ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ

α) Η έννοια του Ελληνισμού

• Από τον 3ο αιώνα π.Χ. έως τον 4ο αιώνα μ. Χ. και λίγο αργότερα η έννοια του Ελληνισμού δεν αναφερόταν σε μια συγκεκριμένη φυλή, αλλά στην παιδεία και τον πολιτισμό που χαρακτήριζε τη ζωή σχεδόν όλων των λαών της Μεσογείου.

    Απόψεις Ελλήνων πάνω στα μεγάλα φιλοσοφικά και θρησκευτικά ζητήματα:

• Σχέση Θεού και Κόσμου:• Φιλόσοφοι: Ο Θεός ήταν μέρος του αιώνιου κόσμου

(αγαθόν, κοσμική φωτιά)• Πολυθεϊστές: Οι θεοί εξέφραζαν όψεις της κοσμικής

πραγματικότητας.• Μυστηριακά θρησκεύματα: Οι άνθρωποι

προσπαθούν να ταυτιστούν με διάφορους θεούς.•  Κοινά στοιχεία: Τις σχέσεις Θεού και Κόσμου

κυβερνά ένας ανώτερος κοσμικός νόμος (ειμαρμένη) και τις συνδέει υποχρεωτικά μεταξύ τους.

•  Ανθρώπινη ύπαρξη:• Επικρατεί η μυστικιστική και φιλοσοφική

αντίληψη. Σύμφωνα μ΄αυτήν ο άνθρωπος αποτελείται από δύο αντιθετικά στοιχεία: το σώμα και την ψυχή (δυισμός).

• Η ψυχή είναι φυλακισμένη μέσα στην ύλη και το σώμα, το οποίο είναι τάφος της και για να σωθεί πρέπει να απελευθερωθεί από τα δεσμά του.

• Ανθρώπινη Ιστορία:• ΄Εχει κυκλική και

επαναλαμβανόμενη πορεία και είναι υποταγμένη στους ρυθμούς της φύσης ή της τύχης.

•  Οργάνωση της Κοινωνίας:• Προσπάθησαν να συνδυάσουν την παλιά

δημoκρατική παράδοση με τα νέα μοναρχικά καθεστώτα των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου και της Ρώμης. Η ενασχόληση όμως των πολιτών με τα κοινά αποτελούσε παρελθόν.

β) Πώς επέδρασε ο Χριστιανισμός στον Ελληνισμό

1.  Στη σχέση Θεού και κόσμου: ο κόσμος είναι δημιούργημα του Θεού με αρχή και τέλος.

2. Στην αντίληψη περί ανθρώπου: ο άνθρωπος ενιαίος, ψυχοσωματική υπόσταση, η σωτηρία αφορά και το σώμα του (Ανάσταση νεκρών).

3. Στην ιστορία: έχει ευθύγραμμη πορεία προς το τέλος της Βασιλείας του Θεού. Τα ιστορικά γεγονότα έχουν μοναδικό χαρακτήρα.

4. Στην οργάνωση της κοινωνίας: η Εκκλησία του δήμου = Εκκλησία του Χριστού. Μετατροπή της ανθρωποκεντρικής κοινωνίας σε θεανθρωποκεντρική.

γ) Τι παρέλαβε από τον Ελληνισμό ο Χριστιανισμός

• Ο Χριστανισμός χρησιμοποίησε στοιχεία από τον ελληνισμό:1. Aρχικά με τα κηρύγματα του Αποστόλου Παύλου που χρησιμοποίησε στοιχεία της ελληνικής φιλοσοφίας.

• 2. ‘Eπειτα με τους Απολογητές που υπερασπίστηκαν το χριστιανισμό απέναντι στους μορφωμένους ειδωλολάτρες.

• 3. Tέλος, με τους μεγάλους πατέρες της Εκκλησίας (τρείς Ιεράρχες).

Τα στοιχεία του ελληνισμού που χρησιμοποίησε η εκκλησία:

• α/ η γλώσσα (κείμενα Καινής Διαθήκης)

• β/ η ελληνική φιλοσοφία (έννοιες και όροι, π.χ. φύσις, πρόσωπο, ουσία)

• γ/ φιλοσοφία και επιστήμη (επιχειρήματα για να υπερασπιστεί η εκκλησία το κήρυγμά της )

• δ/ ηθικές αξίες• ε/ τέχνη (αισθητική έκφραση

θεολογίας)

δ) Ορθόδοξη Εκκλησία και νεοελληνική ταυτότητα

• Δεν πρέπει να συγχέουμε τον ελληνισμό, που είναι ένα πολιτιστικό μέγεθος με εγκόσμια κατεύθυνση, με το έργο του Θεού μέσα από το Χριστό που σώζει τον κόσμο με μια σειρά από πράξεις (Θεία Οικονομία) με προοπτική αιώνια.

• H σύνθεση Χριστιανισμού και Ελληνισμού, μπορεί να εμπνέει και να δίνει κατευθύνσεις στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία και λύσεις στα ουσιαστικά προβλήματα του ανθρώπου.