213 gim040

81
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİMSİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) FOTOĞRAF FİLMLERİ VE BELLEK KARTLARI ANKARA 2007

Upload: traquarius

Post on 13-Jul-2015

865 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

T.C.MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

MEGEP(MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ

PROJESİ)

FOTOĞRAF FİLMLERİ VE BELLEKKARTLARI

ANKARA 2007

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller;

Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararıile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeliolarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarındaamaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretimmateryalleridir (Ders Notlarıdır).

Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeyerehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmekve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarındauygulanmaya başlanmıştır.

Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliğikazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılmasıönerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.

Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine meslekiyeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerindenulaşılabilirler.

Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.

Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığındasatılamaz.

i

AÇIKLAMALAR ................................................................................................................... ivGİRİŞ .......................................................................................................................................1ÖĞRENME FAALİYETİ– 1 ...................................................................................................31. FİLMLER............................................................................................................................. 3

1.1. Filmlerin Tanımı ve Önemi........................................................................................... 31.2. Filmlerin Yapısı ............................................................................................................41.3. Filmlerin Kimyasal Özellikleri ..................................................................................... 41.4. Film Çeşitleri ................................................................................................................5

1.4.1. Boyutlarına Göre ...................................................................................................51.4.2. Duyarkatlarına Göre .............................................................................................. 71.4.3. Renk Özelliklerine Göre ........................................................................................ 81.4.4. Pozitif ve Negatif Filmler ...................................................................................... 91.4.5. Instant Filmler (Polaroid) .................................................................................... 10

UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 11ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 12

ÖĞRENME FAALİYETİ- 2 ..................................................................................................142. FİLMLERİN IŞIĞA DUYARLIK HIZLARI ....................................................................14

2.1. Filmlerin Işığa Duyarlık Hızları.................................................................................. 142.1.1. Filmlerin Hızının Tanımı ..................................................................................... 142.1.2. Önemi .................................................................................................................. 152.1.3. Yüksek ISO ve Düşük ISO Filmlerin Özellikleri ................................................152.1.4. ISO Değerinin Filmlerin Kimyasal Yapısına Etkileri..........................................152.1.5. Işık Şartlarına Uygun Film Seçimi ......................................................................162.1.6. Filmin ISO Değerinin Diyafram ve Örtücüye Etkisi ...........................................162.1.7. Filmin ISO Değerini Zorlama..............................................................................17

2.2. ISO Değerinin Fotoğrafta Görünen Sonuçları ............................................................ 17UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 19ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 20

ÖĞRENME FAALİYETİ- 3 ..................................................................................................223. NEGATİF FİLMLER.........................................................................................................22

3.1. Negatif Film................................................................................................................223.1.1. Tanımı.................................................................................................................. 223.1.2. Önemi .................................................................................................................. 22

3.2. Çeşitleri ....................................................................................................................... 223.2.1. Siyah Beyaz Negatif Filmler ...............................................................................223.2.2. Renkli Negatif Filmler......................................................................................... 26

3.3. Renkli Filmlerin Kullanımında Dikkat Edilecek Noktalar .........................................30UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 31ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 32

ÖĞRENME FAALİYETİ- 4 ..................................................................................................344. POZİTİF FİLMLER...........................................................................................................34

4.1. Dia Pozitif/ Slayt Filmler ............................................................................................ 344.1.1. Pozitif Filmler Kimyasal Özellikleri....................................................................344.1.2. Emülsiyon Yapısı ................................................................................................ 364.1.3. Mavi Tabaka ........................................................................................................384.1.4. Sarı Filtre .............................................................................................................38

İÇİNDEKİLER

ii

4.1.5. Yeşil Tabaka ........................................................................................................384.1.6. Kırmızı Tabaka ....................................................................................................384.1.7. Film Tabanı..........................................................................................................384.1.8. Yansıma Önleyici Tabaka.................................................................................... 38

4.2. Dia Pozitif Filmlerin Kullanımında Dikkat Edilecek Noktalar...................................39UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 40ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 41

ÖĞRENME FAALİYETİ- 5 ..................................................................................................435. FİLMLERİN MARKALARA GÖRE ÖZELLİKLERİ ..................................................... 43

5.1. Piyasada Yaygın Olarak Film Üreten Markalar.......................................................... 435.2. Farklı Markalarda Filmlerin Özellikleri......................................................................43

5.2.1. Renk Farklılıkları.................................................................................................435.2.2. Yapısal Farklılıklar .............................................................................................. 445.2.3. Kimyasal farklılıklar............................................................................................ 445.2.4. Görsel farklılıklar.................................................................................................44

5.3. Film Kutuları Üzerindeki Kod İşaret ve Terimlerin Anlamları ..................................455.3.1. ISO....................................................................................................................... 455.3.2. Çekilecek Kare Sayısı.......................................................................................... 455.3.3. Renk Özelliği .......................................................................................................455.3.4. DX Kodu..............................................................................................................465.3.5. Banyosu ...............................................................................................................465.3.6. Filmin Boyutu......................................................................................................465.3.7. Kimyasal Özelliği ile İlgili Simge ve Kodlar ...................................................... 46

5.4. Film Seçimlerinde ve Kullanımında Dikkat Edilecek Noktalar..................................465.4.1. Makineye Uygun Film Seçimi.............................................................................465.4.2. Konuya Uygun Film Seçimi ................................................................................475.4.3.Ortamın Işık Koşullarına Uygun Film Seçimi...................................................... 475.4.4. Filmlerin Niteliklerine Uygun Film Seçimi......................................................... 475.4.5. Kullanım Tarihine Uygun Film Seçimi ............................................................... 47

UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 48ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 49

ÖĞRENME FAALİYETİ- 6 ..................................................................................................516. MAKİNEYE FİLM TAKILMASI ..................................................................................... 51

6.1. Uygulama.................................................................................................................... 516.2. Fotoğraf Makinesine Film Takarken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar .................. 53UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 55UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 56ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 57

ÖĞRENME FAALİYETİ- 7 ..................................................................................................597. ORTA BOY (FORMAT) KAMERAYA ROOL FİLM TAKILMASI .............................. 59

7.1. Filmin Magazine Takılmasında Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar .......................... 60UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 62ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 63

ÖĞRENME FAALİYETİ- 8 ..................................................................................................658. BELLEK KARTLARI VE KULLANIM ÖZELLİKLERİ ................................................65

8.1. Bellek Kartlar..............................................................................................................658.1.1. Compact Flash Kartları I / II................................................................................66

iii

8.1.2. SD (Secure Digital).............................................................................................. 668.1.3. Micro Bellek Kartları........................................................................................... 668.1.4. Memory Stick ......................................................................................................66

8.2. Fotoğraf Makinesine Bellek Kartı Takarken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar ......68UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 69ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 70

MODÜL DEĞERLENDİRME .............................................................................................. 72CEVAP ANAHTARLARI .....................................................................................................73KAYNAKLAR....................................................................................................................... 75

iv

AÇIKLAMALARMODÜLÜN KODU 213GIM040ALAN Grafik ve FotoğrafDAL/MESLEK Fotoğraf Çekim ElemanıMODÜLÜN ADI Fotoğraf Filmleri ve Bellek KartlarıMODÜLÜN TANIMI Fotoğraf filmleri ve bellek kartlarının; çeşitleri, yapıları ve

kullanım alanlarının anlatıldığı öğrenme materyalidir.SÜRE 40/32ÖNKOŞUL Bu modülün ön koşulu yoktur.YETERLİK Fotoğraf Filmleri ve Bellek Kartlarını TanıyabilmekMODÜLÜN AMACI Genel Amaç

Uygun fotoğraf stüdyosu ortamı sağlandığında, film vebellek kartlarını doğru analiz edebileceksiniz.Amaçlar1. Film çeşitlerini inceleyerek hatasız

sınıflandırabileceksiniz.2. Filmleri İSO (ASA/DIN) değerlerine göre hatasız

inceleyebileceksiniz..3. Siyah beyaz ve renkli negatif filmleri hatasız

inceleyebileceksiniz.4. Pozitif filmleri hatasız inceleyebileceksiniz.5. Filmleri marka özelliklerine göre doğru ayırt

edebileceksiniz.6. Fotoğraf makinesine ( küçük format ) tekniğine uygun

olarak film takabileceksiniz.7. Orta boy (format) kameraya tekniğine uygun olarak roll

film magazinini takabileceksiniz..8. Dijital fotoğraf makinesinde kullanılan bellek kartlarını

ve bu kartların kullanım özelliklerini öğrenecek ve dijitalfotoğraf makinesine tekniğine uygun olarak bellek kartıtakabileceksiniz.

EĞİTİM ÖĞRETİMORTAMLARI VEDONANIMLARI

Donanım: Modülün işleneceği ortamda, fotoğraf makinesi,siyah-beyaz negatif filmler, renkli negatif filmler, pozitiffilmler, çeşitli markalarda filmler, roll film, magazin, ortaboy (format) kamera, dijital fotoğraf makinesi, çeşitli bellekkartları v.b. araç-gereçler bulunmalıdır.Ortam: Laboratuar ortamı

ÖÇLME VEDEĞERLENDİRME

Modülün içinde yer alan her faaliyetten sonra, verilenölçme araçlarıyla kazandığınız bilgileri ölçerek kendikendinizi değerlendireceksiniz.

Öğretmen, modül sonunda size ölçme aracı ( test, çoktanseçmeli, doğru yanlış vb.) uygulayarak modüluygulamaları ile kazandığınız bilgileri ölçerekdeğerlendirecektir.

AÇIKLAMALAR

1

GİRİŞ

Sevgili Öğrenci,

Fotoğraf, yüzeyin pozlanmasıyla elde edilen bir yöntemdir. Işık objektiften geçer vekaranlık ortam sağlayan kameranın içinde bulunan ışığa duyarlı yüzey (emülsiyon tabakası)üzerinde, yani filmde bir görüntü oluşturur.

Film, sadece fotoğrafçılıkta değil; sinema, röntgen ve radyografide de görüntüyü tespitetmek için kullanılır.

Fotoğrafçılığın başladığı ilk yıllarda, plastik şerit yerine cam kullanılırdı. Modern film1870'te jelatin emülsiyonun kullanılmasıyla başladı. 2007’de gelinen nokta ise oldukçaşaşırtıcıdır. Filmlerin yerini dijital makinelerin filmi denilen (CCD, CMOS sensörler) yarıiletken malzemeden yapılmış aygıtlar almıştır. Film yıkama ve filmlerin banyo/baskısüreçleri tamamen ortadan kaldırılarak, fotoğrafların basit bir bağlantıyla bilgisayarakaydedilmesiyle fotoğrafın bulunuşundan sonraki en büyük devrim olarak görülmektedir.

Bu durum, günümüzde film üreten markaların yavaş yavaş dijital sisteme geçmesine,siyah-beyaz, renkli ve pozitif filmler gittikçe daha az üretilmeye başlamasına ve bazıfilmlerin üretimini durma noktasına gelmesine neden oldu. Giderek artık kullanılmama gibibir riskle karşı karşıya olan filmleri ve onların yapısını tanımak, öğrenmek fotoğraf karelerinianlamamıza yardımcı olacaktır.

Bu modülde, filmlerin yapısını, siyah-beyaz, renkli, pozitif (dia) filmlerinemülsiyonlarının ve görüntüleri arasındaki farkı öğreneceksiniz.

Ayrıca dijital fotoğraf makinelerinde kullanılan bellek kart çeşitlerini ve özelliklerininerelerde kullanabileceğinizi kavramanıza yardımcı olacaktır.

GİRİŞ

2

3

ÖĞRENME FAALİYETİ– 1

Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda, fotoğraf filmlerinin tanımını vekimyasal özelliklerini ve çeşitlerini öğrenirken, fotoğraf filmlerinin çeşitlerinitanıyabileceksiniz.

Fotoğraf filmleri ile ilgili görsel ve basılı kaynakları inceleyiniz. Filmleri özelliklerine göre sınıflandırınız. Toplanan bilgileri dosyalayarak sınıfınızla paylaşınız.

1. FİLMLER

F.1.1.1:Çeşitli özelliklerde filmler

1.1. Filmlerin Tanımı ve Önemi

Fotoğraf makinesine bir delik, bu deliğe takılan bir lens veya objektif yoluyla içerigiren, görüş açısında bulunan konu üzerindeki ışık yansımasını saptamak için kullanılanüzerinde ışığa karşı duyarlı emülsiyon tabakası bulunan, üreticinin kullanılan makineleregöre ölçülerini ve uzunluğunu belirlediği, selüloz nitrat veya selüloz asetat maddelerdenüretilen tabakaya film denir.

Filmler, görüntüyü sağlamak için ışığa karşı duyarlı hale getirilmiş malzemedir. Bumalzemeler, objektiften geçen görüntünün kalıcılığını sağlamak amacıyla saydam bir taşıyıcıüzerine sürülmüş ışığa karşı duyarlı (jelâtin içerisine emdirilmiş gümüş bileşiklerinden)maddeden oluşur. Filme ulaşan ışığın taşıdığı enerji, gümüş bromür (AgBr), gümüş klorür(AgCI), gümüş iyodür (AgI) tuzlara aktarılır. Böylece ışık düşen bölgelerdeki gümüş-tuzumolekülleri arasındaki bağlar koparken; ışık görmemiş bölgelerdeki bileşikler aynen kalır.Bu aşamada, duyarkatta oluşan gözle görülmeyen bir tür elektro kimyasal görüntüye gizili(hayali) görüntü adı verilir. Bu hayali görüntü daha sonra geliştirici (Geliştirme banyosu )aracılığı ile görünen görüntü haline dönüşür.

ÖĞRENME FAALİYETİ– 1

AMAÇ

ARAŞTIRMA

4

Filmler, ışığa duyarlı kimyasal maddeler ile kaplanmış geçirimli yüzeylerdir. Asetatzemin üzerine gümüşlü ya da kromlu bileşikler sürerek elde edilen filmler “negatif” ve“pozitif” olarak ikiye ayrılır. Filmlerin ışığa olan duyarlılıkları farklı derecelerdedir.

1.2. Filmlerin Yapısı

Genellikle filmler başlıca üç tabakadan meydana gelirler. Elastik, yanmaz ve saydambir malzeme olan selüloz triaset veya asetat-butirattan yapılan taşıyıcı taban; ışığın film baskıplakasından yansıyarak, ikinci bir görüntünün oluşmasını engellemek amacıyla sürülen, sudaçözünebilir bir boya olan ağılönler (antihole) katmanı ve içinde gümüş bileşiklerinin birsüspansiyon şeklinde dağıldığı jelatin katmanı ya da duyarkat. Bu katlar dışında, jelatinintaşıyıcı tabana daha rahat tutunmasını sağlayıcı katmanlar ve filmin dış fiziksel etkileredayanırlığını artırmak amacıyla sürülen koruyucu/sertleştirici katmanlar da bulunur.

F:1.1.2.Banyosu yapılmış film ve makara film

1.3. Filmlerin Kimyasal Özellikleri

Fotoğraf filminin iki önemli parçası, baz ve ışığa duyarlı emülsiyondur. Baz, üzerineışığa duyarlı emülsiyonların (veya tabakaların) kaplandığı saydam, esnek bir tabakadır.Emülsiyon, içinde ışığa duyarlı maddelerin asılı şekilde durduğu mikro incelikte jelatintabakalarından oluşur. Çoğu fotoğraf makinesi filmlerinde kullanılan baz türü, ağaçtanüretilen selüloz asetattır. Diğer bir baz formu, röntgen ışını ve grafik sanatlar filmleri gibiyaprak filmlerin yapımında kullanılan bir petrokimyasal, polyester filmdir.

Asetat baz oluşturma işlemi, yoğun, şurup benzeri bir selüloz asetat sıvısı üretmeküzere kimyasal olarak işleme tabi tutulan pamuk linterleri veya kağıt hamuru biçimindekiselülozla başlar. Bunun ardından, selüloz asetat sıvısı, yıkanıp kurutulan ve daha sonra"macun" olarak adlandırılan berrak, balımsı bir sıvı oluşturmak üzere çözücü maddelerlekarıştırılan topaklar halinde çökeltilir.

Filmlerin emülsiyon sürülü olan yüzleri mat diğer yüzleri ise parlaktır.

5

Plastik tabaka oluşturmak için, macun ince bir tabaka ile kaplanır ve çözücülerçıkarılır. İlk plastik film bazı uzun cam masalar üzerinde bu şekilde yapılmıştır. Çözücübuharlaştığında, tabaka emülsiyonla kaplanırdı. Kurutulduktan sonra, kaplanan tabakamasadan kaldırılır ve rulo haline getirilirdi.

Günümüzde cam masaların yerini yaklaşık iki bina katı yüksekliğinde, çok cilalıkaplama çarkları bulunan makineler almıştır. Film bazının standart kalınlığı bir santimetrenindört binde biri hassasiyetle ölçüldüğü için, sabit hızla akan kalın macun, dönen tekerleğinüzerine son derece düzgün bir tabaka biçiminde dikkatlice yayılır.

Tekerlek dönerken çözücüler buharlaşır ve tekerlekten bir yaprak biçimindeayrılabilmesi için macunun kurumasını sağlayan hava dolaşımı ile çıkarılır. Baz, işleminikolaylaştırmak amacıyla, bazen binlerce metre uzunlukta rulolar sarılır. Fotoğrafemülsiyonunun taban üzerine kaplandığı duyarlılaştırma işlemi için artık her şey hazırdır.

Film kaplandıktan ve emülsiyon sertleşip kuruduktan sonra film, sarı kartonlardaambalajlanmak üzere, gereken uzunluk ve genişlikte rulo biçiminde kesilir.

1.4. Film Çeşitleri

1.4.1. Boyutlarına Göre

Roll filmler (orta boy filmler)

6cm.genişliğinde şerit halindeki filmlerdir ve roll film diye adlandırılırlar. Bir rollfilmde 6x9 cm 8–10 poz, 6x6 boyutunda 12 poz ve 4.5x6 boyutunda 15 poz fotoğrafçekilebilir. Bu filmlerin sarıldıkları makaralar ince veya kalındır. Filmler makaraya bir kâğıtşerit ile birlikte sarılır. İç tarafları genellikle siyah, dış tarafları çeşitli renkte olan bukâğıtların dış yüzeylerinde filmlerin poz numaraları gösterilmiştir.

Bu filmin görüntüsü büyütmeye çok uygundur. Ancak bu filmlerin maliyeti 35 mm.yegöre yüksektir. Kullanılan makine ve yardımcı gereçleri hem pahalıdır hem de kullanımıuzmanlık gerektirir. Bu nedenle de daha çok profesyonel fotoğrafçıların kullandığı birboyuttur.

F.1.1.3.Roll film

6

35 mm filmler

24 x 36 mm boyutunda görüntü veren fotoğraf makinelerin de kullanılan ve sinemafilmlerdeki gibi her iki kenarında delikleri bulunan 36 pozluk kasetlerde olan filmlerdir.Aynı zamanda, amatörlerin sarma olarak adlandırdıkları,30 metrelik ambalajlı kutularda dasatılmaktadır.

Ş.1.1.4: Boyutlarına göre filmlerin sınıflandırılması

Büyük boyutlu filmler (Yaprak filmler)

Büyük boy fotoğraf makineleri için üretilmiştir. Her bir kare plaka şeklindedir. Yaygınolarak inç ölçü sistemine göre iki boyutta üretilir: 4x inç ve 10x8 inç (10x12. cm. ve 20x25cm) en pahalı film boyutudur. Bu amaca yönelik olarak üretilmiş özel makinelerde kullanılır.Film karanlık odada tek tek özel film taşıyıcı magazine yerleştirilir ve pozlama yapıldıktansonra yeniden karanlık odada magazinden çıkartılır. Bütün bunlardan da anlaşılacağı gibiözel kullanım amacına yönelik bir filmdir, Büyük boyutlu görüntü bu film boyutunun enbüyük özelliğidir. Keskinlik, büyütme oranı, tonlama değeri ve kompozisyon düzenleme gibiögeler açısından en ideal film boyutudur. Ancak her bir karenin maliyeti çok yüksektir,makineleri çok karmaşık ve hantaldır.

Küçük boyutlu filmler

Fotoğrafçıların en çok kullandığı film boyutudur. Hem fotoğraf makineleri veyardımcı gereçleri hem de karanlık oda araç ve gereçleri açısından fotoğraf dünyasında ençok bu boyut kullanılır. Bu filmler özel bir kaset içinde bulunur. Her kaset filmde, her biri24x36 mm boyutlarında olan 36 kare vardır. Pozlama başına maliyeti en düşük filmdir. Bunedenle, konuyla ilgili hiçbir durumu kaçırmadan birçok kare fotoğraf çekilebilir, çünkümaliyeti çok düşüktür. Bir kasette 36 kare olması da önemli bir özelliktir. Fotoğrafçılıklailgili olarak üretilen en ileri ve gelişmiş teknolojilerin neredeyse hepsi 35 mm. film boyutuiçindir. Bu boyutun sakıncalı yönleri ise şunlardır: 35 mm filmin görüntü boyutu küçüktür.Özellikle detay, çok sayıda birbirinden farklı ton değeri ve geniş alan derinliğinin gerektiğikonularda yetersizdir. Özellikle de bu boyut filmler büyütmeye uygun değildir.

7

1.4.2. Duyarkatlarına Göre

Monokromatik filmler

Bilinen ilk duyarkatlardandır. Renk tayfının sol tarafı olan mavi-mor ve ultraviyoleışınlarına karşı duyarlılık gösterir. Günümüzde ozalit ve fotokopi çekimlerinde kullanılanduyarkat bu duyarkattır. Yüksek detay kaydetme ve sürate sahiptir.

Ortokromatik filmler

Monokromatik duyarkatlara göre çok daha gelişmiş durumdadırlar. Kırmızının dışındatanıdığımız tüm renklere duyarlı olduklarından, bu filmler karanlık bir odada kırmızı ışıkaltında banyo edilebilirler. Ortokromatik duyarkatlar, renklerin bütün tonlarına gerekolmayan durumlarda rahatlıkla kullanılabilir.

Pankromatik filmler

Panchromatic filmler, insan gözünün gördüğü beyaz ışığa yani bütün renk ışıklarakarşı duyarlı olan filmdir. Ayrıca morötesi (ultraviolet) ışığa karşı da duyarlıdır. Siyah-beyazfotoğrafçılıkta kullanılan bütün negatif filmler panchromatic filmlerdir. Bu filmler kısacaPAN film olarak adlandırılır. Beyaz ışığın içindeki bütün renklere karşı duyarlı olan bufilmlerin geliştirme banyo işlemleri tamamen karanlıkta yapılır. Fotoğrafçılığın her alanındave her ışık koşullarında kullanılan bu filmlerin bazı tipleri yeşil ve kırmızı ışığa karşı dahayüksek duyarlıktadır.

Özellikle, ortokromatik filmlerin kullanımında görülen aksaklıklar üreticileri tümrenklere duyarlı, günümüzde kullanımı en yaygın olan pankromatik filmleri üretmeye itti.Gözümüzün görebildiği tüm renkleri filme aktarabilen bu filmin en büyük hatası, maviyekarşı hassasiyetinin öbür renklere göre az olmasıdır. Özellikle, gökyüzünü içine alançekimlerde, mavi olan gökyüzünün orta gri yerine beyaz çıkmasına neden olur.

Kızılötesi filmler (Infared)

Bu tür duyarkatlar, renk tayfının kırmızı ve kızılötesi bölgelerinden gelenradyasyonlara son derece duyarlıdırlar. Kırmızı bir filtreyle kullanıldıkları zaman çok etkilioldukları bilinmektedir. Bu duyarkatlar, maviye ve ultraviyole ışınlarına karşı duyarlıolmalarına rağmen yeşile ve sarıya çok az duyarlıdır. Bu tür filmler manzara çekimindekırmızı bir filtre ile kullanıldıkları zaman, gökyüzü mavisindeki ayrıntıların kaybolduğunu,buna karşı beyaz bulutların çok daha çarpıcı bir beyazlıkta gözüktüğünü görürüz. Bu türfilmin duyarlı olduğu kızılötesi radyasyonları da yansıtan yeşillik, gerçek dışı bir görünümalır. Bu fotoğraflar gece çekilen bir gökyüzü fotoğrafına çok benzerler. Çok çabukbayatladıkları için, film üretildikten sonra hemen kullanılmalı ve banyo edilmelidirler. Bufilmlerin fotoğraf makinesine yüklenirken, ortamın ışıksız olması unutulmamalıdır.

8

Infrared (kızıl ötesi) fotoğraf elde etmek için özel olarak EIR (Infrared Ektacrome)filmler üretilmiştir. Ülkemizde bulunabilen bu filmlerden dia olanları E6 banyosu ileyıkanmaktadır. Ülkemizde renkli dia ve siyah beyaz infrared filmler bulunmakta ve banyosuyapılabilmektedir.

Mavi ve kırmızı renklere karşı daha duyarlıdır. Daha çok gece ve karanlıkta yapılançalışmalarda tercih edilir. Cisimlerin yüzeylerine çarparak yansıyan infrared ışınları daha iyialgılayabilirler. Bu nedenle infrared filmlerin en büyük özelliği sisli havalarda normale yakıngörüntü elde etmektir. Puslu havalarda deniz mavi, ağaçlar da yeşil renkte ışığıyansıttıklarından, infrared filmlerle çekim yapmak kolaylaşmaktadır. Özellikle dışmekânlarda, güneş ışığı olmadan manzara fotoğrafı çekmek amacıyla kullanılır. Gece gözünbile zor gördüğü manzarayı algılayabilirler. Detayları daha keskin hatlarla ortayaçıkarabilecek yapıda üretilmişlerdir.

İnfrared filmler, puslu havalarda bir görüntünün fotoğrafının çekilmesi gerektiğinde,gizlenmiş arazi parçalarının detay çekimlerinde, tarım işlerinde, arkeoloji ve jeolojialanlarında, deniz, orman ve ekili arazilerin fotoğraf çekimlerinde kullanılmaktadır.Son zamanlarda fotoğrafçılar alternatif bir fotoğraf tekniği olan infrared filmlerle çalışmalaryapmaktadırlar.

1.4.3. Renk Özelliklerine Göre

Siyah beyaz filmler

Esnemeyen birçok taban üzerine kaplanmış gümüş bileşiklerinden oluşur. 1mm² birmilyon kristal (gren) bulunur. Kaplama üzerindeki ince jelatin gümüş bileşiklerinin zarargörmemesini, filmin banyo ve kurutma sırasında kıvrılmasını önler. Elde edilen negatiffilmden, pozitif bir görüntü elde edebilmek için negatif siyah-beyaz kağıda baskıları yapılır.

Siyah-beyaz fotoğrafçılıkta kullanılan filmler çok özel durumlar dışında negatiffilmlerdir. Özel olarak bir açıklama yapılmadığı sürece fotoğrafçılıkta film denildiğinde denegatif filmden söz edilmektedir. Siyah-beyaz filmlerde bu açıklık ve koyuluk beyazdansiyaha kadar giden gri rengin tonlarıyla, siyahın beyaz, beyazın ise siyah olarak çıktığı birgörüntüdür.

Siyah-beyaz filmlerde görüntü Siyah-beyaz olmasına karşılık, değişik renkteki ışıklar,değişik yoğunlukta tonlar oluştururlar. Film üzerindeki emülsiyonun ışığın renklerinegösterdiği tepki, duyarkat yapısına bağlı olarak değişir.

9

Renkli filmler

Doğadaki renklerin aynının film üzerinde görünmesini sağlayan pozitif renkli verenklerin tam tersinin görünmesini sağlayan negatif renkli filmler ışığa ve renge karşıduyarlıdırlar. Çıkarmalı yönteme dayanan bütün renkli fotoğraf filmleri (fotoğraf kartları) üçişlevsel duyarkat tabakasından oluşur. Her tabaka bir ana renge karşı duyarlıdır. Bu tabakalarsırasıyla; mavi, yeşil ve kırmızıdır. Her duyarkat tabakası ışığa duyarlılığı sağlayan gümüşbileşikleri içerir. Geliştirme banyosunda film üzerindeki boyama maddeleri, her duyarkatıkendi ana rengine boyar. Daha sonra gümüş bileşikleri film üzerinden temizlenir ve geriyesadece boya maddeleri kalır. Doğada mavi olan yerler film üzerinde sarı, yeşil yerlermagenta ve kırmızı yerler cyan renkte gözükür.

Renkli filmlerde mavi, yeşil, kırmızı ışıklara duyarlı kat kat tabakalar bulunur. Diğerrenkler bu tabakaların etkilenme derecelerine göre tespit edilirler. Bu tabakalarda gümüştuzları yanında renk maddeleri de bulunur. Siyah-beyaz filmlerde görüntüyü gümüş meydanagetirdiği halde, renkli filmlerde gümüş temizlenerek atılır. Görüntüyü ise developman işlemiiçin katılan kimyasal maddelerin yükseltilmiş halinin renk maddeleriyle reaksiyona girmesimeydana getirir. Doğrudan pozitif görüntü veren renkli filmlerin yapısı aynıdır. Farklılık,banyo işlemlerinden ileri gelir.

Renkli fotoğrafçılıkta iki tür film kullanılır: Negatif filmler ve pozitif görüntü verensaydam (dia, slâyt) filmlerdir. Bu filmler, gün ışığı ve yapay ışıkta kullanılmak üzere farklıüretilir. Fotoğraf çeken, seçeceği filme karar verirken hangi ışık ortamında kullanacağına dakarar vermek zorundadır. Buna göre kullanacağı filmin niteliğini belirler; gün ışığı içinüretilmiş film ya da yapay ışık için üretilmiş film. Renkli filmlerde görüntünün ortayaçıkması beyaz ışığın üç ana renkten yani mavi, yeşil ve kırmızı renklerden oluşması kuralınadayanmaktadır. Mavi, yeşil ve kırmızıyı birleştirerek ve çıkartarak her rengi elde etmekmümkündür. Bir nesnenin fotoğrafını çekerken belli miktarda mavi, yeşil ve kırmızı ışıkfilme pozlandığında, nesnenin gerçek rengi film yüzeyinde elde edilir.

Renkli fotoğrafçılıkta, siyah-beyaz fotoğrafçılıkta olduğu gibi yaygın olarak negatiffilm kullanılır. Renkli negatif görüntünün pozitife dönüştürülmesi için siyah-beyaz negatifgörüntüde olduğu gibi fotoğraf kâğıdına basılması gerekir. Ancak renkli negatif görüntününfotoğraf kâğıdı üzerin de pozitife dönüşme süreci çok farklıdır; çünkü renkli negatif görüntü,siyah-beyaz negatif görüntüden farklıdır. Renkli negatif filme bakıldığın da, iki şey negatifolarak görülür. Birincisi, ışıklı ve karanlık ton değerleri ters yani negatif görülür. İkincisi isebütün renkli nesneler, negatifte tamamlayıcıları olmadan karşıtı olarak görülür.

1.4.4. Pozitif ve Negatif Filmler

Siyah-beyaz ve renkli filmler, negatif ve saydam (dia, slayt) olarak iki gruba ayrılır.Negatif filmler, çekildiğinde negatif görüntü veren filmlerdir. Saydam filmler ise çekildiğizaman pozitif görüntü veren filmlerdir.

10

1.4.5. Instant Filmler (Polaroid)

F.1.1.5.Instant filmlerin çalışma prensibi ve genel görünümü

Polaroid filmler 120 roll filmler gibi büyük boyutlu olarak üretildiler. Çünkü amaçkaliteydi. Günümüzde üretilen daha küçük boylarda film kullanan makineler de vardır.Filmin en büyük özelliği kendi banyo malzemesini üzerinde bulundurmasıdır.

Anında görüntü veren üç renge duyarlı bileşik taşıyan filmlerin her birinde, boya hazırolarak kart üzerinde bulunmaktadır. İşleme polaroid film kullanan makinede pozlandırma ilebaşlanır. Film pozlandıktan hemen sonra mekanik bir düzenek yardımıyla makinedenfotoğrafçı tarafından çekilerek çıkartılır. Film çıkarken kimyasal maddeyi film yüzeyinebulaştırır ve işlem de başlar. Işıktan etkilenen bileşikler karşılarına gelen yüzeydeki boyayıtutar. Boya diğer tarafa aktarılır. Örneğin maviye duyarlı bir tabakada, üzerinde hiç maviolmayan bir görüntü sadece sarı rengin aktarımına sebep olur. Yeşile duyarlı tabakada eğergörüntüde yeşil yoksa magenta aktarılır. Beyaz bölgelerde hiç bir boya aktarımı olmaz, siyahbölgelerde ise tüm boyalar aktarılır. Yüz yüze gelmiş negatif ve pozitif dışarı çıkarıldığındaalıcı tabaka bütün renkleri taşıyan bir pozitiftir. Bu sayede makineden çıkan film bir süresonra görülebilir, kullanılabilir hale gelir.

Bu işlem diğer film çeşitlerinde karanlık oda, banyo ve agrandizör yardımıylaolmaktadır. Yani çekilen sonucu görebilmek için belirli bir zamana ihtiyaç vardır. Oysapolaroid filmlerde bu süre belirli ve çok kısadır. Film bu nedenle dünyanın her yerinde, herzaman kullanılabilir.

Polaroid filmler diğer filmler gibi ışık geçirmez koruyucu paket içinde satılırlar.

11

UYGULAMA FAALİYETİ

Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda filmlerin emisyonlu yüzeyini ayırtedebileceksiniz.

Kullanılacak malzemeler

Film çeşitleri (siyah-beyaz, renkli, dia, roll film vb.) Farklı ışıklar (gün ışığı, floresan, spot, kırmızı ışık vb.)

İşlem Basamakları Öneriler

Filmlerin kimyasal yapısını araştırınız. Farklı kaynaklardan (internet, Kaynak

kitaplar vb.) Filmlerin kimyasal yapısınıaraştırınız.

Boyutlarına göre film çeşitleriniinceleyiniz.

Çevrenizde bulunan fotoğrafstüdyolarından bu konu hakkında bilgitoplayınız.

Duyarkatlarına göre film çeşitleriniinceleyiniz.

Elinizle filmlerin emülsiyonlu tarafınıinceleyiniz ve aradaki farkı görünüz.

Renk özelliklerine göre film çeşitleriniinceleyiniz.

Fotoğraf makinenizle çekimler yaparaksiyah beyaz ve renkli filmleri tanımayaçalışınız.

Pozitif ve Negatif filmler arasındakifarkı araştırınız.

Filmi makineye takarken öğrenmefaaliyetinde verilen bilgilere uyunuz.

İnstant filmlerin (Polaroid) diğerfilmlerden farkı konusunu araştırınız.

Çevrenizde bulunan fotoğrafstüdyolarından varsa Polaroid makine ileçekim yapma olanağı yaratın veyainstant filmleri inceleyiniz.

Elinizle dokunarak filmin emisyonluyüzeyini ayırt ediniz.

Film yüzeyinin parlaklık ve matlığını,dokusunu inceleyiniz.

Farklı ışıklar altında bakarak filminemisyonlu yüzeyini ayırt ediniz.

Film yüzeyinin parlaklık ve matlığını,dokusunu inceleyiniz.

UYGULAMA FAALİYETİ

12

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Bu faaliyet sonunda kazandıklarınızı aşağıdaki soruları cevaplandırarak ölçünüz.

ÖLÇME SORULARI

Öğrenme faaliyetleri kapsamında; iki tip test sorusu vardır; Doğru-yanlış vedoldurmalı cümleler. Her cümleyi dikkatle okuyunuz.

İfadede belirtilen fikir doğru ise cevap kâğıdınızda ilgili maddenin önüne (D), yanlışise (Y) harfini yazınız. Ayrıca aşağıdaki cümlelerde bazı önemli sözcüklerin arası boşbırakılmıştır. Boş yerleri doğru sözcüklerle doldurunuz.

Aşağıda verilen cümlelerin boşluklarına uygun kelimeleri yazarak cümleyitamamlayınız.

1. Üzerinde ışığa karşı duyarlı emülsiyon tabakası bulunan, selüloz nitrat ve selülozasetat maddelerinden üretilen tabakaya…………………….denir

2. Filmler…………………………ve …………………….filmler olarak ikiye ayrılır.3. Kırmızı dışında tüm renklere duyarlı olan ve karanlık odada kırmızı ışık altında banyo

edilen filmler………………………………filmlerdir.4. ………………………. filmler insan gözünün gördüğü beyaz ışığa yani bütün renklere

karşı duyarlı olan filmlerdir.5. ………………………. filmler puslu havalarda bir görüntünün fotoğrafının çekilmesi

gerektiğinde, gizlenmiş arazi parçalarının detay çekimlerinde, tarım işlerinde, arkeolojive jeoloji alanlarında, deniz, orman ve ekili arazilerin fotoğraf çekimlerindekullanılmaktadır.

6. Negatif filmler çekildiğinde …………………… görüntü veren filmlerdir.Saydamfilmler ise çekildiği zaman …………………….görüntü veren filmlerdir.

7. …………………..filmler anında görüntü veren filmlerdir.

Not: Cevap anahtarınız modülün sonundadır.

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevapladığınız sorularla ilgili öğrenme faaliyetlerinitekrarlayınız.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

13

UYGULAMALI TEST

Filmlerin yüzeyini elinizle yoklayıp, inceleyerek emisyonlu yüzeyi belirleyiniz. Buçalışmanızı aşağıdaki değerlendirme ölçütlerine göre değerlendiriniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri Evet veHayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.

DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ Evet Hayır

1) Filmlerin kimyasal yapısını araştırdınız mı?

2) Boyutlarına göre film çeşitlerini incelediniz mi?

3) Duyarkatlarına göre film çeşitlerini incelediniz mi?

4) Renk özelliklerine göre film çeşitlerini incelediniz mi?

5) Pozitif ve negatif filmler arasındaki farkı ayırt edebiliyormusunuz?

6) İnstant filmlerin (polaroid) diğer filmlerden farkı konusundaaraştırma yaptınız mı?

7) Elinizle dokunarak filmin emisyonlu yüzeyini ayırt edebiliyormusunuz?

8) Farklı ışıklar altında bakarak filmin emisyonlu yüzeyini ayırtedebiliyor musunuz?

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızın tümü “evet” ise diğer öğrenme faaliyetine geçiniz. “Hayır”cevaplarınız için öğrenme faaliyetini tekrar ediniz.

14

ÖĞRENME FAALİYETİ- 2

Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda filmleri ISO (ASA/DIN) değerlerinegöre inceleyebileceksiniz.

Filmlerin ISO değerleri ile ilgili bilgi toplayınız. ISO değerleri farklı filmlerin kullanıldığı fotoğrafları inceleyiniz. Toplanan bilgileri dosyalayınız.

2. FİLMLERİN IŞIĞA DUYARLIK HIZLARI

2.1. Filmlerin Işığa Duyarlık Hızları

2.1.1. Filmlerin Hızının Tanımı

Filmin ışığa karşı duyarlılığına filmin hızı denir.

Filmin hızı, duyarkat katmanındaki gümüş tuzu kristalleriyle ilgilidir. Yavaşduyarkatlarda tuz kristalleri çok küçüktür ve neredeyse tek tip olarak aynı büyüklüktedir.Hızlı duyarkatlarda ise tuz kristalleri daha büyüktür ve farklı büyüklüklerdedir. Duyarkattakikristaller büyüdükçe yoğunluğu artar çok az ışıktan etkilenir ve bunlara hızlı filmler denir.Duyarkattaki kristaller küçüldükçe yoğunluğu azalır etkilenmesi için çok ışık gerekir vebunlara da yavaş filmler denir.

Filmlerin duyarlılığını ölçmek için DIN ve ASA olmak üzere iki sistem kullanılır. Azduyarlı yavaş filmler küçük sayılarla, çok duyarlı hızlı filmler ise büyük sayılarla belirtilir.ASA sisteminde duyarlık iki katına çıkınca, sayı da iki katına çıkar. DIN sisteminde iseduyarlıktaki artış sayıya 3 eklenerek belirtilir.

(*) ASA (Amerikan Standartlar Enstitüsü tarafından belirlenmiş film hız birimidir.)

ASA değerleri aritmetik dizi özelliği gösterir. 100 ASA'lık bir film 50 ASA'lı filmdeniki katı daha duyarlıdır.

ASA* 12 50 64 100 160 400 800

(*) DIN (Alman Standartlar Enstitüsü tarafından belirlenmiş film hız birimidir)

ÖĞRENME FAALİYETİ- 2

AMAÇ

ARAŞTIRMA

15

DIN değerleri her üç birimde bir çift artar. 24 DIN'lik bir film 21 DIN'lik filmden ikikatı daha duyarlıdır.

DIN* 12 18 19 21 23 27 30.

2.1.2. Önemi

Film tabakası üzerine üretici tarafından sabitlenen emisyon tabakasının ışığaduyarlılığı,

Filmin üretildiği tarihten, kullanıldığı tarihe kadar geçen süre, Filmin pozlandıkdan sonra laboratuarda banyo edilene kadar geçen süre, Filmin üretildiği andan itibaren pozlanıncaya kadar ortalama oda sıcaklığından

daha düşük ve karanlık bir ortamda saklanmaması,filmin çekim kalitesini vehızını etkileyen unsurlardır.

2.1.3. Yüksek ISO ve Düşük ISO Filmlerin Özellikleri

Filmlerin ışığa olan duyarlılıkları farklı derecelerdedir. Işığa olan duyarlılığın birimiASA, ya da ISO’dur. Işığa karşı duyarlılığı az olan, yani fazla ışığa ihtiyaç duyan filmleredüşük ASA’lı filmler denir. 100 ASA’nın altındaki filmler düşük ASA’lı filmlerdir, yaniyavaş filmlerdir. Işığa olan duyarlılığı arttırılmış olan filmlere ise yüksek ASA’lı filmlerdenir. 100 ASA’nın üzerindeki filmler, yüksek ASA’lı filmlerdir, yani hızlı filmlerdir.

Film hızları arttıkça; Işık ihtiyacı azalır. Pozlama süresi azalır. Fotoğrafı oluşturan enküçük nokta yani grenler büyür. Grenlerin büyük olması fotoğrafın baskısında keskinliğinazalmasına neden olur.

Film hızları azaldıkça; ışık ihtiyacı artar. Pozlama süresi uzar. Grenler küçülür.

2.1.4. ISO Değerinin Filmlerin Kimyasal Yapısına Etkileri

Fotoğraf filmlerinin genel duyarlık derecesi veya fotografik deyimle hızı, emülsiyoniçinde bulunan gümüş tuzları kristallerinin şekil ve karakteristikleri ile yakından ilgilidir.Küçük ve düzgün kristaller daha düşük hızlı, buna karşılık daha büyük ve düzensiz yapılıkristaller yüksek hızlı emülsiyonları oluştururlar.

Emülsiyonların özellikleri ne olursa olsun öyle bir an gelir ki kristal boyu belirli birboyuta eriştikten sonra önce kararma durur ve sonra yavaşlamaya başlar. Yani hız düşmeyebaşlar ki fotoğrafçılıkta bu olaya solarma denilir.

Makinenize kaç asa film taktıysanız, makinenizin asa ayarını da ona getirmelisiniz.

16

Emülsiyonların duyarlılığının ölçülmesine sanzitometri denir ve fotoğrafçılıkta çokönemlidir; çünkü her türlü fotoğraf çekiminin esasını oluşturur. Sanzitometri, artan ışıkkarşısında emülsiyonların kararışını grafikle gösterirken aynı zamanda emülsiyonun kontrastderecesi bakımından da özelliğini belirtir. Işığa karşı duyarlı emülsiyonlar ışık yoğunluğununeşit bir şekilde artması halinde düzenli bir şekilde kararmazlar. Bu kararmanın miktarı çeşitliemülsiyonlarda değişiktir. Bu kararmalar emülsiyon kontrastının yumuşak mı, normal miyoksa sert mi olduğunu belirtirler.

2.1.5. Işık Şartlarına Uygun Film Seçimi

ISO ile gösterilen film hızı filmin ışığa olan duyarlılığını gösterir. ISO değeri arttıkçaışığa duyulan gereksinim azalır.

Yavaş (16-40 ASA* ): 16-40 ASA. İyi bir ışıkta temiz ve ayrıntılı bir görüntü veyüksek kontrast verirler. Poz süresi uzundur. Film üzerinde fotoğrafı oluşturan gerenleri çokküçük olduğundan baskılarda yüksek keskinlik verirler . Işık sorunu olmayan yerlerde veyadurağan konuların çekimlerinde kullanılırlar.

Orta Hızlı ( 50-100 ASA* ): Her bakımdan kusursuz filmlerdir. Normal bir görüntüve normal kontrast verirler. İyi ve uygun ışık koşullarında bina içlerindeki fotoğrafçekimlerinde kullanılabilirlerse de daha çok dışarıda çekilecek fotoğraflar için iyidir.En çokkullanılan film hızıdır. Normal bir görüntü ve keskinlik verirler. Daha çok dış çekimlerdedurağan veya az hareketli konular için uygundur.

Hızlı Filmler (125-400 ASA* ): Fazla hareketli konuların fotoğraflarının çekimindeveya uygun ışık koşullarının olmadığı zamanlarda kullanılırlar. Net ve güzel görüntü verirler.İri grenli olduklarından fazla büyütülmeğe gelmezler ve bu filmden yapılan baskılarınkeskinliği azalır. Poz zamanı genişliği çoktur. Manzara portre ve natürmort fotoğraflarıçekimine en uygun filmlerdir.

Çok Hızlı ( 800-3200 ASA* ): Gece manzaraları ve çok hareketli konularınfotoğraflarının çekiminde kullanılırlar. Yüksek poz süresi kullanıldığında düşük niteliktegörüntüler verirler. Fazla büyültmeler veya güzel ve net ayrıntılar için uygun değillerdir.Grenleri çok iri olduğundan, bu tür filmlerden üretilen baskıların keskinliği daha da azalır.Yeterince aydınlanmamış kapalı mekan çekimlerinde kullanılır.

2.1.6. Filmin ISO Değerinin Diyafram ve Örtücüye Etkisi

Bir filmi kullanırken, filmle ilgili en önemli özellik, filmin ışığa karşı olanduyarlılığıdır. Çünkü iyi bir fotoğraf, doğru pozlama yapılarak yani konunun üstündeki ışıklafilmin duyarlılığının uyumu sonucunda elde edilir.

17

Pozlamanın gerçekleşmesi için diyafram ve örtücü değerlerini belirlemek gerekir.Işıkölçer sisteminin verdiği pozlanma değerlerini sadece ışık geçirme açısından düşünmemekgerekir. Seçilen bir diyafram değeri hem belli miktar ışık geçirir hem de alan derinliğioluşturur. Demek ki istenilen bir alan derinliğine göre de diyafram değeri belirlenebilir.Örtücü değerleri de sadece pozlama için gerekli olan ışığın süresini düzenlemez, aynızamanda hareketli nesnelerin donuk yani hareketsiz gibi çıkmasını sağlar. Demek kihareketli konuyla seçilen örtücü değeri arasında ilişkisi vardır.

Duyarkattaki kristaller büyüdükçe yoğunluğu artar, çok az ışıktan bile etkilenir vebunlara hızlı film denir. Duyarkattaki kristaller küçüldükçe yoğunluğu azalır etkilenmesi içinçok ışık gerekir (diyaframı açmak gerekir )ve bunlara da yavaş film denir.

Seçilen filmin ışığa duyarlığı, diyafram değeri ve örtücü hızı birbirlerinden ayrıdüşünülemez. Bu üç önemli unsur çekim kalitesini yükselten değerlerdir.

2.1.7. Filmin ISO Değerini Zorlama

Çeşitli amaçlarla filmlerin sahip oldukları ASA/DIN değerlerinden daha büyükdeğerlerle çekilip, özel olarak banyo edilmeleri işlemine filmin İSO değerini zorlama denir.

Gerçekte zorlama, filmimizi eksik ışıklandırmaktır. Yaptığımız, filmimizin üzerindeyazılandan daha hızlı olduğuna kendimizi inandırıp gerekenden daha yüksek örtücü hızlarınıveya daha kısık diyafram değerlerini uygulamamızdır. Böyle yapılmasında hedeflenen, ışıkkoşullarının elverişsiz olduğu durumlarda hiç fotoğraf çekmemektense kontrast, gren veparlaklık aralığından ödün vererek de olsa çekimi sürdürebilmektir.

Filmin zorlanmasına karar verildikten sonra yapılması gereken daha fazla değilyalnızca gerektiği kadar zorlamaktır.

2.2. ISO Değerinin Fotoğrafta Görünen Sonuçları

Yapımcı tarafından belirlenen film hızı, ideal koşullarda gerçekleştirilecek vegeliştirme süreci sonunda en iyi sonuçları verecek olan hızdır. Bu hızın gerektirdiği pozdeğerinin altında ya da üstüne yapılacak çekimlere sırasıyla ''az Işıklandırma'' veya ''çokışıklandırma'' adı verilir.. Aynı şekilde yapımcının öngördüğü banyo süreleri dışındayıkanmış bir film için ''az geliştirilmiş'' veya ''çok geliştirilmiş'' deyimleri kullanılır.

Negatif geliştirme sürecinde belli bir standartlaşmaya gidilmesinin önemi açıktır.Kullandığımız malzemeyi daha iyi tanımak, çekim sırasında olabilecek değişiklikleringeliştirme sonrası etkilerini en doğru bir biçimde tahmin edebilmek için gereklidir.

18

Günümüzde üretilen filmler olağanüstü duyarkat yapısına sahip olup, çok farklı ışıkkoşullarında kullanılabilmektedir. Ancak yine de yüksek nitelikli bir negatif görüntü içinpozlama ve film banyo işlemlerinin doğru kontrol edilmesi gerekir, Film doğrupozlanmadığında, yani eksik ya da aşırı pozlandığında görüntünün yoğunluğu ve kontrastlığınormalden farklı olur. Aynı şey film banyosu için de geçerlidir. Kontrastlık, grinin tondeğerleri arasındaki yoğunluk farklılığıdır. Güneşli bir havada doğada bir alana baktığımızzaman, aydınlıktan karanlığa birçok ton değeri görülebilir. Aynı alan, kışın sisli bir havadaise grinin tek bir ton değeri olarak görülür. Fotoğrafı da aynı şekilde düşünebiliriz. Birfotoğraf açıktan koyuya grinin birçok ton değerini içeriyor ise, düşük kontrasttır. Diğer birfotoğraf, sisli havadaki ortama benzer şekilde, grinin tek bir ton değerinden oluşuyor ise buda yüksek kontrasttır. Fotoğrafçılıkta kullanılan filmler, insan gözü gibi ton değerlerini genişbir ölçekte ayıramaz. Çevremize baktığımızda en az ışıklı alanlardan en karanlığa kadar herışık farkını gözlerimizle ayırarak algılarız. Aynı şeyi filmden beklemeyiz ancak yine de herfilmin doğru ton değerlerini verecek şekilde pozlandırılması ve film banyosu yapılmasıgerekir.

19

UYGULAMA FAALİYETİ

Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda, farklı ortamlarda çekilmiş fotoğraflarıinceleyerek filmlerin ışığa karşı duyarlılık hızlarının çekim kalitesine etkisini ayırtedebileceksiniz.

Kullanılacak malzemeler

Işık şartlarına uygun film çeşitleri (yavaş, orta hızlı, çok hızlı) Farklı ışık ortamlarında çekilmiş fotoğraf örnekleri (gün ışığı, florasan, tungsten,

vb.)

İşlem Basamakları Öneriler

Işık şartlarına uygun film hızlarınıaraştırınız.

Farklı kaynaklardan (internet, kaynakkitaplar vb.) Filmlerin hızlarınıaraştırınız.

ASA, DIN, ISO değerlerinin filmlerinkimyasal yapılarına etkilerini araştırınız.

Çevrenizde bulunan fotoğrafstüdyolarından bu konu hakkında bilgitoplayınız.

Işık şartlarına uygun ISO değerinde filmseçimi yapınız.

Filmlerin ambalajları üzerindeki ISO(ASA/DIN) değerlerini inceleyiniz.

Fotoğraf makinenizin ISO (ASA/DIN)ayarını yapınız.

Fotoğraf makinenizle film ambalajındayazan değerin aynı olmasına dikkatediniz.

Filmin ISO değerinin diyafram veörtücüye etkisini makine üzerindeinceleyiniz.

Makinenizin diyafram ve örtücüayarlarını değiştirerek gözlem yapınız.

Filmin ISO değerini zorlamanın çekimkalitesine etkisini fotoğraf örneklerinebakarak inceleyiniz.

Dergi, internet, önceden çekilmişfotoğraflar vb. kaynaklardan örnekleraraştırınız.

ISO değerinin fotoğrafta görünensonuçlarını farklı fotoğraflar üzerindeinceleyiniz.

Tungsten ışıkta, floresan ışıkta, günışığında, ışığın yetersiz olduğuortamlarda çekilmiş fotoğraf örnekleriniaraştırınız.

UYGULAMA FAALİYETİ

20

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Bu faaliyet sonunda kazandıklarınızı aşağıdaki soruları cevaplandırarak ölçünüz.

ÖLÇME SORULARI

Öğrenme faaliyetleri kapsamında; aşağıdaki cümlelerde bazı önemli sözcüklerin arasıboş bırakılmıştır. Boş yerleri doğru sözcüklerle doldurunuz.

1. Filmin ışığa karşı duyarlılığına ………………………… denir.

2. Duyarkattaki kristaller küçüldükçe yoğunluğu azalır etkilenmesi için çok ışık gerekirve bunlara ……………………….denir.

3. Alman Standartlar Enstitüsü tarafından belirlenmiş film hız birimine…………denir.

4. Işığa olan duyarlılığı arttırılmış olan filmlere …………………………filmler denir.

5. Çeşitli amaçlarla filmlerin sahip oldukları ASA/DIN değerlerinden daha büyükdeğerlerle çekilip, özel olarak banyo edilmeleri işlemine filmin ……………………...denir.

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevapladığınız sorularla ilgili öğrenme faaliyetlerinitekrarlayınız.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

21

UYGULAMALI TEST

Değişik ışık şartlarında çekilmiş fotoğraf örneklerini inceleyerek hangi hızda filmkullanılacağı ve fotoğraf makinesinde yapmanız gereken ayarlamaları (diyafram, örtücü hızı,ISO değeri) yaparak, aşağıdaki değerlendirme ölçütlerine göre değerlendiriniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri “Evet”ve “Hayır” kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.

DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ Evet Hayır

1.Işık şartlarına uygun film hızlarını araştırdınız mı?

2.Yüksek ISO ve düşük ISO filmlerin özellikleri incelediniz mi?

3.ASA, DIN, ISO değerlerinin filmlerin kimyasal yapılarınaetkilerini araştırınız mı?

4.Işık şartlarına uygun ISO’da film seçimi yaptınız mı?

5.Fotoğraf makinenizin ISO (ASA/DIN) ayarını yaptınız mı?

6.Filmin ISO değerinin diyafram ve örtücüye etkisini fotoğrafmakineniz üzerinde denediniz mi?7.Filmin ISO değerini zorlamanın çekim kalitesine etkisini fotoğraförneklerine bakarak ayırt edebiliyor musunuz?8.ISO değerinin fotoğrafta görünen sonuçlarını farklı fotoğraflarüzerinde inceleme yaparak tanıyabiliyor musunuz?

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızın tümü “Evet” ise diğer öğrenme faaliyetine geçiniz. “hayır” cevaplarınıziçin öğrenme faaliyetini tekrar ediniz.

22

ÖĞRENME FAALİYETİ- 3

Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda negatif filmleri kimyasal yapısını vekullanım alanlarını öğrenebileceksiniz.

Negatif filmlerle ilgili bilgi toplayınız. Siyah-beyaz negatif filmleri inceleyiniz. Renkli negatif filmleri inceleyiniz. Toplanan bilgileri dosyalayarak arkadaşlarınızla paylaşınız.

3. NEGATİF FİLMLER

3.1. Negatif Film

3.1.1. Tanımı

Çekilen konuların ters tarafa görüntü veren özelliğe sahip film görüntülerine negatifdenir. Görüntünün renk tonlarının film üzerinde ters olarak kaydedildiği filmlerdir. Bu türfilmlerden doğru renk ve ton değerlerini elde etmek için mutlaka baskı yapmak gerekir.

3.1.2. Önemi

Negatif filmler daha toleranslı filmlerdir. Yani hatalı pozlama riski daha azdır. Bunedenle negatif filmler amatörler tarafından daha çok tercih edilir.

3.2. Çeşitleri

3.2.1. Siyah Beyaz Negatif Filmler

Siyah beyaz filmlerin kimyasal özellikleri

Esnemeyen birçok taban üzerine kaplanmış gümüş bileşiklerinden oluşur. 1mm² de birmilyon kristal (gren) bulunur. Kaplama üzerindeki ince jelâtin gümüş bileşiklerinin zarargörmemesini ve filmin banyo ve kurutma sırasında kıvrılmasını önler. Elde edilen negatiffilmden, pozitif bir görüntü elde edebilmek için negatif siyah-beyaz kâğıda baskıları yapılır.

ÖĞRENME FAALİYETİ- 3

AMAÇ

ARAŞTIRMA

23

F.3.2.1. Siyah beyaz film

Siyah-beyaz filmlerde görüntü Siyah-beyaz olmasına karşılık, değişik renkteki ışıklar,değişik yoğunlukta tonlar oluştururlar. Film üzerindeki emülsiyonun ışığın renklerinegösterdiği tepki, duyarkat yapısına bağlı olarak değişir. Fotoğrafçı pozlandırdığı konuyurenkten arındırılmış görsel bir işlemi ve geriye kalabilecekleri görebilmelidir.

Ş.3.2.2.Siyah beyaz filmin yapısı

Emülsiyon Yapısı

Duyarkat tabakası gizli görüntünün oluştuğu bölüm olup, gümüşün bromür, klorür veiyodürle bileşimlerini ve duyarkatın altlığa yapıştırma görevi gören jelâtin ihtiva eder.Fotoğrafçılıkta kullanılan gümüş bileşimlerine kısaca gümüş halojenürleri denir. Bubileşimler, gümüş nitrat veya gümüş asetatın potasyum bromür, potasyum klorür ve gümüşiyodürle birleşmesinden elde edilir. Gümüş bromür ışığa karşı çok hassas, gümüş klorür ortaderecede hassas, gümüş iyodür ise az hassastır.

Koruyucu jelâtin tabaka

Kullanma sırasında sıyrık ve çiziklere bir dereceye kadar engel olmak ve duyarkatınbazı durumlarda akmasını önlemek için üstü saydam ve ince bir jelâtin tabakası ile kaplanır.Jelâtin, hayvanların kıkırdakları, tırnakları ve kemiklerinden elde edilen bir madde olup, ılıkve özellikle sıcak suda kolaylıkla erime, fakat soğuk suda erimeyip, pelte haline gelme gibiözelliklere sahiptir. Jelâtin soğumaya terk edildiğinde tekrar sertleşerek eski halini alır. Film,cam ve fotoğraf kâğıdı yapmak için gümüş halojenür ihtiva eden sıvı halindeki jelâtin uygunbir altlık üzerine sürülüp yayılır. Duyarkatı meydana getiren gümüş halojenürleri ile erimişhaldeki jelâtin sertleşerek kuruduğu zaman, duyarkat üzerindeki koruyucu tabakayı meydanagetirir.

24

Taşıyıcı katman

Üzerine duyarkatın sürüldüğü tabakaya taşıyıcı taban denir. Taşıyıcı tabanın şuözelliklere sahip olması gerekir:

o Saydam olup ışığı kesmemelidir.o Çeşitli banyo aşamalarından sonra deforme olmamalıdır.o Dış etkilere ve basınca karşı dayanıklı olmalıdır.

Düzeltici tabaka

Altlığın üzerinde bulunan emisyon banyosunun etkisiyle yumuşar ve şişer, bu aradakoruyucu jelatin tabakası da büzüldüğü için filmin kıvrılmasına neden olur. Bu olayıönlemek için altlığın arkasına sürülen ayrı bir jelatin tabakasına düzeltici tabaka denir.Esnek, yanmaz ve saydam bir madde olan selüloz- tri asetat ve polietilenden yapılmıştaşıyıcı tabandır.

Boya tabakası

Emisyon içinden geçip altlığa bir açı yaparak çarpıp yansıyan ışıklar tekrar emisyonagirerek zahiri bir görüntü oluştururlar. Bu durum iki ayrı görüntü oluşmasına ve flulaşmayaneden olur. İstenmeyen bu durumu önlemek için altlığa çarpacak ışığı emecek bir boyatabakası eklenir. Buna antihalo tabakası denir. Bu tabaka bazı filmlerde siyah bazılarındamor veya yeşildir.

Antihalo tabakası, ışığın film tabanından yansıyarak ikinci bir görüntüoluşturmamasını sağlar. Film, objektiften geçen görüntünün kalıcılığını sağlamak amacıylasaydam bir taşıyıcı, üzerine kaplanmış ışığa duyarlı maddeden oluşur. Duyarkat ,içerisineemdirilmiş gümüş bileşiklerinden oluşup, ışığa duyarlı maddedir. Bu ışığa duyarlı gümüşbileşikleri çok küçük olup, 1mm² de bir milyon kristal ya da gren bulunur. Emülsiyonüzerindeki ince jelatin kaplama emülsiyonun zarar görmesini önler. Ayrıca filmin banyosırasında ve kurutma esnasında kıvrılmamasına yardımcı olur. Kullanılmamış filmde görülensarımsı veya gri renkli yüzey ışığa duyarlı tabakaya ait gümüş bileşikleridir.

25

Ş.3.2.3 .Boya tabakası (iç yansıma önleyici) nın çalışma şekli

Siyah beyaz filmlerin kullanımında dikkat edilecek noktalar Filmi satın alırken son kullanma tarihine bakın Filmi doğru ısı derecesinde ve rutubetsiz ortamda saklayın. Normal

saklama koşulları 18 C oda sıcaklığıdır. Eğer uzun süre saklamanızgerekiyorsa 13 C veya daha az ısıda muhafaza etmeniz gerekir.

Bütün fotoğraf emülsiyonları röntgen ışınlarına, kimyasal dumanlara karşıhassastırlar. Filminizi bu tür ortamlardan uzak tutunuz.

Filminizin havaalanlarındaki X ışınlarından geçmesine izin vermeyiz.Filminizin zarar görmesine neden olur.

Filmlerin buzdolabında saklanması raf ömrünü uzatır.

26

Filmler taşıma, saklama ve kullanım sırasında kirlenebilir. Bu kirlenmetoz, insan elinden bulaşan doğal yağ lekeleri, film üzerine dökülen sıvılarveya banyo artıklarından kaynaklanabilir. Bir bez ile silmek kesinliklefilmi çizecektir. Hatta filmi el ile tutarak temizlemeye çalışmak bile dahabüyük zararlara yol açabilir. Bu nedenle temizlik amaçlı üretilen özelürünlerden faydalanmak gerekir.

Siyah-Beyaz filmleri kuru ve karanlık yerde muhafaza etseniz dahi, 50-100 yıl sonra bozulmaya başlar. Negatiflerinizi nemden ve rutubetliortamdan uzak tutunuz.

Makara halindeki filmlerin gevşek olup olmadığını kontrol ediniz. Yaprak filmlerin paketlerini dikkatli tutun, içeriye ışık sızabilir. Yaprak filmlerin takılışında, duyarkatın ışığı engelleyici plakaya dönük

olmasına dikkat ediniz (Bu filmlerin köşelerindeki çentiklerden kolaylıklaanlaşılabilir. Film dik tutulduğunda, çentikler sağ üst köşeye denkgeliyorsa filmin duyarkatı size dönüktür.)

3.2.2. Renkli Negatif Filmler

Renkli filmlerin kimyasal özellikleri

Bir görüntü siyah-beyaz filme çekildiğinde, görüntüdeki siyahlar negatifte beyaz,beyazlar da siyah olarak kaydedilir. Renkli negatif filmler de siyah-beyaz film mantığıylaçalışır. Ayrıca fotoğrafı çekilen objelerin rengi, renkli negatif filmde tamamlayıcısı olanrenge dönüşür. Mavi renkte olan cisimler renkli negatif filmde sarı renge dönüşürken, yeşilcisimler magenta, kırmızı cisimler de cyan renge dönüşür. Bir renkli negatif filmebakıldığında tamamlayıcı renkler gerçek saflıklarında görülmez. Bunun nedeni, renklinegatif filmlerde bulunan turuncu renkteki mask tabakadır. Mask tabakası olan filmlerebakarken gözde turuncu bir gözlük varmış gibi düşünmek ve tamamlayıcı renkleri o şekildealgılamak gerekir.

Renkli negatif filmlerde rengi oluşturan renk kuplörleri film emülsiyonunda bulunur.Renk kuplörleri emülsiyona renksiz, saydam olarak sürülür. Film emülsiyonunda bulunanrenk kuplörleri duyarkat katmanları arasında birinden diğerine geçme eğilimi gösterirler.Böyle bir geçiş aynı zamanda renk sapmasına neden olur. Renk kuplörlerini katmanlarındasabitlemek iki yöntemle yapılmaktadır.

Renk pigmentlerinin daha büyük hacimde, hareketsiz başka bir molekültarafından tutularak sabitlenmesi.

Renk pigmentlerinin emülsiyonun her tarafına homojen bir şekildedağıtılmış olan yağ tanecikleri yardımı ile tutulması. Renk pigmentlerininbu sayede bir katmandan diğerine geçmeleri engellenmiş olur. Böyleceyağ tanecikleri taşıdıkları renk pigmentlerini de tutarlar. Yağ tanecikleriemülsiyona homojen bir şekilde sürülmezse renklerde sapma oluşur. Yağtanecikleri yapıları gereği zaman zaman ışık sıçramasına neden olurlar.Böyle durumlarda da görüntü çok büyütüldüğünde aşırı grenliliklekarşılaşılır.

27

F3.2.4:Renkli negatif film

Renkli negatif emülsiyon yapısı

Renkli negatif filmi tanımak için renk katmanlarını üç ayrı tabaka olarak ele almakgerekir. Bu tabakalardan ilki mavi ışık dalga boyuna, ikincisi yeşil ışık dalga boyuna,üçüncüsü ise kırmızı ışık dalga boyuna duyarlıdır.

Renk katmanı

Mavi ışık dalga boyuna duyarlı, banyo sonrası sarı renge boyanacak bu tabaka, sadecemavi ışık dalga boyundan etkilenir. Fotoğraf literatüründe non-chromatik tabaka olarakadlandırılır. İlk filmler sadece mavi ışık dalga boyuna duyarlı olduklarından bu adlaanılırlardı.

Sarı filtre

Renkli negatif film emülsiyonunda mavi ışık dalga boyuna duyarlı birinci katman ileyeşil ışık dalga boyuna duyarlı ikinci katman arasına sarı renkte bir filtre yerleştirilmiştir.Bunun amacı, beyaz ışığı oluşturan üç ana renkten en kısa dalga boyuna sahip olan maviışığın, birinci katmandaki gümüş tuzlarını etkiledikten sonra, ikinci katmanı da etkilemesiniengellemektir. Fiziksel yöntemle sarı rengin oluşumu, yeşil ve kırmızı ışıkların üst üstegelmesi mümkündür. Her filtre kendini oluşturan rengi geçirir, karşıt rengi tutar. Bu yöntemgöz önünde bulundurulduğunda mavi ışık dalga boyunun sarı filtre sayesinde bir sonrakikatmanı etkilemesi önlenirken, sarıyı oluşturan yeşil ve kırmızı ışığın da geçmesi sağlanmışolur. Sarı filtre, film banyo edilirken banyoya karışarak film yüzeyinden uzaklaşır.

2. Renk katmanı

Yeşil ışık dalga boyuna duyarlı, banyo sonrası magenta renge boyanacak bu tabaka,yeşil ve mavi ışıktan etkilenir. Mavi ışık sarı filtrenin etkisiyle bu katmana ulaşamaz. 2. renkkatmanı böylece sadece yeşil ışık dalga boyunun etkisi altında kalır. Mavi ve yeşil ışık dalgaboyundan etkilenen filmlere orto-chromatik filmler denir ve renkli negatif filmlerin 2. renkkatmanı bu yapıdadır.

28

3. Renk katmanı

Kırmızı ışık dalga boyuna duyarlı banyodan sonra cyan renge boyanacak bu tabaka,beyaz ışığı oluşturan üç ana renkten de etkilenir. Mavi, yeşil ve kırmızı ışıktan etkilenenfilmlere pan-chromatik filmler denir. Mavi ışığın etkisi sarı filtre ile engellendiğinden altkatmanlara inemez. Dalga boyu kısaldıkça, etkisi artar. Yeşil dalga boyu maviden uzun,kırmızıdan daha kısadır. Bu nedenle etkisi sadece 2. renk katmanında görülür ve bukatmanda enerjisi bittiği için 3. renk katmanına ulaşamaz. Böylece 3. renk katmanına sadecekırmızı ışık dalga boyu ulaşır ve bu bölgedeki gümüş tuzlarını pozlar.

Mask tabaka

Bu tabaka poz esnekliliğini arttırır, saf renkler elde etmeyi kolaylaştırır ve kontrastıdüşürmeye yarar. 2. renk katmanında açık sarı, 3. renk katmanında pembe karakterde renkkuplörleri içerecek şekilde film emülsiyonuna sürülür. Film banyoya girdikten sonra bukatmanlar açık sarı ve pembe renge boyanır. Açık sarı ve pembenin üst üste gelmesi, turuncurenkte mask tabakanın oluşmasını sağlar.

Boya tabakası (anti halo tabaka)

Filmi pozlayan ışığın bir kısmı, 3. renk katmanın dan sonra da etkisini hala sürdürürve taşıyıcı tabakanın arka yüzüne çarparak geri döner. Bu geri dönüşte pozlanmamış gümüştuzlan ışıktan etkilenerek tekrar pozlanır. Filmdeki bu yapı pozlanmada oluşacakolumsuzlukları önlemek için tabana inen ışığı emen katmana, anti halo tabaka denir. Antihalo tabaka bazı filmlerde emülsiyon ile film tabanı arasında iken, bazı filmlerde ise filmtabanının arka yüzeyindedir.

F.3.2.5 Negatif film ve baskısı

29

F.3.2.6.Renkli negatif filmin yapısı ve banyo süreci

30

Ş.3.2.7:Renkli filmin yapısı

3.3. Renkli Filmlerin Kullanımında Dikkat Edilecek Noktalar

Filmlerin duyarkatının oluşturan mat yüzeylerine herhangi bir cisimle, elinizveya parmağınızla dokunmayınız.

Filmlerinizi her zaman yalnız kenarlarından ve mümkünse ipek eldivenlerletutunuz.

Nem ve ısı, pozlanmış veya pozlanmamış filmlere olumsuz yönde etki ettiğindenserin ve nem oranının düşük olduğu yerlerde saklanması gerekir.

Ne türde olursa olsun, filmleri fotoğraf makinesine gölgede takınız, eğer böylebir olanağınız yoksa arkanızı güneşe dönünüz.

Renkli malzemenin dayanma süresi siyah-beyaz malzemeye oranla çok kısadır.Film satın alırken son kullanım tarihine bakmayı kesinlikle unutmayınız.

Ambalajı olmayan filmleri satın almayınız. Tarihi geçmiş duyarlı malzemeler,duyarlıklarını yitirirler, kontrastlıkları azalır ve renk bozuklukları ortayaçıkarırlar.

Renkli filmler kuru ve karanlık yerde muhafaza ederseniz dahi, 10-25 yıl sonrabozulmaya başlar. Negatiflerinizi nemden ve rutubetli ortamdan uzak tutunuz.

Bütün fotoğraf emülsiyonları röntgen ışınlarına kimyasal dumanlara karşıhassastırlar. Filminizi bu tür ortamlardan uzak tutunuz.

Filminizin havaalanlarındaki X ışınlarından geçmesine izin vermeyin. Filminizinzarar görmesine neden olur.

Filmler taşıma, saklama ve kullanım sırasında kirlenebilir. Bu kirlenme toz,insan elinden bulaşan doğal yağ lekeleri, film üzerine dökülen sıvılar veya banyoartıklarından kaynaklanabilir. Bir bez ile silmek kesinlikle filmi çizecektir. Hattafilmi el ile tutarak temizlemeye çalışmak bile daha büyük zararlara yol açabilir.Bu nedenle temizlik amaçlı üretilen özel ürünlerden faydalanmak gerekir.

31

UYGULAMA FAALİYETİ

Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda siyah-beyaz ve renkli negatif filmlerinemisyonlu yüzeyini ayırt edebileceksiniz.

Kullanılacak malzemeler

Negatif Film çeşitleri (siyah-beyaz, renkli) Farklı ışıklar (gün ışığı, floresan, spot, kırmızı ışık vb.)

İşlem Basamakları Öneriler

Negatif filmlerin kimyasal yapısınıaraştırınız.

Farklı kaynaklardan (internet, kaynakkitaplar vb.) negatif filmlerin kimyasalyapısını araştırınız.

Siyah-beyaz ve negatif filmleriinceleyiniz.

Elinizle filmlerin emülsiyonlu tarafınıinceleyiniz ve aradaki farkı görünüz.

Pozitif ve Negatif filmler arasındakifarkı araştırınız.

Çevrenizde bulunan fotoğrafstüdyolarından bu konu hakkında bilgitoplayınız.

Negatif filmlerin diğer filmlerden farkıkonusunu araştırınız.

Çevrenizde bulunan fotoğrafstüdyolarında çekim yapma olanağıyaratın ve negatif filmlerle stüdyoortamında çekim yapınız.

Elinizle dokunarak negatif filminemisyonlu yüzeyini ayırt ediniz.

Film yüzeyinin parlaklık ve matlığını,dokusunu inceleyiniz.

Farklı ışıklar altında bakarak negatiffilmin emisyonlu yüzeyini ayırt ediniz.

Film yüzeyinin parlaklık ve matlığını,dokusunu inceleyiniz.

UYGULAMA FAALİYETİ

32

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Bu faaliyet sonunda kazandıklarınızı aşağıdaki soruları cevaplandırarak ölçünüz.

ÖLÇME SORULARI

Öğrenme faaliyetleri kapsamında; iki tip test sorusu vardır:Doğru-yanlış ve doldurmalıcümleler. Her cümleyi dikkatle okuyunuz. İfadede belirtilen fikir doğru ise cevap kâğıdınızda ilgili maddenin önüne (D), yanlış ise (Y) harfini yazınız. Ayrıca aşağıdaki cümlelerdebazı önemli sözcüklerin arası boş bırakılmıştır. Boş yerleri doğru sözcüklerle doldurunuz.

1. ( ) Negatif filmler daha toleransız filmlerdir. Yani hatalı pozlama riski daha çoktur.Bu nedenle negatif filmler amatörler tarafından daha çok tercih edilmez.

2. ( ) Elde edilen negatif filmden, pozitif bir görüntü elde edebilmek için negatif siyah-beyaz kâğıda baskıları yapılır.

3. ( ) Renkli malzemenin dayanma süresi siyah-beyaz malzemeye oranla çok uzundur.

4. ( ) Jelâtin tabaka, hayvanların kıkırdakları, tırnakları ve kemiklerinden elde edilen birmadde olup, ılık ve özellikle sıcak suda kolaylıkla erime, fakat soğuk suda erimeyip,pelte haline gelme gibi özelliklere sahiptir.

5. ( ) X ışınları filme zarar vermez.

6. Çekilen konuların ters tarafa görüntü veren özelliğe sahip film görüntülerine……………………….denir.

7. …………………....filmler esnemeyen birçok taban üzerine kaplanmış gümüşbileşiklerinden oluşur.

8. Çıkarmalı yönteme dayanan bütün renkli fotoğraf filmleri (fotoğraf kartları) üç işlevselduyarkat tabakasından oluşur. Her tabaka ………………………………. anarenklerine karşı duyarlıdır.

9. Fotoğrafçılıkta kullanılan gümüş bileşimlerine kısaca……………………………..denir.

10. Renkli filmlerde yeşil tabaka ………………………..özelliğe sahiptir.

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevapladığınız sorularla ilgili öğrenme faaliyetlerinitekrarlayınız.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

33

UYGULAMALI TEST

Banyo işlemi görmüş renkli negatif filmleri inceleyerek basılmış fotoğraflarlakarşılaştırın ve aradaki farklılıkları belirleyerek, aşağıdaki değerlendirme ölçütlerine göredeğerlendiriniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınızbecerileri “Evet” ve “Hayır” kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.

DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ Evet Hayır

Negatif filmleri incelediniz mi?

Renkli negatif filmlerin emülsiyon yapısını incelediniz mi?

Renkli filmlerin kimyasal özelliklerini araştırdınız mı?

Renkli negatif filmlerin kullanımında dikkat edilecek noktalarıaraştırdınız mı?

Renkli filmlerin emülsiyon yapısı incelediniz mi?

Banyo işleminden geçmiş renkli negatif filmi incelediniz mi?

Çekilen objelerin renginin negatif filmde tamamlayıcısı olanrenge dönüştüğünü gözlemlediniz mi?

Mavi renkte olan cisimlerin negatif filmde sarı rengedönüştüğünü gözlemlediniz mi?

Yeşil renkli olan cisimlerin negatif filmde magenta renginedönüştüğünü gözlemlediniz mi?

Kırmızı renkli olan cisimlerin negatif filmde cyan renginedönüştüğünü gözlemlediniz mi?

Banyo işlemi görmüş renkli negatif film ile karta basılmışfotoğrafı karşılaştırarak aralarındaki farklılıkları belirlediniz mi?

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızın tümü “Evet” ise diğer öğrenme faaliyetine geçiniz. “Hayır”cevaplarınız için öğrenme faaliyetini tekrar ediniz.

34

ÖĞRENME FAALİYETİ- 4

Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda Pozitif Filmleri kimyasal yapısını vekullanım alanlarını öğrenebileceksiniz.

Pozitif filmlerle ilgili bilgi toplayınız. Toplanan bilgileri dosyalayınız ve sınıfla paylaşınız.

4. POZİTİF FİLMLER

4.1. Dia Pozitif/ Slayt Filmler

Çekilen konuların aynı renk ve görüntüde görünen, kimyasal olaylardan sonra dapozitif görüntü veren filmlere denir.

Renkli pozitif filmler projeksiyon veya direkt baskı amaçlı kullanılırlar. Pozitifgörüntü oluşumu için film önce siyah-beyaz geliştiricide yıkanır, daha sonra renklerinoluşması için ikinci banyoda yıkanır.

F.4.1.1.Dia pozitif (slayt)film

4.1.1. Pozitif Filmler Kimyasal Özellikleri

Dia Pozitif filmler bir projeksiyon makinesi yardımıyla perdeye görüntüleridüşürülerek seyredilebilirler. Bu sayede boyutları büyütülebilir veya küçültülebilir.Ressamlar bu yöntemle bir görüntüyü tuvale veya daha büyük alanlara yansıtarak resimyapmaktadırlar. Dia pozitif filmler negatif filmlerden farklı banyo malzemesi ile farklışekilde banyo edilirler. Renkli pozitif filmler projeksiyon veya direkt baskı amaçlıkullanılırlar. Pozitif görüntü oluşumu için film önce siyah beyaz geliştiricide yıkanır dahasonra renklerin oluşması için ikinci banyoda yıkanır.

ÖĞRENME FAALİYETİ- 4

AMAÇ

ARAŞTIRMA

35

Renkli pozitif filmlerde renkler film üzerinde doğadaki orijinal renkler gibidirler.Renkli pozitif filmlerden karta direk baskı yapılacak olursa kart üzerindeki görüntü doğadakirenklerin tersi olur. Bu nedenle pozitif filmler ya projeksiyon aracılığıyla ya da doğrudandoğruya kullanılırlar. Günümüzde pozitif filmlerden de pozitif kart baskısı yapılabilmektedir.Film üzerinde pozitif görüntü elde edilmesi için film önce siyah beyaz geliştiricide, hertabaka üzerinde siyah-beyaz gümüşlü bir görüntü elde edilir. Daha sonra ilk geliştirmebanyosu sırasında etkilenmemiş yerlerde boya ve her tabakada pozitif renkler oluşur.

Renkli pozitif ve negatif filmlerin gün ışığı (daylight) ve yapay ışık (tungsten)koşullarına göre üretilmiş iki ayrı tipi vardır. Gün ışığı filmleri en doğru renk dengesinigüneş ışığı ile aydınlatılan konularda verirken, yapay ışıkta pozlandırılırsa renkler sarı-kahverengi sonuç verir.

Yapay ışık filmleri ise tungsten ampulünün ışığında en doğru renk dengesini verirken,gün ışığında bu film kullanıldığında mavi tonların hakim olduğunu görürüz. Bu renkkaymalarını düzeltmek için renk dengeleme ve renk düzeltme filtreleri kullanılabilir. Yapayışık filmleri tungsten kaynağının cinsine göre iki tiptir.

A-tipi filmler renk sıcaklığı 3400 kelvin olan fotoğraf ampulleri için üretilmiştir.B-tipi filmler ise renk sıcaklığı 3200 kelvin olan stüdyo aydınlatması içindir.

Bu tür filmler çift emülsiyon katmanı içerirler ve cismin bütün renklerini tam veyayarım tonlar olarak gözümüzün gördüğü biçimde yani pozitif olarak verirler. Dönüşümlüfilmler, geliştirme sırasında ara ışıklama denen bir işlem sonrası pozitif görüntü verirler.Saydam adını alan bu son ürün genellikle projeksiyon ile izlenir. Cibachrome ve benzerteknikler dışında ara negatif almaksızın, kart baskısı yapılamaz.

Matbaada çoğaltılacak, basın, reklamcılık, poster, afiş gibi çalışmalar ile saydamgösterileri, multivizyon çalışmaları için uygundur. Dönüşümlü filmlerle yapılan çekimlerdedikkat edilmesi gereken, çerçevelemenin ve konu düzenlemesinin çok dikkatli yapılmasıdır.

Saydam filmlerin görüntüsü Negatife göre her zaman daha keskin ve parlaktır.

Her formatta renkli pozitif film üretilmektedir.

F.4.1.2.Renkli pozitif film

36

4.1.2. Emülsiyon Yapısı

Saydam filmlerin duyarkat yapısı negatif filme benzer. Renkli negatif filmde olduğugibi alt alta üç renk katmanı ve filtre katmanından oluşur. En üstte mavi ışığa duyarlı katmanonun altında sarı filtre katmanı vardır. Filtre katmanının altında ise sırasıyla yeşil ışığa vekırmızı ışığa duyarlı katmanlar vardır. Sarı filtre katmanı negatif filmde olduğu gibi maviışığın, yeşil ve kırmızı katmanlara ulaşmasını engeller. Saydam filmin üç renk katmanındarenkli negatif film gibi sarı, macenta ve cyan renklerini üreten renk bağlayıcıları vardır.Saydam filmlerde gizli görüntünün pozlanarak kaydedilmesi negatif filme benzer. Saydamfilmde ortaya çıkan görüntü negatiftir. Pozitif görüntünün elde edilmesi ise film banyosusürecinde olur. Negatif görüntüyü pozitife dönüştüren banyoya reversal banyo adı verilir. Bunedenle de saydam filmler, reversal film olarak da adlandırılır. Reversal film banyosusürecinde negatif görüntü kimyasal işlemlerle pozitife dönüşür.

Renkli dia film banyosunun süreci renkli negatif film banyosundan çok farklıdır.Renkli saydam filmlerin, film banyosu süreci şu aşamalardan oluşur: Geliştirme banyosu,yeniden pozlama, renk geliştirme banyosu, ağartma ve sabitleme banyoları. Saydamfilmlerin, renk katmanlarının yapısı negatif filmlerden farklıdır. Renk katmanlarındaki renkboyayıcı maddeler, saydam filmlerde renksizdir. Bu nedenle, geliştirme banyosu aşamasında,renk katmanlarındaki renk boyayıcı maddelerden renk üretilmez. Bunun yerine geliştirmebanyosu sırasında, her renk katmanında, negatif gümüş görüntü yani gizli görüntü oluşur.Mavi ışık gizli görüntüyü maviye duyarlı katmanda, yeşil ışık yeşile duyarlı katmanda vekırmızı ışık kırmızıya duyarlı katmanda filme kaydeder. Geliştirme banyosu sonundaduyarkatta negatif görüntü oluşur.

Film banyosunun ikinci aşamasında, bir önceki aşamada oluşan negatif görüntüpozitife döner. Film kimyasal olarak pozitif banyo yapılır. Bu aşamada, filmin herkatmanında iki gizli görüntü oluşur. Bir sonraki aşama ise renk geliştirme banyosudur. Buaşamada, belirlenmiş olan gizli görüntünün renkleri oluşur. Renkli negatif filmde olduğu gibifilmin mavi, yeşil ve kırmızı ışığa duyarlı katmanlarında sarı, macenta ve cyan renklerioluşur. Bu aşama sonunda filmin her renk katmanında bütün renkler ortaya çıkar.

Renk geliştirme aşaması sonunda filmin üzerinde bütün renkler oluşmasına rağmenfilm şeffaf değil, donuktur; çünkü renkli görüntünün üstünde gümüş vardır. Filminüzerindeki gümüş artık gereksizdir ve gümüş film yüzeyinden temizlendiğinde renkligörüntü görülebilir. Bunu da bir sonraki banyo aşaması olan ağartma banyosu sağlar. Filmağartma banyosuna konulduğunda; her renk katmanında pozitif görüntü oluşur. Filmüzerindeki gümüş tuzlarının temizlenmesi için son aşama olarak film, sabitleme banyosunakonur. Böylece, filmin her renk katmanındaki renklerle birlikte renkli pozitif görüntü ortayaçıkar. Film son olarak yıkanır ve kurutulur.

37

Ş.4.1.3: Saydam filmlerin yapısı ve film banyo süreci

Film, üç renge duyarlı katman ve bir filtre katmanından oluşur.

En üstte mavi ışığa karşı duyarlı katman. Onun altında mavi ışığın alttaki katmanlarageçmesini engelleyen sarı filtre katmanı ve daha sonra yeşil ve kırmızı ışığa duyarlıkatmanlar vardır. Bütün bu katmanlar bir film tabanı üstünde yer alır.

38

4.1.3. Mavi Tabaka

Pozitif filmlerin en üst tabakası non-kromatiktir. Sadece mavi ışık dalga boyuna karşıduyarlıdır. Yeşil ve kırmızı ışık dalga boyundan etkilenmez.

4.1.4. Sarı Filtre

Mavi tabaka ile yeşil tabaka arasında bulunur. Birinci tabaka etkileyen mavi ışık dalgaboyunun ikinci tabakaya geçmesini olumsuz etkilemesini engellemek için konulmuştur. Busarı filtre tabakası sadece pozlandırma aşamasında işe yarar. Banyo aşamasında kimyasallaryardımı ile filmin üzerinden tamamen uzaklaştırılır. Aksi takdirde sarı bir mask tabakalı diapozitifin sarı dominantlı bir görüntü vermesi kaçınılmaz olur. Bu da doğru renklere ulaşmayıengeller.

4.1.5. Yeşil Tabaka

Yeşil ışık dalga boyuna duyarlı bir tabakadır. Ortokromatik özelliğe sahiptir. Yanikırmızı ışıktan etkilenmez. Sadece mavi ve yeşil ışıktan etkilenir. Dalga boyundaki mavi ilktabakada sarı filtre tarafından tutulduğundan sadece sarının tamamlayıcısı olan yeşil vekırmızı ışıklar bu tabakaya ulaşabilir. Bu tabaka ortokromatik olduğundan kırmızı ışık dalgaboyundan etkilenmez ve sadece yeşil ışık dalga boyundan etkilenir.

4.1.6. Kırmızı Tabaka

Pankromatik olan bu tabaka aslında her üç renge de duyarlıdır. Ama mavi ve yeşilışıklar bir üst tabakada etkilerini gösterdiklerinden, dalga boylarının kısa oluşundan ve desarı filtre ile engellendiklerinden bu tabaka sadece beyaz ışığın kırmızı dalga boyundanetkilenir.

4.1.7. Film Tabanı

Asetat, jelâtin ve benzeri şeffaf maddelerden yapılır ve duyarkat tabakasını taşımayayarar. Şeffaf özelliğe sahip olduğundan renkler üzerinde olumsuz bir etkisi yoktur.

4.1.8. Yansıma Önleyici Tabaka

Bu tabaka filmin her üç katmanından ve film tabanından geçen ışınların arkadabulunan bir maddeye çarparak geri dönmesiyle tekrar filmin etkilenmesinden doğacakolumsuzlukları önlemek için konulmuştur.

Yansıma önleyici tabaka bazı filmlerde duyarkat ile film tabanı arasındayken, bazıfilmlerde ise film tabanının dışındadır. Bu anlatılan chromatik yapılar aslında siyah beyazfilmlerde de aynı özellikleri taşır ,fakat her tabakanın karakteri farklıdır.

Bu tabakalarda ışığa karşı hassasiyeti siyah beyaz filmlerde de olduğu gibi gümüşhalojenürleri sağlar. Renkli filmlerde ayrıca her tabakaya renk oluşumunu sağlayan renkkuplörleri konulmuştur.

39

Ş.4.1.3: Renkli filmin yapısı

4.2. Dia Pozitif Filmlerin Kullanımında Dikkat Edilecek Noktalar

Filmlerin kaset dışındaki uçlarını yavaş çekiniz, ayrıca filmleri kaset içine yavaşyavaş geri sarınız. Aksi takdirde kaset ağzındaki kadifeden ötürü oluşabilecekstatik elektrik film duyarkatını etkileyebilir.

Filminizin makineye doğru takılıp takılmadığını kontrol etmek için, makineniziher kurduğunuzda geri sarma kolunun tersi yöne hareket edip etmediğine bakın.

Ambalajın üzerindeki son kullanım tarihine dikkat edin. Isı, nem, bazı kimyasal maddelerden filminizi uzak tutun. Duyarlı malzemenin

bozulmasına neden olurlar. Slayt filmleri projeksiyon makinesinde 15 dakikadan fazla tutmayın. Isı filmin

renklerine zarar verebilir. Bütün fotoğraf emülsiyonları röntgen ışınlarına, kimyasal dumanlara karşı

hassastırlar. Filminizi bu tür ortamlardan uzak tutunuz. Filminizin havaalanlarındaki X ışınlarından geçmesine izin vermeyin, filminizin

zarar görmesine neden olur. Filmler taşıma, saklama ve kullanım sırasında kirlenebilir. Bu kirlenme toz,

insan elinden bulaşan doğal yağ lekeleri, film üzerine dökülen sıvılar veya banyoartıklarından kaynaklanabilir. Bir bez ile silmek kesinlikle filmi çizecektir. Hattafilmi el ile tutarak temizlemeye çalışmak bile daha büyük zararlara yol açabilir.Bu nedenle temizlik amaçlı üretilen özel ürünlerden faydalanmak gerekir.

Ayrıca çok pozlandırılan filmlerin açık, az pozlandırılan filmlerin ise koyuçıkacağı unutulmamalıdır.

Güneş altında yaptığınız çekimlerde makinenizi gerektiğinden fazla açıktabırakmayınız, eğer dışarıda kalması gerekiyorsa üzerine yansıtıcı bir maddeörtünüz.

Pozitif filmler tölaranssız filmlerdir. Hata kabul etmez. Bu nedenle eminolduğunuz diyafram ya da enstantane değerine karar verdikten sonra çekiminiziyapınız.

40

UYGULAMA FAALİYETİ

Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda negatif ve pozitif filmlerin arasındaki farklarıayırt edebileceksiniz.

Kullanılacak malzemeler

Negatif Film çeşitleri (siyah-beyaz, renkli), pozitif filmler (dia pozitif/slayt)

İşlem Basamakları Öneriler

Negatif ve pozitif filmlerin kimyasalyapısını araştırınız.

Farklı kaynaklardan (internet, kaynakkitaplar vb.) negatif filmlerin kimyasalyapısını araştırınız.

Pozitif ve negatif filmleri inceleyiniz. Elinizle filmlerin emülsiyonlu tarafını

inceleyiniz ve aradaki farkı görünüz.

Pozitif ve negatif filmler arasındaki farkıaraştırınız.

Çevrenizde bulunan fotoğrafstüdyolarından bu konu hakkında bilgitoplayınız.

Pozitif filmlerin diğer filmlerden farkıkonusunu araştırınız.

Çevrenizde bulunan fotoğrafstüdyolarında çekim yapma olanağıyaratın ve negatif filmlerle stüdyoortamında çekim yapınız.

Pozitif ve negatif filmleri karşılaştırarakinceleyiniz.

Pozitif filmlerde çekilen objelerin aynırenkte göründüğünü, negatif filmlerdeobjelerin renklerinin tamamlayıcısı rengedönüştüğünü gözlemleyiniz.

UYGULAMA FAALİYETİ

41

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Bu faaliyet sonunda kazandıklarınızı aşağıdaki soruları cevaplandırarak ölçünüz.

ÖLÇME SORULARI

Öğrenme faaliyetleri kapsamında; iki tip test sorusu vardır. Doğru-yanlış vedoldurmalı cümleler. Her cümleyi dikkatle okuyunuz. İfadede belirtilen fikir doğru ise cevapkâğıdınızda ilgili maddenin önüne ( D), yanlış ise ( Y ) harfini yazınız. Ayrıca aşağıdakicümlelerde bazı önemli sözcüklerin arası boş bırakılmıştır. Boş yerleri doğru sözcüklerledoldurunuz.

1. Çekilen konuların aynı renk ve görüntü de görünen, kimyasal olaylardan sonra dapozitif görüntü veren filmlere ………………………….denir.

2. Dia pozitif filmler ………………………………yardımıyla perdeye görüntüleridüşürülerek seyredilebilirler.

3. B-tipi filmler ise renk sıcaklığı ………………………………...olan stüdyoaydınlatması içindir.

4. Pozitif filmlerin en üst tabakası ……………………………tir.

5. ………………………………asetat, jelatin ve benzeri şeffaf maddelerden yapılır veduyarkat tabakasını taşımaya yarar. Şeffaf özelliğe sahip olduğundan renkler üzerindeolumsuz bir etkisi yoktur.

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevapladığınız sorularla ilgili öğrenme faaliyetlerinitekrarlayınız.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

42

UYGULAMALI TEST

Banyo işlemi görmüş pozitif filmleri renkli negatif filmlerle karşılaştırın ve aradakifarklılıkları belirleyerek, aşağıdaki değerlendirme ölçütlerine göre değerlendiriniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri “Evet”ve “Hayır” kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.

DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ Evet Hayır

Dia pozitif/ slayt filmleri incelediniz mi?

Pozitif filmlerin kimyasal özelliklerini araştırdınız mı?

Pozitif filmlerin emülsiyon yapısını incelediniz mi?

Pozitif filmlerle renkli pozitif filmleri birbirinden ayrılanözellikleri ayırt edebiliyor musunuz?

Pozitif filmlerin ne renkli negatif filmlerin kullanımında dikkatedilecek noktaları uyguluyor musunuz?

Banyo işlemi görmüş renkli negatif film ile renkli negatif filmikarşılaştırarak aralarındaki farklılıkları belirlediniz mi?

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızın tümü “Evet” ise diğer öğrenme faaliyetine geçiniz. “Hayır”cevaplarınız için öğrenme faaliyetini tekrar ediniz.

43

ÖĞRENME FAALİYETİ- 5

Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda filmleri marka çeşitlerine veözelliklerine göre inceleyebileceksiniz.

Filmlerin markalarının özellikleriyle ilgili bilgileri internetten araştırınız. Topladığınız bilgileri dosyalayarak arkadaşlarınızla paylaşınız.

5. FİLMLERİN MARKALARA GÖREÖZELLİKLERİ

5.1. Piyasada Yaygın Olarak Film Üreten Markalar

Agfanet, Kodak, Fuji, İlford, Konica, Polaroid markalı filmler piyasada yaygın olarakbulunan ve kullanılan filmlerdir.

5.2. Farklı Markalarda Filmlerin Özellikleri

Fotoğraf makinesi ve objektifler başta olmak üzere fotoğrafçılar kullandıkları araçlarıkolaylıkla değiştirmezler. Makinelere eklenen yeni özellikler, çoğu zaman fotoğrafçılar içinpek önem taşımaz; ancak filmler için aynı şeyi söylenemez. Fotoğrafçıların kullanımamaçlarına göre filmlerin özelliklerini çok iyi tanımaları gerekir. Makine ve objektifler herışık ortamında kullanılabilir ancak her ışık ortamı için ayrı nitelikli bir film gerekir. Sadeceışık değil; renk, keskinlik, gren yapısı, film hızı vb. birçok nedenle, farklı farklı filmlerikullanmak gerekir.

5.2.1. Renk Farklılıkları

İnsan gözü cisimleri aydınlatan ışığın renk sıcaklığındaki bir miktar değişime karşılıko cisimleri hep aynı renkte görür. Bir başka ifadeyle, gün ışığında gördüğümüz renkteki bircismi yapay ışıkta da hemen hemen aynı renkte görürüz. Filmler ise renkleri, üretilen filminkelvin derecesine bağlı olarak görürler. Bir başka ifadeyle üretici firma uygun aydınlatmayauygun film üretirler dolayısıyla doğal ışıkta kullanılacak film ile yapay ışıkta kullanılacakfilimin özellikleri birbirinden farklıdır.

Her film markasında değişik boyama kullanılır, bu da değişik renkler meydanagelmesine sebep olur. Bunlar daha çok slâyt filmlerde belli olur. Değişik markalı renklinegatif filmlerde de değişik renkler elde edilir, bunlar baskı sırasında kontrol edilebilir.

ÖĞRENME FAALİYETİ- 5

AMAÇ

ARAŞTIRMA

44

5.2.2. Yapısal Farklılıklar

Filmler, görüntüyü sağlamak için ışığa karşı duyarlı hale getirilmiş malzemedir. Bumalzemeler, objektiften geçen görüntünün kalıcılığını sağlamak amacıyla saydam bir taşıyıcıüzerine sürülmüş ışığa karşı duyarlı (jelâtin içerisine emdirilmiş gümüş bileşiklerinden)maddeden oluşur.

Gün ışığı ( day light ) renkli filmler

D - Tipi Film Genelde gündüz çalışmalarında kullanılması için üretildiğinden bu ismialmıştır. Gün ışığının renk ısısı 5000Kº - 6000Kº civarında en iyi sonucu verirler. 5600Kºcivarında renk ısısına sahip flaş, projektör, kaynak makinesi benzeri yapay ışıkkaynaklarında kullanılır.

Yapay ışık tipi ( artifical veya tungsten ) renkli filmler

o Tipi Film Fotoğrafçılıkta kullanılan Photoflood lambalarıylakullanılır.

o Tipi Film 3800Kº civarındaki beyaz ışık flaşlarıyla kullanılır.o Tipi Film Projektörlerin 3200Kº tungsten lambaları altında

çalışırken, evlerde kullanılan akkor flamanlı lambalar ışığındakullanılan film tipidir.

5.2.3. Kimyasal farklılıklar

Renkli saydam (dia, slayt) filmler, negatif filmler kadar geniş bir fotoğrafçı kitlesitarafından kullanılmaz. Saydam filmlerin doğrudan pozitif renk görüntü vermesi, bufilmlerin seçimiyle ilgili olarak bazı konuları öne çıkarır. Bütün filmlerin duyarkatları bellitemel konularda aynı olmasına karşı özellikle renkli filmlerde ortaya çıkan sonuç renklerinton değerleri, renklerin parlaklığı ve renklerin doygunluğu açısından çok farklıdır. Bu konusaydam filmlerde çok önemlidir. Bir marka film, kırmızı, yeşil, mavi renkleri çok parlakolarak öne çıkartırken bir diğeri bu renkleri pastel olarak verir. Bazıları sıcak renklere karşıbazıları da soğuk renklere karşı duyarlılığı yüksektir. Bu nedenle saydam film kullananfotoğrafçılar, deneme çekimleri sonucunda kullanacakları filmleri belirlerler. Bir markasaydam filmin farklı ışık koşullarındaki sonucunu belirledikten sonra hep aynı niteliktekifilmi kullanırlar. Renkli saydam filmleri için özel film banyosu kullanılır.

5.2.4. Görsel farklılıklar

Marka seçimi filmlerin verdiği renklere göre fotoğrafçının kişisel tercihine bağlıdır.Çekeceğiniz konuya göre marka tercih etmelisiniz. Örneğin Fujichrome filmlerin özellikleyeşili beğenilir; orman çekimleri için idealdir. Kodachrome renk spektrumunun kırmızıyayakın bölümlerini iyi verir; çöller ve yerleşim bölgelerini fotoğraflamada tercih edilir.

45

5.3. Film Kutuları Üzerindeki Kod İşaret ve Terimlerin Anlamları

F.5.3.1.Film üzerindeki kod işaret ve terimler

5.3.1. ISO

Filmin hızını, ışığa duyarlılık derecesini belirten uluslararası standart ölçümsistemidir. ASA ve DIN de filmin hızını belirtir.

ASA: Amerikan standartı,DIN: Avrupa da kullanılan standart,ISO: Ulusal standarttır.

Örneğin; 100 ASA lık bir film, 21 DIN ile ifade edilir. Bunun ISO olarak yazılımı ise100/21 derecedir.

5.3.2. Çekilecek Kare Sayısı

Filmin kaç kareden oluştuğunu gösterir. 24,36 gibi.

5.3.3. Renk Özelliği

Film ambalaj kutuları üzerinde, filmlerin niteliklerini bildiren renkli negatif, renklireversal (pozitif,dia), gün ışığı tipi, tungsten ışığı tipi, pankromatik veya ortokromatik gibirenk ısı dereceleri celvin cinsinden belirtir.

46

5.3.4. DX Kodu

Film kasetlerinde bulunan ve film duyarlılığını otomatik olarak algılayıp makineyeaktaran sisteme denir.

Filmler farklı ışık duyarlıklarında imal edilmişlerdir. Her filmin ışığa duyarlılıkderecesi DIN, ASA, ISO cinsinden ifade edilir. Makine üzerinde bulunan pozometrelerinfilmlerin üzerinde yazan bu duyarlılık derecisine göre ayarlanması gerekmektedir. Bazımakinelerde özel DX kod okuyucu vardır. Makineye takılan filmi bu kod okuyucu okuyarakışık ayarlarını yapar.

5.3.5. Banyosu

Üretici firmanın filmin yapısına ve özelliğine göre banyo edilmesi gerektiğini belirtir.Ayrıca filmlerin karton kutuları içinde yıkama süreleri ve sıcaklık dereceleri bir tablo ilegösterilmektedir. Siyah Beyaz filmlerinizi kendiniz yıkıyorsanız, bu tablodaki bilgilerdenyararlanabilirsiniz. Renkli dia (Slayt )filmlerin banyo işlemi farklıdır. Negatif görüntüyüpozitif görüntüye dönüştüren banyoya reversal banyo adı verilir.

5.3.6. Filmin Boyutu

Filmin hangi boyutlarda üretildiğini gösterir. 24x36mm, 4.5x6 cm, 6x6 cm, 6x7 cm,6x9 cm, 6x12 cm, 4x5 inç gibi…

5.3.7. Kimyasal Özelliği ile İlgili Simge ve Kodlar

Filmlerin saklanma koşulları

Filmin üretildiği andan itibaren pozlanıncaya kadar ortalama oda sıcaklığından dahadüşük ve karanlık bir ortamda, nem almadan saklanmalıdır.

Son Kullanma Tarihi

Fotografik duyarlı malzemenin bozulmalarına neden olan etkenler, ısı, nem, bazıkimyasal maddelerdir. Bu nedenle uygun saklama koşullarının yanı sıra üretici firmanınbelirttiği son kullanım tarihi göz önünde bulundurularak film kullanılmalıdır.

5.4. Film Seçimlerinde ve Kullanımında Dikkat Edilecek Noktalar

5.4.1. Makineye Uygun Film Seçimi

Film fotoğraf makinesine uygun boyutlu seçilmelidir. Roll film, 35 mm film, büyükboyutlu film, küçük boyutlu film gibi.

47

5.4.2. Konuya Uygun Film Seçimi

Portre, manzara, moda, iç mekân, dış mekan gibi değişik mekanlardaki çekimler içinkonuya uygun film seçilmelidir. ASA, DIN, ISO değerleri (yavaş filmler, hızlı filmler);filmin boyutu; siyah -beyaz, renkli, negatif veya pozitif film gibi.

5.4.3.Ortamın Işık Koşullarına Uygun Film Seçimi

Üçüncü aşamada filmin duyarlılığını belirlemek gerekir. Fotoğrafı çekilmek istenilenkonular farklı ışık ortamlarındadır. Bazı konular yüksek ışık ortamında, bazıları da gölgedeolabilir. Ortamın ışık durumuna uygun duyarlılıkta film kullanılması gerekir. Örneğinyüksek ışık ortamında yüksek 800 ISO değerli film kullanıldığında teknik ve estetik açıdanbirçok sorun ortaya çıkar (grenlerin artması gibi); ancak 100 ISO değerli bir filmkullanıldığında hem alan derinliği daha kolay kontrol edilir hem de görüntünün detayızenginleşir.

5.4.4. Filmlerin Niteliklerine Uygun Film Seçimi

Filmler ışığa karşı duyarlılığına göre de üç gruba ayrılır: Yavaş, orta ve hızlı duyarlıklıfilmler. Filmin ışığa karşı duyarlılığını belirleyen, duyarkat üzerindeki gümüş bromür yanigren yapısıdır. Gren yapısı küçüldükçe duyarlılığı azalır, gren yapısı büyüdükçe duyarlılığıartar. Duyarlılığına göre filmler seçilirken, bu seçimi belirleyen etkenler gren yapısınıngörüntü üzerinde ortaya çıkardığı etkilerdir. Gren yapısı iki konuyla doğrudan ilgilidir:Birincisi ışık koşulu diğeri ise görüntünün netlik, keskinlik, tonlama değeri ve kontrastlıkaçısından ortaya çıkışıdır.

5.4.5. Kullanım Tarihine Uygun Film Seçimi

Tarihi geçmiş duyarlı malzemeler, duyarlıklarını yitirirler, kontrastlıkları azalır verenk bozuklukları ortaya çıkar.

Renkli malzemenin dayanma süresi siyah-beyaz malzemeye oranla çok kısadır. Filmyapımcıları satışa çıkardıkları filmlerin ambalaj kutuları üzerine genellikle siyah-beyazfilmlerde iki yıllık, renkli filmlerde ise 18 aylık bir kullanılma süresi tarihi atarlar.

Fotografik duyarlı malzemenin bozulmalarına neden olan etkenler, ısı, nem, bazıkimyasal maddelerdir.

48

UYGULAMA FAALİYETİ

Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda film kutuları üzerindeki kod işaret ve terimleriinceleyerek film markalarına göre özellikleri, farkları ayırt edebileceksiniz.

Kullanılacak malzemeler

Farklı markalara ait film kutuları.

İşlem Basamakları Öneriler

Farklı markalara ait film kutularınıinceleyiniz.

Farklı kaynaklardan (internet, kaynakkitaplar vb.) piyasada bulunan filmmarkalarını araştırınız.

Film kutuları ya da kasetlerine bakarakfilm çeşitlerini ayırt etmeye çalışınız.

Film kutuları ya da kasetleriniinceleyiniz ve aradaki farkı görünüz.

Filmlerin kutuları üzerinde yazankullanımında dikkat edilecek noktalarıuygulayınız.

Çevrenizde bulunan fotoğrafstüdyolarından bu konu hakkında bilgitoplayınız.

Film kutuları üzerinde yazan Iso değeri,poz sayısı, renk özelliği, DX kodu, filmboyutu, banyo özellikleri vb. başlıklarıfarklı markalarla karşılaştırınız.

Farklı markalara ait film kutuları ya dakasetlerini inceleyiniz ve aralarındakifarkı tespit ediniz.

Film kutusu üzerinde yazan filminkimyasal özelliği ile ilgili simge vekodlara dikkat ediniz.

Farklı markalara ait film kutuları ya dakasetlerini inceleyiniz ve aralarındakifarkı tespit ediniz.

UYGULAMA FAALİYETİ

49

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Bu faaliyet sonunda kazandıklarınızı aşağıdaki soruları cevaplandırarak ölçünüz.

ÖLÇME SORULARI

Öğrenme faaliyetleri kapsamında; iki tip test sorusu vardır. Doğru-yanlış vedoldurmalı cümleler. Her cümleyi dikkatle okuyunuz. İfadede belirtilen fikir doğru ise cevapkâğıdınız da ilgili maddenin önüne ( D), yanlış ise ( Y ) harfini yazınız. Ayrıca aşağıdakicümlelerde bazı önemli sözcüklerin arası boş bırakılmıştır. Boş yerleri doğru sözcüklerledoldurunuz.

1. ( )Agfanet, Kodak, Fuji, lford, Konica, Polaroid markalı filmler piyasada yaygınolarak bulunan ve kullanılan filmlerdir.

2. ( ) Her ışık ortamı için ayrı nitelikli bir film kullanmak gerekmez. İyi kalitede birfilm çekim kalitemizi etkilemez.

3. ( ) Kullanacağımız filmin marka seçimini en iyi denemeler yaparak ve çekimkalitelerine, renk doygunluğuna göre seçmeliyiz.

4. ( ) Film kasetlerinde bulunan ve film duyarlılığını otomatik olarak algılayıpmakineye aktaran sisteme filmin boyutu denir.

5. ( ) Fotografik duyarlı malzemenin bozulmalarına neden olan etkenler sadece bazıkimyasal maddelerdir.

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevapladığınız sorularla ilgili öğrenme faaliyetlerinitekrarlayınız.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

50

UYGULAMALI TEST

Piyasada bulunan farklı markalardaki filmlerin kutularını inceleyerek karşılaştırınız vearadaki farklılıkları belirleyerek, aşağıdaki değerlendirme ölçütlerine göre değerlendiriniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri “Evet”ve “Hayır” kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.

DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ Evet Hayır

Piyasada yaygın olarak film üreten markaları incelediniz mi?

Farklı markalarda filmlerin özelliklerini incelediniz mi?

Film kutularının üzerindeki kod, işaret ve terimlerin anlamlarıöğrendiniz mi?

Film seçiminde ve kullanımında dikkat edilecek noktalarıuyguluyor musunuz?

Film kutuları üzerinde yazan Iso değeri, poz sayısı, renközelliği, DX kodu, film boyutu, banyo özellikleri vb. başlıklarıfarklı markalarla karşılaştırdınız mı?

Film kutularına ya da kasetlerine bakarak film çeşitlerini ayırtedebiliyor musunuz?

Çekeceğiniz konunun ışık koşullarına göre film seçebiliyormusunuz?

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızın tümü “Evet” ise diğer öğrenme faaliyetine geçiniz. “Hayır”cevaplarınız için öğrenme faaliyetini tekrar ediniz.

51

ÖĞRENME FAALİYETİ- 6

Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda fotoğraf makinesine film takmayı doğruve eksiksiz yapabileceksiniz.

Motorlu fotoğraf makinelerine film takılmasını inceleyiniz. Mekanik (kurmalı) makinelere film takılmasını inceleyiniz. Bu makineleri inceleyerek aralarındaki farklılıkları belirleyiniz. Bu makinelere film takmayı deneyiniz ve deneyiminizi sınıfla paylaşınız.

6. MAKİNEYE FİLM TAKILMASI

6.1. Uygulama

Filmi fotoğraf makinesine takmak, bu işe alışkın olan bir fotoğrafçı için çok kolay biriştir; ama fotoğraf makinesini çok fazla tanımayan, fotoğrafa yeni başlayanlar için büyük birsoru işaretidir ve çoğu kez bir korku kaynağıdır. Bu nedenle, pek çok fotoğrafçı adayınındenemeye cesaret bile edemediği bir işlemdir. Bu basit işlemi filmi takıp çıkararak öğrenmeken doğru yoldur.

Motorlu makinelerde kapağın sol yanındaki sürgülü kilidin kaydırılması, mekanikmakinelerde ise geri sarma kolunun yukarıya çekilmesiyle arka kapak açılır. Fotoğrafmakinelerinin çok büyük bir bölümünde sol (çok az bir bölümünde ise sağ) tarafta filmyuvası bulunur.

F.6.1.1. F.6.1.2.

ÖĞRENME FAALİYETİ- 6

AMAÇ

ARAŞTIRMA

52

Film kasetini bu yuvaya yerleştirerek, filmin ucu bir miktar çekilir. Motorlu makinelerde, filmin ucunu kırmızı işarete kadar çekip bırakmanız ve arka kapağı kapamanız yeterlidir.

F.6.1.3. F.6.1.4.

Bazı modeller arka kapak kapanır kapanmaz filmi saracaktır. Diğerlerinde isedeklanşöre bir kez basmanız yeterlidir.

F.6.1.5. F.6.1.6.

Mekanik (kurmalı) makinelerde ise filmin ucunu biraz daha fazla çekerek, sağtaraftaki dikey merdanenin içindeki yarıktan geçirmeniz gereklidir. Bu işlemi yapıp,deklanşöre bir kez bastıktan sonra kurma kolunu çevirdiğinizde filmin üst ve alt tarafındabulunan perfore delikleri dişlilere geçerek ilerler. Arka kapağı kapatmadan önce, geri sarmakolunu ok yönünde bir iki tur döndürerek filmi gerginleştirin. Arka kapağı kapatın.Deklanşöre bir kez daha basıp kurma kolunu sararak filmin ışık görmüş olan bölümlerininilerlemesini sağlayınız.

F.6.1.7. F.6.1.8.

53

Bu işlemi yaparken mutlaka gözünüzle geri sarma kolunu izleyin. Eğer kurma koludönüyorsa, filminiz doğru olarak takılmış demektir; Ama eğer dönmüyorsa, filminiz iyitakılmamış demektir. Bu durumda, arka kapağı yeniden açarak daha özenli bir şekilde aynıişlemleri yeniden yapmanız gerekir.

F. 6. 1. 9.

Filmi çıkarmak istediğimizde ise, yapmamız gereken işlemler daha da kolaydır. Eğermotorlu bir makineniz varsa, geri sarma düğmesine (bazı modellerde iki ayrı düğmeye aynıanda) basarak filmin geri sarılmasını beklemeli, işlem bittikten sonra da arka kapağı açarakfilm kasetini yerinden çıkarmalısınız. Eğer mekanik bir makineniz varsa, filmi gerisarabilmek için öncelikle “geri sarma kilidi”ne basınız (Genellikle makinenin alt bölümündebulunan küçük bir düğmedir), daha sonra geri sarma kolunu ok yönünde çevirerek filmisarınız. Eğer makinenin altında yer alan geri sarma kilidine basmadan bu işlemi yaparsanız,geri sarma kolunu çeviremezsiniz. Çok zorlayacak olursanız, filmi koparabilirsiniz. Filmisonuna kadar sardığınızda, geri sarma kolunun dönüşünün çok rahatladığını fark edersiniz.Bu durum, filmin tamamen kasetinin içine girdiğinin göstergesidir ve geri sarma kolunuyukarı çekerek kapağı açabileceğiniz anlamına gelir. Bu işlemi yaparak kapağı açtıktan sonrabütün yapmanız gereken film kasetini yerinden çıkarmaktır.

F.6.1.10 F.6.1.11

6.2. Fotoğraf Makinesine Film Takarken Dikkat Edilmesi GerekenNoktalar

Fotoğraf makinesinin arka kapağını açınız. Film kasetini film yuvasına yerleştiriniz. Filmin ucunu bir miktar çekerek sarma silindirindeki yuvaya oturtunuz. Arka kapağı kapatınız. Film sarma kolu ile filmin 1. pozuna kadar sarınız.

54

Deklanşöre bir kez basarak motorlu makinede filmi 1. kareye getiriniz. Film poz numaratöründen filmin doğru sarıldığını kontrol ediniz. Makineye takılan filmin İSO ayarını yapmak \ kontrol ediniz. Makine \ magazin arkasındaki cebe film ambalajının kulakçığını koyunuz.

55

UYGULAMA FAALİYETİ

Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda mekanik fotoğraf makinenize filmtakabileceksiniz.

Kullanılacak malzemeler

Mekanik fotoğraf makinesi Film

Mekanik Fotoğraf Makinesine Film Takılması

1. Makinenizin sol tarafında bulunan geri sarma kolunu yukarı doğru çekiniz.

Arka kapak tık diye açılacaktır.

2. Film sarma kolunun altında bulunan yuvaya filmi yerleştiriniz.

Bazı makinelerde sağda bulunur. Yanlış yapmaktan korkmayın.

3. Filmin ucunu bir miktar çekin.

Mekanik (kurmalı) makinelerde filmin ucunu biraz daha fazla çekmek gerekir.

4. Filmin ucunu sağ taraftaki dikey merdanenin içindeki yarıklardan birine geçiriniz.

5. Deklanşöre 1 kez basınız.

6. Kurma kolunu çeviriniz.

Filmin üzerindeki perfore deliklerinin dişlilere geçerek filmin ilerlediğindenemin olun.

7. Arka kapağı kapatınız.

Filminizin doğru takıldığından emin olun.

8. Deklanşöre 1 kez daha basıp ışık gören yerleri kurma koluyla sarınız.

9. Filminizin ilerleyip ilerlemediğini ve doğru takıldığını kurma kolundan takip ediniz.

Kurma kolu dönmüyorsa filminiz doğru takılmış demektir.

UYGULAMA FAALİYETİ

56

UYGULAMA FAALİYETİ

Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda motorlu fotoğraf makinenize filmtakabileceksiniz.

Kullanılacak malzemeler

Motorlu fotoğraf makinesi Film

Motorlu Fotoğraf Makinesine Film Takılması

1. Motorlu makinelerde bulunan kapağın sol yanındaki sürgülü kilidi kaydırınız.

Kapak açılacaktır.

2. Film sarma kolunun altında bulunan yuvaya filmi yerleştiriniz.

Bazı makinelerde sağda bulunur.

5. Filmin ucunu kırmızı işarete kadar çekip bırakınız.

6. Arka kapağı kapatınız.

Film kendiliğinden saracaktır. Bazı modeller arka kapak kapanır kapanmaz filmi saracaktır. Diğerlerinde ise

deklanşöre bir kez basmanız yeterlidir.

UYGULAMA FAALİYETİ

57

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Bu faaliyet sonunda kazandıklarınızı aşağıdaki soruları cevaplandırarak ölçünüz.

ÖLÇME SORULARI

Öğrenme faaliyetleri kapsamında; iki tip test sorusu vardır. Doğru-yanlış vedoldurmalı cümleler. Her cümleyi dikkatle okuyunuz. İfadede belirtilen fikir doğru ise cevapkâğıdınızda ilgili maddenin önüne ( D), yanlış ise ( Y ) harfini yazınız.

1. ( )Motorlu makinelerde kapağın sol yanındaki sürgülü kilidin kaydırılmasıylafotoğraf makinesinin kapağı açılır.

2. ( )Motorlu makineler de, filmin ucunu kırmızı işarete kadar çekip bırakmanız ve arkakapağı kapamanız yeterlidir.

3. ( )Mekanik (kurmalı) makinelerde ise filmin ucunu biraz daha az çekerek, sağtaraftaki dikey merdanenin içindeki yarıktan geçirmeniz gereklidir.

4. ( )Filmin üst ve alt tarafında bulunan perfore deliklerinin dişlilere geçmesi filmimizezarar verir.

Filmin makineden çıkarılması her makinede aynıdır.

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevapladığınız sorularla ilgili öğrenme faaliyetlerinitekrarlayınız.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

58

UYGULAMALI TEST

Mekanik fotoğraf makinenize film takınız. Bu çalışmanızı aşağıdaki değerlendirmeölçütlerine göre değerlendiriniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri “Evet”ve “Hayır” kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.

DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ Evet Hayır

Fotoğraf makinesinin arka kapağını açtınız mı?

Film kasetini film yuvasına yerleştirdiniz mi?

Filmin ucunu bir miktar çekerek sarma silindirindeki yuvayaoturtunuz mu?

Filmin ucunu bir miktar çektiniz mi?

Filmin ucunu sağ taraftaki dikey merdanenin içindekiyarıklardan birine geçirdiniz mi?

Deklanşöre bir kez basarak, kurma kolunu bir kez çevirerekfilmi sardınız mı?

Filmin üzerindeki perfore deliklerinin dişlilere geçerek filminilerlediğinden emin oldunuz mu?

Arka kapağı kapattınız mı?

Filminizin ilerleyip ilerlemediğini ve doğru takıldığını kurmakolundan takip ettiniz mi?

Film poz numaratöründen filmin doğru sarılıp sarılmadığınıkontrol ettiniz mi?

Makineye takılan filmin ISO ayarını yaptınız mı?

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızın tümü “Evet” ise diğer öğrenme faaliyetine geçiniz. “Hayır”cevaplarınız için öğrenme faaliyetini tekrar ediniz.

59

ÖĞRENME FAALİYETİ- 7

Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda orta boy (format) kameraya roll filmmagazini takmayı doğru ve eksiksiz yapabileceksiniz.

Orta boy (format) kameraya roll film magazini takmayı deneyiniz.ve deneyiminizisınıfla paylaşınız.

7. ORTA BOY (FORMAT) KAMERAYAROOL FİLM TAKILMASI

F.7.1.1. F.7.1.2. F.7.1.3.

Film magazin kapağını açınız. Roll filmin ucunu sarma silindirine takınız.

F.7.1.4. F.7.1.5. F.7.1.6.

Filmin üzerindeki ok işaretini magazin üzerindeki işaretli yere kadar getiriniz.

ÖĞRENME FAALİYETİ- 7

AMAÇ

ARAŞTIRMA

60

F.7.1. 7. F.7.1.8. F.7.1.9.

Sarma kolu ile 1. poza kadar sarınız.

F.7.1. 10. F.7.1.11. F.7.1.12

Magazini teknik kamera arkasına yerleştiriniz.*

7.1. Filmin Magazine Takılmasında Dikkat Edilmesi GerekenNoktalar

Roll filmler madeni bir makaraya kağıtla birlikte sarılmış olarak üretilir. Makaramakinenin film taşıma yuvasına yerleştirildikten sonra film sarma kolu çevrilerek kağıtilerler ve daha sonra kağıda iliştirilmiş olan film gelir.

Eni 6 cm olan film kullanılan makineye göre 6x4.5, 6x6 ,6x9 cm boyutlarında görüntüsağlar.

Roll film, büyük bir boyut olarak aynı kaset üzerinde 8-12 arasında farklı çekimolanağı sunar. Bu filmlerin her bir karesindeki; netlik, keskinlik, tonlama değeri, alanderinliği çok yük sektir ve kontrastlık düşüktür.

Literatürde 120 roll film diye geçen orta format filmin eni 6 cm’dir. Dolayısıylakullanılan film magazinine göre boyu istenen ebatta kullanılabilir. Siz hangi boyutta filmmagazini ile fotoğraf çekerseniz, kare sayısı çekeceğiniz boyuta göre değişecektir.

61

Örnek; 6 x 4,5 cm boyut için roll filmden 16 kare (bazı magazinlerde bu sayı 15olabilir) 6 x 6 cm boyutunda görüntü istersek 12 kare, 6 x 7 cm boyutunda görüntü istersek10 kare, 6 x 9 boyutunda görüntü istersek 9 kare fotoğraf çekebilir.

35 mm filme göre daha fazla büyütme imkanı vermektedir. Bu da daha büyük boyutta(örneğin poster, afiş) kaliteli baskıların yapılabilmesini sağlar. Tek film formatı yoktur.çünkü orta format film ile çalışırken, film boyutu tek format ile sınırlı değildir.

Roll film ile kullanılan fotoğraf makinelerini magazini değişen ve değişmeyen olarakiki tipe ayırabiliriz.

Film magazini değişmeyen makineler

Çift objektifli refleks (TLR) fotoğraf makinelerin görüntüleri kare şeklindedir ki bazıkimselere göre kompozisyon bakımından çok faydalı, bazılarına göre ise sakıncalıdır. Bufotoğraf makinelerinin sakıncaları vardır. Örneğin; sadece 120 Roll film kullanır ve 35mm’lik fotoğraf makinelerine göre daha ağırdır ve çekim anında fotoğrafçının hızını keser.

Film magazini değişebilen makineler

Bu fotoğraf makinelerine 35 mm SLR fotoğraf makinelerinden çok fazla bir farkıyoktur. Objektiflerinin değişmesi kadar, film taşıyıcı “magazin”in değişmesi en önemliözelliklerindendir ve çekimde çok büyük kolaylıklar sağlar. Magazinler kolaylıkla takıpçıkarılabilir. Bir değişim sırasında filmin ışık almasını önleyecek metal sürgülü bir levha(dark slayt) bulunur. Fotoğraf makinesine takılmamış yedek magazinlere renkli veya siyahbeyaz filmler yerleştirmek, değiştirme sırasında kolaylık sağlar. Ayrıca, anında görüntüveren filmlerin takılabileceği bir magazin (poloraid back) sayesinde ışıklandırmakontrolünün zor olduğu adımlarda sonucu önceden görme ve hataları telafi etme imkanıverir.

62

UYGULAMA FAALİYETİ

Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda orta boy (format) kameraya rool filmtakabileceksiniz.

Kullanılacak malzemeler Motorlu fotoğraf makinesi Film

Orta Boy (Format) Kameraya Roll Film Takılması

1. Roll filmimizi adaptörün yuvasına yerleştiriniz.

Makarayı yerleştirebilmek için yuvanın yanında bulunan metal mandala basarakfilmimizi yerleştirmeyi unutmayınız.

2. Filmin koruma bandını açınız.

Roll filmler madeni bir makaraya kağıtla birlikte sarılmış olarak üretilir. Makaramakinenin film taşıma yuvasına yerleştirildikten sonra film sarma kolu çevrilerekkağıt ilerler ve daha sonra kağıda iliştirilmiş olan film gelir.

3. Adaptörü fotoğraf makinesinden ayırınız.

4. Filmi magazinin film kanalına yerleştirin.

5. Roll filmin koruyucu kağıdında start yazısı bulunur. Magazinin üzerinde bulunan startişaretine denk gelene kadar kurma kolunu çevirerek filmi sarınız.

6. Filmin boşluğunu kurma koluyla alınız.

7. Adaptörü diğer şasinin içine yerleştirerek fotoğraf makinesine monte ediniz.

8. Kurma kolunu tekrar çevirerek numaratörde (1) sayısını görene dek kurma kolunuçeviriniz. (genelde 4.5 turdur )

Numaratörde (1) sayısı göründüğünde filmimi çekime hazırdır. (Kol (1) sayısınagelince kol zaten artık dönmez)

9. Makinenin kurma kolunu çevirip deklanşöre basınız.

Her çekimde mutlaka ayrı olan magazinin ve fotoğraf makinesinin ana gövdesininkurma kolunu çevirmeyi unutmayın.

UYGULAMA FAALİYETİ

63

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Bu faaliyet sonunda kazandıklarınızı aşağıdaki soruları cevaplandırarak ölçünüz.

ÖLÇME SORULARI

Öğrenme faaliyetleri kapsamında; iki tip test sorusu vardır. Doğru-yanlış vedoldurmalı cümleler. Her cümleyi dikkatle okuyunuz. İfadede belirtilen fikir doğru ise cevapkâğıdınız da ilgili maddenin önüne ( D), yanlış ise ( Y ) harfini yazınız.

1. ( ) Orta (boy) format makinelerin hepsinin magazini ayrıdır.

2. ( ) Roll filmler madeni bir makaraya kağıtla birlikte sarılmış olarak üretildiğindengün ışığında kolaylıkla makineye takılabilir.

3. ( ) Roll filmin koruyucu kağıdında start yazısı ile magazinin üzerinde bulunan startişareti denk gelene kadar kurma kolunu çevirmek, filmimizi doğru sarmamızaçısından önemlidir.

4. ( ) 35 mm filmler Roll filme göre fotoğrafı daha fazla büyütme imkanı vermektedir.

5. ( ) Bir değişim sırasında filmin ışık almasını önleyecek metal sürgülü bir levha (darkslayt) fotoğraf makinesine takılmamış yedek magazinlere renkli veya siyah beyazfilmler yerleştirmek, değiştirme sırasında kolaylık sağlar.

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevapladığınız sorularla ilgili öğrenme faaliyetlerinitekrarlayınız.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

64

UYGULAMALI TEST

Orta boy (format) kameraya roll film takarak, bu çalışmanızı aşağıdaki değerlendirmeölçütlerine göre değerlendiriniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri “Evet”ve “Hayır” kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.

DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ Evet Hayır

Filmin koruma bandını açtınız mı?

Adaptörü fotoğraf makinesinden ayırdınız mı?

Filmi magazini film kanalına yerleştirdiniz mi?

Roll filmin ucunu sarma silindirine takabildiniz mi?

Filmin üzerindeki ok işaretini magazin üzerindeki işaretli yerekadar getirdiniz mi?

Filmin boşluğunu kurma koluyla aldınız mı?

Filmin magazin üzerinde doğru takılı olup olmadığını kontrolettiniz mi?

Magazini teknik kamera arkasına yerleştirdiniz mi?

Sarma kolu ile 1. poza kadar sardınız mı?

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızın tümü “Evet” ise diğer öğrenme faaliyetine geçiniz. “Hayır”cevaplarınız için öğrenme faaliyetini tekrar ediniz.

65

ÖĞRENME FAALİYETİ- 8

Bu faaliyette verilen bilgiler doğrultusunda dijital fotoğraf makinesinde kullanılanbellek kartlarını ve bu kartların kullanım özelliklerini öğrenecek ve dijital fotoğrafmakinesine tekniğine uygun olarak bellek kartı takabileceksiniz.

Bellek kartları ile ilgili internette araştırma yapınız. Piyasada yaygın olarak kullanılan bellek kartlarını araştırınız. Yapılan araştırmayı dosyalayarak arkadaşlarınızla ve sınıfınızla paylaşınız.

8. BELLEK KARTLARI VE KULLANIMÖZELLİKLERİ

8.1. Bellek Kartlar

Dijital kameralarla elde edilen verilerin depolandığı, çıkarılabilir ortamlara genelolarak “bellek kartları” denir.

Bu marifetli kartları günlük hayatımızda da kullanabiliriz. Dijital kamera ile eldeedilen fotoğraf, video, ses gibi bilgileri bir bellekte depolamamız gerekir; ancak bu belleğindâhili olması, kamerayı sınırlayan bir durum olduğu için, çıkarılabilir bellekler tercihedilmektedir.

Veri birimi olarak kullanılan byte’ların katları şu şekilde belirlenir,

1Kilobyte(KB) = 1024 byte 1Megabyte(MB) =1024KB=1,048,576byte 1Gigabyte(GB)=1024 MB=1,073,741,824byte

F.8.1.1. F.8.1.2. Bellek kart çeşitleri

ÖĞRENME FAALİYETİ- 8

AMAÇ

ARAŞTIRMA

66

Bu konuda birkaç standart teknoloji bulunuyor. Bu standartlar, dijital kameralarharicinde cep bilgisayarları, MP3 çalarlar, yazıcılar, diz üstü bilgisayarlar gibi pek çok başkayerde de kullanılmaktadır. En çok bilinen çıkarılabilir bellek standartları şunlardır:

8.1.1. Compact Flash Kartları I / II

Type I ve Type II şeklinde ikiye ayrılan Compact Flash kart teknolojisi en yaygın veeski teknolojilerden biridir. Type II kartlar, Type I kartlara oranla yapı itibarıyla daha ince vegenel olarak daha fazla kapasiteye sahiptir. Compact Flash kartların kapasitesi 8MB ile 4GBarasında değişir. IBM’in ürettiği ve Compact Flash Type II kasasına yerleştirdiği mikroboyutlardaki sabit disk Microdrive, şu anda kapasite olarak CF teknolojisinin ve diğer tümbellek standartlarının en yüksek kapasitelisidir. Microdrive’ın patentli üreticisi IBM’in ürünüzerindeki çalışmaları devam etmekte ve yakın bir gelecekte 8GB üzerinde Microdrive’larınpiyasaya sürülmesi beklenmektedir. Microdrive, genellikle profesyonel kullanıcılartarafından tercih edilir. Bunun sebebi, kayıpsız olarak kaydedilen fotoğrafların çok yertutmasıdır. Compact Flash standardını benimseyen firmalar arasında Nikon, Canon, Sanyo,Fujifilm bulunmaktadır.

8.1.2. SD (Secure Digital)

İsimleri MMC ve SD olarak kısaltılan bu ürünler, oldukça küçük boyutlara sahipoldukları için pek çok aygıta çoktan adapte edilmiş durumdalar. MMC ve SD kartlar yapıitibarıyla birbirlerinin aynısıdır. Ancak MMC uyumlu her alet, SD kart ile uyumluolamayabiliyor. Bunun sebebi MMC’nin daha ilkel bir teknoloji olması ve SD’ye göre dahayavaş ve daha az güvenli olmasıdır.

SD kartlar, küçük boyutları sayesinde, çıkarılabilir disk olarak da çeşitli aletlereadapte edilebilir. SanDisk Cruzer, buna verilebilecek güzel örneklerden biri. SD kartlarınkapasiteleri 1 GB’a kadar çıkabiliyor. SD kartlar Kodak, Ricoh, Minolta gibi pek çok markatarafından kullanılıyor. Ayrıca, Palm el bilgisayarları da SD kart ile çalışabiliyor.

8.1.3. Micro Bellek Kartları

Memory Stick flaş bellek kartların oldukça ufak boyutlara sahip bir versiyonudur.SanDisk Memory Stick Micro kartlar, Memory Stick kart yuvasına sahip mobil telefonlargibi cihazlarla kullanılmakta. Memory Stick micro kartlar Memory Stick Pro uyumlucihazlarla bir adaptör aracılığıyla kullanılabiliyor. En fazla 1 GB hafızaya sahiptir.

8.1.4. Memory Stick

Sony’nin patentli markası olan Memory Stick, yalnızca Sony marka ürünlerderastladığımız bir üründür. Smart Media gibi Memory Stick de 128 MB ile sınırlanmışdurumdadır. Ancak Sony, ürünü geliştirmek adına adımlar atmaya başladı ve geçtiğimizaylarda Memory Stick Pro ve Select modellerini duyurdu. Memory Stick Pro, 256MB ile2GB aralığında bilgi depolayabiliyor; Ancak Memory Stick uyumlu her ürün, Memory StickPro uyumlu değildir.

67

Memory Stick Select modeli ise Sony’nin, eski ürünlerini 128MB darboğazındankurtarmak için attığı önemli adımlardan biri. Karttaki bellek, iki adet 128 MB’lık çiptesaklıdır. Bu iki çip arasında seçim yapmak için kart üzerindeki bir düğmekullanılmaktadır.Memory Stick standardını ağırlıklı olarak destekleyen firma Sony’dir.Sony, bu kartları MP3 çalar veya DV kamera gibi başka elektronik cihazlarına da bellekçözümü olarak kullanmaktadır.

F.8.1.3: Memory stick

xD-Picture Card

En son depolama teknolojilerinden biri olan xD-Picture teknolojisi, 8GB’a kadarçıkabilmeye olanak tanıyan bir yapıya sahip. xD, “extreme digital” kelimelerininkısaltılmasından türetilmiş. Gerek boyut, gerek kapasite bakımından özellikle SmartMedia’nın yerini alması beklenen xD-Picture kartların, şu anda piyasada mevcut olan enyüksek kapasitesi 512 MB ve 1 GB’lık modellerin çıkması beklenmektedir.

F.8.1.4: xD-Picture card

Smart Media

Compact Flash kartlara göre oldukça ince olan Smart Media kartlar, büyüklüğünüsaymazsak sim kartları andıran bir görünüşe sahiptir. Smart Media, uzun süre Olympus veFujifilm tarafından kullanıldı; ancak bu teknoloji en fazla 128 MB kapasiteye kadarçıkabildiği için, bu firmalar xD-Picture kart teknolojisine geçiş yapmaya başladılar.

F.8.1.5.Smart media

68

8.2. Fotoğraf Makinesine Bellek Kartı Takarken Dikkat EdilmesiGereken Noktalar

Fotoğraf makinesinin kapalı olup olmadığı kontrol edilmelidir. Bellek kartı yuvasının kapağını açarken dikkatli olunmalıdır. Bellek kartını yuvaya yerleştirirken doğru tutulmalıdır. Bellek kartının ucundaki metal yuvalara zarar gelmemesine dikkat edilmelidir. Bellek kartı yuvasına yerleştirildikten sonra kapak kapatılmalıdır. Isı, ışık, su ve manyetik alanlardan uzak tutulmalıdır. Bellek kartların kullanılmadığı durumlarda plastik saklama kaplarında muhafaza

edilmelidir.

69

UYGULAMA FAALİYETİ

Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda Dijital fotoğraf makinenize bellek kartıtakabileceksiniz.

Kullanılacak malzemeler

Dijital fotoğraf makinesi Bellek kartı

Dijital Fotoğraf Makinesine Bellek Kartı Takımı

1. Fotoğraf makinenizin kapalı olup olmadığını kontrol ediniz.

2. Dijital fotoğraf makinenizin bellek kartı takılacak yuvasını açınız.

3. Metal uç makinenin içine girecek şekilde tutunuz.

Compact Flaşlardaki metal uç iğnelidir. Yani dişidir. Makinenin yuvasınauyumludur. Diğer tüm hafıza kartlarını ucunda metal bir plaka bulunur.

Girmiyorsa yanlış tutuyorsunuzdur. Fazla zorlamayın.

4. Kart yuvasının kapağını kapatınız.

5. Makinenizi çalıştırıp Fotoğraf çekiniz.

UYGULAMA FAALİYETİ

70

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Bu faaliyet sonunda kazandıklarınızı aşağıdaki soruları cevaplandırarak ölçünüz.

ÖLÇME SORULARI

Öğrenme faaliyetleri kapsamında; iki tip test sorusu vardır. Doğru-yanlış vedoldurmalı cümleler. Her cümleyi dikkatle okuyunuz. İfadede belirtilen fikir doğru ise cevapkâğıdınızda ilgili maddenin önüne ( D), yanlış ise ( Y ) harfini yazınız. Ayrıca aşağıdakicümlelerde bazı önemli sözcüklerin arası boş bırakılmıştır. Boş yerleri doğru sözcüklerledoldurunuz.

1. Dijital kameralarla elde edilen verilerin depolandığı, çıkarılabilir ortamlara genelolarak ……………………………….denir.

2. ………………………..kartların kapasitesi 8MB ile 4GB arasında değişiyor.

3. ………………………kart yuvasına sahip mobil telefonlar gibi cihazlarlakullanılmakta.

4. ..............................yalnızca Sony marka ürünlerde rastladığımız bir üründür.

5. ………………………1Megabyte(MB) =1024KB=1,048,576bytetır.

Not: Cevap anahtarı modülün sonundadır.

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. ve doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevapladığınız sorularla ilgili öğrenme faaliyetlerinitekrarlayınız.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

71

UYGULAMALI TEST

Dijital fotoğraf makinesine bellek kartı takarak, bu çalışmanızı aşağıdakideğerlendirme ölçütlerine göre değerlendiriniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri “Evet”ve “Hayır” kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.

DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ Evet Hayır

Fotoğraf makinenizin kapalı olup olmadığını kontrol ettiniz mi?

Dijital fotoğraf makinenizde bellek kartı takılacak yuvanın kapağınıaçtınız mı?

Metal uç makinenin içine girecek şekilde tuttunuz mu?

Bellek kartınızı yuvaya doğru olarak yerleştirdiniz mi?

Bellek kartı yuvasının kapağını doğru olarak kapattınız mı?

Makinenizi çalıştırıp fotoğraf çektiniz mi?

Isı, ışık, su ve manyetik alanların nelere yol açtığını araştırdınız mı?

Bellek kartlarının zarar görmemesi için gerekli önlemleri aldınızmı?

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızın tümü “Evet” ise diğer öğrenme faaliyetine geçiniz. “Hayır”cevaplarınıziçin öğrenme faaliyetini tekrar ediniz.

72

MODÜL DEĞERLENDİRMEModül sonunda kazandığınız yeterliği aşağıdaki uygulamayı yaparak değerlendiriniz.

Performans Değerlendirme: Işığın az olduğu bir ortamda, ışık koşullarına göre hangihızda film kullanılacağınızı belirleyip, fotoğraf makinesinde yapmanız gereken ayarlamaları(diyafram, örtücü hızı, ISO değeri) yaparak, aşağıdaki değerlendirme ölçütlerine göredeğerlendiriniz.

Kullanılacak malzemeler

Fotoğraf makinesi Işık koşullarına uygun film

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri “Evet”ve “Hayır” kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.

DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ Evet Hayır

Işık şartlarına uygun film hızlarını araştırdınız mı?

Yüksek ISO ve düşük ISO filmlerin özellikleri incelediniz mi?

Işık şartlarına uygun ISO’da film seçimi yaptınız mı?

Filminizi makinenize taktınız mı?

Fotoğraf makinenizin ISO (ASA/DIN) ayarını yaptınız mı?

Filmin ISO değerinin diyafram ve örtücüye etkisini fotoğrafmakineniz üzerinde denediniz mi?Işığın az olduğu bir ortamda seçtiğiniz filmi makinenize takıp,gerekli ayarlamaları yaparak çekim yaptınız mı?Filmin ISO değerini zorlamanın çekim kalitesine etkisini fotoğraförneklerine bakarak ayırt edebiliyor musunuz?ISO değerinin fotoğrafta görünen sonuçlarını farklı fotoğraflarüzerinde inceleme yaparak tanıyabiliyor musunuz?

DEĞERLENDİRME

Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz “Evet” lerkazandığınız becerileri ortaya koyuyor. “Hayır” larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız

Tamamı EVET ise diğer modüle geçebilirsiniz

MODÜL DEĞERLENDİRME

73

CEVAP ANAHTARLARI

ÖĞRENME FAALİYETİ 1

1 Film2 Negatif-pozitif3 Ortokromatik4 Pankromatik5 İnfrared filmler6 Negatif pozitif7 Polaroid

ÖĞRENME FAALİYETİ 2

1 Film hızı2 Yavaş3 Din4 Yüksek asa5 İso değerini zorlama

ÖĞRENME FAALİYETİ 3

1 Y2 D3 Y4 D5 Y6 Negatif7 Siyah beyaz filmler8 Mavi, yeşil, kırmızı9 Gümüş halojenürleri

10 Ortokromatik

ÖĞRENME FAALİYETİ 4

1 Dia-pozitif2 Projeksiyon makinesi3 3200 Kelvin4 Nonkromatik5 Film tabanı

CEVAP ANAHTARLARI

74

ÖĞRENME FAALİYETİ- 5

1 D2 Y3 D4 Y5 Y

ÖĞRENME FAALİYETİ- 6

1 D2 D3 Y4 Y5 Y

ÖĞRENME FAALİYETİ- 7

1 Y2 D3 D4 Y5 D

ÖĞRENME FAALİYETİ- 8

1 Bellek Kartları2 CompactFlasch3 MicroBellek Kartlar4 memoryStick5 1Megabyte(MB)

75

KAYNAKLAR

KILIÇ Levend, Fotoğrafa Başlarken, Dost Yayınları, Ankara 2005.

TURAN Ergün, Siyah-Beyaz Negatif, Say Yayınları, İstanbul 2004.

KANBUROĞLU Özer, A’dan Z’ye Fotoğraf, Say Yayınları, İstanbul 2004.

DENİZ Hasan, Amatör Fotoğrafçılık, İnkılap Kitapevi, İstanbul 1991.

LANGFORD Michael, Yaratıcı Fotoğrafçılık, İnkılap Kitapevi, İstanbul 1998.

ZUCKERMAN Jim, Fotoğrafta Rengin Sırlar, Homer Kitapevi, İstanbul 2004.

İKİZLER Emre, Temel Fotoğraf, Fotoğrafevi İstanbul.

Fotoğraf Dergisi, Sayı 59, Şubat-Mart 2005.

http://www.fotografya.gen.tr/issue-10/temel_egitim.html

www.kameraarkasi.org/fotoğraf/film/yapisi.htm

www.fotografya.gen.tr (sayı 10-11 )

http://www.fotokritik.com/dokuman/fotoegitim/

http://wwwtr.kodak.com/TR/tr/corp/history/FilmGoruntulemeHakkinda.shtml

http://www.geocities.com/perspektifler/fotograf/index.html

http://tr.wikipedia.org/wiki/Film

KAYNAKLAR