. Recoñece distintas manifestacións da danza.

Diferenza entre danza clásica e danza moderna.

Compara diferentes períodos da historia da danza e relaciónaos coa sociedade da época.

Analiza a evolución da danza comparándoa coa evolución da sociedade e dos gustos musicais e artísticos.

1.3. Distingue as diversas funcións que cumpre a música na nosa sociedade.

Distingue a música funcional da música composta só para o pracer artístico sensorial.

Explica o poder da música para influír nas emocións e o seu uso na sociedade.

Compara varios usos da música e as funcións que desempeñan. Comprende a necesidade da música de circunstancia e relaciónaa coas necesidades do poder de cada momento histórico

2.1. Mostra interese por coñecer os xéneros musicais e as súas funcións expresivas, e goza deles como oínte con capacidade selectiva.

Completa cuestionarios sobre as divisións de xéneros musicais, basicamente os xéneros relacionados coa imaxe.

Coñece a división de xéneros e aplícaos na análise musical. Goza da audición e diferenciación dos xéneros e estilos máis populares.

Distingue o xénero dunha audición e explica a súa función. Goza da audición e do pracer intelectual da diferenciación dos xéneros.

2.2. Mostra interese por coñecer música de diferentes épocas e culturas como fonte de enriquecemento cultural e goce persoal.

A través da interpretación e da audición se familiariza coa música histórica. Apréciaa sensorialmente.

A través da interpretación e da audición se familiariza coa música histórica. Apréciaa sensorialmente e aprecia escoitar as composicións máis emblemáticas como enriquecemento cultural.

Mostra pracer sensorial ao escoitar a beleza da música independentemente do período histórico no que foi composta e valora racionalmente o enriquecemento cultural que supón. Relaciona a arte da música coas artes plásticas e escénicas.

3.1. Relaciona as cuestións técnicas apresas e vincúlaas cos períodos da historia da música correspondentes.

Relaciona os períodos da música coas súas características técnicas máis definitorias e determinantes.

Coñece as características musicais das diferentes épocas e culturas e pode explicalas

Valora o uso dos elementos da música en cada período, compáraos e chega a conclusións argumentadas e reflexionadas.

4.1. Distingue os períodos da historia da música e as tendencias musicais.

Coñece a sucesión dos períodos e as características musicais máis relevantes.

Coñece os usos dos elementos da música en cada período e utilízaos para distinguilos na audición.

Distingue a música dos períodos pola análise dos elementos da música e distíngueos e relaciona nunha audición.

4.2. Examina a relación entre os acontecementos históricos, o desenvolvemento tecnolóxico e a música na sociedade.

Coñece os feitos clave de cada período histórico, as características da sociedade e os avances tecnolóxicos relacionados coa música. Examina a

Coñece os feitos clave de cada período histórico e os avances tecnolóxicos relacionados coa música. Examínaos autonomamente e relaciónaos

Relaciona todos os coñecementos adquiridos para comprender e explicar a estreita relación entre a historia asociada á evolución da tecnoloxía e

69

relación entre eles de xeito guiado.

coa sociedade da época.

a presenza, usos e funcións da música nunha determinada sociedade.

5.1. Valora a importancia do patrimonio español e galego.

Coñece os compositores máis relevantes.

Relaciona os compositores máis relevantes coa súa música e coas características da sociedade do momento.

Coñece e compara a traxectoria dos compositores máis relevantes coas tendencias musicais europeas.

5.2. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais,instrumentais e danzas do patrimonio español e galego.

Interpreta con dificultade a través da lectura con notación adaptada: semipartituras e partituras de notación sinxela. Canta por imitación ou con partituras moi sinxelas. Danza por imitación e con dificultades de pulsación e para seguir e memorizar as coreografías.

Interpreta con corrección a través da lectura con notación adaptada: semipartituras e partituras de notación sinxela. Canta por imitación ou con partituras moi sinxelas. Danza por imitación e sen dificultades de pulsación e memorizando as coreografías.

Interpreta con corrección e musicalidade a través da lectura. Canta con partituras adaptadas ao nivel. Danza sen dificultades de pulsación e memorizando as coreografías.

5.3. Coñece os instrumentos tradicionais galegos.

Identifica a familia orquestral dos instrumentos galegos máis utilizados.

Identifica os instrumentos máis empregados no folclore galego.

Coñece e amplía a información sobre os instrumentos, a súa construción e o seu uso social.

6.1. Emprega un vocabulario adecuado para describir percepcións e coñecementos musicais.

Completa cuestionarios pechados cos termos musicais básicos.

Redacta textos sobre aspectos musicais co vocabulario básico necesario.

Valora a importancia de ampliar o vocabulario musical como recurso cultural e expresivo.

6.2. Comunica coñecementos, xuízos e opinións musicais de forma oral e escrita con rigor e claridade.

Elabora pequenos textos con soporte visual sobre aspectos concretos da música como intérpretes ou produtores. Emite xuízos cun vocabulario básico.

Explica oralmente ou con textos curtos coñecementos, opinións ou críticas cunha linguaxe musical suficiente.

Explica ou redacta textos sobre coñecementos, percepcións ou xuízos críticos cun vocabulario musical extenso e conciso.

7.1. Utiliza diversas fontes de información para indagar sobre as novas tendencias, representantes, grupos de música popular, etc., e realiza unha revisión crítica de devanditas producións.

Busca información en Internet sobre aspectos concretos que dan relevo musical a un intérprete, produtor, ou compositor de música para medios audiovisuais.

Busca e analiza críticas musicais sobre concertos ou novas producións dos ámbitos da música actual.

Analiza e compara críticas e producións musicais actuais e emite hipóteses sobre o futuro da súa traxectoria. Elabora textos reflexivos e ben argumentados.

7.2. Interésase por ampliar e diversificar as preferencias musicais propias.

Mostra unha actitude tolerante e aberta para interpretar e escoitar obras de estilos diferentes do gusto propio.

Mostra interese na presentación en clase de música actual diferente dos seus gustos e preferencias. Respecta os gustos distintos do propio.

Mostra interese e busca información de xeito autónomo sobre as obras que se presentan no aula ou que suxiren os compañeiros.

70

BLOQUE 4. MÚSICA E TECNOLOXÍA


Baixo Medio Alto

1.1. Coñece algunhas das posibilidades que ofrecen as tecnoloxías e utilízaas como ferramentas para a actividade musical.

Sérvese de soportes dixitais para escoitar música. Coñece un programa básico de edición musical e emprega as ferramentas básicas para editar música de forma creativa. Coñece un programa básico de edición de partituras e usa as ferramentas básicas para escribir e compoñer música. Coñece algunha aplicación para móbil relacionada coas tecnoloxías do son.

Utiliza con destreza soportes dixitais para escoitar música. Coñece un programa básico de edición musical e usa as ferramentas un pouco máis complexas para editar música de forma creativa. Coñece un programa básico de edición de partituras e utiliza as ferramentas máis complexas para escribir e compoñer música. Coñece algunha aplicación para móbil relacionada coas tecnoloxías do son.

Está inmerso no coñecemento e uso das novas tecnoloxías aplicadas ao son. Coñece programas de edición musical e de produción de música en directo. Emprega con facilidade as ferramentas dalgún programa de edición de partituras. Elabora producións propias coas ferramentas dixitais e acústicas.

1.2. Participa en todos os aspectos da produción musical demostrando o uso adecuado dos materiais relacionados, os métodos e as tecnoloxías.

Edita música por petición do profesor ou profesora. É un pouco destro no uso das tecnoloxías relacionadas co son.

Edita e produce música con certo desenvolvemento e con iniciativa.

É autónomo e creativo. Coñece as ferramentas tecnolóxicas e as súas posibilidades. Úsaas para crear produtos musicais reflexionados e creativos.

2.1. Emprega con autonomía as fontes e os procedementos apropiados para elaborar traballos sobre temas relacionados co

É pouco autónomo para o uso das fontes para elaborar traballos, pero acompañado traballa ben.

É semiautónomo e elabora traballos sinxelos. Utiliza fontes e ten integrados os procedementos básicos

É moi autónomo e produce información sobre o feito musical. Sabe discriminar e dar prioridad ás fontes de información, e ten os procedementos integrados. Produce información musical con goce.

71


2.8.1.- CONTIDOS MÚSICA 4º ESO


1.1. Práctica e aplicación de habilidades técnicas en grao crecente de complexidade e

concertación coas outras partes do conxunto na interpretación vocal e instrumental, e no

movemento e a danza.

1.2. Interpretación de pezas vocais e instrumentais aprendidas de oído e/ou mediante a

lectura de partituras con diversos tipos de notación.

1.3. Planificación, ensaio, interpretación, dirección e avaliación de espectáculos musicais na

aula e noutros espazos e contextos.

.4. Perseveranza na práctica de habilidades técnicas que permitan mellorar a interpretación

individual e en grupo, e a creación musical.

1.5. Utilización de técnicas, recursos e procedementos compositivos na improvisación, na

elaboración de arranxos e na creación de pezas musicais.

1.6. Ámbitos profesionais da música. Identificación e descrición das facetas e as

especialidades no traballo dos/das músicos/as.

1.7. Interese por coñecer as posibilidades que ofrece a música nos ámbitos persoal e

profesional.

Bloque 2. Escoita

2.1. Audición, recoñecemento, análise e comparación de músicas de diferentes xéneros,

estilos e culturas.

2.2. A crítica como medio de información e valoración do feito musical. Análise de críticas

musicais e uso dun vocabulario apropiado para a elaboración de críticas orais e escritas

sobre a música escoitada.

2.3. Rigor na utilización dun vocabulario adecuado para describir a música.

2.4. Utilización de diversas fontes de información para obter referencias sobre músicas de

diferentes épocas e culturas, incluídas as actuais, e sobre a oferta de concertos e outras

manifestacións musicais, tanto en vivo como divulgadas a través dos medios de

comunicación.

2.5. Edición, comercialización e difusión da música. Novas modalidades de distribución da

música e as súas consecuencias para os/as profesionais da música e a industria musical.

2.6. A música nos medios de comunicación. Factores que inflúen nas preferencias e nas

modas musicais.

2.7. Interese, respecto e curiosidade pola diversidade de propostas musicais, así como

polos gustos musicais doutras persoas.


3.1. Recoñecemento e localización nas coordenadas espazo-temporais das manifestacións

musicais máis significativas do patrimonio musical español e galego.

3.2. Pluralidade de estilos na música actual: características culturais, artísticas e formais.

72

3.3. Manifestacións musicais doutras culturas.


publicitaria.


audiovisuais.

3.6. Utilización de diversas fontes de información para indagar sobre música popular urbana.




3.8. Sensibilización e actitude crítica ante o consumo indiscriminado de música e a



4.1. Papel das tecnoloxías na música. Reflexión sobre a repercusión que na música tivo a

posibilidade de gravar o son e a aparición dos computadores.

4.2. Transformación de valores, hábitos, consumo e gusto musical como consecuencia dos

avances tecnolóxicos das últimas décadas.

4.3. Utilización de dispositivos electrónicos, recursos de internet e software musical de

distintas características para o adestramento auditivo e a escoita, a interpretación e a

creación musical.

4.4. Aplicación de técnicas de gravación analóxica e dixital para rexistrar as creacións

propias, as interpretacións realizadas no contexto da aula e outras mensaxes musicais.

4.5. Análise das funcións da música en producións audiovisuais: publicidade, televisión,

cine, videoxogos, etc.

4.6. Sonorización de imaxes fixas e en movemento mediante a selección de

4.7. Valoración crítica da utilización dos medios audiovisuais e as tecnoloxías da información

e da comunicación como recursos para a creación, a interpretación, o rexistro e a difusión

de producións sonoras e audiovisuais.

2.7.2.-CRITERIOS DE AVALIACIÓN E ESTÁNDARES DE

APRENDIZAXE para 4º ESO


1.1. Ensaiar e interpretar, en pequeno grupo, unha

peza vocal ou instrumental, ou unha coreografía,

aprendidas de memoria a través da audición ou da

observación de gravacións de audio e vídeo, ou

mediante a lectura de partituras e outros recursos

gráficos.

1.1.1. Aplica as habilidades técnicas

necesarias nas actividades de interpretación,

colabora co grupo e respecta as regras

fixadas para lograr un resultado acorde coas

súas propias posibilidades.

1.1.2. Le partituras como apoio á

interpretación.

1.1.3. Coñece e cumpre as normas

establecidas para realizar as actividades da

aula.

1.2. Participar activamente nalgunhas das tarefas

necesarias para a celebración de actividades

musicais no centro docente: planificación, ensaio,

interpretación, difusión, etc.

1.2.1. Interpreta e memoriza un repertorio

variado de cancións, pezas instrumentais e

danzas cun nivel de complexidade en

aumento.

73

1.3. Compoñer unha peza musical utilizando

diferentes técnicas e recursos.

1.3.1. Coñece e utiliza axeitadamente

técnicas, recursos e procedementos

compositivos para elaborar arranxos

musicais, improvisar e compor música.

1.3.2. Utiliza con autonomía recursos

informáticos ao servizo da creación musical.

1.4. Analizar os procesos básicos de creación, edición

e difusión musical, considerando a intervención de

distintos/as profesionais.

1.4.1. Coñece e analiza o proceso seguido en

diversas producións musicais (discos,

programas de radio e televisión, cine, etc.) e o

papel xogado en cada fase do proceso

polos/as profesionais que interveñen.

Bloque 2. Escoita

2.1. Analizar e describir as principais características

de pezas musicais apoiándose na audición e no uso

de documentos como partituras, textos ou

musicogramas.

2.1.1. Analiza e comenta as obras musicais

propostas, axudándose de diversas fontes

documentais.

2.1.2. Le e analiza partituras como apoio á

audición

.

2.2. Expor de xeito crítico a opinión persoal respecto

de distintas músicas e eventos musicais,

argumentándoa en relación coa información obtida en

diversas fontes: libros, publicidade, programas de

concertos, críticas, etc.

2.2.1. Analiza críticas musicais e utiliza un

vocabulario axeitado para a elaboración de

críticas orais e escritas sobre a música

escoitada.

2.3. Utilizar a terminoloxía axeitada na análise de

obras e situacións musicais.

2.3.1. Utiliza con rigor un vocabulario axeitado

para describir a música.

2.4. Recoñecer auditivamente, clasificar, situar no

tempo e no espazo, e determinar a época ou a cultura

e o estilo das obras musicais escoitadas previamente

na aula, amosando apertura e respecto polas novas

propostas musicais e interesándose por ampliar as

súas preferencias.

2.4.1. Recoñece e compara os trazos

distintivos de obras musicais, e descríbeo

utilizando unha terminoloxía axeitada.

2.4.2. Sitúa a obra musical nas coordenadas

de espazo e tempo.

2.4.3. Amosa interese, respecto e curiosidade

pola diversidade de propostas musicais, así

como polos gustos musicais doutras persoas.

2.5. Distinguir as funcións que cumpre a música na

nosa sociedade, atendendo a diversas variables:

intención de uso, estrutura formal e medio de difusión

utilizado.

2.5.1. Amosa unha actitude crítica ante o

papel dos medios de comunicación na

difusión e na promoción da música.

2.6. Explicar algunhas das funcións que cumpre a

música na vida das persoas e na sociedade.

2.6.1. Coñece e explica o papel da música en

situacións e contextos diversos: actos da vida

cotiá, espectáculos, medios de comunicación,

etc.


3.1. Apreciar a importancia patrimonial da música

española e galega, e comprender o valor de

conservala e transmitila colaborando na recollida, na

gravación e na transcrición de pezas.

3.1.1. Amosa interese por coñecer o

patrimonio musical español e galego.

3.1.2. Coñece as testemuñas máis

importantes do patrimonio musical español e

galego, e sitúaos no seu contexto histórico e

social.

3.2. Coñecer a existencia doutras manifestacións

musicais e consideralas como fonte de

enriquecemento cultural.

74

3.2.1. Analiza a través da audición músicas

de distintos lugares do mundo e identifica as

súas características fundamentais.

3.2.2. Recoñece e explica as características

básicas da música española e da música

popular urbana.

3.3. Realizar exercicios que reflictan a relación da

música con outras manifestacións artísticas.

3.3.1. Elabora traballos de investigación nos

que establece sinerxías entre a música e

outras manifestacións artísticas.

3.4. Coñecer e analizar as características dos

principais grupos e tendencias da música popular

urbana actual.


4.1. Valorar o papel das tecnoloxías na formación

musical.

4.1.1. Selecciona e utiliza recursos

tecnolóxicos para diferentes aplicacións musicais.

4.1.2. Comprende a transformación de

valores, hábitos, consumo e gusto musical

como consecuencia dos avances

tecnolóxicos.

4.2. Aplicar as técnicas de gravación analóxica e

dixital para rexistrar as creacións propias, as

interpretacións realizadas no contexto da aula e

outras mensaxes musicais.

4.2.1. Manexa as técnicas básicas necesarias

para a elaboración dun produto audiovisual.

4.3. Sonorizar unha secuencia de imaxes fixas ou en

movemento utilizando diferentes recursos

informáticos.

4.3.1. Sabe procurar e seleccionar fragmentos

musicais axeitados para sonorizar secuencias

de imaxes.

4.3.2. Sonoriza imaxes fixas e en movemento

mediante a selección de músicas

preexistentes ou a creación de bandas

sonoras orixinais.

4.4. Aplicar técnicas de gravación analóxica e dixital

para rexistrar as creacións propias, as interpretacións

realizadas no contexto da aula e outras mensaxes

musicais.

4.4.1. Realiza traballos e exposicións ao resto

do grupo sobre a evolución da música

popular.

Utiliza con autonomía as fontes de

información e os procedementos apropiados

para indagar e elaborar traballos relacionados

coa función da música nos medios de

comunicación.

4.4.2. Utiliza os recursos das novas

tecnoloxías para expor os contidos de

maneira clara. música e outras

manifestacións artísticas.

4.5. Coñecer as posibilidades das tecnoloxías

aplicadas á música e utilizalas con autonomía.

4.5.1. Amosa interese por coñecer as

posibilidades que ofrecen as novas

tecnoloxías como ferramentas para a

actividade musical.

4.5.2. Coñece e consulta fontes de

información impresa ou dixital para resolver

dúbidas e para avanzar na aprendizaxe

autónoma.

4.5.3. Utiliza a información de xeito crítico,

obtena de distintos medios e pode utilizala e

transmitila utilizando distintos soportes.

4.6. Sonorización de imaxes fixas e en movemento

mediante a selección de músicas preexistentes ou a

creación de bandas sonoras orixinais.

4.7. Valoración crítica da utilización dos medios

audiovisuais e as tecnoloxías da información e da

comunicación como recursos para a creación, a

interpretación, o rexistro e a difusión de producións

sonoras e audiovisuais

75

Concrecións para cada estándar de aprendizaxe avaliable para 4º ESO:

Estándares de

aprendizaxe

Temporaliz

ación

Grao mínimo de

consecución de

estándares

Competencia(

s) clave

Instrumentos de

avaliación

Bloque 1:

Interpretación e

creación

Aplica as

habilidades

técnicas

necesarias nas

actividades de

interpretación,

colabora co grupo

e respecta as

regras fixadas

para lograr un

resultado acorde

coas súas propias

posibilidades.

1º Trimestre Participación activa

nas actividades

prácticas propostas

na aula.

CAA

CSC

Observación

directa e diaria na

aula.

Le partituras como

apoio á

interpretación.

1º Trimestre Execución de pezas

musicais con frautas

e instrumentos de

pequeña percusión,

empregando

partituras.

CCEC

Observación

directa e diaria na

aula.

Controis

individuais ao

longo da

avaliación e

exame práctico ao

final de cada

trimestre.

Coñece e cumpre

as normas

establecidas para

realizar as

actividades da

aula.

1º Trimestre Mantén unha

actitude de atención,

respeto e

participación á hora

das interpretacións

grupais e individuais.

CSC

Observación

directa e diaria na

aula.

Interpreta e

memoriza un

repertorio variado

de cancións,

pezas

instrumentais e

danzas cun nivel

de complexidade

2º Trimestre

Execución de pezas

con frautas e

instrumentos de

pequeña percusión.

Realización de

danzas e xogos

rítmicos.

CCEC

CSC

Observación

directa e diaria na

aula.

Controis

individuais ao

longo da

avaliación e

76

en aumento. exame práctico ao

final de cada

trimestre.

Coñece e utiliza

axeitadamente

técnicas, recursos

e procedementos

compositivos para

elaborar arranxos

musicais,

improvisar e

compor música.

3º Trimestre Práctica, creación e

improvisación de

sinxelas pezas.

CD

CMCCT

Observación

directa e diaria na

aula.

Bloque 2: Escoita

Le analiza

partituras como

apoio á audición.

2ª Trimestre Escoita e análise

dunha audición

seguindo a lectura da

partitura.

CCEC

Seguimento

individual na aula

Utiliza con rigor un

vocabulario

axeitado para

describir a música.

3º Trimestre Comenta

musicalmente

audicións de música

de diversos estilos.

CCEC

CCL

Observación

directa e a diario

na aula.

Amosa interese,

respecto e

curiosidade pola

diversidade de

propostas

musicais, así como

polos gustos

musicais doutras

persoas.

1º Trimestre Mantén silencio e

atención á hora das

interpretacións

grupais e individuais.

CSC

CCEC

Observación

directa e a diario

na aula e no

momento dos

exames prácticos.

Coñece e explica o

papel da música

en situacións e

contextos

diversos: actos da

vida cotiá,

espectáculos,

medios de

comunicación, etc.

3º Trimestre Valora a importancia

da música en

distintos contextos

das nosas vidas.

CSC

CCEC

CCL

Observación

directa e a diaria

na aula.

Bloque 3.

Contextos

musicais e

culturais

Amosa interese

por coñecer o

patrimonio musical

español e galego.

2º Trimestre Respecta, valora e

interpreta pezas

propias do noso

patrimonio.

CCEC

CSC

Observación

directa e diaria na

aula.

77

Analiza a través da

audición músicas

de distintos

lugares do mundo

e identifica as súas

características

fundamentais.

3º Trimestre Comunica con

respeto a súa opinión

sobre as novidades

musicais ao longo da


CSC

CCEC

Observación

directa e diaria na

aula.

Recoñece e

explica as

características

básicas da música

española e da

música popular

urbana.

2ºTrimestre Amosa interese polo

estudio da música

española e da

música popular

urbana.

CSC

CCEC

Observación

directa e diaria na

aula.

Elabora traballos

de investigación

nos que establece

sinerxías entre a

música e outras

manifestacións

artísticas.

3º Trimestre Relaciona a música

con outras disciplinas

artísticas. Valora a

importancia da

música.

CCL

CSC

CAA

Observación e

corrección dos

traballos

realizados

Realiza traballos

e exposicións ao

resto do grupo

sobre a evolución

da música popular.

2º Trimestre Elaboración dun

traballo sobre a

música popular para

expor aos

compañeiros.

CAA

CSC

CCL

Observación e

corrección dos

traballos

realizados.

Utiliza os

recursos das

novas tecnoloxías

para expor os

contidos de

maneira clara.

2º Trimestre Elaboración e

exposición dun

traballo empregando

o ordenador.

CD Observación e

corrección dos

traballos

realizados.

Bloque 4. Música e

tecnoloxías

Selecciona e

utiliza recursos

tecnolóxicos para

diferentes

aplicacións

musicais.

3º Trimestre Utiliza de forma

básica un programa

de edición de

partituras.

CD

CAA

CMCCT

Observación do

traballo realizado

na aula de

informática.

78



contidos.


Contidos Criterios

de avaliación


avaliables CC

- A música no cine

Evolución da música de cine:

do cine mudo ao cine sonoro.

A banda sonora: orixinal e

non orixinal.

A música de fondo e a música

de pantalla.

Funcións da música no cine.

- O musical.

-Linguaxe musical: novos

ritmos musicais.

- As alteracións:

O sostido, o bemol e o

becuadro

Alteracións propias e

accidentais.

- Práctica vocal e/ou

instrumental de obras

monódicas e/ou polifónicas

relacionadas con esta

unidade.




- Escoita activa de pezas

musicais representativas do

cine.






das alteracións.

BLOQUE I

-Interpretar partituras de bandas

sonoras con frautas e con

instrumentos de percusión.




cancións.





-Realizar actividades de

movemento de forma libre e/ou

seguindo unha coreografía.



grupo.



forma activa.



cuaternario.

-Realiza actividades de



CSICE,

CSC,

CCEC

BLOQUE II

-Recoñecer a través da audición

as características principais e as

funcións da música no cine.


leitmotivs.

- Recoñece a través da audición

as características principais e as

funcións da música no cine.


letimotivs.

CAA,

CSIC

CCEC

BLOQUE III:

-Coñecer a orixe do cine e a

importancia que ten a música.

-Coñecer como evolucionou o

cine dende o cine mudo ata a

chegada do cine sonoro.

Evolución da música.

-Coñecer as funcións principais

da música no cine.

-Entender nunha partitura como

afectan as altreracións.

- Coñece a importancia da música

no cine, dende a súa orixe (cine

mudo) ata a chegada do cine

sonoro.

CCL,

CAA,

CCEC.

- Desenrola a súa sensibilidade

artística en relación á música que

acompaña ao cine.

-Identifica as alteracións nunha

partitura e entende o que

significan.

CCL,

CAA,

CCEC

BLOQUE IV

-Acadar información

sobre a orixe e a evolución da

música no cine a través da rede.

-Acada información sobre a orixe

e a evolución da música no cine a

través de internet. CAA,

CCEC,

CD

79


Contidos Criterios

de avaliación


avaliables CC

- Música e tecnoloxía:

Historia da gravación e

reproducción do son.

Funcionamento básico dos

principais sistemas de son.

Instrumentos electrónicos.

Musica electrónica.

Informática musical.






- Realización de exercicios de

edición de partituras (sempre

que haxa disponibilidade da

aula de informática) e de

outros exercicios relacionados

coa informática musical.





musicais representativas

desta unidade.

BLOQUE I

-Interpretar partituras axeitadas

ao nivel con frautas e con





cancións.










grupo.



forma activa.



cuaternario.




CSICE,

CSC,

CCEC

BLOQUE II

-Coñecer distintas sonoridades

dos instrumentos electrónicos.

-Recoñece distintas sonoridades

dos instrumentos electrónicos. CAA,

CSIC

CCEC

BLOQUE III:

-Coñecer a historia da gravación

e reprodución de sons.

-Coñecer algúns instrumentos

electrónicos.

-Coñece a historia da gravación e

reprodución de sons. CCL,

CAA,

CCEC.

- Coñece algúns instrumentos

electrónicos. CCL,

CAA,

CCEC

BLOQUE IV


sobre a orixe e a evolución dos

aparellos de gravación e

reprodución de son a través da

rede.

-Coñecer as vantaxes dos

ordenadores nun estudio de

gravación.

-Realizar partituras empregando

un programa de edición musical.

-Acada información sobre a orixe

e a evolución dos aparellos de

gravación e reprodución de son a


-Coñece as vantaxes dos

ordenadores nun estudio de

gravación.

-Realiza partituras empregando un

programa de edición musical.

CAA,

CCEC,

CD

80


Contidos Criterios

de avaliación


avaliables CC

- O jazz:

Precedentes e evolución.

Instrumentos.

Intérpretes máis

representativos.

- Linguaxe musical:

Os intervalos: tons e

semitons.





diferentes pezas musicais

realcionadas con esta

unidade.

-Realización de diferentes

exercicios interválicos para

practicar o aprendido nesta

unidade.






desta unidade.

BLOQUE I

-Interpretar partituras con frautas

e con instrumentos de percusión

relacionadas coa unidade.




cancións.










grupo.



forma activa.



cuaternario.




CSICE,

CSC,

CCEC

BLOQUE II

Recoñecer a través da audición

as características principais da

música jazz.

-Recoñece a través da audición as

características principais da

música jazz. CAA,

CSIC

CCEC

BLOQUE III:

-Coñecer como foi a orixe da

música jazz e a súa evolución.

-Realizar exercicios prácticos de

intervalos


principais da música jazz, a súa

orixe e evolución. CCL,

CAA,

CCEC.


artística en relación ao jazz e o

blues. CCL,

CAA,

CCEC

BLOQUE IV


sobre a música jazz, a súa orixe

e evolución.

-Acada información sobre a

música jazz, a súa orixe e

evolución. CAA,

CCEC,

CD

81


Contidos Criterios

de avaliación


avaliables CC

- A música nos medios de

comunicación:

A radio

A televisión

A publicidade

-Emprego dos











dos medios de

comunicación.

BLOQUE I

-Interpretar partituras de

melodías realcionadas cos

medios de comunicación

con frautas e con




interpretando, en grupo,

diversas cancións.


musicais para crear

fragmentos melódicos en


cuaternario.


movemento de forma libre

e/ou seguindo unha

coreografía.

Entoa con afinación apropiada


grupo.

Participa nas actividades de


forma activa.

Crea fragmentos melódicos

en ritmo binario, ternario e

cuaternario.




CSICE,

CSC,

CCEC

BLOQUE II

Recoñecer melodías

relacionadas cos medios de

comunicación.

Recoñece a través da audición

as características principais da

música relacionada cos

medios de comunicación.

CAA,

CSIC

CCEC

BLOQUE III:

Coñecer as características

principais e a función da

música dos medios de

comunicación.

Coñece as características

principais e a función da

música nos medios de

comunicación.

CCL,

CAA,

CCEC.

Desenrola a súa sensibilidade


dos medios de comunicación. CCL,

CAA,

CCEC

BLOQUE IV


sobre a música que se

emprega nos medios de

comunicación.

Acada información en internet

sobre a música que se

emprega nos medios de

comunicación.

CAA,

CCEC,

CD

82


Contidos Criterios

de avaliación


avaliables CC

-A música popular urbana:

Características xerais.

As raíces da música

popular urbana.

O nacemento da música

pop-rock.

Evolución da música

popular dende os anos 50

ata o século XXI.

A música popular en

España.

- Linguaxe musical:

As escalas musicais.

Os compases

compostosde 6/8, 9/89 e

12/8

-Emprego dos





diferentes pezas musicais

realcionadas con esta

unidade.

-Realización de diferentes

escalas musicais.






desta unidade.

BLOQUE I

-Interpretar partituras da

música pop-rock con frautas

e con instrumentos de

percusión.



interpretando, en grupo,

diversas cancións.


movemento de forma libre

e/ou seguindo unha

coreografía.

- Entoa con afinación

apropiada nas actividades de

canto en grupo.



forma activa.




CSICE,

CSC,

CCEC

BLOQUE II

-Diferenciar, a través da

audición, os distintos estilos

de música pop-rock.

- Recoñece a través da

audición os distintos estilos de

música pop-rock.

CAA,

CSIC

CCEC

BLOQUE III:

-Coñecer a orixe da música

pop-rock, os seus estilos e

características e a súa

evolución ata o s. XXI.

-É capaz de realizar escalas

maiores e menores.

-Entender os compases

compostos.

- Coñece a orixe da música

pop-rock, os seus estilos e

características e a súa

evolución ata o s. XXI.

CCL,

CAA,

CCEC.



pop-rock. CCL,

CAA,

CCEC

BLOQUE IV:

- Acadar información

sobre a orixe e a evolución

da música pop-rock a través

da rede.

- Saber buscar contido

audiovisual en internet.

-Acada información sobre a

orixe e a evolución da música

pop-rock a través de internet.

- Sabe buscar contido

audiovisual en internet.

CAA,

CCEC,

CD

83

2.7.3.- CONCRECIÖN DE ESCALAS DE AVALIACIÓN

BLOQUE INTERPRETACIÓN E CREACIÓN

Criterio de avaliación:

1. Ensaiar e interpretar, en pequeno grupo, unha peza vocal ou instrumental, ou unha

coreografia, aprendidas de memoria a traves da audicion ou da observacion de

gravacions de audio e video, ou mediante a lectura de partituras e outros recursos

gráficos.


Aplica as habilidades técnicas necesarias nas actividades de interpretación, colabora co grupo e respecta as reglas fixadas para acadar un resultado acorde coas súas propias posibilidades

Integra lentamente as habilidades técnicas necesitando de guía nos primeiros estadíos da aprendizaxe de cada obra.

Aplícase en mellorar as súas habilidades interpretativas, pero o resultado é pouco musical

Interpreta aplicando todas as técnicas e habilidades desesenvolvidas. Busca musicalidade na interpretación

Lee partituras como apoio á interpretación

Segue partituras de audicións, pero non as le. Guíase pola forma da notación rítmica ou da líña melódica

Segue a partitura polo ritmo e pola forma da líña melódica. Pode lela se a notación é simple


84

Criterio de avaliación: 2. Participar activamente nalgunhas tarefas necesarias para a celebración de actividades musicais no centro: planificación, ensaio, interpretación, difusión, etc.


Interpreta e memoriza un repertorio variado de cancións, pezas instrumentais e danzas cun nivel de complexidade en aumento

Interpreta con dificultade a través da lectura con notación adaptada: semipartituras e partituras de notación sinxela Canta por imitación ou con partituras moi simples Danza por imitación e con dificultades de pulsación e para seguir e memorizar as coreografías

Interpreta con corrección a través da lectura con notación adaptada: semipartituras e partituras de notación sinxela Canta por imitación ou con partituras moi simples Danza por imitación e sen dificultades de pulsación e para seguir e memorizar as coreografías

Interpreta con corrección e musicalidade a través da lectura Canta con partituras adaptadas ao nivel Danza sen dificultades de pulsación e memorizando as coreografías

Criterio de avaliación: 3. Compoñer unha peza musical a partir de diferentes técnicas e recursos


Coñece e usa axeitadamente distintas técnicas, recursos e procedementos competitivos para elaborar arranxos musical, improvisar e compor música

Improvisa e compón coa axuda do grupo É quen de intentar compor e realizar arranxos, pero cánsase pronto. Necesita apoio do grupo.

Improvisa e compón en grupo e individualmente aportando ideas pouco musicais Trata de compor e realizar arranxos autónomamente mellorando as súas posibilidades

Improvisa, compón e realiza arranxos con musicalidade seguindo a pulsación, a coherencia e as estruturas

85

Utiliza con autonomía recursos informáticos ao servizo da creación musical

Coñece un programa básico de edición musical e emprega as ferramentas básicas para editar música de forma creativa Coñece un programa de edición de partituras e usa as ferramentas básicas para escribir e compor música Coñece algunha aplicación para móbil vencellada coas tecnoloxías do son

Coñece un programa básico de edición musical e emprega as ferramentas un pouco máis complexas para editar música de forma creativa Coñece un programa de edición de partituras e usa as ferramentas máis complexas para escribir e compor música Coñece algunha aplicación para móbil relacionada coas tecnoloxías del son

Coñece programas de edición musical e de producción de música en directo Emprega con facilidad as ferramentas dalgún programa de edición de partituras Elabora produccións propias coas ferramentas dixitais e acústicas

Criterio de avaliación: 4. Analizar os procesos básicos de creación, edición e difusión musical considerando a intervención de distintos profesionais


Coñece o proceso seguido en distintas ós musicais (discos, programas de radio e televisión, cine, etc.) e o papel desempeñado en cada fase do proceso polos profesionais que interveñen nela

Busca información sobre aspectos diversos referidos á producción musical (discográfica e dedicada a medios de comunicación e cine)

Busca e analiza críticas musicais sobre produccións musicais discográficas ou dedicadas a distintos medios de comunicación e creacións audiovisuais

Analiza e compara críticas e produccións musicais discográficas ou dedicadas a distintos medios de comunicación e creacións audiovisuais emitindo hipóteses sobre o futuro da súa traxectoria Elabora textos reflexivos e ben argumentados

86

BLOQUE ESCOITA

Criterio de avaliación: 1. Analizar e descibir as principais características de pezas musicais apoiándose na audición e no uso de documentos como partituras textos ou musicogramas

Estándares de aprendizaje BAJO MEDIO ALTO

Analiza e comenta as obras musicais propostas axudándose de diversas fontes

Relaciona os periodos da música coas súas características técnicas máis definitorias e determinantes Amosa interese polo atractivo musical, o seu impacto emocional e sensorial. Valora pouco o feito da evolución musical Recoñece e sitúa as composicións máis arquetípicas de cada época e lugar Necesita guía para recoñecer os elementos da música e do contexto Necesita guía para seguir o modelo de análise Sabe contestar preguntas sobre conceptos musicais, pero non os extrapola para poder elaborar unha crítica musical

Coñece as características musicais das diferentes épocas e culturas e pode explicalas Amosa interese por recoñecer a música de os diferentes periodos, pero féltanlle moitas referencias históricas que lle axuden a identificalos. Interésase pola música doutras culturas Coñece elementos que o guían para recoñecer as composicións dun periodo ou dun lugar Recoñece autónomamente os elementos da música que están presentes nun modelo de análise Cunha guía como modelo pode analizar unha obra musical Pode elaborar un escrito razoado coa terminoloxía musical

Valora o uso dos elementos da música en cada periodo, os compara e chega a conclusións argumentadas e reflexionadas Amosa moito interese por coñecer músicas dos distintos periodos históricos e culturas diversas. Isto permítelle relacionar os coñecementos adquiridos e abrir as súas posibilidades de pracer pola música en xeral Ten moi claros os elementos de análise e de contexto histórico que lle permiten situar cada obra. Tamén sitúa a música nos lugares xeográficos de cada cultura Sabe priorizar os elementos da música máis relevantes para a súa análise Ten os elementos de análise interiorizados para poder describir unha obra con elementos musicais Comunica coñecementos musicais empregando a terminoloxía axeitada e coa reflexión que lle permite emitir xuizos

Le partituras como apoio á audición

Segue partituras de audicións, pero non as le. Se guía pola forma da notación rítmica ou da líña melódica

Segue a partitura polo ritmo e pola forma da líña melódica. Pódea ler se a notación é simple


Criterio de evaluación:

87

2. Expoñer de xeito crítico a opinión persoal respecto a distintas músicas e eventos musicais, argumentándoa en relación coa información obtida en distintas fontes: libros, publicidade, programas de concertos, críticas, etc.


Analiza críticas musicais e emprega un vocabulario axeitado para a elaboración de críticas orais e escritas sobre a música escoitada

Necesita guía para seguir o modelo de análise Completa cuestionarios pechados cos termos musicais básicos Elabora pequenos textos con soporte visual sobre aspectos concretos da música como intérpretes ou produtores. Emite xuízos cun vocabulario básico Relaciona os períodos da música coas súas características técnicas máis definitorias e determinantes Sabe contestar preguntas sobre conceptos musicais, pero non os extrapola para poder elaborar unha crítica musical Busca información en internet sobre aspectos concretos que dan relevo musical a un interprete, produtor, ou compositor de música para medios audiovisuais Amosa unha actitude tolerante e aberta para interpretar e escoitar obras de estilos diferentes do gusto propio

Cunha guía como modelo pode analizar unha obra musical Pode elaborar un escrito razoado coa terminoloxía musical Redacta textos sobre aspectos musicais co vocabulario básico necesario Explica oralmente ou con textos curtos coñecementos, opinións ou críticas cunha linguaxe musical suficiente Busca e analiza críticas musicais sobre concertos ou novas producións dos eidos da música actual Amosa interese na presentación en clase de música actual diferente dos seus gustos e preferencias. Respecta os gustos distintos do propio

Sabe priorizar os elementos da música máis relevantes para a súa análise Ten os elementos de análise interiorizados para poder describir unha obra con elementos musicales Comunica coñecementos musicais empregando a terminoloxía axeitada e coa reflexión que lle permite emitir xuízos Valora a importancia de ampliar o vocabulario musical como recurso cultural i expresivo Explica ou redacta textos sobre coñecementos, percepcións ou xuízos críticos cun vocabulario musical extenso e conciso Analiza e compara críticas e producións musicais actuais i emite hipóteses sobre o futuro da súa traxectoria Elabora textos reflexivos e ben argumentados. Amosa interese e busca información de xeito autónomo sobre as obras que se presentan na aula ou que suxiren os compañeiros

88

Criterio de avaliación: 3. Utilizar a terminoloxía axeitada na análise de obras e situacións musicais.


Usa con rigor un vocabulario axeitado para describir a música

Emite xuízos cun vocabulario básico Sabe contestar preguntas sobre conceptos musicais, pero non os extrapola para poder elaborar unha crítica musical

Pode elaborar un escrito razoado coa terminoloxía musical Redacta textos sobre aspectos musicais co vocabulario básico necesario Pode elaborar un escrito razoado coa terminoloxía musical

Comunica coñecementos musicais empregando a terminoloxía axeitada e coa reflexión que lle permite emitir xuízos Explica ou redacta textos sobre coñecementos, percepcións ou xuízos críticos cun vocabulario musical extenso e conciso

Criterio de avaliación: 4. Recoñecer auditivamente, clasifica, situar no tempo e no espazo e determinar a época ou cultura e estilo das obras musicais escoitadas previamente na aula, amosando apertura e respecto polas novas propostas musicais e interesándose por ampliar as súas preferencias


Recoñece e compara os rasgos distintivos de obras musicais e descríbeos mediante unha terminoloxía axeitada

A través da interpretación e da audición familiarízase coa música histórica. Apréciaa sensorialmente Coñece a sucesión dos períodos e as características musicais máis relevantes

A través da interpretación e da audición familiarízase coa música histórica. Aprecia sensorialmente e aprecia escoitar as composicións máis emblemáticas como enriquecemento cultural Coñece os usos dos elementos da música en cada período e utilízaos para distinguilos nas audicións

Amosa pracer sensorial ao escoitar a beleza da música independentemente do período histórico no que foi composta e valora racionalmente o enriquecemento cultural que supón. Relaciona a arte da música coas artes plásticas e escénicas Distingue a música dos períodos pola análise dos elementos da música e distíngueos e relaciona nunha audición

89

Sitúa a obra musical nas coordenadas de espazo e tempo

A través da interpretación e da audición familiarízase coa música histórica. Apréciaa sensorialmente Relaciona os períodos da música coas súas características técnicas máis definitorias e determinantes Coñece os feitos clave de cada período histórico, as características da sociedade e os avances da sociedade e os avances tecnolóxicos relacionados coa música. Examina a relación entre eles de xeito guiado

A través da interpretación e da audición familiarízase coa música histórica. Apréciaa sensorialmente e aprecia escoitar as composicións máis emblemáticas como enriquecemento cultural Coñece as características musicais das diferentes épocas e culturas e pode explicalas Coñece os feitos clave de cada periodo histórico e os avances tecnolóxicos relacionados coa música. Examínaos autonomamente e relaciónaos coa sociedade da época

Amosa pracer sensorial ao escoitar a beleza da música independentemente do período histórico no que foi composta e valora racionalmente o enriquecemento cultural que supón. Relaciona a arte da música coas artes plásticas e escénicas Valora o uso dos elementos da música en cada período, os compara e chega a conclusións argumentadas e reflexionadas Relaciona todos os coñecementos adquiridos para comprender e explicar a estreita relación entre a historia asociada á evolución da tecnoloxía e a presenza, usos e funcións da música nunha determinada sociedade

Amosa interese respecto e curiosidade pola diversidade de propostas musicais, así como polos gustos musicais doutras persoas

A través da interpretación e da audición familiarízase coa música histórica. Apréciaa sensorialmente Busca información en internet sobre aspectos concretos que dan releve musical a un interprete, produtor, ou compositor de música para medios audiovisuais Amosa unha actitude tolerante e aberta para interpretar e escoitar obras de estilos diferentes do gusto propio

A través da interpretación e da audición familiarízase coa música histórica. Apréciaa sensorialmente e aprecia escoitar as composicións máis emblemáticas como enriquecemento cultural Busca e analiza críticas musicais sobre concertos ou novas producións dos ámbitos da música actual Amosa interese na presentación en clase de música actual diferente dos seus gustos e preferencias. Respecta os gustos distintos do propio

Amosa pracer sensorial ao escoitar a beleza da música independentemente do período histórico no que foi composta e valora racionalmente o enriquecemento cultural que supón. Analiza e compara críticas e producións musicais actuais i emite hipóteses sobre o futuro da súa traxectoria Elabora textos reflexivos e ben argumentados. Amosa interese e busca información de xeito autónomo sobre as obras que se presentan na aula ou que suxiren os compañeiros

90

Criterio de avaliación: 5. Distinguir as funcións que cumple a música na nosa sociedade, atendendo a diversas variables: intención de uso, estrutura formal, medio de difusión utilizado.


Amosa unha actitude crítica ante o papel dos medios de comunicación na difusión e promoción da música

É consciente da importancia dos medios de comunicación na difusión e promoción da música, pero coñece e consume maioritariamente música de tendencias masivas

Recoñece a importancia dos medios de comunicación na difusión e promoción da música. Amosa unha actitude crítica coa mediatización dos gustos e consumos masivos de música a través dos medios de comunicación e promoción, pero non acaba de encontrar autonomamente medios alternativos para descubrir novas opcións de goce musical

Valora o poder de influencia da mediatización dos gustos e consumos masivos de música a través dos medios de comunicación e promoción i é quen de encontrar autonomamente medios alternativos para descubrir novas opcións de goce musical

Criterio de avaliación: 6. Explicar algunhas das funcións que cumple a música na vida das persoas e na sociedade.


Coñece o papel da música en situacións e contextos diversos: actos da vida cotiá, espectáculos, medios de comunicación, etc.

Distingue a música funcional da música composta só para o placer artístico sensorial É consciente da importancia da música para o ser humano, pero só considerando a súa propia experiencia. Cústalle ser crítico co consumo abusivo

Explica o poder da música para influir nas emocións e o seu uso na sociedade Recoñece a importancia da música e como impacta nas emocións. Amosa unha actitude crítica co consumo da música, pero en casos de extremo abuso

Compara varios usos da música e as funcións que desempeñan Comprende a necesidade da música de circunstancia e relaciónaa coas necesidades do poder de cada momento histórico Valora o poder de influencia da música no ser humano ao longo da historia i é sensible ao seu uso indiscriminado como contraproducente para os sentidos e para a saúde mental

91


Criterio de avaliación: 1. Apreciar a importancia patrimonial da música española e comprender o valor de conservala e transmitila.


Amosa interese por coñecer o patrimonio musical español

Busca información sobre músicos e repertorio do patrimonio musical español

Busca e analiza críticas musicais sobre músicos e repertorio do patrimonio musical español

Analiza e compara críticas e produccións musicais do repertorio e patrimonio español Elabora textos reflexivos e ben argumentados ao respecto

Coñece os testimonios máis importantes do patrimonio musical español e sitúaos no seu contexto histórico e social

Coñece os compositores españois máis relevantes

Relaciona os compositores españois máis relevantes coa súa música e coas características da sociedade do seu momento

Coñece e compara a traxectoria dos compositores españois máis relevantes coas tendencias musicais europeas

Criterio de avaliación: 2. Coñecer a existencia doutras manifestacións musicais e consideralas como fonte de enriquecemento cultural


Analiza a través da audición músicas de distintos lugares do mundo, e identifica as súas características fundamentais

Amosa unha actitude tolerante e aberta para interpretar e escoitar obras de estilos diferentes do gusto propio Busca información con guía sobre músicas de distintos lugares do mundo

Amosa interese na presentación en clase de música diferente dos seus gustos e preferencias. Respecta os gustos distintos do propio

Amosa interese e busca información de xeito autónomo sobre as obras que se presentan na aula ou que suxiren os compañeiros

92

Recoñece as características básicas da música española e da música popular urbana

Coñece os compositores españois máis relevantes e de música popular urbana Coñece a sucesión dos períodos e as características musicais de música española e música popular urbana máis relevantes

Relaciona os compositores españois máis relevantes coa súa música e coas características da sociedade do seu momento así como da música de popular urbana Coñece os usos dos elementos da música en cada período tanto da música española como da música popular urbana e utilízaos para distinguilos nas audicións

Coñece e compara a traxectoria dos compositores españois máis relevantes coas tendencias musicais europeas. Distingue a música dos períodos pola análise dos elementos da música e distíngueos e relaciona nunha audición tanto para a música española como a música popular urbana

Criterio de avaliación: 3. Relacionar a música con outras manifestacións artísticas


Elaborar traballos nos que establece sinerxias entre a música e outras manifestacións artísticas

Contesta cuestionarios sobre periodos históricos relacionando música e outras manifestacións artísticas Coñece que aspectos da música están relacionados con outras manifestacións artísticas

Explica as características musicais dos diferentes periodos coa linguaxe apropiada Relaciona os coñecementos de distintas disciplinas artísticas cos contidos musicais

Compara as características musicais dos distintos periodos relacionándoos con outras manifestacións artísticas Explica os aspectos da evolución das artes, a ciencia e a tecnoloxía relacionados coa música

Criterio de avaliación: 4. Coñecer os principais grupos e tendencias da música popular actual


Realiza traballos e exposicións o resto do grupo sobre a evolución da música popular

Amosa unha actitude tolerante e aberta para interpretar e escoitar obras de estilos diferentes do gusto propio Busca información con guía sobre distintos estilos de música popular urbana

Amosa interese na presentación en clase de música diferente dos seus gustos e preferencias. Respecta os gustos distintos do propio

Amosa interese e busca información de xeito autónomo sobre os estilos que se presentan na aula o que suxiren os compañeiros

93

Válese dos recursos das novas tecnoloxías para explicar os contidos de xeito claro

É pouco autónomo para o uso das fontes para elaborar traballos valéndose de novas tecnoloxías, pero acompañado traballa ben

É semiautónomo/a e elabora traballos sinxelos valéndose de novas tecnoloxías. Emprega fontes e ten integrados os procedementos básicos

É moi autónomo e produce información sobre o feito musical. Sabe discriminar e dar prioridade ás fontes de información, e ten os procedementos integrados. Produce i expón información musical valéndose de novas tecnoloxías


Criterio de avaliación: 1. Valorar o papel das tecnoloxías na formación musical


Selecciona recursos tecnolóxicos para diferentes aplicacións musicais

É pouco autónomo/a na indagación ou descubrimento de recursos tecnolóxicos (software, bibliotecas de samplers) pero guiado ou acompañado traballa eficientemente.

É semiautónomo/a na indagación ou descubrimento de recursos tecnolóxicos (software, bibliotecas de samplers) podendo realizar con eles traballos aplicando novas tecnoloxías. Utiliza fontes e ten integrados os procedementos básicos

É moi autónomo/a descubrindo e manexando recursos tecnolóxicos (software, bibliotecas de samplers). Produce i expón información musical así como traballos e tarefas concretas valéndose de novas tecnoloxías

Comprende a transformación de valores, hábitos, consumo e gusto musical como consecuencia dos avances tecnolóxicos

Elabora pequenos textos sobre a transformación dos valores, hábitos, e consumo musical como consecuencia dos avances tecnolóxicos. Emite xuízos cun vocabulario básico

Explica oralmente ou con textos curtos coñecementos, opinións ou críticas sobre a transformación dos valores, hábitos, consumo e gusto musical como consecuencia dos avances tecnolóxicos cunha linguaxe técnica musical suficiente

Explica ou redacta textos sobre a transformación de valores, hábitos, consumo e gusto musical como consecuencia dos avances tecnolóxicos, percepcións ou xuizos críticos cun vocabulario musical extenso, técnico e conciso

94

Criterio de avaliación: 2. Aplicar as técnicas de gravación, analóxica e dixital, para rexistrar as creacións propias, as interpretacións realizadas no contexto da aula e outros mensaxes musicais


Manexa as técnicas básicas necesarias para a elaboración dun produto audiovisual

Grava i edita música por petición do profesor. É un pouco destro no uso das tecnoloxías relacionadas coa imaxe e son.

Grava, edita e produce música e obras audiovisuais con certo desenvolvemento e con iniciativa

Grava, edita e produce de modo autónomo e creativo. Coñece as ferramentas tecnolóxicas e as súas posibilidades. Úsaas para crear produtos audiovisuais reflexionados e creativos

Criterio de avaliación: 3. Sonorizar unha secuencia de imaxes fixas ou en movemento utilizando recursos informáticos


Sabe buscar e seleccionar fragmentos musicais axeitados para sonorizar secuencias de imaxes

É pouco autónomo/a na indagación ou descubrimento de fragmentos musicais para sonorizar imaxes, pero guiado ou acompañado traballa eficientemente.

É semiautónomo/a na indagación ou descubrimento de fragmentos musicais para sonorizar imaxes, podendo realizar con eles traballos aplicando novas tecnoloxías. Utiliza fontes e ten integrados os procedementos básicos

É moi autónomo/a descubrindo e manexando fragmentos musicais para sonorizar imaxes.

Sonoriza imaxes fixas i en movemento mediante a selección de músicas preexistentes ou a creación de bandas sonoras orixinais

Sonoriza imaxes fixas i en movemento por petición do profesor. É un pouco destro no uso das tecnoloxías relacionadas coa imaxe e son.

Sonoriza imaxes fixas i en movemento con certo desenvolvemento e con iniciativa

Sonoriza imaxes fixas i en movemento de modo autónomo e creativo. Coñece as ferramentas tecnolóxicas e as súas posibilidades. Úsaas para crear produtos audiovisuais reflexionados e creativos

Criterio de avaliación: 4. Caracterizar a función da música nos distintos medios de comunicación: radio, televisión, cine e as súas aplicacións na publicidade, os videoxogos e outras aplicacións tecnolóxicas.


95

Sérvese con autonomía das fontes de información e os procedementos axeitados para indagar i elaborar traballos relacionados coa función da música nos medios de comunicación

É pouco autónomo para o uso das fontes de información para elaborar traballos relacionados coa función da música nos medios de comunicación, pero acompañado traballa ben

É semiautónomo/a i elabora traballos sinxelos. Utiliza fontes e ten integrados os procedementos básicos

É moi autónomo e produce información sobre a función da música nos medios de comunicación. Sabe discriminar e dar prioridade ás fontes de información, e ten os procedementos integrados. Produce información musical con goce.

Criterio de evaluación: 5. Coñecer as posibilidades das tecnoloxías aplicadas á música, i empregalas con autonomía


Amosa interese por coñecer as posibilidades que ofrecen as novas tecnoloxías como ferramentas para a actividade musical

É pouco autónomo/a para o uso das novas tecnoloxías para elaborar traballos propostos, pero acompañado/a traballa ben

É semiautónomo/a e elabora traballos co uso das novas tecnoloxías sinxelas. Utiliza fontes e ten integrados os procedementos básicos

É moi autónomo/a no uso das novas tecnoloxías para elaborar os traballos propostos. Sabe discriminar e dar prioridade segundo que ferramentas, e ten os procedementos integrados. Produce con elas información musical con disfrute

Coñece e consulta fontes de información impresa ou dixital para resolver dúbidas e para avanzar na aprendizaxe autónoma

É pouco autónomo/a no uso das fontes de información para resolver dúbidas e para avanzar na aprendizaxe autónoma, pero acompañado/a traballa ben

É semiautónomo/a no uso das fontes de información para resolver dúbidas e para avanzar na aprendizaxe autónoma. Utiliza fontes e ten integrados os procedementos básicos

É moi autónomo/a no uso das fontes de información para resolver dúbidas e para avanzar na aprendizaxe autónoma. Sabe discriminar e dar prioridade ás fontes de información, e ten os procedementos integrados.

Utiliza a información de xeito crítico, obtena de distintos medios e pode empleala e transmitila a través de distintos soportes

É pouco crítico/a no uso de información, obtena de pouca variedade de medios, pero acompañado/a traballa ben

Exerce certa crítica á hora de utilizar información obténdoa de distintos medios para elaborar traballos sinxelos que pode transmitir en distintos soportes. Ten integrados os procedementos básicos.

É moi crítico no uso de información para elaborar os traballos propostos. Produce con ela traballos musicais en distintos soportes con disfrute

96

Coñece e cumpre as normas establecidas para realizar as actividades da aula

Amosa unha actitude de baixa motivación no seguimento das actividades, pero respecta as propostas É quen de tentar o seguimento das actividades e normas establecidas, pero cénsase pronto. Necesita apoio do grupo. Cústalle respectar aos seus compañeiros

Amosa unha actitude de motivación no seguimento das actividades, respecta as propostas pero non aporta creativamente Trata de seguir e realizar as actividades propostas autonomamente mellorando as súas posibilidades Respecta e valora as propostas e actividades dos seus compañeiros

Amosa unha actitude de alta motivación nos seguimentos das actividades, respecta as propostas e fai aportacións creativas Recoñece e supera as súas dificultades na realización das actividades, respecta as dos seus compañeiros e axuda a que eles se superen

97

2.8.- CRITERIOS CUALIFICACIÓN E INSTRUMENTOS PARA A AVALIACIÓN NA ESO

Unha vez especificados os criterios de avaliación, o alumno debe saber que terá

que cumprir cunha serie de requisitos mínimos que debe cumplir. Os mínimos esixibles na

ESO son os seguintes:

- Ler axeitadamente partituras de dificultade adaptada a cada nivel.

- Interpretar sinxelas pezas musicais con frautas, instrumentos de placas e de pequena

percusión.

-Ter unas nocións básicas dos contidos impartidos en cada nivel.

- Acadar as pautas de conduta, os hábitos e a disciplina que permitan o axeitado

desenvolvemento das clases:

1-Puntualidade.

2-Asistencia a clase con regularidade e xustificación das posibles faltas.

3-Actitude positiva, respectando ao profesor e aos seus propios compañeiros.

4-Obtención do material utilizado en clase (libro, frauta e caderno).

5-Realización dos exercicios propostos.

Instrumentos de Avaliación:

- Probas escritas

- Caderno onde se gardan os exercicios, comentarios de audicións, partituras, fichas

entregadas polo profesor …

- Práctica musical.

- Intervencións persoais, esforzo, interese.

- Actitude respectuosa, participativa e colaboradora.

- Asistencia á clase con todo o material requirido.

No departamento admitimos mous tipos de ponderacións adaptadas á metodoloxía

empregada polos distintos profesores que impartena materia:

Opción 1

Coñecementos de linguaxe, teoría e cultura musical, valorados a través de probas

escritas 50%

Práctica vocal e instrumental – entre 30%

Traballos / caderno de clase – 20%

Opción 2

Parte teórica (exámenes escritos): 40%

Parte práctica (exámenes de flauta, ritmo...): 40%

Actitud en clase (material, participación activa en el aula, deberes, trabajos...): 20%.

O/a alumna/o non debe deixar sen puntuar ningún dos apartados cualificables

98

Valoración das probas escritas.

Cualificaranse segundo o baremo que o profesor determine para cada pregunta. De ser

posible se comunicará o valor de cada apartado ao alumnado antes do comezo do exercicio.

Na cualificación atenderase a:

A adecuación das respostas aos enunciados das preguntas.

A exposición das respostas de xeito ordenado e lexible.

Valoración da práctica vocal e instrumental

Interpretación e lectura correcta de alturas e figuras musicais.

Interpretación correcta do compás rítmico e mantemento do pulso regular.

Técnica básica de xeito correcto, relaxado e amosando interese.

Capacidades expresivas e interpretativas.

Atención e seguimento das indicacións do profesor no ensaio e práctica do instrumento .

En ningún caso aprobará un alumno que se negue sistemáticamente á práctica instrumental.

Valoración dos traballos de produción propia

Adecuación dos contidos ao traballo encomendado.

Exposición do tema de xeito ordenado e lóxico.

Correción caligráfica, ortográfica e sintáctica.

Utilización de varias fontes de información e píntese realizada a partir delas.

Orixinalidade e utilización de medios para facer a presentación máis atractiva.

Facer constar unha conclusión ou parecer propio.

Coordinación entre compañeiros cando se trate dun traballo en grupo, tanto no

reparto das tarefas como na exposición do mesmo.

Valoración do caderno de traballo

O caderno entregarase sempre que sexa requirido polo profesor. Valorarase

A súa presentación e limpeza.

A orde nas actividades tal e como foron realizadas na aula, divididas en unidades

didácticas e coas fichas e partituras pegadas correctamente.

O nivel de realización das actividades.

99

Valoración da actitude

A actitude non se cualificará directamente senón indirectamente; e dicir, servirá para

completar e matizar a nota media obtida nos catro apartados. Poderá así subir ou baixar a

nota no caso dunha actitude totalmente negativa.

Valorarase positivamente:

Respectar o silencio cando hai exercicios de audición, interpretación ou explicación

do profesor.

A realización das actividades propostas polo profesor tanto dentro da aula como na

casa.

Interese por aprender, participación na clase e esforzo diario.

Asistencia a clase con todo o material requirido: libro, caderno e frauta.

Actitude de respecto hacia o profesor, os compañeiros e o material.

Puntualidade e asistencia a clase.

2.9.- MATERIAIS CURRICULARES:

- Conexión á internet e pizarra dixital.

- Medios de reprodución sonora. (Ordenador, cadea, canón de vídeo, pizarra dixital)

- Cds e Dvds do repertorio musical das unidades didácticas que constan na programación.

- Proxección de películas relacionadas coa música.

- Programas interactivos (Serie Recursos Educativos Multimedia Recurso MOS),

relacionados cos temas tratados nas unidades didácticas da ESO.).

- Libros de lectura didáctica para os alumnos coa finalidade de fomentar a súa curiosidade

pola música.

- Partituras e musicogramas.

- Frauta e Instrumentos Orff de percusión.

- Piano e teclado electrónico da aula

- Láminas instrumentos …

100

2.10.- ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUIMIENTO,

RECUPERACIÓN E AVALIACIÓNS DAS MATERIAS PENDENTES

Os alumnos/as que teñan que recuperar a materia pendente do curso anterior realizarán

unha serie de exercicios por escrito relacionados cos contidos de cada unidade. Estos

deberán ser entregados no prazo sinalado.

No mes de febreiro levarán a cabo unha proba de forma escrita ou oral, na que se incluirán

os mesmos contidos que foron traballados ata ese momento. Desta forma poderán superar

a materia por partes antes da convocatoria de maio.

Os alumnos/as que non realicen as tarefas anteriores terán un exame final no mes de maio.

Se o alumno non acadara os obxectivos mínimos ao longo do curso poderá optar por

realizar unha nova proba de pendentes en setembro.

2.11.-MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

A diversidade do alumnado engloba dende aqueles alumnos que son estudantes de música

no conservatorio e escolas de música (que poden axudar aportando material, achegando os

seus propios instrumentos, facendo melodías complexas e maiores dificultades rítmicas),

alumnos con dificultades de aprendizaxe, alumnos emigrantes, discapacitados y alumnos

que chegan de distintos centros de procedencia con distinta preparación

As características peculiares da área de Música permiten certa flexibilidade no

proceso de ensino-aprendizaxe para aplicar os distintos niveis de comprensión.

O tipo de traballo e actividades musicais para realizar tanto individualmente

como en grupo, permiten a repartición por niveis, segundo as aptitudes e a gradación dos

coñecementos de cada alumno e alumna.

Realizarase unha avaliación formativa, partindo da primeira avaliación ou do

diagnóstico e da autoavaliación e coavaliación do discente, que axudará a construír as

aprendizaxes de xeito individualizado pero motivando ao alumnado no seu traballo e sen

que senta en ningún momento marxinado. A intención é ofrecer un material que sirva non

para todos os alumnos e alumnas, senón para cada un deles.

Algunhas medidas que poden favorecer a adaptación son:

- Ofrecer un repertorio variado no que estean presentes distintos estilos de música.

- Ofrecer un espazo para a improvisación onde teñan cabida as intervencións

de todos e cada un dos alumnos e alumnas.

- Expor actividades concibidas como reforzo ou ampliación. Nas actividades en grupo a cada

alumno asignaráselle a parte da interpretación colectiva que estea máis en consonancia

coas súas aptitudes e posibilidades.

101

As partes máis sinxelas concíbense como actividades de reforzo; as que requiren unha

maior destreza técnica como de ampliación.

2.12.- CONTRIBUCIÓN DESDE A ÁREA DE

MÚSICA AO PLAN LECTOR DO CENTRO.

A lectura é unha materia transversal de todas as áreas do currículo e unha

ferramenta indispensable para a aprendizaxe de todas as materias. A lectura tamén debe ir

ligada á expresión escrita, ortografía, presentación dos textos, das ideas … e á expresión

oral.

O obxectivo final é conseguir un lector competente; é dicir, unha persoa que

comprenda o que le, que saiba facer xuízos críticos sobre as súas lecturas, que saiba

buscar información eficazmente en fontes fiables de todo tipo, que saiba seleccionala e

integrala para elaborar documentos e ideas propias.

A materia de música contribúe na consecución de habilidades lectoras tanto

mecánicas como de comprensión como son:

o Exactitude lectora: pausas, entoación e inflexións, dicción, ritmo, corrixindo

vacilacións, rectificacións, repeticións, omisión de letras, substitucións de letras …

o Comprensión lectora de textos sinxelos e complexos

o Exactitude na escritura: letra de tamaño correcto, lexible, puntuación e ortografía

correcta ….

o Ampliación de vocabulario e adquisición de léxico propio da área.

A lectura e a escritura son unha ferramenta básica para o estudio e para entender

calquera mensaxe que sexa preciso descifrar tanto nas diferentes áreas como nos contextos

habituais da vida cotiá.

Obxectivos do Plan Lector

o Mellorar as habilidades lectoras y escritoras

o Ampliar o vocabulario

o Mellorar a comprensión

o Traballar rodo tipo de textos: literarios, expositivos, xornalísticos, publicitarios,

gráficos e todo tipo de soportes: impresos e electrónicos.

o Espertar a necesidade de ler como ferramenta indispensable para mellorar a

produción dos textos escritos.

Metodoloxía

102

Utilizaranse na aula os tres tipos fundamentais de lectura:

o Lectura previa de aproximación global ao tema (estrutura do tema, preguntas ás que

pretende responder o tema, interrelación entre conceptos e contexto).

o Lectura lenta e minuciosa para comprender as partes do texto. Pódese ler cos

alumnos e desmenuzar os textos en clase por medio de subliñados, esquemas,

resumos, mapas conceptuais … Pode ser lectura en voz alta que facilita a

compresión lectora e axuda a mellorala.

o Lectura de síntese ou asimilación que é para elaborar de forma persoal e reter

significativamente os conceptos e as súas relacións.

Metodoloxía de traballo sobre os textos ou temas .Estará baseada na progresión dos

seguintes aspectos:

o Análise dos coñecementos previos mediante tormenta de ideas, mapas

conceptuais

o Lectura do título, a súa comprensión e relación cos outros apartados do tema.

o Lectura lenta e reflexiva de cada parte do texto

o Subliñado individual ou toma de notas

o Elaboración dun documento que recolla a esencia do subliñado: esquema. mapa

conceptual …

o Memorización e repaso utilizando o documento elaborado polo alumno

o Elaboración de glosarios que conteñan os conceptos básicos da área.

o Avaliación oral ou escrita do aprendido.

Metodoloxía dos traballos de investigación individuais ou en grupo.

É primordial explicar claramente o que se pretende co traballo e o que se espera do

alumnado.Polo que se lles proporcionará

o Un guión que conteña os aspectos a traballar

o Bibliografía para consultar: documentos, libros ou páxinas web e calquera dos fondos

dos que dispoña a biblioteca do centro.

o Explicación do formato no que se quere que se presente o traballo e normas de

presentación do mesmo.

Tipos de actividades para a consecución do Plan Lector

o Lectura e comprensión dos textos do libro e fichas de traballo

o entregadas polo profesor.

o Traballos de investigación. Tanto os que manda o profesor como as aportacións para

o Proxecto Interdisciplinar do Centro ou calquera actividade interdisciplinar no IES.

o Elaboración dun panel de noticias extraídas de xornais e revistas que teñan que ver

coa música nas súas diversas manifestacións.

o Análise de críticas musicais, diferenciando entre feito e opinión.

o Lecturas recomendadas que teñan como tema principal ou secundario o tema da

música. Poden ser lecturas individuais ou colectivas. Formarán parte do itinerario

lector da área.

103

3.- ARTES ESCÉNICAS E DANZA.

Optativa 4º da ESO.

A materia de Artes Escénicas e Danza debe dotar o alumnado de coñecementos, técnicas e

procedementos que lle permitan expresarse e crear artisticamente a través das linguaxes do

teatro e a danza. Para tal fin, os alumnos e as alumnas deben comprender e interpretar

diferentes linguaxes escénicas, así como o devir da historia do teatro e da danza ao longo

dos séculos; saber mirar as artes escénicas e a danza, comprender a súa importancia e

verificar os cambios xurdidos no seu desenvolvemento; constatar e valorar a creación

artística cando se pon ao servizo dunha arte específica, como a danza e o teatro; e xerar

argumentos nos que se fundamente tanto o camiño percorrido polas artes escénicas e a

danza como o seu espazo de apoio para unha formación integral: física, estética e cultural.

Doutra banda, é indispensable que o alumnado tome conciencia dos seus recursos

expresivos e os desenvolva na práctica, mediante a exploración dos compoñentes do

movemento (corpo, espazo, tempo, enerxía e interrelación); o desenvolvemento da súa

capacidade de concentración, relaxación e autoconciencia corporal; a procura de niveis

óptimos de equilibrio psicofísico; a aplicación do imaxinario na modelaxe da súa conduta; a

estimulación das súas habilidades comunicativas; a vivencia e a recreación de situacións

dramáticas diversas; a exploración dos seus recursos no terreo da oralidade; e o

desenvolvemento da sensibilidade rítmica e melódica a nivel corporal e vocal.

É de importancia para a formación do alumnado o coñecemento dos grandes cambios

xurdidos nas artes escénicas e na danza. Os alumnos e as alumnas deberán ser

conscientes de como as ideas subxacentes baixo as formas visibles (coreografías; danzas

populares, preclásicas, clásicas e contemporáneas; decorados; bosquexos; figurinos;

edificios teatrais e espazos para a representación; textos dramáticos; postas en escena,

etc.) configuraron múltiples xeitos de construír e realizar as artes escénicas e a danza.

Tamén deberán entender, xa que logo, cada sociedade e cada época; comprender e saber

que o interese da materia reside tanto en experimentar o potencial expresivo e creativo

persoal como en entender o modo en que diferentes aspectos da creación foron modificados

por circunstancias históricas, culturais, rituais, ambientais, técnicas, estilísticas ou simbólicas

que cada pobo vai incorporando como expresión da súa forma de sentir e de pensar.

A materia permite ir descubrindo cos alumnos e coas alumnas, a través da súa propia

experiencia, o desenvolvemento das súas capacidades artísticas creativas e interpretativas,

estudando, así, os aspectos teóricos e prácticos da materia. O cúmulo de referentes e a

bagaxe formativa deben, finalmente, capacitar o alumnado para poder afrontar o seu traballo

con maior resolución, podendo facer propostas máis brillantes e admitir diferentes

interpretacións, ao mellorar as súas potencialidades e ao incrementar a súa percepción,

observación, memorización e concentración, fomentando, así, a mellora da propia imaxe e a

configuración da súa personalidade.

Trátase, en esencia, de contribuír á formación integral do alumnado e ao enriquecemento do

seu acervo cultural, ensinándolle a apreciar tanto a beleza das obras, dos espectáculos e

104

das montaxes que ilustraron culturas pasadas como as que sustentan o noso século: o

conxunto dun legado que, á súa vez, deberán transmitir.

Estrutúrase esta materia en catro bloques: "Común", "Teatro", "Danza" e "Outras artes

escénicas.

3.1.-CONTRIBUCIÓN DA MATERIA PARA A ADQUISICIÓN DAS

COMPETENCIAS CLAVE

Artes Escénicas e Danza permite aos novos estudantes adquirir unha serie de ferramentas

para completar a súa formación integral como persoas e cidadáns. Mediante o seu estudo e

exercitación desenvólvense en aspectos como o físico, o estético e o cultural, que, unidos

ao crecemento da súa sensibilidade, facilitarán unha experiencia vital máis plena. Inmersos

nunha sociedade, nunha cultura determinada, as Artes Escénicas, neste período de

formación xeral e básica, obrigatoria, dotan de recursos para ser crítico e práctico na

contorna no que se forma, conforma e vive o discente, posteriormente responsable xa de

maneira total do seu destino vital. Esta materia permite mellorar especialmente a propia

imaxe, a propia personalidade, de forma que poida exercer esas potencialidades na

contorna inmediata, ao acrecentar a súa sensibilidade, espírito crítico e creatividade. Á vez

permite desenvolver a experiencia do traballo en equipo; e así, independentemente da

formación ou emprego posteriores, o mozo incrementa todas as competencias ao

desenvolver o seu aprecio e práctica polas expresións culturais.

Competencia en comunicación lingüística

A lectura de textos teatrais é unha das principais formas de acceder e traballar nesta

materia. Do mesmo xeito que a recepción, o alumnado require o desenvolvemento desta

competencia na comunicación da súa análise, creación e interpretación de textos así como

no traballo sobre a respiración, dicción, articulación e expresión adecuada en situacións de

interpretación escénica. E non hai que obviar no propio teatro e en particular na danza, a

importancia da comunicación non verbal que, aínda que non é propiamente lingüística por

non utilizar palabras, entra tamén dentro desta competencia. Así, no seu formato non verbal,

mediante o traballo xestual e o traballo corporal o alumnado desenvolve as súas

capacidades comunicativas.

Entre todos os xéneros literarios, optando pola división tradicional ?aínda que simplificadora-

en tres (lírico-poético, épico-narrativo, dialogado-teatral ou dramático) é este último o que

máis pode potenciar a dinámica dunha competencia lingüística ao permitir a súa lectura en

voz alta, por exemplo. No texto dramático, dialogado, podemos atopar máis potencialmente

a posibilidade de exercitar a lectura entre varios alumnos, que deste xeito recitan aos

personaxes asignados. A representación escénica en todas as súas facetas permite un

exercicio socializador a través da comunicación verbal e a corporal.

Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía

A materia de Artes Escénicas e Danza contribúe á adquisición da competencia matemática

no traballo da posición e movemento do corpo no espazo, favorecendo así o coñecemento e

manexo dalgúns elementos matemáticos básicos (números, medidas, proporcións,

estruturas...). O coñecemento do espazo escénico ou lugar de representación e danza

105

implica especialmente o desenvolvemento da dimensión espacial e xeométrica. A análise da

creación escénica, especialmente no referido á súa produción ou á súa difusión, requirirá de

razoamentos matemáticos, dado o compoñente comercial do fenómeno artístico popular e

colectivo.

Esta materia tamén promove condutas e valores en relación coas competencias clave en

ciencia e tecnoloxía, no que afecta á saúde individual e colectiva, a través por exemplo, dos

beneficios físicos e psíquicos que aportan a danza e o teatro. Igualmente para poder

analizar a produción ou realización dun espectáculo tamén os coñecementos científicos e

tecnolóxicos póñense en xogo.

Competencia dixital

O uso creativo e crítico das tecnoloxías da información e da comunicación é unha

ferramenta máis na materia de Artes Escénicas e Danza. Achámonos ante unha disciplina

académica, pero tamén ante a posibilidade dunha formación posterior e dun traballo futuro.

E tamén, independentemente da elección de formación académica ou laboral, esta disciplina

axuda efectivamente á utilización do tempo libre e da participación na sociedade. As TIC son

un medio privilexiado para demostrar o coñecemento das artes escénicas, para analizalo e

comunicalo, así como para o seu desenvolvemento creativo. A elaboración de traballos de

investigación individuais e/ou en grupo, conleva o uso creativo, crítico e seguro das

Tecnoloxías da Información e a Comunicación.

Competencia de aprender a aprender

Ante unha materia que resulta, creemos, especialmente vocacional, e en ocasións previa

tamén a un vocacional bacharelato, aparece esta competencia como un factor básico, de

maneira que é importante xerar no alumno certa capacidade para o que poderiamos chamar

autodidactismo, non só no seu futuro persoal e profesional, senón durante o mesmo período

de formación na Educación Secundaria. Ante os contidos que se deben estudar e practicar,

un obxectivo prioritario é que o alumno desexe coñecer máis, que sexa consciente das súas

propias capacidades e do proceso e as estratexias necesarias para desenvolvelas, e, en

definitiva, que teña esa percepción de auto-eficacia. A motivación e a confianza son cruciais

para desenvolver aprendizaxes cada vez máis eficaces que amplíen as súas habilidades de

expresión, especialmente presentes en contidos relacionados coa interpretación e a

improvisación, tanto individual como colectiva; así como mediante a xeneralización do seu

cultivo no tempo de lecer.

Competencia sociais e cívicas

Ante o estudo de expresións artísticas destas características, onde o traballo en equipo é

fundamental para o produto realizado, debido a que, para xerar un espectáculo, interveñen

especialistas procedentes de diferentes artes, esta materia propicia o recoñecemento da

importancia de valores como a tolerancia, a capacidade de negociación, a empatía, o

respecto ás opinións e ás formas de expresión dos demais. Por outra banda, tamén o

estudante debe aprender a traballar en equipo, ata a aprender a aprender en equipo, polo

que debe respectar regras fixadas nesa tarefa conxunta. Debe comprender que para un feliz

106

desenvolvemento dun espectáculo ha ter que existir un traballo en equipo baseado no

benestar persoal e colectivo. O mesmo ha de aplicar á súa vida e aos seus traballos en

equipo, sen dúbida non só nesta materia. O obxectivo é comprender as expresións

colectivas e a organización e o funcionamento das artes escénicas e da danza na sociedade

pasada e presente.

Competencia de sentido de iniciativa e espírito emprendedor

Co estudo e a práctica da materia de Artes Escénicas e Danza potenciamos a capacidade

de pensar de forma creativa, a importancia do esforzo e o espírito emprendedor. Como

estudante do fenómeno artístico, o alumnado debe comprender e analizar o sentido de

iniciativa e emprendimento que rexe toda obra teatral. Na súa vertente práctica tamén estes

valores han de estar presentes, xa desde a perspectiva da exercitación: a creatividade, a

autoestima, a capacidade de xestionar proxectos, o traballo cooperativo, o manexo da

incerteza, o liderado e á vez a delegación, son factores imprescindibles no mundo do

espectáculo.

Competencia de conciencia e expresións culturais

A dimensión artístico-estética da materia de Artes Escénicas e Danza é fundamental á hora

de comprender o seu lugar na educación. Trátase dunha forma artística de coñecemento

dirixida aos sentidos e á conciencia do suxeito e ademais maniféstase cunha linguaxe

propia. Deste xeito, o ensino desta materia pretende que o alumnado aprenda a utilizar a

linguaxe escénico para alcanzar novos modos de comunicación e de expresión e realizar

produtos esteticamente elaborados.

Ademais, o coñecemento e comprensión tanto dos distintos espectáculos escénicos como

dalgunhas obras e producións escénicas e dancísticas no seu contexto histórico, cultural e

social, favorecen a valoración do patrimonio cultural e artístico e a importancia de

conservalo e transmitilo.

As artes escénicas teñen unhas implicacións culturais moi concretas en relación con outras

artes, como a literatura, a arquitectura, o cine, as artes plásticas. Quizais este trazo distinga

ao teatro, asemellándoo coa danza e, dentro da música, coa ópera e outras expresións

musicais; trátase dese carácter colectivo e cuxa plasmación e consumo ha de facerse no

momento, fronte a outras artes reproducibles con outros medios e noutro momento. O fin

último das artes escénicas é o da representación en directo. Por iso, xunto ás outras se

poden definir como patrimonio dos pobos e por iso deben ser respectadas e ensinadas,

debendo estar no seu lugar no sistema educativo.

3.3.-OBXECTIVOS

1. Aproximarse á adquisición de coñecementos dos conceptos básicos das artes escénicas.

2. Comprender as características básicas das diferentes formas de representación escénica

nas súas diferentes posibilidades de materialización.

3. Potenciar o estudo crítico da realidade artística e cultural, mediante procesos de procura e

análise de información, analizando as diversas manifestacións da teatralidade e da danza.

107

4. Coñecer autores e obras fundamentais do xénero teatral en Occidente e en España.

5. Promover o traballo en grupo, favorecendo o coñecemento e a comprensión da propia

identidade persoal e a allea, a través dos procesos de expresión, creación e comunicación

propios das artes escénicas e da danza.

6. Desenvolver as capacidades, habilidades e destrezas expresivas, creativas e

comunicativas propias a partir do traballo individual e grupal, memorizando monólogos ou

diálogos significativos, e practicando exercicios de danza diversos.

7. Utilizar as artes escénicas para mostrar, individual e colectivamente, sentimentos,

pensamentos e ideas.

8. Recoñecer e utilizar, con rigor artístico e coherencia estética, as múltiples formas de

producir, recrear e interpretar a acción escénica e a danza, e participar na realización e

representación de espectáculos escénicos e de danza.

9. Desenvolver a capacidade crítica para valorar producións escénicas tendo en conta os

seus orzamentos artísticos e o contexto social, económico e cultural, fomentando as

calidades dun futuro bo espectador.

10. Valorar e gozar das artes escénicas, e en especial do teatro e a danza, como modos de

expresión e comunicación e como manifestacións do patrimonio artístico e cultural común.

3.4.-CONTIDOS

Bloque 1. Común

1.1. Concepto e tipoloxía das artes escénicas: ópera, teatro e danza.

1.2. Historia da ópera.

1.3. Teatro musical.

1.4. Historia do teatro e da danza.

1.5. Teatro e danza en Europa, España e Galicia.

1.6. Elementos básicos da ficción escénica.

1.7. Tradicións escénicas: oriente e occidente.

1.8. A ópera en Europa, España e Galicia.

1.9. Beneficios da práctica da danza e o teatro para o desenvolvemento integral das

persoas e para a mellora da saúde.

1.10. A exploración do corpo e do movemento como instrumentos expresivos.

1.11. Ferramentas de expresión corporal, xestual oral e rítmico-musical.

108

Bloque 2. Teatro

2.1. Paradigmas e escolas de interpretación.

2.2. Estrutura dramática: situación, personaxe, obxectivo, conflito e acción.

2.3. Deseño dun espectáculo: equipos, fases e áreas de traballo.

2.4. Oficios da práctica escénica: dirección escénica, dramaturxia, escenografía,

interpretación, iluminación, indumentaria, caracterización, espazo sonoro e atrezzo.

2.5. Técnicas de interpretación e improvisación.

2.6. Técnica vocal: respiración, colocación, apoio e articulación.

2.7. Expresión oral: expresión e ritmo en prosa e en verso.

Bloque 3. Danza

3.1. Descrición e análise das formas e os estilos de danza.

3.2. Paradigmas e escolas de danza.

3.3.Técnicas de danza

3.4. Aliñamento e coordinación corporal.

3.5. Relación coa gravidade e enerxía do movemento.

3.6. O corpo no espazo: traxectoria, desprazamento e foco.

3.7. Musicalidade e precisión rítmica.

3.8. Calidades e dinámicas do movemento.

3.9. Estruturas coreográficas

3.10. Exploración de formas de movemento propias a través da improvisación libre.

3.11. Técnicas de improvisación. Improvisación pautada.

3.12. Composición coreográfica.

Bloque 4. Outras artes escénicas

4.1. Espectáculos escénicos: circo, espectáculos musicais e performance.

4.2. Creación e difusión de produtos escénicos en Galicia.

4.3. Importancia da música cinematográfica, publicitaria e de ambientación. A danza

no cine.

109

3.5.- CRITERIOS DE AVALIACIÓN E ESTÁNDARES DE

APRENDIZAXE.

Bloque 1. Común

1.1. Expor de forma crítica a opinión persoal

respecto da función das artes escénicas

(danza, teatro, circo, ópera, etc.) e a súa

importancia como medio de expresión de

sentimentos, emocións, ideas e sensacións.

1.1.1. Coñece e explica a función da

danza, o teatro e outras artes

escénicas en situacións e contextos

diversos (actos da vida cotiá,

espectáculos, medios de

comunicación, etc.).

1.1.2. Reflexiona sobre as artes

escénicas e a danza como un medio

de intervención e transformación da

realidade e da conciencia social.

1.2. Apreciar a importancia do patrimonio

español e galego en artes escénicas, e

comprender o valor de conservar e transmitir o

seu legado.

1.2.1. Valora o legado do patrimonio

artístico español, comprendendo a

importancia da súa preservación e

transmisión.

1.3. Explicar o papel da danza e do teatro para

a mellora da saúde física e psíquica a través

da súa propia experiencia.

1.3.1. Recoñece e aplica os beneficios

experimentados que achegan a danza

e o teatro á saúde física e psíquica.

1.4. Realizar unha reflexión sobre os

espectáculos de danza, teatro e outras artes

escénicas.

1.4.1. Analiza e comenta os

espectáculos de danza, teatro e outras

artes escénicas aos que se asistiu, en

relación cos contidos estudados.

1.5. Desenvolver capacidades e destrezas

lingüísticas orais e escritas, non verbais,

xestuais e mímicas que aumenten o acervo

expresivo e o repertorio comunicativo.

1.5.1. Demostra riqueza comunicativa

verbal e non verbal.

1.5.2. Entende as artes escénicas e a

danza como un espazo activo de

escoita e de diálogo, procurando

modos de expresión máis aló da

palabra.

1.6. Xerar recursos para desenvolver un maior

coñecemento de si mesmo/a e unha

personalidade autónoma e independente.

1.6.1. Amosa interese por construír

unha personalidade autónoma e

independente.

Bloque 2. Teatro

2.1. Explicar os estilos e as formas de teatro:

textual, xestual, de obxectos, musical e lírico.

2.1.1. Recoñece e describe as

características dos estilos e das

formas de danza e de teatro.

2.2. Interpretar nun espazo escénico unha

peza teatral onde se valoren as destrezas e as

habilidades adquiridas.

2.2.1. Aplica as habilidades técnicas

necesarias nas actividades de

interpretación dun repertorio variado

de teatro en grupo, incorporando a

expresión xestual, oral e cinética, e

desenvolvendo unha partitura

escénica.

2.2.2. Coñece e escenifica os estilos e

as técnicas escénicas que fomentan o

110

autocoñecemento, a creatividade, a

emoción e a conciencia corporal.

2.2.3. Colabora co grupo e respecta as

regras fixadas para lograr un resultado

acorde coas súas propias

posibilidades.

2.3. Demostrar a capacidade para improvisar

unha secuencia de movementos, libres ou cun

fin determinado e valorar a importancia da

improvisación teatral.

2.3.1. Utiliza con rigor os elementos e

as calidades do movemento na

improvisación teatral.

2.3.2. Utiliza a improvisación como

medio para explorar a situación, o

conflito, o personaxe e a acción.

2.3.3. Utiliza a improvisación como

técnica de creación dramática e teatral

2.4. Integrarse en dinámicas de grupo

creativas que fomenten un comportamento

social, solidario, tolerante, responsable e

asertivo que lle axude a superar inhibicións,

medos e obstáculos comunicativos.

2.4.1. Participa en las actividades de

grupo.

2.4.2. Interpreta e memoriza un

repertorio variado de teatro en grupo.

Bloque 3. Danza

3.1. Explicar os estilos (clásica, moderna,

española e baile flamenco) e as formas de

danza (étnicas e populares), en función da

historia e das especialidades educativas.

3.1.1. Recoñece, clasifica e sitúa no

tempo, na cultura e no estilo as

danzas e os espectáculos vistos

previamente na aula.

3.2. Interpretar en grupo danzas a través da

aprendizaxe de coreografías, memorizadas e

ensaiadas ao longo do curso.

3.2.1. Interpreta e memoriza un

repertorio variado de danzas en grupo.

3.2.2. Integra pautas de conciencia

corporal e de control de movemento

traballadas na aula.

3.3. Demostrar a capacidade para improvisar

unha secuencia de movementos, libres ou cun

fin determinado, e valorar a importancia da

improvisación en danza.

3.3.1. Utiliza con rigor os elementos e

as calidades do movemento na

improvisación da súa danza.

3.3.2. Elabora e presenta con rigor e

precisión pequenas estruturas

coreográficas, en grupos pequenos,

medianos e grandes.

Bloque 4. Outras artes escénicas

4.1. Explicar as características doutras artes

escénicas, a súa evolución ao longo da

historia e o seu papel na sociedade.

4.1.1. Recoñece e describe as artes

escénicas e as súas manifestacións.

4.1.2. Recoñece e diferenza as artes

escénicas no seu conxunto, en función

das súas características específicas e

singulares.

111

3.6.-ORIENTACIÓNS METODOLÓXICAS

O docente debe ter presente para a aprendizaxe competencial do alumnado que debe ser

promotor, orientador, facilitador, promovendo métodos consistentes en tarefas cun obxectivo

concreto que o alumnado resolva facendo uso das súas competencias. Esta aprendizaxe

competencial verase incrementado con propostas de traballo que utilicen variadas técnicas

inherentes ás artes escénicas e a través da diversidade nas actividades deseñadas. Ditas

propostas orientaranse á formación integral do alumnado xa que contribuirán ao

desenvolvemento das súas capacidades comunicativas, expresivas e a recibir ideas propias

ou alleas, mellorando ao mesmo tempo a súa capacidade para a resolución de problemas e

a súa autonomía persoal.

O tipo de tarefas propostas debe contar co nivel do que parte o alumnado, en xeral, como

grupo, e tamén individualmente, favorecendo así a atención á diversidade. Esta graduación

das tarefas favorecerá especialmente a competencia de aprender a aprender, xa que a

autonomía do estudante irá crecendo, ao paso que se vai enfrontando a tarefas máis

complexas, partindo das máis sinxelas. A práctica desas tarefas irá permitindo que o

estudante solicite tarefas cada vez máis complexas, de acordo co seu nivel de aprendizaxe

que irá en aumento.

Factor necesario para a motivación é que as tarefas ou as situacións que se propoñan

sexan aquelas que permitan poñer en xogo os seus coñecementos en contextos reais e

diversos, é dicir, ante situacións posibles.

A maiores das tarefas individuais realizaranse traballos colectivos cos que desenvolverase

especialmente a competencia social e cívica, e tamén, como non, o sentido de iniciativa e

emprendimento. É no traballo en grupo onde se aprende o respecto, chegada a acordos, a

asunción de roles, e a coordinación para conseguir un obxectivo. As estratexias interactivas

serán as que permitan precisamente a comunicación entre os membros do grupo e tamén,

ao informar do traballo ou compartilo co resto da clase.

Para a recolleita de información póñense en práctica as competencias lingüística, dixital e

matemática-científica, e ao compartila tamén, necesariamente as dúas primeiras. A primeira

polo contido que se debe compartir e a segunda polos medios que se utilizan para esa

transmisión de información.

O contido da maior parte de tarefas e situacións que se van promover ha ter

inequivocamente que ver coa competencia en conciencia cultural, a cultura do feito

escénico.

Para facer accesible, suxerinte e eficaz a aprendizaxe do mundo formal das Artes Escénicas

e a Danza de futuros estudantes de Ensinos Artísticos ou público formado e

preparado para valorar as artes escénicas, debemos abordar a materia tendo en conta

tanto o método como a forma de presentala, para saber captar a atención do alumnado,

espertar o seu interese e desenvolver a súa curiosidade no mundo dos espectáculos

escénicos. O método didáctico que se propón é o de aula taller, que combina clases

prácticas e teóricas entendéndose de xeito interdisciplinar. Este é o gran reto dunha materia

teórico-práctica, que deberá ser eminentemente artística e creativa. Ademais, farase fincapé

na necesidade de ver a súa evolución histórica, coas súas principais manifestacións, os

112

seus autores e obras características, para ter unha visión de conxunto acertada. Especial

interese terán os soportes audiovisuais que exemplifiquen os contidos e permitan unha

plena comprensión dos mesmos, así como a experiencia práctica tanto do docente como

dos alumnos.

En todos os bloques de contido pódense suscitar facilmente tarefas que se poden presentar

como proxectos, plans de acción, uns individuais, outros colectivos, onde o estudante, ante

unha situación real, posible, verosímil, reflexione, critique, elabore hipótese e desenvolva

tarefas de investigación aplicando coñecementos e habilidades, á vez que asume

responsabilidades por ter que desenvolver o traballo en grupo ou por ter que facelo

individualmente. A selección e o deseño das tarefas e materiais ha de propiciar, como non

podía ser doutro xeito, o uso de TIC, ademais da coordinación entre o profesorado sobre

esta metodoloxía.

A materia está concibida a modo de aula taller o cal esixe unha metodoloxía totalmente

activa, pois o alumno é o verdadeiro protagonista da clase. O profesor é o encargado de

potenciar as capacidades do alumno, propoñer ao alumnado diversos materiais, temas,

xogos dramáticos, etc. É dicir, é o que ten que motivar o traballo do alumno, unha vez

explicadas as normas de traballo concretas en cada apartado dos contidos, Por iso o

profesor deberá dinamizar ao grupo e negociar con el en todo momento, para que cada un

dos seus membros vexa reflectidas as súas opinións e aprenda a valorar as súas iniciativas

e as dos demais. O profesor debe tamén evitar as valoracións dos alumnos que leven á

competencia, negativa para o grupo, ou outros criterios que valoren como "bo" ou "malo" un

acto expresivo dun fronte a outro.

Para algúns conceptos e temas teóricos daráselle ao alumno material fotocopiado que

leremos e comentaremos todos xuntos no aula. Noutras ocasións os alumnos divididos en

grupos investigarán sobre determinados aspectos e os seus resultados serán expostos ao

resto do grupo. Cando os alumnos acudan ao teatro dedicaremos polo menos unha sesión

ao comentario da obra, analizando sobre todo aqueles aspectos que foron estudados no

aula.

A dificultade real para o profesor está en non mediatizar o traballo expresivo a través dunha

nota para que o alumno séntase libre para expresarse. Para iso concibimos unhas fichas de

avaliación do traballo realizado, tanto para o profesor como para os alumnos, implicando

así a este en todo o proceso dentro do aula. Dado que a metodoloxía baséase en a idea de

traballo en grupo, do mesmo xeito esta programación poderá ser completamente revisada,

alterada ou cambiada.

Estratexias básicas para o traballo na aula

1.Torbellinos de ideas (brainstorming): as ideas dos participantes expresaranse libremente.

Toda idea será admitida para despois ser analizada sen facer críticas negativas. Cada

participante suscitará todas as ideas que crea oportunas. As ideas non son persoais senón

patrimonio do grupo, polo que un alumno pódese sumar a ideas que non sexan súas. Tras

recollelas por escrito. analizaranse e desenvolveranse as que o grupo pensen que son máis

adecuadas.

113

2.Reflexionar: sobre os nosos sentimentos, sobre o mundo exterior, etc.

3.Traballar en círculo: de tal xeito que todos os alumnos mírense. Traballar así implica facer

roldas de participación, nas que todos escoitan a todos gardando a súa quenda. Os

comentarios faranse ao final, cando todo o grupo goce da súa quenda.

4.Traballar con os ollos pechados: en ocasións algúns exercicios propostos faranse así para

facilitar a interiorización.

5.Tempo para comentar: é un obxectivo imprescindible para poder valorar a sesión.

Técnicas de traballo

- Xogos.

De distensión muscular, de concentración, de percepción y memoria sensorial, de imitación de xestos, de sonorización.

De movementos e desprazamentos de personaxes.

De acciones secuenciadas xestuais ou posturais.

De desenvolvemento do argumento dunha historia dramatizable a partir de un estímulo.

- Improvisacións.

Exploración grupal dunha idea, tema ou situación asumindo e encarnando roles.

Creación de personaxes a partir de la relación con un obxecto.

Evocación de recordos e emocións.

Creación dunha escena por analoxía co texto.

- Técnicas.

Control da respiración e distensión muscular.

Expresión corporal. Linguaxe xestual. Intensidade, volume e timbre de voz.

Elaboración de esquemas e desprazamentos e de escenografías.

Realización de guións a partir das improvisacións do grupo.

Utilización de diversos materiais para realizar elementos de caracterización

Elaboración colectiva de escenografías.

- Traballos de investigación.

Sobre profesionais da interpretación.

Sobre a evolución do espazo escénico.

114

Sobre músicos, danzaríns e escenógrafos.

Esta programación é aberta, posto que é moi difícil programar un traballo en grupo sen

coñecer previamente as expectativas do grupo co que se vai traballar, a primeira sesión

dedicarase a unha primeira toma de contacto entre todos nós. O profesor indagará entón

que é o que o grupo espera de dita materia, para así profundar ou ata variar algunha das

partes programadas.

3.7. -PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN

Dado que plantexamos un traballo de grupo e activo, a asistencia ás clases será non só

obrigatoria senón imprescindible para a superación da materia. A avaliación non pode estar

suxeita a referentes externos, senón que debe atender ao incremento paulatino de a

desinhibición e a adquisición de novos recursos a hora de desenvolver os diferentes xogos e

exercicios expostos en clase.

Débense evitar tamén valoracións subxectivas. Por iso elaboramos diversas fichas para ser

cumprimentadas tanto polo profesor como polos alumnos divididos en grupos avaliadores do

traballo. Dentro do diferentes tipos de fichas que elaboramos, unhas son individuais para

cada alumno; outras avalían as improvisacións por parte dos alumnos e dos grupos de

traballo.

3.8.- CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

O 70 % da nota de cada das tres avaliacións, e polo tanto do curso, basearase en:

A participación dos alumnos na clase.e o seu interese pola dinámica da materia e a

motivación que demostre.

A realización dos exercicios programados.

O 20 % da nota basearase no resultado acadado nos exames teóricos.

O 10% restante basearase na correcta elaboración e presentación do caderno/diario cando

así o solicite o profesor.

3.9.- MATERIAIS CURRICULARES

Non utilizaremos un libro de texto.

- Fotocopias aportadas polo profesor da materia (Apuntes teóricos, fragmentos teatrais,

obras curtas ou contos adaptados á linguaxe teatral, xunto con algunha obra de teatro). –

- Caderno/ DIARIO de clase.

- Material audiovisual

115

3.10.-. RECUPERACIÓN DA MATERIA SUSPENSA

Considerarase non apto ao alumno que non asista a clase, e cando non participe nas tarefas

propostas durante as sesións.

No caso de que se cualificase como non apto a algúns alumnos ao final do curso, e dado

que a materia é totalmente activa, non cabería unha recuperación dos contidos

desenvolvidos ao longo do curso. Polo tanto, devandito alumno debería profundar, dun xeito

teórico, nalgún dos conceptos desta programación, para o que se facilitaría a bibliografía

oportuna

116

4.- LINGUAXE E PRÁCTICA MUSICAL

1º bacharelato

A materia de Linguaxe e Práctica Musical concíbese coma unha continuación da formación

musical recibida polo alumnado na etapa educativa anterior, que lle permite ampliar,

desenvolver e aplicar, con autonomía e en contextos diversos, os coñecementos e

capacidades que contribúen á adquisición dunha cultura musical sólida.

Esta materia céntrase na Linguaxe musical e na expresión musical na práctica: son os seus

dous eidos. A súa finalidade é pois dobre: ampliar e afondar nos coñecementos e

experiencias auditivas vencelladas coa linguaxe musical; e desenvolver as capacidades de

expresión musical mas súas distintas facetas. Pero ambas finalidades son en realidade unha

soa: desenvolver e ampliar a capacidade de comunicación musical.

A Linguaxe musical e a súa práctica, como saberes artísticos que son, están considerados

parte das Humanidades. A práctica musical, sexa da interpretación, da improvisación ou da

composición, é unha expresión cultural en si mesma e activa múltiples capacidades da

persoa.

Ademais, o estudo da Linguaxe musical contribúe a unha visión ampla da cultura que non

separa drasticamente ciencias e humanidades. Porque este estudo descobre aos alumnos e

alumnas non só factores psicolóxicos, estéticos e socioculturais que se poñen en xogo na

construción musical, senón tamén a natureza física dos materiais sonoros que emprega esta

linguaxe, e a proporcionalidade matemática na que se basean as relacións entre estes

materiais. Neste mesmo senso o estudo das obras musicais interrelaciona dous tipos de

traballos: a distinción das súas características técnicas obxectivas; e a análise das súas

intencións e resultados estéticos y expresivos no seu marco sociocultural.

A comprensión dos elementos morfolóxicos e sintácticos da linguaxe musical contribúe a

perfeccionar a capacidade de expresarse a través da interpretación e a creación do feito

musical concreto, completándose así o proceso de adquisición de unha linguaxe. A súa

aprendizaxe, como instrumento de comunicación, debe basearse tamén na audición

comprensiva, a memoria musical, a práctica vocal e rítmica e a lecto-escritura musical como

recurso útil para fixar os conceptos lingüísticos.

A expresión musical se refire á creación e interpretación de pezas vocais e instrumentais. A

interpretación achega ao alumnado a un repertorio musical amplo e variado, posibilita a

adquisición de capacidades e destrezas técnicas e interpretativas e favorece a sensibilidade

auditiva e a memoria musical. A interpretación instrumental e vocal, nunha educación

musical na que a práctica é o centro da acción pedagóxica, é tamén un procedemento

esencial para aprender os contidos da linguaxe musical e para aplicar e reforzar os

coñecementos adquiridos; a experiencia, previa á abstracción conceptual. A creación

musical explora os elementos propios da linguaxe musical, experimenta cos sons e

combínaos a través da improvisación, de arranxos e a composición.

117

Todo elo poténciase coas tecnoloxías da información, a comunicación e a creación artística,

que, aplicadas á música, constitúen un recurso importante para indagar, obter información e

comunicarse e un medio para crear e descubrir músicas de todos os estilos e culturas.

As disciplinas musicais non só desenvolven a creatividade, a sensibilidade artística e o

criterio estético, tamén axudan ao alumnado, do mesmo xeito que o resto das materias

desta etapa, a adquirir os coñecementos e habilidades para construír a súa personalidade, a

traballar en equipo, desenvolver o pensamento crítico e a converterse en cidadáns que

actúen de xeito responsable e autónomo. En definitiva, a actividade musical nas súas

diversas facetas favorece as capacidades sociais e expresivas do alumnado.

O currículo desta materia preséntase en bloques diferenciados.

O primeiro bloque contén principalmente contidos técnicos de linguaxe.

O segundo bloque engloba os contidos relativos ás ferramentas fundamentais para a

práctica musical: elementos de lectoescritura, técnicas vocais e instrumentais, e capacidade

de identificar elementos concretos de linguaxe musical nas partituras.

O terceiro bloque céntrase na práctica musical propiamente dita: así, inclúe tanto as

actividades de interpretación como as de creación musical nas súas dúas variantes:

improvisación y composición.

O cuarto bloque inclúe as actividades de audición comprensiva: tanto as que exercitan a

distinción de voces, instrumentos, agrupacións ou tipos de música; como as que

desenvolven a identificación auditiva dos diversos elementos e aspectos técnicos nas obras.

O quinto bloque trata dos contidos de música e tecnoloxía.

O sexto bloque contén os contidos de actitudes e valores que permiten e sustentan todas as

actividades, e ademais proporciónanlles un senso amplo que transcende ao propio sistema

educativo.

4.1.- CONTRIBUCIÓN DESTA MATERIA AS COMPETENCIAS CLAVE

A materia de música contribúe de forma directa á adquisición da competencia de

conciencia e expresións culturais (CCEC) en todos os aspectos que a configuran.

Fomenta a capacidade de apreciar, comprender e valorar criticamente diferentes

manifestacións culturais e musicais, a través de experiencias perceptivas, expresivas e do

coñecemento de músicas de diferentes culturas, épocas e estilos. Pode potenciar así,

actitudes abertas e respectuosas e ofrecer elementos para a elaboración de xuízos

fundamentados respecto das distintas manifestacións musicais, establecendo conexións con

outras linguaxes artísticas e cos contextos social e histórico os que se circunscribe cada

obra.

A toma de contacto cunha ampla variedade de músicas, tanto do pasado como do presente,

favorece a comprensión de diferentes culturas e da súa contribución á sociedade en que

vivimos, fomentando a valoración das distintas achegas e a percepción da progresiva fusión

118

de estilos e culturas que se está a realizar nesta arte. A reflexión sobre a presenza

incesante da música nas nosas vidas, sobre o uso que dela se fai na publicidade e noutros

medios como elemento de manipulación emotiva, e sobre o seu papel na economía e na

creación de novas profesións, desenvolve a valoración crítica e a comprensión da realidade.

Colabora no desenvolvemento da competencia de sentido de iniciativa e espírito

emprendedor (CSIEE), mediante o traballo en equipo e a habilidade para planificar e

xestionar proxectos. A interpretación e a composición son dous claros exemplos de

actividades que requiren dunha planificación previa e de toma de decisións para obter os

resultados desexados. Por outra banda, naquelas actividades relacionadas especialmente

coa interpretación musical, desenvólvense capacidades e habilidades tales como a

perseveranza, a responsabilidade, a autocrítica e a auto-estima, sendo estes factores clave

para a adquisición desta competencia.

A música contribúe tamén á competencia social e cívica (CSC). A participación en

actividades musicais e de movemento de distinta índole, especialmente as relacionadas coa

interpretación e creación colectiva que requiren dun traballo cooperativo colabora na

adquisición de habilidades para relacionarse cos demais. A participación en experiencias

colectivas, musicais e de movemento dá a oportunidade de expresar ideas propias, valorar

as dos demais e coordinar as súas propias accións coas doutros integrantes do grupo

responsabilizándose na consecución dun resultado, ademais de aprender a poñerse no

lugar doutro, valorar as ideas dos demais, dialogar, negociar e traballar de forma

cooperativa e flexible para un ben común. A toma de conciencia social e cívica a partir da

reflexión sobre o exceso de ruído, a contaminación sonora e o uso indiscriminado da

música, co fin de xerar hábitos saudables. Ao mesmo tempo os contidos relacionados co

uso terapéutico da música ou co uso correcto da voz e do aparello respiratorio, non só para

conseguir resultados musicais óptimos, senón tamén para previr problemas de saúde,

inciden no desenvolvemento desta competencia.

A música tamén contribúe de xeito directo ao desenvolvemento do tratamento da

información e da competencia dixital (CD). O uso dos recursos tecnolóxicos no campo da

música posibilita o coñecemento e dominio básico do hardware e o software musical, os

distintos formatos de son e de audio dixital ou as técnicas de tratamento e gravación do son

relacionados, entre outros, coa produción de mensaxes musicais, audiovisuais e multimedia.

Favorece, así mesmo, o seu aproveitamento como ferramenta para os procesos de

autoaprendizaxe e a súa posible integración nas actividades de lecer. Ademais, a obtención

de información musical require de destrezas relacionadas co tratamento da información

aínda que desde esta materia, merece especial consideración o uso de produtos musicais e

a súa relación coa distribución e os dereitos de autor.

A música tamén contribúe ao desenvolvemento da competencia para aprender a aprender

(CAA), potenciando capacidades e destrezas fundamentais para a aprendizaxe guiada e

autónoma como a atención, a concentración e a memoria, á vez que desenvolve o sentido

da orde e da análise.

119

4.2 .- ORIENTACIÓNS METODOLÓXICAS

A metodoloxía a seguir de xeito global será activa, participativa, construtiva, cooperativa,

motivadora, e interdisciplinar.

A materia de Linguaxe e Práctica Musical debe estar orientada a espertar o interese do

alumnado por participar activa, informada e con goce como oínte, intérprete ou compositor

tanto na súa vida académica como na súa vida privada.

A aprendizaxe debe partir dos coñecementos previos, gustos e costumes musicais do

alumnado, e abordarse dende a práctica musical activa e participativa vencellada á reflexión

sobre o realizado. Estes principios, orientados cara ao desenvolvemento das capacidades

perceptivas e expresivas e á comprensión do feito musical, servirán de base para consolidar

aprendizaxes que vaian máis lonxe do contexto no que se produciron.

A división en bloques é meramente clasificatoria, e o seu obxectivo é ordenar ou estruturar o

currículo, pero non determinar a orden das unidades didácticas. Máis importancia teñen as

sucesións de contidos dentro de cada un de tres primeiros bloques, pois están ordenados

segundo o tipo de actividade e seguindo unha lóxica complexidade crecente. Nas

actividades de ensino y aprendizaxe, os contidos de distintos bloques deben ser

presentados relacionándoos entre si, pois os eidos dos diversos bloques compleméntanse,

interactúan, refórzanse e desenvólvense mutuamente. Así pois, as unidades didácticas

deben organizarse segundo diversos criterios, de tal xeito que haxa unha axeitada e

continua interrelación entre contidos de distintos bloques; combinando teoría, práctica e o

coidado de valores e actitudes.

Considerando que a música ten como finalidade primordial a comunicación, é necesario que

o alumnado conte coas ferramentas necesarias que axuden a comprender o feito musical.

Neste senso, débese favorecer que o alumnado se implique activamente no proceso

artístico musical.

Os piares fundamentais do ensino da música son a audición e a expresión musical, e polo

tanto a metodoloxía debe dirixirse a desenvolvemos.

Polo tanto, os contidos teóricos de linguaxe musical deben traballarse en constante relación

coa audición comprensiva e coa práctica interpretativa e creativa. Só así é posible acadar

que se comprendan e asimilen; e só así pódese fomentar o interese polos mesmos.

A audición comprensiva pretende mellorar a percepción e o entendemento musical,

capacidades básicas para ampliar o desfrute e a comprensión dos diversos estilos. Para elo,

débense aplicar ordenadamente os contidos teóricos á audición, seleccionando con coidado

fragmentos e obras para cada exercicio ou actividade, co fin de acadar un proceso de

aprendizaxe organizado e progresivo.

Esta materia tenta desenvolver unha práctica musical básica pero intelixente, na que se

integren destrezas e habilidades de diverso tipo, coñecementos técnicos e capacidades

expresivas. Isto require unha axeitada secuenciación de contidos e unha atenta selección de

exercicios, pezas e actividades; en paralelo ao progreso no linguaxe musical.

120

Ademais, a práctica de interpretación vocal e instrumental potencia as necesidades

expresivas e posibilita o pracer de participar e facer música en grupo, fomentando así a

autoestima, a autonomía, a responsabilidade e os valores sociais. Por elo, na selección do

repertorio deben terse tamén en conta os gustos do alumnado.

A improvisación ademais de ser un medio de expresión creativo e de reforzo da autoestima

e da iniciativa persoal convertese nun recurso metodolóxico de grande importancia para

explorar os elementos da linguaxe musical e reforzar o pensamento creativo e a


A composición, guiada ou libre, é a manifestación última da interiorización dos contidos

asimilados correspondentes co nivel. Ademais de servir de cauce expresivo e creativo en

calquera momento da aprendizaxe, implica reflexión, selección, estruturación, toma de

decisións e todo elo dun xeito lóxico e crítico. Tamén, é un vehículo ideal para exercitar a

lectura e escritura musical.

Para instruír a selección de estratexias metodolóxicas sería conveniente seguir aos

principais autores que teñen desenvolvido métodos e sistemas didácticos de educación

musical, tales como Orff, Kodaly, Dalcroze, Willems, Elizalde, etc., para a mellor aplicación

dos contidos na aula.

4.3.- CONTIDOS

Bloque 1. Teoría musical • Elementos musicais máis básicos: melodías, harmonías, series rítmicas. • Relacións de altura: Ton e semitón. Medida cuantitativa de intervalos. Concepto de

escala. Nota tónica. Escala diatónica natural, Notas naturais, Notas alteradas. Escala cromática.

• Elementos fundamentais de melodía: Intervalo melódico. Compoñentes da melodía:

serie interválica e ritmo. Concepto de transporte melódico. • Elementos fundamentais de harmonía: Intervalo armónico. Consonancia e disonancia.

Acorde. Acordes perfectos e acordes disonantes. Concepto de cadencia. • Sistema tonal maior-menor: Escalas maior e menor. Formación do sistema de

tonalidades sobre as 12 alturas dispoñibles. Centro tonal. Concepto de cambio de tono e de modulación. Formación de acordes e sintaxe harmónica funcional. Función tonal das disonancias. Cadencia perfecta.

• Ideas básicas sobre organización das alturas e a harmonía nalgunhas linguaxes

específicas: impresionismo, jazz, etc: escalas, acordes etc.

• Ideas básicas sobre linguaxes atonais.

• Elementos formais básicos: Frase. Período, Célula. Sección. Articulacións formais.

121

• Procedementos formais: repetición, cambio, variación, desenvolvemento.

• Clasificación dos xéneros e tipos de música.

Bloque 2. Destrezas y habilidades: Lectoescritura musical. Técnicas básicas • Recoñecemento e lectura correcta dos signos e termos relacionados co ritmo, incluíndo

compases compostos. • Identificación e interpretación dos signos e termos relacionados coa altura do son,

incluíndo a clave de fa en cuarta.

• Recoñecemento e tradución sonora dos signos e termos relacionados coa articulación, a dinámica, a agóxica e a expresión musical.

• Identificación dos signos gráficos básicos da linguaxe musical contemporánea: altura,

duración, dinámica, timbre etc.

• Interpretación e uso práctico dos signos gráficos básicos da linguaxe musical contemporánea.

• Lectura musical fluída en clave de Sol en compases simples e compostos con

combinacións de valores ata a semicorchea, uso de puntiño e ligaduras de prolongación: incluíndo, contratempos, síncopas e tresillos.

• Correcta escritura musical.

• Órganos do aparato fonador: Diafragma, pulmóns, larinxe, cordas vocais etc.

• Exercicios de técnica vocal: respiración, relaxación, resonancia, articulación, fraseo.

• Desenvolvemento da a afinación e entoación.

• Aplicación da técnica vocal ao canto das pezas do repertorio do nivel.

• Aplicación das indicacións dinámicas e expresivas presentes na partitura.

• Técnica correcta de frauta de pico soprano e/ou contralto, e de instrumentos Orff.

• Técnicas de aprendizaxe de pezas musicais.

• Identificación nas partituras dos elementos musicais básicos, dos tipos de organización

tonal, dos elementos harmónicos básicos, dos elementos formais básicos da instrumentación.

Bloque 3. Interpretación e creación. • Exercicios de interiorización rítmica. • Execución de estruturas rítmicas axeitadas a este nível, sentindo internamente o pulso.

122

• Interpretación, a solo ou en grupo, de pezas, fragmentos, ou acompañamentos instrumentais ou de percusión corporal, que inclúan execución individual de dúas estruturas rítmicas simultáneas, (por exemplo en canto con acompañamento rítmico).

• Identificación visual de intervalos melódicos, intervalos harmónicos, escalas básicas, e

acordes máis básicos da música tonal. • Canto, dende diferentes alturas, das diversas estruturas melódicas tonais: escalas

básicas, intervalos melódicos principais, melodías coas notas de cada acorde tonal; en exercicios específicos para interiorizalas; e dentro das pezas do repertorio partindo da súa identificación visual.

• Interpretación, con frautas de pico, con instrumentos de láminas, e/ou con outros

instrumentos dispoñibles, de pezas instrumentais, con diversidade de intervalos melódicos e escalas; con estruturas rítmicas axeitadas a este nível, con posibles cambios de compás, e sentindo internamente o pulso.

• Interpretación, con instrumentos polifónicos de láminas e outros polifónicos dispoñibles,

de pezas instrumentais que inclúen execución individual de intervalos harmónicos e acordes básicos.

• Desenvolvemento da interpretación expresiva.

• Interpretación de memoria de fragmentos e pezas do repertorio trabajado en clase.

• Interpretación vocal individual e grupal dun repertorio variado en estilo, incluíndo pezas

a unha, dúas ou tres voces; en monofonía, homofonía e en canon.

• Interpretación instrumental individual e en grupo dun repertorio de pezas variado en estilo, usando frautas de pico, instrumentos Orff tanto de láminas como pequena percusión, instrumentos da aula e/ou outros instrumentos dispoñibles.

• Práctica de técnicas para controlar o medo escénico.

• Práctica de variantes de fórmulas rítmicas coñecidas en exercicios e pezas, a partires

dun modelo escoitado previamente. • Improvisación sobre fórmulas rítmicas coñecidas, practicadas antes en exercicios e

pezas, a partires dun modelo escoitado previamente.

• Improvisación de breves melodías modais monofónicas sobre acompañamentos rítmicos ou bordóns.

• Improvisación de breves melodías tonais baseadas nas notas dos acordes tonais, sobre

estruturas harmónicas fixadas previamente e en pequenas formas musicais.

• Composición e interpretación de pequenas pezas musicais, compostas de acordo cunha idea previa, seleccionando libremente os coñecementos e elementos da linguaxe musical asimilados (conceptos tonais e modais etc.) e estruturándoos nunha forma musical elixida ou inventada.

• Creación de coreografías axeitada ao carácter expresivo e formal das pezas musicais elixidas; pezas gravadas e pezas interpretadas polos alumnos e alumnas.

123

Bloque 4. Audición comprensiva. • Identificación auditiva do pulso básico, do acento periódico e do tipo de compás, en

fragmentos musicais diversos.

• Descrición, usando linguaxe técnica axeitada, de obras a partires da súa audición, unhas veces co apoio de partituras e medios gráficos, e outras veces sen apoio: aspectos rítmicos, aspectos melódicos, uso dos rexistros de alturas, tipo de tonalismo, estilo harmónico, cadencias principais, instrumentación, forma, agóxica, dinámica etc.

• Distinción auditiva e visual dos instrumentos propios da música culta, jazz, rock,

flamenco e da música contemporánea.

• Recoñecemento auditivo das agrupacións cultas e populares; e das agrupacións do jazz, e do rock.

• Identificación dos diferentes tipos de voz.

• Diferenciación auditiva dos xéneros e tipos de música.

Bloque 5. Tecnoloxías aplicadas ao son. • Secuenciadores, editores de partituras, programas de creación e MIDI. • Manexo básico dun editor de partituras e/ou secuenciadores.

Bloque 6. Actitudes e valores. • Integración correcta nos grupos de interpretación de música e danza. • Atención e cumprimento das normas de clase. • Respecto cara ás opinións e gustos dos demais. • Actitude positiva e aberta ante as producións dos compañeiros. • Manifestación correcta de opinións propias. • Apertura e curiosidade polas diversas obras musicais e danzas. • Desenvolvemento do interese pola música e a danza. • Concienciación da necesidade de mellorar a lectoescritura. • Constatación da importancia do desenvolvemento dos coñecementos sobre a linguaxe

musical. • Estima da necesidade de practicar exercicios de técnica vocal. • Concienciación da necesidade de mellorar as técnicas instrumentais.

124

• Atención á importancia de mellorar as técnicas de aprendizaxe de pezas musicais.

• Convencemento da utilidade da Informática Musical.

4.4.- CRITERIOS DE AVALIACIÓN E ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE Bloque 1: Teoría musical.

1. Explicar os elementos da linguaxe musical dun xeito rigoroso e organizado.

Estándares de aprendizaxe avaliables:

a. Recoñece e explica os conceptos

e elementos básicos da linguaxe

musical: rítmicos, melódicos,

harmónicos, formais, tonais,

modais, tímbricos, agóxicos,

dinámicos etc.

b. Aplica correctamente a

terminoloxía propia da teoría

musical.

c. Asimila e explica os conceptos

tonais e modais básicos.

2. Coñecer a clasificación dos xéneros e tipos de

música e coñecer os elementos de algúns de

eles.


a. Cita e comprende a clasificación

dos xéneros e tipos de música.

b. Enumera os elementos básicos

da linguaxe da música culta, jazz,

flamenco e música

contemporánea.

Bloque 2: Destrezas y habilidades:

Lectoescritura musical. Técnicas básicas

1. Coñecer e aplicar na lectura e na

interpretación de partituras, os termos e signos

musicais, incluídos os relacionados co ritmo e

coa expresión musical.


a. Identifica e interpreta os termos e

signos gráficos da linguaxe

musical tradicional incluídos os

relacionados co ritmo e a

expresión musical.

b. Identifica e interpreta os signos

gráficos básicos propios da

linguaxe musical contemporánea.

2. Ler con fluidez partituras dentro do nivel.


a. Practica, desenvolve e

perfecciona a lectura e a

escritura musical como

ferramenta para afondar a

aprendizaxe da linguaxe musical,

e para a interpretación e a

creación musical.

3. Empregar as técnicas vocais básicas, e entoar

con unha correcta emisión da voz, individual ou

conxuntamente, unha melodía ou canción con

ou sen acompañamento.


a. Coñece os órganos e funcións do

aparato fonador.

b. Realiza exercicios de respiración,

relaxación, resonancia,

articulación, fraseo.

c. Progresa na entoación e a

afinación aplicando a técnica

vocal para cantar entoada e

afinadamente.

d. Aplica as indicacións expresivas

e dinámicas presentes na

partitura usando a técnica vocal.

4. Valerse das técnicas instrumentais básicas e

das técnicas de aprendizaxe.


a. Utiliza las frautas de pico, los

instrumentos Orff, los

125

instrumentos del aula y outros

instrumentos dispoñibles coa

técnica correcta.

b. Aplica as indicacións expresivas

e dinámicas presentes na

partitura usando as técnicas

instrumentais básicas.

c. Pon en práctica as técnicas de

aprendizaxe de pezas musicais.

5. Recoñecer nunha partitura os elementos

básicos da linguaxe musical.


a. Identifica os elementos básicos

da linguaxe musical, utilizando

diferentes soportes.

Bloque 3: Interpretación e creación.

1. Interiorizar o pulso e o acento periódico a

partires de modelos escoitados, para mantelos

durante breves períodos de silencio; e aplicar

esa capacidade á interpretación.


a. Mantén interiorizadas unha

determinada pulsación rítmica e

acentuación periódica durante

breves períodos de silencio, para

continualas de xeito externo.

2. Recoñecer e executar instrumental ou

vocalmente, estruturas rítmicas adecuadas a

este nivel de una obra o fragmento, sentindo

internamente o pulso nun tempo establecido,

con ou sen cambio de compás.


a. Interpreta tanto instrumental

como vocalmente con toda

precisión dentro dun tempo

establecido, estruturas rítmicas

axeitadas a este nivel, dentro

dunha obra ou fragmento

musical, sentindo internamente o

pulso e aplicando, se procede, as

equivalencias nos cambios de

compás.

3. Identificar e executar instrumental ou

vocalmente, estruturas e desarrollos rítmicos

ou melódicos simultáneos dunha obra breve ou

fragmento, con ou sen cambio de compás, nun

tempo establecido.


a. Executa con independencia

estruturas rítmicas simultáneas,

nun tempo establecido, con ou

sen cambio de compás,

utilizando e desenvolendo a

disociación auditiva e motriz.

4. Recoñecer e reproducir intervalos, modelos

melódicos e harmónicos sinxelos, escalas,

acordes ou acordes arpexados a partir de

diferentes alturas.


a. Distingue diversas estruturas

melódicas tonais básicas

(intervalos tonais fundamentais,

escalas etc.) e os reproduce a

partires de diferentes alturas,

utilizando unha correcta emisión

dea voz.

b. Reproduce, a partir da súa

identificación nas diversas pezas

do repertorio, os elementos e

estruturas melódicas tonais

básicas.

c. Executa, con instrumentos de

láminas e/ou outros instrumentos

polifónicos, intervalos harmónicos

e acordes básicos, tanto en

exercicios preparatorios, como en

diversas pezas do repertorio

partindo da identificación dos

mesmos.

5. Desenvolver a expresividade musical


a. Manifesta sensibilidade musical e

capacidade expresiva e progresa

nela na interpretación de pezas

do repertorio.

6. Coñecer o repertorio do curso, e interpretar

de memoria, individual ou conxuntamente,

fragmentos de obras de dito repertorio

seleccionados entre os propostos por o

126

alumnado, valorando as aportacións do grupo

e desenvolvendo o espírito crítico.


a. Coñece e identifica o repertorio

interpretado: autor, obra, estilo.

b. Demostra capacidade de

memorización e progresa nela

aplicándoa a pezas e/ou

fragmentos do repertorio

interpretado.

7. Controlar o medo escénico nas actuacións.


a. Exercítase no emprego das

técnicas necesarias para

controlar o medo escénico.

8. Realizar exercicios psicomotores, practicar

variantes de fórmulas rítmicas coñecidas, e

improvisar estruturas rítmicas sobre un

fragmento escoitado, de xeito tanto individual

como conxunto.


a. Practica variantes de fórmulas

rítmicas coñecidas acordándoas

co pulso e o compás do

fragmento musical escoitado

previamente como modelo.

Improvisar, individual ou

colectivamente, breves melodías

tonais ou modais, pequenas

formas musicais partindo de

premisas relativas a diferentes

aspectos da linguaxe musical.

b. Improvisa libremente sobre as

mesmas fórmulas rítmicas

coñecidas ou sobre variantes

acordándoas co pulso e o

compás do fragmento musical

escoitado previamente como

modelo.

9. Improvisar, individual o colectivamente, breves

melodías tonais ou modais, pequenas formas

musicais partindo de premisas relativas a

diferentes aspectos da linguaxe musical.


a. Improvisa breves melodías tonais

ou modais, pequenas formas

musicais partindo de premisas

relativas a diferentes aspectos da

linguaxe musical.

10. Improvisar ou compoñer e interpretar unha

breve obra musical para una melodía dada,

que precise da participación de varios

executantes e incorporar movemento

coreográfico, utilizando os coñecementos

musicais adquiridos.


a. Desenvolve a creatividade e a

capacidade de seleccionar

recursos e coñecementos xa

aprendidos, compoñendo unha

ou varias pequenas obras

musicais, elixindo libremente os

elementos da linguaxe musical

asimilados, de acordo con unha

idea previa, e estruturándoos

nunha forma musical.

b. Constrúe a través do movemento

unha creación coreográfica para

unha obra elixida, axeitando a

súa concepción ao carácter

expresivo da obra e a súa forma.

Bloque 4: Audición comparensiva

1. Distinguir auditivamente o pulso dunha obra ou

fragmento, así como o acento periódico, e

interiorizalo para mantelo durante breves

períodos de silencio.


a. Identifica auditivamente el pulso

básico, el acento periódico y el

tipo de compás de fragmentos

musicais diversos.

b. Interioriza o pulso e o acento

periódico de fragmentos musicais

diversos escoitados, e demostra

mantelos durante breves

períodos de silencio

exteriorizándoos a continuación.

2. Empregar a lectoescritura musical como apoio

á audición.

127


a. Emprega a lectura e escritura

musical como apoio á audición:

seguindo a partitura, un guión

temático, e/ou anotando

elementos relevantes etc.

3. Identificar auditivamente e describir con

posterioridade os rasgos característicos das

obras escoitadas ou interpretadas, así como o

xénero e tipo ao que pertencen.


a. Percibe e describe os rasgos

característicos das obras

escoitadas e interpretadas,

utilizando a terminoloxía

axeitada: os aspectos rítmicos,

melódicos, tonais, modais,

harmónicos, cadenciais,

texturais, formais, tímbricos,

agóxicos, dinámicos, expresivos

etc.

b. Escoita e recoñece auditivamente

os elementos básicos das

linguaxes propios da música

culta, jazz, rock, flamenco, así

como os máis importantes da

linguaxe musical contemporánea.

c. Identifica auditivamente

instrumentos, agrupacións

instrumentais, tipos de voz e

agrupacións vocais; e relaciona

todo elo co tipo de música

correspondente.

d. Distingue auditivamente xéneros

e tipos de música.

Bloque 5: Tecnoloxías aplicadas ao son

1. Realizar traballos e exercicios aplicando as

ferramentas que ofrecen as novas tecnoloxías.


a. Emprega correctamente editores

de partituras, secuenciadores,

MIDI e software para aplicacións

audiovisuais.

b. Emprega de xeito autónomo os

recursos tecnolóxicos como

ferramentas para a audición, a

interpretación, a creación, a

edición, a gravación, a

investigación e a aprendizaxe do

feito musical.

Bloque 6: Actitudes e valores

1. Saber comportarse como espectador e

intérprete, con actitude aberta, crítica,

interesada e respectuosa.


a. Mantén e demostra unha actitude

positiva para integrarse como un

membro máis no grupo.

b. Respecta as opinións dos demais

e as decisións tomadas en grupo.

c. Presta atención ás

interpretacións dos compañeiros,

así como á diversas audicións ou

actuacións que presenza.

2. Manter as condicións necesarias para a eficaz

realización das diversas actividades musicais,

coreográficas e de traballo en xeral.


a. Demostra unha actitude positiva

ante a música, a danza, e ante os

compañeiros.

b. Mantén a disciplina e o respecto

das normas requiridas para cada

actividade.

c. Garda silencio sempre que é

necesario.

3. Mostrar respecto e interese polas creacións

musicais e coreográficas.


a. Amosa interese, respecto e

curiosidade pola diversidade de

músicas e danzas escoitadas

e/ou contempladas a través de

diversos soportes tecnolóxicos;

así como polos gustos de outras

persoas.

b. Valora as diferentes

manifestacións musicais e

coreográficas das distintas

épocas, estilos e culturas como

128

fonte de pracer e enriquecemento

cultural.

c. Respecta as creacións e

improvisacións dos compañeiros.

d. Manifesta as súas opinións e

críticas de xeito respectuosa e

construtivo.

4. Considerar necesarios o desenvolvemento da

lectoescritura e os coñecementos sobre a

linguaxe musical.


a. Aprecia e explica a importancia

de desenvolvemento da

lectoescritura e dos

coñecementos sobre a linguaxe

musical como medio para

mellorar a escoita, a comprensión

e o goce das obras musicais.

b. Recoñece e explica a importancia

do desenvolvemento da

lectoescritura e dos

coñecementos sobre a linguaxe

musical como medio para

mellorar as capacidades

creativas.

5. Conceder importancia ao perfeccionamento

da lectura musical e das diversas técnicas e

coñecementos para a interpretación.


a. Aprecia a necesidade da práctica

e desenvolvemento da lectura

musical como medio para ampliar

as posibilidades interpretativas.

b. Valora e explica a importancia

dos exercicios de respiración,

relaxación resonancia,

articulación, fraseo, como

elementos imprescindibles para a

adquisición da técnica vocal

necesaria para o canto.

c. É consciente da importancia da

práctica de habilidades técnicas

instrumentais e de técnicas de

aprendizaxe de pezas, como

medios para ampliar e mellorar

as capacidades de interpretación.

d. Recoñece a importancia da

asimilación de coñecementos de

linguaxe musical para o progreso

na interpretación musical.

6. Manifestar estima polo papel das tecnoloxías

na creación, reprodución e formación musical.

a. Amosa interese por coñecer as

posibilidades que ofrecen as

novas tecnoloxías como

ferramentas para a actividade

musical e explícao oralmente ou

por escrito.

b. Valora e explica a importancia do

uso de software na creación e

reprodución musical.

4.5.- MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS

Contamos coa aula de música, dotada con material Orff, piano electrónico,batería,

reprodutor de CDs, ordenador na aula con conexión a Internet, canón proxector e pizarra

dixital e pizarra pautada.

É máis complicada a utilización da aula de informática do centro pola dificultade de

compatibilizar os horarios.

4.6.- CRITERIOS DE CALIFICACIÓN LINGUAXE MUSICAL

Observarase a evolución do alumno e a súa participación nas actividades de interpretación e

de creación musical. Ao carecer de libro e texto o alumno terá que presentar o traballo que

se fai na clase como soporte material.

Haberá exames escritos como proba obxectiva.

129

Para tratar de equilibrar e obxectivar a cualificación do alumnado, avaliarase a evolución

atendendo ao seguinte reparto:

- 30℅ da nota atribuíble aos exames que se fagan ao longo do ano.

- 60℅ da nota determinada polo traballo na aula do alumno, valorándose

principalmente a participación, a disciplina ante as indicacións dadas e o progreso na

medida e na afinación.

- 20℅ polos traballos e exercicios que se fagan na casa, presentacións que se

propoñan na aula e demos traballos de procura de información …

Cálculo da nota media

É necesario obter un mínimo de tres puntos en cada un dos bloques específicos para que se

faga o cálculo porcentual entre os catro apartados. Tamén terase en conta a evolución

positiva ou regresiva das cualificacións do alumno para matizar á alza ou á baixa a nota final

do alumnado.

4.7.- PROXECTO LECTOR DO CENTRO

A finalidade do proxecto lector é a de desenvolver no alumnado a capacidade de

interpretar información. A linguaxe musical supón unha información codificada e simbólica

que hai que aprender a manexar e interpretar a partir de partituras máis ou menos

convencionais e audicións, traballando nos convencionalismos e simboloxías que aparecen

nos textos e na música gravada.

Outra vertente do proxecto lector é a Formación documental á que contribuiremos a través

da realización de diferentes traballos e procuras de información.

130

5.- ANÁLISE MUSICAL I e II . 1º e 2º Bacharelato

5.1.-INTRODUCCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN

A Análise Musical permite abordar a música desde unha perspectiva mais intelectual e

abstracta que axude a entendela e gozala en maior profundidade. Entre os seus obxectivos

están, o comprender por que unha obra musical foi composta dun determinado xeito e non

doutra, as razóns do compositor para facela e as características estilísticas e históricas que

lle condicionaron.

Os elementos de Análise Musical forman parte da educación musical do alumnado desde os

seus inicios xa que, a través de escoita, e a práctica, asimilou os compoñentes básicos das

obras musicais. Nesta etapa do Bacharelato haberá que profundar nas características das

obras a partir do coñecemento dos elementos e procedementos fundamentais da Música,

abordando a comprensión da música e da obra en si. coñecer e recoñecer a organización

da linguaxe utilizada (elementos e procedementos) e as características sonoras que nos

permiten encadrar esa obra nun contexto histórico (harmonía, melodía, ritmo, timbres,

cadencias, forma, etc.).

Do mesmo xeito que noutras disciplinas artísticas, o estudo de Análise Musical mellora as

capacidades xerais do alumnado, potenciando a súa creatividade, a súa capacidade para

tomar decisións, desenvolvendo distintas áreas de pensamento e mellorando a expresión e

a comunicación a todos os niveis. A Análise Musical en concreto contribúe a desenvolver

destrezas e capacidades esenciais para a comprensión e o goce da música e da arte en

xeral: mellora o oído interno, a atención, a concentración, a memoria, a curiosidade, a

capacidade de relacionar e é fonte dun coñecemento en profundidade da música, xa que

supón un contacto directo cos procesos compositivos e os procesos creativos dos autores.

O alumnado deberá comprender cada parámetro musical (rítmico, harmónico, melódico,

formal, textural, etc.) de xeito independente e posteriormente relacionalos dun xeito global

para entender así, a obra en profundidade: saber cales son os procedementos que utiliza o

autor e que sensación provócanos como oíntes; que dirección toma a música en cada

momento; que tipo de relación establece o compositor co oínte e como debería o intérprete

abordala para transmitila de xeito mais eficaz ao oínte.

Será fundamental na materia combinar o traballo que se faga coa partitura e tamén coa

audición analítica, da obra, é dicir, preténdese profundar na percepción sonora das obras,

así como na comprensión das partituras.

Así como a análise formal permitirá profundar nas diferentes estruturas das que fixeron uso

os compositores ao longo da historia e que en moitos casos xeraron as denominadas

formas-tipo ou formas históricas, a análise doutros elementos estilísticos permitirá, á súa

vez, ter unha visión completa da obra tendo en conta a época na que foi creada.

A materia Análise musical está dividida en dous cursos: o seu ensino debe comezarse tendo

en conta o grado de adquisición de competencias que o alumnado logrou ao longo da

Educación Secundaria Obrigatoria (ESO) na materia Música.

131

A organización da materia presenta un primeiro curso máis xenérico que permita entender

os elementos máis importantes dunha obra musical, utilizando as ferramentas necesarias.

No segundo curso profúndase na análise das formas, xéneros, estilos e os elementos

musicais característicos de cada estilo da música occidental culta, incorporándose

referencias da música popular, o Jazz e outras músicas.


COMPETENCIAS CLAVE

O desenvolvemento da materia de Análise Musical ha de ser levado a cabo a través do

traballo das diferentes competencias. Ao ser unha materia eminentemente analítica,

necesita a aplicación do método científico, dos procesos intelectuais propios desta etapa, do

uso específico do vocabulario técnico, así como do desenvolvemento de actitudes e valores

que lle permitan ao alumnado superar as dificultades da aprendizaxe que esta materia ten.

Para que a aprendizaxe sexa completo, engadiremos ao proceso puramente analítico,

outras destrezas igualmente importantes que se traballan desde outras capacidades, como:

o coñecemento do feito musical ao longo da historia, o bo uso dos medios tecnolóxicos

como apoio de estudo e creación, etc.

As competencias serán desenvolvidas ao longo dos dous cursos de Bacharelato e polo

tanto a súa consecución nesta etapa deberá ser valorada ao final destes dous cursos.


Un dos compoñentes máis importantes da competencia lingüística inscríbese no marco de

actitudes e valores que axudan ao alumno ao desenvolvemento dunha actitude de

curiosidade, e interese cara a calquera aprendizaxe. No caso da materia de Análise esta

actitude é fundamental xa que na análise de obras musicais débese investigar, reflexionar,

etc., Utilizaranse as destrezas propias desta competencia como son: a lectura de diferentes

tipos de textos, a expresión escrita expoñendo temas complexos, definicións, etc., como

medios de expresión dos contidos e procesos utilizados. Faise especialmente importante o

uso do vocabulario técnico, que no mundo da música resulta ás veces complexo, debido a

que moitos conceptos teñen diferentes definicións e usos segundo a etapa concreta da



Esta competencia aportará á materia a posibilidade de aprender e aplicar o método

científico, describindo e interpretando elementos musicais tanto nunha audición como nunha

partitura utilizando un proceso analítico que é tan característico desta materia. A análise dun

só elemento musical ata chegar á comprensión total da obra necesita sen dúbida a

aplicación de procesos científicos como a indución, ou a dedución e a comparación. Todo

isto contribuirá a que o alumno estableza unha relación clara entre os conceptos que vai

adquirindo e a súa aplicación en situacións diversas, colaborando na adquisición de

actitudes e valores como a atención, disciplina, rigor, etc., fundamentais para calquera

proceso de aprendizaxe.

Competencia dixital

132

Do mesmo xeito que noutras materias artísticas as posibilidades que ofrece o mundo dixital

para esta materia son inabarcables. É importante que o alumnado acceda a esta

competencia desde esta materia utilizando fontes de información de Internet e usando

programas informáticos ao seu alcance que lle permitan afianzar contidos técnicos

pertencentes á linguaxe musical, escribir exercicios musicais e partituras, así como

desenvolver outros aspectos relacionados coa audición musical.

No primeiro curso serán mais útiles programas que permitan ao alumnado facer exercicios

de discriminación auditiva e aprender os elementos musicais, así como escribir pequenas

composicións, facer exercicios de harmonía, etc.

No segundo curso, onde a análise está baseado nos estilos musicais, será mais importante

o acceso ás páxinas web que conteñan contidos relacionados coa materia en formato

escrito, gráfico ou audiovisual.

Esta competencia, axudará a desenvolver as destrezas relacionadas co acceso á

información, o proceso e o uso da mesma, así como a ter conciencia dos diversos medios

de comunicación dixital, para o seu uso individual ou colectivo. Deberase procurar que o uso

destes medios dixitais realícese de forma creativa, responsable e crítica para que o alumno

obteña resultados óptimos e significativos para posteriores niveis de aprendizaxe.


Aprender a aprender para un alumno que se enfronta a unha materia complexa tanto en

contidos como en procedementos, será fundamental para que este sexa capaz de organizar

e controlar a súa propia aprendizaxe, de axustalo aos tempos e demandas de probas e

tarefas, aplicar o que xa sabe, e coñecer o que descoñece. Isto resulta especialmente

importante nunha materia como esta que está pensada para dous cursos cuxos contidos

son claramente propedéuticos.

O traballo de contidos tan diversos como estes, necesita dunha organización eficaz, unha

supervisión continua do proceso para chegar a unha consolidación permanente de contidos

e procedementos. O desenvolvemento desta competencia axudará ao alumno a manter

motivación e confianza ao longo de períodos de aprendizaxe a curto, medio ou longo prazo.

Competencia de sentido de iniciativa e espírito emprendedor

O carácter analítico desta materia dótaa dunha especial relevancia á hora de desenvolver a

través desta, as habilidades, destrezas, actitudes e valores propias da competencia da

iniciativa e o espírito emprendedor. A través de traballos de investigación sobre partituras,

audicións e textos e a súa exposición oral ou escrita traballaranse todos estes aspectos.

A metodoloxía que se aplica permitirá abordar a creatividade e a innovación, a xestión de

proxectos, o liderado e o traballo individual ou grupal, así como o sentido crítico.


A competencia social e cívica desenvolverase sobre todo no segundo curso, xa que polos

seus contidos traballados desde unha perspectiva histórica implica que o alumno coñeza a

estreita relación entre a música e a sociedade onde esta créase.

Para o adecuado desenvolvemento desta competencia, a través desta materia, será

necesario comprender e entender as experiencias que un compositor viviu e as

133

circunstancias que lle levaron a compoñer esa obra en concreto nese preciso momento.

Esta análise social da música desenvolverá no alumno a destreza, propia desta

competencia, de ser capaz de poñerse no lugar do outro e isto pode servir de partida para

que o alumno en situacións de creación e interpretación teña un modelo de referencia.

Competencia de conciencia e expresións culturais

Sen dúbida, de todas as competencias clave, é a conciencia e expresións culturais a

competencia máis relacionada con esta materia. A música e a danza son códigos artísticos

e culturais baseados nun patrimonio cultural nos que autores e obras, xéneros e estilos,

recursos, correntes estéticas, etc., forman os contidos fundamentais do mesmo. O estudo

destes orixinará as destrezas mais importantes desta competencia: a variedade de

pensamentos, a percepción, a sensibilidade, o sentido estético, etc., tan necesarios na

educación dos alumnos como futuros responsables da sociedade futura.

O coñecemento da diversidade cultural axudará ao necesario respecto polas diferentes

manifestacións artísticas e ao interese e esforzo pola conservación de todas elas, valorando

a especial importancia que han ter en épocas pasadas e o enorme valor que terán para o

presente e as xeracións posteriores.

5.3.-OBXECTIVOS

1. Percibir, a través da audición, tanto por medios convencionais como co uso das

tecnoloxías, os elementos e procedementos que configuran unha obra musical e captar a

diversidade de recursos e trazos esenciais que contén.

2. Comprender a organización do discurso musical, observando os diferentes elementos e

procedementos que dan lugar á súa estruturación: partes, seccións, materiais, texturas,

harmonía, melodía, ritmo, timbre, procesos de crecemento e decrecemento de tensión,

puntos culminantes, cadencias, etc.

3. Coñecer as principais formas musicais históricas ou formas-tipo e a súa evolución,

relacionalas e comprender que a linguaxe musical, como o resto das linguaxes, ten unhas

normas que varían a través do tempo e recibe influencias diversas que lle fan transformarse.

4. Recoñecer as características dos principais estilos musicais: a harmonía, a melodía, a

textura, o ritmo, a instrumentación, a ornamentación, etc., e ser capaz de detectar algunha

desas características en obras pertencentes a épocas ou estilos distintos como

reminiscencias do pasado.

5. Comprender a relación entre música e texto en obras vocais ou vocais e instrumentais

nas diferentes épocas históricas.

6. Adquirir un léxico e unha terminoloxía adecuados para expresar e describir, de forma oral

e escrita, os procesos analíticos asociados ao estudo de obras e estilos musicais así como

os procesos musicais, atendendo non só ao compoñente obxectivo da música senón tamén

ao subxectivo, o que percibe o oínte.

134

7. Coñecer as músicas doutras culturas, as súas características, as sensacións que

provocan e a función que cumpren no seu contexto histórico-social, aprender a valoralas e

comprender a influencia que han ter na música occidental ao longo da historia.

8. Utilizar o sentido crítico para valorar a calidade nas obras de diferentes épocas, estilos e

xéneros, baseándose na percepción dos elementos e procedementos construtivos, xulgando

con criterio, argumentando e expoñendo as opinións con precisión terminolóxica.

5.4.- ORIENTACIÓNS METODOLÓXICAS

Do mesmo xeito que noutras materias artísticas, é conveniente, dentro do proceso de

ensinanza aprendizaxe, distinguir entre a función do profesor e o papel activo que o alumno

debe ter.

O profesor debería ser unha guía da aprendizaxe, sobre todo tendo en conta a gran

cantidade de contidos e procesos que son novos para o alumno.

Aínda que o nivel de partida do alumnado é diverso, a materia debería desenvolverse a

partir duns coñecementos determinados apresos en etapas anteriores, que permitan toda a

progresión necesaria durante o primeiro curso para poder abordar o segundo.

Calquera metodoloxía que se utilice debería non perder de vista o feito de que resulta

imprescindible respectar unha organización temporal dos contidos. Pola propia natureza da

materia, na que se necesita adquirir uns contidos para poder traballar outros, a

secuenciación destes debería ser o resultado dunha profunda reflexión.

A análise de obras musicais a través de partituras e audicións debería ser o proceso máis

importante para adquirir os contidos. Estas dúas fontes de información deberíanse usar de

forma equilibrada. A análise a través da audición desenvolverá no alumno a capacidade de

identificar os elementos musicais e permitiranlle comparar unhas obras con outras. Por outra

banda a análise da partitura afianzará e reforzará o escoitado. Outra fonte moi eficaz para o

traballo dos contidos serán os programas informáticos de edición de partituras, así como

todos os materiais gráficos e audiovisuais que se poden atopar en Internet. Estes materiais

axudan a suplir a carencia de manuais adecuados para o desenvolvemento desta materia

neste nivel.

Aínda que os aspectos metodolóxicos básicos son comúns para os dous cursos, queda

claro que cada un deles ten as súas propias peculiaridades.

Os contidos da materia en 1º de Bacharelato teñen unha estreita relación cos de linguaxe e

práctica musical. Esta materia ademais, necesita dunha aplicación práctica dos contidos

apresos a través de exercicios sinxelos creados polo propio alumno. Non debería tratarse só

de aprender e imitar, senón de saber facer e saber crear.

Os contidos que se deben aprender en primeiro ofrecen a posibilidade de traballarse

utilizando músicas de diversos estilos, abarcando a música culta, popular e tradicional en

cambio en segundo, utilizarase predominantemente a música culta.

En 2º de Bacharelato a relación establécese coa materia de Historia da Música e a Danza

coa que comparte contidos, pero incidindo na análise dos elementos musicais, o xénero, a

forma e o estilo. Neste curso deberíase prestar especial atención a todos os procesos que

135

incidan no bo uso do vocabulario técnico da materia. A precisión do léxico á hora de

expresar e comunicar ideas faise especialmente necesaria en situacións nas que se utilizan

conceptos cuxo significado cambia ao longo da historia.

O alumno, como axente implicado no proceso de aprendizaxe, terá que abordar un traballo

individual que reforce o realizado no aula, que no caso de primeiro curso é imprescindible

para asimilar o apreso e no caso de segundo convértese nun xeito de profundar e afianzar o

traballado.

5.5.-CONTIDOS

Bloque 1. Iniciación aos elementos analíticos

B1.1. Percepción dos elementos que interveñen na estrutura dunha obra musical (melodía,

harmonía, ritmo, tempo, dinámica, timbre e textura) en diferentes contextos vocais e

instrumentais.

B1.2. Comprensión básica das características sonoras de obras de diferentes épocas,

estilos, xéneros e culturas da literatura musical.

B1.3. Uso dunha terminoloxía adecuada.

B1.4. Identificación de timbres e as súas combinacións.

B1.5. Expresión precisa das impresións producidas polas obras escoitadas e valoración das

súas características construtivas.

B1.6. Aproximación analítica a aspectos formais como a tensión e distensión, os puntos

culminantes, os equilibrio, a relación entre seccións e os fraseos.

B1.7. Identificación na partitura destes, determinando os procedementos empregados.

B1.8. Consolidación de bos hábitos de escoita e de respecto polas demais persoas durante

a interpretación da música.

Bloque 2. A forma musical

B 2.1. Recoñecemento da forma musical e a súa percepción visual e auditiva pola partitura e

pola escoita.

B2.2. Comprensión da organización estrutural da música e utilización de diferentes modos

de representala graficamente, para reflectir esquematicamente as partes, as seccións e as

subseccións coas que se articula unha obra musical.

B2.3. Utilización de partituras, formatos non estándar e outras representacións gráficas

como soporte da análise.

B2.4. Aproximación analítica aos procedementos xeradores de forma (repetición, contraste,

elaboración de materiais e coherencia).

B2.5. Comparación de versións dunha mesma obra para determinar a calidade da

interpretación e a adecuación ao reflectido na partitura.

136

B2.6. Elaboración e lectura de críticas das obras escoitadas, atendendo especialmente ás

impresións producidas pola obra, utilizando distintas fontes de información.

B2.7. Procura e selección da información en fontes variadas relativas a temas musicais.

B2.8. Elaboración de traballos individuais ou en grupo sobre análise e contextualización

estilística das obras musicais.

Bloque 3. As formas históricas

B3.1. Principios de configuración musical (morfoloxía e sintaxe) que proporcionan a

singularidade dunha obra e establecen a xerarquía entre os parámetros sonoros.

B3.2. Diferenciación entre música pura, descritiva e programática.

B3.3. Estudo das principais formas-tipo.

B3.4. Formas instrumentais: forma binarias, forma ternaria, forma ternaria reexpositiva,

formas de suite, minué con trío, formas de rondó, forma tema con variacións, formas con

baixo ostinato, formas de sonata, formas baseadas na imitación, obertura, preludio, poema

sinfónico e formas libres.

B3.5. Formas nacidas a partir da música contemporánea.

B3.6. Música con texto. Relación da palabra coa música: diferentes tratamentos.

B3.7. Formas escénicas.

B3.8. Formas vocais.

137

5.6.- CRITERIOS DE AVALIACIÓN E ESTÁNDARES DE

APRENDIZAXE

Bloque 1. Iniciación aos elementos

analíticos

B1.1. Recoñecer e explicar cunha

terminoloxía adecuada os elementos que

interveñen na estrutura dunha obra

musical en diferentes agrupacións vocais

e instrumentais.

B1.1.1. Recoñece e explica o

modo en que está construída unha

obra, entendendo a relación

entre a estrutura e os elementos e

procedementos utilizados.

B1.2. Distinguir as voces e/ou os

instrumentos na audición dunha obra de

calquera estilo.

B1.2.1. Distingue o timbre dos

instrumentos e das voces, calquera

que sexa a súa combinación.

B1.3. Recoñecer a textura dunha obra ou

dun fragmento escoitado, e explicar as

súas características dun modo claro e

conciso, utilizando ou non a partitura.

B1.3.1. Recoñece e describe os

planos sonoros, utilizando a terminoloxía

adecuada.

B1.3.2. Explica as características

das texturas e distíngueas na

partitura e na audición.

B1.4. Identificar procesos de tensión e

distensión, así como o punto culminante

nunha obra previamente escoitada,

determinando os procedementos

utilizados.

B1.4.1. Percibe os procedementos

de tensión e distensión utilizados polo/a

compositor/a, e identifícaos na partitura.

B1.5. Consolidar os bos hábitos de escoita

e de respecto polas demais persoas

durante a interpretación da música.

B1.5.1. Mantén uns correctos

hábitos de escoita e de respecto polas

demais persoas durante a interpretación

da música.

Bloque 2. A forma musical

B2.1. Recoñecer a forma dunha obra de

calquera estilo e a súa correspondencia

ou non cunha forma tipo a partir da súa

audición, e saber explicala coa

terminoloxía precisa, con ou sen partitura.

B2.1.1. Comprende e describe o

que é forma tipo ou forma histórica.

B2.1.2. Describe a forma da obra

empregando unha linguaxe concreta e

adecuada.

B2.1.3. Analiza unha obra

reflectindo esquematicamente as partes,

as seccións e as subseccións en que

pode dividirse.

B2.1.4. Recoñece e describe os

procedementos xeradores de forma

(repetición, contraste, elaboración de

materiais e coherencia).

B2.2. Realizar unha crítica ou un

comentario dun concerto ou dunha

audición, complementando o escoitado e

o traballado na clase con achegas e

documentación procurada polo propio

alumnado.

B2.2.1. Elabora comentarios

escritos ou orais sobre audicións, con

espírito crítico, utilizando unha

terminoloxía adecuada.

B2.2.2. Consulta as fontes de

información adecuadas para a

elaboración dos comentarios

138

Bloque 3. As formas históricas

B3.1. Escoitar obras de características ou

estilos diversos, e recoñecer as diferenzas

e/ou as relacións entre elas.

B3.1.1. Distingue aspectos

característicos da música, como a

estrutura e as súas características

harmónicas, rítmicas, tímbricas,

etc.

B3.1.2. Distingue, polas súas

características compositivas, formais e

estéticas, a pertenza dunha obra a

unha determinada época ou a un estilo.

B3.1.3. Asimila o estudado e atopa

información adecuada para desenvolver

unha explicación fundamentada,

razoada e sentida das obras

analizadas.

B3.2. Comentar oralmente ou por escrito a

relación entre música e texto en obras de

diferentes épocas e estilos.

B3.2.1. Comprende e explica o

tratamento que realizou o/a

compositor/a do texto: se foi

descritivo, se é unha simple

escusa, se o poema ou texto

de partida determina a forma, se o

punto culminante coincide con

palabras especiais, etc.

B3.2.2. Utiliza argumentos e

razoamentos coherentes

.

5.7.- SECUENCIACIÓN

Os contidos da sección anterior serán tratados ordenadamente seguindo os seis bloques

históricos correspondentes á Idade Media, Renacemento, Barroco, que se estudarán no 1º

curso, e Clasicismo, Romanticismo e S.XX, que se estudarán no 2º curso.

5.8.- INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN .

Avaliación das competencias

O profesor/a avaliará a consecución das competencias por parte do alumnado o cal poderá

variar a nota final obtida nos exames ou probas realizadas, como máximo nun 20% da nota.

A Avaliación dos traballos realizados tanto en clase como dos deberes realizados fora da

aula poderá variar a nota final obtida nos exames ou probas realizadas, como máximo nun

20%. Nalgún caso a realización dalgún traballo pode ser obrigatoria e non se avaliarán

outros aspectos como exames se non se realizan estes traballos satisfactoriamente tanto en

contido como en tempos de entrega.

Durante as clases realizaranse tamén preguntas orais sobre os contidos xa impartidos,con o

u sen aviso previo do profesor aos seus alumnos o resultado das anotacións pode variar a

nota final ata un 30%. Excepcionalmente o profesor pode avisar aos alumnos da realización

de exames orais que poderán ter a mesma validez que os exames escritos.

Exames escritos.

Aínda que o profesor pode realizar exames de diferentes características para acadar

obxectivos concretos, os exames constarán principalmente de dúas partes a parte de

realización de análises de audicións ou partituras (aprox. o 60% da nota dependendo da

139

proba concreta) e a parte de teoría, xeralmente constituída de definicións (40% da nota dos

exames).

A nota do alumno en cada trimestre será en gran parte (entre o 60% e 100%) o resultado

dos exames escritos.

Realización de análises

Tomarán como base principalmente audicións aínda que tamén poden ser baseados en

partituras.

Os análises realizados poden estar dirixidos polo profesor/a segundo diferentes obxectivos.

Avaliarase o seguimento das instrucións dadas para o análise concreto.

Naqueles análises xenéricos, normalmente avaliase:

- o emprego dunha linguaxe correcta, estruturada e axeitada;

- a comprensión dos termos empregados, e da obra, non habendo lugar para incongruencias

ou contradicións.

- a inclusión de todos aqueles aspectos importantes referidos a obra.

- a análise de tódolos aspectos constitutivos (forma, melodía, ritmo, harmonía, textura,

timbre ...) facendo fincapé naqueles que resulten especialmente significativos pola súa

singularidade, pola súa novidade na historia da música ou pola súa exemplificación do uso

xeral nun estilo ou época.

- a correcta contextualización da obra nun autor e época determinados. Incluíndo a

descrición das características da época ou o autor. Avaliarase a calidade e relación destas

contextualizacións coa obra analizada.

Coma norma xeral unha análise debe constar dun folio A4 polas súas dúas caras, aínda que

esta é unha norma orientativa e non obrigatoria.

Exame de setembro

A proba extraordinaria de setembro consistirá nun único exame no cal haberá, como

mínimo:

• Unha audición de cada período musical que o alumno deberá analizar.

• Un ditado harmónico. (Facultativo)

• Unha partitura que o alumno terá que analizar harmónica e formalmente.

• Unha ou varias audicións que o alumno terá que contextualizar nunha época, nun

estilo e nun xénero.

• Unha serie de preguntas teóricas referidas á materia impartida no curso.

Mínimos esixibles para a obtención dunha avaliación positiva

140

Os obxectivos mínimos son, o dominio mínimo de todos e cada un dos obxectivos presentes

nesta programación. Concretando, e tendo en conta que as obras a analizar son traballadas

na aula, considerárase minimamente aceptable unha análise na que o discente recoñeza a

obra e o autor que a realiza, e describa escapando dunha simple enumeración, alomenos o

50% das características principais da mesma. Así mesmo debe encadrar correctamente a

obra nunha época ou estilo axeitado. Non debe incorrer en contradicións e debe carecer de

comentarios erróneos.

5.9.- MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

Nestas clases adoita existir moita diferenza entre os alumnos do conservatorio ou escolas

de música e os que non teñen nocións musicais. Para estes últimos, os conceptos e sobre

todo a falta de destreza co linguaxe musical fai que moitos se retiren durante o ano a non

ser que sexan traballadores e fagan as actividades de reforzo que o profesor lles ira dando

para que poidan seguir o curso.

5.10.- ACTIVIDADES DE RECUPERACIÓN

Para os alumnos que suspendan a materia en xuño, se lles dará traballo para o verán que

lles permitirá ir repasado os conceptos e procedementos. Nalgúns casos poderá consistir en

facer resumos dos materiais proporcionados para cada época musical que se poderán ir

entregando ao profesor durante o verán a través do correo electrónico. Se considera moi

importante que estes resumos se entreguen a lo menos un cada semana e non todos ao

final do verán.

141

6.-HISTORIA DA MÚSICA E DA DANZA.- 2º

Bacharelato

A Historia da Música e da Danza debe de prover dunha visión xeral do lugar que ocupan a

música e a danza na historia da artes e da súa achega á historia da humanidade. O

alumnado adquirirá as bases analíticas e comprensivas das obras artísticas musicais máis

importantes da historia ademais de dotarlle dos criterios para establecer xuízos estéticos

das mesmas.

Aínda que o mundo actual, por razóns obvias, presenta un amplo abanico de estilos

musicais e este pluralismo musical é parte da nosa vida, é necesario pensar que a materia

do Bacharelato introduce ao estudante no descubrimento dunha gran variedade de

manifestacións e estilos creativos pertencentes a diversos

estilos artísticos en paralelo coa historia, a filosofía, as ciencias sociais, etc.

Este carácter integrador da materia fai posible aproximarse á evolución de devanditas

creacións entendéndoas como un todo. O seu coñecemento permite abrir horizontes novos

e ampliar a perspectiva desde a que observar a música e a danza, non tanto a través dun

estudo pormenorizado de autores ou do catálogo das súas obras, como da comprensión e

valoración das grandes achegas individuais ou

colectivas, das súas características e o seu devir no tempo.

A materia traza un amplo panorama histórico no que teñen cabida os diferentes períodos

nos que, cun criterio máis ou menos convencional, adoita dividirse a Historia da Música e da

Danza desde as súas orixes ata os nosos días, profundando especialmente nas épocas das

que nos chegou un repertorio de obras máis significativo. O modo máis adecuado de chegar

ao coñecemento dos diferentes

estilos artísticos farase a través do estudo dos compositores máis representativos e as

obras que impulsaron a evolución e o cambio artístico.

A contextualización das obras no seu momento preciso ampliará a visión histórica que o

alumno teña de cada período, a función social da música e a danza fará máis fácil a

comprensión do fenómeno social en relación coa arte.

A práctica habitual de escoitar, visionar ou presenciar espectáculos musicais ou de danza,

de obras representativas de diferentes períodos históricos e o uso de fontes de información

é un xeito de achegar as características estilísticas e as correntes estéticas e os contextos

nos que se desenvolveron estas artes,proporcionando unha

maior perspectiva desde a que contemplar a creación artística.

Os coñecementos adquiridos permitirán ao alumno comprender a evolución da música e da

danza, establecer asociacións con outras manifestacións artísticas das sociedades onde se

142

produciron, situar temporalmente as obras e, finalmente, construír argumentacións

fundamentadas na análise e a valoración das mesmas.

Hai que insistir en que a perspectiva ha ser eminentemente práctica, na que debe

perseguirse a participación activa dos alumnos e o intercambio de opinións. Doutra banda, a

materia non debe desligarse por completo dunhas bases teóricas que permitan ao alumno

coñecer e valorar a música e a danza con obxectividade. O alumno debe familiarizarse coa

lectura dos documentos e fontes que lle faciliten a comprensión de todo o relativo a estas

artes.

O coñecemento destes contidos desenvolverá a cultura estética dos alumnos e a integración

de todos eles engadirá á súa bagaxe intelectual habilidades e estratexias que lle dotarán de

maior autonomía e capacidade de reflexión, así como dunha visión máis global do lugar que

ocupan a música e a danza na historia das Artes e dun criterio que lles permita establecer

os seus propios xuízos estéticos.


COMPETENCIAS CLAVE.

Resulta fundamental que o desenvolvemento da materia de Historia da Música e da Danza

sexa levado a cabo a través do traballo das diferentes competencias. Todas elas en maior

ou menor medida influirán en que o proceso de aprendizaxe do alumno sexa eficaz,

completo e propedéutico.

A isto engadir a cantidade de actitudes propias do mundo artístico e musical

que se deben desenvolver a través doutras competencias: o interese, o esforzo, a

superación, o ser oínte activo para poder ser consumidor crítico, etc.


Partindo da premisa de que a Música en si mesma é unha linguaxe, resulta evidente a

ampla relación que hai entre esta e a competencia lingüística. A competencia lingüística

inscríbese nun marco de actitudes e valores que axudan ao alumno ao desenvolvemento

dun espírito crítico, actitude de curiosidade, e interese cara a calquera aprendizaxe que

utilice as destrezas propias desta competencia como son a

lectura, escritura, etc., destrezas fundamentais no desenvolvemento dunha materia de

carácter histórico.

O alumno deberá aprender a desenvolver temas complexos, e por isto mesmo deberá tratar

a información que reciba, terá que ler diferentes tipos de textos, e ademais adaptar os

contidos á forma de comunicación máis idónea en cada momento do proceso de

aprendizaxe.


En canto á competencia matemática e científica bastaría con mencionar a intrínseca relación

que hai entre o mundo musical e as Matemáticas ou a Física. A historia da Música e da

Danza no seu ámbito máis técnico posúe moitos elementos baseados nas relacións

143

numéricas (ritmo, compás, tons, intervalos, etc.,), ou no estudo físico do son (evolución da

temperación, atonalidade, etc.,).

Pero sen dúbida a achega máis importante desta competencia baséase en que o seu

desenvolvemento contribuirá a que o alumno estableza unha relación importante entre os

conceptos que vai adquirindo e a súa aplicación en situacións diversas.

A aplicación do método científico contribuirá á adquisición de actitudes e valores como a

atención, disciplina, rigor, etc., fundamentais para calquera proceso de aprendizaxe.

Competencia dixital

As posibilidades que ofrece o mundo dixital para esta materia son inabarcables. A amplísima

oferta de música que se atopa na Rede é o método máis rápido e eficaz para que o alumno

teña á súa disposición, estilos, compositores, obras musicais que serían imposibles de

posuír noutro formato. Por isto é fundamental que a competencia dixital forme parte

obrigada na aprendizaxe pero deberase

promover o uso creativo, crítico destes medios.

Axudará tamén a desenvolver as destrezas relacionadas co acceso á información, o proceso

e o uso da mesma, así como a ter conciencia dos diversos medios de comunicación dixital,

para o seu uso individual ou colectivo.


Fundamental será recorrer a aprender a aprender para que un alumno que se enfronta a

unha materia baseada nunha complexa evolución histórica poida ser capaz de organizar, e

controlar a súa propia aprendizaxe, de axustalo aos tempos e demandas de probas e

tarefas, aplicar o que xa sabe, e coñecer o que descoñece.

Unha materia que esixe moitos tipos de contidos como esta necesita dunha

organización eficaz, unha supervisión continua do aprendido para chegar a unha

consolidación permanente de contidos e procedementos. Axudará ao alumno a manter

motivación e confianza ao longo de períodos de aprendizaxe a curto, medio ou longo prazo.


O estudo da Música e a Danza desde unha perspectiva histórica implica que o alumno

coñeza a estreita relación destas na sociedade, que comprenda as dimensións culturais,

políticas, sociais, etc., das sociedades europeas onde se desenvolveron. O coñecemento

destes aspectos axudarán ao alumno a superar prexuízos que desde o entendemento da

arte cheguen a outros ámbitos da sociedade ao longo do tempo.

Competencia sentido de iniciativa e espírito emprendedor

Tamén nesta materia lograrase o desenvolvemento da competencia da iniciativa e o espírito

emprendedor abordando a creatividade e a innovación, a xestión de proxectos, o liderado e

o traballo individual ou grupal, así como o sentido crítico. Estes logros procuraranse

144

aplicando unha das estratexias da metodoloxía, xa que o alumno deberá ser capaz de

realizar traballos de investigación para ser expostos na aula ou escritos de forma individual

nos que terá que usar as habilidades anteriormente expostas.

Competencia conciencia e expresións culturais

Sen dúbida de todas as competencias, é a conciencia e expresión cultural a máis

relacionada con esta materia. A Música e a Danza son códigos artísticos e culturais

baseados nun patrimonio cultural, nos que autores e obras, xéneros e estilos, recursos,

correntes estéticas, etc., forman os contidos fundamentais do mesmo.

O estudo destes desenvolverá as destrezas máis importantes desta competencia: a

variedade de pensamentos, a percepción, a sensibilidade, o sentido estético, etc., tan

necesarios na educación dos alumnos como futuros responsables da sociedade vindeira.

O coñecemento da diversidade cultural axudará ao necesario respecto polas diferentes

manifestacións artísticas e ao interese e esforzo pola conservación de todas elas, valorando

a especial importancia que han ter en épocas pasadas e o enorme valor que terán para o

presente e as xeracións posteriores.

6.2.-OBXECTIVOS

1. Reflexionar acerca das múltiples manifestacións musicais que se producen na

sociedade e valorar as súas achegas.

2. Analizar as obras musicais atendendo a aspectos formais e estilísticos mediante a

audición e a investigación e analizar a música como fenómeno social.

3. Percibir a música como unha manifestación artística inmersa na historia,

considerando a influencia de factores de tipo cultural, económico e político no proceso

creativo.

4. Comprender o proceso de creación e difusión das obras musicais a través dos

diversos medios e canles de comunicación.

5. Adquirir un léxico que permita expresar de forma oral e escrita os procesos musicais e a

súa relación coa contorna cultural.

6. Utilizar a audición e expresión musical como medios de coñecemento, enriquecemento e

desenvolvemento da sensibilidade e creatividade.

7. Elaborar xuízos e criterios persoais sobre as obras analizadas para poder falar de música

con obxectividade.

8. Analizar e criticar os usos sociais da música e a evolución do papel social dos

músicos.

145

6.3.-ORIENTACIÓNS METODOLÓXICAS

-Levaranse a cabo metodoloxías activas e contextualizadas aos obxectivos e contidos que

se traballen en cada actividade.

-Buscarase a participación activa do alumno a través dunha implicación

directa á hora de adquirir e usar os coñecementos imprescindibles da materia.

Entre estas metodoloxías activas destácase aquelas en as cales o traballo individual de

cada alumno véxase completado por un traballo cooperativo cos demais. Será ademais a

forma máis adecuada de conseguir o desenvolvemento da maior parte da aprendizaxe.

Non debe haber unha soa metodoloxía para a consecución dos obxectivos e o

desenvolvemento das competencias. É imprescindible coordinar diferentes métodos que

vaian desde os propiamente expositivos por parte do profesor ata aqueles en os cales os

alumnos convértense nos actores principais da actividade.

-Para a combinación destes métodos deberase ter presente a capacidade dos alumnos á

hora de utilizar os elementos musicais con precisión así como a capacidade de expresión e

comunicación destes. Este aspecto será definitivo para non provocar confusións na

transmisión e adquisición de contidos.

-Os traballos de investigación dirixidos polo profesor sobre todo en canto ao uso das fontes

de información máis apropiadas, serán fundamentais para que o alumno aplique un

conxunto amplo de coñecementos, habilidades e destrezas, así como actitudes persoais,

elementos todos que se integran nas distintas competencias.

-É fundamental que o profesor saiba elixir os materiais máis idóneos para cada actividade,

entre os que se destacan, audicións, vídeos, textos históricos, biografías, mapas

conceptuais, etc. Estes materiais tamén propiciarán o desenvolvemento da capacidade

lingüística dos alumnos, tanto a nivel xeral como no uso e comprensión do vocabulario

técnico propio da materia.

-Seleccionaranse obras que presenten de forma clara os elementos musicais estilísticos

propios de cada estilo. Elixirase música de obras instrumentais e vocais, relixiosas e

profanas, así mesmo optaranse por aquelas que sexan máis representativas á hora de

explicar os procedementos compositivos máis frecuentes, as formas máis utilizadas en cada

época, as agrupacións ou timbres instrumentais

relativos a un estilo, etc. Entre estas obras destacarán aquelas que teñan tamén unha

relevancia pola súa función social ou por ser representativas dun momento histórico

relevante.

-Será fundamental que algunhas das obras elixidas póidanse escoitar en dúas ou máis

versións diferentes e que resulten especialmente distintas para comprobar algo tan usual na

música como as distintas opinións que os intérpretes teñen das mesmas obras. Será

especialmente importante naquelas obras escénicas nas que se distingue facilmente as

versións históricas daquelas máis novidosas e contemporáneas. O feito de poder comparar

varias versións desenvolverá no alumno a visión crítica do feito musical e dotaralle de

habilidades e actitudes idóneas para poder ser un cidadán

preparado, para ter e aportar a súa propia valoración.

146

-O proceso utilizado no procedemento da audición basearase na dedución, conducida polo

profesor ou polos alumnos cando estes convértanse nos protagonistas da actividade, de

forma que a través da análise ordenada e exhaustivo da mesma permitirá que se vaian

deducindo os elementos musicais fundamentais. Este proceso realizarase a partir dos

coñecementos xa adquiridos, engadindo

a aplicación de coñecementos xerais do estilo a estudar. Completarase este proceso cun

estudo do compositor e do momento histórico no que a obra compúxose.

-Será fundamental que o profesor elabore os seus propios materiais e recursos didácticos xa

que resulta imprescindible a adaptación da materia ao nivel musical dun alumno de

bacharelato, que pode resultar moi diferente entre uns e outros. Estes materiais deberán ser

unha axuda para a adquisición non só de contidos senón servir de modelo para que os

alumnos poidan elaborar outros similares. Entre estes materiais destacar algúns como o

léxico propio da materia, os temas de desenvolvemento aplicando feitos históricos,

artísticos, estéticos, etc., dunha época concreta, fichas cos elementos musicais, tímbrica,

forma, estruturas, xénero, etc., destacables de cada obra, e outros como as biografías de

compositores e

outros artistas.

6.4.- CONTIDOS

Contidos comúns.

1.- Escoita e visión de obras de música e danza representativas de cada período, en

soportes gravados ou en directo, procedentes doutras culturas ou de manifestacións

urbanas actuais, apreciando as súas características formais, estéticas e estilísticas.

2.- A obra artística no seu contexto histórico. Función social da música, da danza e dos

artistas nas diferentes épocas.

3.- A partitura como elemento para a análise e identificación dos estilos dos períodos da

historia da música e da danza, comprendendo a evolución da notación e a grafía musical.

4.- Seguimento de fragmentos musicais escritos en diferentes notacións para unha mellor

comprensión das características da obra.

5.-Lectura e comentario crítico de textos literario musicais.

6.- Elaboración de argumentacións e xuízos persoais, utilizando o léxico e a terminoloxía

específica e xeral, tanto de forma oral como escrita, sobre obras, textos relacionados coa

música ou a danza, coas correntes estéticas ou coas autoras e autores.

7.- Elaboración de conclusións e valoracións estéticas propias, interrelacionando a música e

a danza con outros aspectos do contexto en que foron creadas, seleccionando e utilizando a

información procedente de diversas fontes, incluídas as tecnolóxicas, sobre autorías e

obras.

8.- A documentación: recursos bibliográficos e ferramentas de consulta; fontes musicais,

iconográficas e sonoras.

A música e a danza da antigüidade á Idade Media.

As orixes da música e da danza: manifestación nas civilizacións antigas e na antiga Grecia.

147

A música na Idade Media.

A música sacra: o canto gregoriano. Características, orixe e evolución. Nacemento e

evolución da polifonía: Ars Antiqua e Ars Nova. O Códice Calixtino.

A música profana. Xograres e goliardos. O fenómeno trobadoresco en Europa. A lírica

galaico-portuguesa. Afonso X o Sabio.

Os instrumentos medievais. Fontes iconográficas. Iconografía pétrea en Galicia e códices

alfonsinos.

O Renacemento.

-A polifonía renacentista: características e procedementos compositivos. A polifonía

relixiosa. A música da Reforma e da Contrarreforma. A música vocal profana: o madrigal e o

estilo madrigalesco. Principais polifonistas.

Música instrumental. Organoloxía. Fontes de estudo.

O Renacemento en España: A música vocal profana: villancico e romance. Polifonistas do

século de ouro. Tomás Luis de Victoria. A música instrumental en España.

A danza renacentista. Función social. Nacemento do ballet.

O Barroco.

A música no Barroco: características, periodización e escolas. Evolución da linguaxe

expresiva.

O nacemento da ópera. Ópera seria e ópera bufa. Ballet de cour. Comedia ballet.

A música e a relixión: cantata, oratorio e paixón.

As formas instrumentais: orixe, características e evolución.

Principais compositores e compositoras. Función social da persoa compositora.

Danzas cortesás do Barroco. O ballet de Luís XIV. Música escénica.

A música barroca en España. Música vocal sacra e profana. O teatro musical: a ópera e a

zarzuela. A música instrumental. A música nas catedrais galegas.

Organoloxía. Tipoloxía da orquestra barroca.

O clasicismo.

Estilo galante e a Escola de Mannheim.

As formas instrumentais clásicas: orixe, características e evolución.

Música sinfónica e de cámara.

Música vocal: a reforma de Gluck. Ópera bufa e ópera seria.

Principais compositores clásicos: Haydn, Mozart e Beethoven.

Organoloxía: o piano, o cuarteto de corda; a evolución da orquestra.

O clasicismo en España.

O ballet no clasicismo: o ballet de acción. Novos aspectos do espectáculo. Estética.

Innovacións da posta en escena.

O Romanticismo, o Nacionalismo e o Posromanticismo.

-A orquestra romántica. As formas sinfónicas. Sinfonía, concerto e música programática.

O piano romántico. A música de cámara.

Influencia da literatura na música.

A ópera. Tendencias. Evolución da ópera como espectáculo. O Verismo.

O lied.

A composición no Romanticismo e Posromanticismo.

148

Orixe e significado dos nacionalismos musicais: escolas e estilos. Figuras representativas

da composición. O rexurdimento musical en Galicia; música instrumental e vocal.

A música na España do século XIX. A zarzuela. A música galega: principais compositores.

O ballet romántico. Transición ao ballet académico. Ballet académico. Figuras

representativas da coreografía.

Música e danzas de salón.

Primeiras tendencias modernas.

O impresionismo. Características musicais e figuras representativas.

Novas linguaxes no século XX: o século dos ismos: Surrealismo, Expresionismo, etc. A

evolución dos elementos da música.

A Segunda Escola de Viena: do Posromanticismo ao Dodecafonismo. Composición e

técnicas.

O Neoclasicismo. Representantes principais da composición. Stravinski.

Teatro musical europeo e americano a comezos do século XX.

Relación da música do século XX con outras linguaxes; orixe e desenvolvemento da

música de jazz.

Diferentes concepcións da orquestra no século XX.

A música en España na primeira metade do século. Falla e a xeración do 98. A Xeración

da República. A música galega. Figuras representativas galegas na diáspora.

Os ballets rusos. Diaghiliev. A danza moderna.

Música e danza na segunda metade do século XX.

O Serialismo integral.

As vangardas. Indeterminación e aleatoriedade. Novas grafías. Música electroacústica e

música concreta.

O Postserialismo.

A música de vangarda española: a Xeración do 51. A música galega. Autores

contemporáneos.

Os novos instrumentos. As novas tecnoloxías aplicadas á música.

A danza contemporánea. Música e corpo humano.

A música e a danza popular moderna: jazz, pop, rock.

Cante e baile flamenco. Danza de carácter. Música e danza popular galega.

A importancia da música cinematográfica, publicitaria e de ambientación. A danza no

cinema.

Música, danza e aplicación das tecnoloxías.

149

6.5.- CRITERIOS DE AVALIACIÓN.

1. Expresar xuízos persoais mediante unha análise estética ou un comentario crítico a partir

da audición ou a visión e a análise dunha obra determinada, considerando aspectos

técnicos, expresivos e interpretativos, utilizando os coñecementos adquiridos e a

terminoloxía apropiada.

2. Situar cronoloxicamente unha obra, tras a súa escoita ou a súa visión e análise, ou

comparar obras de similares características, representativas dos estilos ou as escolas

principais, e sinalar semellanzas e diferenzas entre elas.

Identificar obras dos distintos períodos histórico- estilísticos través da audición ou da visión,

e describir os seus trazos máis característicos, xustificando a súa pertenza a cada período

histórico.

3. Identificar as circunstancias culturais ou sociolóxicas que poidan incidir no

desenvolvemento evolutivo das épocas, os estilos ou os/as autores/as máis

representativos/as da historia da música e da danza.

Relacionar a historia da música e da danza dos distintos períodos histórico-estéticos, así

como os seus movementos artísticos e as obras máis significativas, con outros aspectos da

cultura, o contexto histórico e a sociedade do mesmo período.

4. Analizar textos relativos á música ou á danza.

5. Explicar, a partir dun exemplo proposto, a través dunha análise ou dun comentario, a

utilización da música e da danza como soporte dun texto literario ou como medio de

intensificación dramática en óperas, ballet, cine ou teatro.

6. Elaborar traballos de investigación, individuais ou en grupo, sobre algún aspecto

determinado e relativo á música, a danza, a literatura ou a estética da arte de calquera

época.

6.6.-ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE

1. Realiza desde unha perspectiva persoal

unha valoración estética e crítica dunha

obra concreta ou dunha interpretación

dela.

2. Domina o vocabulario e a terminoloxía

científica aplicados á música e á danza.

3. Consulta e contrasta as fontes de

información adecuadas para a elaboración

dos comentarios.

4.Identifica e sitúa cronoloxicamente os

diferentes períodos da historia da música

e da danza.

150

5. Coñece e explica as principais

características dos estilos, os xéneros ou

as escolas, e detecta as diferenzas entre

varias obras.

6. Contextualiza a obra no seu momento

histórico e/ou estilístico.

7. Comprende e explica a complexidade

do fenómeno artístico, e extrae

conclusións propias con base nos

coñecementos adquiridos na materia.

8. Entende e explica a función das obras e

a influencia na sociedade e noutras

disciplinas artísticas no momento da súa

creación.

9. Comprende e describe o proceso

creativo de músicos/as e coreógrafos/as.

10. Describe as formulacións plasmadas

polo/pola autor/a do texto, en relación

coas correntes estéticas e estilísticas

dunha época concreta.

11. Elabora una análise de texto de xeito

ordenado e metódico, sintetizando as

ideas, distinguindo a información principal

da secundaria e usando un vocabulario

técnico acorde.

12.Comprende e explica o papel da

música e da danza, e o xeito en que se

relaciona con outras artes, para configurar

xunto a elas unha obra artística total.

13, Explica a utilización que se fixo da

música nunha situación concreta.

14. Selecciona pezas musicais para

sonorizar ou ambientar situacións

artísticas concretas.

15. Transmite certeza e seguridade na

comunicación das ideas, e dominio do

tema de investigación.

16. Selecciona correctamente temas

obxecto de investigación, establecendo

prioridades e superando con creatividade

os obstáculos que vaian xurdindo.

17. Asume con responsabilidade o seu

papel no traballo en grupo, tomando as

decisións pertinentes.

18. Expón as súas reflexións sobre o

proceso de investigación e elabora

conclusións sobre o procedemento

establecido, a repartición do traballo, as

conclusións obtidas e unha posible

continuación da investigación, facendo

explícitas as súas impresións persoais

sobre a experiencia.

19. Expón de xeito preciso e ordenado os

resultados do seu traballo de

investigación, e cita as fontes consultadas.

20. Utiliza as novas tecnoloxías da

información e da comunicación, así como

distintos medios e soportes técnicos.

Sobre cada período artístico

1. Capta e describe o carácter, o xénero,

as características estéticas e os trazos

estilísticos máis importantes das obras

propostas.

2. Coñece e describe as obras e os/as

autores/as máis representativos/as de

cada período.

3. Analiza a complexidade de

circunstancias que, pola súa importancia,

determinen o desenvolvemento dunha

época, un estilo ou un/unha autora

determinada, establecendo xuízos críticos.

151

6.7.- PROBAS DE AVALIACIÓN

Nas probas teóricas valorarase a capacidade do alumnado para encadrar adecuadamente a

forma musical obxecto de exame, ben en pregunta teórica ben en audición, no contexto

histórico que lle deu orixe, achegando canto máis datos poida sobre a devandita forma

musical, as súas características propias, o estilo do compositor, o seu lugar na sociedade do

momento etc.

En canto á proba específica de audición, valorarase que o alumnado poida encadrala

axeitadamente no seu período histórico concreto, recoñecendo, a ser posible, a obra de que

se trata. Así mesmo, debe determinar a súa forma musical, os instrumentos que nela

concorren, os trazos estilísticos que a caracterizan e o lugar que ocupa na produción

musical do compositor, naqueles casos nos que esta información poida obterse/ deducirse

da audición.

Todos estes aspectos deberán ser desenvolvidos cunha lóxica interna na que prime,

ademais dos criterios antes sinalados, o principio da non existencia de ideas contraditorias o

incompatibles dentro do mesmo comentario en particular e en xeral de todo o exame.

6.8,- CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN HISTORIA DA MUSICA

Realizaranse dous probas escritas cada trimestre.

A nota de cada trimestre estará determinada principalmente polas probas escritas

realizadas, pero tamén se valorarán as actividades prácticas desenvolvidas na aula:

exposicións orais, traballos de investigación ,audicións ou calquera outra actividade que a

profesora considere oportuna.

A porcentaxe na cualificación será a seguinte:

- 85% Probas escritas

- 15% Actividades prácticas

A nota final do curso terá en conta as notas das tres avaliacións, sendo a última avaliación

a máis importante aínda que non suficiente por si mesma para aprobar.

En caso de que o alumno/a suspenda a terceira avaliación, ou tamén no caso de que

suspenda dúas das tres avaliacións, terá que presentarse a unha proba global se a

profesora o estima apropiado unha vez valorada a súa evolución durante o curso.

152

6.9.- CONTIDOS MÍNIMOS. TEMPORALIZACIÓN.

6.10.-METODOLOXÍA

Orientacións metodolóxicas.

A materia d3e historia da música e da danza cumpre unha función formadora e educativa, e

posúe un potencial interdisciplinario fundamental á hora de realizar toda a formulación

metodolóxica.

Propóñense as seguintes orientacións didácticas para desenvolver o currículo desta materia:

Promover a unidade de teoría e práctica.

Promover a participación activa do alumnado na aula nun ambiente de intercambio,

colaboración e interacción.

Fomentar a creatividade do alumnado.

Potenciar a socialización, ademais de favorecer as relacións no grupo e o traballo de

equipo.

Facilitar o contacto co exterior, asistencia a audicións, concertos e espectáculos de danza,

entre outros.

Partir dos coñecementos previos do alumnado e desenvolver os contidos de forma

estruturada e coherente, de maneira que a posibilidade de construír novas aprendizaxes

repouse no xa aprendido.

Propiciar situacións que sexan motivadoras para o alumnado ou que favorezan a

motivación que sente de forma natural ante o fenómeno musical. Potenciaranse moi

especialmente as posibilidades de comunicación a través do interese que posúe ante o feito

Primeiro trimestre:

O Canto Gregoriano

A Monodía profana

A Polifonía medieval

A música relixiosa no Renacemento

A música profana no Renacemento

A danza na idade media e o renacemento

Segundo trimestre:

A música vocal no Barroco

A música instrumental no Barroco

O Clasicismo: ópera seria, ópera bufa e formas instrumentais

A danza nos séculos XVII e XVIII

Terceiro trimestre:

Romanticismo, Nacionalismo e Post-Romanticismo

Primeiras tendencias modernas

Ballet romántico

Música e Danza no século XX

153

musical, natural no ser humano, traballando nun ambiente distendido que propicie a

asimilación dos novos conceptos.

Fomentar a participación do alumnado na realización de traballos de investigación sobre

autores e obras representativas dun estilo compositivo determinado.

Potenciar a utilización das TIC que estean ao seu alcance, tanto con fins educativos como

para o seu tempo de lecer. Igualmente, fomentarase a lectura e análise de diferentes fontes

documentais, tanto en formato impreso como en soporte electrónico multimedia

A música no tempo

Con este eixo intentarase facer chegar ós alumnos as distintas concepcións da música ó

largo da historia, e como esta foi resposta ás distintas vivencias, sociedades e pensamento

durante a historia da humanidade.

É interesante fomentar principalmente dúas liñas básicas:

Por un lado, a situación sociocultural que da lugar a cada tipo de manifestación musical, co

que esta parte ten un alto contido interdisciplinar (historia, historia do arte, literatura,

filosofía...).

Por outro, unha educación auditiva que permita ó alumno recoñecer e valora-las distintas

estéticas da música ó longo do tempo; por elo dedúcese que unha ferramenta básica neste

bloque será a audición e a escoita activa dos elementos da obra.

Isto leva implícitos dous niveis, por un lado o da intelixencia, e por outro o da sensibilidade:

o oído ha de ser capaz de percibir alturas, timbres, formas, dinámicas, pero tamén

sensacións e sentimentos.

Estas dúas ideas están estreitamente relacionadas, pois o que se intenta conseguir é que o

alumno, trala escoita atenta, poida valorar unha obra musical recoñecendo e tendo en conta

os elementos estritamente musicais da mesma, e ademais considerando a realidade

sociocultural desa música composta noutro tempo e lugar.

Por último, hai que ter tamén en conta que, aínda que a escoita será a ferramenta básica,

tamén o será a interpretación, que fará que interioricen máis os coñecementos adquiridos.

Entre as actividades tipo que utilizaremos ao longo do curso no desenvolvemento das

distintas unidades didácticas podemos sinalar, entre outras, as seguintes:

Audición musical

É evidente que a audición musical é unha das principais ferramentas coas que conta o

profesor de música, e unha das principais vías de achegamento do alumnado á música. O

reto está en evitar que a audición quede nunha actividade pasiva para dar paso ao que

Copland na súa obra ¿Como escoitar a música? (1.985) denomina audición activa, que

permite unha maior comprensión e xa que logo, un maior goce da música por parte do oínte.

Crear bos oíntes é unha labor complexa. A percepción será máis profunda na medida en

que cada alumno poida incorporar experiencias significativas ao escoitado. Trátase non só

de escoitar senón de escoitar algo.

Tamén se utilizará a audición comparada, procurando o maior contraste posible (defendido

por pedagogos como Willems), para así facilitar aos alumnos a tarefa de identificación de

estilos musicais e provocar un proceso de retroalimentación cos coñecementos xa

asimilados. Este aspecto parécenos fundamental á hora de lograr unha comprensión

significativa da evolución da Historia da Música. Esta actividade adquire especial relevancia

neste curso.

154

Análise de partitura

Como complemento á análise auditivo ou de forma independente, a análise de partitura na

etapa do Bacharelato implica un coñecemento máis profundo dos elementos da linguaxe

musical, asociándoos coas distintas etapas da Historia da Música. En principio, seguiremos

o mesmo esquema que para a audición.

Interpretación vocal e/ou instrumental.

Proporase a interpretación no aula de obras relacionadas con aspectos da linguaxe musical

e coas diferentes etapas da Historia da Música. Aínda que non é un apartado que se

contemple nas Probas de Acceso á Universidade, parece oportuno introducir a

interpretación como estratexia metodolóxica para lograr aprendizaxes significativas nesta

etapa. Conceptos como acorde, función tonal, textura monódica, polifónica ou homofónica,

melodía e acompañamento, baixo continuo, ostinato, etc., compréndense moito mellor (e é

probable que nunca se esquezan) logo de ensaiar e interpretado obras que os inclúan.

Comentario de texto

O texto histórico resulta unha fonte de primeira man para o coñecemento da Historia da

Música posto que reflicte a situación dunha época ou compositor determinado.

Fomentaremos con esta actividade o interese pola lectura como fonte de información, e a

valoración da lingua como vehículo de transmisión da cultura.

Recompilación de datos

As opinións dentro do ámbito da Educación coinciden na importancia das novas tecnoloxías

na escola, froito das características da sociedade na que vivimos. A materia de Música goza

da vantaxe, sobre outras do currículo, de que as novas tecnoloxías estenderon a súa

difusión e o seu acceso xeneralizado de forma asombrosa. Por exemplo, as páxinas web de

temática musical teñen un gran peso no conxunto da rede, todos os estilos, instrumentos,

formas e aspectos musicais están representados, aínda que con grandes desigualdades en

calidade e importancia.

Xa que logo, para fomentar a aprendizaxe autónoma, a súa familiarización coas novas

tecnoloxías e a súa capacidade de selección, os alumnos recompilarán datos a través dos

medios informáticos e bibliográficos que dispoña o centro, pero será un estudo dirixido, para

así asegurarnos a optimización e o éxito dos resultados.

Temporalización de contidos

Os alumnos que se presenten á convocatoria extraordinaria deberán

superar a proba escrita proposta. A cualificación mínima para obter o

Aprobado será de 5 puntos.

6.11.-MATERIAIS E RECURSOS

Material básico

canon de video, computador con cartón de son, programas secuenciadores, editores de

partituras, editores de audio altofalantes e, teclado midi.

155

Conexión a Internet.

Instrumentos de placa Orff, instrumentos de percusión, guitarra ,un piano e un teclado.

Lousa con pentagrama.

Esta materia non utiliza libro de texto. Os materiais elaborados pola profesora entregaranse

ao alumnado en forma de fotocopias. Ademáis os alumnos deberán realizar procuras de

información relacionadas con cada tema de acordo á bibliografía recomendada.

En canto ás audicións, tanto a súa escoita como a súa visionado, non suporán ningún

problema aos alumnos ao contar coa ferramenta de You tube. Se lles proporcionará unha

lista detallada de todas elas coas versión recomendadas.

· 2 indice 1.- introdución e contestualización...

Documents