2454 sábado 16 decembro 2006 suplemento núm. …...2454 sábado 16 decembro 2006 suplemento núm....
TRANSCRIPT
-
2454 Sábado 16 decembro 2006 Suplemento núm. 18
MINISTERIO DE EDUCACIÓN E CIENCIA
21409 REAL DECRETO 1513/2006, do 7 de decem-bro, polo que se establecen as ensinanzas mínimas da educación primaria. («BOE» 293, do 8-12-2006.)
A Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educación, no seu artigo 6.2, establece que corresponde ao Goberno fixar as ensinanzas mínimas a que se refire a disposición adicio-nal primeira, número 2, alínea c) da Lei orgánica 8/1985, do 3 de xuño, reguladora do dereito á educación. As ensi-nanzas mínimas son os aspectos básicos do currículo en relación cos obxectivos, as competencias básicas, os con-tidos e os criterios de avaliación. O obxecto deste real decreto é establecer as ensinanzas mínimas da educación primaria.
A finalidade das ensinanzas mínimas é asegurar unha formación común a todos os alumnos e alumnas dentro do sistema educativo español e garantir a validez dos títu-los correspondentes, como indica o artigo 6.2 da Lei orgá-nica 2/2006, do 3 de maio, de educación. Tal formación facilitará a continuidade, progresión e coherencia da aprendizaxe en caso de mobilidade xeográfica do alum-nado.
En virtude das competencias atribuídas ás administra-cións educativas corresponde a estas establecer o currí-culo da educación primaria, do cal formarán parte as ensinanzas mínimas fixadas neste real decreto que requi-rirán, con carácter xeral, o 65 por cento dos horarios esco-lares e o 55 por cento para as comunidades autónomas que teñan lingua cooficial.
Os centros docentes desempeñan tamén un activo papel na determinación do currículo, xa que, de acordo co establecido no artigo 6.4 da Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, lles corresponde desenvolver e completar, cando for o caso, o currículo establecido polas administracións educativas. Isto responde ao principio de autonomía pedagóxica, de organización e de xestión que tal lei atri-búe aos centros educativos co fin de que o currículo sexa un instrumento válido para dar resposta ás características e á realidade educativa de cada centro.
Na regulación das ensinanzas mínimas ten especial relevancia a definición das competencias básicas que o alumnado deberá desenvolver na educación primaria e alcanzar na educación secundaria obrigatoria. As compe-tencias básicas, que se incorporan por primeira vez ás ensinanzas mínimas, permiten identificar aquelas apren-dizaxes que se consideran imprescindibles para unha formulación integradora e orientada á aplicación dos saberes adquiridos. O seu logro deberá capacitar os alumnos e alumnas para a súa realización persoal, o exer-cicio da cidadanía activa, a incorporación á vida adulta de xeito satisfactorio e o desenvolvemento dunha aprendi-zaxe permanente ao longo da vida.
Os obxectivos da educación primaria defínense para o conxunto da etapa. En cada área descríbese o modo en que contribúe ao desenvolvemento das competencias básicas, os seus obxectivos xerais e, organizados por ciclos, os contidos e criterios de avaliación. Os criterios de avaliación, ademais de permitiren a valoración do tipo e grao de aprendizaxe adquirida, convértense en referente fundamental para valorar o desenvolvemento das compe-tencias básicas.
Na regulación que realicen, as administracións educa-tivas deberán incluír as competencias básicas, os obxecti-vos, contidos e criterios de avaliación, ben que a agrupa-ción en bloques dos contidos de cada ciclo establecida
neste real decreto ten como finalidade presentar os coñe-cementos de forma coherente.
A intervención educativa considera como principio a atención a un alumnado diverso, diversidade que se manifesta tanto nas formas de aprender como nas carac-terísticas persoais que condicionan o propio proceso de aprendizaxe. As medidas de atención que permitan garantir unha educación de calidade para todos os alum-nos e as alumnas, lograr o seu éxito e responder ás distin-tas necesidades, formúlanse de forma que se apliquen tan axiña como se detecten as dificultades. Co fin de ase-gurar que a incorporación á etapa educativa seguinte se produza en condicións óptimas, establécese a necesidade de aplicalas todas.
Finalmente, regúlase a realización dunha avaliación de diagnóstico ao finalizar o segundo ciclo da educación primaria. Esta avaliación terá carácter formativo e orienta-dor e realizarase co fin de colaborar na análise dos proce-sos de aprendizaxe de cada alumno, ben como dos proce-sos de ensino en cada centro, e todo iso nun momento da etapa que permite adoptar as medidas de mellora perti-nentes.
No proceso de elaboración deste real decreto foron consultadas as comunidades autónomas e emitiron informe o Consello Escolar do Estado e o Ministerio de Administracións Públicas.
Na súa virtude, por proposta da ministra de Educación e Ciencia, de acordo co Consello de Estado e logo da deli-beración de Consello de Ministros na súa reunión de día 7 de decembro de 2006,
D I S P O Ñ O :
Artigo 1. Principios xerais.
1. A educación primaria ten carácter obrigatorio e gratuíto. Comprende seis cursos académicos, que se seguirán ordinariamente entre os seis e os doce anos de idade. Con carácter xeral, os alumnos e as alumnas incor-poraranse ao primeiro curso da educación primaria no ano natural en que cumpran seis anos.
2. A educación primaria comprende tres ciclos de dous anos cada un e organízase en áreas cun carácter global e integrador.
Artigo 2. Fins.
A finalidade da educación primaria é proporcionar a todos os nenos e nenas unha educación que permita afianzar o seu desenvolvemento persoal e o seu propio benestar, adquirir as habilidades culturais básicas relati-vas á expresión e comprensión oral, á lectura, á escritura e ao cálculo, ben como desenvolver habilidades sociais, hábitos de traballo e estudo, o sentido artístico, a creativi-dade e a afectividade.
Artigo 3. Obxectivos da educación primaria.
A educación primaria contribuirá a desenvolver nos nenos e nenas as capacidades que lles permitan:
a) Coñecer e apreciar os valores e as normas de con-vivencia, aprender a obrar de acordo con elas, prepararse para o exercicio activo da cidadanía e respectar os derei-tos humanos, ben como o pluralismo propio dunha socie-dade democrática.
b) Desenvolver hábitos de traballo individual e de equipo, de esforzo e responsabilidade no estudo ben como actitudes de confianza nun mesmo, sentido crítico, iniciativa persoal, curiosidade, interese e creatividade na aprendizaxe.
S a m p l e T e x t
-
Suplemento núm. 18 Sábado 16 decembro 2006 2455
c) Adquirir habilidades para a prevención e para a resolución pacífica de conflitos, que lles permitan desen-volverse con autonomía no ámbito familiar e doméstico, ben como nos grupos sociais con que se relacionan.
d) Coñecer, comprender e respectar as diferentes culturas e as diferenzas entre as persoas, a igualdade de dereitos e oportunidades de homes e mulleres e a non-discriminación de persoas con discapacidade.
e) Coñecer e utilizar de xeito apropiado a lingua cas-telá e, se a houber, a lingua cooficial da comunidade autó-noma e desenvolver hábitos de lectura.
f) Adquirir en, polo menos, unha lingua estranxeira a competencia comunicativa básica que lles permita expre-sar e comprender mensaxes sinxelas e desenvolverse en situacións cotiás.
g) Desenvolver as competencias matemáticas bási-cas e iniciarse na resolución de problemas que requiran a realización de operacións elementais de cálculo, coñece-mentos xeométricos e estimacións, ben como ser capa-ces de aplicalos ás situacións da súa vida cotiá.
h) Coñecer e valorar o seu ámbito natural, social e cultural, ben como as posibilidades de acción e o seu coi-dado.
i) Iniciarse na utilización, para a aprendizaxe, das tecnoloxías da información e a comunicación desenvol-vendo un espírito crítico ante as mensaxes que reciben e elaboran.
j) Utilizar diferentes representacións e expresións artísticas e iniciarse na construción de propostas visuais.
k) Valorar a hixiene e a saúde, aceptar o propio corpo e o dos outros, respectar as diferenzas e utilizar a educa-ción física e o deporte como medios para favorecer o desenvolvemento persoal e social.
l) Coñecer e valorar os animais máis próximos ao ser humano e adoptar modos de comportamento que favorezan o seu coidado.
m) Desenvolver as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións cos demais, ben como unha actitude contraria á violencia, aos prexuízos de calquera tipo e aos estereotipos sexistas.
n) Fomentar a educación viaria e actitudes de res-pecto que incidan na prevención dos accidentes de tráfico.
Artigo 4. Áreas de coñecemento.
1. De acordo co que establece o artigo 18 da Lei orgá-nica 2/2006, do 3 de maio, de educación, as áreas da edu-cación primaria que se imparten en todos os ciclos desta etapa son as seguintes:
Coñecemento do medio natural, social e cultural.Educación artística.Educación física.Lingua castelá e literatura e, se a houber, lingua coofi-
cial e literatura.Lingua estranxeira.Matemáticas.
2. Nun dos cursos do terceiro ciclo da etapa, ás áreas incluídas no número anterior engadirase a área de educa-ción para a cidadanía e os dereitos humanos, na cal se prestará especial atención á igualdade entre homes e mulleres.
3. No terceiro ciclo da etapa, as administracións edu-cativas poderán engadir unha segunda lingua estranxeira.
4. As áreas que teñan carácter instrumental para a adquisición doutros coñecementos recibirán especial consideración.
5. Sen prexuízo do seu tratamento específico nal-gunha das áreas da etapa, a comprensión lectora, a expresión oral e escrita, a comunicación audiovisual, as
tecnoloxías da información e a comunicación e a educa-ción en valores traballaranse en todas as áreas.
6. A organización en áreas entenderase sen prexuízo do carácter global da etapa, dada a necesidade de inte-grar as distintas experiencias e aprendizaxes do alum-nado nestas idades.
7. A acción educativa nesta etapa procurará a inte-gración das distintas experiencias e aprendizaxes do alumnado e adaptarase aos seus ritmos de traballo.
Artigo 5. Currículo.
1. Enténdese por currículo da educación primaria o conxunto de obxectivos, competencias básicas, contidos, métodos pedagóxicos e criterios de avaliación desta etapa educativa.
2. Este real decreto fixa os aspectos básicos do currículo, que constitúen as ensinanzas mínimas da edu-cación primaria a que se refire o artigo 6.2 da Lei orgá-nica 2/2006, do 3 de maio, de educación.
3. As administracións educativas establecerán o currículo da educación primaria, do cal formarán parte, en todo caso, as ensinanzas mínimas fixadas neste real decreto, que requirirán o 65 por cento dos horarios esco-lares ou o 55 por cento nas comunidades autónomas que teñan lingua cooficial.
4. Os centros docentes desenvolverán e completarán o currículo da educación primaria establecido polas admi-nistracións educativas, concreción que formará parte do proxecto educativo a que fai referencia o artigo 121.1 da Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educación.
Artigo 6. Competencias básicas.
1. No anexo I deste real decreto fíxanse as competen-cias básicas que se deberán adquirir no ensino básico e ao logro das cales deberá contribuír a educación primaria.
2. As ensinanzas mínimas que establece este real decreto contribúen a garantir o desenvolvemento das competencias básicas. Os currículos establecidos polas administracións educativas e a concreción deles que os centros realicen nos seus proxectos educativos orienta-ranse, así mesmo, a facilitar o desenvolvemento desas competencias.
3. A organización e funcionamento dos centros, as actividades docentes, as formas de relación que se esta-blezan entre os integrantes da comunidade educativa e as actividades complementarias e extraescolares poden facilitar tamén o desenvolvemento das competencias básicas.
4. A lectura constitúe un factor fundamental para o desenvolvemento das competencias básicas. Os centros, ao organizaren a súa práctica docente, deberán garantir a incorporación dun tempo diario de lectura, non inferior a trinta minutos, ao longo de todos os cursos da etapa.
Artigo 7. Obxectivos, contidos e criterios de avaliación.
No anexo II deste real decreto fíxanse os obxectivos das diferentes áreas, a contribución destas ao desenvol-vemento das competencias básicas, ben como os conti-dos e criterios de avaliación de cada área nos diferentes ciclos.
Artigo 8. Horario.
1. No anexo III deste real decreto establécese, para as diferentes áreas da educación primaria, o horario esco-lar que para cada ciclo corresponde aos contidos básicos das ensinanzas mínimas, de conformidade co disposto no artigo 6.3 da Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educa-ción.
S a m p l e T e x t
-
2456 Sábado 16 decembro 2006 Suplemento núm. 18
2. O horario asignado ás áreas débese entender como o tempo necesario para o traballo en cada unha delas, sen menoscabo do carácter global e integrador da etapa.
Artigo 9. Avaliación.
1. A avaliación dos procesos de aprendizaxe do alumnado será continua e global e terá en conta o pro-greso do alumno no conxunto das áreas do currículo.
2. A avaliación levarase a cabo tendo en conta os diferentes elementos do currículo.
3. Os criterios de avaliación das áreas serán refe-rente fundamental para valorar o grao de adquisición das competencias básicas.
4. No contexto do proceso de avaliación continua, cando o progreso dun alumno non sexa o adecuado, esta-bleceranse medidas de reforzo educativo. Estas medidas adoptaranse en calquera momento do ciclo, tan axiña como se detecten as dificultades e estarán dirixidas a garantir a adquisición das aprendizaxes imprescindibles para continuar o proceso educativo.
5. Os mestres avaliarán tanto as aprendizaxes dos alumnos como os procesos de ensino e a súa propia prác-tica docente.
Artigo 10. Promoción.
1. Ao finalizar cada un dos ciclos, e como consecuen-cia do proceso de avaliación, o profesorado do grupo adoptará as decisións correspondentes sobre a promo-ción do alumnado, tomándose especialmente en conside-ración a información e o criterio do profesor titor.
2. Accederase ao ciclo educativo seguinte sempre que se considere que se alcanzou o desenvolvemento correspondente das competencias básicas e o adecuado grao de madureza. Accederase, así mesmo, sempre que as aprendizaxes non alcanzadas non impidan seguir con aproveitamento o novo ciclo. Neste caso, o alumnado recibirá os apoios necesarios para recuperar esas apren-dizaxes.
3. Cando non se cumpran as condicións sinaladas no número anterior, permanecerase un ano máis no mesmo ciclo. Esta medida poderase adoptar unha soa vez ao longo da educación primaria e deberá ir acompañada dun plan específico de reforzo ou recuperación. Os cen-tros organizarán ese plan, de acordo co que establezan as administracións educativas.
4. Accederase á educación secundaria obrigatoria se se alcanzou o desenvolvemento correspondente das com-petencias básicas e o adecuado grao de madureza. Acce-derase, así mesmo, sempre que as aprendizaxes non alcanzadas non impidan seguir con aproveitamento a nova etapa. Neste caso, o alumnado recibirá os apoios necesarios para recuperar esas aprendizaxes.
Cando non se cumpran as condicións sinaladas no parágrafo anterior, non se poderá ascender á etapa seguinte se non se esgotaron as medidas previstas nos artigos 9.4 e 10.3 deste real decreto.
5. De conformidade co establecido no artigo 4.2 na súa letra e), da Lei orgánica 8/1985, do 3 de xullo, regula-dora do dereito á educación, os pais ou titores deberán participar e apoiar a evolución do proceso educativo dos seus fillos ou tutelados, ben como coñecer as decisións relativas á avaliación e promoción e colaborar nas medi-das de apoio ou reforzo que adopten os centros para faci-litar o seu progreso educativo.
Artigo 11. Titoría.
1. Na educación primaria, a acción titorial orientará o proceso educativo individual e colectivo do alumnado.
2. O profesor titor coordinará a intervención educa-tiva do conxunto do profesorado e manterá unha rela-ción permanente coa familia, co fin de facilitar o exerci-cio dos dereitos recoñecidos no artigo 4.1. d) e g) da Lei orgánica 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do dereito á educación.
Artigo 12. Documentos e informes de avaliación.
1. O Ministerio de Educación e Ciencia, logo do informe das comunidades autónomas, determinará os elementos dos documentos básicos de avaliación, ben como os requisitos formais derivados do proceso de ava-liación que sexan precisos para garantir a mobilidade do alumnado.
2. De acordo co establecido no artigo 20.5 da Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educación, ao finalizar a etapa elaborarase un informe individualizado sobre o grao de adquisición das aprendizaxes, especialmente das que condicionen máis o progreso educativo do alumno e aqueloutros aspectos que se consideren relevantes para garantir unha atención individualizada.
Garantirase a confidencialidade desta información ao determinar as características dos informes e nos mecanis-mos de coordinación coa etapa educativa seguinte que se establezan.
Artigo 13. Atención á diversidade.
1. A intervención educativa debe considerar como principio a diversidade do alumnado, entendendo que deste modo se garante o desenvolvemento de todos eles e a un tempo unha atención personalizada en función das necesidades de cada un.
2. Os mecanismos de reforzo que se deberán pór en práctica tan axiña como se detecten dificultades de apren-dizaxe serán tanto organizativos como curriculares. Entre estas medidas poderanse considerar o apoio no grupo ordinario, os agrupamentos flexibles ou as adaptacións do currículo.
3. Para que o alumnado con necesidade específica de apoio educativo a que se refire o artigo 71 da Lei orgá-nica 2/2006, do 3 de maio, de educación, poida alcanzar o máximo desenvolvemento das súas capacidades persoais e os obxectivos da etapa, estableceranse as medidas curriculares e organizativas oportunas que aseguren o seu adecuado progreso.
4. As administracións educativas, co fin de facilitar a accesibilidade ao currículo, establecerán os procedemen-tos oportunos cando sexa necesario realizar adaptacións que se aparten significativamente dos contidos e criterios de avaliación do currículo, co fin de atender o alumnado con necesidades educativas especiais que as precisen, a que se refire o artigo 73 da Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educación. As devanditas adaptacións realiza-ranse buscando o máximo desenvolvemento posible das competencias básicas; a avaliación e a promoción toma-rán como referente os obxectivos e criterios de avaliación fixados nesas adaptacións.
Sen prexuízo da permanencia durante un curso máis no mesmo ciclo, prevista no artigo 20.4 da Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educación, a escola-rización deste alumnado na etapa de educación prima-ria en centros ordinarios poderase prolongar un ano máis, sempre que iso favoreza a súa integración socio-educativa.
5. A escolarización do alumnado que se incorpora tar-diamente ao sistema educativo a que se refire o artigo 78 da Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educación, reali-zarase atendendo ás súas circunstancias, coñecementos, idade e historial académico.
S a m p l e T e x t
-
Suplemento núm. 18 Sábado 16 decembro 2006 2457
Cando presenten graves carencias na lingua de esco-larización do centro, recibirán unha atención específica que será, en todo caso, simultánea á súa escolarización nos grupos ordinarios, cos cales compartirán o maior tempo posible do horario semanal.
Os que presenten un desfase no seu nivel de compe-tencia curricular de máis dun ciclo poderán ser escolariza-dos no curso inferior ao que lles correspondería por idade. Para este alumnado adoptaranse as medidas de reforzo necesarias que faciliten a súa integración escolar e a recuperación do seu desfase e lle permitan continuar con aproveitamento os seus estudos. No caso de supera-ren ese desfase, incorporaranse ao grupo correspondente á súa idade.
6. A escolarización do alumnado con altas capacida-des intelectuais, identificado como tal polo persoal coa debida cualificación e nos termos que determinen as administracións educativas, flexibilizarase, nos termos que determina a normativa vixente, de forma que se poida anticipar un curso o inicio da escolarización na etapa ou reducir a súa duración, cando se prevexa que son estas as medidas máis adecuadas para o desenvolve-mento do seu equilibrio persoal e a súa socialización.
Artigo 14. Autonomía dos centros.
1. Ao establecer o currículo da educación primaria, as administracións educativas fomentarán a autonomía pedagóxica e organizativa dos centros, favorecerán o tra-ballo en equipo do profesorado e estimularán a actividade investigadora a partir da súa práctica docente.
2. Os centros docentes desenvolverán e completa-rán o currículo e as medidas de atención á diversidade establecidas polas administracións educativas adaptán-doas ás características do alumnado e á súa realidade educativa, co fin de atender a todo o alumnado, tanto o que ten maiores dificultades de aprendizaxe como o que ten maior capacidade ou motivación para aprender.
3. Os centros promoverán, así mesmo, compromi-sos coas familias en que se especifiquen as actividades que ambos se comprometen a desenvolver para facilitar o progreso educativo.
4. Os centros, no exercicio da súa autonomía, pode-rán adoptar experimentacións, plans de traballo, formas de organización ou ampliación do horario escolar nos termos que establezan as administracións educativas, sen que, en ningún caso, se impoñan achegas ás familias nin exixencias para as administracións educativas.
Artigo 15. Avaliación de diagnóstico.
1. A avaliación de diagnóstico, regulada no artigo 21 da Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educación, que realizará todo o alumnado ao finalizar o segundo ciclo da educación primaria, non terá efectos académicos, terá carácter formativo e orientador para os centros e informa-tivo para as familias e para o conxunto da comunidade educativa.
2. No cadro das súas respectivas competencias, as administracións educativas proporcionarán aos centros os modelos e apoios pertinentes, co fin de que todos eles poidan realizar de modo adecuado estas avaliacións.
3. Os centros utilizarán os resultados destas avalia-cións para, entre outros fins, organizaren, no terceiro ciclo da educación primaria, as medidas de reforzo para os alumnos e as alumnas que as requiran, dirixidas a garan-tir que todo o alumnado alcance as correspondentes com-petencias básicas. Así mesmo, estes resultados permiti-rán, xunto coa avaliación dos procesos de ensino e a práctica docente, analizar, valorar e reorientar, se proce-der, as actuacións desenvolvidas nos dous primeiros ciclos da etapa.
Disposición adicional primeira. Ensinanzas de relixión.
1. As ensinanzas de relixión incluiranse na educación primaria de acordo co establecido na disposición adicio-nal segunda da Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educación.
2. As administracións educativas garantirán que, ao inicio do curso, os pais ou titores dos alumnos e as alum-nas poidan manifestar a súa vontade de que estes reciban ou non reciban ensinanzas de relixión.
3. Os centros docentes disporán as medidas organi-zativas para que os alumnos e as alumnas cuxos pais ou titores non optasen por que cursen ensinanzas de relixión reciban a debida atención educativa, co fin de que a esco-lla dunha ou outra opción non supoña discriminación ningunha. A devandita atención en ningún caso compor-tará a aprendizaxe de contidos curriculares asociados ao coñecemento do feito relixioso nin a calquera área da etapa. As medidas organizativas que dispoñan os centros deberán ser incluídas no seu proxecto educativo para que pais e titores as coñezan con anterioridade.
4. A determinación do currículo do ensino de relixión católica e das diferentes confesións relixiosas con que o Estado español subscribiu acordos de cooperación en materia educativa será competencia, respectivamente, da xerarquía eclesiástica e das correspondentes autoridades relixiosas.
5. A avaliación do ensino da relixión católica realiza-rase nos mesmos termos e cos mesmos efectos que a das outras áreas da educación primaria. A avaliación do ensino das diferentes confesións relixiosas axustarase ao establecido nos acordos de cooperación subscritos polo Estado español.
6. Co fin de garantir o principio de igualdade e a libre concorrencia entre todo o alumnado, as cualificacións que se obtivesen na avaliación das ensinanzas de relixión non se computarán nas convocatorias en que deban entrar en concorrencia os expedientes académicos.
Disposición adicional segunda. Ensinanzas do sistema educativo español impartidas en linguas estranxeiras.
1. As administracións educativas poderán autorizar que unha parte das áreas do currículo se impartan en lin-guas estranxeiras sen que iso supoña modificación dos aspectos básicos do currículo regulados neste real decreto. Neste caso, procurarán que ao longo da etapa os alumnos adquiran a terminoloxía propia das áreas en ambas as linguas.
2. Os centros que impartan unha parte das áreas do currículo en linguas estranxeiras aplicarán, en todo caso, os criterios para a admisión do alumnado establecidos na Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educación. Entre tales criterios non se incluirán requisitos lingüísticos.
Disposición transitoria única. Vixencia do Real decreto 1006/1991, do 14 de xuño, polo que se establecen as ensinanzas mínimas correspondentes á educación primaria, e do Real decreto 2438/1994, do 16 de dec-embro, que regula o ensino da relixión.
Até a implantación da nova ordenación da educación primaria de acordo co disposto no Real decreto 806/2006, do 30 de xuño, polo que se establece o calendario de apli-cación da nova ordenación do sistema educativo, estable-cida pola Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educación, as ensinanzas mínimas desta etapa rexeranse polo esta-blecido no Real decreto 1006/1991, do 14 de xuño, polo que se establecen as ensinanzas mínimas corresponden-tes á educación primaria e no Real decreto 2438/1994, do 16 de decembro, que regula o ensino da relixión, no relativo a esta etapa educativa.
S a m p l e T e x t
-
2458 Sábado 16 decembro 2006 Suplemento núm. 18
Disposición derrogatoria única. Derrogación normativa.
1. Quedan derrogados o Real decreto 1006/1991, do 14 de xuño, polo que se establecen as ensinanzas mínimas correspondentes á educación primaria e o Real decreto 2438/1994, do 16 de decembro, que regula o ensino da relixión, no que se refire a esta etapa educativa, de acordo co establecido na disposición transitoria única deste real decreto.
2. Quedan derrogadas as demais normas de igual ou inferior rango en canto se opoñan ao establecido neste real decreto.
Disposición derradeira primeira. Carácter básico.
Este real decreto ten carácter de norma básica ao abeiro das competencias que atribúe ao Estado o artigo 149.1.1.ª e 30.ª da Constitución española, e dítase en vir-tude da habilitación que confire ao Goberno o artigo 6.2 da Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educación, e en uso da competencia estatal para a ordenación xeral do sistema educativo e para a fixación das ensinanzas míni-mas recollida na disposición adicional primeira, 2. a) e c)
da Lei orgánica 8/1985, do 3 de xullo, regulada do dereito á educación.
Disposición derradeira segunda. Desenvolvemento nor-mativo.
Correspóndelle ao ministro de Educación e Ciencia ditar, no ámbito das súas competencias, cantas disposi-cións sexan precisas para a execución e desenvolvemento do establecido neste real decreto.
Disposición derradeira terceira. Entrada en vigor.
O presente real decreto entrará en vigor o día seguinte ao da súa publicación no «Boletín Oficial del Estado».
Dado en Madrid o 7 de decembro de 2006.
JUAN CARLOS R.
A ministra de Educación e Ciencia,
MERCEDES CABRERA CALVO-SOTELO
S a m p l e T e x t
-
Suplemento núm. 18 Sábado 16 decembro 2006 2459
AN
EX
O I
Co
mp
eten
cias
bás
icas
A in
corp
orac
ión
de c
ompe
tenc
ias
bási
cas
ao c
urrí
culo
per
mite
pór
o a
cent
o na
quel
as a
pren
diza
xes
que
se c
onsi
dera
n im
pres
cind
ible
s, c
unha
vis
ión
nteg
rado
ra e
orie
ntad
a á
aplic
ació
n do
s sa
bere
s ad
quiri
dos.
De
aí o
seu
car
ácte
r bá
sico
. S
on a
quel
as c
ompe
tenc
ias
que
debe
ter
des
envo
lvid
o un
m
ozo
ou u
nha
moz
a ao
fin
aliz
ar o
ens
ino
obrig
ator
io p
ara
pode
r lo
grar
a s
úa r
ealiz
ació
n pe
rsoa
l, ex
erce
r a
cida
daní
a ac
tiva,
inc
orpo
rars
e á
vida
adu
lta d
e m
anei
ra s
atis
fact
oria
e s
er c
apaz
de
dese
nvol
ver
unha
apr
endi
zaxe
per
man
ente
ao
long
o da
vid
a.
A in
clus
ión
das
com
pete
ncia
s bá
sica
s no
cur
rícu
lo t
en v
aria
s fin
alid
ades
. E
n pr
imei
ro lu
gar,
inte
grar
as
dife
rent
es a
pren
diza
xes,
tant
o as
form
ais,
inco
rpor
adas
ás
dife
rent
es á
reas
ou
mat
eria
s, c
omo
as
info
rmai
s e
non
form
ais.
E
n se
gund
o lu
gar,
pe
rmiti
r a
todo
s os
es
tuda
ntes
in
tegr
ar
as
súas
ap
rend
izax
es,
pólo
s en
rel
ació
n co
n di
stin
tos
tipos
de
cont
idos
e u
tiliz
alos
de
xeito
efe
ctiv
o ca
ndo
lles
resu
lten
nece
sario
s en
dife
rent
es s
ituac
ións
e c
onte
xtos
. E
, po
r úl
timo,
orie
ntar
o e
nsin
o, a
o pe
rmiti
r id
entif
icar
os
cont
idos
e o
s cr
iterio
s de
ava
liaci
ón q
ue t
eñen
car
ácte
r im
pres
cind
ible
e,
en
xera
l, in
spira
r as
dis
tinta
s de
cisi
óns
rela
tivas
ao
proc
eso
de e
nsin
o e
de a
pren
diza
xe.
Coa
s ár
eas
e m
ater
ias
do c
urrí
culo
pre
ténd
ese
que
todo
s os
alu
mno
s e
as a
lum
nas
alca
ncen
os
obxe
ctiv
os e
duca
tivos
e,
cons
ecue
ntem
ente
, ta
mén
que
adq
uira
n as
com
pete
ncia
s bá
sica
s. N
o en
tant
o, n
on e
xist
e un
ha r
elac
ión
unív
oca
entr
e o
ensi
no d
e de
term
inad
as á
reas
ou
mat
eria
s e
o de
senv
olve
men
to d
e ce
rtas
com
pete
ncia
s. C
ada
unha
das
áre
as c
ontr
ibúe
ao
dese
nvol
vem
ento
de
dife
rent
es c
ompe
tenc
ias
e, p
ola
súa
vez,
cad
a un
ha d
as c
ompe
tenc
ias
bási
cas
alca
nzar
ase
com
o co
nsec
uenc
ia d
o tr
abal
lo e
n va
rias
área
s ou
mat
eria
s.
O t
raba
llo n
as á
reas
e m
ater
ias
do c
urrí
culo
par
a co
ntrib
uír
ao d
esen
volv
emen
to d
as c
ompe
tenc
ias
bási
cas
débe
se c
ompl
emen
tar
con
dive
rsas
med
idas
org
aniz
ativ
as e
fun
cion
ais,
im
pres
cind
ible
s pa
ra o
seu
des
envo
lvem
ento
. A
sí,
a or
gani
zaci
ón e
o f
unci
onam
ento
dos
cen
tros
e a
s au
las,
a
part
icip
ació
n do
alu
mna
do,
as n
orm
as d
e ré
xim
e in
tern
o, o
uso
de
dete
rmin
adas
met
odol
oxía
s e
recu
rsos
did
áctic
os,
ou a
con
cepc
ión,
org
aniz
ació
n e
func
iona
men
to d
a bi
blio
teca
esc
olar
, en
tre
outr
os a
spec
tos,
pod
en f
avor
ecer
ou
dific
ulta
r o
dese
nvol
vem
ento
de
com
pete
ncia
s as
ocia
das
á co
mun
icac
ión,
á
anál
ise
do
ámbi
to
físic
o,
á cr
eaci
ón,
á co
nviv
enci
a e
á ci
dada
nía,
ou
á
alfa
betiz
ació
n di
xita
l. Ig
ualm
ente
, a
acci
ón t
itoria
l per
man
ente
pod
e co
ntrib
uír
de m
odo
dete
rmin
ante
á
adqu
isic
ión
de c
ompe
tenc
ias
rela
cion
adas
coa
reg
ulac
ión
das
apre
ndiz
axes
, o
dese
nvol
vem
ento
em
ocio
nal
ou a
s ha
bilid
ades
soc
iais
. P
or ú
ltim
o, a
pla
nific
ació
n da
s ac
tivid
ades
com
plem
enta
rias
e ex
trae
scol
ares
pod
e re
forz
ar o
des
envo
lvem
ento
do
conx
unto
das
com
pete
ncia
s bá
sica
s.
No
cadr
o da
pro
post
a re
aliz
ada
pola
Uni
ón E
urop
ea,
e de
aco
rdo
coas
con
side
raci
óns
que
se
acab
an d
e ex
por,
iden
tific
áron
se o
ito c
ompe
tenc
ias
bási
cas:
1.
Com
pete
ncia
en
com
unic
ació
n lin
güís
tica
2.
Com
pete
ncia
mat
emát
ica
3.
Com
pete
ncia
no
coñe
cem
ento
e n
a in
tera
cció
n co
mun
do fí
sico
4.
Tra
tam
ento
da
info
rmac
ión
e co
mpe
tenc
ia d
ixita
l
5.
Com
pete
ncia
soc
ial e
cid
adá
6.
Com
pete
ncia
cul
tura
l e a
rtís
tica
7.
Com
pete
ncia
par
a ap
rend
er a
apr
ende
r
8.
Aut
onom
ía e
inic
iativ
a pe
rsoa
l
Nes
te a
nexo
rec
ólle
nse
a de
scric
ión,
a f
inal
idad
ee
os a
spec
tos
dist
intiv
os d
esta
s co
mpe
tenc
ias
e po
nse
de m
anife
sto,
en
cada
unh
a de
las,
o n
ivel
con
side
rado
bás
ico
que
debe
alc
anza
r to
do o
al
umna
do.
Ben
que
est
án r
efer
idas
ao
final
da
etap
a de
edu
caci
ón o
brig
ator
ia,
é pr
ecis
o qu
e o
seu
dese
nvol
vem
ento
se
inic
ie d
esde
o c
omez
o da
esc
olar
izac
ión,
de
man
eira
que
a s
úa a
dqui
sici
ón s
ere
alic
e de
for
ma
prog
resi
va e
coh
eren
te.
Por
iso
, a
educ
ació
n pr
imar
ia t
omar
á co
mo
refe
rent
e as
com
pete
ncia
s qu
e aq
uí s
e es
tabl
ecen
e q
ue f
an e
xplíc
itas
as m
etas
que
tod
o o
alum
nado
deb
e al
canz
ar.
Aín
da q
ue h
ai a
spec
tos
na c
arac
teriz
ació
n da
s co
mpe
tenc
ias
cuxa
adq
uisi
ción
non
é
espe
cífic
a de
sta
etap
a,
conv
én
coñe
celo
s pa
ra
asen
tar
as
base
s qu
e pe
rmita
n qu
e es
e de
senv
olve
men
to p
oste
rior
poid
a pr
oduc
irse
con
éxito
.
O c
urrí
culo
est
rutú
rase
arr
edor
de
área
s de
coñ
ecem
ento
, é
nela
s on
de s
e de
ben
proc
urar
os
refe
rent
es q
ue p
erm
itirá
n o
dese
nvol
vem
ento
das
com
pete
ncia
s ne
sta
etap
a. A
sí p
ois,
en
cada
áre
a in
clúe
nse
refe
renc
ias
expl
ícita
s ac
erca
da
súa
cont
ribuc
ión
a aq
uela
s co
mpe
tenc
ias
bási
cas
a qu
e se
orie
nta
en m
aior
med
ida.
Por
out
ro l
ado,
tan
to o
s ob
xect
ivos
com
o a
prop
ia s
elec
ción
dos
co
ntid
os p
rocu
ran
aseg
urar
o d
esen
volv
emen
to d
e to
das
elas
. O
s cr
iterio
s de
ava
liaci
ón s
erve
n de
re
fere
ncia
par
a va
lora
r o
prog
reso
na
súa
adqu
isic
ión.
1. C
ompe
tenc
ia e
n co
mun
icac
ión
lingü
ístic
a
Est
a co
mpe
tenc
ia r
efír
ese
á ut
iliza
ción
da
lingu
axe
com
o in
stru
men
to d
e co
mun
icac
ión
oral
e e
scrit
a,
de
repr
esen
taci
ón,
inte
rpre
taci
ón
e co
mpr
ensi
ón
da
real
idad
e,
de
cons
truci
ón
e co
mun
icac
ión
do
coñe
cem
ento
e d
e or
gani
zaci
ón e
aut
orre
gula
ción
do
pens
amen
to, a
s em
oció
ns e
a c
ondu
ta.
Os
coñe
cem
ento
s,
dest
reza
s e
actit
udes
pr
opio
s de
sta
com
pete
ncia
pe
rmite
n ex
pres
ar
pens
amen
tos,
em
oció
ns,
vive
ncia
s e
opin
ións
, be
n co
mo
dial
ogar
, fo
rmar
un
xuíz
o cr
ítico
e é
tico,
xe
rar
idea
s, e
stru
tura
r o
coñe
cem
ento
, dar
coh
eren
cia
e co
hesi
ón a
o di
scur
so e
ás
prop
ias
acci
óns
e ta
refa
s, a
dopt
ar d
ecis
ións
, e
desf
ruta
r es
coita
ndo,
len
do o
u ex
pres
ándo
se d
e fo
rma
oral
e e
scrit
a,
todo
o c
al c
ontr
ibúe
, ade
mai
s, a
o de
senv
olve
men
to d
a au
toes
tima
e da
con
fianz
a nu
n m
esm
o.
Com
unic
arse
e c
onve
rsar
son
acc
ións
que
sup
oñen
hab
ilida
des
para
est
able
cer
vínc
ulos
e r
elac
ións
co
nstr
utiv
as c
os d
emai
s e
co c
onto
rno,
e a
cheg
arse
a n
ovas
cul
tura
s, q
ue a
dqui
ren
cons
ider
ació
n e
resp
ecto
na
med
ida
en q
ue s
e co
ñece
n. P
or i
so,
a co
mpe
tenc
ia d
e co
mun
icac
ión
lingü
ístic
a es
tá
pres
ente
na
capa
cida
de e
fect
iva
de c
onvi
vir
e de
res
olve
r co
nflit
os.
A l
ingu
axe,
com
o fe
rram
enta
de
com
pren
sión
e r
epre
sent
ació
n da
rea
lidad
e, d
ebe
ser
inst
rum
ento
pa
ra a
igu
alda
de,
a co
nstr
ució
n de
rel
ació
ns i
guai
s en
tre
hom
es e
mul
lere
s, a
elim
inac
ión
de
este
reot
ipos
e e
xpre
sión
s se
xist
as.
A c
omun
icac
ión
lingü
ístic
a de
be s
er m
otor
da
reso
luci
ón p
acífi
ca
de c
onfli
tos
na c
omun
idad
e es
cola
r.
Esc
oita
r, e
xpor
e d
ialo
gar
impl
ica
ser
cons
cien
te d
os p
rinci
pais
tip
os d
e in
tera
cció
n ve
rbal
, se
r pr
ogre
siva
men
te c
ompe
tent
e na
exp
resi
ón e
com
pren
sión
das
men
saxe
s or
ais
que
se t
roca
n en
si
tuac
ións
com
unic
ativ
as d
iver
sas
e ad
apta
r a
com
unic
ació
n ao
con
text
o. S
upón
tam
én a
util
izac
ión
activ
a e
efec
tiva
de c
ódig
os e
hab
ilida
des
lingü
ístic
as e
non
lin
güís
ticas
e d
as r
egra
s pr
opia
s do
in
terc
ambi
o co
mun
icat
ivo
en d
ifere
ntes
situ
ació
ns,
para
pro
duci
r te
xtos
ora
is a
decu
ados
a c
ada
situ
ació
n de
com
unic
ació
n.
Ler
e es
crib
ir so
n ac
ción
s qu
e su
poñe
n e
refo
rzan
as
habi
lidad
es q
ue p
erm
iten
busc
ar,
reco
mpi
lar
epr
oces
ar in
form
ació
n, e
ser
com
pete
nte
para
com
pren
der,
com
por
e ut
iliza
r di
stin
tos
tipos
de
text
os
con
inte
nció
ns c
omun
icat
ivas
ou
crea
tivas
div
ersa
s. A
lect
ura
faci
lita
a in
terp
reta
ción
e c
ompr
ensi
ón
do c
ódig
o qu
e pe
rmite
fac
er u
so d
a lin
gua
escr
ita e
é,
adem
ais,
fon
te d
e pr
acer
, de
des
cubr
imen
to
dout
ros
mun
dos,
idi
omas
e c
ultu
ras,
de
fant
asía
e d
e sa
ber,
tod
o o
cal
cont
ribúe
, po
la s
úa v
ez,
a co
nser
var
e m
ello
rar
a co
mpe
tenc
ia c
omun
icat
iva.
A h
abili
dade
par
a se
lecc
iona
r e
aplic
ar d
eter
min
ados
pro
pósi
tos
ou o
bxec
tivos
ás
acci
óns
prop
ias
da
com
unic
ació
n lin
güís
tica
(o d
iálo
go,
a le
ctur
a, a
esc
ritur
a, e
tc.)
est
á vi
ncul
ada
a al
gúns
tra
zos
fund
amen
tais
des
ta c
ompe
tenc
ia,
com
o as
hab
ilida
des
para
rep
rese
ntar
men
talm
ente
, in
terp
reta
r e
com
pren
der
a re
alid
ade,
e
orga
niza
r e
auto
rreg
ular
o
coñe
cem
ento
e
a ac
ción
do
tánd
oos
deco
here
ncia
.
Com
pren
der
e sa
ber
com
unic
ar
son
sabe
res
prác
ticos
qu
e se
de
ben
apoi
ar
no
coñe
cem
ento
re
flexi
vo s
obre
o f
unci
onam
ento
da
lingu
axe
e as
súa
s no
rmas
de
uso,
e im
plic
an a
cap
acid
ade
de
tom
ar a
ling
uaxe
com
o ob
xect
o de
obs
erva
ción
e a
nális
e. E
xpre
sar
e in
terp
reta
r di
fere
ntes
tip
os d
e di
scur
so a
cord
es c
oa s
ituac
ión
com
unic
ativ
a en
dife
rent
es c
onte
xtos
soc
iais
e c
ultu
rais
im
plic
a o
coñe
cem
ento
e
aplic
ació
n ef
ectiv
a da
s re
gras
de
fu
ncio
nam
ento
do
si
stem
a da
lin
gua
e da
s es
trat
exia
s ne
cesa
rias
para
inte
ract
uar
lingü
istic
amen
te d
unha
man
eira
ade
cuad
a.
Dis
por
dest
a co
mpe
tenc
ia s
igni
fica
ter
cons
cien
cia
das
conv
enci
óns
soci
ais,
dos
val
ores
e a
spec
tos
cultu
rais
e d
a ve
rsat
ilida
de d
a lin
guax
e en
fun
ción
do
cont
exto
e a
inte
nció
n co
mun
icat
iva.
Im
plic
a a
i
S a m p l e T e x t
-
2460 Sábado 16 decembro 2006 Suplemento núm. 18
cap
acid
ade
empá
tica
de s
e pó
r no
lug
ar d
outr
as p
erso
as;
de l
er,
esco
itar,
ana
lizar
e t
er e
n co
nta
opin
ións
dis
tinta
s á
prop
ia c
on s
ensi
bilid
ade
e es
pírit
o cr
ítico
; de
expr
esar
ade
cuad
amen
te -
en fo
ndo
e fo
rma-
as
prop
ias
idea
s e
emoc
ións
, e d
e ac
epta
r e
real
izar
crí
ticas
con
esp
írito
con
stru
tivo.
Con
dis
tinto
niv
el d
e do
min
io e
for
mal
izac
ión
-esp
ecia
lmen
te n
a lin
gua
escr
ita-
esta
com
pete
ncia
si
gnifi
ca,
no
caso
da
s lin
guas
es
tran
xeira
s,
pode
rse
com
unic
ar
nalg
unha
s de
las
e,
con
iso,
en
rique
cer
as r
elac
ións
soc
iais
e d
esen
volv
erse
en
cont
exto
s di
stin
tos
ao p
ropi
o. A
sí m
esm
o,
favo
réce
se o
acc
eso
a m
áis
e di
vers
as fo
ntes
de
info
rmac
ión,
com
unic
ació
n e
apre
ndiz
axe.
En
sínt
ese,
o
dese
nvol
vem
ento
da
co
mpe
tenc
ia
lingü
ístic
a ao
fin
al
da
educ
ació
n ob
rigat
oria
co
mpo
rta
o do
min
io d
a lin
gua
oral
e e
scrit
a en
múl
tiple
s co
ntex
tos,
e o
uso
func
iona
l de,
pol
o m
enos
, un
ha li
ngua
est
ranx
eira
.
2. C
ompe
tenc
ia m
atem
átic
a
Con
sist
e na
hab
ilida
de p
ara
utili
zar
e re
laci
onar
os
núm
eros
, as
súa
s op
erac
ións
bás
icas
, os
sí
mbo
los
e as
for
mas
de
expr
esió
n e
razo
amen
to m
atem
átic
o, t
anto
par
a pr
oduc
ir e
inte
rpre
tar
dist
into
s tip
os d
e in
form
ació
n co
mo
para
am
plia
r o
coñe
cem
ento
sob
re a
spec
tos
cuan
titat
ivos
e
espa
ciai
s da
rea
lidad
e, e
par
a re
solv
er p
robl
emas
rel
acio
nado
s co
a vi
da c
otiá
e c
o m
undo
labo
ral.
For
ma
part
e da
com
pete
ncia
mat
emát
ica
a ha
bilid
ade
para
int
erpr
etar
e e
xpre
sar
con
clar
eza
e pr
ecis
ión
info
rmac
ións
, da
tos
e ar
gum
enta
ción
s,
o qu
e au
men
ta
a po
sibi
lidad
e re
al
de
segu
ir ap
rend
endo
ao
long
o da
vid
a, t
anto
no
ámbi
to e
scol
ar o
u ac
adém
ico
com
o fó
ra d
el,
e fa
vore
ce a
pa
rtic
ipac
ión
efec
tiva
na v
ida
soci
al.
Así
m
esm
o,
esta
co
mpe
tenc
ia
impl
ica
o co
ñece
men
to
e m
anex
o do
s el
emen
tos
mat
emát
icos
bá
sico
s (d
istin
tos
tipos
de
núm
eros
, m
edid
as,
sím
bolo
s, e
lem
ento
s xe
omét
ricos
, et
c.)
en s
ituac
ións
re
ais
ou s
imul
adas
da
vida
cot
iá,
e a
post
a en
prá
ctic
a de
pro
ceso
s de
raz
oam
ento
que
lev
an á
so
luci
ón
dos
prob
lem
as
ou
á ob
tenc
ión
de
info
rmac
ión.
E
stes
pr
oces
os
perm
iten
aplic
ar
esa
info
rmac
ión
a un
ha
mai
or
varie
dade
de
si
tuac
ións
e
cont
exto
s,
segu
ir ca
deas
ar
gum
enta
is
iden
tific
ando
as
idea
s fu
ndam
enta
is,
e es
timar
e a
xuiz
ar a
lóx
ica
e va
lidez
de
argu
men
taci
óns
e in
form
ació
ns.
En
cons
ecue
ncia
, a
com
pete
ncia
m
atem
átic
a su
pón
a ha
bilid
ade
para
se
guir
dete
rmin
ados
pro
ceso
s de
pen
sam
ento
(co
mo
a in
duci
ón e
a d
educ
ión,
ent
re o
utro
s) e
apl
icar
al
gúns
alg
oritm
os d
e cá
lcul
o ou
ele
men
tos
da l
óxic
a, o
que
con
duce
a i
dent
ifica
r a
valid
ez d
os
razo
amen
tos
e a
valo
rar
o gr
ao d
e ce
rtez
a as
ocia
do a
os r
esul
tado
s de
rivad
os d
os r
azoa
men
tos
válid
os.
A c
ompe
tenc
ia m
atem
átic
a im
plic
a un
ha d
ispo
sici
ón f
avor
able
e d
e pr
ogre
siva
cer
teza
e c
onfia
nza
na i
nfor
mac
ión
e na
s si
tuac
ións
(pr
oble
mas
, in
cógn
itas,
etc
.) q
ue c
onte
ñen
elem
ento
s ou
sop
orte
s m
atem
átic
os,
ben
com
o na
súa
util
izac
ión
cand
o a
situ
ació
n o
acon
sella
, ba
sead
as n
o re
spec
to e
o
gust
o po
la c
erte
za e
na
súa
proc
ura
a tr
avés
do
razo
amen
to.
Est
a co
mpe
tenc
ia
cobr
a re
alid
ade
e se
ntid
o na
m
edid
a en
qu
e os
el
emen
tos
e ra
zoam
ento
s m
atem
átic
os s
on u
tiliz
ados
par
a en
fron
tars
e a
aque
las
situ
ació
ns c
otiá
s qu
e os
pre
cisa
n. P
or t
anto
, a
iden
tific
ació
n de
tal
es s
ituac
ións
, a
aplic
ació
n de
est
rate
xias
de
reso
luci
ón d
e pr
oble
mas
, e
a se
lecc
ión
das
técn
icas
ade
cuad
as p
ara
calc
ular
, re
pres
enta
r e
inte
rpre
tar
a re
alid
ade
a pa
rtir
da
info
rmac
ión
disp
oñib
le e
stán
incl
uída
s ne
la, e
en
defin
itiva
, a p
osib
ilida
de r
eal d
e ut
iliza
r a
activ
idad
e m
atem
átic
a en
con
text
os o
mái
s va
riado
s po
sibl
e. P
or i
so,
o se
u de
senv
olve
men
to n
a ed
ucac
ión
obrig
ator
ia a
lcan
zara
se c
onfo
rme
os c
oñec
emen
tos
mat
emát
icos
se
apliq
uen
de x
eito
esp
ontá
neo
a un
ha a
mpl
a va
rieda
de d
e si
tuac
ións
, pro
veni
ente
s do
utro
s ca
mpo
s de
coñ
ecem
ento
e d
a vi
da c
otiá
.
O d
esen
volv
emen
to d
a co
mpe
tenc
ia m
atem
átic
a ao
fin
al d
a ed
ucac
ión
obrig
ator
ia i
mpl
ica
utili
zar
espo
ntan
eam
ente
-no
s ám
bito
s pe
rsoa
l e
soci
al-
os e
lem
ento
s e
razo
amen
tos
mat
emát
icos
par
a in
terp
reta
r e
prod
ucir
info
rmac
ión,
par
a re
solv
er p
robl
emas
pro
veni
ente
s de
situ
ació
ns c
otiá
s e
para
to
mar
dec
isió
ns.
En
defin
itiva
, su
pón
aplic
ar a
quel
as d
estr
ezas
e a
ctitu
des
que
perm
iten
razo
ar
mat
emat
icam
ente
, co
mpr
ende
r un
ha a
rgum
enta
ción
mat
emát
ica
e ex
pres
arse
e c
omun
icar
se n
a lin
guax
e m
atem
átic
a, u
tiliz
ando
as
ferr
amen
tas
de a
poio
ade
cuad
as,
e in
tegr
ando
o c
oñec
emen
to
mat
emát
ico
con
outr
os ti
pos
de c
oñec
emen
to p
ara
dar
unha
mel
lor
resp
osta
ás
situ
ació
ns d
a vi
da d
e di
stin
to n
ivel
de
com
plex
idad
e.
3. C
ompe
tenc
ia n
o co
ñece
men
to e
na
inte
racc
ión
co m
undo
físi
co
É a
hab
ilida
de p
ara
inte
ract
uar
co m
undo
físi
co, t
anto
nos
seu
s as
pect
os n
atur
ais
com
o no
s xe
rado
s po
la
acci
ón
hum
ana,
de
m
odo
que
se
posi
bilit
e a
com
pren
sión
de
su
ceso
s,
a pr
edic
ión
de
cons
ecue
ncia
s e
a ac
tivid
ade
dirix
ida
á m
ello
ra e
pre
serv
ació
n da
s co
ndic
ións
de
vida
pro
pia,
das
dem
ais
pers
oas
e do
res
to d
os s
eres
viv
os.
En
defin
itiva
, in
corp
ora
habi
lidad
es p
ara
dese
nvol
vers
e ad
ecua
dam
ente
, co
n au
tono
mía
e i
nici
ativ
a pe
rsoa
l en
ám
bito
s da
vid
a e
do c
oñec
emen
to m
oi
dive
rsos
(s
aúde
, ac
tivid
ade
prod
utiv
a,
cons
umo,
ci
enci
a,
proc
esos
te
cnol
óxic
os,
etc.
) e
para
in
terp
reta
r o
mun
do,
o qu
e ex
ixe
a ap
licac
ión
dos
conc
epto
s e
prin
cipi
os b
ásic
os q
ue p
erm
iten
a an
ális
e do
s fe
nóm
enos
des
de o
s di
fere
ntes
cam
pos
de c
oñec
emen
to c
ient
ífico
invo
lucr
ados
.
Así
, fo
rma
part
e de
sta
com
pete
ncia
a a
decu
ada
perc
epci
ón d
o es
pazo
fís
ico
en q
ue s
e de
senv
olve
n a
vida
e a
act
ivid
ade
hum
ana,
tan
to a
gra
nde
esca
la c
omo
no á
mbi
to in
med
iato
, e
a ha
bilid
ade
para
in
tera
ctua
r co
esp
azo
circ
unda
nte:
mov
erse
nel
e r
esol
ver
prob
lem
as e
n qu
e in
terv
eñan
os
obxe
ctos
e
a sú
a po
sici
ón.
Así
mes
mo,
a c
ompe
tenc
ia d
e in
tera
ctua
r co
esp
azo
físic
o le
va im
plíc
ito s
er c
onsc
ient
e da
influ
enci
a qu
e te
n a
pres
enza
das
per
soas
no
espa
zo,
o se
u as
enta
men
to,
a sú
a ac
tivid
ade,
as
mod
ifica
ción
s qu
e in
trod
ucen
e a
s pa
isax
es r
esul
tant
es,
ben
com
o da
impo
rtan
cia
de q
ue t
odos
os
sere
s hu
man
os
se
bene
ficie
n do
de
senv
olve
men
to
e de
qu
e es
te
proc
ure
a co
nser
vaci
ón
dos
recu
rsos
e
a di
vers
idad
e na
tura
l, e
se m
ante
ña a
sol
idar
ieda
de g
loba
l e in
terx
erac
iona
l. S
upón
tam
én d
emos
trar
es
pírit
o cr
ítico
na
obse
rvac
ión
da r
ealid
ade
e na
aná
lise
das
men
saxe
s in
form
ativ
as e
pub
licita
rias,
be
n co
mo
uns
hábi
tos
de c
onsu
mo
resp
onsa
ble
na v
ida
cotiá
.
Est
a co
mpe
tenc
ia,
e pa
rtin
do d
o co
ñece
men
to d
o co
rpo
hum
ano,
da
natu
reza
e d
a in
tera
cció
n do
s ho
mes
e m
ulle
res
con
ela,
per
mite
arg
umen
tar
raci
onal
men
te a
s co
nsec
uenc
ias
duns
ou
outr
os
mod
os d
e vi
da,
e ad
opta
r un
ha d
ispo
sici
ón a
unh
a vi
da f
ísic
a e
men
tal
saud
able
nun
am
bien
te
natu
ral
e so
cial
tam
én s
auda
ble.
Así
mes
mo,
sup
ón c
onsi
dera
r a
dobr
e di
men
sión
-in
divi
dual
e
cole
ctiv
a- d
a sa
úde,
e m
ostr
ar a
ctitu
des
de r
espo
nsab
ilida
de e
res
pect
o po
los
dem
ais
e po
r un
m
esm
o.
Est
a co
mpe
tenc
ia f
ai p
osib
le i
dent
ifica
r pr
egun
tas
ou p
robl
emas
e o
bter
con
clus
ións
bas
eada
s en
pr
obas
, co
a fin
alid
ade
de c
ompr
ende
r e
tom
ar d
ecis
ións
sob
re o
mun
do f
ísic
o e
sobr
e os
cam
bios
qu
e a
activ
idad
e hu
man
a pr
oduc
e so
bre
o m
edio
, a
saúd
e e
a ca
lidad
e de
vid
a da
s pe
rsoa
s. S
upón
a
aplic
ació
n de
stes
coñ
ecem
ento
s e
proc
edem
ento
s pa
ra d
ar r
espo
sta
ao q
ue s
e pe
rcib
e co
mo
dem
anda
s ou
nec
esid
ades
das
per
soas
, das
org
aniz
ació
ns e
do
ambi
ente
.
Tam
én i
ncor
pora
a a
plic
ació
n da
lgun
has
noci
óns,
con
cept
os c
ient
ífico
s e
técn
icos
, e
de t
eorí
as
cien
tífic
as b
ásic
as p
revi
amen
te c
ompr
endi
das.
Ist
o im
plic
a a
habi
lidad
e pr
ogre
siva
par
a le
var
á pr
áctic
a os
pro
ceso
s e
actit
udes
pro
pios
da
anál
ise
sist
emát
ica
e de
inda
gaci
ón c
ient
ífica
: id
entif
icar
e
form
ular
pro
blem
as r
elev
ante
s; r
ealiz
ar o
bser
vaci
óns
dire
ctas
e i
ndire
ctas
con
con
scie
ncia
do
cadr
o te
óric
o ou
in
terp
reta
tivo
que
as
dirix
e;
form
ular
pr
egun
tas;
lo
caliz
ar,
obte
r,
anal
izar
e
repr
esen
tar
info
rmac
ión
cual
itativ
a e
cuan
titat
iva;
fo
rmul
ar
e co
ntra
star
so
luci
óns
tent
ativ
as
ou
hipó
tese
s;
real
izar
pr
edic
ións
e
infe
renc
ias
de
dist
into
ni
vel
de
com
plex
idad
e;
e id
entif
icar
o
coñe
cem
ento
dis
poñi
ble,
teó
rico
e em
píric
o) n
eces
ario
par
a re
spon
der
ás p
regu
ntas
cie
ntífi
cas,
e
para
obt
er,
inte
rpre
tar,
ava
liar
e co
mun
icar
con
clus
ións
en
dive
rsos
con
text
os (
acad
émic
o, p
erso
al e
so
cial
). S
igni
fica
tam
én r
ecoñ
ecer
a n
atur
eza,
for
tale
zas
e lím
ites
da a
ctiv
idad
e in
vest
igad
ora
com
o co
nstr
ució
n so
cial
do
coñe
cem
ento
ao
long
o da
his
toria
.
Est
a co
mpe
tenc
ia p
ropo
rcio
na, a
dem
ais,
des
trez
as a
soci
adas
á p
lani
ficac
ión
e m
anex
o de
sol
ució
ns
técn
icas
, se
guin
do c
riter
ios
de e
cono
mía
e e
ficac
ia,
para
sat
isfa
cer
as n
eces
idad
es d
a vi
da c
otiá
e
do m
undo
labo
ral.
En
defin
itiva
, es
ta c
ompe
tenc
ia s
upón
o d
esen
volv
emen
to e
apl
icac
ión
do p
ensa
men
to c
ient
ífico
-té
cnic
o pa
ra in
terp
reta
r a
info
rmac
ión
que
se r
ecib
e e
para
pre
dici
r e
tom
ar d
ecis
ións
con
inic
iativ
a e
auto
nom
ía p
erso
al n
un m
undo
en
que
os a
vanc
es q
ue s
e va
n pr
oduc
indo
nos
ám
bito
s ci
entíf
ico
e te
cnol
óxic
o te
ñen
unha
inf
luen
cia
deci
siva
na
vida
per
soal
, a
soci
edad
e e
o m
undo
nat
ural
. A
sí
mes
mo,
im
plic
a a
dife
renc
iaci
ón e
val
orac
ión
do c
oñec
emen
to c
ient
ífico
ao
lado
dou
tras
for
mas
de
coñe
cem
ento
, e
a ut
iliza
ción
de
valo
res
e cr
iterio
s ét
icos
aso
ciad
os á
cie
ncia
e a
o de
senv
olve
men
to
tecn
olóx
ico.
En
cohe
renc
ia c
oas
habi
lidad
es e
des
trez
as r
elac
iona
das
até
aquí
, so
n pa
rte
dest
a co
mpe
tenc
ia
bási
ca o
uso
res
pons
able
dos
rec
urso
s na
tura
is,
o co
idad
o do
am
bien
te,
o co
nsum
o ra
cion
al e
re
spon
sabl
e e
a pr
otec
ción
da
saúd
e in
divi
dual
e c
olec
tiva
com
o el
emen
tos
chav
e da
cal
idad
e de
vi
da d
as p
erso
as.
4. T
rata
men
to d
a in
form
ació
n e
com
pete
ncia
dix
ital
Est
a co
mpe
tenc
ia c
onsi
ste
en d
ispo
r de
hab
ilida
des
para
pro
cura
r, o
bter
, pr
oces
ar e
com
unic
ar
info
rmac
ión,
e p
ara
tran
sfor
mal
a en
coñ
ecem
ento
. Inc
orpo
ra d
ifere
ntes
hab
ilida
des,
que
van
des
de o
S a m p l e T e x t
-
Suplemento núm. 18 Sábado 16 decembro 2006 2461
acc
eso
á in
form
ació
n at
é a
súa
tran
smis
ión
en d
istin
tos
sopo
rtes
unh
a ve
z tr
atad
a, i
nclu
índo
a
utili
zaci
ón
das
tecn
olox
ías
da
info
rmac
ión
e a
com
unic
ació
n co
mo
elem
ento
es
enci
al
para
in
form
arse
, apr
ende
r e
com
unic
arse
.
Est
á as
ocia
da c
oa p
rocu
ra,
sele
cció
n, r
exis
tro
e tr
atam
ento
ou
anál
ise
da i
nfor
mac
ión,
util
izan
do
técn
icas
e e
stra
texi
as d
iver
sas
para
acc
eder
a e
la s
egun
do a
fon
te a
que
se
acud
a e
o so
port
e qu
e se
ut
ilice
(o
ral,
impr
eso,
au
diov
isua
l, di
xita
l ou
m
ultim
edia
).
Req
uire
o
dom
inio
de
lin
guax
es
espe
cífic
as b
ásic
as (
text
ual,
num
éric
a, i
cóni
ca,
visu
al,
gráf
ica
e so
nora
) e
das
súas
pau
tas
de
desc
odifi
caci
ón e
tra
nsfe
renc
ia,
ben
com
o ap
licar
en
dist
inta
s si
tuac
ións
e c
onte
xtos
o c
oñec
emen
to
dos
dife
rent
es t
ipos
de
info
rmac
ión,
as
súas
fon
tes,
as
súas
pos
ibili
dade
s e
a sú
a lo
caliz
ació
n, b
en
com
o as
ling
uaxe
s e
sopo
rtes
mái
s fr
ecue
ntes
en
que
esta
se
acos
tum
a ex
pres
ar.
Dis
por
de i
nfor
mac
ión
non
prod
uce
de f
orm
a au
tom
átic
a co
ñece
men
to.
Tra
nsfo
rmar
a i
nfor
mac
ión
en c
oñec
emen
to e
xixe
des
trez
as d
e ra
zoam
ento
par
a or
gani
zala
, re
laci
onal
a, a
naliz
ala,
sin
tetiz
ala
e fa
cer
infe
renc
ias
e de
duci
óns
de
dist
into
ni
vel
de
com
plex
idad
e;
en
defin
itiva
, co
mpr
ende
la
e in
tegr
ala
nos
esqu
emas
pre
vios
de
coñe
cem
ento
. S
igni
fica
tam
én c
omun
icar
a i
nfor
mac
ión
e os
co
ñece
men
tos
adqu
irido
s em
preg
ando
re
curs
os
expr
esiv
os
que
inco
rpor
en,
non
só
dife
rent
es
lingu
axes
e t
écni
cas
espe
cífic
as,
senó
n ta
mén
as
posi
bilid
ades
que
ofr
ecen
as
tecn
olox
ías
da
info
rmac
ión
e a
com
unic
ació
n.
Ser
com
pete
nte
na u
tiliz
ació
n da
s te
cnol
oxía
s da
info
rmac
ión
e a
com
unic
ació
n co
mo
inst
rum
ento
de
trab
allo
inte
lect
ual i
nclú
e ut
iliza
las
na s
úa d
obre
fun
ción
de
tran
smis
oras
e x
erad
oras
de
info
rmac
ión
e co
ñece
men
to. U
tiliz
aran
se n
a sú
a fu
nció
n xe
rado
ra a
o em
preg
alas
, por
exe
mpl
o, c
omo
ferr
amen
ta
no u
so d
e m
odel
os d
e pr
oces
os m
atem
átic
os,
físic
os,
soci
ais,
eco
nóm
icos
ou
artís
ticos
. A
sí m
esm
o,
esta
com
pete
ncia
per
mite
pro
cesa
r e
xest
iona
r ad
ecua
dam
ente
info
rmac
ión
abun
dant
e e
com
plex
a,
reso
lver
pr
oble
mas
re
ais,
to
mar
de
cisi
óns,
tr
abal
lar
en
ambi
ente
s co
labo
rativ
os
ampl
iand
o os
ám
bito
s de
com
unic
ació
n pa
ra p
artic
ipar
en
com
unid
ades
de
apre
ndiz
axe
form
ais
e in
form
ais,
e
xera
r pr
oduc
ións
res
pons
able
s e
crea
tivas
.
A c
ompe
tenc
ia d
ixita
l inc
lúe
utili
zar
as t
ecno
loxí
as d
a in
form
ació
n e
a co
mun
icac
ión
extr
aend
o o
seu
máx
imo
rend
emen
to
a pa
rtir
da
com
pren
sión
da
na
ture
za
e m
odo
de
oper
ar
dos
sist
emas
te
cnol
óxic
os,
e do
efe
cto
que
esas
mud
anza
s te
ñen
no m
undo
per
soal
e s
ocio
labo
ral.
Así
mes
mo
supó
n m
anex
ar e
stra
texi
as p
ara
iden
tific
ar e
res
olve
r os
pro
blem
as h
abitu
ais
de s
oftw
are
e ha
rdw
are
que
vaia
n xu
rdin
do.
Igua
lmen
te p
erm
ite a
prov
eita
r a
info
rmac
ión
que
forn
ecen
e a
naliz
ala
de f
orm
a cr
ítica
m
edia
nte
o tr
abal
lo
pers
oal
autó
nom
o e
o tr
abal
lo
cola
bora
tivo,
ta
nto
na
súa
vert
ente
si
ncró
nica
com
o di
acró
nica
, co
ñece
ndo
e re
laci
onán
dose
con
ám
bito
s fís
icos
e s
ocia
is c
ada
vez
mái
s am
plos
, ad
emai
s de
util
izal
as c
omo
ferr
amen
ta p
ara
orga
niza
r a
info
rmac
ión,
pro
cesa
la e
or
ient
ala
para
con
segu
ir ob
xect
ivos
e fi
ns d
e ap
rend
izax
e, tr
abal
lo e
lece
r pr
evia
men
te e
stab
leci
dos.
En
defin
itiva
, a
com
pete
ncia
di
xita
l co
mpo
rta
face
r us
o ha
bitu
al
dos
recu
rsos
te
cnol
óxic
os
disp
oñib
les
para
re
solv
er
prob
lem
as
reai
s de
m
odo
efic
ient
e.
Ase
mad
e,
posi
bilit
a av
alia
r e
sele
ccio
nar
nova
s fo
ntes
de
info
rmac
ión
e in
nova
ción
s te
cnol
óxic
as c
onfo
rme
van
apar
ecen
do,
en
func
ión
da s
úa u
tilid
ade
para
exe
cuta
r ta
refa
s ou
logr
ar o
bxec
tivos
esp
ecífi
cos.
En
sínt
ese,
o tr
atam
ento
da
info
rmac
ión
e a
com
pete
ncia
dix
ital i
mpl
ican
ser
unh
a pe
rsoa
aut
ónom
a,
efic
az,
resp
onsa
ble,
crí
tica
e re
flexi
va a
o se
lecc
iona
r, t
rata
r e
utili
zar
a in
form
ació
n e
as s
úas
font
es,
ben
com
o as
dis
tinta
s fe
rram
enta
s te
cnol
óxic
as;
tam
én t
er u
nha
actit
ude
criti
ca e
ref
lexi
va n
a va
lora
ción
da
info
rmac
ión
disp
oñib
le,
cont
rast
ándo
a ca
ndo
é ne
cesa
rio,
e re
spec
tar
as n
orm
as d
e co
ndut
a ac
orda
das
soci
alm
ente
par
a re