20110922 gebouwde omgeving regiotour
TRANSCRIPT
Transitie van de gebouwde omgeving:uitdaging van de eeuw
Jan Rotmans, Urgenda Regiotour 22 september 2011
twitter.com/janrotmans
Gebouwde Omgeving
gebouwde omgeving verantwoordelijk voor 40% energiegebruik
50-80% CO2-reductie is noodzakelijk de komende decennia
vereist een transitie van de gebouwde omgeving
Transitiefundamentele verandering van structuur, cultuuren werkwijzen op systeemniveau
structuur: institutionele opbouw, economischestructuur, fysieke structuur
cultuur: gedeelde beelden, waarden,paradigma’s en perspectief
werkwijzen: routines, regels, gedrag
fundamentele omslag in denken, organiseren, handelen
we bouwen wel goed, maar
we bouwen niet de goede dingen
Transitie Bouwsector
Transitie van de bouwsector is noodzakelijk
van naar
aanbod vraag
product dienst
economisch maatschappelijk
20 jaar
DoorontwikkelingsfaseVoorontwikkelingsfase20 jaar
In welke fase van de transitie zit de bouw?
”Wijdverspreide toepassing van
het nieuwe paradigma
Kante
lpunt
Strijd tussen het oude en nieuwe paradigma
Regieraad Bouw
PSIBouw
Tijd
Opbo
uw va
n duu
rzame
same
nlevin
gl
Bouw zit hier
Consolidatie
Waar staat de bouw nu?
bouw is volop aan het vernieuwen
veel innovatie op projectniveau
toch blijft innovatie achter bij andere sectoren
vernieuwing nog te kleinschalig met weinig partijen
3 op 5 bouwbedrijven zullen sneuvelen
bedrijven die met “oude technologie” bezig zijn
en onvoldoende investeren in duurzame innovatie
zullen niet overleven
Transitie is Slagveld
Duurzaamheid komt in het DNA
van de bouw en wordt de motor
Visionaire Opgave Bouw
bouw dienstbaar aan de samenleving
richt zich op ruimtelijke omgeving i.p.v. gebouwde object
eindgebruiker kan zelf product samenstellen
duurzaam in termen van energie- en materiaalgebruik
flexibel, ontwerpend bouwen is standaard
stimuleer innovatieruimte voor koplopers
doorontwikkelen van vernieuwingsbeweging
focus op kansrijke niches klimaatadaptief bouwen (op water)duurzaam bouwen (gebiedsontwikkeling)
bouw iconen: duurzame voetbalstadions, drijvende wijken
verduurzaam gebouwde omgeving (bestaande voorraad)
Transitieagenda voor de Bouw
stimuleer innovatieruimte voor koplopers
doorontwikkelen van vernieuwingsbeweging
focus op kansrijke niches klimaatadaptief bouwen (op water)duurzaam bouwen (gebiedsontwikkeling)
bouw iconen: duurzame voetbalstadions, drijvende wijken
verduurzaam gebouwde omgeving (bestaande voorraad)
Transitieagenda voor de Bouw
Revolutie
andere gebouwenmulti-functioneel, organisch, waarden leverend
andere gebouwde omgevingsynthese mens, gebouw en omgeving
ander bouwprocesvraaggestuurd, dienstbaar aan samenleving
Gebouwde Omgeving in 2036
Dutch Research Institute For Transitions
Dutch Research Institute For Transitions
Floating City
water recreation
ecology:wetlands
technology: floating foundation
energy: decentralheat/cold storage
mobility: floatinghighway, water taxi
living / working units
Doorbraakplan
gebouwde omgeving energieneutraal in 2026
alle bestaande woningen, kantoren, scholen energieneutraal
inspiratie
transitie van kolen naar gas van 1955 tot 1965vrijwel gehele Nederlandse woningvoorraad
werd voorzien van gasaansluiting voor ruimteverwarming en koken
Urgentie
over 20 jaar is elk huis met een gasaansluiting
een groot risico voor een woningcorporatie
Gebouwde omgevingenergieneutraal door:
1. gebouwschil zo energiezuinig mogelijkgoed isoleren en zuinige installaties
2. duurzame energie opwekkenzonne-PV, zonneboilers, wind, omgevingswarmte
3. oppervlakte ontwikkelingenergie, water, fijn stof/NOx
Kosten / Batentotale kosten tot 2020
140 miljard Euro [73 miljard energiebesparing][67 miljard duurzame energie]
totale baten tot 2020
terugverdientijd, vermeden CO2-uitstootwerkgelegenheid (40.-50.000 banen per jaar)waardestijging vastgoed
> 140 miljard
Kosten / Baten
• investering voor woningbezitter: 20.000 Euroterugverdientijd is 10 jaar 6 jaar bij WOZ-waarde korting
• investering voor woningcorporaties: 15.000 Euroterugverdientijd is 12 jaar < 10 jaar bij WOZ- korting
• eigenaars van bedrijfspanden:terugverdientijd is 10 jaar 6 jaar bij 1/3 overheidssteun
• energiebedrijven:terugverdientijd is 10 jaar bij 3000 Euro per MW windenergie
Verduurzaming = Waardencreatie
het verduurzamen van de woningvoorraad is gunstig voor:
- economie [werkgelegenheid]
- bouwsector
- waarde van vastgoed
- milieu
- samenleving
- burgers en woningcorporaties
Dus……
technisch kan het in 15 jaar
financieel is het haalbaar
maatschappelijk is het voordelig
hoe krijgen we het georganiseerd?
Transitie Aanpak
• beginnen met koplopergemeentes
• slimme strategie van verleiding, beloning, verplichting en voorlichting
• bepalende partijen mobiliseren: gemeentes, corporaties, energiebedrijven, investeerders
• drie sporen: energiebesparing, duurzame energie enoppervlakte ontwikkeling
• in elke gemeente coalitie met investeerder
Pilots
met koplopers starten in 10 gemeenten
[corporaties, energiebedrijven, gemeenten, investeerder]
wie meedoet wordt beloond
daarna landelijk opschalen vanaf 2015
Roadshow
tour d’horizon langs 100 woningcorporaties
verduurzaming van woningvoorraad topprioriteit
energiesprong van SEV
Rol van Overheid
faciliteren
1. stel kaders voor duurzame ontwikkeling
2. juridische belemmeringen wegnemen
3. netwerkvorming stimuleren
4. slimme financiële constructies ontwikkelen
Faciliterende Overheid
agenderen
stimuleren
verbinden
schakelen
organisch ontwikkelen
Rol van Bedrijven
- pro-actieve houding in verduurzaming
- ruimte creëren voor duurzame innovatie
- nieuwe business-modellen ontwikkelen
- co-createur met overheid
gebouwde omgeving zal metamorfose ondergaan
bouwtransitie gaat het speelveld onomkeerbaar veranderen
mega-transitieproject: verduurzaming gebouwde omgeving
vraagt andere rol van overheid en bouwbedrijven
Conclusies