2. tema - bİlfen yayincilik · 1. geçmişte oynanan oyunların numarasını kırmızı kutuya,...
TRANSCRIPT
2. TEMAKültür ve Miras
• Aile Tarihim
• Kültürümüz
• Geleneksel Çocuk Oyunlarının Değişimi
• Savunmadan Taarruza
54. Sınıf Sosyal Bilgiler
Aile Tarihim
Etkinlik
B S O K I Y A D
A Y A U Ğ A C E
B I N Z H I Z D
A N N E A N N E
A I Y N L A P A
N A R M A I S L
N I A M C A N B
E G N E Y I Z A
Bir sözlü tarih çalışması için hazırlanmış soru örneklerini inceleyelim.
1. Aşağıdaki soruların cevaplarını bulmacadan bulup boyayalım. Kalan sözcüklerle şifreyi bulalım.
1. Babamızın kız kardeşine ne deriz? 2. Annemizin erkek kardeşine ne deriz? 3. Dayımızın annesine ne deriz? 4. Amcamızın veya dayımızın hanımına ne deriz? 5. Babamızın veya annemizin babasına ne deriz? 6. Teyzemizin çocukları bizim neyimiz olur? 7. Halamızın veya babamızın annesine ne deriz? 8. Büyük kız kardeşe ne denir? 9. Babamızın erkek kardeşine ne deriz?
__ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __
✓ Adınız soyadınız?✓ Nerede ve ne zaman doğdunuz?✓ Anne ve babanız nerede doğmuştur?✓ Anne ve babanızla ilgili bilgi verir misiniz?✓ Çocukluğunuz nerede geçti?✓ Çocukluğunuzun geçtiği evi ve şehri anlatır mısınız?
S AO ĞY A C I N I Z I Y A P A R M I S I N I Z
6 Bilfen Yayıncılık
Kültür ve Miras
Geçmişimiz Hakkında Bilgi Alacağımız Kanıtlar
Geçmişimizi öğrenmek için sadece sözlü tarih yöntemini kullanmayız. Büyüklerimizden kalan eski eşyalar, kıyafetler, madalyalar, fotoğraflar, mektuplar bize geçmişimiz hakkında bilgi verir.
Dedemin dedesinin İstiklâl Savaşı’ndan sonra almış olduğu madalya o dönemin izle-rini taşır.
Eski fotoğraf dönemin giyim şekilleri, saç modelleri ve eşyaları hakkında bilgi verir.
Diplomalar veya karneler, büyüklerimizin gittiği okul ve öğrenim durumu hakkında bilgi verir.
Mektuplar, yazıldığı dönemin duygu ve düşünceleri hakkında bilgi verir.
Eski eşyalar dönemin izlerini taşır.
5. sayfadaki bulmacadan çıkardığımız şifreye göre etkinliği yapalım.
Bu eşyalar birer kanıttır. Kanıt bir şeyin doğruluğu hakkında fikir veren belge veya eşyalardır. Bizlerin görevi; evimizde veya çevremizde kanıt oluşturacak nesneleri korumaktır.
Etkinlik
74. Sınıf Sosyal Bilgiler
Aile Tarihim
Etkinlik
1. Görsellere bakarak hangi eşyanın geçmişten izler taşıdığını bulup, bu eşyaların numaralarını sandığa yazalım.
2. Arda’nın öğretmeni Arda’dan “sözlü tarih çalışması” yapmasını istemiştir. Arda bu çalışmaya başlamadan önce yanına hangi eşyaları alması gerektiğini unutmuştur.
Arda’nın yanına alması gereken dört eşyayı yazalım.
✓ ................................................................................................
✓ ................................................................................................
✓ ................................................................................................
✓ ................................................................................................
1
2
34 5
67
8
9
10
3. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun şekilde tamamlayalım.
sözlü tarih akrabalık kanıtaile geçmişimize
1. Anne, baba ve çocuklardan oluşan toplumun en küçük birimine .......................... denir.
2. Bir şeyin doğruluğu hakkında bilgi veren belgeler geçmişe .......................... oluşturur.
3. Aile büyüklerimizle görüşerek onların anılarını kaydedip geçmişten bilgi alarak ............................... çalışması yapmış oluruz.
4. İnsanların evlenerek ya da kan bağı ile birbirlerine bağlanmasıyla .......................... oluşur.
5. ....................................... sahip çıkmalıyız.
Not Defteri
Ses Kayıt Cihazı
Fotoğraf Makinesi
Kalem, Kamera
aile
kanıt
sözlü tarih
akrabalık
Geçmişimize
114. Sınıf Sosyal Bilgiler
Kültürümüz
Etkinlik
Kültürel DeğişimlerTeknolojinin gelişimi ile kültürümüzde de değişmeler olmuştur. Eskiden oynanan çocuk oyunları
yerini bilgisayar oyunlarına bırakmıştır.Atatürk, milli kültüre çok önem vermiştir. Bunu da “Milli kültürümüzü çağdaş uygarlık seviyesinin
üstüne çıkaracağız’’ sözleri ile dile getirmiştir. Ayrıca Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu’nu kurarak hem dilimize hem de tarihimize sahip çıkmıştır. Yine folklor araştırmalarıyla ilgilenmeleri için enstitüler açmıştır.
Her bireyin, bağlı olduğu kültürel değerleri bilerek onlara sahip çıkması, gelecek nesillere, aktarması görevidir. Bunu başaran milletler uzun süre var olacak, yok olmayacaktır.
Cümleleri okuyarak doğru olanların başındaki kutuya “D”, yanlış olanların başındaki kutuya “Y” harfi yazalım.
4. Türk yemeklerinin eşsiz lezzetlerinden biri de pizzadır.
2. Kültürel ögeler nesilden nesile hiç değişmeden gelmiştir.
3. Cirit oyunu atın üzerinde değneklerle oynanan bir denge oyunudur.
1. Bayramda büyüklerimizi ziyarete gider, ellerinden öperiz.
6. Geçmişte oynanan oyunlardan hiçbiri günümüze ulaşmamıştır.
7. Atatürk Türk kültürünü geliştirmek için Kıyafet Devrimi yapmıştır.
8. Türküler, destanlar dilden dile aktarılarak günümüze kadar ulaşmıştır.
11. Bayramlarımız hem dini, hem milli kültürümüzün bir parçasıdır.
13. Düğünde gelin ve damada takı takmak âdettir.
5. Asker uğurlaması yapılırken davul - zurna eşliğinde halay çekilir, askere giden delikanlıya kına yakılır.
9. Ağır ateşte pişirilerek küçük fincanlarda bir bardak su ile misafirlere ikram edilen nescafe Türk kültürünü yansıtır.
10. Horon, Karadeniz Bölgesi insanının kemençe eşliğinde oynadığı halk oyunudur.
12. Çayda çıra oyuncuların ellerinde mumları tutarak oynadıkları bir halk oyunudur.
D
Y
D
Y
D
Y
Y
D
Y
D
D
D
D
12 Bilfen Yayıncılık
Kültür ve Miras
2. Kültürümüze ait olan yiyecek ve içecekleri yemek masasına oklarla taşıyalım.
1. Aşağıda verilen haritaya bölgelere ait oyunların adlarını yazalım.
...............
...............
...............
...............
...............
...............
Etkinlik
HORA VE KARŞILAMA
ZEYBEK
SEYMENLER HALAY
BAR
HORON
134. Sınıf Sosyal Bilgiler
Kültürümüz
Etkinlik
Bulutların içinde anlatılan oyunların adlarını bularak, bulutların yanlarındaki damlacıklara numaralarını yazalım.
At üzerinde iki ayrı takımla oynanır. Oyuncular at üzerinde koşturup birbirine
değnek isabet ettirmeye çalışırlar.
Kalın, uzun sopa ile çelik adını verdikleri ince, kısa sopaya vurarak
oynanılan oyundur.
Tüm dünyaya atalarımızın tanıttığı oyun eskiden savaşlarda kullanılırmış.
Vücutlarına yağ sürerek birbirlerinin sırtını yere getirmeye çalışırlar. Oyuncularına pehlivan denir.
En az beş kişi ile oynanır. Bir ebe seçilir, ebe daire etrafında toplanan çocukların
arkasından dolaşarak elindeki mendili gizlice bırakır ve kaçar. Mendili alan kaçanı
yakalamaya çalışır.CİRİT
1
2
3
4
5
YAĞ SATARIM, BAL SATARIM
ÇELİK ÇOMAK
OKÇULUK
YAĞLI GÜREŞ
2
5
4
3
1
154. Sınıf Sosyal Bilgiler
Geleneksel Çocuk Oyunlarının Değişimi
Etkinlik
1. Geçmişte oynanan oyunların numarasını kırmızı kutuya, şimdi oynanan oyunlarınkini mavi kutuya, hem geçmişte hem günümüzde oynanan oyunlarınkini sarı kutuya yazalım.
1. Körebe2. Misket3. PS44. Saklambaç5. Frizbi
6. Güreş7. Basketbol8. Çelik Çomak9. Kuka
10. Birdirbir
11. Seksek12. Kazık13. Tiskelembiç14. Masa tenisi15. Körebe
2. Resimlerde verilen oyunların adlarını yazalım. Dedemiz bu oyunlardan hangisini oynamamış olabilir? İşaretleyelim.
....................................... .......................................
....................................... .......................................
6 - 7 - 8 - 9 -12 - 13
3 - 5 - 14 1 - 2 - 4 - 10 - 11
KÖREBE
PLAYSTATİON
MİSKET
SAKLAMBAÇ
294. Sınıf Sosyal Bilgiler
Savunmadan Taarruza
Aşağıdaki Millî Mücadele kahramanlarını bulundukları bölge ve şehirlerle numaralarını kulla-narak eşleştirelim.
Etkinlik
1. Şahin Bey
2. Kazım Karabekir
3. Ali Saip Bey
4. Sütçü İmam
5. Hasan Tahsin
İzmir
Urfa
Maraş
Doğu Cephesi
Antep
Kazım Karabekir23 Temmuz 1882’de doğmuştur. Milli Mücadele hareketine katılan ilk
komutanlardandır. 1920 yılında Ermeniler tarafından işgal edilen toprakları alarak Gümrü Antlaşması’nı imzaladı. Emrinde bulunan Doğu Cephesi kuv-vetleriyle birlikte, Gürcistan’ın elinde olan Ardahan ve Artvin’i aldı. Erzurum Kongresi’nin toplanmasında büyük katkıları vardır. Bu başarılarının ardın-dan “Şark Fatihi” olarak anılmıştır.
İstiklal Savaşı’nı başlatmak üzere Anadolu’ya gelen Atatürk’e en büyük destek, Kazım Karabekir’den gelmiştir. “Bütün kolordumla emrinizdeyim. Bütün emirleriniz, eskiden olduğu gibi derhal yerine getirilecektir.” diyerek benzeri zor bulunacak bir vatanseverlik örneği sergilemiştir.
5
3
4
2
1
314. Sınıf Sosyal Bilgiler
Savunmadan Taarruza
Etkinlik
Nene HatunErzurum’da doğmuştur. Osmanlı - Rus Savaşları sırasında yaptığı çalışma-
ları ile adını tarihe yazdırmıştır. Ruslara karşı mücadeleye girişmeden önce üç aylık bebeğini emzirmiş ve “Seni bana Allah verdi. Ben de seni Allah’a emanet ediyorum” diyerek oğlunu evde bırakarak savaşa katılmıştır.
2. Haritada işgal edilmiş yerler gösterilmiştir. Bunların hangi devletler tarafından işgal edildiğini yazalım.
Avusturalyalı komutan “Türklerin yaşayan hatıraları” sözü ile neyi kastetmiş olabilir? .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................Vatanımızı savunmada bu hatıraların nasıl bir önemi vardır? .................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................
“Türkler ölmeyi biliyorlar, hem de iyi biliyorlar. Ben de ölmeyi bilen bir milletin yenilme-yeceğini bilecek kadar tecrübeliyim. Burada hiç yoktan ordular kurmak ve bu orduları ölüme sürüklemek mümkün. Fakat, meydana getirdiğim orduları sendeleten bir engel var: Türklerin yaşayan hatıraları.”
Demek ki yalnız Türkleri değil, onların tarihini de yenmek lazımM.Montecucoli ( Avusturalyalı Komutan)
1. Aşağıdaki parçayı okuyarak soruları cevaplayalım.
........................................
........................................
........................................ ........................................
........................................
........................................
İstanbul
KırklareliEdirne
Tekirdağ
Çanakkale Bursa
İzmit Sakarya
Bilecik
Zonguldak
Bolu
KastamonuSinop
Samsun
Çorum Amasya
AnkaraEskişehirKütahya
Afyon
Balıkesir
Manisa
İzmirAydın
Uşak
Denizli
IspartaBurdur
AntalyaMuğla
Konya
Karaman
Mersin Adana
Niğde
Kırşehir
YozgatSivas
Kayseri
Nevşehir
Antakya
Antep Ufa
Maraş
MalatyaElâzığ
Tunceli
Erzincan
BingölMuş
Ağrı
Van
HakkâriŞırnak
Siirt
BitlisBatman
Diyarbakır
Mardin
Tokat
OrduGiresun
Trabzon
Rize
Gümüşhane BayburtErzurum
KarsArdahan
Artvin
Iğdır
Sarıkamış
AkşehirAlaşehir
Ayvalık
Gelibolu
MidyeBatum
Leninakan
Erivan
S U R İ Y E
I R A K
Kıbrıs
İRAN
SOVYETLER BİRLİĞİ
BULGARİSTAN
YUNANİSTAN
K A R A D E N İ Z
A K D E N İ Z
EGE
DENİZİ
Tuz Gölü
Van Gölü
0 100 200 km
İNGİLİZLERİN İŞGAL ETTİĞİ YERLER
FRANSIZLARIN İŞGAL ETTİĞİ YERLER
İNGİLİZLERDEN FRANSIZLARA BIRAKILAN YERLERİTALYANLARIN İŞGAL ETTİĞİ YERLER
YUNANLILARIN İŞGAL ETTİĞİ YERLER
ERMENİLERİN İŞGAL ETTİĞİ YERLER
İTİLAF DEVLETLERİNİN BİRLİKTEİŞGAL ETTİĞİ YERLER
BUGÜNKÜ SINIRLARIMIZ
İTALYANLAR ÖNCE İNGİLİZLER SONRADA FRANSIZLAR
FRANSIZLAR ERMENİLER
YUNANLILAR İNGİLİZLER
Bizim Millî birlik ve beraberlik ruhuyla, parçalanmış bir milleti yeniden ayağa nasıl kaldırdığımızı kazandığımız zaferlerin anılarını anılarını kastediyor. Bağımsızlığa düşkün bir millet olmamızda kastediliyor.
Geçmişi zaferlerle dolu bir milleti olarak, geçmişimizdeki kahramanlıklarımızdan güç alarak bugün de vatanımızı aynı ruhla savunuyoruz.
32 Bilfen Yayıncılık
Kültür ve Miras
.............................. Savaşı
.................... Genelgesi
.............................. Savaşı
.................... Kongresi
.................... Kongresi
İngilizler...................... ......................
.............................. Savaşı
......................
......................
......................
Tekalif-i Milliye Emirleri çıkarıldı.
............................. Taarruz ve.....................................................................
...................... Meydan Savaşı
Lozan Barış Antlaşması
...................... ......................
......................
Fransızlar
l. İnönü Savaşı
İtalyanlar Yunanlılar
Düşmanlarımız yurdumuzu işgal ettiler.
Mustafa Kemal’in ilk askeri başarısını göster-diği savaştır.
Kavram haritasında boş bırakılan yerleri uygun şekilde tamamlayalım.Kurtuluş Savaşı Öncesi Yaşananlar
Kurtuluş Savaşı ve Sonrası
Bugünkü Türkiye - Bulga-ristan sınırı belirlendi.
Milli Mücadele için atılmış ilk önemli adımdır.
Kurtuluş Savaşıbaşlamış oldu.
Batı CephesiDoğu CephesiGüney Cephesi
Mondros AteşkesAntlaşması yapıldı.
Milli egemenliği gerçekleş-tirmek için kararlar alındı.
Mustafa Kemal’in başkanlı-ğını yaptığı temsili bir kurul oluşturulurdu.
.............................. Savaşı
................... Samsun’a çıkışı(...... / ...... / ............)
( )( Ermeniler )( )
(12 - 22 Haziran 1919) (23 Temmuz / 7 Ağustos 1919)
(4 - 11 Eylül 1919)
Antep
Etkinlik
Trablusgarp II. Balkan I. Dünya
AdanaAntalya İzmirKonya
M. Kemal’in19 05 1919
Amasya Erzurum
Sivas
Fransızlar Yunanlılar
II. İnönü
Meydan Savaşı
Sakarya
Büyük Başkomutanlık
MusulUrfaMaraşAntep
334. Sınıf Sosyal Bilgiler
Savunmadan Taarruza
Etkinlik
1. Yukarıda Atatürk’ün gittiği okullar karışık olarak verilmiştir. Bunları sıraya koyarak yeniden yazalım.
2. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun sözcüklerle tamamlayalım.
1. ..........................................................................................2. ..........................................................................................3. ..........................................................................................4. ..........................................................................................5. ..........................................................................................6. ..........................................................................................
1. Çanakkale Savaşı ........................................ Savaşı’nın içinde yer almıştır.
2. İzmir’i .......................................... işgal etmiştir.
3. Milli birlik ve beraberliğin sağlanması için .............................. , .............................. , .............................. illerinde toplantılar yapıldı.
4. Türk vatanına yaşama hakkı tanımayan TBMM’nin kabul etmediği antlaşma .................................................... dır.
5. İsmet Paşa’nın komutanlığını yaptığı, gösterdiği büyük başarıdan dolayı da soyadını aldığı savaşın adı ................................................. dır.
6. Doğu Cephesi’nin komutanı .............................................. dir.
7. Kurtuluş Savaşı Atatürk’ün ......................................... ’a çıkması ile başladı.
8. Cumhuriyetten önce devletimizin adı ........................................................ idi.
9. Mustafa Kemal’e mareşallik rütbesi .............................. Savaşı’ndan sonra TBMM tarafın-dan verildi.
10. Kurtuluş Savaşı sonunda .............................. , .............................. , .............................. cephele-rinde başarılı savunmalar ve savaşlar yapıldı.
Selanik Askeri Rüştiyesi Manastır Askeri İdadisi Mahalle Mektebi
Harp Okulu Harp Akademisi Şemsi Efendi Mektebi
Amasya
Sivas
Sakarya
l. Dünya
Osmanlı Devleti
Samsun
Sevr AntlaşmasıErzurum
Doğu
Güney
Kazım Karabekir
İnönü Savaşları YunanlılarBatı
Mahalle MektebiŞemsi Efendi İlkokuluSelanik Askeri RüştiyesiManastır Askeri İdadisiHarp OkuluHarp Akademisi
I. Dünya
Yunanlılar
Amasya ErzurumSivas
SevrAntlaşması
İnönü Savaşları
Kazım Karabekir
Samsun
Osmanlı Devleti
Sakarya
Doğu Batı Güney
34 Bilfen Yayıncılık
Kültür ve Miras
Etkinlik
1. Kurtuluş Savaşı’nda Batı Cephesi’nde Yunanlılara karşı kazandığımız ilk savaşın komutanıdır.2. Sakarya Savaşı’ndan sonra Mustafa Kemal’e TBMM tarafından verilen rütbe.3. Kurtuluş Savaşı sırasında Antep’te halkı mücadeleye çağırarak bilinçlenmesini sağlayan subay.4. Atatürk’ün Havza’dan sonra yayımladığı genelge.5. Kurtuluş Savaşı sırasında yapılan son savaş.6. Yunanlıların Kütahya ve Eskişehir Savaşları’nda bazı başarılar kazanması üzerine TBMM tara-
fından Mustafa Kemal’e verilen görev.7. Kazım Karabekir Paşa komutasında Doğu Cephesi’nde savaştığımız millet.8. TBMM’nin açıldığı şehir.9. İsmet Paşa’nın işgalci devletlerle görüştüğü İsviçre kenti.
10. Kurtuluş Savaşı’nda halkımızın Fransızlarla ve Ermenilerle mücadele ettiği cephe.11. Mustafa Kemal’in Erzurum Kongresi’nden sonra kongre düzenlendiği il.
8
9
10
3
2
7
1
6
11
4
5
Aşağıdaki ifadeleri karşılayan kelimeleri bulmacada ilgili alana yazalım.
B A ŞAHİ N Ö N Üİ S
İVA
S
M E TNB Ü Y Ü K TEY
K O M U T AMA N K A R ASY
A A R R U ZGE N İ L E RMRENEL O Z A
REŞAL
MN
GENÜG Y
Sİ
N L I K