211 gs0089

T.C.MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

MEGEP(MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN

GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

GRAFİK VE FOTOĞRAF

GUAJ BOYA TEKNİĞİ

ANKARA 2008

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller;

Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılıKararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarındakademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretimprogramlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelikgeliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır).

Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeyerehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış,denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul veKurumlarında uygulanmaya başlanmıştır.

Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliğikazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir veyapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.

Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine meslekiyeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşabilir.

Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarakdağıtılır.

Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığındasatılamaz.

i

AÇIKLAMALAR ........................................................................................................iiGİRİŞ ........................................................................................................................... 11. GUAJ BOYA ........................................................................................................... 3

1.1. Tanımı ve Kullanım Alanları ............................................................................ 31.2. Guaj Boya Tarihçesi.......................................................................................... 31.3. Guaj Boya Tekniği ............................................................................................ 61.4. Guaj Boya Tekniğinde Kullanılan Araç ve Gereçler ...................................... 12UYGULAMA FAALİYETİ................................................................................... 16ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME......................................................................... 24

ÖĞRENME FAALİYETİ–2 ...................................................................................... 272. PUL TASARIMI .................................................................................................... 27

2.1. Pul Tanımı ....................................................................................................... 272.2. Pulun Tarihçesi................................................................................................ 282.3. Pul Tasarımı .................................................................................................... 30

2.3.1. Pul Tasarımında Dikkat Edilecek Noktalar.............................................. 31UYGULAMA FAALİYETİ................................................................................... 36ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME......................................................................... 41

MODÜL DEĞERLENDİRME .................................................................................. 43CEVAP ANAHTARLARI......................................................................................... 44KAYNAKÇA ............................................................................................................. 45

İÇİNDEKİLER

ii

AÇIKLAMALAR

MODÜLÜN KODU 211GS0089

ALAN Grafik ve Fotoğraf

DAL/MESLEK Ortak Alan

MODÜLÜN ADI Guaj Boya Tekniği

MODÜLÜN TANIMIGuaj boya tekniği ile ilgili temel kavramların veuygulamaların yapıldığı öğrenme materyalidir.

SÜRE 40/32

ÖNKOŞULTemel Sanat Eğitimi ve Temel Desen Ders modüllerini almışolmak

YETERLİK Çalışmayı guaj boya tekniği ile renklendirmek

MODÜLÜN AMACI

Genel AmaçGerekli ortam sağlandığında çeşitli grafik ve illüstrasyontasarımı çalışmalarında guaj boya tekniğini hatasız olarakkullanabilecektir.

Amaçlar

Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda, uygun ortamsağlandığında;1. Guaj boya tekniğini, kullanım alanlarını ve araç-gereçlerin özelliklerini inceleyerek kompozisyonu guaj boyaile renklendirebileceksiniz.2. Seçilen bir konuda (pul tasarımı, kitap resimleme vb.)eskiz ve taslakları hazırlayabilecek ve seçilen taslağı tekniğeuygun renklendirebileceksiniz.

EĞİTİM ÖĞRETİMORTAMLARI VEDONANIMLARI

Grafik atölye ve laboratuvarları, sınıf, işletme, kütüphane,ev, bilgi teknolojileri ortamı vb.Şövale, resim altlığı, resim kâğıdı, doğal ve yapay objeler,guaj boya, palet, fırçalar, trilin, kağıt havlu, su kabı, ışıklıatölye ortamı, konu ile ilgili görsel yayınlar

ÖLÇME VEDEĞERLENDİRME

Modülün içinde yer alan her faaliyetten sonra, verilen ölçmearaçlarıyla kazandığınız bilgileri ölçerek kendi kendinizideğerlendireceksiniz.Öğretmen, modül sonunda size ölçme aracı ( test, çoktanseçmeli, doğru yanlış vb.) uygulayarak modül uygulamalarıile kazandığınız bilgileri ölçerek değerlendirecektir.

AÇIKLAMALAR

1

GİRİŞ

Sevgili Öğrenci,

Guaj boya kapatıcı ve homojen bir yüzey oluşturma özelliğinden dolayı grafik tasarımçalışmalarında en çok tercih edilen boya çeşididir. Bu özelliğinin yanı sıra su miktarınınfazla katılması ile sulu boya etkisi veren, su miktarının az katılarak boyanın üst üstesürülmesi ile de yağlı boya etkisi veren çalışmalar yapmak açısından da guaj boya tercihsebebidir.

Temel Sanat Eğitimi dersi Renk ve Doku modüllerinde guaj boya ile homojenyüzeylerin oluşturulması ile ilgili teknik bilgiler verilmiştir. Bu modül de guaj boyanın farklıkullanım teknikleri üzerinde durulmuştur. Ayrıca ikinci öğrenme faaliyetinde guaj boyatekniği ile birlikte pul tasarımı hakkında da bilgiler ve uygulamalara yer verilmiştir.

Modül sonunda, öğrendiğiniz becerileri sanatla ilgili tüm alanlarda kullanabilirsiniz.

GİRİŞ

3

ÖĞRENME FAALİYETİ–1

Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda, uygun ortam sağlandığında obje etütlerive tasarladığınız kompozisyonları guaj boya tekniğine uygun renklendirebileceksiniz.

1.Görsel kaynaklardan guaj boya tekniği ile yapılmış çalışmaları inceleyiniz. 2.Gramajı farklı kâğıtlar üzerinde guaj boyayı sulu ve kuru kullanarak

denemeler yapınız.

1. GUAJ BOYA

1.1. Tanımı ve Kullanım Alanları

Guaj, su bazlı opak (şeffaf olmayan, kapatıcı) bir boya türüdür. Ayrıca Tempera,Poster colour gibi adlarla anılan boyalar, guaj kategorisinde yer alır. Su bazlı yani su ilekarışan, mat, çabuk kuruyan ve kapatıcı özelliklere sahiptir. Guaj boyada renkler suluboyanın tersine beyaz boya katılarak açılır.

Guaj boyanın çok geniş kullanım alanları vardır. Afiş, amblem, logo, animasyon,karikatür, kitap-dergi resimlerinde, dekoratif amaçlı ve birçok alanda kullanılmaktadır.Birçok malzemeyle kullanım olanağı vardır. Bunlar; sulu boya, yağlı boya, akrilik boya,pastel boya, mürekkep gibi malzemelerledir.

1.2. Guaj Boya Tarihçesi

Guaj boya eski Mısır’da, Ortaçağda kitap bezemelerinde uygulanan bir tekniktir. XI.ve XII. yüzyıllarda ressamlar tarafından resim çalışmalarında kullanılmıştır. Giotto,Magtegna, Botticelli gibi ressamlar bazı resimlerini guaj boyayla çalışmışlardır.

ARAŞTIRMA


AMAÇ

4

Resim 1.1: Sandro Botticelli Resim 1.2: Sandro Botticelli

Rönesans sanatçılarından Rubens, Van Dyck, Gaspard Poussin ve daha birçok sanatçıguaj boya tekniğinde çalışmalar yapmışlardır.

Albrecht Dürer manzara ve hayvan figürlerinde guaj boya ile sulu boyayı birliktekullanmıştır. Portere çalışmalarında ise daha çok guajı yalnız başına veya yağlı boya ilebirlikte kullanmıştır.

Resim 1.3: Albert Dürer, 1496 Resim 1.4: Albert Dürer

5

Resim 1.5: Albert Dürer (sulu boya-guaj boya) Resim 1.6: Albert Dürer (sulu boya-guaj boya)

Rokoko ressamları tarafından da çalışmalarında tercih edilen guaj boya, XX. yüzyıldaFransız sanatçılar ve birçok ressam tarafından başta sulu boya olmak üzere başkamalzemelerle birlikte kullanılmıştır.

Günümüzde guaj boya yaygın olarak eğitim kurumlarının sanat eğitimi yapanbölümlerinde, resim sanatçıları ve illüstratörler tarafından kullanılmaktadır.

6

Resim 1.7: Guaj boya ile yapılmış illüstrasyon çalışmaları

1.3. Guaj Boya Tekniği

Guaj boya, su ile karıştırılarak inceltilir. Su oranı fazla olduğunda sulu boya etkisindeçalışmalarda kullanılabilir. Sulu boyada olduğu gibi saydam değildir. Boya kuruduğu zamanmat bir görünümü vardır. İçine beyaz boya katarak zengin ara renk tonları elde edilir.

Kapatıcı özelliği, boyanın kıvamı ile ilgilidir. Homojen renkli bir yüzey oluşturmakiçin içine katılan su miktarı az olursa yüzeyde fırça izleri ve kabarık boya tabakalarındanoluşan bir görünüm oluşur.

7

Resim 1.8: Düz boyama tekniği ile yapılmış çalışmalar

Bu nedenle boyaya katılan su miktarını iyi ayarlamak ve bir karıştırıcı ile boyayı iyicekarıştırmak gerekir. Birinci boya katı sürüldükten sonra boyanın kuruması beklenmelidir.Daha sonra ikinci kat uygulanacak boya ilk uygulamada fırçanın kullanımına dik açıoluşturacak şekilde olmalıdır (ilk kat boya yatay fırça hareketleriyle uygulandı ise ikinci katdikey fırça hareketleriyle olmalıdır.). İstenilen rengi elde etmek için boyayı karıştırdıktansonra kullanacağınız yüzeyin renginde başka bir kağıt veya tahta üzerine fırçayla rengisürmek ve kurumasını beklemek gerekir; çünkü guaj boya ıslakken ve kuruduktan sonrafarklı tonlara sahiptir; bu yüzden boyayı kullanmadan önce denemeler yapmak gerekir. Guajboyanın bir diğer özelliği de boya kuruduktan sonra su ile temasından sonradaçözülebilmesidir.

8

Yapılacak çalışmaya uygun boya kıvamını ayarlamak gereklidir. Sulu boya etkisiverecek çalışmalarda boyaya katılacak su miktarının fazla olması, homojen ve kapatıcı yüzeyiçin su miktarının daha az olması gerektiğini yukarıda bahsetmiştik. Eğer serbest fırçahareketleriyle yağlı boya etkisi verecek şekilde çalışmak istenirse su miktarının daha azolması gereklidir. Kullanılan iki rengin birbirine geçişli olmasını yani ara renkler elde etmekiçin çalışırken hızlı olmak gerekir; çünkü içindeki su miktarı az olduğu zaman kuruma süresidaha hızlı olacaktır.

9

Resim 1.8: Yağlı boya tekniği ile yapılmış guaj boya çalışmaları

Guaj boya, tek başına kullanılabildiği gibi farklı boya malzemeleri ile kullanılarakgüzel sonuçlar vermektedir. Sulu boya ile birlikte kullanıldığı gibi guajı sulandırarak da suluboya etkisi verilebilir.

10

Resim 1.9: Boyanın kapatıcı kullanılması

Resim 1.10: Boyanın kapatıcı ve sulu birlikte kullanılması

11

Resim 1.11: Renkli kalem-marker-guaj boya

Resim 1.12: Yağlı boya- guaj- mürekkep

12

Resim 1.13: Marker- guaj-kalem

Resim 1.14: Guaj- pastel Resim 1.15: Guaj boya

1.4. Guaj Boya Tekniğinde Kullanılan Araç ve Gereçler

Guaj boya piyasada tüpte ve cam şişelerde satılmaktadır. Boyanın kalitesiz olmasırenklerin mat, cansız bir görünüm elde edilmesine ve geniş yüzeylerin boyanmasında fırçaizlerinin belli homojen olmayan yüzeyler oluşması gibi sorunlarla karşılaşılmaktadır.

13

Resim 1.16: Guaj boya

Guaj boya içindeki zamk oranının sulu boyadan fazla olması nedeniyle yüzeyi yağlıolamayan her türlü yüzey üzerine uygulanabilir. Örneğin; kağıt, tahta, seramik, cam, kumaş,duvar ve alçılı yüzeyler.

Guaj boyada en çok kullanılan yüzey kağıttır. Kağıt seçiminde kağıdın yüzeyinin çokpürüzlü ve parlak emici olmaması tercih edilmez. Daha çok yüzeyi düzgün, boyandığındakıvrılmayan gramajı yüksek kağıtlar seçilmelidir. Renkli kağıtlar üzerine de uygulamayapılabilir.

Sulu boya tekniğinde kullanılan fırçalar guaj boya içinde kullanılır. Ayrıca farklıkullanım tekniklerine göre boyayı yüzeye sürmek için spatül, merdane, sünger, sert kıllı fırçave airbrush gibi araçlar da kullanılabilir.

Trilinin guaj boya ile kullanımı: Trilin içine mürekkep ve guaj boya konularak düzve dairesel çizgiler çizmek için kullanılan bir alettir. Piyasada ayrı olarak veya pergeltakımının içinde satılmaktadır. Trilinde daireler çizmek için normal pergelin kalemyerleştirilen kısmı çıkartılıp yerine trilin monte edilir. İçine boya konularak dairelerrahatlıkla çizilir.

Resim 1.17: Pergel ve cetvelle trilin kullanılarak yüzey düzenlemesi

14

Boya kıvamı ne çok sulu ne de çok katı ayran kıvamında hazırlanıp bir fırça yardımıile trilinin içine konulur. Vidasını gevşetip ya da sıkılayarak çizgi kalınlığı ayarlanır. Boyakonulduktan sonra temiz bir kâğıt havlu ile dıştaki fazla boyalar temizlenir.

Resim 1.18: Guaj boyanın triline konulması

Cetvelin ya da pistolenin ayaklı kısmı yukarı gelecek şekilde zemin üzerineyerleştirilir. Trilinin açık kısmı yana gelecek şekilde (aşağıdaki resimlerdeki gibi) çizgiçekilir. Eğer tıkanma olursa bir kağıt üzerine trilinin ucu vurularak tıkanıklık giderilir. Sıkaralıklarla trilin temizlenip tekrar boya konulur.

Resim 1.19: Trilinin cetvel ve pistole yardımıyla kullanılması

Boyanın belli bir alan içine taşmasını önlemek daha düzgün yüzeyler oluşturmak içinkağıdın özelliğine göre bantla yapıştırmak kolaylık sağlayacaktır (önceden kağıt üzerindedeneme yapmak gerekir. Bazı kâğıtlarda bant yapıştırılıp kaldırıldığında kâğıdın dokusunuzedeleyebilir.). Bantla kapatıldıktan sonra boyayı, bantlı kısmın altına taşmasını önlemekiçin fırçayı bantlı kısma paralel olarak sürmek gerekir. Bandın yapışkanlığını azaltmak içinbir zemin üzerine yapıştırıp kaldırmak daha sonra yüzeye yapıştırmak uygun olacaktır.

15

Resim 1.20: Bantla kapatılmış alanda 1. resimde fırça banda paralel doğru bir şekilde, 2.resimde fırçanın bant yönünde yanlış uygulama şekilleri görülmektedir.

Boyayı karıştırmak için piyasada kullanılan paletlerin yanı sıra cam, plastik veyaseramik bir yüzey palet olarak kullanılabilir. Boyayı karıştırmak için paletlerin bölümlerininyuvarlak olması daha uygundur. Palet içinde kalan fazla boyayı çok bekletmemek şartıylasaklamak için üzerini hava almayacak şekilde bantla kapatmak gerekir. Guaj boya şişedenalındıktan sonra kapağın iç kısmı ve kavanozun boğaz kısmı temiz tutulmalıdır. Kapağısıkıca kapatıp eğer boya uzun süre saklanacaksa boyanın üzerine dikkatlice biraz su dökmek,kullanmadan önce bu suyu tekrar dikkatlice boşaltmak boyayı uzun süre kullanmak içinönemlidir.

16

UYGULAMA FAALİYETİ

Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda guaj boyayı serbest teknikle kullanarakobjeleri renklendirebileceksiniz.

Kullanılacak Araç Gereçler

Resim kağıdı (gramajı yüksek) Resim altlığı Resim kalemi Silgi Doğal veya yapay obje Guaj boyalar Fırçalar Palet Su kabı Kağıt havlu

Atölye önlüğünüzü giymeyi unutmayınız.

1. Malzemelerinizi hazırlayınız.2. Objenizi ışığın geliş yönünü göz önüne alarak beyaz bir zemin üzerine

yerleştiriniz.Objenizin sizden uzaklığına dikkat ediniz. Sizden uzaklığı en fazla bir metre olacakşekilde objenizi yerleşiriniz.

3. Kâğıdınızı resim altlığına sabitleyiniz.4. Objenin aksları çiziniz.5. Objenizin en ve boy oranlarını tespit ederek aksların üzerinde işaretleyiniz.6. Objenizi kaleminizle fazla bastırmadan çiziniz.

Resim 1.21: Kara kalem desen

UYGULAMA FAALİYETİ-1

17

7. Objenizin renklerine uygun olarak guaj boya ile palet içinde renklerinizihazırlayınız.

Boyamaya yukarıdan aşağı yapmanız önerilir.

8. Fonun üst bölümünü serbest fırça darbeleri ile hazırladığınız renk ile boyayınız.Boyadığınız renk üzerinde ışıklı kısımlar elde etmek için açık ton boya ileefektler yapınız. Koyu bölgelerde koyu renk boya ile derinlik vermek içinserbest fırça darbeleri ile boyayınız.

Resim 1.22: Boyama aşaması-1

Boyadığınız alanlarda farklı renkler arasında geçiş sağlamak için fırçanızı fazlabastırmadan kaynaştırma yapabilirsiniz.

9. Objeniz üzerindeki açık tonları boyayınız.


18

10. Daha sonra koyu tonlarınızı serbest fırça vuruşlarıyla boyayınız.

Daha önce boyadığınız açık ton ile son boyadığınız rengi fırçanızı temizleyerekbirbirine kaynaştırabilirsiniz.Unutmayınız ki guaj boya su bazlı olduğu için kurusa bile ıslak fırça ile çözülecektir.Fırçanızı çok bastırmamanız tavsiye edilir.

11. Farklı renkleri de objenizi dikkatlice gözlemleyerek boyayınız.

Resim 1.24: Boyama aşaması 3-4

12. Objenizin en koyu bölümlerini de boyadıktan sonra isterseniz koyu bir renk ilegölgede kalan kısımlarda farklı kalınlıkta kontur çizgileri uygulayabilirsiniz.

13. Objenin üzerindeki zemini hazırladınız renkle boyayınız. Açık ve koyu renklerleışık ve gölge alanlarını serbest fırça vuruşlarıyla ortaya çıkarınız. Boyanınrengini açmak için beyaz renk kullanınız.

14. En son olarak objenizin gölgesini boyayarak çalışmanızı bitiriniz.


19

Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda guaj boyayı serbest teknikle kullanarakkompozisyonu renklendirebileceksiniz.


Resim kâğıdı (gramajı yüksek) Resim altlığı Resim kalemi Silgi Doğal ve yapay ojeler Guaj boyalar Fırçalar Palet Su kabı Kâğıt havlu

Atölye önlüğünüzü giymeyi unutmayınız.

1. Malzemelerinizi hazırlayınız.

2. Objelerinizi ışığın geliş yönünü göz önüne alarak kompozisyon kurallarını dikkate

alarak düzenlemesini yapınız, üzerine yerleştiriniz.

Cansız modellerden çizimler modülü birinci öğrenme faaliyetinde kompozisyonhazırlamada dikkat edilecek noktaları hatırlamak için inceleyebilirsiniz.

3. Kâğıdınızı resim altlığına sabitleyiniz.

4. Objenin akslarını çiziniz.

5. Objenizin en ve boy oranlarını birbiri ile proporsiyonlarının karşılaştırmasını

yaparak tespit ettiğiniz oranları aksların üzerinde işaretleyiniz.

6. Kompozisyonunuzu kaleminizle fazla bastırmadan çiziniz.

UYGULAMA FAALİYETİ–2

20

Resim 1.26: Desen

7. Kompozisyonunuzda kullanacağınız renkleri guaj boya ile palet içinde hazırlayınız.

Boyamaya yukarıdan aşağı doğru boyamanız önerilir.

8. Arka üst bölümü serbest fırça darbeleri ile hazırladığınız renk ile boyayınız.

Boyadığınız renk üzerinde ışıklı kısımlar elde etmek için açık ton boya ile efektler yapınız.

Koyu bölgelerde koyu renk boya ile derinlik vermek için serbest fırça darbeleri ile

boyayınız.

Boyadığınız alanlarda farklı renkler arasında geçişi sağlamak için fırçanızı fazlabastırmadan kaynaştırma yapabilirsiniz.

9. Vazonun ve çiçeklerin üzerinde açık alanları boyayınız.

21


10. Daha sonra vazo ve çiçeklerdeki koyu tonlarınızı serbest fırça vuruşlarıyla

boyayınız.

11. En koyu bölümleri de boyadıktan sonra isterseniz koyu bir renk ile gölgede kalan

kısımlarda farklı kalınlıkta kontur çizgileri uygulayabilirsiniz.

Daha önce boyadığınız açık ton ile son boyadığınız rengi fırçanızı temizleyerekbirbirine kaynaştırabilirsiniz.Unutmayınız ki guaj boya su bazlı olduğu için kurusa bile ıslak fırça ile çözülecektir.Fırçanızı çok bastırmamanız tavsiye edilir.

12. Kontrastlıkları daha belirgin hale getirmek için ışık alan kısımlarda açık tonlar

kullanınız( resim nu:1.28 1. aşama).

13. Zemini hazırladığınız renkle boyayınız. Açık ve koyu renklerle ışık ve gölge

alanlarını serbest fırça vuruşlarıyla ortaya çıkarınız. Boyanın rengini açmak için beyaz renk

kullanınız ( resim nu:1.28 2. aşama).

Kısa süreli aralıklarla çalışmanızla modelinizin karşılaştırmasını yapınız. Öncehatalarınızı kendiniz görmeniz (kendi eleştirinizi kendiniz yapmanız) öğrenmenizdedaha faydalı olacaktır.

22

Resim 1.28: Boyama aşaması-2 ve 3

14. Arkadaki elma ve öndeki portakal ile limonun ışık alan bölümlerini açık renk ile

boyayınız.

15. Objelerin renk kontrastlarını ortaya çıkarmak için koyu bölgeleri objenize uygun

renklerle boyayınız ( resim nu:1.2 4. aşama).

16. En son olarak objelerinizin gölgelerini boyayarak çalışmanızı bitiriniz ( resim nu:1.2

5. aşama).

23

Resim 1.29: Boyama aşaması-4 ve 5

Bu faaliyet sonunda kazandıklarınızı aşağıdaki soruları cevaplandırarak ölçünüz.

24

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki sorular çoktan seçmeli olarak hazırlanmıştır, soruların altındakiseçeneklerden sadece bir tanesi doğrudur ve sadece birini işaretleyiniz.

1. Aşağıdaki ifadelerden hangisi guaj boyanın özelliğidir?A- SaydamB- Opak (kapatıcı)C- ParlakD- Yağ ile çözünen

2. Guaj boyaya katılan su miktarı fazla olduğunda aşağıdaki tekniklerden hangisininetkisini verir?

A- PastelB- Yağlı boyaC- Sulu boyaD- Akrilik

3. Guaj boyada homojen yüzeyler elde etmek için neye dikkat etmek gerekir?A- Boyaya katılan suyun miktarınaB- Boyayı üst üste üç kereden fazla sürmeyeC- İlk boyamada su miktarının fazla olmasınaD- İlk kat ile ikinci kat uygulamada fırça yönlerinin aynı olmasına

4. Guaj boyada bir rengin tonunu açmak için ne yapmak gerekir?A- Boyanın su miktarını artırmakB- Boyayı bir kattan fazla uygulamamakC- Rengin içine sarı renk katmakD- Rengin içine beyaz renk katmak

5. Guaj boya hangi yüzeylere uygulanır?A- KâğıtB- TahtaC- SeramikD- Hepsi

Not: Cevap anahtarınız modülün sonundadır.

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevapladığınız sorularla ilgili öğrenme faaliyetlerinitekrarlayınız.


25

UYGULAMALI TEST-1

Farklı objelerden renkli etütler yapmak için modelinizi hazırlayınız ve resim kağıdınadesen tekniğine uygun çiziminizi yaparak serbest guaj boya tekniğine uygun olarakrenklendiriniz. Çalışmanızı aşağıdaki değerlendirme ölçeğine göre değerlendiriniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri Evet veHayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.

DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ Evet Hayır

1.Bilgilerinizi gözden geçirdiniz mi?

2.Malzemeyi temin ettiniz mi?

3.Işığın yönünü tespit ettiniz mi?

4.Objenizi beyaz bir zemin üzerine yerleştirdiniz mi?

5.Modelin sizden uzaklığını ayarladınız mı?

6.Kompozisyonun kağıda yerleştirme planını yaptınız mı?

7.Objenin oranlarını doğru olarak kâğıdınıza çizdiniz mi?

8.Çiziminizi belirli aralıklarla modelle karşılaştırmasını yaptınız mı?

9.Objenizin renklerine uygun olarak guaj boyayı kıvamına uygunpaletinize hazırladınız mı?

10.Arka planı açık-koyu, ışık- gölgeyi dikkate alarak boyadınız mı?

11.Objenizi açıktan koyuya doğru boyadınız mı?

12.Çalışmanızda serbest fırça darbeleri kullandınız mı?

13.Temizlik ve düzene dikkat ettiniz mi?

14.Zamanı verimli kullanmaya dikkat ettiniz mi?

15.Çalışmanızdan memnun kaldınız mı?

26

UYGULAMALI TEST–2

Farklı doğal ve yapay objelerden bir kompozisyon hazırlayınız ve resim kağıdınadesen tekniğine uygun çiziminizi yaparak serbest guaj boya tekniğine uygun olarakrenklendiriniz. Çalışmanızı aşağıdaki değerlendirme ölçeğine göre değerlendiriniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri Evet veHayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.



2.Malzemeyi temin ettiniz mi?

3.Işığın yönünü tespit ettiniz mi?

4.Objelerinizi kompozisyon hazırlama kurallarına uygun olarakdüzenlediniz mi?


6.Objelerinizin oranlarını birbiri ile kıyaslamasını yaparak doğruolarak kağıdınıza çizdiniz mi?

7.Çiziminizi belirli aralıklarla modelle karşılaştırmasını yaptınız mı?

8.Objelerinizin renklerine uygun olarak guaj boyayı kıvamına uygunpaletinize hazırladınız mı?

9.Arka planı açık-koyu, ışık- gölgeyi dikkate alarak boyadınız mı?

10.Objelerinizi açıktan koyuya doğru boyadınız mı?

11.Çalışmanızda serbest fırça darbeleri kullandınız mı?

12.Temizlik ve düzene dikkat ettiniz mi?



DEĞERLENDİRME

Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz “Evet” lerkazandığınız becerileri ortaya koyuyor.”Hayır” larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınızTamamı Evet ise diğer öğrenme faaliyetine geçiniz.

27


Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda, uygun ortam sağlandığında seçilen birkonuda (pul tasarımı, kitap resimleme vb.) eskiz ve taslakları hazırlayabilecek ve seçilentaslağı tekniğe uygun renklendirebileceksiniz.

Pul örnekleri toplayınız ve kullanılan ölçüleri tespit ediniz. Pul tasarımlarını konuları yönünden inceleyiniz. Kompozisyon kuruluşlarını inceleyiniz. Kullanılan yazı karakterlerini ve ölçülerini inceleyiniz. İncelemelerinizde notlar alınız ve arkadaşlarınızla tartışınız.

2. PUL TASARIMI2.1. Pul Tanımı

Hızla gelişen posta hizmetlerinin gereği olarak pul, bir ülkenin halkını, yaşam tarzını,sanayisini yansıtır. İnsanlar arası iletişimde en büyük tanıtım aracıdır. Bir mesajı, konuyu,şahsı, olayı ya da hizmeti sadece o ülkenin sınırları içinde değil mektubun gönderildiğiülkelerde de tanıtmaktadır. Çok önemli bir görsel mesaj taşıyan ve bir ülkenin kimlik kartıniteliği de taşıyan pul günümüzde bir sanat dalı olmuştur.

Resim 2.1: Pul örnekleri


AMAÇ

ARAŞTIRMA

28

Pulun birçok tanımı yapılmıştır:

‘Pul; ön yüzeyi çeşitli renklerle basılmış resim, şekil ve motiflerden oluşan; arkayüzeyi, özel bir zamkla kapalı, etrafında dantel denilen tırnakları olan bazen dantelsiz deolabilen genellikle dikdörtgen, kare, yuvarlak az da olsa üçgen bazen de değişik şekillerde vefarklı ebatlarda olan postada para yerine sürümü bulunan değerli kağıtlar’(Evren Pul Evi,1983:6)

‘Posta idareleri tarafından alınan posta ücretine veya devlet tarafından alınan damgaresmine karşılık posta malzemesine veya bazı evraklara yapıştırılan küçük bir basılı kağıtparçasıdır.’(Türk Ansiklopedisi, 1978:162)

2.2. Pulun Tarihçesi

İletişimin insanlık tarihinde çok eskilere dayanmasına karşılık pulun tarihi çok eskideğildir. İnsanlar arsında gönderilen paketler, mektupların taşıma ücreti yolların güvensizliğinedeni ile alıcısı tarafından ödenmekte idi. Bu da bazen ücretin yüksek olması yüzündenalıcının postayı kabul etmemesine yol açmaktaydı. Daha sonraları buna çare olarak 1653’teFransız Parlementer Renouard Villayer taşıma ücretinin önceden ödenmesi usulünügetirmiştir. O dönemde posta pulu yerine ücretin alındığına dair kağıt parçası mektup ya dapaketin üzerine yapıştırılıyordu.

İlk posta pulu İngiltere’de posta bakanı Rowland Hill zamanında 6 Mayıs 1840 yılındaçıkartılmıştır. Böylelikle posta pulu, gönderme makbuzunun yerini almıştır.

İlk posta pulunun üzerine kraliçe Victoria’nın profilden bir portresi bulunmaktadır. Buresmin Hollandalı ressam Villiam Mulradi tarafından yapıldığı söylenmektedir.

Resim 2.2: İlk pul örneği , Villiam Mulradi

29

İlk pul örneklerinde hükümdar veya devlet büyüklerinin resimleri, pulun taşıdığıdeğeri gösteren rakamlar, ülkeleri temsil eden figürler bulunmaktadır. İki renkten fazla renkbulunan pulu basan ülke İsviçre’dir.

Osmanlı İmparatorluğu döneminde ise posta ücreti mektubun ağırlığına ve gideceğimesafeye göre tespit edilmekte ve daha sonra posta müdürü tarafından zarfın üzerine postadamgası basılmakta idi.

İlk özel Türk gazetesini çıkaran dönemin posta nazırı Agah Efendi, 1864 yılında ilkTürk posta pulunu (Tuğralı pul) bastırmıştır. Bu pullar Sultan Abdülaziz devrinde, onuntuğrasının ve ince süslemeli motiflerini taşımaktaydı. Agah efendinin önerisiyle, posta ücretipul karşılığı olarak alınmaya başlanmıştır.

Tuğralı pullar taş baskı (litografi) olarak beyaz pelüş kağıdına siyah renkte basılmıştır.Sonraları bu pullar süngerle ekolin boyayla renklendirilmiştir.

Resim 2.3: Tuğralı pul

1865’te tuğraların yerine dikey oval zemin üzerine ay yıldız yerleştirilmiş ve ‘Posta-iDevlet-i Osmaniye’ yazısı kullanılmaya başlanmıştır.

30

Resim 2.4: Ay yıldızlı pul

1892’de pulun çevresi Türk motifleriyle süslenmiş ve Osmanlı arması yerleştirilmiştir.

Resim 2.5: Osmanlı armalı pul örneği

1913 yılına kadarki dönemde pullarda resim kullanılmamıştır. 1917 YılındaEdirne’nin düşman işgalinden kurtuluşunun anısına Selimiye Cami’nin resmiyle süslenerekLondra’da bastırılan pul aynı zamanda ilk resimli posta puludur. 1922 yılında Ankarahükümeti kendi adına üzerinde TBMM binasının resmi bulunan ilk pulu bastırmıştır.

2.3. Pul Tasarımı

Posta pullarının iletişimde büyük bir rolü olmasının yanı sıra üzerinde taşıdığı grafikunsurları ile o ülkenin toplumunun kültürel yapısını tanıtmak gibi bir görevi de üstlenir. Pultasarımı görsel bir iletişim sanatıdır ve ilk görevi bir mesajı iletmektir; bu nedenle mesajlarıdoğru ve çekici olarak iletmesinde görev tasarımcıya düşmektedir. Doğru seçilmemişsembol, resim, yazılar ve renkler izleyicinin konuya ilgisini çekmeyebilir.

31

Resim 2.6: Tanıtım amaçlı pul tasarımları

2.3.1. Pul Tasarımında Dikkat Edilecek Noktalar

Posta işletmelerinin vermiş olduğu konu en ilgi çekici ve sade anlaşılır bir dille ifadeedilmelidir.

Resim 2.7: Tanıtım amaçlı pul tasarımları (öğrenci çalışmaları)

Resimlerde daha çok simgesel anlatımlar, objenin stilizeleri anlatımı daha çokgüçlendirerek ve dikkat çekecektir.


32

Pulun ebatları posta işletmelerince belirlenen standartlarda yatay ya da dikey olaraktasarlanır. Genelde 2,6x.,1cm, 2,6x3.6cm, 3.6x5,2cm, 3,5x2,5cm, 3,3x2,8cm vb. ölçülerdehazırlanmaktadır. Tasarım yaparken bu ölçülerin katları en fazla dört katından fazlaolmamak üzere hazırlanmalıdır. Pulda resimlerin boyutları büyüdükçe ve küçüldükçe, pulküçüldüğü zaman değer kaybına uğrayacaktır.

Pulu tasarlarken çizgi, ton, renk, doku, biçim, ölçü, yön gibi tasar ilkelerine dikkatedilmelidir.

Resim 2.9: Ödül almış pullar; Seoul, Korea, 1998 – Özel, Tokyo, Japan, 1998)- Başarı ödülleri

Renklerin psikolojik, duygusal ve kültürel etkisi göz ardı edilmemeli ve kullanılanrenklerin türü evrensel boyutta aynı anlamı içermelidir. Pulların küçüleceği düşünülerekrenklerin boyut küçüldüğü zaman ton kaybına uğrayacağı hesaplanmalı ve soluk renkkullanımından kaçınılmalıdır. Daha çok canlı renkler tercih edilmelidir.


Yazı seçimi ve punto ayarları iyi hesaplanmalı daha çok yuvarlak karakterli yazılarkullanılmalıdır.

33

Yazı ile resim uyumlu olmalı, kullanılan yazılarda pulun ne amaçla hazırlandığıbelirtilmelidir.

Yazılar; resmi kaplayacak şekilde değil, kompozisyonun boşluklarınayerleştirilmelidir.


Yazılar; okunaklı olmalı harf ve cümle aralarındaki espaslar iyi ayarlanmalı pulküçüldüğü zaman da bile okunabilmelidir.

Figür sayısı az olmalı, illüstrasyonlar veya fotoğraflar da kullanılabilir.


34


Kompozisyon; yalın, mesajı kolay anlaşılır göstermeli, kompozisyonda resim ile yazıilişkisi iyi kurulmalı, herhangi bir nesnenin küçülmüşü değil pula özgü tasarımlar olmalıdır.

35

Resim 2.14: Pul tasarımı

Pul üzerinde T.C.(TÜRKİYE CUMHURİYETİ), posta, pulun değeri rakamla, lira ya dakuruş, basım evi adı, basım tarihi, vb. gibi unsurlar yer almalıdır.

Resim 2.14: Pul tasarımı (öğrenci çalışması)

36


Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda guaj boya tekniğinde, kültürel tanıtım amaçlı2,6 x 4,1cm gerçek pul ölçüsünü 4 kat büyüterek resim kağıdına pul tasarımı yapmışolacaksınız.


Resim kağıdı (gramajı yüksek) Resim altlığı Resim kalemi Silgi Cetvel Görsel kaynaklar Guaj boyalar Fırçalar Palet Su kabı Kağıt havlu

.Atölye önlüğünüzü giymeyi unutmayınız

1. Konuyu belirleyiniz.

2. Konuya ilgili görsel ve yazılı kaynaklardan araştırmalar yapınız.

3. Tasarımınızda kullanacağınız görsel unsurlara karar veriniz.

Çalışmanızda daha çok sembolleştirilmiş, sade, anlaşılır figür ya da objelerkullanınız

4. Yukarıda verilen gerçek pul ölçüsünü 4 kat büyüterek pulun dış hattını ve kenar

dantelli kısmını çiziniz.


37

Resim 2.15: Pul tasarımı aşama-1

Çizimlerinizde cetvel veya pergel kullanınız.

5. Pulda resim ve yazının boyutlarını belirleyiniz.


6. Resim için eskiz araştırmaları çiziniz.

7. İçinden bir tanesini seçip üzerinde guaj boyayla renk araştırmaları yapınız.

Kullanacağınız renklerin canlı renkler olmasına dikkat ediniz.

38

8. Resmi dış hatlarını çizdiğiniz pulda resim için kullanacağınız alan temiz olarak

çizimini yapınız.

9. Yazı karakterini ve punto ölçülerini belirleyiniz.

Küçüldüğünde harflerin okunaklı olması açısından harf ve cümle aralarındakiespaslara dikkat ediniz.

10. Yazıları pulda yer alacak bölümlere çizimini yapınız.


11. Guaj boyada kullanacağınız renkleri paletinizde hazırlayınız.

Boyanızın kıvamını iyi ayarlayınız.

12. Boyanın daha önceki renkli eskizde hazırladığınız renklere uygunluğunu deneme kağıt

üzerine sürerek kuruyup doğruluğundan emin olunuz.

13. Çalışmanızı renklendiriniz.

39


Boyama yaparken elinizin altına temiz beyaz bir kağıt koyarak çalışmanızınkirlenmemesine özen gösteriniz..

14. En son yazıları renklendirerek çalışmanızı bitiriniz.


15. Çalıştığınız pulu fotokopi ile gerçek boyutunda küçültünüz.

16. Aşağıdaki resimdeki gibi çalışmanızı 25x20cm boyutundaki siyah fon kartonu üzerine

yapıştırarak sergilenmeye hazır hale getiriniz.

40

Resim 2.20: Pul tasarımı aşama–6

Bu faaliyet sonunda kazandıklarınızı aşağıdaki soruları cevaplandırarak ölçünüz.

41


Aşağıdaki soruları D ( doğru ) ya da Y ( yanlış ) olarak değerlendiriniz.

1. ( )Pul ülkenin yaşam tarzı, kültürel zenginlikleri ve sanayisi hakkında bilgi vermesinin

yanı sıra turizm alanında en önemli tanıtım araçlarından biri sayılır.

2. ( )İlk pul 1841 yılında İsviçre’ liler tarafından çıkartılmıştır.

3. ( )İlk pul tasarımında kraliçe Victoria’nın portresi yer almaktadır.

4. ( )Osmanlılarda ilk posta pulu 1864 yılında posta nazırı Agâh Efendi tarafından

bastırılmıştır.

5. ( )İlk Osmanlı pullarında dönemin padişahı Abdülaziz’in resmi yer almaktadır.

6. ( )Pullarda TC., posta, fiyatı, basım evi ve tarihi vb. gibi öğeler yer alır.

7. ( ) Pul tasarımında kompozisyon ilkelerine dikkat edilmelidir.

8. ( )Yazıların italik olması ilgi çekiciliği artırır.

9. ( )Çok fazla renk kullanılması iyi bir pul tasarımında önemlidir.

10. ( )Pulun küçüldüğünde renk kaybına uğraması göz önüne alındığında, renklerin canlı

kullanılması uygun olur.

Not: Cevap anahtarınız modülün sonundadır.

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevapladığınız sorularla ilgili öğrenme faaliyetlerinitekrarlayınız.


42

UYGULAMALI TEST

Kültürel değerlerimizi yaşatmak ve tanıtmak amaçlı 2.6x4.1cm gerçek ölçüdeki pultasarımını 4 kat büyüterek resim kağıdına tasarımını yaparak, guaj boya tekniğine uygunolarak renklendiriniz. Çalışmanızı aşağıdaki değerlendirme ölçeğine göre değerlendiriniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileriEVET ve HAYIR kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.


1. Bilgilerinizi gözden geçirdiniz mi?

2. Konunuzu belirlediniz mi?

3. Konunuz ile ilgili araştırma yaptınız mı?

4. Malzemeyi temin ettiniz mi?

5. Kullanacağınız resim için eskiz çalışmaları yaptınız mı?

6. Seçtiğiniz bir çalışmanızın renk araştırmasını yaptınız mı?

7. Verilen pul ölçüsünü 4 kat büyüterek dış hattını kâğıdınıza çizdinizmi?8. Pulda olası gereken öğelerin hepsini (TC. Posta, fiyatı, basım evi adı,basım tarihi, vb ) kullandınız mı?

9. Yazı karakterlerini ve punto ölçülerini belirlediniz mi?

10. Kompozisyonun kâğıda yerleştirme planını yaptınız mı?11. Resminizi kompozisyonda belirlediğiniz alana temiz olarak çizdinizmi?

12. Yazılarınızı belirlenen yerlere çizdiniz mi?

13. Seçmiş olduğunuz renklere uygun olarak çalışmanızı renklendirdinizmi?14. Yazılarınızı renklendirdiniz mi?15. Guaj boya tekniğini doğru olarak uyguladınız mı?16. Çalışmanızı siyah fon kartonu üzerine yerleştirerek sergilenmeyehazır hale getirdiniz mi?

17. Temizlik ve düzene dikkat ettiniz mi?

18. Zamanı verimli kullanmaya dikkat ettiniz mi?

19. Çalışmanızdan memnun kaldınız mı?

DEĞERLENDİRME

Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz “EVET” lerkazandığınız becerileri ortaya koyuyor.”HAYIR” larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınızTamamı EVET ise modül değerlendirme faaliyetine geçiniz.

43

MODÜL DEĞERLENDİRME

Modül sonunda kazandığınız yeterliği aşağıdaki uygulamayı yaparak değerlendiriniz

Bir yörenin tanıtım amaçlı afiş çalışmasını 35x50cm ölçüsündeki resim kağıdınatasarlayıp guaj boya tekniği ile renklendiriniz (çalışmanızda mürekkepli kalem ve kurukalem marker kalemler kullanabilirsiniz.). Bu çalışmanızı aşağıdaki değerlendirme ölçeğinegöre değerlendiriniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileriEvet ve Hayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.



2.Konunuzu belirlediniz mi?

3.Konunuz ile ilgili araştırma yaptınız mı?

4.Malzemeyi temin ettiniz mi?5.Kullanacağınız resim için eskiz çalışmaları yaptınız mı?

6.Seçtiğiniz bir çalışmanızın renk araştırmasını yaptınız mı?

7.Yazı kullanacaksanız yazı karakterlerini ve punto ölçülerinibelirlediniz mi?


9.Resminizi kompozisyonda belirlediğiniz alana temiz olarak çizdinizmi?10.Yazılarınızı belirlenen yerlere çizdiniz mi?11.Seçmiş olduğunuz renklere uygun olarak çalışmanızı renklendirdinizmi?

12.Yazılarınızı renklendirdiniz mi?

13.Guaj boya tekniğini doğru olarak uyguladınız mı?

14.Çalışmanızı siyah fon kartonu üzerine yerleştirerek sergilenmeyehazır hale getirdiniz mi?15.Temizlik ve düzene dikkat ettiniz mi?



DEĞERLENDİRME

Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz “Evet”lerkazandığınız becerileri ortaya koyuyor.”Hayır” larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınızTamamı Evet ise diğer modüle geçebilirsiniz

MODÜL DEĞERLENDİRME

44

CEVAP ANAHTARLARI

ÖĞRENME FAALİYETİ-1’İN CEVAP ANAHTARI

SORULAR CEVAPLAR

1 B

2 C

3 A

4 D

5 D

ÖĞRENME FAALİYETİ-2’NİN CEVAP ANAHTARI

SORULAR CEVAPLAR

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 Y

6 D

7 D

8 Y

9 Y

10 D

CEVAP ANAHTARLARI

45

KAYNAKÇA

www.sihirlitur.com www.postcardsfrom www.fea.fumec.br www.christinasaj.com www.tango-poster.de www.luxegallery.net www.keiradooley.com www.encontrarte.aporrea.org www.artroots.com www.odevsitesi.com BRYNJOLSON Rhian, Art and İllüstration For The Classroom C.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi Aralık 2004 Cilt:28 Nu:2 187-2004. EROĞLU Kadriye, Yayımlanmamış İllüstrasyon Ders Notları, 2007,

İstanbul.

KAYNAKÇA

211 gs0089

Documents