20120329 recreatieruimte zuid holland
TRANSCRIPT
Recreatiegebieden 3.0
Jan Rotmans
29 maart, Ridderkerk
Samenleving in Transitie
we leven niet in een tijdperk van verandering
maar in een verandering van tijdperken
Herman Verhagen
crises zijn manifestatie van systeemovergang
25 jaar
DoorontwikkelingsfaseVoorontwikkelingsfase
25 jaar
Transitie naar duurzame samenleving
Nieuw Paradigma
Nieuwe Instituties
Kant
elpu
nt Oud Paradigma
Oude Instituties
Tijd
Opb
ouw
van
duur
zam
e sa
men
levin
g
We zitten hier
Transitie naar Duurzaamheid
zoektocht naar nieuwe waarden
Van Naar
wantrouwen vertrouwenik & zelf wij & samenkorte termijn lange termijnmaximaal optimaalstatus gelukwelvaart welzijnkwantiteit kwaliteit
ethische revolutie
nieuwe waarden, nieuwe moraal en nieuwe omgangsvormen
Cultuur Verandering
oude wereldbeeld nieuwe wereldbeeld
exploitatiemodel co-operatiemodel
economisch rendement maatschap. rendement
lineaire processen kringlopen
waarde ontlenen waarde creëren
zelfredzaam samenredzaam
Structuur Verandering
oude structuur nieuwe structuur
verticaal horizontaal
hiërarchisch netwerken
top-down bottom-up
centraal decentraal
zuilen gemeenschappen
Sturings Verandering
oude sturing nieuwe sturing
mono-actor sturing netwerksturing
controle, beheersing adaptief, anticipatief
zekerheid onzekerheid
simplexiteit complexiteit
regisseren faciliteren
Wat betekent dit voor gebiedsontwikkeling?
Transitie Gebiedsontwikkeling
van naar
aanbodgestuurd vraaggestuurd
vastgoed gebiedswaarden
grondwinstengebiedsrendement
20 jaar
DoorontwikkelingsfaseVoorontwikkelingsfase
20 jaar
Transitie van modernisme naar sustainisme
sustainismeorganisch, dynamisch
cyclisch
gezondheid, vitaliteit
evolutionair mensbeeldKa
ntel
punt
modernismerationaliteit
functiescheiding
superioriteit
rationeel mensbeeld
Tijd
Opb
ouw
van
duur
zam
e sa
men
levin
gl
Gebiedsontwikkeling zit hier
Consolidatie
Gebiedsontwikkeling 3.0
wezenlijk anders bij gebiedsontwikkeling 3.0
inhoud, proces, financiering
Inhoud
zoektocht naar de identiteit van een gebied
van waaruit de kernwaarden van een gebied
elkaar maximaal kunnen versterken zodat een
gebied zich organisch en in balans ontwikkelt
zonder afwenteling
gesloten kringlopen
Proces
selectieve participatie
smal en diep draagvlak i.p.v. breed draagvlak
koplopers uit samenleving i.p.v. belangenbehartigers
geleidelijke draagvlakverbreding
organisch ontwikkelen
Financiering maatschappelijk rendement
partijen binden zich voor langere tijd aan een gebied
rendement strekt zich ook uit over langere periode
rendement uit creatie van gebiedwaarden
naast vastgoed: schone energie, schone lucht, schoon water,
schone mobiliteit, biologisch voedsel, natuur
Financierderszorgverzekeraars
energiebedrijven
woningcorporaties
maatschappelijke instellingen
pensioenfondsen
gebiedsfonds voor grondontwikkeling & vastgoedexploitatie
Nieuwe Verdienmodellen
- ontwikkelen van groene daken en gevels (oppervl.)
- ondergronds ontwikkelen
- handelen in oppervlaktes
- gebiedsgebonden energie
- drijvend, duurzaam ontwikkelen
Wat betekent dit voor recreatiegebieden?
Park van de 21ste eeuw
groot stadspark tussen Hoofddorp en Nieuw-Vennep
voor avontuurlijke en sportieve recreatie
masterplan 2009, uitvoering per ……
recreatieve hart van Haarlemmermeer
gemengd gebruik: natuurbos, agrarisch gebied, recreatie
geen gebruikers, nog geen cultuurhistorische inbedding
Transitie
van park naar belevenisgebied
‘vital food recreation valley’
schaalvergelijking met Central Park, New York
wandelen tussende dieren
ecologischeoevers
volkstuintjes
high-techfietsverbindingen
boomgaard biologische boerenkleine windturbines
appels plukken tijdens het oogstseizoen
Recreatiegebieden in Transitie
van naar
mono-functioneel multi-functioneel
passief actief
recreatie belevenis
Recreatiegebied 3.0
belevenisgebied
actieve beleving
afwisselend
flexibel, adaptief
gemeenschappen
groen en blauw zijn pijlers
Waarden en Diensten
bouwsteen van de groene economie
creëert waarden voor de groene economie
economische diensten:
gezondheid, welbevinden, kwaliteit van leven
luchtkwaliteit, wateropvang, klimaatadaptatie
werkgelegenheid,
Vraaggericht
vraaggerichte recreatie
vraag is divers, flexibel en dynamisch
voorkeuren gebruikers veranderen snel
verschillende typen gebruikers
flexibel gebruik vs diversiteit gebruikers
Diversiteit
rust ruimte
fietsen skaten race-fietsen
wandelen hardlopen nordic-walking
koffie drinken pannekoek eten
overnachten
Anno 2012 in Zuid-Holland
aanbod blijft achter bij vraag
kwalitatief en kwantitatief tekort
recreatie staat onder druk
potentie is er om recreatie te versterken
Streefbeeld 2030 Zuid-Holland
samenhangend, gevarieerd, verbindend, aantrekkelijk
goed bereikbaar via veilige routes
onderling verbonden groengebieden
schoon, veilig en ecologisch veerkrachtig
nieuwe publiekstrekkers in groengebieden
Kanttekening bij Streefbeeld
transformatieve element ontbreekt
meer van hetzelfde, alleen gevarieerder en beter
transformatie naar belevenisgebieden
belevenis, beleving vanuit gebiedseigen identiteit
typen gebruikers nog niet gespecificeerd
Alternatief Streefbeeld
11 belevenisgebieden die zijn verbonden
elk belevenisgebied heeft icoon
recreatie op en om water (groen op het water)
energielandschap, waterlandschap
voor diverseit aan gemeenschappen
Nieuw Verdienmodel
waardering van recreatieve diensten
ecologische diensten: schone lucht, schoon water
250 euro per kg NOx ; 50 euro per m2 voedsel ; 500 euro per m3 water
economische diensten: werkgelegenheid, vestigingsfactor
50.000 euro per fte
sociale diensten: gezondheid, welbevinden, kwaliteit van leven
100.000 euro per DALY
Gebiedsbalans
Kosten
investeringen transformatie
onderhoud, beheer, exploitatie
Baten
monetaire ecologische waarden
monetaire sociale waarden
monetaire economische waarden
Sturing: Organisch Ontwikkelen
ruimte bieden
– mentale ruimte, juridische ruimte, financiële ruimte– belemmeringen wegnemen, netwerken bevorderen
richting geven
– agenderen vanuit ambitieuze vergezichten – heldere kaders voor duurzame recreatie ontwikkeling
Selectief Participatieproces
arena’s met koplopers voor recreatiegebieden
per recreatiegebied 1 arena met 15 koplopers
burgers betrekken via crowdsourcing
geleidelijk aan draagvlakverbreding
Wat betekent dit voor rol van Provincie?
Sturing: organisch ontwikkelen
ruimte bieden
– faciliteren en stimuleren van eigen initiatief– belemmeringen wegnemen, netwerken bevorderen – mentale ruimte, juridische ruimte, financiële ruimte
richting geven
– investeren in en realiseren van collectieve voorzieningen – afstemmen van ontwikkelingen in meer samenhang – herformulering van leidende principes voor gebied
Faciliterende rol Provincie
agenderen
stimuleren
verbinden
schakelen
organisch ontwikkelen
Co-Creatie
ontwikkelen met marktpartijen
innovatieruimte [regelluwe zone]
binnen duurzaamheids kaders
stap voor stap gebied duurzaam ontwikkelen
samenleving is in transitie
recreatiegebieden transformeren in belevenisgebieden
dynamisch, flexibel, iconisch, gemeenschappen
co-creatie met private en maatschappelijke partners
transitie vergt een faciliterende rol van provincie
Conclusies