รายงานวจย

เรอง

ผลของโปรแกรมการออกก าลงกายแบบแอโรบคตอสมรรถภาพทางกายผสงอาย

The effect of aerobic exercise for physical fitness in the elderly

ปทมา เซงอาศย

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม พ.ศ. 2561

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

บทคดยอ

การวจยเชงทดลองครงนมจดมงหมายเพอเปรยบเทยบสมรรถภาพทางกายของผสงอายกอนและหลงไดรบโปรแกรมการออกก าลงกายแบบแอโรบค กลมตวอยางจ านวน 40 คน คอ ผทมอาย 60-70 ป ไมปวยเปนโรคกลามเนอหวใจขาดเลอด อายเฉลย 63.43 ป โดยเขารวมโปรแกรมการออกก าลงกายแบบแอโรบคส าหรบผสงอายแบบทมแรงกระแทกต า (Low Impact) แบงเปน 3 ขน คอ การอบอนรางกาย จ านวน 8-10 ทา ใชเวลา 5-10 นาท การออกก าลงกายดวยการเตนแอโรบค เนนการเคลอนทซาย-ขวา หนา-หลง หลกเลยงการหมน การกระโดด ใชเวลา 30 นาท การผอนคลายรางกาย จ านวน 8 - 10 ทา ใชเวลา 5 - 10 นาท ออกก าลงกายเปนระยะเวลา 8 สปดาห สปดาหละ 3 ครง ครงละ 1 ชวโมง จากนน วดสมรรถภาพทางกายดวยแบบทดสอบสมรรถภาพทางกายอยางงายของการกฬาแหงประเทศไทย ผลการทดลองพบวา ดชนความหนาของรางกายของกลมตวอยางกอนและหลงเขารวมโปรมแกรม ไมแตกตางกน (t=-.030,p=.977) สดสวนรอบเอวตอรอบสะโพกกอนและหลงเขารวมโปรมแกรม ไมแตกตางกน (t=.025,p=.980) ความออนตวของไหล (R) กอนและหลงเขารวมโปรมแกรม ไมแตกตางกน (t=-.452,p=.654) ความออนตวของไหล (L) กอนและหลงเขารวมโปรแกรม ไมแตกตางกน (t=-.169,p=.867) ความออนตวของหลงกอนและหลงเขารวมโปรมแกรม ไมแตกตางกน (t=.404,p=.688) ความแขงแรงของกลามเนอขาหลงเขารวมโปรมแกรม แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตท .05 (p=.001) ความอดทนของระบบไหลเวยนโลหตกอนและหลงเขารวมโปรแกรมสงกวากอนเขารวมโปรแกรม แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตท .05 (p = .046)

จากการศกษาครงนเสนอแนะใหมการออกก าลงกายทเพมความแขงแรงของกลามเนอสวนบน บา คอ ไหล และเพมมมการเคลอนไหวของแขน เพอสงเสรมใหผสงอายออกก าลงกายทกสดสวน เพมความแขงแรง ความอดทนของกลามเนอ ความอดทนของระบบหายใจไหลเวยนเลอด การทรงตวและเพมความยดหยนของขอตอ อนจะสงเสรมใหท ากจกรรมการเคลอนไหวในชวตประจ าวนไดอยางมประสทธภาพ

ค าส าคญ: สมรรถภาพทางกาย, ผสงอาย, ออกก าลงกาย, แอโรบค

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

ABSTRACT

This quasi experimental research aimed to compare the physical fitness of the elderly before and after receiving an aerobic exercise program. The sample group of 40 people, who are 60-70 years old, do not suffer from myocardial infarction disease. Average age 63.43 years, by participating in an aerobic exercise program for older people with low impact divided into 3 steps: 1) warming the body in 8-10 positions, spending 5-10 minutes, 2) Aerobic exercise focusing on the left-right movement and front-back by avoid rotation and jump takes 30 minutes. 3) Relaxing the body in the amount of 8-10 take 5 - 10 minutes. An aerobic exercise program for 8 weeks, 3 times a week, 1 hour at a time. Then, physical fitness was measured with a simple physical fitness test of the Sports Authority of Thailand. The results showed that body thickness index of samples before and after joining the program not different (t = -. 030, p = .977). The proportion of waist circumference per hip before and after joining the program not different (t = .025, p = .980). The weakness of the right side of shoulder before and after joining the program not different (t = -. 452, p = .654). The weakness of the left side of shoulder before and after joining the program not different (t = -. 169, p = .867). The weakness of the back before and after joining the program not different (t = .404, p = .688) but Leg muscle strength before and after joining the program differences in statistical significance at .05 (p = .001). The endurance of the circulatory system before and after joining the program was higher than before joining the program different with statistical significance at .05 (p = .046). Based on this study, it is suggested to have exercises that increase the strength of the upper body muscles including shoulders and neck, and increase the angle of movement of the arms. To encourage the elderly to exercise every part of body for increase strength muscle, endurance of the blood circulatory system. Balance and flexibility of joints which will encourage effective movement activities in daily life of the elderly.

Keywords: Physical fitness, Elderly, Aerobic exercise program.

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

กตตกรรมประกาศ

งานวจยฉบบนส าเรจลลวงไปไดดวยดเนองเพราะผวจยไดรบความชวยเหลอ และไดรบการ สนบสนนจากหนวยงาน / บคคลทเกยวของดงน มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม ใหการสนบสนนทนส าหรบการวจย ผสงอายในเขตพนทต าบลมหาพราหมณ ทใหความรวมมอในการเกบขอมลเปนอยางด เพอน าปญหาไปหาแนวทางในการดแลสขภาพผสงอายตอไป ผวจยขอขอบคณเปนอยางสงไว ณ โอกาสน

ปทมา เซงอาศย

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

สารบญ

บทท ................................................................................................................................... หนา

1 บทน า .................................................................................................................................. 1 ภมหลง ............................................................................................................................. 1 ความมงหมายของการวจย ............................................................................................... 2 ความส าคญของการวจย ................................................................................................... 2 ขอบเขตของการวจย ........................................................................................................ 2 ประชากรทใชในการวจย ........................................................................................... 2 กลมตวอยางทใชในการวจย ....................................................................................... 2 ตวแปรทศกษา ........................................................................................................... 2 นยามศพทเฉพาะ ....................................................................................................... 3 กรอบแนวคดในการวจย ................................................................................................... 3

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ ......................................................................................... 4

ผสงอาย ............................................................................................................................ 4 ทฤษฏการสงอาย .............................................................................................................. 5 การเปลยนแปลงในวยสงอาย ........................................................................................... 12 สรรวทยาในผสงอายกบการออกก าลงกาย........................................................................ 15 การออกก าลงกาย ............................................................................................................ 18 ประเภทของการออกก าลงกาย ......................................................................................... 19 สมรรถภาพทางกาย .......................................................................................................... 22

งานวจยทเกยวของ……………………………………………………………........................................... 23 งานวจยในตางประเทศ .............................................................................................. 23 งานวจยในประเทศ .................................................................................................... 24

3 วธด าเนนการวจย ............................................................................................................... 27

การก าหนดประชากรและเลอกกลมตวอยาง ..................................................................... 27 เครองมอทใชในการวจย ................................................................................................... 27 การเกบรวบรวมขอมล ...................................................................................................... 28 การวเคราะหขอมล ........................................................................................................... 28

4 ผลการวเคราะหขอมล ........................................................................................................ 29 สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล ................................................................................ 29 การเสนอผลการวเคราะหขอมล…………………………………………………….. ........................... 29 ผลการวเคราะหขอมล ...................................................................................................... 30

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

สารบญ (ตอ) บทท หนา

5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ ............................................................................... 32

สงเขปความมงหมาย และวธด าเนนการวจย ..................................................................... 32 สรปผลการวจย..................................................................... ............................ ................. 33 อภปรายผล ...................................................................................................................... 34 ขอเสนอแนะทไดจากการวจย........................................................ .................. .................. 33 ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป ..................................................................................... 34

บรรณานกรม.. ................................................................................................................................ .. 35 ภาคผนวก .. .................................................................................................................................. .. 38

ประวตยอผวจย ................................................................................................................................ 45

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

บญชตาราง

ตาราง ...................................................................................................................................... หนา 1 แสดงคาต าสด คาสงสด คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของ สวนสง น าหนกและ

อายของผสงอาย…………………………………………………………………

30 2 แสดงผลวเคราะหสมรรถภาพทางกายของกลมตวอยางระหวางกอนและหลงไดรบ

โปรแกรม ดชนความหนาของรางกาย สดสวนรอบเอวตอรอบสะโพก ความออนตวของไหล ความออนตวของหลง ความแขงแรงของกลามเนอขา……………………………………………

30

3 แสดงผลการเปรยบเทยบคามธยฐาน ของคะแนนความอดทนของระบบไหลเวยนโลหต ระหวางกอนและหลงเขารวมโปรแกรม .............................................................................

31

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

1

บทท 1 บทน ำ

ภมหลง ในชวงเวลา 10 ปทผานมาพบจ านวนประชากรผสงอายเพมจ านวนขนอยางรวดเรว เนองจาก

ความกาวหนาทางการแพทยและการสาธารณสข (United Nations Population Funds, 2012: 3-4) ส าหรบขอมลประชากรผสงอายในประเทศไทย ปพ.ศ. 2553 พบวา ผสงอายทมอายตงแต 60 ปขนไปมจ านวน 8.4 ลานคน และคาดการณวา ในป พ.ศ.2563 และ พ.ศ.2573 จะเพมขนเปน 12.2 ลานคน และ 17.7 ลานคนตามล าดบ (มลนธสถาบนวจยและพฒนาผสงอาย, 2555: 12-14) และเมอเปรยบเทยบกบประชากร วยเดก (อาย 0-14ป) และวยแรงงาน (อาย 15-59 ป) พบ วาประชากรผสงอายมแนวโนมเพมขน อนเนองมาจากอตราการเกดของทารกและการเสยชวตของผสงอายลดลงอยางตอเนองและรวดเรว (ส านกงานสถตแหงชาต, 2554: 7 และจากการส ารวจของส านกงานสถตแหงชาต (2556: 3) ในป พ.ศ. 2555 ทผานมาพบวาจ านวนผสงอายเพมขนเปน รอยละ 12.7 ของจ านวนประชากรทงประเทศ จงท าใหประเทศไทยไดกลายเปนสงคมผสงอาย ตามค านยามของ องคการสหประชาชาต จากแนวคดและทฤษฎทเกยวของกบผสงอายพบวาเมอผสงอายมอายเพมมากขน รางกายจะเสอมถอยและออนแอลง จตใจมการแปรปรวน (นภาภรณ และธรวลย, 2552: 10-11 และ ประนอม, 2554: 11-24) ในดานสถานการณสขภาพของผสงอาย พบวาผสงอายไทยเปนโรคเรอรงเพมมากขน เชน โรคเบาหวาน ความดนโลหต ไตวาย โรคดงกลาวสามารถน าไปสภาวะทพพลภาพและการเสยชวตของผสงอาย ซงเปนภาวะทบนทอนสขภาพ (มลนธสถาบนวจยและพฒนาผสงอาย, 2554: 25) สงทผสงอายตองการมากทสดในชวงบนปลายชวต คอ ความสข อนเกดจากการมคณภาพชวตทด 3 องคประกอบดวยกน ไดแก การมสขภาพทด ทงรางกาย จตใจ และสงคม (ลดดา, 2555: 14-15) โดยการมสขภาพทดยอมเกดจากการทบคคลท ากจกรรมทเปนประโยชนและสงเสรมสขภาพของตนเอง (Pender, 1996: 98) และนอกจากการทผสงอายดแลสขภาพของตนเองแลว ยงสามารถรบการดแลจากบคคลอนไดดวย หรอทเรยกวาการสนบสนนทางสงคม โดยกจกรรมทกระท าตอผสงอายเนนกจกรรมทกอใหเกดประโยชนตอภาวะสขภาพสงผลใหสขภาพและความเปนอยของผสงอายดขน (Cohen and Syme, 1985: 3-4) การสนบสนนทางสงคมเพอรองรบสงคมผสงอาย โดยสงเสรมใหผสงอายมสขภาพทดตามวย ชะลอความเสอมอนเปนสงบงบอกถงคณภาพชวตของผสงอาย แนวทางการดแลสขภาพควรมงไปทการปองกน มากกวาการรกษาโดยการรบประทานอาหารทมประโยชน หลกเลยงการสบบหรและดมสรา ออกก าลงกายอยางสม าเสมอ ตรวจสขภาพประจ าปเหลานจะท าใหเปนวยสงอายทมคณภาพ โดยเฉพาะการออกก าลงกายเปนสงจ าเปนอกสงหนงทจะท าใหผสงอายสามารถมสขภาพทด ลดการพงพงผอน รางกายแขงแรง มภมคมกนไมเจบปวยงาย

ผสงอายสามารถออกก าลงกายไดเชนเดยวกบวยอน แตควรค านงถงความสามารถในการท าหนาทของรางกายทมนอยกวา ผสงอายสามารถออกก าลงกายได 3 ประเภท คอ การออกก าลงกายเพอ

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

2

เพมความทนทานของหวใจและหลอดเลอด การออกก าลงกายทมแรงตาน และการออกก าลงกายเพอเพมความยดหยน โดยการออกก าลงกายเพอสขภาพทเหมาะสมส าหรบผสงอายควรเปนการออกก าลงกายเพอเพมความทนทานของหวใจและหลอดเลอด การออก าลงกายแบบแอโรบคเปนการออกก าลงกายเพอสขภาพทเหมาะสมส าหรบผสงอาย เปนการออกก าลงกายทมการท างานรวมกนของระบบไหลเวยนเลอดและระบบหายใจ ท าใหความสามารถในการใชออกซเจนของรางกายเพมมากขน (พมผกา, 2555) เนองจากการออกก าลงกายอยางปลอดภยขนอยกบหลายปจจยหลายประการและหลายเงอนไข ดงนนในงานวจยนจงมงทจะศกษา การพฒนารปแบบการออกก าลงกายในผสงอาย เพอน าไปใชประโยชนในการดแลสขภาพผสงอายใหมสขภาพทด ออกก าลงกายไดอยางถกตองและปลอดภย เพอเปนแนวทางในการพฒนาสรางเสรมกลามเนอซงจะสงผลดตอสมรรถภาพทางกาย และการสงเสรมใหผสงอายตระหนกถงความส าคญของการดแลสขภาพของตนเอง ซงถอเปนยาอายวฒนะทท าใหสขภาพสมบรณในทางตรงและเปนผลใหอายยนยาวในทางออม

ควำมมงหมำยของกำรวจย 1. เพอเปรยบเทยบสมรรถภาพทางกายของผสงอายกอนและหลงไดรบโปรแกรมการออกก าลง

กายแบบแอโรบค 2. เพอน าขอมลไปหาแนวทางในการสงเสรมการดแลสขภาพของผสงอาย ควำมส ำคญของกำรวจย ผลจากการศกษาท าใหทราบถงระดบสมรรถภาพทางกายของผสงอาย และเพอเปนแนวทางในการน าขอมลระดบสมรรถภาพของผสงอาย ไปใชในการพฒนาเสรมสรางกลามเนอใหมประสทธภาพอนจะสงผลตอสมรรถภาพทางกายตวผสงอาย และความเปนอยของชมชนตอไป ขอบเขตของกำรวจย ประชำกรทใชในกำรวจย ประชากรทใชในการวจยครงน คอ ผสงอายในเขตพนทต าบลมหาพราหมณ อ าเภอบางบาล จ านวน 605 คน

กลมตวอยำงทใชในกำรวจย กลมตวอยางทใชวจยในครงน คอ ผทมอาย 60-70 ป ในเขตพนทต าบลมหาพราหมณ อ าเภอบางบาล ไมปวยเปนโรคกลามเนอหวใจขาดเลอด และสมครใจเขารวมโครงการ ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากคาอทธพล .80 ไดกลมตวอยางอยางนอยกลมละ 33 คน ในการศกษาครงนใชกลมตวอยาง 40 คน

ตวแปรทศกษำ ตวแปรอสระ คอ โปรแกรมการออกก าลงกายแบบแอโรบคส าหรบผสงอาย ตวแปรตาม คอ ระดบสมรรถภาพทางกายของผสงอาย

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

3

นยำมศพทเฉพำะ

1. ผสงอำย หมายถง ประชาชนผมอาย 60 ปขนไป 2. กำรออกก ำลงกำย คอ การท างานของกลามเนอลายหรอกลามเนอโครงราง รวมถงระบบอวยวะตางๆ ของรางกายท าใหรางกายเกดการเคลอนไหว เพอใหเกดพฒนาการดานสมรรถภาพทางกายและจตใจ 3. สมรรถภำพทำงกำย (Physical Fitness) หมายถง ความสามารถของบคคลในการปฏบตงานประจ าวนไดอยางมประสทธภาพโดยไมเกดความออนลา และยงมพลงกายเหลอพอส าหรบใชในการปฏบตกจกรรมเพอความสนกสนานในยามวาง และใชปองกนการบาดเจบตางๆ ทอาจเกดขนในสถานการณทมไดคาดคด 4. เขตพนทต ำบลมหำพรำหมณ หมายถง เปนต าบลหนงของอ าเภอบางบาล จงหวดพระนครศรอยธยา ทแบงเขตการปกครองยอยเปน 5 หมบาน กรอบแนวในคดกำรวจย

โปรแกรมกำรออกก ำลงกำย แบบแอโรบคส ำหรบผสงอำย

สมรรถภำพทำงกำยกอนไดรบโปรแกรมฯ

1. ดชนความหนาของรางกาย 2. สดสวนรอบเอวตอรอบสะโพก 3. ความออนตวของไหล 4. ความออนตวของหลง 5. ความแขงแรงของกลามเนอขา 6. ความอดทนของระบบไหลเวยนโลหต

สมรรถภำพทำงกำยหลงไดรบ โปรแกรมฯ

1. ดชนความหนาของรางกาย 2. สดสวนรอบเอวตอรอบสะโพก 3. ความออนตวของไหล 4. ความออนตวของหลง 5. ความแขงแรงของกลามเนอขา 6. ความอดทนของระบบไหลเวยนโลหต

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

4

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดน าเสนอตามหวขอ ตอไปน

1. ผสงอาย 2. ทฤษฎการสงอาย 3. การเปลยนแปลงในวยสงอาย 4. สรรวทยาในผสงอายกบการออกกาลงกาย

5. การออกก าลงกาย 6. ประเภทของการออกก าลงกาย 7. สมรรถภาพทางกาย 8. งานวจยทเกยวของ 8.1 งานวจยในตางประเทศ 8.2 งานวจยในประเทศไทย

1. ผสงอาย ความหมายของผสงอาย ค าวา “ผสงอาย” (Elderly) ไดมการบญญตขนครงแรกในประเทศไทยโดย พล.ต.ต.อรรถสทธ สทธสนทร ในการประชมระหวางแพทยอาวโสและผสงอายจากวงการตางๆ เมอวนท 1 ธนวาคม พ.ศ. 2505 (สรกล, 2541: 5) และค าวา ผสงอายหมายถง ผสงอายจากอายจรงทปรากฏคอ นบอาย 60 ป ขนไปเปนเกณฑและเปนวยผสงอายสอดคลองกบผสงอายตามค าจ ากดความของมตสมชชาโลกองคการสหประชาชาต ซงมสมาชกจากประเทศตางๆ โดยประชมทนครเวยนนา ประเทศออสเตรย เมอ พ.ศ. 2525 ใหความหมาย ผสงอายวาหมายถงบคคลทมอาย 60 ปขนไป และใชเปนมาตรฐานเดยวกนทวโลก ดงนนใครกตามทมอายถง 60 ป กถอวาเปนผสงอาย ซงกระทรวงสาธารณสขไดจ าแนกวยของผสงอายตามระดบอาย ดงน กลมท 1 ผสงอายวยเรมตน (อาย 60-70 ป) ในวยนผสงอายสวนใหญชวยเหลอตวเองไดและเปยมไปดวยประสบการณชวต จงสามารถทจะมสวนรวมในการพฒนาสงคม โดยเฉพาะการดแลผสงอายในวยอนๆ โดยผานโครงสรางกจกรรมของชมรมผสงอาย หรอโครงสรางหลกทางสงคมอนๆ กลมท 2 ผสงอายวยกลาง (อาย 70-80 ป) ผสงอายในวยนกวาครงยงชวยเหลอตวเองได กลมท 3 ผสงอายวยสดทาย (อายมากกวา 80 ปขนไป) ผสงอายวยน จะมความรสกกดดนทางจตใจทตองพงพาอาศยผอน ตองทนตอสภาวะเสอมถอยของสขภาพ ผสงอายในกลมนสวนใหญจะตองไดรบการดแลจากผสงอายในวยอนๆ และบตรหลาน ทส าคญทจะตองไมละเลย คอ การดแลทงกายและจตใจ (อางถงใน มยร, 2558: 10-11)

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

5

สาวตร (2536 อางถงใน วชพลประสทธ กอนแกว,2557) มแนวคดวาควรแบงกลมผสงอายออกเปน 3กลม คอ

1. ผสงอายตอนตน อาย 60-69 ป มสขภาพกายและจตสงคมคอนขางด 2. ผสงอายตอนกลาง อาย 70-79 ป เรมพบความเสอมถอยทางรางกายและจตสงคม 3. ผสงอายตอนปลาย อาย 80 ปขนไป พบวาภาวะเสอมถอยปรากฏชดเจน

โสภาพรรณ (2555) ไดมแนวคดเพมเตมวาการแบงวยผสงอายควรแบงตามการเปลยนแปลง ทางดานรางกายในลกษณะเสอมถอยการเจรญเตบโตของรางกายและความตานทานโรคนอยลง ความสามารถดานการปรบตวและบทบาททางสงคมของแตละบคคลจะมความสามารถทแตกตางกนออกไป รวมทงการใชชวตอยในสงคมแตกตางกนขนอยกบลกษณะปญหาสวนตว ทางดานรางกายความสามารถในการปรบตวของแตละบคคลทไมเหมอนกน ตลอดจนบทบาทและลกษณะนสยทางสงคมของผสงอายทไดอยในสงคมนนเอง

สรป ผสงอาย คอ บคคลทมอายตงแต 60 ปขนไป แบงได 3 กลม คอ กลมท 1 กลมผสงอายตอนตน อาย 60-70 ป มสขภาพกายคอนขางด เปยมไปดวยประสบการณชวต กลมท 2 กลมผสงอายตอนกลาง อาย 70-80 ป เรมพบความเสอมถอยทางรางกายและจตสงคม กลมท 3 กลมผสงอายตอนปลาย อาย 80 ปขนไป พบภาวะเสอมถอยปรากฏชดเจน มความรสกกดดนทางจตใจทตองพงพาอาศยผอน

2. ทฤษฎการสงอาย จากการศกษาศาสตรทางการสงอายท าใหเชอไดวา กระบวนการเปลยนแปลงในรางกายของคนเรามอย 2 ระยะ คอระยะแรกเปนการเปลยนแปลงทเรมตงแตแรกเกดจนถงอาย 40 ป ซงมลกษณะเปนไปในทางเจรญงอกงาม (Growth) เมอพนวยผใหญแลวจะเขาสระยะท 2 (หลงอาย 40 ปขนไป) ซงจะมการเปลยนแปลงในลกษณะทเสอมโทรม และไมปรากฏความเจรญงอกงาม (degenerative change) (ประนอม โอทกานน, 2537: 9 – 18, ศรเรอน แกวกงวาล, 2538: 603 – 608, สมจต หนเจรญกล, 2539: 227) ความพยายามคนหาค าตอบวาท าไมคนถงแกชรายงคงมอยแมวาจะไมมใครเอาชนะความชราไดกตาม ผเชยวชาญในศาสตรทางชวภาพ จตวทยา และสงคมศาสตร ไดพยายามสรปสาเหตของความชราไว 2 ประการ คอ 1) พนธกรรม (Genetic Etiology) และ 2) สงแวดลอม (Environment Etiology) ซงพจารณาจากปจจยภายในและปจจยภายนอกของสงมชวต และพยายามศกษามนษยใหครอบคลมแบบองครวมนนเอง นกทฤษฎทง 3 สาขาตางยอมรบวาความรจากศาสตรสาขาใดสาขาหนงกยงไมสามารถอธบายกระบวนการแกชราไดอยางสมบรณ จงเสนอแนวคดเพอนามาใชอธบายกระบวนการชราของมนษยใหชดเจนทสด ประกอบดวยทฤษฎ 3 กลม ไดแก 1. ทฤษฎทางชววทยา (Biological Theory) 2. ทฤษฎทางจตวทยา (Psychological Theory) 3. ทฤษฎทางสงคมวทยา (Sociological Theory)

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

6

ทฤษฎทางการสงอายดงกลาวขางตนเปนเพยงสมมตฐานเทานน ดงนนการอธบายกระบวนการชราใหชดเจนทสดจงตองใชรวมกนหลาย ๆ ทฤษฎรวมกนอธบาย (Eliopoulos, 1995: 14) ปจจยทชวยสงเสรมใหกระบวนการชราเกดไดเรวขน ไดแก ภาวะโภชนาการทไมเหมาะสม การสมผสแสง Ultraviolet นานๆ มลพษตางๆ ภาวะเครยด และการตอบสนองตอความเครยด โรค และ micro organism ตางๆ ซงไดรวบรวมไวเปนทฤษฎทางการสงอายพอสงเขปดงน 2.1. ทฤษฎทางชววทยา (Biological Theory) อธบายถงการเปลยนแปลงโครงสรางของรางกายมนษย แบงเปน 3 ระดบ ไดแก ทฤษฎดานพนธกรรม ทฤษฎอวยวะ ทฤษฎสรรวทยา 2.1.1 ทฤษฎดานพนธกรรม (Genetic Theory) 1. ทฤษฎววฒนาการ (Evolution theory) หรอ ทฤษฎเซลล (Cell Theory) รวมกนอธบายวาสงมชวตตางกมการเปลยนแปลง และพฒนาการตลอดเวลา 2. ทฤษฎนาฬกาชวต (Biological clock) หรอ ทฤษฎการถกก าหนด (Programming Aging Theory) อธบายวาอายขยของคนถกก าหนดไวแลวโดยรหสทางพนธกรรม (Gene) ถาบรรพบรษมอายยน ลกหลานกมอายยนยาวตามไปดวย ทฤษฎนเชอวานาฬกาชวตจะอยในนวเคลยสและโปรโตปลาสซมของ cell ในรางกาย 3. ทฤษฎการกลายพนธ (Somatic Mutation Theory) เกดจากการไดรบรงส ทละเลก ทละนอยเปนประจา จนเกดการเปลยนแปลง DNA (Deoxyribonucleic Acid) และเกดการผนแปรของเซลลหรออวยวะในระบบตาง ๆ ทาใหเกดการแบงตวผดปกต (Mutation) เกดมโรคภยไขเจบหรอเกดมะเรง 4. ทฤษฎการสะสมความผดพลาดของ Cell (Error Theory) หรอทฤษฎโมเลกล (Molecular Theory) อธบายวา ความแกเกดจากนวเคลยสของ Cell มการถายทอด DNA ทผดปกตไปจากเดม ทาให Cell ใหมทไดแตกตางไปจากเดม และกลายเปนสงแปลกปลอมและรางกายจะสรางอมมนมาตอตาน เปนผลให Cell เสอมสลาย และท าหนาทไมได

2.1.2 ทฤษฎอวยวะ (Organ Theory) ประกอบดวย 1. ทฤษฎความเสอมโทรม (Wear and Tear Theory) ความแกเปนกระบวนการ เกดขนเองเมออวยวะมการใชงานมากยอมเสอมไดงายและเรวขน เมออายมากขน ขอจ ากดของทฤษฎนคออวยวะสวนใดของรางกายทไมคอยไดท างาน จะเสอมสภาพไปกอนในขณะทอวยวะสวนอนๆ ททางานกลบขยายใหญขน อยางไรกด ทฤษฎสนบสนนดวยวา ขณะท cell ถกใชงานจะเกดการผลตสารแลวใช เชน Lipofuscin สะสมไว สารนเอง เปนโปรตนทเหลอใชจากการเผาผลาญอาหาร (lipoprotein) ซงจะมคณสมบตไมละลาย หนาทไมทราบชดเจน ในวยสงอายจะมสารนสะสมมากบรเวณตบ หวใจ รงไข cell ประสาท และเมอมสารนมากถงระดบหนง อวยวะจะไมสามารถท างานได และมการเสอมถอย ทฤษฎการสงอาย 2. ทฤษฎระบบประสาท และตอมไรทอ (Neuroendocrine Theory ) เมอเขาสวยชรา การทางานของระบบประสาทจะลดลง Reflex ตางๆ จะเชองชา ความจาจะเสอมลง ตอมไรทอทางานลดลงเชน Insulin จะผลตนอยลงเกดเปนเบาหวานขนไดในผสงอาย

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

7

3. ทฤษฎภมคมกน (Immunological Theory) เชอวาเมออายมากขน การสรางสารภมคมกน ตามปกตจะลดลง เพราะอวยวะทมสวนชวยสรางภมคมกนตางๆ เชน ในกระดก ตอมไธมส ระบบน าเหลอง ตบ และมามเสอมสภาพ และจะสรางภมคมกนชนดท าลายตนเอง (Autoimmune) มากขน ท าใหรางกายออนแอ เจบปวย ซงโรคทพบไดบอยคอ มะเรง Diabetes Mellitus, atherosclerosis, hypertention,rheumatic heart disease สามารถแสดงเปนแผนภาพไดดงน อายมากขน cell มการเปลยนแปลงจาก cell เดม (ปกต) รางกายรบรวา cell เปนสงแปลกปลอมระบบ Immunochemical memory เสอม รางกายสรางสาร Antibody Autoimmune Disease Cell ตาย 1. T - cell dependent มหนาทลดลงจงท าใหเปนสาเหตใหมการเกดโรคจ าพวก มะเรง และ โรคในระบบออโตอมมน Macrophage มหนาทในการปองกนตนเองตอสกบเชอโรค จานวน Macrophage ไมไดลดลงตามอายทเพมขน 2. B - cell จ านวนยงคงสงอย แตการตอบสนองตอการกระตนของ Antigen จ านวนลดลง ทฤษฎการสงอาย ภาณ อดกลน

2.1.3 ทฤษฎสรรวทยา (Physiological Theory) 1. ทฤษฎความเครยดและการปรบตว (Stress Adaptation Theory) เชอวา ความเครยดทเกดขนในชวตประจ าวน มผลทาให Cell ตาย บคคลเมอเผชญกบความเครยดบอยๆ จะท าใหเขาสวยชราไดเรวขน เมอคนอยในภาวะเครยดรางกายจะตอบสนอง โดยไฮโปทาลามส และพทอตาร ถกกระตนใหหลง Adreno corticotropic Hormone ไปกระตน Adrenal Cortex และ Adrenal Medulla ใหหลงสาร Cortisol Aldosterone และ Epinephrine ซงจะทาใหระดบน าตาลในเลอดสงขน ชวยใหรางกายด ารงชวตอยในภาวะเครยดได แตถารางกายตองเผชญกบภาวะนมากๆ อาจเสอมและท างานผดปกตได 2. ทฤษฎสะสมของเสย (Waste Product Accumulation) เมอสงมชวตอายมาก ขนของเสยจะถกสะสม ท าให cell เสอมและตายเพมขน สารทพบไดแก Lipofuscin ซงเปนสารสด า ไมละลายน าเปนสารประกอบจ าพวก Lipoprotein ดงทกลาวไปแลว 3. ทฤษฎอนมลอสระ (Free Radical Theory) กลาวถงกระบวนการออกซเดชน ของ O2 ทไมสมบรณในกระบวนการเผาผลาญสารจาพวกโปรตน, คารโบไฮเดรทและอนๆ ท าใหเกดอนมลอสระ (Free Radical substance) ซงสามารถท าลายผนง cell โดยโมเลกลของอนมลอสระเมอแตกออกเปนอสระจะจบกบโมเลกลอนๆ ทอยใกลเคยงท าใหโครงสรางและหนาทของ Cell เปลยนไปอนมลอสระเกดไดจากสาเหตอนๆ ไดอก เชน มลภาวะเปนพษ รงส อาหาร บหร และเชอกนวาสารจาพวกวตามน A, C และ E ชวยลดการเกดและการท างานของสาร Free Radical ได 4. ทฤษฎการเชอมไขว (Cross link Theory on cross link of collagen T.) เชอวา เมอชรา สาร Fibrous Protein จะเพมขน และจบตวกนมากขนท าให collagen Fiber หดตวขาดความยดหยนและจบกนไมเปนระเบยบมผลให cell ตาย และเสยหนาทกระบวนการนเกดการเปลยนแปลงขนในระดบ DNA ของ cell โดยสาร cross link ทเกดจากปฏกรยาทางเคมจะท าให DNA มการเปลยนแปลงและเสอม ปจจบนเชอกนวาสารเคมพวก lathyrogens, prednisolone และ penicillamine จะชวยลดปฏกรยาการเกดสาร Cross link ได

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

8

นอกจากทกลาวมายงมความเชอทเกยวกบรงสอลตราไวโอเลตทมผลตอความชรา และการเปลยนแปลงในระดบสรระวทยา ท าใหผวหนงเกดรวรอย (Wrinkling) ทเรยกวา Solar Elastosis ซงเกดจากการแทนทของ collagen ดวย Elastin (ลกษณะเปราะ เหยว แตกเลกนอย) และยงมผลใหเกดมะเรวผวหนงไดดวย อกทฤษฎหนงเชอกนวา ภาวะโภชนาการ การบรโภคอาหารใหไดสดสวนทงปรมาณและคณภาพจะชวยใหชวตยนยาว กลาวโดยสรปทฤษฎกลมนอธบายความสมพนธของปฏกรยาทางเคมในรางกายกบกระบวนการแก ขอคดทไดคอ การลดกระบวนการเผาผลาญอาหารในรางกายโดยจ ากดอาหารจ าพวกโปรตน คารโบไฮเดรท ไขมน และบรโภคอาหารจาพวกผกและผลไม จะชวยใหอายยนยาว

2.2 ทฤษฎทางจตวทยา (Psychological Theory) ทฤษฎทางจตวทยา เชอวา การเปลยนแปลงบคลกภาพ และพฤตกรรมของผสงอายนนเปนการปรบตวเกยวกบความนกคด ความร ความเขาใจ แรงจงใจ การเปลยนแปลงไปของอวยวะรบสมผสทงหลาย ตลอดจนสงคมทผสงอายนน ๆ อาศยอย ไดแก 2.2.1 ทฤษฎบคลกภาพ (Personality Theory) กลาววา ผสงอายจะมความสขหรอ ความทกขนนขนอยกบภมหลงและการพฒนาจตใจของบคคลนน ถาพฒนามาดวยความมนคงอบอนถอยทถอยอาศย เหนใจผอน ท างานรวมกบผอนไดดกมกจะเปนผสงอายทมความสขอยรวมกบบตรหลานไดอยางมความสข แตในทางตรงกนขามถาชวตทผานมาไมสามารถทางานรวมมอกบใครได จตใจคบแคบ ไมรจกชวยเหลอเหนใจ ผอนๆ ผสงอายผนนกจะประสบปญหาในบนปลายของชวต (Erikson, 1963 อางใน เกษม และกลยา ตนตผลาชวะ) 2.2.2 ทฤษฎของอรคสน (Erikson's Epigenetic Theory) หรอทฤษฎ Psychosocial Developmental Stage ของอรคสน อธบายถงการพฒนาของคนซงแบงไดเปน 8 ระยะ ตงแตแรก เกดจนถงวยสงอาย พฒนาการในระยะท 7 เปนชวงของวยกลางคน และระยะท 8 เปนชวงของวยสงอาย ซงระยะท 7 แบงทชวงอายระหวาง 40 - 59 ป เปนชวงวยทมความทะเยอทะยาน มความคดสรางสรรคตาง ๆ ตองการสรางความส าเรจในชวต ถาประสบความส าเรจด จะรสกพอใจในความมนคงภาคภมใจและสบทอดไปยงรนลกหลาน แตถาไมประสบความส าเรจในชวตชวงนกจะกลายเปนคนทมชวตเงองหงอย เบอ ขาดความกระตอรอรน และขนท 8 เปนชวงอายตงแต 60 ปขนไป อรคสนอธบายวาเมอถงขนนแลวบคคลจะตองพฒนาความรสกไดวาตนไดกระท ากจตาง ๆ ทควรท าเสรจสนตามหนาทของตนแลว ยอมรบไดทงความส าเรจสมหวงและผดหวง ท าใจยอมรบทฤษฎการสงอาย ภาณ อดกลน ความรสกของตนเองและผอนอยางทเขามเขาเปน และมความพอใจในชวตของตน ตรงกนขามกบผสงอายทจมอยกบความหลงอาลยอาวรณยอมรบอดตไมได (ปลอยวางไมส าเรจ) กคดแตเพยงวามเวลานอยลงไปทกท ไมสามารถท าอะไรใหม ๆ เพอแกไขอดตทผดพลาดไป กลวความตายทก าลงคบคลานเขามา กลมนจะมความรสกเศราสรอยสนหวงและหลกหนชวต บางรายอาจคดฆาตวตาย ซงความพอดระหวางความมนคงทางใจและความสนหวง ท าใหคนเกดความเฉลยวฉลาด รเทาทนโลกและชวตซงเปนสงพงปรารถนา ทกลาวมาทงหมดพอสรปไดดงค ากลาวทวา " Wisdom is the virtue that develops out of the encounter of integrity and despair on the last stage of life. Wisdom, then, is detached concern with life itself in the face of death itself" (Erikson, 1964: 133 อางถงใน ศรเรอน แกวกงวาล, 2538: 46-47)

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

9

ลกษณะความขดแยงทางจตสงคมทเกดขนในล าดบขนพฒนาการชวตของอรคสน 8 ขนตอนไดแก (Eliopoulos, 1995: 18) 1. ขนความไววางใจแยงกบความสงสยน าใจผอน (Trust and Mistrust) วยทารก - อาย 18 เดอน 2. ขนความเปนตวของตวเองแยงกบความละอายใจและไมแนใจ (Autonomy and Shame and doubt) อายระหวาง 18 เดอน - 3 ป 3. ขนความคดรเรมแยงกบความรสกผด (Initiative and guilt) อายระหวาง 3 - 6 ป 4. ขนเอาการเอางานแยงกบความมปมดอย (Industry and Inferiority) อายระหวาง 6-12 ป 5. ขนการพบอตลกษณะแหงตนเองแยงกบการไมเขาใจตนเอง (Identity and identity diffusion) อายชวง 12 - 20 ป 6. ขนความสนทเสนหารวมมอรวมใจแยงกบความเปลาเปลยว (Intimacy and solidarity and Isolation) อายชวง 20 - 40 ป 7. ขนการบ ารงสงเสรมแยงกบความพะวงหลงเฉพาะตน (Generativity and Self absorption) อายชวง 40 - 50 ป 8. ขนความมนคงทางใจแยงกบความสนหวง (Integrity and despair) อาย 60 ปขน ความขดแยงทางจตสงคมทเกดขนในแตละขนตอนพฒนาการทง 8 ขน ดงกลาวจะท าให มผลตอการพฒนาบคลกภาพทงในทางทพงประสงค และไมพงประสงค ออนแอ และเขมแขง ซงเกดจากความขดแยงทางสงคม และจตใจในแตละชวงวยตามทกลาวเปนตวอยางมาแลวในระยะท 7 และ 8 ขางตน สรปใหเขาใจมากขนดงแผนภาพตอไปน ทฤษฎการสงอาย ภาณ อดกลน (ศรเรอน แกวกงวาล, 2538: 40) 2.2.3 ทฤษฎของเพค (Peck’s Theory) โรเบรต เพค ไดแบงผสงอายเปน 2 กลม คอ ผสงอายวยตน อาย 56 - 75 ป และผสงอายตอนปลาย อาย 75 ปขนไป ซงทง 2 กลมมความแตกตางกนทงทางกายภาพ และทางจตสงคมซงมผลตอการเปลยนแปลงทางดานจตสงคมของผสงอาย 3 ลกษณะคอ (Eliopoulos, 1995: 16) 1. Ego differentiation and work-role preoccupation เปนความรสกเกยวกบงานทท าอย โดยจะรสกวาตนยงมคณคาอยตอเมอบทบาทลดลงหรอเปลยนไปจงพอใจทจะหาสงอนๆ มาท าทดแทน 2. Body transcendence and body preoccupation เปนความรสกทผสงอายยอมรบวาสภาพรางกายของตนถดถอยลงและชวตจะมสขถาสามารถยอมรบและปรบความรสกนได 3. Ego transcendence and Ego preoccupation เปนความรสกทยอมรบกฎเกณฑและการเปลยนแปลงทางธรรมชาต และยอมรบความตายไดโดยไมรสกหวาดวตก นอกจากทฤษฎทางจตสงคมทกลาวมาแลวยงมแนวคดทคลายคลงกนอธบายความหมายของความชรา อกไดแก แนวคดของ Ebersole, และ Butler and Lewis ซงจะไมขอกลาวในทน

ทฤษฎทางจตวทยานไดเชอมโยงทฤษฎทางชววทยาและสงคมวทยาเขามาอธบายวาการเปลยนแปลงบคลกภาพและพฤตกรรมของผสงอายนน เปนการปรบตวและพฒนาการของบคลกภาพ ซงมผลท าใหผสงอายมพฤตกรรมทเปลยนแปลงไป พฤตกรรมทเปลยนไปนนไมสามารถยนยนไดจากทฤษฎใดเพยงทฤษฎเดยว ดงค ากลาวทวา "Data rich Theory poor Lack of agreement"

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

10

(ประนอม โอทกานนท.2537: 16) อยางไรกตามนกจตวทยายอมรบวากระบวนการชรา ทฤษฎการสงอาย ดานจตวทยา สามารถอธบายไดจากลกษณะทางพนธกรรมและสงแวดลอมทมผลตอการเปลยนแปลง พฤตกรรมในแตละวย ซงพจารณาไดจากปจจยภายในและปจจยภายนอกดงน 1. ปจจยภายในตวบคคล ไดแก แรงจงใจ สตปญญา ความจ า การรบร การเรยนร และบคลกภาพ ท าใหพบวาผสงอายจะมการผนแปรไปตามการเปลยนแปลงในระดบตาง ๆ ของ รางกาย ตามทกลาวไปแลวในทฤษฎทางชววทยา มงานวจยยนยนวา ผสงอายมการเรยนรไดเกอบเทากบคนออนวยแตตองอาศยเวลาทนานกวา ปจจยทมผลตอการเรยนรคอ ความเครยด ผลจากประสาทและสรรวทยาทเปลยนแปลง ท าใหเสยความจ า สวนแรงจงใจพบวาผสงอายไมจาเปนตองใชแรงกระตนในการท างานมากกวาบคคลวยอน ๆ 2. ปจจยภายนอก คอ การเปลยนแปลงทางสรระภาพ ไดแก พนธกรรม กบปฏสมพนธท รางกายมตอสงคม ไดแก ขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม โครงสรางสงคม

2.3 ทฤษฎทางสงคมวทยา (Sociological theory) ทฤษฎทางสงคมเปนทฤษฎทกลาวถงแนวโนมบทบาท สมพนธภาพ และการปรบตวในสงคมของผสงอาย ซงพยายามวเคราะหสาเหตทท าใหผสงอายตองมการเปลยนแปลงสถานภาพทางสงคมไป และพยายามทจะชวยใหผสงอายมการด ารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสข มแนวคดทนาสนใจ ไดแก 2.3.1 ทฤษฎกจกรรม ( Activity Theory ) พฒนาขนโดย Robert Havighurst ในป 1960 ไดอธบายถงสถานภาพทางสงคมของผสงอาย ซงเนนความสมพนธในทางบวก ระหวางการปฏบตกจกรรมกบความพงพอใจในชวตของผสงอาย กลาวคอเมอบคคลมอายมากขน สถานภาพ และบทบาททางสงคมจะลดลง แตบคคลยงมความตองการทางสงคมเหมอนบคคลในวยกลางคน ซงทฤษฎนเชอวา ผสงอายมความตองการทจะเขารวมกจกรรม เพอความสขและการมชวตทด เชนเดยวกบวยผใหญ และสามารถเขารวมกจกรรมทตนเองสนใจได ส าหรบค าวากจกรรมตามแนวคดนหมายถง กจกรรมตาง ๆ นอกเหนอจากกจกรรมทบคคลปฏบตตอตนเอง นนคอกจกรรมทบคคลปฏบตตอเพอนฝง ตอสงคม หรอชมชน ซงกจกรรมตาง ๆ ทผสงอายปฏบตจะท าใหรสกวาตนเองยงมคณคา และเปนประโยชนตอสงคม สาระของทฤษฎนอธบายไดโดยสรปวา การมกจกรรมตอสงคมของผสงอายจะมความสมพนธทางบวกกบความพงพอใจในชวตของผสงอาย ดงนนการมกจกรรมทพอเหมาะกบวยของผสงอายจงเปนสงทมคณคาและจ าเปน การจดกจกรรมใหเหมาะสมกบ ผสงอายควรค านงถงปจจยตอไปน สภาพสงคมปจจบนททนสมย และเปลยนแปลงไป (Modernization Perspective) เปนปจจยซงวาดวยบทบาทของคนในสงคมเปลยนแปลงไป อาจท าใหผสงอายกาวตามไปไมทน การเชอมโยงบคคลแตละวยแตละยค (Intergeneration Linkege) เปนปจจยทสนใจเกยวกบการทฤษฎการสงอาย ภาณ อดกลน เปลยนแปลงและประสบการณชวตของคนเมออายมากขน ซงอาจมความแตกตางกนระหวางคนในวยเดยวกนแตคนละยคสมย บทบาทหนาทตามโครงสรางของแตละวยของคน (Structural Functional Theory) ปจจยนกลาวถงการสงอายวาเมอคนเขาสวยชรามากขนบทบาทหนาทของตนเองกจะลดลง 2.3.2 ทฤษฎแยกตนเองหรอทฤษฎการถอยหาง (Disengagement Theory) เปน ทฤษฎทเกดขนครงแรกราวป 1950 กลาวถงผสงอายเกยวกบการถอยหางออกจากสงคม ของ Elaine Cummings and Willam Henry ทพมพเผยแพรเปนครงแรกในหนงสอ Growing old: The Process of Disengagement เมอป 1961 ( Eliopoulos, 1995: 16, Miller, 1995: 32-33 ,Yurick et. al., 1989:

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

11

88-89) มใจความวาผสงอายและสงคมจะลดบทบาทซงกนและกน อยางคอยเปนคอยไปตามความตองการของรางกายและไมอาจหลกเลยงได (Gubrium , 1973 cited in Esberger and Hughes, 1989: 28) เนองจากยอมรบวาตนเองมความสามารถลดลง สขภาพเสอมลงจงถอยหนจากสงคมเพอลดความเครยดและรกษาพลงงาน พอใจกบการไมเกยวของกบสงคมตอไป เพอถอนสภาพและบทบาทของตนใหแกชนรนหลง ซงระยะแรกอาจมความวตกกงวลอยบางในบทบาททเปลยนแปลงไปและคอย ๆ ยอมรบการไมเกยวของกบสงคมตอไปไดในทสด อยางไรกตามทฤษฎนอธบายโดยกลาวดวยวาโดยปกตแลวบคคลจะพยายามผสานอยกบสงคมใหนานเทาทจะท าได เพอเปนการรกษาสมดลทงดานรางกาย จตใจ และอารมณ กอนทบทบาทของตนเองจะแคบลงเมอมอายเพมมากขน โดยสรปกระบวนการถอยหางเปนกระบวนการทมลกษณะเฉพาะดงน 1. เปนกระบวนการพฒนาอยางคอยเปนคอยไป 2. เปนสงทมอาจหลกเลยงได 3. เปนกระบวนการเปลยนแปลงทผสงอายถงพอใจ 4. เปนสากลของทกสงคม 5. เปนสงทเกดขนตามธรรมชาต เพอรกษาสมดลของมนษย ปจจยทมผลตอการถอยหางของผสงอาย ไดแก กระบวนการชราทมความแตกตางกนของแตละบคคล, สภาพสงคมและความเชอมโยงของอายทเพมขน (Eliopoulos, 1995: 16) จะเหนไดวาทฤษฎการถอยหาง และทฤษฎกจกรรมจะมความขดแยงกน ซง Bernice Neugarten และคณะ (Neugarten et. al., 1968 cited in Miller, 1995: 33) ไดศกษาเพอหาขอขดแยงทงสองทฤษฎแลวพบวา การทฤษฎการสงอาย การด าเนนชวตของผสงอายทประสบความส าเรจ มความสข และมกจกรรม รวมกนนนขนอยกบบคลกภาพและแบบแผนชวตของแตละบคคลทผานมา ผทมบทบาทในสงคมชอบเขารวมกจกรรมในสงคม กตองการทจะรวมกจกรรมตอไป สวนผทชอบสนโดษไมเคยมบทบาทใดๆ ในสงคม มากอน กยอมทจะแยกตวเองออกจากสงคมเมออายมากขน และไดเสนอแนวคดใหมเกยวกบทฤษฎความตอเนอง (Continuity Theory) 2.3.3 ทฤษฎความตอเนอง (Continuity Theory) เปนทฤษฎทพฒนาขนโดย Bernice Neugarten และคณะราวป 1960 (Eliopoulos, 1995: 16, Neugarten et. al., 1968 cited in Miller, 1995: 33) เพราะเหตวาทงทฤษฎกจกรรมและทฤษฎการถอยหางไมเพยงพอทจะอธบายถงความเปลยนแปลงทางดานสงคมของผสงอายได นกทฤษฎกลมนเชอใหมวา การด าเนนชวตของผสงอายทประสบความส าเรจนน ขนอยกบบคลกภาพและแบบแผนชวตของแตละชวงวยทผานมาและมปจจยอน ๆ ทเขามารวมอธบายไดแก แรงจงใจ สถานภาพทางสงคม เศรษฐกจและสงคม บคลกภาพ ความยดหยน ซงสงเหลานเปนปจจยความส าเรจและความลมเหลวในชวตบนปลายของผสงอาย (ประนอม โอทกานนท, 2537) 2.3.4 ทฤษฎบทบาท (Role Theory) กลาววา เมอบคคลเขาสวยสงอายจะปรบบทบาทและสภาพตาง ๆ หลายอยางทไมใชบทบาทเดมของตนมากอน เชนการละทงบทบาททางสงคมและความสมพนธซงเปนไปแบบวยผใหญยอมรบบทบาทของสงคมและความสมพนธในแบบผสงอาย และเวนจากความผกพนกบคสมรส เนองจากการตายไปของฝายใดฝายหนงเปนตน ทฤษฎสาเหตของอบตเหตทท าใหเกดการบาดเจบ

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

12

3. การเปลยนแปลงในวยสงอาย จากทฤษฎการสงอายทกลาวขางตน ไดอธบายถงสาเหตทท าใหผสงอายมการเปลยนแปลงดงตอไปน 3.1. การเปลยนแปลงทางรางกาย เปนการเปลยนแปลงในโครงสรางและหนาทของทกระบบ ในรางกายตามธรรมชาต จากวยมใชจากการเปนโรค การเปลยนแปลงทางรางกายของผสงอายนนขนอยกบอทธพลทางดานพนธกรรม โภชนาการ การพกผอน การออกก าลงกาย และสงแวดลอมเปนการการเปลยนแปลงในชวงสดทายของชวตทมลกษณะการพฒนาการไปในทางตรงกนขามกบวยเดก ผสงอายจะมการเปลยนแปลงทางรางกายไปในทางเสอมมากกวาในดานการเสรมสราง การเปลยนแปลงเหลานนไดแก การเปลยนแปลงระบบผวหนง ระบบประสาท ระบบกระดกและกลามเนอ ระบบการไหลเวยนของโลหต ระบบการหายใจและระบบทางเดนอาหาร 3.2. การเปลยนแปลงทางจตใจ มกจะมผลมาจากการเปลยนแปลงทางรางกายและสงคม ดวยเพราะการเปลยนแปลงดงกลาวจะกอใหเกดปญหาสขภาพ ปญหาการออกจากงาน ตองสญเสยอ านาจ บทบาทหนาท ซงอาจจะกอใหเกดความเครยด ถาไมสามารถปรบตวใหอยในสงคมไดเมอมวยสงขน พฤตกรรมของผสงอายจะเปลยนแปลงไป เปนผลมาจากการเปลยนแปลงของระบบประสาทสวนกลาง ท าใหหลงลม สบสนไดงาย ในวยนจะตองพบกบการสญเสยทยงใหญในชวงชวต คอ การขาดคชวต ซงเปนผลทาใหภาวะจตใจของผสงอายไดรบการกระทบกระเทอน การอยโดยขาดคคดจะทาใหจตใจหดห และเพอนฝงวยเดยวกนกมกจะลมหายตายจากไป ทเหลอกขาดการตดตอ เนองจากสขภาพไมอ านวย จงตองอยแบบเหงา ๆ ซงภาระแบบนผสงอายจะทอแท มกมอารมณฉนเฉยว โกรธงาย สนหวง และอาจะเปนเหตใหการทางานของระบบตาง ๆ ออนลาลงอกได 3.3. การเปลยนแปลงทางสงคม จากการเปลยนแปลงทงหลายทเกดขนน ทาใหผสงอายมการเปลยนแปลงอปนสยและอารมณออกมาคลายคลงกน ไดแก 1. สนใจตนเองมากเปนพเศษ 2. แสนงอน ใจนอย ทฐ มความรสกไวตอค าพด และเหตการณตาง ๆ แตแสดงออกโดยการไมพด เงยบเฉย 3. สนใจกบบคคลในทางทจะตองเอาใจตน 4. ร าลกถงเหตการณในอดตและชอบเปรยบเทยบเสมอ 5. มความวตกกงวล ทกขรอน หวงใยบตรหลานและครอบครวมาก 6. กลวถกทอดทง วาเหว จากทฤษฎผสงอายขางตน ทงทฤษฎทางชววทยา จตวทยา และสงคมวทยาไดอธบายถงสาเหตทท าใหเปนผสงอาย ซงสามารถสรปไดวา ผสงอายจะมการเปลยนแปลง 3 ดานดวยกนคอ การเปลยนแปลงทางดานรางกาย การเปลยนแปลงทางจตใจ และการเปลยนแปลงทางสงคม โดยการเปลยนแปลงทางดานรางกายจะมลกษณะไปในทางเสอมมากกวาการเสรมสราง ในขณะทการเปลยนแปลงทางดานจตใจจะเกยวของกบอารมณและการปรบตว และมกจะมผลมาจากการเปลยนแปลงทางดานรางกายและสงคมดวย สวนการเปลยนแปลงทางดานสงคมจะเปนลกษณะทผสงอายไมสามารถแสดงบทบาทตาง ๆ ได มผลท าใหรสกขาดคณคา ขาดความภาคภมใจในตวเอง

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

13

มนษยทกคนยอมมการเปลยนแปลงไปตามวย ในวยสงอาย รางกายจะเกดการเปลยนแปลงไปทางเสอมมากขน การเปลยนแปลงของอวยวะตางๆ ในรางกายแตละคนจะเกดขนไมเทากน ขนอยกบปจจยหลายอยางทส าคญ คอ กรรมพนธ โรคหรอความเจบปวย สงแวดลอมหรอสงทปฏบตอย เชน ดน ฟา อากาศ อาหาร อาชพ ความเครยด การออกก าลงกาย การพกผอน ฯลฯ ซงปจจย 2 ประการหลง ถาหากผสงอายดแลรกษาสขภาพรางกาย และปฏบตตนอยางถกตองแลวกจะสามารถลดปจจยตางๆ เหลาน เพอชวยชะลอความเสอมของรางกายไดการเปลยนแปลงทางดานรางกายในวยสงอาย

3.4 ระบบผวหนง ผวหนงบางลง เซลลผวหนงลดลง ความยดหยนของผวหนงไมด ผวหนงเหยว และมรอยยน ไขมนใตผวหนงลดลงท าใหรางกายทนตอความหนาวเยนไดนอยลง ตอมเหงอเสยหนาทไมสามารถขบเหงอไดจงเกดอาการลมแดดไดงายในเวลาทอากาศรอนจด ตอมไขมนท างานนอยลง ผวหนงแหงและแตกงาย สของผวหนงจางลงเพราะเซลลสรางสท างานลดลง แตมรงควตถสะสมเปนแหงๆ ท าใหเปนจดสน าตาลทวไป ผมและขนทวไปสจางลง หรอเปนสขาวและจ านวนลดลง การรบความรสกตออณหภมการสนสะเทอน และความเจบปวดทผวหนงลดลง เลบแขงและหนาขน สเลบเขมขน 3.5 ระบบประสาทและประสาทสมผส ขนาดของสมองลดลง น าหนกสมองลดลง จ านวนเซลลสมองและเซลลประสาทลดลง ประสทธภาพการท างานของสมองนอยลง ปฏกรยาการตอบสนองตอสงตางๆ ลดลง การเคลอนไหวและความคดเชองชา ท าใหเกดอบตเหตได ความจ าเสอมโดยเฉพาะเรองราวใหมๆ แตสามารถจ าเรองราวเกาไดดความกระตอรอรนนอยลง ความคดอาจสบสนได แบบแผนการนอนเปลยนแปลง เวลานอนนอยลง เวลาตนมากขนการมองเหนไมด รมานตาเลกลงปฏกรยาการตอบสนองของรมานตาตอแสงลดลง หนงตาตกแกวตาเรมขนมว เกดตอกระจก รอบๆ กระจกตาจะมไขมนมาสะสมเหนเปนวงสขาวหรอเทา ลานสายตาแคบ กลามเนอลกตาเสอม ความไวในการมองภาพลดลง สายตายาวขน มองภาพใกลไมชด การมองเหนในทมดหรอเวลากลางคนไมด ตองอาศยแสงชวยจงจะมองเหนไดชดขน ความสามารถในการเทยบสลดลง การผลตน าตาลลดลง ท าใหตาแหงและเกดภาวะระคายเคองตอเยอบตาไดงายการไดยนลดลง หตงมากขน เนองจากมการเสอมของอวยวะในหชนในมากขน แกวหตงมากขนระดบเสยงสงจะเสยการไดยนมากกวาระดบเสยงต า เสยงพดของผสงอายเปลยนไป เพราะมการเสอมของ กลามเนอกลองเสยงและสายเสยงบางลง หลอดเลอดทไปเลยงหชนในเกดภาวะแขงตวมผลท าใหเกดอาการเวยนศรษะ และการเคลอนไหวไมคลองตวการดมกลนไมดเพราะมการเสอมของเยอบโพรงจมก การรบรสของลนเสยไป ตอมรบรสท าหนาทลดลง โดยทวไปการรบรสหวานจะสญเสยกอนรสเปรยวรสขมหรอรสเคม เปนผลใหผสงอายรบประทานอาหารไมอรอยเกดภาวะเบออาหาร 3.6. ระบบกลามเนอและกระดก จ านวนและขนาดเสนใยของกลามเนอลดลง ก าลงการหดตวของกลามเนอลดลง การเคลอนไหวในลกษณะตางๆ ไมคลองตวกระดกมน าหนกลดลง เพราะแคลเซยมสลายออกจากกระดกมากขน ท าใหกระดกเปราะและหกงายความยาวของกระดกสนหลงลดลง หมอนรองกระดกบางลง หลงคอมมากขน ความสงลดลงประมาณ 3-5นว น าไขขอลดลง กระดกออนบรเวณขอเสอมมแคลเซยมเกาะมากขน การเคลอนไหวขอตางๆ ไมสะดวกเกดการตงแขง อกเสบและตดเชอไดงาย ขอทพบเกดความเสอมไดมาก คอ ขอเขาขอสะโพก และขอกระดกสนหลง

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

14

3.7. ระบบการไหลเวยนเลอด ขนาดของหวใจอาจโตขน ผนงหวใจหองลางซายหนาขน ลนหวใจแขงและหนาขน มแคลเซยมมาเกาะมากขน ท าใหเกดภาวะลนหวใจรวและตบได ประสทธภาพการท างานของหวใจลดลง ก าลงการหดตวและอตราการเตนของหวใจลดลง ปรมาณเลอดออกจากหวใจในเวลา 1 นาท ลดลงประมาณ 1% ตอป ก าลงส ารองของหวใจลดลง จงเกดภาวะหวใจวายไดงาย กลามเนอหวใจมแคลเซยมมาเกาะมากขน ท าใหระบบการสอน าคลนไฟฟาของหวใจไมด เกดภาวะหวใจเตนผดจงหวะหรอเกดการปดกนคลนไฟฟาของหวใจอยางสมบรณไดหลอดเลอดเกดภาวะเสอม ผนงหลอดเลอดสญเสยความยดหยน มแคลเซยมและไขมนเกาะมากขน เกดภาวะหลอดเลอดแดงแขงตวและความดนโลหตสงขน หลอดเลอดฝอยไมสมบรณ เปราะและเกดรอยฟกช าไดงาย ปรมาณเลอดไปเลยงอวยวะตางๆ ลดลงเปนผลใหเกดการตายและการเสอมของอวยวะตางๆ ไดจ านวนเมดเลอดแดงลดลงท าใหเกดภาวะโลหตจาง ระบบภมคมกนของรางกายท างานลดลง ท าใหเกดการตดเชอไดงาย และอาจเกดโรคแพภมตนเองมากขน 3.8 ระบบทางเดนหายใจ ความยดหยนของเนอปอดลดลง ความแขงแรงของกลามเนอทชวยในการหายใจลดลง ผนงทรวงอกแขงขน ขยายตวไดนอยลง เยอหมปอดแหง การขยายและการหดตวของปอดลดลง ท าใหเกดอาการหายใจล าบากไดงายจ านวนถงลมลดลงแตขนาดใหญขน ผนงถงลมแตกงาย จงเกดโรคถงลงโปงพองได การไหลเวยนเลอดในหลอดเลอดฝอยทถงลมไมด ท าใหการแลกเปลยนกาซภายในปอดลดลง รางกายไดรบออกซเจนลดลงส าหรบทางเดนหายใจ การท างานของเซลลขนตลอดทางเดนหายใจลดลง การท างานของฝาปดกลองเสยงมความไวลดลง รเฟลกซการยอนและรเฟลกซการไอลดลง ท าใหการก าจดสงแปลกปลอมไมดจงเกดการส าลกและตดเชอในทางเดนหายใจไดงาย 3.9. ระบบทางเดนอาหาร ฟนของผสงอายมกไมคอยด เคลอบฟนจะมสคล าขนและบางลง แตกงาย เหงอกทหมคอฟนรนลงไป เซลลสรางฟนลดลง ฟนผงายขน สวนใหญของผสงอายจงไมคอยมฟน ตองใสฟน ปลอมท าใหการเคยวอาหารไมสะดวก ตองรบประทานอาหารออนและยอยงาย ท าใหเกดภาวะขาดอาหารตอมน าลายท างานนอยลง การผลตน าลายและเอนไซมลดลง การกระหายน าลดลง ท าใหลนและปากแหง เกดการตดเชอทางปากไดการเคลอนไหวของหลอดอาหารลดลง และหลอดอาหารกวางขน ท าใหระยะเวลาทอาหารผานหลอดอาหารชาลง กลามเนอหรดบรเวณปลายหลอดอาหารหยอนตวและท างานลดลง ท าใหอาหารและน ายอยไหลยอนกลบจากกระเพาะเขาสหลอดลมได จงท าใหเกดอาการแสบรอนบรเวณหนาอก และเกดอาการส าลกได การเคลอนไหวของกระเพาะอาหารลดลง อาหารอยในกระเพาะอาหารนานขน จงท าใหรสกหวนอยลง การผลตน ายอยและเอนไซมในกระเพาะอาหารลดลง ล าไสเลกและล าไสใหญเคลอนไหวนอยลงเกดอาการทองผกไดงาย การไหลเวยนเลอดตลอดทางเดนอาหารลดลง เยอบทางเดนอาหารเสอม ท าใหการดดซมอาหารลดลง เกดภาวะขาดสารอาหารได กลามเนอหรดททวารหนกหยอนตว ท าใหเกดภาวะกลนอจจาระไมไดขนาดของตบเลกลง ประสทธภาพในการท าลายพษของตบลดลง ปรมาณน าดรวมลดลง แตระดบคลอเลสเตอรอลและความหนดของน าดมากขน จงเกดนวในถงน าดได น าหนกและขนาดของตบออนลดลงการผลตเอนไซมลดลงทงปรมาณและคณภาพ แตยงมเพยงพอแกความตองการ 3.10 ระบบทางเดนปสสาวะและระบบสบพนธ น าหนกและขนาดของไตลดลง การไหลเวยนเลอดในไตลดลง อตราการกรองของไตลดลง ขนาดของกระเพาะปสสาวะลดลง กลามเนอของกระเพาะปสสาวะออนก าลงลง ดงนนหลงถายปสสาวะจง

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

15

มปรมาณปสสาวะคางในกระเพาะปสสาวะเพมขน ท าใหตองถายปสสาวะบอยขน ในผชายตอมลกหมากมกโต เปนผลใหถายปสสาวะล าบากได ลกอณฑะเหยวและมขนาดเลกลง ผลตเชออสจไดนอยลง ขนาดและรปรางกายของเชออสจเปลยนแปลง ความสามารถในการผสมกบไขลดลงความหนดของน าเชอลดลง ในผหญงรงไขจะฝอเลกลง ชองคลอดแคบและสนลง รอยยนและความยดหยนลดลง สารหลอลนภายในชองคลอดลดลง ท าใหเกดอาการอกเสบและตดเชอไดงาย กลามเนอภายในองเชงกรานหยอน ท าใหเกดภาวะกระบงลมหยอนและกลนปสสาวะไมได

3.11. ระบบตอมไรทอ ฮอรโมนเพศลดลง และมการเปลยนแปลงของพาราไทรอยดฮอรโมน ท าใหการสรางเซลลจากกระดกลดลง เกดภาวะกระดกพรน เปราะหกงาย โดยเฉพาะ กระดกสนหลง สะโพก กระดกตนขาและขอมอทาใหเกดอาการปวดหลงและขอไดงาย

4. สรรวทยาในผสงอายกบการออกก าลงกาย อายทเพมมากขน การไมใชงานกลามเนอสวนตางๆของรางกาย และ โรคภยไขเจบ (aging disuse and disease) สมรรถภาพทางกายทถดถอยลงในผสงอาย ปจจบนเชอวามสาเหตจากการรวมกนของ พนธกรรม โรคภยไขเจบ (ซงอาจจะยงไมปรากฏอาการทางคลนก) และการไมใชงานกลามเนอสวนตางๆของรางกาย ดงนน ในผสงอายแตละรายจะมอตราการเสอมถอยไมเทากน จงตองพจารณา และตรวจสขภาพเปนรายๆไป ความสามารถในการอดทนตอการออกกาลงโดยใชออกซเจน ( endurance aerobic capacity ) โดยปกตแลว VO2 max ลดลงจากการเสอมถอยของระบบหลอดเลอดและหวใจ กบระบบกลามเนอ จากการศกษาพบวา ในคนปกต VO2 max ลดลง 1 เปอรเซนตตออายทเพมขน 1 ป ในขณะทนกวงมาราธอน VO2 max ลดลง 13 เปอรเซนตตออายทเพมขน 10 ป และความสมพนธระหวาง VO2 max กบอาย ไมไดเปนความสมพนธเชงเสนตรง โดยในชวงวยผใหญตอนตนทไมคอยไดออกก าลงกายจะม VO2 max ลดลงอยางรวดเรว และจะลดลงอยางชาๆในวยสงอาย ในขณะเดยวกน ผทออกก าลงกายสามารถชะลออตราการลดลงของ VO2 max ตามอายทเพมขนไดมากถง 50เปอรเซนต และ นกกฬาทมการฟตซอมรางกายอยเสมอตลอดระยะเวลา 10 ป พบวา VO2 max คงท แทบไมไดลดลงตามอายเลย 4.1 ระบบหวใจและหลอดเลอด โดยปกตแลว ในขณะพก ในคนทเปนโรค coronary artery disease จะยงม อตราการเตนของหวใจ ( heart rate ) และ ปรมาณเลอดทออกจากหวใจตอนาท ( cardiac output ) เปนปรกต แตจะมความดนโลหตสงขน หลอดเลอดแดงเสยความยดหยนมากขน และมภาวะหวใจหองลางซายโต ( left ventricular hypertrophy ) ซอนอย จากการศกษาพบวา คนทออกก าลงกายสม าเสมอ จะมอตราการเตนของหวใจสงสด (maximal heart rate) ลดลงจากของเดม 3.2 เปอรเซนตตออายทเพมขน 10 ป ( หรอลดลงจากของเดมประมาณ 10 ครงตอนาท ตออายทเพมขน 10ป ) ผสงอายในขณะทก าลงออกก าลงกาย cardiac output ลดลง จากสมรรถภาพของกลามเนอหวใจทลดลงในวยชรา การเพม afterload และ ไวตอการตอบสนองของ B-adrenergic นอยลง แตคนสขภาพดบางคน ม cardiac output ปกตในขณะก าลงออกก าลงกายได เนองจากม systolic blood pressure เพมขน เพอไปชดเชย นอกจากนการออกก าลงกายโดยเฉพาะอยางยง aerobic exercise ยงชวยใหปรมาณไขมนในเลอด

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

16

เปลยนแปลง โดยเพม HDL-C (high density lipoprotein cholesterol ) ซงชวยลดความเสยงตอการเปนโรคหวใจ 4.2 ระบบหายใจ อายทเพมมากขนท าใหความยดหยนกบพนทผวใน lung parenchyma ลดลง เนองจากม fibrous tissue แทรกตามเนอปอดมากขน ท าใหกลามเนอทใชในการหายใจมความแขงแรงลดลง และท าใหกระดกซโครงมความยดหยนลดลงดวย ผลทไดคอในการหายใจแตละครง vital capacity ลดลง ( 30-50% เมออาย 70 ป ) residual volume เพมขน ( 40-50 %เมออาย 70 ป ) PO2 และ O2 saturation ลดลงเลกนอย การเปลยนแปลงทางสรระวทยาทเกดขนนไมมผลตอผสงอายในขณะพก แตจะท าใหเหนอยเรวยงขนในขณะออกก าลงกาย 4.3 ระบบกลามเนอ การออกก าลงกายแบบ isometric contraction ตอกลามเนอ จะยกน าหนกไดมากทสดในชวงอาย 20-30 ป หลงจากนน เมออาย 55-75 ป จะยกน าหนกไดนอยลง 10-15 % ตอ 10 ป และหลงจากนน จะยกไดนอยลงอกในอตรา 1.8-4.1% ตอป กลาวคอ ในวย 70 ป จะยกน าหนกมากทสดไดเพยง 50% ของน าหนกทยกไดมากทสดขณะอาย 20 ป เทานน สมรรถภาพของกลามเนอทลดลงนนมาจากหลายสาเหต เชน ขนาดของกลามเนอ จาก CT –scan พบวา ขนาดของกลามเนอในผสงอาย มขนาดเลกลงหากเทยบกบในวยรน โดยกลามเนอขามขนาดลดลงเรวกวากลามเนอแขน 4.4 ระบบประสาท พบวา motor system มการสงกระแสประสาททชาลง , มการเสอมลงของ neuromuscular junction และมจานวนเซลลประสาทและจานวน motor unit ลดลง Sedentary lifestyle ลกษณะการใชชวตทไมคอยไดออกกาลงกาย ทาใหกลามเนอไมไดใชงาน ในหลายปจจยดงกลาว การออกก าลงกายโดยการฝกยกน าหนกดวยวธทถกตองสามารถลดการเสอมถอยลงได 4.5 ระบบกระดก เมออายเพมมากขน กระดกออนจะเสอมลง โดยลดปรมาณน าและ collagen, มการลดลงของ keratin และ chondroitin sulfate ซงเปน proteoglycan subunit ซงเปนสวนประกอบใน matrix การเสอมลงของกระดกออนดงกลาวท าใหรบแรงทมากระทบไดนอยลง ท าใหขอตางๆ โดยเฉพาะอยางยง ขอเขา ขอสะโพก และ ขอเทา มโอกาสเกด osteoarthritis มากขน การออกก าลงกายชนดทเกดแรงกระแทกตอขอนอย เชน การวายน า สามารถลดการเสอมของกระดกออนได Menisci discs ligaments tendons ใน meniscus เชนเดยวกบกระดกออน มการลดลงของน า และ proteoglycan subunit ท าใหเกดการเสอมใน nucleus pulposus และเกด fibrosis ขน ความสามารถในการรบแรงกดนอยลง ท าใหเกด herniated disc หรอ spondylosis ในเวลาตอมาได ในสวนของ Tendon และ ligament เมออายมากขน จะมความยดหยนลดลง เนองจากการลดลงของปรมาณน า และ collagen เชนเดยวกน ผสงอายทเปนนกกฬา จะมการเสอมของ Tendon และ ligament มากกวาในคนปกต ซงสามารถหลกเลยงไดโดยการยดกลามเนอ เพอ maintain range of motion กระดกจะมมวลมากทสดเมออาย 30 ป และคงอยไปอก 10 ป หลงจากนน cortical bone จะมมวลลดลงในอตรา 0.6 % ตอป และ trabecular ลดลง ในอตรา 0.7 % ตอป ดงนนหากมมวลของกระดกทสะสมไวอยเดมมากเทาไร กจะลดความเสยงตอกระดกหกเมออายมากขนมากเทานน การลดลงของมวลกระดกแบงเปน 2 phases ไดแก

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

17

1. protracted slow phase ในระยะน ชายและหญงจะมการเสอมลงในลกษณะเดยวกน 2. transient accelerated phase ในผหญงการเสอมในระยะนจะเรมเมอหมดประจาเดอน และจะมการเสอมลงของ trabecular bone ในสดสวนทมากกวา cortical bone โดยเมออาย 70 ป trabecular bone จะลดลงไป 50 % และ cortical bone ลดลงไป 35 % ในขณะทผชาย trabecular bone จะลดลงไป 35 % และ cortical bone ลดลงไป 20 % การลดลงของมวลกระดกน ขนอยกบ - พนธกรรม - อาหาร โดยเฉพาะอยางยง calcium - การออกก าลงกาย weight bearing exercise สามารถชะลอการเสอมได โดย เมอยกน าหนกจะทาใหเกด stress ขนทกลามเนอลาย ซงจะไปกระตนให osteoblasts ท างานมากขน ในผหญงทหมดประจ าเดอน การออกก าลงกายแบบ weight bearing exercise สามารถชะลอความเสอของกระดกได 4.6 ระบบประสาท และ ระบบไต ในผสงอาย ระบบประสาท เปลยนแปลงดงน - Long term memory ดขน - Short term memory แยลง - ไมสามารถทจะเพงความสนใจไปทสงใดสงหนงเปนระยะเวลานาน ในสถานการณทมแรงกดดนได - เรยนรสงใหมๆไดยาก - ตอบสนองตอสงรอบตวชาลง เนองจาก nerve conduction velocity ชาลง - การรบความรสกเกยวกบการสน Vibration sensation และ การรบความรสกปวดเมอไดรบบาดเจบ pain perception ลดลง - การมองเหน การไดยน การทรงตว ลดลงทาใหตองระมดระวงในระหวางการขามถนนและเดนบนพนผวขรขระ - การนอนหลบ ตองใชเวลานานกวาจะหลบได stage 4 สนลง ตนขนมากลางดกบอยๆ และในผสงอายตองใชเวลานอนหลบพกผอนหลงออกกาลงกายมากกวาในคนอายนอย - ในผสงอายทออกกาลงกายมกจะเสยงตอภาวะขาดน า ( dehydration ) มากกวาในคนอายนอย เนองจาก - ศนยควบคมอณหภมท hypothalamus เสอม - ความรสกกระหายน าลดลง - Glomerular filtration rate ลดลง - ปรมาณนาทงหมดในรางกายลดลง - ดงนนผสงอายควรจะดมน าทงกอน, ขณะออกก าลง และหลงการออกก าลงกาย ไมควรออกก าลงกายหกโหมเกนไป เพอลดความเสยงตอภาวะขาดน า 4.7 ระบบผวหนง

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

18

โดยปกตแลว ผวหนงเปรยบเสมอนเกราะคอยปองกนการตดเชอ, รงส UV, ความรอน, ความเยน หรอ การบาดเจบตางๆ อกทงยงเปนแหลงสะสมพลงงาน ในผสงอาย ผวหนงจะท าหนาทดงกลาวไดไมดเทากบคนอายนอย โดย - ผวหนงจะบางลง และ พนผวจะแตกงายขน - การสราง epidermis ขนมาทดแทนของเดมใชเวลานานขน ท าใหแผลหายชา - dermis มจ านวนเซลล และ จ านวนเสนเลอดมาเลยงนอยลง - มชน subcutaneous tissue ซงเปนชนทท าหนาทเปนฉนวนความรอน นอยลง โดยเฉพาะอยางยงในผหญง - ตอมเหงอมจ านวนลดลง Meissner ‘s and Pacinian corpuscle ซงท าหนาทรบ pressure vibration light touch sensation มจ านวนนอยลงกวาหนงในสามของทรางกายมในตอนแรก ท าใหรางกายทนตอความรสกปวดไดมากขน เมอเกดการบาดเจบขนทผวหนง ระบบภมคมกน ระบบภมคมกนท างานไดนอยลง โดยเฉพาะอยางยง T cell langerhans cell และ melanocyte มจานวนนอยลง ซงจะทาใหเสยงตอการตดเชอ , ไดรบอนตรายจากรงส UV และ มโอกาสเปนมะเรงผวหนงมากขน การเปลยนแปลงสรระวทยาของผวหนงดงกลาวสามารถปองกนไดดวย การใชอปกรณปองกนแดด เชน หมวก เสอ ครมกนแดด ควรออกก าลงกายกอน 10:00 น. และหลง 16:00 น. หากมแผลหายชา หรอ มไฝทโตมากขนเรอยๆ ควรปรกษาแพทย ปจจยทางดานจตใจ ( psychological factor ) ผสงอายทเปนนกกฬา จะมอารมณเศรา โกรธ สบสน เครยด ไดนอยกวาและมกจะมทศนคตทด มความมนใจในตนเองสงกวาสาเหตเพราะการออกก าลงกายสม าเสมอชวยในเรองของ เสรมสรางอารมณ ความแขงแรงของรางกาย ซงสงผลทางออมตอสภาพจตใจ หากออกก าลงกายเปนกลม เชน เดน หรอ วายนา ดวยกน จะชวยเสรมสรางความมนใจในตวเองมากยงขน ความเครยด (stress )

นกกฬาเมอเขาสวยชรา เมอมสมรรถภาพทางกายทลดลง จะทาใหนกกฬาเหลานนบางสวนไมสามารถปรบตวได สงผลตอสขภาพจต โดยเรมจาก deny , anger แลวในทสดจงเปน acceptance ดงนนนกกฬาสงอายจงควรเสรมสรางความมนใจในตนเองเสยใหม โดยควรคดวาแมตวเองจะมรางกายไมดเทาคนอายนอย แตกมทกษะและประสบการณทมากขนซงสามารถนามาใชในเกมกฬาได อกทงยงสามารถเปนแรงบนดาลใจใหกบนกกฬารนหลงๆได หรออาจเปลยนบทบาทมาเปนผฝกสอนกได ทศนคตทดจงเปนปจจยส าคญทจะท าใหนกกฬาสงอายสามารถปรบตวได

5.การออกก าลงกาย ธงชย (2547:4) ใหความหมายการออกก าลงกาย (Exercise) วาหมายถง การท างานของ

กลามเนอลายหรอกลามเนอโครงราง รวมถงระบบอวยวะตางๆ ของรางกาย เพอใหรางกายเกดการเคลอนไหวตามความมงหมายและคงอยไดอยางมประสทธภาพ

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

19

การกฬาแหงประเทศไทย (2544 :1) ไดใหความหมายการออกก าลงกาย วาหมายถง การท าใหมการเคลอนไหวของรางกายโดยใชกจกรรมใดกได ซงเปนกระบวนการหนงทจะสามารถชวยพฒนาคนได อยางมประสทธภาพ โดยจะชวยพฒนาใหมรางกายแขงแรงพลานามยสมบรณมสขภาพจตทดสามารถปรบตวเขากบสงคมทเปลยนแปลงไดอยางเหมาะสม เพมพนสตปญญา ชวยเสรมสรางคณธรรมและจรยธรรม

อ านาจ (2558:11) กลาววา การออกก าลงกาย เปนการใชแรงงานของรางกายในการเลนกฬาชนดตางๆ การท างานหนก การยดเสนยดสาย การเคลอนไหวรางกาย เพอใหเกดพฒนาการดานสมรรถภาพทางกายและจตใจ

ดงนนอาจสรปไดวา การออกก าลงกาย คอ การท างานของกลามเนอลายหรอกลามเนอโครงราง รวมถงระบบอวยวะตางๆ ของรางกายท าใหรางกายเกดการเคลอนไหว เพอใหเกดพฒนาการดานสมรรถภาพทางกายและจตใจ

6.ประเภทของการออกก าลงกาย ประเภทของการออกก าลงกายส าหรบผสงอาย การออกก าลงกายทผสงอายสามารถปฏบตได ม 3 ประเภท ดงน

1. การออกก าลงกายเพอเพมความทนทาน ของหวใจและหลอดเลอด แบบแอโรบค aerobic cardiovascular endurance exercise เปนการออกก าลงกายทใชกลามเนอกลมใหญอยางตอเนองและเปนจงหวะ ท าใหกลามเนอมการใชออกซเจนในระบบของการใชพลงงาน สงผลใหปอด หวใจ และ หลอดเลอดท างานเพมขน เพอใหออกซเจนไปทกลามเนอนนมปรมาณเพยงพอ เชน การเดน การวงเหยาะ การขจกรยาน การวายน า

2. การออกก าลงกายทมแรงตาน (resistance exercise) เปนการออกก าลงกายทเพมสมรรถภาพของกลามเนอ (muscular fitness) แบงเปน 2 ลกษณะตามน าหนกทใช คอ การใชน าหนกหรอแรงตานของตนเอง ไดแก การดงขอ งอตวลกนง หรอเกรงกลามเนอ และการใชน าหนกภายนอก เชน ดมเบลล เครองยกน าหนก

3. การออกก าลงกายเพอเพมความยดหยน (flexibility exercise) เปนการออกก าลงกายทท าใหขอ เกดการเคลอนไหว (range of motion) เชน การยดเหยยด (stretching) กลามเนอทใชในการอบอนหรอผอนคลายรางกาย หรอการร ามวยจน โยคะ

หลกการออกก าลงกาย มกจะพบค าถามวา จะออกก าลงกายเทาไหรจงจะเพยงพอ และจะออกก าลงกายแบบไหนจง จะพฒนาสมรรถภาพทางกายไดดทสด มปจจยส าคญ 4 ประการ ทควรพจารณาตอบค าถามดงกลาว คอ 1. ความถของการฝก (Frequency) ควรฝกหรอออกก าลงกายอยางนอย 3-5 วนตอสปดาห หรอฝกวนเวนวนกได

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

20

อตราการเตนสงสดของหวใจ (HRmax) = 220 – อาย

2. ความเขมของการฝก (Intensity) การฝกควรมความเขมพอควร โดยใหอตราการเตนของหวใจทเปนเปาหมายอยระหวาง 60 – 90 เปอรเซนตของอตราการเตนสงสดของหวใจ (ตรวจสอบโดยการจบ ชพจรแทน) ในขนตนน เราสามารถค านวณหาอตราการเตนสงสดของหวใจได โดยใชสตร

ในกรณทเปนการออกก าลงกายแบบแอโรบคนน จะตองใหอตราการเตนของหวใจอยระหวาง 70 – 85 เปอรเซนตของอตราการเตนสงสดของหวใจ จงจะเปนผลดตอสขภาพ

3. ระยะเวลาของการฝก (Duration of Training) แบงออกไดดงน 1. ระยะเวลาในการฝกตอครง การออกก าลงกายทเขมและตอเนองควรใชเวลาระหวาง 5 – 30 นาทตอวน แตถาเปนการออกก าลงกายเพอสขภาพ ซงความเขมจะต าหรอปานกลาง จะตองใชเวลา 15 – 60 นาท หรอมากกวา 2. ระยะเวลาในการฝกตอสปดาห จะใช 3 – 5 วนตอสปดาห หรอฝกวนเวนวน 3. ระยะเวลาในการฝกทงก าหนดการ ขนอยกบความสามารถของแตละบคคล โดยทวไปจะใชเวลาทงก าหนดการอยระหวาง 8 – 18 สปดาห แตถาเปนการฝกเพอความอดทนหรอก าลง อาจใชเวลาฝกตลอดทงปกได

4. แบบของการออกก าลงกาย (Type of Exercise) โดยทวไปการออกก าลงกายจะตองค านงถงการใชกลามเนอใหญ ความตอเนองของกจกรรม ความเปนจงหวะ และการใชออกซเจนแบบธรรมชาต กจกรรมทสงเสรมลกษณะดงกลาว ไดแก วายน า วงเรวสลบวงเหยาะ ขจกรยาน พายเรอ วงทางไกล กระโดดเชอก รวมถงการเลนกฬาตางๆทกชนด

รปแบบการออกก าลงกายในผสงอาย การออกก าลงกายหรอการเคลอนไหวรางกายอยางสม าเสมอ จงนบวาเปนวธการสงเสรมสขภาพทดอยางยง โดยการออกก าลงกายทเหมาะสมกบผสงอายนนควรเนน กจกรรมทเปนการเคลอนไหวรางกายในชวตประจ าวน กฬาเพอการนนทนาการ การออกก าลงกาย เพอสรางความแขงแรงทนทานใหแกกลามเนอ การออกก าลงกายเพอเสรมสรางความสมดลยใหแกรางกาย รวมไปถงการออกก าลงกายเพอสรางความยดหยนใหแกกลามเนอและขอตอ ศรการ (2550) ไดกลาวถงรปแบบการออกก าลงกายในผสงอาย ไวดงน

1. ยดกลามเนออยกบท 5-6 ทา ไดแก กลามเนอคอ ไหล แขน ล าตว และขา ใชเวลา 5–10 นาท 2. กจกรรมทเลอกใหปฏบต 20 – 30 นาท (ปฏบตตอเนองกน) 3. กอนหยดกจกรรมใหปฏบตชาลงเรอยๆ จนกระทงนงพก 4. ใชเวลาในการออกก าลงกายอยางนอย 3 สปดาห ควรเรมดวยการออกก าลงกายทระดบความ

หนกนอยในชวงแรก เมอรางกายแขงแรงขนจงคอยเพมระดบความหนกของการออกก าลงกาย

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

21

5. หลกเลยงการออกก าลงกายหรอการยดเหยยดกลามเนอในทาทตองกมนานๆ หรอยกแขน–ขา เปนมมทกวางเกนกวาความสามารถ

6. เลอกกจกรรมทเหมาะสมกบสภาพรางกายและความแขงแรงของตนเอง เชน ถามอาการปวด ขอเขา หรอปวดหลง ควรเลอกกจกรรมการออกก าลงกายในน า เชน การเดนในน า การนงแตะขาในน า เพอปองกนการเกดแรงกระแทกตอขอเขา

7. ฝกการหายใจใหเปนจงหวะทถกตอง โดยเฉพาะในกรณทเลอกออกก าลงกายดวยการใช แรงตานจากการยกน าหนกหรอยางยด ควรฝกหายใจออกโดยการเปาลมออกทางปากชาๆ ในขณะท กลามเนอออกแรง และหายใจเขาทางจมก ขณะทกลามเนอผอนแรง ฝกหายใจเปนจงหวะเขา และออก ชาๆ

8. เลอกกจกรรมทสามารถท าไดตดตอกนเปนระยะเวลาประมาณ 20 - 30 นาท และมความรสกวาเหนอยพอประมาณ

9. หลกเลยงกจกรรมทมการเคลอนไหวอยางรวดเรว เชน การงอหรอเหยยดขอเขาอยางเรว การบด หมนล าตวอยางเรว หรอการกระโดดขนลงบอยๆ อาจเปนสาเหตท าใหเกดอาการปวดบรเวณ ขอตอตางๆ ได ผสงอายควรมการออกก าลงกายเพอเสรมสรางความแขงแรงของระบบตางๆ ในรางกาย โดยการใช กลามเนอมดใหญๆ ใหมากทสด ใชกลามเนอมดเลกๆใหนอยทสด มการหดตวของกลามเนอ อยางเปนจงหวะ มชวงกลามเนอคลายตวสลบกบการหดตวเปนชวงๆ ใหหวใจท างานนอยทสดเทาท จ าเปนโดยทยงสามารถกอใหเกดประโยชนหรอผลดจากการออกก าลงกาย

ขอควรปฏบตในการออกก าลงกายส าหรบผสงอาย เพอความปลอดภยนอกจากผสงอายตอง ออกก าลงกายตามหลกการแลว ควรปฏบตตวใหถกตองส าหรบการออกก าลงกายดวย

พมผกา (2555) ไดกลาวถงขอควรปฏบตในการออกก าลงกายส าหรบผสงอาย คอ 1. ผสงอายโดยเฉพาะผทมขอจ ากดทางกาย มโรคประจ าตว ควรไดรบการตรวจสขภาพ

เพอแนะน าใหออกก าลงกายทเหมาะสม ผสงอายควรไดรบการตรวจคลนไฟฟาหวใจหรอทดสอบการออกก าลงกาย หลกเลยงการออกก าลงกายทไมคนเคย โรคความดนโลหตสง ความดนโลหตขณะพกไมควรเกน 200/100 มลลเมตรปรอท โรคเบาหวานระดบน าตาลในเลอดหลงอดอาหารนาน 8 ชวโมง อยระหวาง100-300 มลลกรมตอเดซลตร และควรพกลกอมตดตวขณะออกก าลงกาย โรคขอเขา เสอมหลกเลยงการออกก าลงกายทมแรงกระแทกลงบนขอเขา

2. ถาเปนไข ออนเพลย ควรหลกเลยงการออกก าลงกาย 3. การแตงกายขนอยกบอณหภมและสงแวดลอม อากาศหนาวเสอผาควรเพยงพอใหรางกาย

อบอนอากาศรอนสวมใสเสอยดผาฝายธรรมดา ถาเดนออกก าลงกายหรอวงเหยาะควรสวมใสถงเทารองเทา รองเทาควรเปนรองเทาผาใบ กระชบ พนนมและยดหยน

4. เวลาทเหมาะสม สภาพอากาศไมรอน หรอเยนจนเกนไป เนองจากผสงอายมปรมาณสดสวน เนอเยอไขมนเพมขน ท าใหการระบายความรอนออกจากรางกายนอย ถาออกก าลงกายในอณหภมสงอาจเสยงตอการเกดภาวะลมแดด (heat stroke) และควรเปนเวลากอนหรอหลงรบประทานอาหาร 1-2 ชวโมงโดยเฉพาะผสงอายโรคเบาหวานถาออกก าลงกายกอนอาหาร ควรรบประทานอาหารวางกอน

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

22

ออกก าลงกาย 30นาทถง 1 ชวโมง ออกก าลงกายในเวลาเดยวกนทกวน เพอควบคมความตองการแคลอรใหคงท

5. การออกก าลงกายไมควรเปลยนทาทาง หรอจงหวะกะทนหน อาจหนามดเปนลม และไมควรท าทาใดทาทาหนงอยางเดยวเกน 30 นาท อาจบาดเจบตอรางกาย

6. ขณะออกก าลงกายถารสกเหนอยผดปกต วงเวยนศรษะ หนามดจะเปนลม เจบหนาอก ปวดเจบ บรเวณคอหรอขากรรไกร ใจสนผดปกต หายใจขด ปวดกลามเนอรนแรง คลนไส อาเจยน หรอออนเพลยผดปกต ควรหยดออกก าลงกาย ถาอาการหายไปหลงพกระยะหนง แสดงวาออกก าลงกายหนกไป ควรไปพบแพทย เพอประเมนสภาพรางกาย แตถาพกแลวอาการไมดขน ตองรบไปพบแพทย

7. สามารถดมน าไดทงกอน ขณะ และหลงออกก าลงกาย ระยะกอนและขณะออกก าลงกายไมควรดมมากเกนไป อาจท าใหจกแนนทอง ถาไมกระหายไมจ าเปนตองดม สวนระยะหลงออกก าลงกายควรนงพกใหหายเหนอย แลวดมน าใหมากพอจนหายกระหาย เนองจากการออกก าลงกายท าใหสญเสยน าทางเหงอและ การหายใจ ประกอบกบการเปลยนแปลงตามวยท าใหปรมาณน าในรางกายลดลงรอยละ 10-15 อาจเกดภาวะขาดน าไดงายขณะออกก าลงกาย

8. ไมควรอาบน าทนทหลงออกก าลงกาย รออยางนอย 5-10 นาท ใหอณหภมรางกายลดลงและ ไมควรใชน าทรอนเกนไป

7.สมรรถภาพทางกายและการทดสอบสมรรถภาพ สมรรถภาพทางกาย (Physical Fitness) หมายถง ความสามารถของบคคลในการปฏบตงาน

ประจ าวนไดอยางมประสทธภาพโดยไมเกดความออนลา และยงมพลงกายเหลอพอส าหรบใชในการปฏบตกจกรรมเพอความสนกสนานในยามวาง และใชปองกนการบาดเจบตางๆ ทอาจเกดขนในสถานการณทมไดคาดคด จะมความส าคญอยประการหนงกคอชวยน าไปสในการพฒนาคณภาพชวต ชวยควบคมรกษาน าหนกตวทเหมาะสมเอาไว ควบคมระดบความตงเครยด และท าใหมก าลงในการปฏบตกจกรรมประจ าวนไดโดยงายและรวดเรว นอกจากนยงสามารถชวยลดความเสยงตอการเกดโรคเรอรงตางๆ เชนโรคหลอดเลอดหวใจตบ เบาหวาน และกระดกพรน เปนตน

การทดสอบสมรรถภาพทางกาย (Physical Fitness Test) การทดสอบสมรรถภาพทางกายมวตถประสงคเพอตรวจสอบดวากอน และหลงการเขารวมโปรม

แกรมเสรมสรางสมรรถภาพทางกายมการเปลยนแปลงอะไรบางเกดขนกบตวเอง สมรรถภาพดานใดพฒนาขนหรอยงบกพรองอย เพอน าผลเหลานนไปใชปรบปรงแกไขใหดและเหมาะสมตอไป การทดสอบแตละแบบจะมเกณฑปกต (Norms) ซงสามารถน าไปใชเปรยบเทยบสมรรถภาพไดอยแลว แตผทดสอบอาจสรางเกณฑขนมาเองเพอใชกบนกกฬา หรอประยกตเอาเกณฑปกตทมอยแลวมาใชกได โดยค านงถงองคประกอบดงน อาย สวนสง และน าหนกตว ตลอดจนลกษณะความยากงายของแบบทดสอบ เพอใหสอดคลองใชกนไดกบเกณฑทมอย (พชต, 2547)

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

23

ในการวจยครงนผวจยเลอกใชการทดสอบสมรรถภาพทางกายอยางงายของการกฬาแหงประเทศไทย ส าหรบผสงอาย กองวทยาศาสตรการกฬา ( อาย 60 ปขนไป) ซงจะบงบอกความสามารถของแตละคนวาจะใช แรงกายในชวตประจ าวน ในการเลนกฬาหรอในยามฉกเฉนไดอยางมประสทธภาพหรอไม แลวยงแสดงถงการม สขภาพดหรอไมดอกดวย

แบบทดสอบสมรรถภาพทางกายอยางงายของการกฬาแหงประเทศไทย ( Sports Authority of Thailand Simplified Physical Fitness Test, SATST) ส าหรบวยสงอาย (อายระหวาง 60-89 ป (อางถงใน ศรการ และนภสกร, 2550) ประกอบดวย

1. ดชนความหนาของรางกาย ( BMI :body mass index ) 2. สดสวนรอบเอวตอรอบสะโพก ( WHR : waist to hip ratio ) 3. แตะมอดานหลง ( Shoulder girdle flexibility test ) 4. นงงอตว ( Sit and reach test ) 5. ลก-นงเกาอ 30 วนาท ( 30 –Second chair stand ) 6. นงยกน าหนก 30 วนาท ( 30-Second arm curl ) 7. ยกขาขน-ลงอยกบท 2 นาท ( 2-Minute step-in-place )

8. งานวจยทเกยวของ 8.1 งานวจยในตางประเทศ

Buccolar and Stone (1975: อางถงในมยร. 2558) ไดศกษาเปรยบเทยบผลของการวงเหยาะและถบจกรยาน ทมตอสรรภาพและบคลกภาพของคนสงอาย โดยศกษาจากกลมตว อยางเปนชาย 36 คน อาย ระหวาง 60-79 ป โดยแบงกลมตวอยางออกเปน 2 กลม ใชเวลาในการฝก 14 สปดาห ๆ ละ 3 วน วนละ 25-50 นาท โดยกลมท 1 จ านวน 16 คน ใชการวงเหยาะ กลมท 2 จ านวน 20 คน ใชโปรแกรม การถบจกรยาน ผ เขารวมการทดลอง ท าการทดสอบกอนและหลงการฝก ดวยแบบทดสอบทางสรรศาสตร ซงประกอบดวยจกรยานวดงานของ Astrand และ Cattell 16 PF ผลการวจยพบวา ความสามารถ ในการจบออกซเจนสงสด เพมขนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ความดนโลหตและน าหนกลดลงอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ทงสองกลม สวนเปอรเซนตไขมนในรางกายลดลงเฉพาะกลมถบจกรยาน

White (1981: 1049A) ไดศกษาถงผลของการฝกเดน และฝกแอโรบคดานซทมตอระบบ โครงรางและระบบไหลเวยนโลหต ในหญงทหมดประจ าเดอนแลว โดยกลมตวอยางจ านวน 96 คน อาย 42-62 ป ผลปรากฏวากลมเดนและกลมเตนแอโรบคดานซมความสามารถของระบบไหลเวยน โลหตเพมขนอยางมนยส าคญทางสถต แตเปอรเซนตไขมนไมเปลยนแปลง

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

24

10.2. งานวจยในประเทศไทย

พรศร พฤกษะศร และคณะ (2550) ไดท าการศกษาผลของโปรแกรมการออกก าลงกายดวยลลาศตอการทรงตวของผสงอายทมความเสยงตอการหกลม การวจยเปนการวจยแบบกงทดลอง กลมตวอยางถกเลอกแบบเจาะจงตามเกณฑทก าหนด แบงเปนกลมทดลอง 25 ราย และกลมควบคม 25 ราย ทมคณลกษณะคลายคลงกนโดยใชอาย น าหนก สวนสง ดชนมวลกาย ระดบการศกษา การออกก าลงกาย โรคประจ าตว คะแนนความสามารถในการทรงตวและการรบรความเสยงตอการหกลมกอนการทดลองเปนเกณฑในการคดเลอกกลมตวอยาง ผลการศกษาพบวา หลงการทดลอง 6 และ 8 สปดาห ผสงอายกลมทดลองมการทรงตวดกวากอนทดลองอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.001) และดกวา กลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.001) ในขณะทการรบรความเสยงตอการหกลมต ากวากอนทดลองอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.001) และต ากวากลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.001) สวนการทรงตวภายในกลมทง 2 กลมหลงการทดลอง 6 และ 8 สปดาห พบวาการทรงตวหลง 8 สปดาหดกวาหลง 6 สปดาหอยางมนยส าคญทางสถต ทงในกลมทดลองและกลมควบคม (p<0.01 และ p<0.05 ตามล าดบ) แตการรบรความเสยงตอการหกลมไมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต

ศรการ นพพทา และนภสกร จตตไพบลย (2550) ไดท าการศกษาโปรแกรมการออกก าลงกาย

โดยใชยางยด 2 ชนด เพอเพมสมรรถภาพทางกายในผสงอาย ผลการวจย พบวา Pre-test สมรรถภาพทางกายดานนงงอตวและยกขาขนลงอยกบทของผสงอาย กลมทดลองดกวากลมเปรยบเทยบ อยางมนยส าคญทางสถต P-value < 0.05 Post-test หลงจบโปรแกรมฯ ทดสอบขนาดของรางกาย พบวา ทงสองกลมคาเฉลยน าหนกและเสนรอบเอวลดลงอยางมนยส าคญทางสถต P-value < 0.05 แต BMI, WHR ไมแตกตางกน กลมทดลองและกลมเปรยบเทยบมสมรรถภาพทางกายดขนทง 5 ขอ อยางมนยส าคญทางสถต P-value < 0.05 เมอเปรยบเทยบคาเฉลยของสมรรถภาพทางกายทเพมขนทงสองกลมไมแตกตางกน ความพงพอใจทาบรหารรางกายดวยยางยด 10 ทา อยในระดบพงพอใจมากถงมากทสด x = 3.23 – 3.64) และทกคนพงพอใจยางยดอซฟตมากกวายางวงรดของ จากการแลกเปลยนเรยนรถงการเปลยนแปลงดานสขภาพพบวาผสงอายมากกวา 3 ใน 4 ม คณภาพชวตดขน และขอบคณทมวจยทท าใหสขภาพทเสอมดขน เชน เคยปวดเขานงพบเพยบเวลาไปวดไมได กลบท าได ไหลตดไมสามารถยกแขนขนได กลบตดตะขอเสอชนในดานหลงไดเอง การทรงตวดขน ระบบขบถายดขน ฯลฯ

ยพา จวพฒนกล และคณะ (2555) ไดท าการศกษาผลของโปรแกรมการออกก าลงกายโดยการแกวงแขนรวมกบครอบครวตอพฤตกรรมการออกก าลงกายของผสงอายโรคความดนโลหตสงชนดไมทราบสาเหตเปนการวจยแบบกงทดลอง กลมตวอยาง คอ ผสงอายโรคความดนโลหตสงชนดไมทราบสาเหตจาก 8 หมบาน ทมารบการรกษาทคลนคอายรกรรมของโรงพยาบาลแหงหนง ถกเลอกเขากลมทดลองและกลมควบคม กลมละ 31 คน ภายหลงสนสดโปรแกรมการออกก าลงกายพบวาผอาย กลมทดลองมพฤตกรรมการออกก าลงกายดกวากลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถต ในดานของระยะเวลาทออกก าลงกายตอวน

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

25

(p<.001) จ านวนวนออกก าลงกายตอสปดาห (p<.05) และจ านวนครงของการแกวงแขนแตละทา(p<.001) มยร ถนอมสข และคณะ (2558) ไดท าศกษาการสรางตนแบบการออกก าลงกายส าหรบผสงอายอ าเภอก าแพงแสน กลมตวอยางทใชในการวจยครงนเปนผสงอายทมอายระหวาง 60-75 ป เปนสมาชกชมรม ผสงอายโรงพยาบาลจนทรเบกษา อ าเภอก าแพงแสน จงหวดนครปฐม จ านวน 35 คน เปนผสงอายเพศชาย จ านวน 6คน และเปนผสงอายเพศหญง จ านวน 29 คน โดยใชการสมกลมตวอยางแบบหลาย ขนตอน (multistage random sampling)

ผลการวจยพบวา

1. ตนแบบการออกก าลงกายส าหรบผสงอายอ าเภอก าแพงแสน ประกอบดวยวตถประสงคหลกการออกก าลงกาย คอ ความถ 3 ครงตอสปดาห ความนานใชระยะเวลาออกก าลงกายไมเกน 30 นาท ดงน สปดาหท 1-2 ใชเวลา 15 นาท สปดาหท 3-4 ใชเวลา 20 นาท สปดาหท 5-6 ใชเวลา 25 นาท สปดาหท 7-8 ใชเวลา 30 นาท

รปแบบการออกก าลงกาย ใชแบบการเตนลลาศประกอบยางยดจงหวะบกนและจงหวะตลงและเคลอนทออกก าลงกาย เปนเซต โดย 1 เซต หมายถงการออกก าลงกาย ทาละ 8 จงหวะ ทาทางการออกก าลงกาย แบงเปน 3 ขน คอ การอบอนรางกาย การออกก าลงกาย และการผอนคลายรางกาย การอบอนรางกาย จ านวน 7-10 ทา ทาละ 8 ครง ใชเวลา 5-7 นาท การออกก าลงกายดวยการเตนลลาศประกอบยางยดจงหวะบกนและจงหวะตลง ใชเวลา 30 นาท การผอนคลายรางกาย จ านวน7- 10 ทาๆ ละ 10 ครง ใชเวลา 7- 10 นาท

แผนการใชรปแบบการออกก าลงกาย ใชเวลา 8 สปดาห สปดาหละ 3 ครง

2. ผลการศกษาคาเฉลยคณภาพชวตของผสงอาย ปรากฎดงน 2.1 คาเฉลยคณภาพชวตดานความรสกตอตนเองของผสงอายกอนการทดลอง และหลงการทดลองสปดาหท 6 อยในระดบปานกลาง และหลงการทดลองสปดาหท 8 อยในระดบด 2.2 คาเฉลยคณภาพชวตดานความรสกตอชวตของผสงอายกอนการทดลอง อยในระดบปานกลาง สวนหลงการทดลองสปดาหท 6 และหลงการทดลองสปดาหท 8 อยในระดบด 2.3 คาเฉลยคณภาพชวต ดานความคลองตวยดหยน 1) การเดนสลบกรวย 8 ฟต กอนการทดลอง หลงการทดลองสปดาหท 6 และหลงการทดลองสปดาหท 8 พบวาใชเวลานอยลงตามล าดบ 2) การนงกมแตะปลายเทาบนเกาอ กอนการทดลอง หลงการทดลองสปดาหท 6 และหลงการทดลอง สปดาหท 8 พบวามความออนตวสงขนตามล าดบ 3) การวดความออนตวของหวไหล กอนการทดลอง หลงการทดลองสปดาหท 6 และหลงการทดลองสปดาหท 8 พบวามความออนตวสงขน ตามล าดบ 4) การเอยวตวแตะ กอนการทดลอง หลงการทดลองสปดาหท 6 และหลงการทดลองสปดาห

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

26

ท 8 พบวาม ความออนตวสงขนตามล าดบ สรปไดวา หลงการทดลองผสงอายทกรายการมความคลองตวยดหยน สงขนกวากอนการทดลอง

3. ผลการเปรยบเทยบความแตกตางคณภาพชวตของผสงอาย ดานความรสกตอตนเอง ความรสกตอชวตและความคลองตวยดหยน กอนการทดลองและหลงการทดลองสปดาหท 8 มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ทกรายการ

พมพสทธ บวแกว และรตพร ถงฝง (2559) ไดท าการศกษาภาวะสขภาพของผสงอายไทยและอ านาจในการท านายภาวะสขภาพของ ผสงอาย ดวยตวแปรคณลกษณะสวนบคคล การสนบสนนทางสงคมและการดแลสขภาพ โดยใชขอมลทตยภมจากการ ส ารวจประชากรผสงอาย ประจ าป พ.ศ.2554 ของส านกงานสถตแหงชาต จ านวนตวอยางทงสน 16,058 คน ผลการศกษา พบวาภาวะสขภาพของผสงอายไทยอยในระดบปานกลาง ปจจยดานคณลกษณะสวนบคคล การสนบสนนทางสงคมและ การดแลสขภาพของผสงอายรวมกนท านายภาวะสขภาพของผสงอายไทยไดรอยละ 11.2 ตวแปรทส าคญทสด คอ รายได โดยพบวาระดบรายไดเฉลยตอปตงแต 50,000 บาทขนไป สามารถท านายภาวะสขภาพผสงอายไดมากทสด โดยมคา สมประสทธถดถอยมาตรฐาน (β) เทากบ .174 รองลงมาคอการดแลสขภาพของผสงอาย โดยมคาสมประสทธถดถอย มาตรฐาน (β) เทากบ .164 การศกษานเสนอแนะวาภาครฐควรทจะคงไวซงนโยบายทเกยวของกบสวสดการของผสงอาย โดยเฉพาะอยางยงเบยยงชพผสงอายและปรบปรงชองทางการเขาถงสทธดงกลาวใหครอบคลมและทวถง รวมทงสงเสรม พฤตกรรมการดแลสขภาพของผสงอาย โดยเนนการมสวนรวมของครอบครว

จากการศกษาเอกสารและผลงานวจยจะเหนวาการออกก าลงกายส าหรบผสงอายสามารถท าใหสมรรถภาพของรางกายเพมขน ท าใหระบบไหลเวยนโลหตมประสทธภาพขนเปนสวนใหญ สดสวนของรางกายเปลยนไปบางเลกนอย มการทรงตวทดขน เนองจากผสงอายมกจะมปญหาและขอจ ากดเกยวกบทางดานสขภาพรางกาย เชน กลามเนอไมแขงแรง ความอดทนของระบบไหลเวยนโลหตต าลง ความสมพนธของมอ ตา และ เทาลดลง ความออนตวนอยลง ความสมดลการทรงตว การออกก าลงกายทถกตอง เหมาะสมและสม าเสมอถอเปนสงส าคญในการสงเสรมสขภาพ ดงนนรปแบบการออกก าลงกายส าหรบผสงอาย จงมความจ าเปนอยางยง ระดบความหนกของงานทตองเหมาะสม ระยะเวลาทใชฝกแตละครง ผวจยจงไดน าหลกการฝกการออกก าลงกาย จากการตรวจเอกสารเพอน ามาศกษาและน ามาออกแบบโปรแกรมการฝกเพอเสรมสรางสมรรถภาพและสขภาพส าหรบผสงอาย เพอใหประโยชนตอการพฒนาสมรรถภาพรางกายและสขภาพผสงอายตอไป

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

27

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย ในการวจยครงน ผวจยไดด าเนนการตามขนตอนดงน 1. การก าหนดกลมประชากรและการเลอกกลมตวอยาง 2. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล 3. การเขารวมโปรแกรมการออกก าลงกาย 4. การเกบรวบรวมขอมล 5. การจดกระท าและการวเคราะหขอมล กำรก ำหนดประชำกรและกำรเลอกกลมตวอยำง ประชำกรทใชในกำรวจย ประชากรทใชในการวจยครงนเปนผสงอายในเขตพนทต าบลมหาพราหมณ อ าเภอบางบาล จ านวน 605 คน กลมตวอยำงทใชในกำรวจย กลมตวอยางทใชวจยในครงน คอ ผทมอาย 60-70 ป ในเขตพนทต าบลมหาพราหมณ อ าเภอบางบาล ไมปวยเปนโรคกลามเนอหวใจขาดเลอด และสมครใจเขารวมโครงการ ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากคาอทธพล .80 ไดกลมตวอยางอยางนอย 33 คน ในการศกษาครงนใชกลมตวอยาง 40 คน

เครองมอทใชในกำรเกบรวบรวมขอมล 1. โปรแกรมการออกก าลงกายแบบแอโรบคส าหรบผสงอาย

เปนรปแบบการเตนแอโรบค แบบทมแรงกระแทกต า (Low Impact) ทาทางการออกก าลงกาย แบงเปน 3 ขน คอ การอบอนรางกาย การออกก าลงกาย

และการผอนคลายรางกาย การอบอนรางกาย จ านวน 8-10 ทา ใชเวลา 5-10 นาท การออกก าลงกายดวยการเตนแอโรบค แบบทมแรงกระแทกต า (Low Impact) ใชเวลา 30 นาท การผอนคลายรางกาย จ านวน 8 - 10 ทา ใชเวลา 5 - 10 นาท

2. แบบทดสอบสมรรถภาพทางกายผสงอาย แบบทดสอบสมรรถภาพทางกายอยางงายของการกฬาแหงประเทศไทย (Sport Authority of Thailand Simplified Physical Fitness, SATST) ส าหรบวยผสงอาย (อายระหวาง 60-89 ป)

ประกอบดวย 1.วดดานขนาดของรางกาย ม 2 ขอ คอ 1) ดชนความหนาของรางกาย 2) สดสวนรอบเอวตอรอบสะโพก 2. วดดานสมรรถภาพทางกาย ม 5 ขอ 1) แตะมอดานหลง 2) นงงอตว 3) ลก – นงเกาอ 30 วนาท 4) ยกขาขน – ลงอยกบท 2 นาท

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

28

กำรเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลดงน

1. ตดตอผเชยวชาญเพอขอความอนเคราะหและความชวยเหลอ ไปยงผทเกยวของและกลมประชากรทใชในการเกบรวบรวมขอมล

2. ผวจยพรอมดวยผชวยวจยเดนทางไปเกบขอมล โดยการทดสอบสมรรถภาพทางกายกอนเรมโปรแกรมการออกก าลงกาย

3. ผวจยและผชวยวจยจดโปรแกรมการออกก าลงกายดวยการเตนแอโรบค แบบทมแรงกระแทกต า (Low Impact) ใหกบกลมตวอยางเปนเวลา 8 สปดาห สปดาหละ 3 ครง ครงละ 1 ชวโมง

4. ผวจยและผชวยวจยเดนทางไปเกบขอมล โดยการทดสอบสมรรถภาพทางกายหลงจากการเขารวมโปรแกรมการออกก าลงกายเปนเวลา 8 สปดาห

5. ตรวจสอบความถกตองและบนทกขอมล เพอด าเนนการวเคราะหขอมลดวยวธการทางสถตตอไป กำรวเครำะหขอมล

ผวจยน าขอมลมาจดกระท า และวเคราะหขอมลน าเสนอคาความถและคารอยละ วเคราะหสมรรถภาพทางกายของกลมตวอยางระหวางกอนและหลงไดรบโปรแกรม หากเปนการกระจายแบบโคงปกต ใชสถตทดสอบคาท (dependent t-test) ในรปแบบตารางและความเรยง ดงน

1. ขอมลทวไปของกลมตวอยาง วเคราะหโดยน ามาแจกแจงความถ รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

2. วเคราะหสมรรถภาพทางกายของกลมตวอยางระหวางกอนและหลงไดรบโปรแกรม หากเปนการกระจายแบบโคงปกต ใชสถตทดสอบคาท (dependent t-test)

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

29

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลครงนผวจยไดก าหนดสญลกษณตางๆ แทนความหมายดงตอไปน

N แทน จ านวนกลมตวอยาง

_

x แทน คาเฉลยเลขคณต S.D. แทน สวนเบยงเบนมาตรฐาน การเสนอผลการวเคราะหขอมล จากการด าเนนการทดลองโดยจดโปรแกรมการออกก าลงกายดวยการเตนแอโรบค แบบทมแรงกระแทกต า (Low Impact) ใหกบกลมทดลองเปนเวลา 8 สปดาห สปดาหละ 3 ครง ครงละ 1 ชวโมง ฝกสอนโดยอาจารยผเชยวชาญดานการเตนแอโรบคด าเนนการทดลองโดยจดโปรแกรมการออกก าลงกายดวยการเตนแอโรบค แบบทมแรงกระแทกต า (Low Impact) ใหกบกลมทดลองเปนเวลา 8 สปดาห สปดาหละ 3 ครง ครงละ 1 ชวโมง ฝกสอนโดยอาจารยผเชยวชาญดานการเตนแอโรบคของผสงอายในเขตพนทอ าเภอบางบาล จ านวน 40 คน ผวจยไดด าเนนการวเคราะหขอมล ดงน

1. ขอมลทวไปของกลมตวอยาง วเคราะหโดยน ามาแจกแจงความถ รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

2. วเคราะหสมรรถภาพทางกายของกลมตวอยางระหวางกอนและหลงไดรบโปรแกรม หากเปนการกระจายแบบโคงปกต ใชสถตทดสอบคาท (dependent t-test) และหากเปนการกระจายแบบไมเปนปกต ใชสถต Wilcoxon Signed Ranks Test

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

30

ผลการวเคราะหขอมล ตอนท 1 ลกษณะทวไปของกลมตวอยาง ตาราง 1 แสดงคาต าสด คาสงสด คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของ สวนสง น าหนก และ อายของผสงอาย(N=40)

สถานภาพ คาต าสด คาสงสด X±S.D. สวนสง (ซม.) 139 167 155.30±.056 น าหนก (กก.) 38 90 58.51±9.753

อาย (ป) 60 70 63.43±3.343 จากตารางท 1 แสดงวา ผสงอายมสวนสงต าสด 139 เซนตเมตร สวนสงสงสด 167 เซนตเมตร สวนสงเฉลย 155.30เซนตเมตร โดยมน าหนกต าสด 38 กโลกรม น าหนกสงสด 90 กโลกรม น าหนกเฉลย 58.51 กโลกรม และมอายต าสด 60 ป อายสงสด 70 ป และอายเฉลย 63.43 ป ตาราง 2 วเคราะหสมรรถภาพทางกายของกลมตวอยางระหวางกอนและหลงไดรบโปรแกรม ดชนความหนาของรางกาย สดสวนรอบเอวตอรอบสะโพก ความออนตวของไหล ความออนตวของหลง ความแขงแรงของกลามเนอขา ใชสถตทดสอบคาท (dependent t-test) (N=40)

คาเฉลยรายดาน กอนเขารวมโปรแกรม mean±S.D.

หลงเขารวมโปรแกรม mean±S.D.

t P-value

ดชนความหนาของรางกาย

สดสวนรอบเอวตอรอบสะโพก

ความออนตวของไหล (R)

ความออนตวของไหล (L)

ความออนตวของหลง

ความแขงแรงของกลามเนอขา

24.25±3.757

.83±.057

-2.55±5.013

-6.18±7.890

12.83±6.176

22.45±5.124

24.25±3.571

.83±.056

-2.21±6.481

-5.93±9.623

12.55±6.197

27.27±5.007

-.030

.025

-.452

-.169

.404

-5.685

.977

.980

.654

.867

.688

.001*

*p<.05

จากตารางท 2 พบวา ดชนความหนาของรางกายของกลมตวอยางกอนเขารวมโปรแกรม เทากบ24.25±3.757 หลงเขารวมโปรแกรม เทากบ 24.25±3.571 เมอเปรยบเทยบคาเฉลยดานดชนความหนาของรางกายระหวางกอนเขารวมโปรแกรมและหลงเขารวมโปรมแกรม พบวาไมแตกตางกน (p=.977)

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

31

สดสวนรอบเอวตอรอบสะโพกของกลมตวอยางกอนเขารวมโปรแกรม เทากบ .83±.057 หลงเขารวมโปรแกรม เทากบ .83±.056 เมอเปรยบเทยบคาเฉลยดานสดสวนรอบเอวตอรอบสะโพกระหวางกอนเขารวมโปรแกรมและหลงเขารวมโปรมแกรม พบวาไมแตกตางกน (p=.980) ความออนตวของไหล (R) ของกลมตวอยางกอนเขารวมโปรแกรม เทากบ -2.55±5.013 หลงเขารวมโปรแกรม เทากบ -2.21±6.481 เมอเปรยบเทยบความออนตวของไหล (R) ระหวางกอนเขารวมโปรแกรมและหลงเขารวมโปรมแกรม พบวาไมแตกตางกน (p=.654) ความออนตวของไหล (L) ของกลมตวอยางกอนเขารวมโปรแกรม เทากบ -6.18 ±7.890 หลงเขารวมโปรแกรม เทากบ -5.93±9.623 เมอเปรยบเทยบความออนตวของไหล ระหวางกอนเขารวมโปรแกรมและหลงเขารวมโปรมแกรม พบวาไมแตกตางกน (p=.867) ความออนตวของหลงของกลมตวอยางกอนเขารวมโปรแกรม เทากบ 12.83±6.176 หลงเขารวมโปรแกรม เทากบ 12.55±6.197 เมอเปรยบเทยบความออนตวของหลงระหวางกอนเขารวมโปรแกรมและหลงเขารวมโปรมแกรม พบวาไมแตกตางกน (p=.688) ความแขงแรงของกลามเนอขาของกลมตวอยางกอนเขารวมโปรแกรม เทากบ 22.45±5.124 หลงเขารวมโปรแกรม เทากบ 27.27±5.007 พบวา แตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถต(p=.001) ตารางท 3 เปรยบเทยบคามธยฐาน ของคะแนนความอดทนของระบบไหลเวยนโลหต ระหวางกอนและหลงเขารวมโปรแกรม

คะแนนความอดทนของระบบไหลเวยนโลหต

N

Mean Rank Wilcoxon

Signed Ranks Test p-Value

Negative Ranks Positive Ranks Ties Total

12a 21.79 -1.997 .046* 28b 19.95 0c 40

a. หลง < กอน b. หลง > กอน c. หลง= กอน *p< .05

จากตารางเปรยบเทยบมธยฐาน ของคะแนนความอดทนของระบบไหลเวยนโลหต ของกลมตวอยาง ระหวางกอนและหลงเขารวมโปรแกรม พบวา คะแนนความอดทนของระบบไหลเวยนโลหต ในกลมตวอยางหลงเขารวมโปรแกรมสงกวากอนเขารวมโปรแกรม อยางมนยส าคญทางสถต (p = .046)

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

32

บทท 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

ความมงหมายของการวจย เพอเปรยบเทยบสมรรถภาพทางกายของผสงอายกอนและหลงไดรบโปรแกรม

การออกก าลงกายแบบแอโรบค

ขอบเขตของการวจย ประชากรทใชในการวจย

ประชากรทใชในการวจยครงน คอ ผสงอายในเขตพนทต าบลมหาพราหมณ อ าเภอบางบาล จ านวน 605 คน

กลมตวอยางทใชในการวจย กลมตวอยางท ใชวจยในครงน คอ ผทมอาย 60-70 ป ในเขตพนทต าบลมหาพราหมณ อ าเภอบางบาล ไมปวยเปนโรคกลามเนอหวใจขาดเลอด และสมครใจเขารวมโครงการ ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากคาอทธพล .80 ไดกลมตวอยางอยางนอยกลมละ 33 คน ในการศกษาครงนใชกลมตวอยาง 40 คน เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล เครองมอทใชในการวจย

1. โปรแกรมการออกก าลงกายแบบแอโรบคส าหรบผสงอาย 2. แบบทดสอบสมรรถภาพทางกายผสงอาย

การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลดงน ด าเนนการทดลองโดยจดโปรแกรมการออกก าลงกายดวยการเตนแอโรบค แบบทมแรงกระแทกต า

(Low Impact) ใหกบกลมทดลองเปนเวลา 8 สปดาห สปดาหละ 3 ครง ครงละ 1 ชวโมง ฝกสอนโดยผเชยวชาญดานการเตนแอโรบค ผวจยและทมพเลยงจากมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม เกบรวบรวมขอมลกลมตวอยางจากแบบทดสอบสมรรถภาพทางกายส าหรบผสงอายกอนการทดลอง และเมอสนสดการทดลองสปดาหท 8 โดยผวจยและผชวยวจย 4 ทาน ตรวจสอบความถกตองและคดเลอกแบบสอบถามฉบบทมความสมบรณ 90% เพอด าเนนการวเคราะหขอมลดวยวธการทางสถตตอไป การวเคราะหขอมล

ผวจยน าขอมลทไดไปวเคราะหทางสถต โดยใชโปรแกรมส าเรจรป มขนตอนวเคราะห ดงนขอมลทวไปของกลมตวอยาง วเคราะหโดยน ามาแจกแจงความถ รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน และวเคราะหสมรรถภาพทางกายของกลมตวอยางระหวางกอนและหลงไดรบโปรแกรม หากเปนการกระจายแบบโคงปกต ใชสถตทดสอบคาท (dependent t-test)

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

33

สรปผลการวจย

ตอนท 1 ลกษณะทวไปของกลมตวอยาง ผสงอายมสวนสงต าสด 139 เซนตเมตร สวนสงสงสด 167 เซนตเมตร สวนสงเฉลย 155.30เซนตเมตร โดยมน าหนกต าสด 38 กโลกรม น าหนกสงสด 90 กโลกรม น าหนกเฉลย 58.51 กโลกรม และมอายต าสด 60 ป อายสงสด 70 ป และอายเฉลย 63.43 ป

ตอนท 2 เกยวกบขอมลสมรรถภาพทางกาย จากตารางท 2 พบวา ดชนความหนาของรางกายของกลมตวอยางกอนเขารวมโปรแกรม เทากบ

24.25±3.757 หลงเขารวมโปรแกรม เทากบ 24.25±3.571 เมอเปรยบเทยบคาเฉลยดานดชนความหนาของรางกายของกลมตวอยางกอนเขารวมโปรแกรมและหลงเขารวมโปรมแกรม พบวาไมแตกตางกน (p=.977) สดสวนรอบเอวตอรอบสะโพกของกลมตวอยางกอนเขารวมโปรแกรม เทากบ .83±.057 หลงเขารวมโปรแกรม เทากบ .83±.056 เมอเปรยบเทยบคาเฉลยดานสดสวนรอบเอวตอรอบสะโพกระหวางกลมตวอยางกอนเขารวมโปรแกรมและหลงเขารวมโปรมแกรม พบวาไมแตกตางกน (p=.980) ความออนตวของไหล (R) ของกลมตวอยางกอนเขารวมโปรแกรม เทากบ -2.55±5.013 หลงเขารวมโปรแกรม เทากบ -2.21±6.481 เมอเปรยบเทยบความออนตวของไหล (R) ของกลมตวอยางระหวางกอนเขารวมโปรแกรมและหลงเขารวมโปรมแกรม พบวาไมแตกตางกน (p=.654) ความออนตวของไหล (L) ของกลมตวอยางกอนเขารวมโปรแกรม เทากบ -6.18±7.890 หลงเขารวมโปรแกรม เทากบ -5.93±9.623 เมอเปรยบเทยบความออนตวของไหล ของกลมตวอยางระหวางกอนเขารวมโปรแกรมและหลงเขารวมโปรแกรม พบวาไมแตกตางกน (p=.867) ความออนตวของหลงของกลมตวอยางกอนเขารวมโปรแกรม เทากบ 12.83±6.176 หลงเขารวมโปรแกรม เทากบ 12.55±6.197 เมอเปรยบเทยบความออนตวของหลง ของกลมตวอยางระหวางกอนเขารวมโปรแกรมและหลงเขารวมโปรมแกรม พบวาไมแตกตางกน (p=.688) ความแขงแรงของกลามเนอขาของกลมตวอยางกอนเขารวมโปรแกรม เทากบ 22.45±5.124 หลงเขารวมโปรแกรม เทากบ 27.27±5.007 พบวา แตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถต (p=.001)

จากตารางท 3 เปรยบเทยบมธยฐานของคะแนนความอดทนของระบบไหลเวยนโลหตของกลมตวอยาง ระหวางกอนและหลงเขารวมโปรแกรม พบวา คะแนนความอดทนของระบบไหลเวยนโลหต ในกลมตวอยางหลงเขารวมโปรแกรมสงกวากอนเขารวมโปรแกรม อยางมนยส าคญทางสถต (p = .046)

อภปรายผล จากการศกษาวเคราะหสมรรถภาพทางกายของกลมตวอยางระหวางกอนและหลงเขารวมโปรแกรมการออกก าลงกาย พบวา ดชนความหนาของรางกาย สดสวนรอบเอวตอรอบสะโพก ความออนตวของไหล (R) และ (L) ความออนตวของหลง กอนเขารวมโปรแกรมและหลงเขารวมโปรมแกรมไมแตกตางกน อาจเปนเพราะการออกก าลงกายแบบแอโรบค เปนการออกก าลงกายเพอเพมความทนทาน ของหวใจและหลอดเลอด เปนการออกก าลงกายทใชกลามเนอกลมใหญอยางตอเนองและเปนจงหวะ ท าใหกลามเนอมการใชออกซเจนในระบบของการใชพลงงาน สงผลใหปอด หวใจ และหลอดเลอดท างานเพมขน เพอใหออกซเจนไปทกลามเนอนนมปรมาณเพยงพอ และเปนการออกก าลงกายทเนนการเคลอนไหวของขา ซงจากผลการวจย พบวา ระดบสมรรถภาพทางกายดานความแขงแรงของกลามเนอขา

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

34

สงกวากอนเขารวมโปรแกรม สอดคลองกบ พรศร พฤกษะศร และคณะ (2550) ท าการศกษาผลของโปรแกรมการออกก าลงกายดวยลลาศตอการทรงตวของผสงอายทมความเสยงตอการหกลม ผลการศกษาพบวา หลงการทดลอง 6 และ 8 สปดาห ผสงอายกลมทดลองมการทรงตวดกวากอนทดลองอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.001) และดกวา กลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.001) และระดบคะแนนความอดทนของระบบไหลเวยนโลหตของกลมตวอยาง ระหวางกอนและหลงเขารวมโปรแกรมในกลมตวอยางหลงเขารวมโปรแกรมสงกวากอนเขารวมโปรแกรม อยางมนยส าคญทางสถต ซงสอดคลองกบ White (1981: 1049A) ทไดศกษาถงผลของการฝกเดนและฝกแอโรบคดานซทมตอระบบโครงรางและระบบไหลเวยนโลหต ในหญงทหมดประจ าเดอนแลว โดยกลมตวอยางจ านวน 96 คน อาย 42-62 ป ผลปรากฏวากลมเดนและกลมเตนแอโรบคดานซมความสามารถของระบบไหลเวยนโลหตเพมขนอยางมนยส าคญทางสถต แตเปอรเซนตไขมนไมเปลยนแปลง

อยางไรกตามมนษยทกคนยอมมการเปลยนแปลงไปตามวย ในวยสงอาย รางกายจะเกดการเปลยนแปลงไปทางเสอมมากขน การเปลยนแปลงของอวยวะตางๆ ในรางกายแตละคนจะเกดขนไมเทากน ขนอยกบปจจยหลายอยางทส าคญคอ กรรมพนธ โรคหรอความเจบปวย สงแวดลอมหรอสงทปฏบตอย เชน ดน ฟา อากาศ อาหาร อาชพ ความเครยด การออกก าลงกาย การพกผอน ฯลฯ ซงปจจย 2 ประการหลง ถาหากผสงอายดแลรกษาสขภาพรางกาย และปฏบตตนอยางถกตองแลวกจะสามารถลดปจจยตางๆ เหลาน เพอชวยชะลอความเสอมของรางกาย และการเปลยนแปลงทางดานรางกายในวยสงอายได

ดงนนเพอชวยชะลอความเสอมของรางกาย การเปลยนแปลงทางดานรางกายในวยสงอาย จงควรมการสงเสรมใหความรการดแลสขภาพใหผสงอายและการใชชวตประจ าวน ควรมการจดกจกรรมทท ารวมกนในครอบครว ชมชน เปนประจ า เชน สงเสรมการออกก าลงกายในผสงอาย โดยการเตนแอโรบค ฝกการทกษะทรงตว และฝกทกษะการเคลอนไหว โดยใชกจกรรมการออกก าลงกายดวยทากายบรหาร เพอกอใหเกดการออกก าลงกายทกสดสวนของรางกาย เปนการฝกเพอเพมความแขงแรงของกลามเนอ ความอดทนของกลามเนอ การทรงตว การยดหยนของขอตอไดด ซงจะผลตอสมรรถภาพทางกายของผสงอายในการใชชวตประจ าวน

ขอเสนอแนะทไดจากการวจย 1. ควรมศกษาในเพศชายดวย เพราะเพศมความแตกตางเรองของสมรรถภาพทางกาย ขอเสนอแนะส าหรบการท าวจยครงตอไป 1. ควรศกษาแนวทางกจกรรมการพฒนากลามเนอของผสงอาย 2. ควรศกษาหาแนวทางการปองกนการบาดเจบ 3. ควรศกษาโปรแกรมการออกก าลงกายของกลมตวอยางชวงอายอนๆ

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

35

บรรณานกรม

การกฬาแหงประเทศไทย. 2544. แผนพฒนาการกฬาแหงชาตฉบบท 3 (พ.ศ. 2545 – 2549). กรงเทพมหานคร : นวไทยมตรการพมพ.

เกษม ตนตผลาชวะ และ กลยา ตนตผลาชวะ. (2545). การพยาบาลผสงอาย. กรงเทพมหานคร: โรงพมพเจรญกจ.

ธงชย เจรญทรพยมณ. (2547). หลกวทยาศาสตรในการฝกกฬา. ภาควชาพลศกษา คณะพลศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. (อดส าเนา).

ธารดาว ทองแกว. (2544). การออกก าลงกายแบแอโรบค. นตยสารหมอชาวบาน, 268. (ออนไลน). แหลงทมา: https://www.doctor.or.th/article/detail/3165. 22 มถนายน 2560.

นภาภรณ หะวานนท และธรวลย วรรธโนทย. (2552). ทศทางใหมในการพฒนาการอยอาศยส าหรบผสงอายในสงคมไทย. กรงเทพมหานคร: คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยราชมงคลธญบร.

นวลจนทร เครอวาณชกจและคณะ. (2555). รายงานการวจยเรอง ปจจยท มผลตอภาวะสขภาพผสงอาย ต าบลโคกโคเฒา อ าเภอเมอง จงหวดสพรรณบร. กรงเทพมหานคร: คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต.

ประนอม โอทกานนท. (2554). ชวตทสขสมบรณของผสงอายไทย หลกการงานวจยและบทเรยนจากประสบการณ. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พรศร พฤกษะศร และคณะ. (2550). ผลของโปรแกรมการออกก าลงกายดวยลลาศตอการทรงตวของผสงอายทมความเสยงตอการหกลม. สงขลานครนทรเวชสาร, 4, 323-327.

พชต ภตจนทร.(2547). วทยาศาสตรการกฬา. กรงเทพฯ: โอ เอส พรนตง เฮาส.

พมผกา ปญโญใหญ. (2555). การออกก าลงกายแบบแอโรบคส าหรบผสงอาย. วารสารพยาบาลศาสตรและสขภาพ, 2, 140-148.

พมพสทธ บวแกว และรตพร ถงฝง. (2559). การดแลสขภาพและภาวะสขภาพของผสงอายไทย. วารสารสมาคมนกวจย, 2, 94-109.

มยร ถนอมสข และคณะ. (2558). การสรางตนแบบการออกก าลงกายส าหรบผสงอายอ าเภอก าแพงแสน. คณะศกษาศาสตรและพฒนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน.

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

36

มลนธสถาบนวจยและพฒนาผสงอายไทย. (2553). รายงานประจ าป สถานการณผสงอายไทย พ.ศ.2552. นนทบร: เอสเอส พลส มเดย.

ยพา จวพฒนกล และคณะ. (2555). ผลของโปรแกรมการออกก าลงกายโดยการแกวงแขนรวมกบครอบครวตอพฤตกรรมการออกก าลงกายของผสงอายโรคความดนโลหตสงชนดไมทราบสาเหต. Journal of Nursing Science, 2, 46-57.

ลดดา ด ารการเลศ. (2555). การดแลผสงอายแบบบรณาการในชมชน: ชวงท1 สถานการณและความตองการดแลผสงอายในชมชนนครปฐม: ส านกวจยและพฒนาระบบสขภาพชมชนสถาบนพฒนาสขภาพ อาเซยนมหาวทยาลย.

วรางคณา ผลประเสรฐ. (2560). การออกก าลงกายในผสงอาย. (ออนไลน). แหลงทมา: http://www.stou.ac.th/stoukc/elder/main4_9.html. 20 มถนายน 2560.

วชพลประสทธ กอนแกว. (2557). พฤตกรรมสขภาพของผสงอายทอาศยในเขตเทศบาลต าบลคลอง ต าหร อ าเภอเมองชลบร. วทยาลยการบรหารรฐกจ มหาวทยาลยบรพา.

ศรการ นพพธา และนภสกร จตตไพบลย. (2550). การศกษาโปรแกรมการออกก าลงกายโดยใชยางยด 2 ชนด เพอเพมสมรรถภาพทางกายในผสงอาย. ศนยอนามยท 1 กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข.

ศรเรอน แกวกงวาล. จตวทยาพฒนาการชวตทกชวงวย. พมพครงท 6 . กรงเทพ : โรง พมพ มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2538.

สมจต หนเจรญกล บรรณาธการ. การพยาบาลทางอายรศาสตร (เลม 1). พมพครงท 12. กรงเทพ: ว.เจ. พรนตง, 2539.

สรกล เจนอบรม. (2541). วสยทศนผสงอายและการศกษานอกระบบส าหรบผสงอายไทย.กรงเทพมหานคร: นชนแอดเวอรไทซงกรป.

ส านกงานสถตแหงชาต. (2554). ส ามะโนประชากร พ.ศ.2553. กรงเทพมหานคร: ส านกงานสถต แหงชาต. โสภาพรรณ รตนย. (2555). คมอการดแลผสงอาย. กรงเทพฯ: แสงดาว.

อ านาจ สขแจม. (2558). พลศกษา. สาขาวชาพลศกษาและนนทนาการ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม. พระนครศรอยธยา.

Birren,J,E,. and Renner,V,J,. Handbook of the Psychological of Aging. New York:

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

37

Carolyn M. Aldwin, Diane F. Gilmer. Health, illness, and optimal aging: biological and psychosocial perspectives.California: Kate Peterson, 2004

Cohen.S and Syme.S.L. (1985). Social support and health. San Francisco: Academic Press.

Eliopoulos, C. Manual of Gerontological Nursing. St. Louis: Mosby Year Book, 1995. Esberger, K,K,. and Hoghes, S,T,. Nursing Care of the Aged. Norwalk : Appleton and

lange, 1989. Miller, C.A. Nursing Care of Older Adult Theory and Practice. 2 nd.ed. Philladelphia:

J.B. Lippincott, 1995. Pender J Nola. (1996). Health Promotion in Nursing Practice.3thed. USA: Appleton and

Lange.

White, Mary Kay. (1981). The Effect of Walking and Aerobic Dance on the Skeletal and Cardiovascular System of Postmenopausal Female, In Dissertation Abstracts International. pp. 1049-1050-A.

Yorick, A, G, ed.all. The Aged Person and the Nursing Process. 3 rd.ed. New York : Appleton and lange, 1989.

. สว

พ. มทร.สวรรณภ

ม

38

ภาคผนวก

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

39

ใบบนทกผลการทดสอบสมรรถภาพทางกาย

ชอ-สกล........................................................................................... ..........อาย.................เพศ.....................

โรคประจ าตว..........................................................................

รายการทดสอบ ผลการทดสอบ

1. น าหนก ........................กโลกรม

สวนสง ........................เมตร

BMI = .........................กก./ม2

2. สดสวนรอบเอวตอรอบสะโพก .........................เซนตเมตร

3. ความออนตวของไหล (R).........................เซนตเมตร (L).........................เซนตเมตร

4. นงงอตว .........................เซนตเมตร

5. ลก-นงเกาอ 30 วนาท ..........................คร ง

6. ยกขาข น-ลงอยกบท 2 นาท .........................คร ง

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

40

วธการทดสอบ SATST

1. ดชนความหนารางกาย (BMI)

วตถประสงค เพอช วดถงความเหมาะสมของขนาดรปรางแตละคนจากน าหนกตว และสวนสง

อปกรณ เครองชงน าหนก

วธการ • ถอดรองเทากอนชงน าหนก วดสวนสง

• ชดสวมใสควรมน าหนกเบา

สตรค านวณ BMI = น าหนกตว (กโลกรม) สวนสง2 (เมตร)

ตวอยาง 65 กก. = 26 กก./ม.2 1.582

2. สดสวนรอบเอวตอรอบสะโพก (WHR)

วตถประสงค เพอช วดถงการมสดสวนรปรางทเหมาะสม ปรมาณการสะสมของไขมน บรเวณเอว และทอง

อปกรณ เทปวดระยะทางยาวประมาณ 60 น ว หรอสายวด

วธการ • วดสวนเวาทสดของเอว (มกอยเหนอสะดอเลกนอย ดงรป ก. แตถาไมม สวนเวาให วดรอบตามแนวสะดอ (รป ข.) หามแขมวหรอเบงทองตง • วดรอบบรเวณกงกลางสะโพก หรอแนวของหวกระดกตนขา (รป ค.)

สตรค านวณ WHR = รอบเอว (น ว) รอบสะโพก (น ว) ตวอยาง 34 น ว 36 น ว = 0.94

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

41

3. แตะมอดานหลง (Shoulder girdle flexibility test)

วตถประสงค เพอช วดถงความยดหยนของกลามเน อเอนยดขอของกลมกลามเน อบรเวณหวไหล

อปกรณ ไมบรรทด แบงเปนระยะเปนเซนตเมตร

วธการ • ยดเหยยดกลามเน อบรเวณหวไหลสะบก หนาอกและแขน • ยกแขนขวาข นเหนอไหลแลวงอศอกลงใหฝามอและน วแตะดานหลงมากทสด (คว ามอ)

• แขนซายงอศอกข นแนบหลงแลวยกใหสงทสด (หงายมอ) พยายามใหน ว และมอ ท งสองขางใกลกนหรอทบกนมากทสด (มอขวาทบมอซาย) และท าคางไว • วดระยะทางปลายน วกลางของมอท งสองขาง ถาปลายน วแตะกนพอดระยะทางเปน 0 ถาน วและมอทบกนระยะทางเปนบวก (+ ............... เซนตเมตร, รป ก.) ถาน วแตะไมถงกนระยะทางเปนลบ ( - ............... เซนตเมตร, รป ข.)

• ปฏบตซ าต งแตขอแรกแตสลบเปลยนมอดานตรงขามใหมอซายอยขางบนและมอ ขวาอยขางลาง

4. นงงอตว (Sit and reach test)

วตถประสงค เพอช วดถงความยดหยนของกลามเน อบรเวณตนขาดานหลง หลงสวนลาง

อปกรณ เทปวดระยะทาง หรอไมบรรทดยาวไมนอยกวา 25 น ววางทาบกบพ น วธการ • ยดเหยยดกลามเน อบรเวณหลง ตนขาดานกลง สะโพกไหล

• นงพ น เหยยดขาตรง เทปวดระยะทางอยแนวกลางระหวางขา ใหสนเทาท งสอง ขางอยทจด 15 น วโดยจดเรมอยใกลเขาท งสองขาง

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

42

• แยกสนเทาออกหางจากเทปวดระยะทางดานละ 5 น วแลวเหยยดแขนตรงฝามอ ชดกนโดยใหปลายน วท งสองขางแตะพ น • ตอยๆ กมลงแลวเหยยดมอออกไปใหไกลทสดตามแนวพ น โดยทเขา ไมงอ ท าคางไวประมาณ 2 วนาทบนทกคาเปนน ว ถาปลายน วไมถงสนเทา คาจะนอยกวา 15 น ว

5. ลก-นงเกาอ 30 วนาท (30-Second chair stand) เหมาะส าหรบวยสงอาย

วตถประสงค เพอวดความแขงแรงของกลามเน อขาหรอชวงลางของรางกายโดยการลกข นยนจากทานงเกาอ ใหไดจ านวนคร งมากทสด ภายใน 30 วนาท

อปกรณ นาฬกาจบเวลาและเกาอ ทไมมทเทาแขน ความสงของทนงประมาณ 17 น ว (43.2ซม.)

วธการ • วางเกาอ ชดฝาผนง หรอยดตด เพอปองกนการเลอน • ทาเรมทดสอบ โดยนงตรงกลางเกาอ หลงตรง เทาท งสองอยบนพ น มอท งสอง กอดอก • ลกข นยนตรง แลวนงลงทนทพยายามลก-นง ใหไดจ านวนคร งมากทสด ภายในเวลา 30 วนาท • นบจ านวนคร งขณะทลกข นยนตรง ภายใน 30 วนาท ถาเวลาหมดหลงจากทลกยน แลวใหนบเปน 1 คร งได

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

43

6. ยกขาข น-ลง อยกบท 2 นาท (2-Minute step-in-place) เหมาะส าหรบผสงอาย

วตถประสงค เพอวดความอดทนของระบบหายใจและไหลเวยนเลอด โดยการเคลอนไหวของกลามเน อขา

อปกรณ นาฬกาจบเวลา เสนก าหนดระยะการยก เทปวดระยะ

วธการ • วดระยะความสงของการยกขาของแตละคนอยทระยะกงกลางระหวางเขาและสะโพก วดระยะแลวตดจดก าหนดความสงทผนง หรอเลอนเสนระยะความสงของการยก • เรมทดสอบใหยกขาซายข นกอนแลวยกขาสลบข น-ลง อยกบท (หามวง) โดยใหเขาแตละขางสงเทากบเสนระยะการยก ภายใน 2 นาท ใหไดจ านวนคร งมากทสด นบทกทเขาขางขวาแตะเสนระยะความสงการยก หรอเทากบความสงทก าหนด • สามารถหยดพกและท าตอไปไดจนกวาหมดเวลา ถาไมสามารถทรงตวขณะทดสอบไดใหจบโตะหรอเกาอ เพอชวยในการทรงตว หลงจากทดสอบเสรจใหเดนชาๆไปรอบๆ เพอเปนการผอนคลาย

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

44

สวพ. มทร.สวรรณภ

ม

45

ประวตผวจย ชอ – สกล นางสาวปทมา เซงอาศย วน เดอน ปเกด 5 มกราคม 2530 สถานทเกด จงหวดพระนครศรอยธยา สถานทอยปจจบน 140 ม.1 ต.สะพานไทย อ.บางบาล จงหวดพระนครศรอยธยา 13250 ประวตการศกษา - มธยมตอนปลาย โรงเรยนจอมสรางคอปถมภ จงหวดพระนครศรอยธยา - ปรญญาตร วทยาศาสตรบณฑต (วทยาศาสตรการกฬา) มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน จงหวดนครปฐม - ปรญญาโท วทยาศาสตรมหาบณฑต (วทยาศาสตรการกฬา) มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน จงหวดนครปฐม ต าแหนงหนาทการงานปจจบน อาจารยประจ าสาขาพลศกษาและนนทนาการ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม สว

พ. มทร.สวรรณภ

ม