20130411 theaterkrant.nl review of de laatste dans by tg ilay
TRANSCRIPT
7/30/2019 20130411 Theaterkrant.nl Review of De Laatste Dans by TG Ilay
http://slidepdf.com/reader/full/20130411-theaterkrantnl-review-of-de-laatste-dans-by-tg-ilay 1/3
04-05-13 15:54De laatste dans | Theaterkrant
Pagina 1 van 3http://www.theaterkrant.nl/recensie/de-laatste-dans/
De voorstelling wordt beheerst door een voorwerp, een stil, levenloos ding.
Het moet een choepa ver beelden, een traditioneel joods huwelijksbaldakijn.Maar deze choepa heeft zes poten, niet vier zoals het hoort. Hij re ikt ook tot
in de tribune – de toeschouwers op de eerste rijen zitten er zo’n beetje
onder, ze worden als het ware de tent ingezogen.
Alle toeschouwers zitten sowieso ongemakkelijk dicht op de handeling, ze zijn
bijna geen toeschouwers meer. Vanuit die positie kijken ze naar wat buiten het
theater een privé-aangelegenheid is voor bruidspaar, familieleden en vrienden. Ze
beginnen te kijken met beleefde, afstandelijke belangstelling: goh, leuk, een
joodse bruiloft, hoe zou dat gaan? Maar die houding wordt ze niet lang gegund.
Dit is geen gewone joodse bruiloft – ze moeten meedoen, steeds opnieuw positie
kiezen, en het wordt hen daarbij niet gemakkelijk gemaakt.
De twee ceremoniemeesters zijn naar eigen zeggen ‘kwartjoden’. Ze maken
lompe Hollandse grappen, met vette Hollandse knipogen naar de Israëlische
familieleden van de bruidegom op de eerste rij. Over de besnijdenis bijvoorbeeld.
Wanneer de bruid een Feyenoord-fan blijkt te zijn, heffen ze spontaan het strijdlied
tegen Ajax aan: ‘Hamas, Hamas, alle Joden aan het gas!’ Steeds opnieuw wordthet feest van de trouwerij verstoord door de olifant onder de choepa: Israël, het
land dat alle Joden en niet-Joden dwingt tot onmogelijke stellingnames. ‘Laten we
het niet meer over Israël hebben!’ roept de bruidegom wanhopig uit. Hij wenkt zijn
bruid. ‘Kom, laten we dansen!’ Ze laat zich met moeite overhalen en wendt zich
herhaaldelijk ook weer van hem af. Omdat het nooit over haar gaat, maar alsmaar
over hem. Of is het: over Israël? De bruidegom weet het ook niet meer. ‘Israël!’
roept hij op zeker moment. ‘The last line of defense van de beschaving tegen de
moslimzombies!’ Sarcasme of gemeend? Het publiek worstelt nog met die vraag
als de olifant zich opnieuw manifesteert, voor de zoveelste keer.
De laatste dans is de afsluiting van de zesdelige reeks theatervoorstellingen Het
beloofde feest , waarin theatermaker Ilay den Boer (26) zijn relatie met Israël
onderzoekt, het land waar hij werd geboren en dat hij op zijn derde verruilde voor
Nederland. Noodgedwongen: de eerste intifada was net losgebarsten, en zijn
ouders vonden het niet langer verantwoord te blijven. De kleine Ilay heeft hen dat
lang kwalijk genomen. Vooral zijn moeder, die hem opvoedde – zijn vader ging
spoedig zijn eigen weg. Waarom moest hij weg uit dat land waar altijd de zonscheen en waar sinaasappels aan de bomen groeiden?
Met zulke vragen confronteerde hij zijn moeder in gefilmde gesprekken in Eet
ELDERS TROUW
'Dat Den Boer na de aandrift in
eerdere delen, met Dit is mijn
vader als zinderend hoogtepunt,
ditmaal wat afstand heeft genomen
en niet meer zichzelf speelt - een
uitbundige Tim Murck is Ilay - is
logisch. Het ontneemt dit slot in de
context van de reeks tevens iets
van de ziel.' Hanny Alkema
NRC HANDELSBLAD
'Ilay houdt van Israël, maar haat
het land nog meer. Dat maakt hem
labiel, en het geeft een zekere
spanning aan het stuk, maar Ilay
uit zich vooral emotioneel. Dat
maakt hem bang van zichzelf.
„Zonder jou ben ik een radicale
gek”, zegt hij tegen zijn bruid. En
het klopt. Inzichtelijk worden zijn
bezwaren en kritiek niet.' Ron
Rijghard
VOLKSKRANT
'Intussen roept De laatste dans ookherinneringen op aan lang geleden
toen Toneelgroep Baal hier
Leedvermaak van Judith Herzberg
TONEEL - 11 april 2013 - Frascati - Speellijst
RECENSIES DE LAATSTE DANSTG ILAY
De olifant onder de choepadoor Joost Ramaer gezien 11 april 2013 | Bewerk
De nieuwste vacatures van
Theatervacatures.nl
De Nieuwe Liefde 3 mei
2013
Medewerker Communicatie
[…]
Keizer Karel Podia 3 mei
2013
Hoofd Marketing en
Bespreekbureau […]
Youth for Christ Nederland
3 mei 2013
Regisseur/Schrijver […]
NIEUWS Theater na de Dam zet
traditie voort
Meer cabaret in DeLaMar
Ann Olaerts directeur
Toneelacademie
Nan van Houte secretaris-
generaal IETM
Kleine Komedie lanceert
app
Maas betrekt O.T. Theater
Toneelschuur blijft flink
produceren
Theatermaker mei 2013
Veem Theater drie keer
prijs
Cultuur treft nieuwe
HOME NIEUWS RECENSIES ABONNEREN TM ADVERTEREN COLOFON Zoek!
7/30/2019 20130411 Theaterkrant.nl Review of De Laatste Dans by TG Ilay
http://slidepdf.com/reader/full/20130411-theaterkrantnl-review-of-de-laatste-dans-by-tg-ilay 2/3
04-05-13 15:54De laatste dans | Theaterkrant
Pagina 2 van 3http://www.theaterkrant.nl/recensie/de-laatste-dans/
« Aantekeningen uit het ondergrondse Crashtest Ibsen 1: Nora »
smakelijk! , de eerste van de zes uit 2009, een bar mitswa-maaltijd nagespeeld in
het theater, met de toeschouwers als daadwerkelijk smullende tafelgasten. In de
vier voorstellingen daarna speelde Ilay steeds zichzelf tegenover
achtereenvolgens zijn oma (Janken en schieten, 2009), zijn vader (Dit is mijn
vader , 2010), zijn opa (Zoek het lekker zelf uit! , 2011) en zijn jongere broer (Broer ,
2012).
De laatste dans is de eerste waarin Den Boer zich láát spelen, door Tim Murck.
Dat had hij nodig, legde hij deze week uit aan NRC Handelsblad -critica Herien
Wensink. ‘De afgelopen vijf jaar waren heftig. Binnen het theaterwereldje ging ik
van volstrekte nobody opeens naar de grote belofte.’ De olifant in zijn zes
voorstellingen werd een obsessie. Het dieptepunt kwam toen hij Dit is mijn vader
speelde in Straatsburg, terwijl in die stad net een grote anti-Israël-demonstratie
werd gehouden. ‘Toen kroop de angst onder mijn huid.’
Den Boer zocht steun bij een paar van zijn beste vrienden: Tim Murck en Jack
Vecht, wiens personage in De laatste dans de echte Den Boer in een speech
genadeloos fileert als iemand die zichzelf teveel centraal stelt in de wereld. ‘Ilay,
jouw karakter is in één woord samen te vatten: Ik!’ Spaar me niet, was Den Boers
opdracht aan Vecht. Daardoor, vindt hij zelf, is De laatste dans ‘de meest
waarachtige en meest persoonlijke’ voorstelling geworden in de reeks Het
beloofde feest . Misschien – net als zichzelf laat hij bruid Bien, zijn echte vriendin,
acteren, door Sofie Joan Wouters. Een moeilijke rol, want ‘Bien’ heeft nauwelijks
tekst – ze verkeert tenslotte consequent in de slagschaduw van ‘Ilay’ en zijn
olifant. En wanneer ze wat zegt, horen we haar vette accent: Wouters is Vlaams.
Hoezo dan Feyenoord-fan? Wouters’ rol is te weinig uitgewerkt – een ongewilde
bevestiging van Vechts vernietigende toespraak. Buiten schuld van de actrice
verwart hij het publiek over haar personage, en dat leidt af van Den Boers
spiegelspel met zijn eigen emoties en die van zijn toeschouwers.
Maar het slot van De laatste dans is ijzersterk. Het publiek wordt samengedrongen
onder de choepa. De zijdoeken vallen naar beneden en lampen beschijnen het
dak: plotseling worden we omringd door wilde geschilderde taferelen die de
realiteit van Israël combineren met het ‘beloofde feest’ dat nooit kwam.
Gevechten, schreeuwende mensen, kogels en kreten. ‘Zet er een hek omheen en
het wordt een kamp!’ schreeuwt de bruidegom. ‘Gooi er een bom op en het feest
is voorbij!’ Nog even zien we een nieuw filminterview met de echte moeder van de
echte Ilay, die hem rustig, ouderlijk-vermanend toespreekt over ‘je eigen
onvermogen om met het onderwerp om te gaan’. Dan valt het doek. Na het
applaus begint Ilay te spelen met zijn band – het feest van de berusting kan
beginnen.
Foto: Jochem Jurgens
©Theaterkrant 2013
Dit bericht was geplaatst inToneel and tagged choepa, De laatste dans, Het
Beloofde Feest , Ilay den Boer , Israël , Joodse bruiloft , Theater Frascati . Bookmark
the permalink . Plaats een reactie of laat een trackback achter:Trackback URL.
Bewerk
2 Reacties
speelde. Ook over een Joodse
bruiloft, met een familie die nog
helemaal vastgeklonken zat aan de
oorlog, de vernietiging, de
verwerking en de schuldvraag
(waarom heb ik dit wel overleefd en
de anderen niet?). Dat Den Boer
de tragiek van die verscheurdheid
doorzet naar een nieuwe generatie
is bijzonder.' Hein Janssen
Cecile Brommer Geplaatst op 12 april 2013 om 10:51 | Permalink |
Bewerk
Wat een prachtige analyse, dank!
Maud Bredius
Geplaatst op 12 april 2013 om 13:34 | Permalink |
Bewerk
Ik vind dit een slechte recensie.
Deze recensent vertaalt zijn eigen indrukken naar die van het publiek.
“Beleefde, afstandelijke belangstelling”? Hoezo? Waar maakt u dat uit op,
behalve uit uw eigen gedachten? “Het publiek worstelt met die vraag “(over de
olifant metafoor ). Misschien worstelt u ermee?
Dat de voorstelling persoonlijk is, heerlijk! Waren er maar meer zulke
voorstellingen. Dat uw recensie persoonlijk is, verkapt onder de noemer ‘het
RECENSIES
bezuiniging
The International Criminal
Court
Solo’s@thesea
Une flûte enchantée
Krisztina’s Keuze
Grafted
Theatre of Changzhou
Toeters en taart
Mr Finney
Het verdwenen Veen
Jagtlust Smagtlust
7/30/2019 20130411 Theaterkrant.nl Review of De Laatste Dans by TG Ilay
http://slidepdf.com/reader/full/20130411-theaterkrantnl-review-of-de-laatste-dans-by-tg-ilay 3/3
04-05-13 15:54De laatste dans | Theaterkrant
Pagina 3 van 3http://www.theaterkrant.nl/recensie/de-laatste-dans/
HOME NIEUWS RECENSIES ABONNEREN ADVERTEREN COLOFON@2012 THEATERKRANT, EEN UITGAVE VAN THEATERMAKER // TECHNIEK ARJENKP.NL // ONTWERP KOCHXBOS STUDIO NL HOSTING: NEDERHOST
publiek’ vind ik vreemd. Zeg dan ‘ik’, zoals Vincent Kouters doet of Loek
Zonneveld. Dat is wat moediger.
Plaats een reactie
Ingelogd als Joost Ramaer . Uitloggen?
Reactie
Plaats Reactie