27 dấu hiệu cho thấy bạn được lớn lên trong các gia đình gốc Á châu, đặc biệt là Đông Á (Tàu, Hàn, Việt, v.v.)

1. Trước buổi dạ vũ chia tay các bạn học, bạn đã nhận được lời cảnh báo nghiêm khắc của ba má về người bạn trai hay bạn gái tương lai.

Ở nước ngoài, các trường trung học và đại học thường tổ chức một buổi dạ vũ khi lớp học kết thúc vào cuối năm, gọi nôm na là prom. Đó là lúc bạn bè chia tay, nên cũng có khi tình cảm lưu luyến. Có những buổi mấy cô cậu “quậy”, nên chuyện ba má căn dặn và cảnh báo là thường. Tôi nghĩ vậy với tư cách là bậc phụ huynh.

2. Trong những kì nghỉ hè, ba má bạn chụp hình như thế này:

Phong cách chụp hình của người Á châu mình cũng đáng để nói. Nó có một cái gì đó có thể nói là “là lạ” và không hợp với phong cách của người phương Tây. Nó cũng giống như người mình hay ngồi chồm hổm vốn rất bình thường với người mình, nhưng rất kì cục với người Tây phương.

3. Họ làm như thế này trong các quầy hàng rau quả ở siêu thị.

Chuyện “phe ta” thử nắn trái cây trong siêu thị là … phổ biến. Nhưng với người phương Tây thì thói quen đó hơi lạ. Có lẽ xuất phát từ sự nghi ngờ, thiếu tin tưởng vào người bán hàng, nên chúng ta có thói quen đó chăng?

4. Và gọi nước nóng trong nhà hàng.

5. Họ (ba má bạn) dặn dò bạn phải nhịn đói trước khi ăn buffet và chỉ chọn món thịt bò cắt theo kiểu Tô Cách Lan (rib eye hay Scotch beefsteak) và tôm hùm. Ai sợ thức ăn đồ biển như lực sĩ Olympic sợ lên cân, chứ họ thì chẳng ngán.

Cũng là một thói quen không mấy hay ho, nhưng tôi nghĩ chẳng có vấn đề gì. Mình đã trả tiền trước đàng hoàng, nhà hàng bày món ăn thì mình có quyền chọn món ăn mình thích, dĩ nhiên với điều kiện: (a) có khả năng ăn, (b) không phung phí, và (c) dứt khoát không đem về nhà.

6. Khi hoá đơn tính tiền đến, bà con chiến đấu nhau, như la hét, trong giữa nhà hàng để dành quyền thanh toán tiền.

Đây là một tình huống hay thấy trong các nhà hàng. Người Tây đã mời ăn thì họ lo chi trả, chẳng có chuyện dành quyền trả. Ở Úc thì có văn hoá chia điều; mỗi khi có tiệc tùng tiễn đưa đồng nghiệp, thì cả nhóm kéo nhau ra nhà hàng, và khi tính tiền thì lấy máy tính ra cộng trừ nhân chia cho đều, và mỗi người chia nhau trả. Còn ở VN thì hình như chúng ta vẫn còn văn hoá “anh hùng” trong chi trả, ai cũng dành quyền thanh toán!

7. Một số anh em họ xa hay con trai con gái của gia đình bạn bè lúc nào cũng được “cho đi nước kiệu” như là những tấm gương mẫu mực về sự hoàn hảo mà bạn chưa đạt được.

Chúng ta có thói quen so sánh con cái mình với những người thân quen. Con Hoa nó đỗ tú tài 99% kìa, mày phải cố gắng lên. Thằng Hoà nó mới tốt nghiệp kĩ sư hạng danh dự, mày thì sao? Một kiểu gây áp lực lên con mình

8. Khi bạn mắc bệnh, ba má bạn cho uống mấy thứ thuốc đắng ngắt chế biến cây cỏ, và chở bạn đi điều trị bằng thuật cạo gió kì dị. Thuật cạo gió không gây tổn thương, nhưng bạn lúc nào cũng sợ ai đó nhận ra dấu cạo gió (trong phòng thay đồ) và báo cho cơ quan bảo vệ trẻ em.

Chuyện bên Úc vào những ngày mới sang định cư (trên 30 năm trước). Con bé con của bạn tôi bị cảm, và thế là cả nhà cạo gió cho nó. Chẳng những cạo gió ở lưng mà còn ở cổ nữa. Đến khi con bé vào trường, cô giáo thấy dấu cạo gió, rồi đem vào khám xét, thấy trên lưng và bụng cũng có dấu đỏ. Cô giáo lập tức gọi điện cho Sở an sinh xã hội, và Sở cử nhân viên đến tận nhà để điều tra xem có bạo hành trẻ em hay không. Gia đình thì ú ớ (vì có hiểu tiếng Anh đâu) chẳng hiểu chuyện gì xảy ra. Khi thông dịch đến thì người thông dịch cũng chẳng biết “cạo gió” nên dịch sang tiếng Anh là gì. Anh ta dịch là “wind scratching”, nhưng nhân viên Sở gãi đầu chẳng hiểu đó là cái gì. Câu chuyện dẫn đến cảnh sát điều tra, tốn bao nhiêu tiền và thì giờ, rồi cũng có kết thúc có hậu: không phạt gia đình. Nhưng họ cảnh báo là phải điều trị bằng thuốc Tây, chứ không “wind scratching” nữa!

9. Khi bạn đi ra ngoài, má của bạn lúc nào cũng choàng thêm cho bạn cái áo lạnh vì cho rằng ngoài trời rất lạnh. Và bạn không bao giờ để quạt máy chạy trong khi ngủ.

Chỉ là một cách bày tỏ sự quan tâm đến con cái thôi. Đối với bậc cha mẹ, con cái mình lúc nào cũng là bé bỏng, chưa trưởng thành.

10. Bà con của bạn nấu nướng toàn những món ăn kinh khủng. Và họ không ngần ngại bình luận rằng cái vòng eo của bạn đã phình ra.

Thật ra, dịch “awesome” là “kinh khủng” có lẽ hơi quá đáng, vì chữ này cũng có nghĩa tích cực (tuyệt diệu). Với người Tây thì chuyện ăn chân gà, tiết canh vịt, gan mề, v.v. có thể xem là awesome. “Phe ta” cũng không ngần ngại bình luận rằng bạn đã lên cân, nhưng người Tây thì rất tế nhị khi đưa ra nhận xét về cân nặng.

11. Bạn ăn sáng với những món ăn thơm tho kèm theo những món dưa muối. Gạo thì lúc nào cũng phải có.

Món ăn sáng của người Á châu chúng ta thì phải nói là phong phú. Thử ở trong một khách sạn Á châu, buổi sáng ra chúng ta sẽ thấy nào là gạo trắng, cháo trắng, cháo gà, dưa cải, của cải muối, hột vịt bắc thảo, soup miso, shusi, bánh ướt, bún, phở, v.v. Ôi, phong phú làm sao! Còn người Tây thì họ ăn sáng nhẹ và gọn: phần lớn là trứng gà, thịt ba rọi hun khói, đậu, khoai tây chiên, và bánh mì. Theo tôi thì món ăn sáng của người Tây rất xoàng; tôi thích món ăn sáng của người Á châu hơn.

12. Khi ghé thăm bạn, họ lúc nào cũng sà xuống bộ đi văng hay salon, hoặc lôi bạn dậy từ giường ngủ.

Ghế salon ở phòng khách chính là nơi tề tụ của gia đình và bà con. Nếu còn đang ngủ, thì bà con mình không ngần ngại dựng dậy để ra nói chuyện. :-)

13. Cái bàn phím điều khiển từ xa (remote control) thì được gói trong plastic (bọc nhựa].

Điều này chẳng biết xuất phát từ đâu, nhưng quả là phổ biến trong các gia đình Á châu. Tôi đoán là do thói quen tiết kiệm và muốn giữ đồ dùng cẩn thận, nên không muốn làm dơ bẩn hay hư hao đến đồ đạc. Không ít người bao bọc toàn bộ bộ sofa, thậm chí ghế xe hơi bằng cao su. Điện thoại di động cũng không thoát khỏi sự bủa vây của cao su. Hệ quả là có khi chúng ta ít khi nào được sờ vào món đồ cho đến ngày chết!

14. Trong những hộ gia đình với mức độ xa xỉ thấp, có rất nhiều dụng cụ xoa bóp chân, xoa bóp lưng.

15. Má của bạn nhét thịt nạc heo xấy khô,ruốc hay chà bông trong bánh mì, làm cho bạn bè của bạn tưởng là … tóc.

Haha, cũng đúng luôn. Nhưng nói gì thì nói, món này cũng ngon đó chứ. Chỉ với điều kiện là không mua từ các hãng của China chế biến, vì chúng ta không thể tin vào đạo đức kinh doanh của họ.

16. Tủ lạnh của bạn được chất đầy những lọ mà nhãn hiệu ngoài lọ thì chẳng ăn nhập gì với thức ăn trong lọ.

Đối với người Việt chúng ta, các lọ thức ăn sau khi đã hết thức ăn thì được tái sử dụng và cho nhiều chức năng. Do đó, một lọ cà phê có thể được dùng để chứa nước mắm pha chế. Có khi cũng có lợi.

17. Bạn chỉ có tô chén. Không có dĩa.

Người Á châu chúng ta dùng tô/chén để ăn cơm, còn người Tây dùng dĩa.

18. Máy rửa chén được dùng làm chỗ phơi khô.

Rửa xong, để cho khô luôn!

19. Trong những ngăn kép là khăn giấy, tách, dụng cụ nhà bếp, và những lọ xà phòng nhỏ được kì cóp từ các khách sạn.

Đúng là người Á châu có thói quen “sưu tầm” những đồ vệ sinh cá nhân từ khách sạn. Đại kị. Thiếu văn minh. Nhưng “phe ta” lại nghĩ rằng những đồ dùng đó đã được trả (qua tiền phòng) nên dù không dùng, họ vẫn sưu tầm đem về nhà dùng! Có lẽ là một nét văn hoá nhà nghèo, văn hoá làng xã.

20. Những ngày thứ Bảy, bạn đi học tiếng mẹ đẻ.

Là con cái trong gia đình người Việt ở nước ngoài thì không bao giờ được relax. Sau giờ học là … học tiếp. Hai ngày cuối tuần phải học tiếng Việt hay học một môn nhạc nào đó. Nhưng chơi thể thao thì “phe ta” không mặn mà mấy. Mà, đối với trường Tây thì môn thể thao rất quan trọng; học sinh mà không tham gia chơi thể thao có thể được đánh điểm thấp trong hồ sơ học bạ.

21. Bạn bè của bạn lúc nào cũng ngạc nhiên tại sao ba má bạn cãi cọ nhau. Thật ra, đó là cách nói chuyện của họ. [nói chuyện to tiếng]

Điều này hình như ứng dụng cho Tàu nhiều hơn là Ta.

22. Ai cũng là cô/dì hay cậu/chú/bác của bạn, nhưng bạn chẳng biết họ có thật sự là bà con với mình hay không.

Chúng ta văn minh hơn Tây về mặt xưng hô. Chúng ta đoán tuổi người đối diện để tìm cách xưng hô cho thích hợp, chứ đâu thể xưng hô theo kiểu tên trống không như người Tây được. Ba má chúng ta thì quen gọi như là “Ba nó” hay “Má nó”, chứ có ai lại gọi tên.

23. Bạn biết mùi sầu riêng nặng như thế nào.

Mùi thì nặng đó, nhưng ăn thì ngon không chê được.

24. Người ta lúc nào cũng giả định rằng bạn có liên hệ huyết thống với nhau: Lee/Chung/Nguyen/Hong/Kim

Hình như có thống kê cho thấy trên dưới 1/4 người Việt có họ Nguyễn. Người Hàn thì có Kim và Lee; Tàu thì Wong, Wang, Chan, Lee.

25. Không có gì ngăn cản được các dì cô của bạn cố gắng dàn xếp để bạn có được những văn bằng từ các đại học danh giá.

Cả đại gia đình cố gắng làm tất cả để con cháu mình được vào các trường danh giá. Đó là một nét “văn hoá cộng đồng” rất ư đặc thù trong các gia đình Á châu.

26. Mỗi năm, nhân dịp đầu năm, bạn nhận được tiền lì xì trong bao thư màu đỏ.

Một nét văn hoá hơi lạ với người phương Tây, nhưng tôi lại thấy hay ở người Á châu.

27. Sau cùng: Ba má bạn dành tất cả những gì họ có cho bạn, mà không hề chi tiêu gì cho chính họ. Họ là những người trực tiếp biết được những rủi ro trong thế giới, và họ cảm thấy chưa bao giờ xong việc nếu bạn chưa ổn định và an toàn. Quần áo họ mặc là những trang phục có tuổi đời 20 năm, nhưng họ đưa bạn vào đại học. Bề ngoài, họ có thể cứng rắn, không bao giờ nói “Ba má thương con”, nhưng bạn biết rằng họ thương mình, và bạn vẫn thờ ơ, chẳng đổi thay gì cả. Cám ơn Ba Má!

Một câu kết tóm lược tất cả, và phản ảnh rất đúng về suy nghĩ của các bậc cha mẹ gốc Á châu.