5184 wcms 476054

140
виробничого стресу Орієнтири щодо попередження

Upload: -

Post on 11-Apr-2017

394 views

Category:

Education


0 download

TRANSCRIPT

виробничого стресуОрієнтири щодо попередження

��������� � �� � �� ��� �������� ��� ��

��������� � �� � �� ���

�������� ��� ��

������� ��� �� � � �� �� ���� � � �� � � �������� ������

� � � � �� ���

��������� ��������� �����

��������� ����� © ��������� ��������� �����, 2016 �.

������ ������������ � 2012 �.

�� ����� ���������� ���� ����� ���������� �������� ����� ���� � !��������" 2 #������$ ��������$ ��� ��������� �����. %��� ������� ��� � � ��& "����� ��������������� ��� ����������� ������ �� �"��� ��������� ������. #������� '�� �������� ��� �������� �������� �������� � ����� ���������( �%! (�������� ����� �� ������) �� ������: International Labour Of+ ce, CH-1211 Geneva 22, Switzerland ��� ����������� ������: [email protected]. ��������� ���� ����� ����� ���� ����-���� ./����� ����$ ���$ ���������$ "����� ����������, ��������� �� ���� ����������� �������� � �"�� �����$ $" � ��& ����( �������$. 3� ��� '�� ���(�� � ���$( ���$�� ���������� � ������ ����"��� ����� �� ��������� ���������(, �����(�� ��(� www.ifrro.org.

��������� � �� � �� ��� �������� ��� ��. ��������� ����� � ������� ��� ���� � �� � �� ��� ��� �� �� ����� �����/ ��������� ��������� �����. 4���� ��&�����$ �����"�� � ������ ���$ ����� �� 5��� �%! � ���$� 7���������$ �� 8&���$ 9����� – 5������, �%!, 2016.

ISBN 978-92-2-831073-3 (print)ISBN 978-92-2-831072-6 (web pdf)

stress/occupational safety / work organization/ work environment / work life balance /hours of work / workplace communication /employment security

13.04.5

1 v.

�� ��� ����� ����� ���$ ���������$ ����(�����: Stress prevention at work checkpoints: Practical improvements

for stress prevention in the workplace. Geneva, International Labour Of+ ce, 2012

ISBN 978-92-2-125637-3 (print)

ISBN 978-92-2-125638-0 (web pdf)

���� ������� ���������! "#�

��("������� , �� �������������� � ��������� & �5!, ���������� �������� %%�, � ����� � ��& "�-������� �� ��������� ���������� ���- ��$ ����� ���� ���������� ���� ����� �� �������( ������ ���$��, ������ �� ��������$ ��� $& ����, � ����� �"������$ $&��& �������.#� ��� �, �� ���������� � ������������& ���������& ����� &, �������� & �� � ����& "��������&, ���������� �������� $&�� ������, � ��������� �� ������� ������� � ��"� ��� �"� � ���� �����-����� ���� �����.!������� �� ��("������� E��" �� ��"����(��& �������� ��� �������� �� ������� $& �&������ � ���� ���������� ���� �����, ���������� ������� �����$ E��"�, ��"����(��� ������� �� ������� �� ������� ��� $& ���&������ .!��������$ �� ��E���� ������� �5! "���� ����"��� ����� ������� "����� ����������� ��� ����E��"� ��E����� ������������ , ��� ��"����� ������������ ����� [email protected]. 3� ����-"��� �������$ ��E��"���$ �����(�� ��� ���-��(�: www.ilo.org/publns ��� ��’ ����� � ��"� �� ���-��� [email protected].

�����, � �’����� � � � � � �, – �� � ��-��������� �� ���� � �����! � ���"�� � �����#������ ���� ����. ����� ��# ����-� ������������ ������, � ����� �����, �� ���� ����� ������� �� � ��� �� ���� -� -���� � � ������, � $���, ���� � ��-��� �� ���� � ���! �� ����� ����� �� ������ �� ����. %���� �� ���� ����� ����� � ����� �� ��� ������#�!�� ����� ��-���!���� � ����! � ����� �� � �� ���-���" ����, � ����� � ��������� ��� ��, ����-� ���� � ��� ���� ����� ��� �������� � � � �.

&��� �������, �� ���� '&�, ������! �� ����� �� ��� �� ���� ����� �#-���� ��� ������ ������ ������ � � -� �. ( ��! � ������ ��� ���� ��� � ��� � �� ���� �� �� � �������" �#����, ������ � ���� � ����� � �� ����� ��-������.

)���� ������ ���������� �� �� �� ���-���� ���� � � ��� ���� �� ������, �� ������� ����� � � � � � �� ���. (�� ���-����� � ��� �� ����� �������! ���� ����-����� � ����� ��, ����� ���� �������� � ��! � �������� (�����-$��� ��) � � � �, �� �� �� � �����! �� ����; ����� ���� �� �������� � ���� �����; � ����� ������ �������� ��������.

/ ����� � �������� ����, ��� � �! � � -����� # � ����� ����� ��� ���� ������ � � � � �� ���. 0���� �����! ���� � ���� ��-�� �#���� ��� ������� �����-$��� �� � ���� �� ���! �� �� � �’����� "�! � ������ � ������. �� ���#� ��, � ������-�� �� � � � ���� �� ���! �� � � � � � ��� �#���� �������� ������ ������ � � � � �� ������� �#��� ��� �� ��� �������� � ��.

(�� ���� � ��� ������ ���!-�� " �� -����� � ������� ��� ����� ����� � ���-����� ������ , � � �� ��� ��� ���� ����-�� ��� � �’����� � �� � ������. 1����� � �� �������" �#���� ��� ����! ����� �������� ��� ������� � �� ��, ��� "� ��� ��-�� � ������, �������� � �����$�� ������" �� � ���� �� �����. 1� ��� ���������� ����� � ����, � � ������; � � � �����!

��# �� ����� ��� ������, ���!-�� ��� ����! ��������� � "" �����!����. � ����� ��-� ���� ������ � � � � �� ��� � � ��� ���� ������ � ����� �: �� ����� ��� ��-������� � �����!� � ����� �����#����� � � ������� �� ��#� ����.

������� �� �������" �� ��� �� ����! ���� ����� �� � � ������ �� � �����#�-����, ��� � ������#�!��. �� ����� � ����� �� ��� � � �� ���� � � ����� ���", ����-����, � ���! ��� ��������� �� �� ����, ����� � ��� ��� �� �����#���� � ���", � � �����#�!��.

2�� �� � �! � ��� ��� ������ � � � � ��� � �������! �����! ������� ��������, "�� ����������� �� $��� �. 3�� �����! �������� � �� ���� ���� �� � �� ��� ��� ������ ���!-�� " �� ����� ��� ���� ������ � � � � �� ���.

/ ��� � � �� ���� �#���� � ��� �-��� ������ � � � � '4� ��� ��� ����� ���-�����. ( "" ������ ������ ������ �������� ��������� � ����! ������ � � ����� �� � ���� �� ����������� '4�. /� �����!������ ����� " � � � " ����� � ����-������� '4� � � ���!� � �������� ������ � � �� � ��� ������ 50 �#����. ) � � �� ���� ����� �����! ��������: 7�-�’#� 4�� (8����), 9�-<�� =� (>����), ?��� �. 8������� ((��), 8�������� 8 � (@� �), <����� <�� (A����) �� 9���� 1�� (2��). 0� '�4 � ���� ����� �����! ? �� 2��, 8� � <�����! (��� B ��. 8�� � � , � ���� ����� �����! ����������� 0�����! " ������" � � � �� � �’� =��� 8 ����. '�������, ��� ��������� �����, �������� 8�������� 8 �, ���� � ������� � � �� �� ��� � ���� �. =������� � �����-�� �� ��� � ������ � ������� � � ������-�� ���������, � � �’��� � ���� ���� �� �� ��!��� ��������� � � � ����� ��������. / �����, '4� ���� ���# � ���� C’� D ����� � (8 ���� �� $��� � �� ����- � 8 � ������), (���� =���� ('��� �-� ������� � � � �����) �� "�� � ����� �� ������ �� � ��� ��������. ?����� ���� ��������� ��� � A��� 1�, � �-���� � � ������� �������� � 8������� �-

v

���������

�#� ���� �� ����� '&� � ������� �� ��#� ���� �� � � � ��� ���! � ����� ���� (SafeWork).

E� �������� ��� �����, � �� �� � -���� � ����! ������; ����� � ������� ��� �������� # �������� � � �������� ����- " �������� ������� �� ��#� ����, � , �����-��� , � � � �� �������� �����. &���#�!��, � �������� �! � � ������ � � ���! ��� -�� '4�, ����� �� � � ����� �� � ���� � ��� ���� ������ � � � � � �����! � ���"�� ����.

( ��� ������ � ���� �� ���� ����� �-������ ��� �#���� � �����#������ ��-

�� ���� – ��� �����, $ ����� -��� -� ����, ��!�!� � �� ����!��� � � – �����! �������� � ������ ��� � ���!� � �� -�� ���� �#" �������". �� ���#� ��, � � ������! �� ��� � ���� ���� � ������ �� ����������� �� �����!������ � � �� � � ��� ������ � ���� ���"�� �������.

����� '�����(����� �

�� ����� � ������� �� ��#� ���� �� � � � ��� ���! � ����� ���� (SafeWork)

'��� �� ��� ����

vi

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

� � ����. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v

�! !����������� "�� ������!� . . ix

#���$%��& � � $�! � '��������� ��� �� �� ���� . . . . . . . . . xi

(�� ���� � ����� �$�����% �� ���� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1( �#���� 1–5)

����� � ���� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 ( �#���� 6–10)

#���$% '� ���) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25( �#���� 11–15)

*"��$%�� �������!� . . . . . . . . . . . . . . . . . 37( �#���� 16–20)

+�'��� � � ��� . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49( �#���� 21–25)

,�$��� ��� ���) �� ������� ������ � ����& ��� . . . . . . . . . . . . . . . . . 61( �#���� 26–30)

��'����� �� ���� . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73( �#���� 31–35)

-�.��� ��� ��� ����/ �� ���!� . . . . . 85( �#���� 36–40)

-�� '� � ����% ���) . . . . . . . . . . . . . . 97( �#���� 41–45)

0�:�������� �� ���$!������ . . . . . 109( �#���� 46–50)

vii

-����

viii

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

ix

�! !����������� "�� ������!�

0����� �� ���� ������ � � � � – �� � ������� � ����� ���������� �� ������- � �� � � � ���� � � ����� �� � �� ���-� � � ������ ��������, ��� � ���"��, � � �������!��. E�� � ���� ��� � ��� � ��-� � �� ������� �� ���� � ����� � ��� ��� � ������ �� ����, �� ���������! ����� � � � � �� ���. 1����� ��� 50 �#���� ��� �� � � ��� $�����, �� ����� �����! � �������� �� ��� � �� ����� � �� ��� ��� ������ ��� �� � ��� ���� ������ � � � � �� ���. /�� �� � �� �� ����, ���� -� �� � ��� �#�����, ��� � K������!�� � ��� � � � � ��� �������, �� � ���� �� � �������� �������! ���� � ���! � ����!�� �����#������.

E ������� � ������! � ��� ��:— � ��� ������� ��� ���� ���� ��

����� " ����� ������� ��������;— � ������� � � �� # � ��� � ��� ����-

��� �� ��� ������ ��������� ��� �� � �� �� ����;

— � � ����������� ������� ������! �� �� �-��!, � ��� ����� ��� � ��� ��;

— � ��� ���� ������ � ��� ��� �� -����� ��� �� ��� ���������� � ������� �� �� ���! � ����� � �� �� � �����.

E �#���� # �� ����� ��� ���� � �� �� -���� � � ��� ���!, � � � � �������! ����� ������. 3� ���� � �� ���� � ������ � ���� ��� ����� ��������. &���!�� � �#-���� � �����! ��� � �$���, � ���������� �� � ���! ������� ����� ��� ��� ��� ��, �������� � ����!� ������� � ���.

8 �����! �#� �� � � �" � �����, � �����! ������� �#����, � ����� � ��� � '&� � � ���� ����� ������� � �� �!�� ������! �� �� ������� WISE («� ����� �� � ���� � ����� �����#������») �� WIND («� ����� �� � ���� � ���� ����� � � -������»), � ��� � �������� ����� � � ����-��� '&�, �� $����� ����, $����� ��-��� ������� �� ��#� ���� � ��������� � ��� ��� � � ��� ���!, �� � �������!�� � ���� � «=�� �� �#����» (Ergonomic checkpoints). 0 ����� ���� '&� � ������� � '��� � � ��� �� � �� ���#� � 1996 � � �� ����������� � 2010 � �. E�� � ���� � �� ��� ��� ���� �� �.

Q ��� � � �� � �� ��� ������ �! � � �����:— ���� ����� ������� �#���� � � -

���� � �����#����� �� � � � � � ����-��, ����� ���� � ������� �� � � �� �!-�� �������;

— � �� ���� � � ��� � ��� ������ -$ ������� ������;

— ������� �����!�� ������ ��� ����-��� ���� ������ ��������� �� � �����#����.

1. -���������� �������. ��������� � !�!� ��� ������������

��� ���� ���� �#���� � � ���� � �����#����� ��� ����#�!�� ������� ���� ��!���! �#����, � �������!�� �������-�� ��� � ���� � �����#�����. /������� ��� � ���� � � ���� ����� � ����� � ����! ����!� 20–30 �����. 8 �" �� � �, �� ��-� �����! ������� ������ �#����, � �� � ����� ��� ��� ���� � ������� ������� � ������� �� ��#� ����, ��� �� � � � ����- � �����#����� �� ������� ��� ������ ��������.

1� � � ������� ����� � �� ������� � � ���� � �� �!�� ������, ���� ��# �#-�������� � � ���� ��� �� � �� �� ����. 0 ���� �$��������, ��� � � ��� ���� ����-�� ��� � � � ���� ������� �� � � � ��-���. D�� ����#�!�� � �� ���� � �� �!�� ������, ����� ���� � ������� �� �, ��� � � � ��� � ���� ����!�� �����, � ����� ��� ������� ��� �� � �� �� ����.

/��� � ����� � ����� �#���� �� ��� -���� ����� "� � �����!�� ����, � ��! �-�������� ����� ��� ����� �’#���. 8 � �-��� � �� �!�� ������ � �� ��� ������� �� ����� ��� �����, ���!�� � � � ����# �������� � - � �� � ������ � �����#�-����, �� � � �������, �� �������� ������� ������ �� �� ����. &� �’��� � �����!�� � �� ���� � ������� ����� � ��� � ��-��� � ����, � �� � � � ��� � # � ����-�� ��� � ���!��� �������.

D����!���� �����! �����#���� ��� �� � -���� � �������� ������, � � �� � ������� �� ��� ������� �� ������ ��� ������� �� ����-������� ����. D � �� ������� � ������ � ��-� ������� ������� ����� �#���� ��# ������� ����� ��� ������� �� �� ���!, ������� � ������� �� ���.

0����� � ������� �������! ������� �� � ���� � � ���� �� �����#����. ? �� ��� -

ix

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

x

����#�!�� ������� ������ ����!�� ����� � ��!� � ���� � �����. E� � ���! ���� ����-� ���������, ��� � � � � ��, � �� �� �� � � � �, � ���! " ��������, $��� � ����-� ����, � ��� � ��������. /���� �� ����-�� � ��� � �� ��� � � ���� ����� � ��� � ����.

2. �'��$ ��� ����. � ��!�������� ��:���"�&��. $���!��

(�� ��� � ��� $ ������� ������ � �� �� � � � � � �! � � ����� ��� ���� ���-��� ��!���! �#����. �� ���, � ���-� ��������� � � � �#���� # ���� � ��� �#" ����. 8 ��� ���� ���������� �� ��� �#����, � ����� ������� � ��������, � �� �������! ����� �� ��. /� ���� �� �� �- ���� , ���!�� � � ����� �� � ��#�!�� � �� ���� ��������� � ������ ��� ��� � �� -�� ����. 1��������, � �� ��� ���� ���� �� ����, ��� ���� ����� �������� ������ �����!����, � ������� � ����� ��� � ���� ���������� ��� ����.

3. ������'�"�� �����$%��. � ������� � � ���!$����. '��� �� ������������

&�� � �$������� �� � �� ��� �����-� �! � � ����� � ���� � � �������" �� �� ���! � �����#����, ����� ���� � ��� ���� ������, – ��������� � � �� �-����! ������ ��� ������� �������� � � ��� ������ ��������� ��� ��.

( ��� �����!�� ��� �� �� �� ���� � WISE ��� ����� �� �������, ��� ����� � ��� �� �����, �� ��� ������� �$�������! �����!�� ������ ��������� 1–4 � � ��-�� ������ ���� � , ������� � ��� ��, � ��� �� � � ������ �������. E�� � ��-�� � �� ��� ���� ������ �� ������ ��-����� � � � ���� �����!�� ������� � ��-��! ��� ���� ������ � � � �. ?�� �����! ������ � �� � #������ � ��� ������� � �� �!�� ������� �� $ ������� ����-��, �� ������ ����.

) ���� � ���! � � � ��� ���� �������- � ���� � � ���� ������ �� �� ���!, �� K������!�� � ��� ����� � �� �! � �������, � �� ��� � � ��� �! � � �����, �� ��� ���� $ ������� ������. � ��� ���’�����, � ������� �� �� ���� � ��-���#���� � �� ����������� ���� ������ �#� ���� � �" �������, �� �� ������! � �! �� � �����.

� �!� !����� ���'�"�/:

1. ��� ����� �� ��������� «� �� �!�� ��-���� � ��� ��», � - � �� � ������� � �� �� ���� � �� �� �����#����. 8 -�� �!�� ������, � �����! ����� ����� �#���� � $ �� ��� ��, � � � �� �����-���������� $ ����� �� ��� �� �� ����.

2. 1�� ������ ��� ����#�!�� ����� � ����� ���� �������� �� �� ���!, ������� � ������� �����#������, ��� ���� ��" � � � ����� ��� ���� ��� �� � ������" � ���. '���� �������� ��� -������! �� ����� ��� ��, ��� "�� � -�����!. ?�� �������� � ���! �� � ������ ������� ���� �� � ������� � ������ ��� ��. 8�� � � , ������ � ����!, � � ������� ������� ���! ������ � � ����# ������� � ����� �� � � �������� �� ������, � ���� � ����!�� � �����!.

3. /����� � ��� �� � ���� �� � ��� � ������. E� � � ����# �������� �����-���� ����� � � � � , �� �������� �� ��-�����! ��� �� � ���� � �����, �� ��� -������ �� �����.

4. 1� ��� ������ � ��� �� � ������ ������� �� � � �� ��� � ���, ��� � �-� ��� � ��� ���� �� �� ����. 2��", � � ���! ��� � �!��� ������� ����� � �����, ��� �������� � �������� � � � �-� ��� ��. ���� � ����� ������, ��� �$������� �� �� ���! ���� �������! ����� �� � � ������ ������� �� ��, �� � ���! � ��������� ��!�� ���� � �������.

/���� ������� ���� – ����’���� � ����-��� � ������� �����!���� � ����� ��� �� � ������� �� ��#� ����. 0����� � �’����� � -����� �� �����, � ����� � ���, � �� � ��-���� �� ������ � � �� �� ����. E� ��-����� �� ����, �������� ���!� � � �� �� ����� ��������� �#����, ������� � �! -�� � �����. 1��������, �������� � ������, �� � ��! ��� �!�� ��� �������� � ����� � � ���� �� �����#���� �� ��� �������, � ������! � ������, � � �� �� � ��! �� ��-��� �" � � � � � � ��, �� ��� ���������-���!�� ���! .

x

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

xi

�! !����������� !���$%��� � � $�!�

) �! �� � ����� – 50 �#����. ' �� �� ��� ���� ������ �� � �����, �� ��� ���� ������ ���� �, ���� �������� ��!�� � �����, � # ������!��� ��� � ���� � �����#�-����. /������� � ����! ������� ������� � 20–30 �����.

1. 0�:���"�� �� �����������

/����! $ ����� �� � �� �� �����, ��� ��� ���# �����#���� , �� � � � ���-��, �� � ���#, ��� � �� ��� ������, ��-���!��! �������� ( ���� � � ��� � �), ��������! � � � � ���� (� ����� ������ � -�� �� � � ����) �� � ���� � �����, �� �� �����#�� ���������. /���� �� ������" � ���, � �� ������ � ���� �� $ �����, ��-����!� ��� � ���� " ��� ��� " �����, ��� � � ��� �� ��������� �����, ����������� � ( ����� ������ � �� �! � �������.

2. ��'��� ��� �������/ ��$��!�, ���$���� � � ���"�

�� � ���!��������! � ������ �, ����-��������� �� $����� �� ���� ���� ���� � ����, ������� ��� ���� �����, ��� ��-����������!. @�� �� ���� �����#���� , � ��� ��������� ��� ����� �� ��� �� � ��. @�� �����#���� ������, � � �� ���� ��������� ����� ��� ��� �����.

3. ����!��& �$�� �� ���� ���

�� ������� � �� �!�� ������ ���!-�� �� ��� � ��� � ���� ������ ��� ���� ����� �� �� � ��! ����� ������ � � � �, ���� � � �� ����� ��� ������ � �� �!- � �������.

4. � '�$%���� � � ���!�

)��� �� ������� � ��� ����. 0���!�� 12 �� ?98 � ���$ «%� �� � �#�� �� ����?»— @�� ���� ��� ������ �� � ���� ���-

�� �� ��� � � # � �����, ����!�� 12.

— @�� �� �����#��, � ���� ���� ���� ����-��, ����!�� ?98.

— ) � � «�������» �������! �� � �� � ��-�� �� �����!, �� "" ������� .

5. ����� ������ ���

����� �����, �� �� ������� ?98, ������! ����!�� �����, ��, � ���� �����, � ���! ����� ��������� ��������. � ����� � ��-� ���� ������ �� � �D2&DT?=?.

6. ����� ��� � '�$%����� � � ���!� � �����

&�� � ��! �����!���� �������� � ���� � ����, �� ����� �����! � ���� �� ������". � -� �!�� ��� � ����� � ���� �� ��� ��, ���� ��# ���� ���� �� �����!������ ���� ����� � �� �! � �������. ( ����! ���� � �� ��� �� � �� �� ������� �������� �� ��-�������� � �� �! �� �������#� ��� ��� ��.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

#���$%��& � � $�! '�.��� � '��������� ��� �� �� ����

xi

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

xii

#���$%��& � � $�!# �����"�� � ����� �$�����% �� ����

1. D �� ��! � ����� �� �������" �����#����� � � ��� ���� ������ � � � � � � ����! "� � �� �� � �������.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

2. ��� ��! �� ������, � ����������! ��� � -� ���������" �� ����������� ������� � ��������.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

3. /� � ����� �$ ����!� �������� �� ��������� �� ���������� � ����� �����-���.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

4. ( ���������! ������� ������ �� �� � -$���� �� � ������ �� � � �����-���.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

5. 0������� ��� ��� �� ����� ���� , � � � � �������!.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

8 ����� � � ���� «8������� �������-�����! � � � �»: ____________________________________________________________________________

����� � ����

6. 0�� ������� �����!� � � �� �������� � ��������� �����! �� �� ��� ���� ���-�����.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

7. /��! � �� �� � � ��, � � ��� ���� ����- ���� ������ ��� � � ��������.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

8. D����! ������� � � �� �� � � ������ ��-��! ��� �� �� ���� � � ��.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

9. /��������� ���� ������� �����! � �’��-��.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

10. ������������ ��!������� ������, � � ��������� ������! � � � �.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

8 ����� � � ���� «0�� �� � � � ��»: _________________________________________________________________________________________________

xii

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

xiii

#���$% '� ���)

11. /�����! �������� � ������� ���! � � ������" "�! " ����.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

12. D ������ �� � �� �� �������� �� "� � ���� �� � � � �� �� �� �� � � � ��-� �� ��� � � ��.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

13. &�������� � � �� � �� ��, � ��# �� �� ������� ��� ��!, ���� � ��!.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

14. /� � ����� �����! �������� � � ���� �� � ���� �� ������ �� ������ ��.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

15. &�������� ������� ������ ��� �� � -��� ��� ����� �� ���� �� "�� ���!.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

8 ����� � � ���� «8 �� �! �� � � � �»:________________________________________

____________________________________________

*"��$%�� �������!�

16. 1���� �!�� �� �� ���� �� �������� � ����������, � � �������� �� �����-�� � ��� ��������� � � � �� �� �� �- � .

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

17. �������� ���#�� � � � � �� ��� ����� � ��� � ����� ��������.

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

18. 0������ ��� ���� ����� � �� ������� ��� ���� � � � �� ���������.

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

19. &�������� � ���! ��� �� � � � ��� ��� �� ���� � � ��.

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

20. /� � ����� �������� ��������� � � � -�� �� ��������.

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

8 ����� � � ���� «� ���!� ��������»:_____________________________________________________________________________________

xiii

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

xiv

+�'��� � � ���

21. /��� ���!�� ��� �� ������ ��� �� � -�� �� ������ � � � ����� ������ ������� ������ � �� ��# � ����.

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

22. ��� ��! � �$ ��� ��� ���� ����� ��-��, ���������� ��� $��� � �� ����� � �� � �’�.

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

____________________________________________23. )������� �� �������� �������� ��� ��-

����� �� �� � �’� � �������� "� ������.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

24. ���������� ���� ������� ��� ��� ��- ��.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

25. D �� ��! ���� �� � ���������� �����-��� ��� ���������� � � �� � ����� �����-��� �� ����� " �������".

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

8 ����� � � ���� «>���� ����� ����»:________________________________________________________________________________________

,�$��� ��� ���) �� ������� ������ �����& ���

26. /�������� �������� � ������� � � -� � ����.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

27. ������� ���$�� � � �� ���, � � ���� ��-���� �� � ����� �����#�����, ��� � ���� � ����� ��������.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?������� __________________________________

____________________________________________

28. ���������� ��� �� ��� �� �� ������ ��� ����� ���� " ������ �� � � � -� ����.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

29. &��������� ������� � � � � ����, � � ���� � ������! ��������� ��� ����� "� ���� � �’����.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

30. 8 ������� ��������! ���� �� ������ �� ���� ��� ���� ��� � � � ��� �����-����.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

8 ����� � � ���� «4���� �� � � � � �� � ������ ������ � � ��� ���»:___________________________________________________________________________________________________

xiv

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

xv

��'����� �� ����

31. ����� ��������� �$������ � � �� ���-����� � �������.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

32. /��� ���!�� �������, � ����! �� �� �����-���� ���� �����!���� �� #" � � ��.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

33. ��� ��! �������, � ��� �������� � ���! ���� ������� �� " � ����� �����.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

34. &��� � �������� � � � � � ���.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

35. /��������� � � � ���’#� �����������.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

8 ����� � � ���� «0���� � � � �»:___________________________________________________________________________________________

-�.��� ��� ��� ����/ �� ���!�

36. D �� ��! ���� ���!�� �������� ���� �� �������", � �����������! ��� ���� �������� � ���� �� ����� �� �������-� �������� � �".

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________37. &�������� ����� �� ��������� ���!

��� �� � � ����� � " � �����.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

38. /��� ���!�� �� ������ �� ��� � ��� �� ��-������ � ����!��� , ����� �� � ����� � � � �.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

39. 0������� ��������� ��� �� � �������-�� ���!��� " �����$�� ��� ���� � � -� �� � ���������� �� ������� " � ���-��.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

40. &�������� � � � � � ���, � � ��������� �������� �� ����!���� � � �� ��#�� �� � � ��.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

8 ����� � � ���� «/����� �� ������� " � �����»: _________________________________

____________________________________________

xv

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

xvi

-�� '� � ����% ���)

41. ������� � � �� ���, � � ���!���� � �-�����! �����! " ����� ��.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

42. /��������� ���� ��� � � �� � ���!� �� $ �� � ������ $ ���������� �� � � �� � ����� �� �� ����� ����.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

43. /��������� �������� ������� ��� �� " ����� � � � � � ��� �� � �� � ���-� � � � � � ��.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

44. B�������� �����������! � � � � �����-����, �� ����������! � ������� � � ���-�� �� ���� �.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

45. � ���!�� �����������! � � � � �����-����� ������ �������� �� "�� ����������� �� ����������� � ���!��.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

8 ����� � � ���� «/����������! � � - � �»:_______________________________________

____________________________________________

0�:�������� �� ���$!������

46. 0�!��! �� ������ , � � ������� �����-���� ��� ��� ������� �� � �� ����� � ����������.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

47. /���������, � � ���� ����� ������� �-������ � ���� ����������� � ������-���� � � ���!-���� �� ����.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

48. D������ $ ������ �������� �� ���-��� ����, ��� ���� ����� ��� �! � �-��� ��� ��.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

49. 2$ ������ ���� �������� �� ����� ��������.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

50. 1�������� ��������� ������� $ ���-�� �� ���������� ���� �� ���.

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

8 ����� � � ���� «2$ ������ �� ���-�����»:_______________________________________________________________________________

xvi

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

xvii

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

����!: ����!�� ��������

51. ____________________________________________

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

52. _______________________________________

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

53. _______________________________________

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

54. ________________________________________

%� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

55. _________________________________________ %� �� � �#�� �� ����?

12 ?98 �D2&DT?=?

������� __________________________________ ____________________________________________

8 ����� � � ���� «( ���� � �#����»:________________________________________________________________________________________

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

xviii

1

(�� ���� � ����� �$�-����% �� ����

<������ ������������! � � � � – ������ ������� �� ������ ������ ��� ���� ������ � � � � �� ���. /������� ��� ���� ��� �� ��� ������� � � � ��� " � ����� �� �������� ���������� �� " ����, � ����� �� � ���� �� �� �� ���� "" ������". 1� �-�� ���� ������ � ���� �� ������ ������ ��� �� �� � � ��� ���� ������ �� ��� ��-�� � �����#���� �����, � ����! � ������! ����� � ��’����� �� �����, �� �������! � � � � �� ���. <������ ���! ������� ��-������" �� �������� # ���’#���� ����-� ���� � ����� �! � ������. 1���� ��-����� �$����� ��� �� ��� ���� ������ ��� �� � �����#����:

— � ����� � ����� �� �������" �� " ���� � �� �� � �������;

— ���� ������ �� ����� ��� � � ���-������";

— �� � ��� �$ ����! � �������� �� ��������� �� ����������;

— ������ ������ ��;

— �������� ������ �� ���� � � � � -�� ���.

/� ���� � ����� ��������� ���������-� �� � �� �$ ������� ���!���� ����, � ��� ������ � � ��� ���� ������ � � � � �� ��� � �� ���� �������.

2

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

��0@ABC� 1D �� ��! � ����� �� �������" �����#����� � � ��� ���� ������ � � � � � � ����! "� � �� �� � �������.

��CDCAC• ����� � � � � �� � �’����� � �� ����

���� �� �� � � �, � ���� "" ���� �� . &���, ��� ���� ������ � ��� ����� ��# K���������� � ���� � ���� �� ��������� ���������� �� " ����. )�� ��������� �������� ��� � �����, � ��� �������-�� � � ����� �� � ������" ���� � ��� ���! �������. 0����� � � �� � ��# ���� ���� ������ �� ��������#� �� ����������.

• /�� ���� ������ � �� ���� � �� �-� � ������ ������� ������ � �� ��# � ���� � �����#������. ������� ������-�� ��� ���� ��� �� ����! K���������� � ���� ��� ����� ������ �� ���� �-�� �� ������ ��� ��������� �� �� �-��!.

• 0� � , � ���$�������� � �����- ������ � � � � # ����, ��� ���� � ��� �� ����� � ����� �� ������ ��-������", ��������� �������� �� "�-� �������. ����� � � � � � �’����� � �������� $��� ����, ��- � ���� � ���! �����, ���$�� � � ��, ��� �� � � ��, ��-� ���� ����� ���� �� ����� �� � � � � � ������ ������. E $��� ��, � � ���-����! ����� ��� ��� ��� �� �������, ��-������� ���� ��# ���� ����, ��� ���� � ��� �� �����. ? �� � ���� ��� ���-� ������ � � � � �� � ��#�!�� � � ���-����� �� ���, � �������!�� � ������� �������� ����, � �’����� � ����� �.

��B��C#�

1. D �� ��! � ������� � ���������� �� "��� ��������� ���� � ����� �����#����� � � ���������� �� " ���� � �����#�-���. ) �� �� ����� ���� ��� �������� ���� � � �’���� ��������� � � ���������� �������, �� � �’� �� � �� ���� ��������. E�� �� ������ � ����� ��� � ����� � �-� �� ��� ��������.

2. 2�������� ����� ��� ���� ������ � � ����� �����#����� �� ������! ���!- �������" (� �� ���, � K������!�� � ��� �, ��� �� �� � ��� �� ����� ��-

������", ������� ��������) � � ��������� ��� �� � ��� ������ �#" � �����. /���� �������" ����! ���� � �� -��� ��� � �����!������ ��� �� � �����-�� ��������, ������� � ������ ������ ������� ������ � �� ��# � ���� � ��-���#����.

3. �������� ���� ��� ��, ��� ����!�� �� ���������� �������" �� �������� ��� ��, ��� �� � � ��� �� �����, ��� �� � �������� �������� � � �������, �� � �’� �� � �� ���� ��������, � ����� ��� ���-� ������ � � � �.

4. )��� ��! � � ��� �� �� � ��� ���-������! �������� ��� � � ���� �� � � � ����� ���� �������, �� � �’� �� ��� ���� ������. �������� ���� ���!�� ������� ����� ��� �� � �� �� ���� ��� � ����� ��� � � �� ��� � ��� ���� � � � � �������� �� ��.

5. 0�������� �������" � �� ����������� ��� �� �������� ������ ��� �� �� �����- �� �� �� �����!������ ��� ��� �� ��� ��-�������� � ��� " �������" ��� �� � �� -�� ����.

E� ��#0(F#� �����

— /����! �������� ����� � " �������� ��� -���� ������ � � ���� �� �����#���� �� � ��� �� ��� �����#������. � ����� �������� �$������� ��� ��, � ����� ���! � ������ ������ �� � ����� ��� �-�� " ���!���� � �����#����.

— ( ����! �����! ������ ��� �� � � �����-��, �� � �’� �� ��� ���� ������ � ��-���#���� � �� �� ��� �������� ����-��� �� � � � � � ��������, � �� ���!, $ ������� ������� �� ������ " � -���.

— &�� � ��! �$�������! �������� ��� ��-� �� �� � �� �� �� ���� ���! �� � �������� � ���!����� �� �������� � ����������.

G� *(0� -����’�B�BC( ����! � �� �� ��� �������� ����-��� � ����� �� �������" �����#�����, �� ��� �� � ��� �, � K����#�!�� � ��-� �� �����, � ���������� �� " ���� �� ��� ���� ������ � � � �.

3

Лідерство і справедливість на роботі

• ���. 1a. �'����% ���!� �$���!� ������������, � ��!$����% '��’�'���� ! �����"��� � '��������� ��� �� �� ����. G & ��������& �!�� �� �$�� �� ��� � ����� ���. ���"����!��.

• ���. 1�. H�������% �� !���& ��! !�!� ��� "�$� � �$��I ��� ����� � '� !�, '���’� �� '��������� ��� �� �� ���� �� ���� !$ !�����. !�!�� '� �����) ! �����"��� � ���"��-��!��.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

4

��0@ABC� 2��� ��! �� ������, � ����������! ��� � � ���������" �� ����������� ������� � ���-�����.

��CDCAC• <���, �� �������! ��� � � �����#����,

� ���! ���� ��� ��� � ��� �� �� ���- ��. 0����� ��������� � ��� �������� ���������� � � ��� �. 1� �����#���� � -��� ���� �� � �� � �����, ��� � �� � ��# ���� ��������� ��� ������� � ��� �������� ������ �� ����, ����, �� -�� ���� �� ����� �!. /������ ��� �-�� ���������" � �� �$ ������� �� � �� ��� ���� ���!���� � �����#����. ?��� ������������, ������� � ����� ���� �� � � � � ��� ��� ���� ����-�� � �����#����.

• (��������� ��� �� �� ������������ ������� # � � ���� �������� ������ � � � � �� ���. ��� ����������� �������-�����! � � �� �� � ��, �� $��� �� � -������, � � � �� ������� �� ������" ����, � � ������ ���������". 0����� ���������� �� � ���� �� ��� � � � -� ���. 1���’#��� ������ � � � �� � � -����� �#" ���� # ��� ��� ���! �������.

• %�� ������������� �� ������ � �-��� ��� �� �� �" � � ������ ����� �������! �� ���! �����! �� ��, � ���������! �����, ��� ��������! ����� � � � � � �� ���. 0��� ��������, � ���� ��� ��� � $���� �������! ����� ���������� �" ����� �������, ����!��� �� �����-���. ?�� �� ������ ��� ����������� � �-������������� � ���� �����#�����.

��B��C#�1. /��� ���!�� � �����#���� �� ������,

� ��� � ���! ���������� � � � � -�� ���. '��� ��� �� ����� � ��� � ��-���� � �� �� �� ���������� �� ������ � �����#����. 0 � ����! ����������� ������������! � � �� �� � � ��� �����! � �’����, ������ � �����, ��� ��!� �� � ��� �� ��� ����� ��. / ���-��, ��� ��� � ��� ���!-��� � �’���� � � -� � � � ����� �� ��� � ���, ����, ����, ���� ��, �� ��! � � � ���-� �� �� �� ����. �� �", � � ������! � ����� � � �� �� � �����#����, ���

� �� ����� ������ ���� "�! � �������, ���� ��������� "�, ���� � � � ����-����! ���� �� �������.

2. ( ����! � �� �� ��� �������, �������-�" �������� � ����� � � �� �� � �����#���� �� �� ������, � ��� � ���! ���!-�� ���������� ��� �� � �".

3. ��� ��� � ����������� �� ������ �����-��� � $���� �� � �� ��� � ������ ������� ������������ ��. E� � � ��- �������� ����� ������������ ��-� �� � �����#���� �� ����������� � � .

4. �������� ���� �����, �� �� �������� �� ���! � �� ����� �� $���� ��� � �� ����������� � ������� � ��. /����-�����, � � � ��� � ���� ����� � � ����-����� ������� ���������� .

5. ��������� � ����� ����� ���������� �� � �� ��� � � ��� �����!. 1� ��� � -$ ������� ��� �������, ��������� �� �������� �� ��������! ���������� � � �� ��� � ����������� � ��� �� � ���-��� �! � �������.

E� ��#0(F#� �����

— ) ������ ��� ��� " ���!���� �������� � ��� �������� ��� � . 1� ��� ��-���! � ����������� � �����#���� ���-���� �� �� �� ���������� � ������� � ���.

— A����� ��������� � �����, � ���� ��� ������������ ������� �� ���������� ���� ���� � � �� ���������.

— �� � ���" � � ���������� � ������� ������ � � ���������", � �� ������-����, ��� ��������� � ��#� ���� ���� �� � �������� ��� ������ �. E� � � ����# � ��-������ ����! � �����#���� ������� ���-� ������� ��� ������� ��������.

G� *(0� -����’�B�BC/������ ���� ������ ����� �� �����, �� ��� � ���! ���������� �� ��� � ���, ����, ����, ���� ��, �� ��! � � � ���� �� �� �� ����, � �� ����- �$ ������� ��� ���� ���!���� � ��-������ �� " ����.

5

Лідерство і справедливість на роботі

• ���. 2a. �� ���% � ����� ���. ! �����!��, ����������"�/ � ���"����!�� �$���!� � ���-���� �� ������������ �� ��" ����, '�����)�% ���%-�!� ���!������"�&�� '�.�� & ��/.

• ���. 2�. ���'���� ����������!�, �!�� ���"����!� '����% �����$��� �� :�!�� � ����� �� � ����� �$��� ����$ ��� � ��.. #���& ����-�! �$�� �'�$����� � ���!$��� � ����� �$��.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

6

��0@ABC� 3/� � ����� �$ ����!� �������� �� ��������� �� ���������� � ����� �����-���.

��CDCAC

• ���� ������� �� ��������� �� �����-����� �����# �����, �$ ����!� �����-��� – �������� � $ �� � ������ � �-� � ���!�� ��� ��. 1�$ ����! ������, ������, �� ���� ��� ��, �������" �� � ���! ��� �� – �� � ��� �� ��, �� � ���� � ������! � ���� �� ���� �� ��������, � � � �������! �$ ����!� �������� � � ��� ���� ������ � � � �.

• 1�$ ����!� �������� � ����# ���#-� � ���� ������� �� � ��� ���!�� ����! � #��� ���� � " ���! �� �� � -���� � �����. E� � � ����# � ���� ������ ��������� �� �� �������� � ������-����, ��� �� ������ ����������.

• ���!� ������� �� �� ����� �$ �-���!�� ��� �� ��� ��� �����# �� �� ���-����� � � �����!��� ���#����. ���!�� � ��� �� ��� �������� � �$����� " ��-����� �� ��� ������ ��� ��, � �’����� � ��� ����� ����� �.

��B��C#�

1. /� � ����� �$ ����! � �� �� �� ����-����� �� ����������. 8������ �� ���-����� � �� ���� � ������! ��! ���-�������� � ���� �� � �� � � � ��� ���, ��� � ���, ��!�� �� � � ��. 8������ � �� -� � �� � �� ���� �� �����, � � � ��-���� ��� �� � ��� ���� ����! � ��� � ���� � �� �� ���� � ����������.

2. /� � ����� � ���� � �$ ����!�� �� -���� �� ����������. 1�$ ����!

� �� �� �� ����� � ���! ���������� � ��-� ���� �� �. ��������, ������ , �����-����! �� ���#� ��’���� �� � � � �, ��� � ��!�� �� � � �� ���, � �$ ����! �� -���� � �� � ������� ��� ������� ���!� ����� � �� ����� �������� �����!�� ��� ���.

3. 1�������� �������� � ������" �$ �-���!�� ����! ��� �� �� ������ ����-��� �� �������� �� ���� ��������, ��- � ������, �� ���� ��� ��, �������", � ����� � � . @�� �� � ��� , ���� � ��-��� ��� �� � �� �� � ���� � � � ��� ���.

4. � ������� ����� ��� ���� $ ����� �� �$ ����! ����� �� � �". 8 ��� ����, ��� �� ����� �� �����, � �$ �-���!� �������� �� � ��#�!�� � ���� � �����#�����.

E� ��#0(F#� �����

— ) � ����� �������� ����� ����! � ���� ������ � ������" �$ ����!�� ����! �� ��� ��.

— ��� ����� ���� �� ��� �$ ����!�� � �-� � �� ��������� �� ����������, �-������� ���� $���� �����! �� �� ��� ������ � ��� ���� ���! ��.

G� *(0� -����’�B�BC/� � ����� �$ ����!� �������� �� ��������� �� ���������� � ����� ���-�����, ��� ���� ����� ��� �! � �� �-� �� �� ��� ��, �� � � � ��� ���, ��� � ���, ��!�� �� � � ��.

7

Лідерство і справедливість на роботі

• ���. 3a. -�.��&� � :���$%�� �'��� ��� ! �����!��� �� ���"����!�-�� �! � ����& ���, ��! � � ���, ��$%��& ��� ����.

• ���. 3�. A�����&� �������!� � �����'�"�/ ��'��. � :���$%��. '�����% '� �����) ! �����!�� �� ���"����!�� �� ���� ���"����!��.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

8

��0@ABC� 4( ���������! ������� ������ �� �� � $-���� �� � ������ �� � � ��������.

��CDCAC

• /����� ������ �� �� ��� � � �� � � -���� � � $���� � $ ����� # ���-��� �������� ������ �. 4��� � $��-�� �� � ��������, �� ����!�� �� � ����� $ �����, ��� �� � �’� �� �� �����, � �’��� � ����� �, �� � ������# � ���-� � ����� �� � �’� ��� ���� ��������. 1� ��� ���� ������ � �����#���� ���� � ����� � � ������� ������ �� � �������-���� "" � ������ ��� ���� �� �.

• /����� ������ �� # ������ � ������� � � ���� �� ���!-���� ��� �� � ��� ���� ������ � � � �. ��� �������� ��������!� ���������! � ���� �������� ������- �� �� � � $ ����", � �’��� " � �� -� �’��, � $���� " $ ����" �� ��, �� � ��������� �� ������, ������� " � -����� �� ���������" � � � � �� ���.

• 1� ������ ������ �� � ��������, �� ����!�� �� �� � �’� �� � �����, ������� ����-� �, �� �� � ���� �����, ���������� ���������� �� ����� �����! � ����� ��-���#����� � � ������� ������ ��. %��� ����#, � ���� �����, �� � # ������-�� ����������, � ��������! $ ����� ������ � ���������. ? �� ���� ������ ���� ������ � ��� � �� ���� � $��-�� " $ ����" ���� ���.

��B��C#�

1. /��� ���!�� � �����#���� ���� � ���-�� � � ������� ������ �� �� ��� � � �� � � $���� � $ ����#� � ���� � ��������� �� � � � �� ���! ��, ��� � ��-���� �� � � ���� �� � �’� ������. E� � ����� ��� � ����� � �� �� ��! � � ���-���� �����#�����.

2. /��� ���!�� � ��� � � � �� � � $����- � $ ����#� � ���� � ���������, ��-

� ��� � ���$� �� $ ����� �� �����!��-�� � � ��, ��� �� � �’� � �����, � �’��� � ����� �, ���������� � ������ �! � � �����.

3. 0�������� ��������!� ���������! � � � $���� " $ ����" � $ �� ���� � ������ �����, � �����! �� � �� �� ��� �� � �’� �� � �����, � �’��� � ����� �. ��� ����� ��� �� ��� ������� �#" $ ����". ) ������ ���������� �����!- � ������� ������ �� � ���!������! � ��������, �� �������!�� �� ������� � -���� � �� � �’� �� ������.

4. D �� ��! � ��� � � � �� � ������ ��� ����� �� � � $ ����" � ���� � ��-�������, ���� �� � �’� �� ����!, � �’����� � ����� �, ���������� � ������ �! � � �����. E�� � ��� � � ��� ��� ����� � ���� �����#����� � � ������� ������- �� �� ����������� ��� �� � ��� ���� ������ � � ��� �� $ ����" � ��� � � ����� �� � � �����.

E� ��#0(F#� �����

— 0����! �������� �$������� �� ���� ��-����� ������ ��, ���� � �����#����. &���!�� ��������! # ������ ������� ���� � � ��� ��� � ��� ���� ������ � �����#����, � ���� �������� � � ����-��! �������� ��������! � ��� ���� ����-����.

— ) �� ��� ���� ������� � �� � �� ����- ���� �� �� �������, ��- � �� ����� � � -� �� ��������� (��� – �(�), ��� � ���� ���� ��������� ��� ��� ����� ���!�� ��� �� � ������� ������ �� ��� ���� ��������.

G� *(0� -����’�B�BC/��� ���!�� � ��� � � � �� � � $����- � $ ����#� � ���� � ���������, � -����� � ������ ��� �����, ��������� ��������!� �����!��! ��� ������ �#" $ ����".

9

Лідерство і справедливість на роботі

• ���. 4a. -������%� ����! ���� ' !�:�� �"�&���� ������ �� ��:���"��) ���-��� .���!� ��, �!-� ��������:�� �� ��:���"�� �� �������� � '�$%����, ���� '�-��’� & �������, ��’�'��� '� ��� ��.

• ���. 4�. �'’�����% ���"����!�, �! ������ ���� �� ���� �� ���� '���’� ��’�'��� ��� ��), � '�� '� ���� !�:�� �"�&����% � '�.��� ����������.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

10

��0@ABC� 50������� ��� ��� �� ����� ���� , � � � � �������!.

��CDCAC

• 1� �����#���� �������! �� ��� �� �����. E�, � �����, �� �����, � �’��� � � �� ����!� � ���!���, � �������� �������, � ������ � �� �� � �’�� �����-���, � ��� � � ���� � $���� �� ����-�, ������� ����� �. 0����� ��� ���� � �����#���� ���� ��� �$���, ��� ����! � �-�����! ���� � ��’������� ��� �� �����.

• (��� � ��� �� ���� � ���! ���� �������� ������ ��� ����� �������� �� �������� � ���!��! � ��� ���� ������. ��� ��-��������� �� � �� ��������� ������ ��� �� ���� ������� ������, ���� ����-��# � ��� ��������.

• @� ������ , ��� � ��’���� ����� �� ���� � ���� ���� ������ �� �������-�� �� ����������. 1������� � ���� ������� � ����� �� ���� � � � ���-� ������� � ����������� � ���� �$��-��� �������! �������� � ��� " ��-� ��� " ��� �$��� � � ����� ��������! � ��� ���� ������ � � � �.

��B��C#�

1. �� �������� ��� ��� �� �����, � ��-���� ���� ��� �, �������, �� ���� ������ ��������� ��� �� � � ��. 0 � � ��� ��������� � ������� � ��� �� ��������� � �� ���. &�� � ��! ��-��� �� ��, �� �� �� � �� ������ � �! � � ����.

2. /� ��! �������� ������ ��� ����� �� ���� ������ ���� "� ������ ������#- � ������� �.

3. 8 �� �’������!�� �� �����, � � ���! ���� � ������ �������� �� ����� ��, ���� �������� "�, � � ��� ������ �������� ����������� ���������.

4. @�� ��� � ��’���� �� ���� � ��� ���-� � ����, �������� ��� � ���� �� ��-������ �� ��� ���� $����� �� �� � -� ����� � � � ��.

5. @�� � ��! , �� � ��! � ���� ����-��� ������ ������ �� ���� � ���-� ���� � ����, ��- � ��� ����! ����-��� ��! " ����, �������� �������� �� "� ����������� ��������� ������ ������� �� ��#� ����. 1� ��� �������-�� �����, ���� ��� ���� ���� ��������-��� � ����.

E� ��#0(F#� �����

— /���������, � � �������� ����, � � � � �� � �� ����� �� ���!-�� �� �����, �� �������!, ����� �����! � "� � ��’���.

— 4��!-��� ���!�� ���� � ����� �� �����, �� �� , ��� ��� � ����#� ����� � �����# ������� � ��� ����!� � ��-� ��. 0����� ���� ������ ����� ���!, � � �� ����� ����.

— ��������� ����� ����� ������ �� ��-�������� ��, � � �!���� � � ������� ����� �� � � � $���� � $ ���-�#� ��� � ���� ����� � ���� � ������� ������ ��.

G� *(0� -����’�B�BC/������ ���� �� ������ ��� ����� �� ���� ������ ���� "� ������ � �� ��� ���� � �����#���� � ���� ��� �-$��� ��� �$����� " �� ���" ����� � � � � �.

11

Лідерство і справедливість на роботі

• ���. 5a. -����% � ���!$��� ����I ��� ��������. ���$ �, '!� �� ��’�'���. �' � '� !) ���"�, ������ � ��"���� �� ��� �� �� ����� ���"�, �����'� ���$� /. ����!� ��� �'������) ���!��!).

• ���. 5�. �������% ��$��� ���!����� �������� ����I ��� ���$ � �' !$)�-���� �����, �!-� ��������$%�� ! �����!� ����%/ $��!�, '�"�!��$ �� ���-"����!� �� /.�� �� �������!� � �� "��$���� �$���� � '� !� �� ������� ���"�.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

12

13

����� � ����

0�� �� � � � �� � ��� ���� ������� ��������� ������ �� . 1� ��� ����-�� ���� ���� ��� ������ �������� ��-���� ��� � � � � ��, � � ��� ���� ������ � � � � �� ���. ��� ������ ������ ��$���� ���� ����� ��� ����� ��� ��. 0�� -��� ���! �� ������ �� �� � �� ���� ����-���! �� ���� � � �� ��� � � � � ���-����� ����� ������ �������� ��� ����. E� � �����# �� � ���� ������� �� ����-���� � ����������. 1���� ����� ����-��� ��� ��, � "� � �� ����� ��� ���������-� � ����� � �� �$��:

— � ������� �����! � � � � � �����-���;

— ��� ���� ������ ��� ��� � � �����-�� � � � ��������;

— ������� ����!�� ��� ��;

— ���� ������� �����! � �’����;

— ����� �� ����! � ��� ������ ���- ���� ��������.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

14

��0@ABC� 60�� ������� �����!� � � �� �������� � ��������� �����! �� �� ��� ���� �����-���.

��CDCAC

• 0�� ��� ���! �� ������ �� �� � �� ���� �������! �� ������! � � �� ��� � � � -� �������� ����� ������ �������� ��� ����. C � � ������� ����! ���� � -� ��, �� ��� ���! "� ��������, �� ��� -�� �#" � � ��.

• ) ������������ �������� �� ����-��#�!�� �� ��, ������ � ������", ������� ������ �� �� �����.

• 4��!�� �����: � � �� �������� – �� ����� � ��!�� ��!� �� �� $��� " � -�����. E� ��� � ���� ����� � �������- ��, ���! ��, �������� �����!, �� -�� �� ���!�� � � .

• 1������ ���� � � �� ����# ��������-����!, ���� � ����! � ���� ��� ��� �-� � � � � ������ �� � �����! �����-���� ��� ����� , ��������, ������� �� ����! � � �� � � ����� � ���� �� �� -���� ����.

• &���, ����!� � ������� � � � � ���-����� ��# �� �� ��������� ����� �� -��������! ����������� ��� � ��� �� -������.

��B��C#�

1. &��! � � �� �������� ������ ���-����� ��! � � �������, ��� � � �� ����! ��� ��� �� �������� �� �� � ��! � ���������� �����!����, � � �������� �- �����! �������! ��.

2. 0�� ������� ���� � � �� � � � ���-�����, � � ������ ���������� �� ���!-� � � ��������. �������� � ��- ���� � ������! ��� ����� � � �� ��� ���� ��, ��� �! �� � � ������� ���-����� �� �� �� � ���� ��� ��� ��. ��� � ������ � � � � �������� �����-��� ��!��! � ����� �������! ���- �� � � � � ��.

3. ) ��� � ��� �� ���!��� ��!���! �����-���.

4. �������� ���� ������, ��- � ��� �� ������ � � �� ��, ������� ����, ��-� ��� ����� �� ����� ��#������ " � � ��. E ���� ���! �� ��� ��������! � � ���������! ��������. �� �����-����� �������� � � ������! � � ��-������ ����������. 1�������� "�, � � � ������� � �� ���� �� � ��� ����-���� � � ���������� �� � � ��� �� �� ����.

5. �� � ��! ��$����� �������, �� � ��-����! � ���������! �������� ������-��! � ����� ���� ��� ������ �� ����" �� ���� � ����.

6. /��! ��� ����� �� ��� ���, � � � ���-���� ��� �� ��� � � � ��, �������� � �����!��� ��������� � �� ��� �����! �� ���� ����� ������ ���� �� ��� -� ��.

E� ��#0(F#� �����

— � ������� �� �� ���� �� "" ������� ����� � � � ��� ������ ��� ���� ���-�����.

— �� ����! ����� �������� � ��� � �� -�� ���� "�� � ������� �� ���� �.

— )��� ��! ��� �� ��� ��, � � ���������-�� �$�������� � �� �� � � � � �����-��� �� � ����� ��� � ����.

— /� � ����� ������� ������" � � � � � � �������� �� ��������� �� ������-����.

— �������, ������������ �� � ������� �� � � � � ������! � � � � � �����-���, � � �������� �� ��������! ���-����� �� � �’� ��������.

G� *(0� -����’�B�BC8 ������� � � �� �������� � ���-��� ��������. 1������ ���� � � � � �������� � � ����# �������� �� ���-�����! ���� �� � ������ �� � �’� �����-���.

15

Вимоги до роботи

• ���. 6a. ���!����&� ���� ���� �� ��� ���"����!�, � ���!���� � � ������ ���� ���%-!� ' ���"����!��. H��!��$)&� ���� ���"� �� ����& ��" � ' ��$��� �����!�.

• ���. 6�. ��'���� ���� ���� �� ����� ���"����!��, � '�� '� ���� ��!����� ���-� '������� ����!����) !$ !����) ���" ).

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

16

��0@ABC� 7

/��! � �� �� � � ��, � � ��� ���� ���� �-��� ������ ��� � � ��������.

��CDCAC

• @�� � ���� �������� ���� � � �� � ��� ��� (���� ����������, � � �� -������), �� ������! �� �����! �� ���-�� ������� �� � � �� ��� � � ��.

• @�� � � �� � �� ���� ��� �����-������ , � ��# ���� �� ������� ��-��� �������� �������� �� ����! � ���������� ���. �� ��������! ���� � �� ��������.

• 1������ � �� �� � � � � �������� � ����� ������# � �� ��������! ���� �� ���� � ����� ��������.

• �������� �������! ���!�� � ������ � �$����� " � � ��, ��� � � �� � �� ���� �� ���������� .

��B��C#�

1. � �� ��������� �� ��� ��� � � ��, � -� � ��! � ����������, � � ��������, �� � �� ���� � � �� �� �� �� �������-��� . @�� ���� �������� ���������� �� ����! ��� ���� ������, �����! ��-� �� ����.

2. 0�!��! � �����, � ���� �������� � -���! ���� ����� ���� ������ �� ��� ������ � ������ � � � �.

3. �������!�� � �� �� � � ��� �����!, � � �

�������� ��� ������������ ���� � � ��, �������� � ��� �� � � � � ��.

4. /���������, � � ����� �� ������ � � �� ��������-� ���� ��� ����� � ����.

5. )� �� ��!�� ��� �� � � �� �� ������ ��� ������������ �������� ������ "�# � � �� ��������.

6. /�����! �������� � ���� � � �� � ��-�, � �� ���#�� � �� �� � � ��. E� � � -��� ��� � ������ �$������� ������ ���!.

E� ��#0(F#� �����

— ���’������, � �������� – �� � ���� �� � ����� ��� ����� �� ���� ��� � �� � �’�, � �� � ������ �������� � ��!- � �� ����� � � �� ��� �� , �� �� ���������� .

— /�������� � $������! � � ����! ���� �� � �’� ��������.

— &� � ���� �� � �’� ��� ����� ����, ������� ���������� �� � � � � ����-�� � �.

— /����� ���� � �� �� � � �� – �� � � ��� �� �� �� �� ���� �� � ������ ����$��-�" �������� ������� �� ������ �� "�! " ����.

G� *(0� -����’�B�BC������!�� � �� �� � � �� ��# ���� ���-��� � �������!� " ��������, ���!�� �� ��������� ���� � ����� �������� �� ������� �� ������ �� ����.

17

Вимоги до роботи

• ���. 7a. ����� ����&� '� ��!������ ���� � ������% �' ���"����!��� ������� �� � , �! �'���$��� �!$���� '������� � ���!���� � � ������ -���� � �!�. ���"����!��.

• ���. 7�. -�$���&� ���"����!�� � ���!��$ ��� �!$����. �� � "�!���. '�����%, � �$ �I��� /. �'���$, '�� '� ���� ���"�) ���"����!�� � �.-��$)���� ����� �$��� ����.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

18

��0@ABC� 8D����! ������� � � �� �� � � ������ ����!- ��� �� �� ���� � � ��.

��CDCAC

• D � �� �������� �������! �� ��� �� ����� � � ��. ��� �� ��������! � ��-�����! ����, ����! �� ����" �� ���� � -����� ��������.

• 0� � , � ����� � � �� � �������� ��� ��-�� ���� � � �����, �� ������� ����� �, � �’����� � � � � �.

• ( ��! ���� ���� ����! ��� ��, � � ������ ��$���� ����, � ��� � � ������-���.

• ��� �� � �� �������, � ������� – � ��-������ ��� �� � � ����.

• ��� � ���!�������� � ���������� � � ���� ���� ��� ��, � �� � "�� � ��� ��# �� �� ���� ���, � ����� ��� ��� �-� � � ��, �� ������ � � � � �� ����.

��B��C#�

1. /����� �� � ����� �� ������� ��� �� � �� ��������, ��������� �� ���������� � ����� � ��� ������� �� ��� ��� � -��� ��. 4�� ����! � ������� ��� ��, ��� �� �� � �����#���� �����!��.

2. D������ ������� ��� � � ��� ���$�, � � ������ ��� � � ���� ��� ��.

3. ������������ ������ ���� � �� ���� � � -� ������, ��� ��� �� � � �� �� ���-� � ����� ��#�� ���������# ������� ����.

4. 1������� ������� �������� �$�����-��� �� � �� � ������ ��� �� ��� �� � � ��, ��� ���������# ������� ����.

5. ��� �� � �� ��� �� ���� ����� �� �� ����, ���� �������, � ���� ��� �� � ���� � ����� ��������.

E� ��#0(F#� �����

— D���!�� ��� � – �� �� � � � ��� � ���-��� �$����� �� � � �� ������". @�� � ������! � ������ ��� �� �������# �����, �������� ���� �� � � �� �� ���-��� ������� ��������.

— 1�����! ��� �� ��������! ������! ����� �� � ������.

— 1������ �������, � ��� ��� � ������ ����!�� ��� ��.

G� *(0� -����’�B�BC

( ������ ������� ����!�� ��� �� �����# ���� � ����� �������� �� ����-��� �� ������ �� ����.

19

Вимоги до роботи

• ���. 8. � ��$��� �$���&� ���!� '� ����������, ! �����!��� �� ���"����!��� ' �$��� �� ������ � ��� � �����.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

20

��0@ABC� 9/��������� ���� ������� �����! � �’��-��.

��CDCAC

• @�� ������� ��# � �� ������ �����-� ���� �$ ����! �� � �’����, � ���-� �������� ������!�� ���! �� ������- �� �� ���� ���������� �� ��������. @� �����!���, �$�������! ������" ���� �����!��, ���!�� ���� � � ������ �-�� �� ���� ��������.

• %�� ������ ������ ��������! �� -��������! ���� �������� � ������! ������� ���� � � ������.

• @�� � �’���� � � � �������� ��� ������, � � � �� ��# ��!��� ��� ��� ��������, �� �����# ����� ��!� " �� �� �����!����.

• %�� ������ � �’���� �� � � � ������ ��� � � ������! ���#��� �� ��������-�� �� �������� �.

• %��� ������� �����! � �’���� – �� �������� ������ �������!� " ��������, � ��# � ������! ������ � ��� �, ����-�� ������� � ��� ����� �� �� $����� �����.

��B��C#�

1. 1������ ��� � � �� � ��� ������ ��-�� ������� �����!, � �’����, � ��� -� ���� �� ����, � ����! ���� � �����. ) ! �� ��� � ��� ������� ���� �����! � ����!���, ���������� ��� �������� ��-������ �� �� �� ���� (���$�, �������� � � ).

2. �� ��� � �� ���� ���� � � �� � ����� ����� ��� �������� ������� ���� � �����-�� (��������, �������� �� �� �� ��!-� ��).

3. ) ���� �� ��� � � �� � ��� ������ � ��!�� $��� ������, � � ������, � � -���! � �������� ����� � ��������.

4. %���� ��� �����! � �’���� ��# �� �� � �������� � ���� � �� � � ���� � -� �. &���, � � � ����# ������ ���� �-��� ��� ����� �������� �����!, ��� ����� ���� � � � ����! � ���� �, � ��� ����.

E� ��#0(F#� �����

— &���� �����! � �’���� ��� ����������� ������� , � ��� � � ������� �� � �� ��� ����.

— X � ����������� ���� �$�������! ����� ��� ����! $������� ��� ��� � � ��, ����� �������� ��� �� � ���� � ���-������ ��� � � ������ ���� �����! � �’����.

— ) ���� �� ��� � � �� ��� � � ��#�!�� $ ����� �� ������, �� ��� ��������! � ���� � � � � � �������, � �� � ��# ���� ���� ���!� � � ��.

— 1������ ��� � � �� � �� � � � ��� �������� ��� ����!��! �������� � ��� ���� � ������� �� ������, � ��# ���-�� ����� � ���� ����� � �������� �� ������� � �� � � � ���!� ����������.

— 8 ������ ��� � � �� ��# ������� ��-���, ��� � ��� � ��# ����������� ���� ������! ����� �������� �� � ��� ��� � � �� �� � ������" ����.

G� *(0� -����’�B�BC

%���� ��� �����! � �’���� � �� � ��-���� � �� �� � � � � �������� �� ������� ���������� �� � � � � �� � -������.

21

Вимоги до роботи

• ���. 9a. D��! ��'��� ��� '�����% � ��’�'!�� � � � �������/ ���� �� �!����. � '�$%�����.

• ���. 9�. A�$ ��� ���� ���� ��)�% ��$�����% ��'������ �� :��!"�/ ��I�. �$ ��� ���� !$ !��-��, � �� , �$��I��� �'������ !$ !�����. "�$ & �� ���$%�/ ����. G '����� ������� !$ !���� ���������� ������� '����� � �����'�"�/ ���"�.

ВИРОБНИЧІ НАСТАНОВИРобота

Виробниче завдання

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

22

��0@ABC� 10������������ ��!������� ������, � � ��-������� ������! � � � �.

��CDCAC

• (��� ���� � �� ����� ���! � �� � � ��-� ������ ��� ���� �������� �� # ��-��� ������� (��������, � � �� �� ���!� � �������, �� �������� �� �������� � � � ). 0������! � ����! � ������� � � � � � �� ��������� � ��������, ���-���� � ����� � � ���, ���� � ��� ����-��� ��!��.

• �� �������� � � ��� ��! � ����� ����-��# � ��� �� � �’� ��������. D � � �, � �� ������� ��� ������# ������, � ����-����! �������� � �����" �� ����� ���! � ������ � ! � ������ � � � ��.

• @�� �������� � ��� ����� �� #� � -� � �, � � �� $ ���#�!�� ����!� �����-� � � , � � � � ����! ��� � � � ������ �����#�����. ( ��! ����������� ���� �-��� ��������� ���� ��� �����!, �� �������! �������� � �� ������ � � -� �� �� ���� ��.

��B��C#�

1. ) ���� ������ � ���������� ������� ������, �� �����! ������ ��������� ��!� ��� ������� �� ��� �����! ����-�� ��!�� �� ������ � ������".

2. /��� ���!�� ������� � � ��, �� �������-����! ��� �� �� ����� �����!, � � � � � �� ���� � ������.

3. /�����, ��� ��� ������� �, � �� ���������, �� �� ������ ������� � ��!-�� ��� ��� ��.

E� ��#0(F#� �����

— ��������� ��� ������ � ���� � ���� � ������, � � ���!������ ��!���! � �� ��-���� �����!.

— &�� � ��! � ���������� ����� ����- ���� "� ���� ��� �����! ����� �����!, �� # ��� �� �����, � �� �����-�� �� � � ���. 0����! �� � �� ���-�� �� � ����� ��� �����! �� ������ ���� � � � � � �������.

G� *(0� -����’�B�BC

1�� ����# �������� �������� ��� � # ������ � ������. 0��� ������ � � �� ���� �� ������� � ���� � ������.

23

Вимоги до роботи

• ���. 10a. H�������% '������� '������� ����� !-$ !����, � ������� ���"�/ ���� ��� &� �$ ����.

• ���. 10�. ������'�&� ���� ��!, � ��� � � �����-$� ��!����� ���"����!� ��'��������. '�����%, � � ��� ����)���� '�������.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

24

#���$% '� ���)

@�� �������� � ���! � �� ������, �� � � ��� ���! �� � � � ��, � � � �������! �� �" ��� � ��� ������������! � ��� � �� ���������. /������ �������� � �� -���� ������� ���! � � ������" "�! " ���� # �������� ��� ��� ���� ������ � � -� �.

D � �� ���# ������� �, ��� ������-�� � ��������! � "" ���� ��� �� ��� ��. D ������ �� � �� �� �������� ���� "� � ���� �� � �� ������ �� � � � �� � -� ����# � ������ � ������, � ������ ����! � � �� �� ������� �����. ����� �#��� ��� �� ��� � �� ������ ���:

— ������� �������� � ������� ���! � � ������" ����;

— � ������ �� � �� �� �������� �� �-��� "� � ���� �� � �� ������ �� � � -� ��;

— ������� � � �� � �� ��, � � �� ��# ��-����� ��� ���� � ��!;

— �� � ��� ����� �������� � � ���� � � ��;

— ������� ��������� �������� ��� �� � -��� �� ���� �����#�����.

��������, �� � ���! �������, �� � �� ��-� ����� "�� � � ��, � ���! ����� � ����-���� �� " ������ �� � ��� # �� ����������. &���, � ����� "�! � � �� �� �� � � � � ����� ���! � ������� �$����� �� ���-���" ����.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

26

��0@ABC� 11/�����! �������� � ������� ���! � � ������" "�! " ����.

��CDCAC

• �������� �������! ��!�� ��� � ��� �� �� #" � � �� �� ������������! �� ������-��, ��� �� ���! � �� ������ �� ��� ��-� �� ��� �#" � � ��.

• �������� � ���! ���� ����� �� ��� ��� � � ��� ��� � �� ����, � �� "� �� � ���" � � �� �� ���� � ���! ��������� � ������� �$����� �� �-�����" ���� �� �� ������ ��.

• /������ �������� � �� ���� ������-� ���! � � ������" "�! " ���� � �� �������� ��� ��� ��������.

��B��C#�

1. /���������, � � �������� � ���� �� -� ���" �� �������� � ��� � ������" ����.

2. �� ��������, �� ���� �� ����� �� ���� ������� � �� �� �� �����. � �� �������� ���� �� �� � ��� � ������ �� � �� ��������" ����� �������� � � -��� �� �� �� ��� ������" ����.

3. /� � ���� �� � �� ����� ��������� �������� ����:

— �� ��� �#�!�� � � ��;

— � � ��� ���$�;

— � ��� � � �������!;

— �� � ���� ��������� � ����� ��� ���;

— ���� ��������, ������, ����� � � .

4. /� � ����� �������� � ����������� "�� ��� � � �� �� ���� ������" "�-! " ����. / �#� ��� � �� � �!�� � � �� ������ �� � � �������� ��� �� � ���� �� �������� �� � ��� � ����� ������.

5. 0���! ��� ��� �� � ������" ���� �� ������� "� �����.

6. ( � �!�� � �� �� ��� �������� �� � -���" �� ��", � ��� � �����!���� ��� �����-� ����� �� � ����. E� �� � ���! � ���!�� �����!.

E� ��#0(F#� �����

— /�����! �������� � �� ���� ������� ���!.

— D ����!�� ����� �� ������� � ��!- �� ��������, � � � � � ��� ������� �� ���� � �� ����� �� � � ����, �-������� � ������! ����� � ������ �-��! � � ������" ����, �� � ���� �� ��� ��� � ����� ����.

— &�� � ��! � ���������� �� ��� ��, � � ��������!�� � ������� ���� ������ �� � ������" ���� �� ��� ��� �� ����-� ���.

— 1������ $ ����� �� �� ����! �����, � � � � �� ��������� ����� �����! � �� ��� ������� ���!.

G� *(0� -����’�B�BC

/������ �������� � �� ���� �������� ���! � � �� � ������" ���� ����-���! "�� ��� ��� � � ��� ��� ���! ��� �� �������� ����� ���!.

27

Контроль за роботою

• ���. 11a. -�$����% ���"����!�� � ! �����!�� � ���� ��� �� ���!��$ ��� �����'�"�/ ���-"�, �����)�� ' ��������� �� ����I��. ���!$���..

• ���. 11�. -�.��&� ���"����!�� � �� �����$ ��� �� & � ���!��$ ��� �����'�"�/ /.�%/ ���"�, ������� ���� ��� � ��$�. �����..

Правила техніки безпеки

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

28

��0@ABC� 12D ������ �� � �� �� �������� �� "� � �-��� �� � � � �� �� �� �� � � � ��� �� ��� � � ��.

��CDCAC• @�� �������� � ���! ���������, ��

� �� ��� ����� � ����� � � �� (����-����, � � ��� �� ��� �� ����� � � -��), � � � ����� � ������! �� " ����-�� �� � ���, � "�� � ������ � � � �� � �� ���� ������ ���!� �. D ������ �� -� �� �� �������� �� "�! � � �� �� �� �� #� � � � � # �������� ���� � ��� �-��� ������.

• /������ � ���� �������� �������� � ��� ����!, �� ������������� ����! �� #" � � �� �� ������ � ��� �, � ���� ��� � � � -���! ��������� ������ �� �� ��� �� � ������ �����!. �������� ���������-���! ��� � ��� �� � � �� �� �����������! ����� �����, ��� � � �� ���! �������� � ������� � � � � �� ��� �� � �� ��-���� "".

• %��� � � �� ��� �# � ������. @�� ���� � ������� ���! �������!, �� � ��� � �� ����� �� ��� ����� � ���� �����-�, � � � � ���! ��������� � ������� ���-� ������� � � ������ � � ��� �����!����. E� �������# ������ ����� �����, � � �������, � �� � ��� ������� � � �’���-�� � �� ������ ���� ������ ��� �� � ����� � � �� ������ � ���� � � �� ��� ��.

��B��C#�1. ������� � � � ������ ��� ����� �����-

��� ���, � � � ��� ������� �� � �� ������� � ��� �������, ��, � ��� � ��� �- �� �� � �� � ������ � � ��� �����-���!. E� �����, � ���� ������� � � �� ������� � �� ������ ���� ������, �� ������! ��� ����� � ���������! ����-�� �� ����.

2. �� � �!�� � � �� ����� ��#" � � � " ���-�� �� ������� ����� ���! � ������� �������!�� � � ��� �����! ���$�� ��� ��. ?�� ��� �� � �� �� � ���� � �� � � ����� � � � � �� �� ����� ������� �� ���� ���� ��� � �� � � � � ����, ����� �� � � ��� ��, � �� � ���� � ����� ���� ��� � ��� ��.

3. ( �� �!�� ���������, �� �� ���! � � -� � " ����� �� �������, �������� � ����

��������, ������, ����� �� ��� �� ��� �� � � ��. (�� � ����� �#" ���� �� ������ ������� ������� ���! � ����� # �� � ��� � ����.

4. D� �������� � � ��� �� ��� ���, � � ���� �������� �� ������� �������� � ��� � �� ������ ���� � � �� �� ��� -�� �����!.

5. �$ ������ ��� ��� � � � �������, � -������ � � �� � �� ��� ����!��! �� ������� ���� � � �� � �� ��� �� � ���� " � � ��.

6. /� � ����� �������� � �� � ���� ��� � � �� � �� ��� �� � � �� � ����, ���� �� ������. &�������� ���� �� �-� � ��� � ������� �� ������" ��� �� ��� �� � � ��, ������ � ����� ��� �! -�� ���� � �� ��" �� � ������� ���-�� ������.

E� ��#0(F#� �����— ������! ���� �������� � � �� ��� ���-

�� ������ � $ ����#� �� ��� ����� ��� �� "� � ����� �����!����. � ����� � �������� �� � � � � � � �� ���! � � ���� � � ��!, � $ ������� ������-��, �������� �� ������ � � �� �.

— &��! �� ������ �������� � ����� ��� � � ��� � �������, �� ����! �� � �� �� � � �� � �� ��� �� �� #" � � �� �� ���-����! � �� �! �� ���.

— 0������ ���! ����� ������ �����-��� �� � � ��� � ������� � � ��� �� ��-� �� � � �� �� ��� ��� �� � � ����� "" ��� ��.

— 1������ ��������� � ���� �� ��� ����-� � ��� � �� �� ���� "�� ��! ���-� � � � �� "� � � ��� �����! �� � �� ��-� ��� � ��� �� � � ��.

G� *(0� -����’�B�BC

�������� � �� ���� � ������! ����-���� � �� �� ��� �� ��� � � �� � ����! ������� �����!����. D ������ �� � �� �� �� � �� �� �� � � � � ��� � ����# � ������ �� ����! � � �� ���-��# ����� � � � � �� ���.

29

Контроль за роботою

• ���. 12a. �$���&� ���� '������� �$� ����� ���"����!�� ��!, � !���& ���"����! �� !��� �������� ��$� ����I���, �!, � �!�& ��$������� �� !$� ��� ��!���������% "� '�������.

• ���. 12�. *:���&� ������&�� ���� �������, �!$��I� �� !��� ' ��. ��������$%����% '� �.��$ ��� ��I ��� � ����� ��!����� ���� �/ ����.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

30

��0@ABC� 13&�������� � � �� � �� ��, � ��# �� �� ���-���� ��� ��!, ���� � ��!.

��CDCAC

• �������, ���� �����#�!�� �������� � � �� ��� ����� ����� ������, �����-������ �� �������� �� �� ����������� ��� ��������.

• /������ � ���� ���� ������ ��� ��! ���� � �������� �������! ������� � �������! ��!�� ��� � ���! ��� ������-� ���!.

• '���� � ���, ������ �� ���, ���-���� � �� ������������� � ��� �� -��� ���� � ��, � � �� ��# ������ � ���-���� ������ ��������.

• )����! � ����� ��� ��� � � ���� �� ��� � �- �� ��� � �� � ��# � ���!� �������� ��-��� ��������.

��B��C#�

1. ������� � � �� ���, � � � �� ���� �����-���� � � � ��� ��� � ����������� � ���-� ����� � � ����� ����, $�� ��-��� � � � ������ � �’������ � � � � �.

2. 1�������� ��������� � ���� �� ������ ��� ��!, ���� � ��! �� � � � � � ����� ��� ������ �� � ����� � �� ��-� ������.

3. /����������! � ���������� �� ������� "� �� ��, �� ���, ��� ������ � �� ������� ��� �� �� ���� ��� ��� � ��-��� ���� ������� �� ������ �� ����.

4. @�� ������� ������ �� ��������� � �-��� ����� � � ����� �� ��� � ���, ��- �������� � � �� – ��������, ����� �� �������� �� ���!� ��� �� � � ��, � � ������� �� � ����������� ���� ����� ��������.

E� ��#0(F#� �����

— D �� ���� � � ����, � �’����� � � � � � �����!�� � ����, ������ ���� � �� ��-��������� �� ��� � � � � � ��, ����! �� -�� ��������� ������� ��� ��! ���-� � ��� � ��� �� �������� ���� � � ��.

— &���!�� �������� – � � �� ��, � ���- �����������, � � � ���� �� � � ��-��� ����������� ��� ��� ����! ����� � ������! ��.

— D������ ����� �����! - ��� � �-��� ��, � � ����������� ���� ���� � -����� ����!�� ����.

— @�� ��������� ���������� ����� �� ����� � � �� �� ���� , � ����!�� ����-� �� ��� ������ � ���� ����, �� � -���� �� � �� ���� ����.

G� *(0� -����’�B�BC

��������, �� ����� ��� ��!, ��! ���� �, � ���� �������! �$������� �� �� ��������, � � �������! ������ � ���-� " ����� � ���! �� ����� �� �������� -�� ���� � �����#����.

31

Контроль за роботою

• ���. 13a. A�����&� ���"����!�� ��$����� ������� ���. ����%, �����! � '���% '� ����) �������� � ' ������� ��� ������"���.

• ���. 13�. ��!������&� �!�'�� ����� ���!$���, � ������� ���"����-!�� � ������� ���. �����! � '���%.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

32

��0@ABC� 14/� � ����� �����! �������� � � ���� �� � ���� �� ������ �� ������ ��.

��CDCAC

• @�� ��� �� � � � �� ��� �, � �������� ����! ������ � ������! � �� ������ �� � � � �� �� ������ � ����! ��� " � �-��� ��, � �� ����! ������ �� ���#.

• �������� � ���! � �������� �������, ��� � � � ���! ����� �����! � �� ��� ��-����� ���!.

• ��������, �����!, ����!� � $ �� �� �� �� " � � � ���� ������. 3�� �����! � ������ �� ��� ����� �� � ��� �� -��� � �� ��������� � � ����� � �����! � �� ������ �� ����, �� � � �� ��� � -���! ���� �� ������.

��B��C#�

1. ��� ��! � � � �� ����, � ���� �������� � ���! � �� ������ ���� ���� " � � �� �� ��� �� �����!.

2. 0������ ����!, � �� �� �������� ����-�� � �� ������� ������� � � ��. &�������� ������" � � � � , �� "� � �� ������� �������� � ������ ����! �-�����" ����, ��- � ��� �� ��� �� � � -��, ���� � � �� �� �������.

3. (� � ���� , �� � ���!��������! � ��-������#�, � �� �!�� ���������:

— ���! �������� � �� �� �����! ���$�� "� ��� ��;

— �������� ��� �, �������!, ���� � ��� ���! ��� �� � � ��;

— �������� ���� ��� �� � � ��.

4. 1� � � �� � ��! � ����� ������ � �� �!-�� ��������� �������� � ���� ����-����, ������ �� �����.

5. /��� ���!�� �� ���, �� � � � � � �� � ���-����� �� ������� �� ���! ���! �� -� ������ ��� �� �� �� ���� ��� ��� � ����� ���� �� ������� �� ������ �� ����.

E� ��#0(F#� �����

— /��������� �������� ����� � ���� ��-� ����!��! �� � � ��� �� ���, �� �� ���� �� �� ��������!.

— ( �� �!�� ��������� � �� ������ ��� � ���� �� � � ��, �� � �� �� �����!, ����, �� ����� � ��� ���! ��� �� ������ � ��.

— /� � ����� �������� � � �� ���� �� �� ����� � � � ��� �� �������, � ��-� � � ���� � � � �� � ����� ����� �� ����.

G� *(0� -����’�B�BC

8��� � ������ ������ � � � � � ����# � ��� ��������� � ���� �� ���� � � �� �� �� "�! � � � � � � �� �� ���� ����.

33

Контроль за роботою

• ���. 14. ������'�&� ������ ���!���/ � �� !������� �� �$�������� ����, '!� �� � ����, � ��� ���� �� ���:�!�� // ��!�����.

РЕЗУЛЬТАТИ РЕЗУЛЬТАТИ

Група 1 Група 2

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

34

��0@ABC� 15&�������� ������� ������ ��� �� � ��� ��� ����� �� ���� �� "�� ���!.

��CDCAC

• �������� � ���! ���� � ����� �����-�� ������ �� ���� ��������� ������� � �! � ������� �� ���� ���� ������� ���!.

• D���, ���� � �� ���������� �����-��� # �� � ����, ���������� �� ������� � �������".

• @�� ��������� �� ����� ���� � � ��� ����, � �������� � ������!�� �������, � � �� ��������� ������ ������ �� ������� �� ������ �� ����.

• �������� ����! � ��� ����� ���� �� �������, � ����� ��� ��� �� � � �� �� ������. @�� �������! ������ �� �� �����, � ��������, �� �� ���, � -���! ���� � ����� ����! ����.

��B��C#�

1. /�������� ������� ������ � ������-���� ��� � ������ �� ����, � �’����� � "�-! � � � � �, �� ����������� � ������ ���!.

2. ��� ��! ������� � � �� �����, ��� ������-�����!�� � �������� ������� � �� -���� � � � �� ���� ���! ��� ��-��� �� ����.

3. E� � � �� ���� � �� ��� ������ $ �-���� �� ���� � ���� ��� � ��’���� �� �����. /� � ����� ������ "� ����� ��������, ��� ��� $ ����� �� � ���- ���� � ����.

4. ���� �������� ��������� � ���� � "" � � �� � �� ��!, � � �� �������� �� �������, ������ � �! � �� ����, ���-�� �� " ������ � � ���� � ���� �� �-��!.

E� ��#0(F#� �����

— &������� ����� �������� ������� ��� � ��’���� � ���� " �� ����� # �� -�������� �� � � �, � ����! �� �� � ����-��� �� ����� � ���� � � � � ��.

— @�� �������� ����!, � � � � ���! ����� �����! � ���! �� � � � " ����� � �� -�����, � �’��� " � "�! � � � � �, � � � � ��!� � � � ���� � �� �����! �� ��-� ��� �� ����� �� ������! ����.

— D � �� ����� � ��� ���� � � �� ��������-�� � � ���� � ��� ��, �� ����! � ��� ������ �� ��� �� ����.

G� *(0� -����’�B�BC

/������ �������� � ������ �� -���� � �� ������� ��� ���� ������� �� �$������� ���!, � � � �������! ����� ������, � � ��� �� � ���� �����! ��������.

35

Контроль за роботою

• ���. 15a. *�����% � � $�!� ���� �����, � �!�& ���"����!� �� ! �����!� ����% �'��$��� ��I ��� ��������. ���$ �.

• ���. 15�. ������'�&� � ��$���� ������ �� ���"�, �� �!�. ���"����!� '����% !� �$)���� ���$ ��, ��’�'��� ' ���), � ��������� ��$��� ��I ���.

Виробничі процеси

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

36

*"��$%�� �������!�

A�� �� � ���!� �������� ���� ������� ��� ��� ���� ������ � � � �. (�� ������ ������ ��� ����� �����-$��� �� ��� � �-������ ����� �� ��� ������ �� $ ����!- ", ��� �$ ����! " � ���! " ��������. � ���!� ��������, ��� �����! ���������, ���� ����� ������� �� � ������, � � ����# ��������� ����������� � ���� � ����� � � � � �. � ���!� �������� ��� � � ����# �-����� � � ��� ���� ��. 2����! �� ���- ��� �� � ����� � ���! " �������� � � � � �� ���. / �����, � ���� � ������ # ��� ���� ��������:

— �� �� ���� �� �������� � ������-����;

— ���#� � � � �� �� ����������;

— ��� ������ � ��� ������ � � � ��;

— ������� � ���!�� ��� ��;

— ���� �� � ����� ���� �����! " � � � ��.

?�� ��� �� � ���! ����������� �������� �� #���� �������� � � � � �� ���.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

38

��0@ABC� 161���� �!�� �� �� ���� �� �������� � ����������, � � �������� �� ������� � ��� ��������� � � � �� �� �� � � .

��CDCAC

• � ���!� �������� � � � � ���� ���#-�� �� �������� � ���������� ��� �����# ������ ������ � � � �. E� � ��-�#�!�� ���, � �� �� ���� �� ������-���� �� ��������� � � ������! ������� ���������� ������ ������.

• �������� ������� � � � � ���� ���#-�� �� �������� � ���������� � �� � ������ ������! �������� � � � ��� ������ � � � �. ��������, � � �������! �� ��� ��� � ������, ����! ����������� � �� ����� ��� ����, �! �� ���� �����# ��������, � "" �����! "� ����!��� �� � ����.

• 9�� �$��� ��������, ��� ��� ������� ��-���� ����� �� �������, ��� �������� � ����� ��� ����� �� ����, �����# ��-�����" � �����#���� ��� �� � ������ ������ � � � � �� ���.

��B��C#�

1. � ���! ��� ���������, � ������� � -� �’��� ����� ������� "� �������� � � ���� �� � ���� �� ����� ������ � � � �.

2. )��� ������ ����� ����� �� ������ ���-����� � � ��� ����� �� ���� � ���-����� �����! ��� ������ � ����� ��� �� � � ��’���� ��� �� ����.

3. /� � ����� �������� � ������� � ����-���� � � ������ �� ����� ��� ����� �� ����. �������� ���� ����! ��K���� ����� �� ���� � ���� ����, � � � � � ���! � � � ��� ��������" ���� ������ � ��� ���.

4. 0����� �� � ��! � ���������� ����-� �� ��, �� ��������� ������ ��� ��� �� ����� �� ��������� � ������ �������� � � �� � ����. 0������� ������� ��� ��

��� � �� �� �� ������ �� ���� � ����-� � �����.

5. 1���������� ������ ������ �� � ��-���#����, �� ��������! ���� �����-���� ���� �����! " �� � ������ �� " ��-������ ��������� � � ��� � ��������. 1��������, ����� � � ��!, � �����-��� � � �� �� � ������ � ���������� ���!-�� ��� ��� �� ����� �� �� � ���� � ��� ������� ������.

6. ( ��������� � � � �������� ���� ��������� �������� ��������� �� ���������� – ��������. &���������� ��� � ��� � ��������.

E� ��#0(F#� �����

— /� � ����� ���� ������ �� �������-�� �� ����������. E! �� �����# ������� �������� � ����� �����#�����, ��� �������# ��� �� ���#� " ��������.

— 9���� ��������� �������� � �� ���� ������� �������� ���! � ��� ����� ����!. &�������� �������� �� �������� � ����� ��� ����� �� ����.

— ��������� ����� ���� � ���� ���� ���-��� � � �� � � ��������. )������� �����-� ��, �� ��������! � ���� ���#���� �� �������� � ����������.

— )��� ���, � � ����� ������� �� ��-� ��� ������ ������ ��� ����� ����! �������� ������# ���#�� ��-����� ������� ��������.

— �� � �!�� ����� ������� �������� � ����! ���#� " �������� �� ���� ���-����.

G� *(0� -����’�B�BC

( �� �� ���� �� �������� � ���-������� �������! ���#�� ������� � ����� ��� ����� �� ���� ����� ������ � � � �. /� � ����� ��� �$��� ��-������ �� $ ����!���, ��� �$ ����!-��� ��� ����.

39

Соціальна підтримка

• ���. 16a. ������% ���� ���"����!��, ! �����!� '��’�'��� �!���� �������� /� �������!� � �$��I ��� ��� ���"� �� '� �I ��� ��� �� �� ����.

• ���. 16�. H���� ���$�.��&� ���!� �� �!���� !� -��. ���"����!�� � ��������. ���$ � � � ���!$��-� �����&� '�.��� �$� /. ����I ���.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

40

��0@ABC� 17�������� ���#�� � � � � �� ��� ���-�� � ��� � ����� ��������.

��CDCAC

• 9����� �������� �� � ������ � � ����# � ������ � �����!� �� ��� �� ����-���� �$�������! ��� ��, ����� ���� � ������ ������ � � � �.

• �������� � � ������ ����! ��� ��� -� ��� �� # ����� � ���� �����. ( � ����-��� �� � �� �� � ���������! � � ���, �������� ����!�� ����� ������������ � �$������� ����������� � ��� ����� ����� �.

• �������� ���� ��������! ��� ���! � ��������!, � �� �������!�� ������� � ���� �� �����. 9�� �$��� �������� � � ����# ����� ��������� ��������� � ���� �� � ��� ����� ����������� � �����-�#�, ��� �������# ����� �.

• 0��#�� ���� �� ��������, �� ��� ��� ��-���� � ��������, �� � � � ������! ��-������ ������ ��� ����� �� ���� ��� -���� �$����� ��� �� ������ ������ � � � �.

��B��C#�

1. /� � ����� � �������� ���#�� ������-�� � ������ �� ����� ��� ����� �� -����. 1�������� �� �� ��� �! � – ������ �����! � ���! �� ������ ���! � �� � � � � � ������� ������� ���� ��� ������� � � � ��’���� ���!�� �� ����.

2. &�� � ��! ����� �� ��� �� ���� ���#� " �������� � � � � �� � ������ �� �� ��-��� � ��������� ����� � ��’���� ��� �-���� �� ����.

3. ���������� ������ �� �������� ��� ��������� ���������, �� �������� � �� �������. &�������� � ��� � � ���� " � � �� �� ����������.

4. �������� $ ������ ��� ����� � � ��� � ������� �� � ����� � ������� � � ��. ��������� � � � �����!���� � ������ " � � ��.

5. ��������� ���! ��� �� � � ������� �� � ��� ���#� " �������� � � � ��� � -�������� �� �� ����� � ���������. &�-� � ����� � �������� � ������ �����!-�� �������.

E� ��#0(F#� �����

— /������� � � � �������� ���#� " ������-�� �������� � ����� ��� ����� �� -���� �� � ��� � � � �� � ����� � �����-�� ��������. &���������� � � ��� � �������� �� � � � � � ��� ���� ��� ��, �������� $ ������� �������.

— &�������� � ������� � ��� � � � �� ������ �������� � � ���� ��� �������� �� "� � �����. ( � ������� "� ���������� ���! ����$���" �� � ���� -������ "�� ��� � ���! � � � ���� " �� �������!� " ���! ��.

— 1� ������ � � ��� � ������� �� � ����� ����� � ������ ���#� " ��������. D �-�������� � ���� �������� �� �$����� ��� �� ��������.

G� *(0� -����’�B�BC�������� � ��� � $ �� � ������ " ������� �� � ������ " � � �� � � � �� ���� ���� ��������� ���#� �� ��� ��� ��� ���� ������.

41

Соціальна підтримка

• ���. 17a. -�.��&� � ���"����!�� �'����� �������!� � ����$ ��� �� ����I ��� ��������. ���$ �. A�&!��-�& ����� �$� "%� – �����% � �.��$ ��� ��I �% �� ����� ���� !$ !���� �� �����'�"�� ������. ���!���& � �'�’�'���� ���$ �.

• ���. 17�. �: !���� ��!������&� �����!�� � ������-��!�� �$� ������� ���� �������!� !$ ���. ����-��&� /� ���������� /.�) ������ �� ��������"%!� !��$�:�!�"�).

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

42

��0@ABC� 180������ ��� ���� ����� � �� ������� ��� ���� � � � �� ���������.

��CDCAC

• D������� � �� ��� �� �����, � � -�����! ����� ���������� � � � �, �� �������� � �� �����, � ��! �������� � �� ������� � � � ��.

• � ���! ��������, � ���!���� ����-�� �� �(� � ���! � � ������ ������ ���-������ ������� �� ��������� �� �����, � ����� � � ����� �� �� ������ � ��� ���- . 1��������, � � � ���! � � ������ � ����� ��� ����� ����!, �� ���� ��-� ��" �� ��� � ����, 02<-$���"/�12(� �� ��� � ���!�� ������ �� ����.

• ���������, �� � �������! � � � ��, � �-� ����� "" ����� �(�, ���� ������ � ��-���#���� �� �������� �� � � �����. D�� ����#�!�� ��� ���� ������ ���� �� -����� ��� ���� �$����� " �������� ���������, �� � ��������! � ��� ����� ������".

��B��C#�

1. D ����!�� � �����! ���� � ���!�� � ���� ���������, � ���� �������! ����- � � ������� � ������ �� ����. ��� �������� ����� � ���� ������� �� ���-���, ��- � ��� � ��� �� ��� ���, ����-� � ���! � ���� � �����, �����! ��� ���� ��’" �� �� � �������. 0����! �������� ���� �$������� � ���� �� � �� � ���!��� ���������� �� -���� ��������� � ���!�� � ���� ��! �������� ��� ������ ��� � ����.

2. �� � ���!������! � �� � �� � ���!�-�� ���������� �� ���� ��������� � -���!�� � ����, � ����� � ��������� �(�,

� � �� � �� ���� ��������� � � � -�� ���� � ��� ������ "�� � ����. /����-����� �����! � ����� ������� ��� ����-��� � � � �� ����� �����.

3. �������� ��, �� ��� ��������! �� ��-������ � �� � �� ��������, �� �����! � ���!� ��������, � ���� ���������.

4. /��������� �������� ���������, ���� -������ ����!��� � ��� � ������ �� ��� � ���� � ���! " �������� �����-����, �� "� � �������!.

5. ( ���������! � $���� �� � � � -����, ����� ������ ���������.

E� ��#0(F#� �����

— ) � ����� �������� ���� �������� ���� ���$�� � � �� �� ������� �������� ��� ��������, �� �������! � ���� �� ���-��.

— &��! �$�������! � ���!�� � ����, �-���� �� � �� �������. &���!�� � ��-��� �� � �����, �����! �����! � ���� � ����� �� ������".

— �� ����! ����� ������� �������� � � � �������� � ���� � ���!��� � ������� � ������ "� ��� �� ���� ��.

G� *(0� -����’�B�BC

/ �� �������, � ����� �(�, # ��� ��-���� � ��� ���� � � � �� ���������, �� � �������! � ���! " ��������.

43

Соціальна підтримка

• ���. 18a. -�$����% ��$��� �"��$%��. ���"����!�� �� ��I�. �$��� ����� ���"����!�� �$� ������� ������� ����� � ����I ��� ��$�� �!$��-��. ���$ �, �!-� �$!�$�'� �� ������� �"��$%�� �� ��� &�� �����.

• ���. 18�. -�� '� �� �������!� !��$�:�!����. :�.��"�� �$� ��, � ��-����� ���"����!�� '�.������ � '� �I����� ��� � �� ����.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

44

��0@ABC� 19&�������� � ���! ��� �� � � � ��� ��� �� ���� � � ��.

��CDCAC

• � ���! ��� ��, � ����� �$ ����! ��-���� �� � ������! ��� ��, �������! ���-� ������� �� ��������� �� ��������-�� � ����� ��������. ?, � �� � ���!�� �� ���� � ����� � ������� ��������, � � ������! � ������ � ����� � �����!-� ��.

• � ���! ��� �� � ����� ��������! � ���#� � ���� �� ���!�� �� � � -� ���� � � ������! ����������� � �� ���#���. &���, ��� ��� �� �������! ���!-�� �������� � � ����� �� � ���� �� ������ ������ � � � �.

• (�� �������� � �� �� � ���� �� ���- � ���! �� � ������! ��� ��. 0�� �� ��� �� � �� ���� �������� �� �� � ���� � ���� ������ � �������� ���������.

��B��C#�

1. /� � � � � � �������� �� ������! � ��-���#���� �’������, ���� ����� � ���!�� ��� �� ������! �������� ������� �� ���-�����.

2. �$ ������ ������� ����� � ������� �� ��������, � � ������� "� �� ������ � � ������" � ���!�� ��� �� �� ��-� ���� ��� ��.

3. /��� � ���� �������� ��������� ��-�� �� �����, ���� ��� �� �� ����� � -

���!�� ��� �� �� �������� "� �������-� ��� ���������� �! � ����. ) � ����� �������� �������� ��� �� � � � ��� ���, � � "� � �� ������� ����� �����.

4. ������� � ���! ��� �� � ���� ������ � �� � �� ��!� � ��!���� �����. 1���-������� ����������� ����� ��� �$��� �� � �� ��!�� �������� ��� ��. /������� �-������! ������, ���!��� ��� ��, �� ����- ������ �� �$ ����! ������.

5. &����� �� �� ���� � ���! ��� �� �� � �!�� �� � ���" � � �� �� ���� ��-�! �� �����, ����� �� ��� �� � � � ��-���� �������.

E� ��#0(F#� �����— 0����! � ��� �� ����� ��� ���� ��-

� ��, ���� ���� ���� ���� ����-���� �����#������� �� �������. Q ����� �������� ����� ��� �� � ���!-�� �� �����- �� ����.

— �� � �!�� �$ ����! ��� ��, ��������� ��� �������, ��- � ����� " ������ �����, ���, ����� �� ���!��� ��� ��, � -�����.

— /������� � ���!��� ��� �� �������.

G� *(0� -����’�B�BC

� ���! �� � ������! ��� �� � � ������! � ������ ���#� � ���� �� ����������� ��� ���#���. 0 � � �������! ���! ��-����� � ��� ���� ������ � � � �.

45

Соціальна підтримка

• ���. 19a. -� ����) '������ & �� �������% �� ������������ '’���&� , �!�� ����� �"��$%��. '�.��� �����)�% � � ���� ! �����!� �� ���"����!�.

• ���. 19�. ������'�&� !�$%����� '�.��, �������� '������� �� � :���$%�� '������� � ������& ����: �� � ����������"��� ' �!��� ��$%I) !�$%!�-��) $)� &.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

46

��0@ABC� 20/� � ����� �������� ��������� � � � �� �� ��������.

��CDCAC

• D� �������� � �������! ���� ����� ���� � ���! " �������� ����� �� �� � "�! " ����, � ������ ������ �� �����-��!�� �� ������. &���, � ��� � ����� �- ��� ������� ������ ��������� � -�������� � � � �� �� �������� � ����� � � ���� ��������� �������.

• 1�������, � � � � � �� �� ��������, ���-�� � ��� � � ���� ������ �������� �� � �������, ������� ������� �� ���-�����, �� ���������! �� �� ���� � ����, �� � �����# ��� " � � � �� �� ��-������. /� � ����� ���� ����� " ��-������, � �� � ������ �� �� ���� �� � ���� �������.

• ��������, �� #��� ���� ���������, ���� ���� �� ������ � ������#�, � ����-����, � �� � � � ��� "� ����� ��� �� ��� ������ ������ � � � �.

��B��C#�

1. /���������, � � �������� , ���� ����� ����!��� �� �������� � ����� � ����� �������� ������, � ���� ������ � ��-���#����, �� � �� ����� �� � ���, ��� � �� �������! �� �����.

2. /� � ����� ��������, ���� ������ �-���!��� �� �������� � � � , � � � � ������� ������ �� � � � �� ��, � � � � ����!. D������ �� � �!�� �����,

� � ��������� �� ����� � ����� ������ �������� � � � � � �� �������.

3. 1�������� �������� �������� ������-��� �� � ��������, � �� � �� �������! �� �����, �� "� ���� ������� ������� ���������. ?���� �� ���� �����, � � � �-�� � ����� �������! ������� � �-����� �� � ������������, � � ������� � �� �����.

4. @�� � ���� � � ��� , �������� ������-��, � �� ������� � �����# � � � ��. &�-���� �#���! ��� " ��������, � �� � ���-�� ��������� � �� ������� ��������.

E� ��#0(F#� �����

— ���������� �� � ����� � ���� ������-����. 1��������, �� � ����� �������� ���� ������ ����!��� � � �� � � ���-������� � "�� � � ��� �����.

— &�� � ����� � � ���� ��������� �-��� �������� ��������� ����� �� ��, �� $ ��� �� ��� �� ���� �������� �����! �$��������.

— ��� � � ���������� � $���� �� � � ����! �������! � ���������.

G� *(0� -����’�B�BC

�� #���� � � � �� ���������, � "" � ���-����!, �����# �$����� �� � � ��� ��� ����� �� ������.

47

Соціальна підтримка

• ���. 20a. A�����&� �������!� ���"����!��, !$� � ��. ����!�)�% ���$ ��, �!� /� ���! ����I��� �$������ '���$$���.

• ���. 20�. A���)�� �������!� ' �$��� �� �����"�), � �!�& � � ����� ���"����!, ��� ��� �����, ���-�)&� �����) ����: ��.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

48

+�'��� � � ���

>���� ����� ���� – �� � $��� ��, � �����# ��� ��� �� ����� �. 0����� �������-���� ��������� �������, ���������� ��� �� -� �’� � �$ ��� ����� ����. E#" ���� � �-� � ����� �� � � � � � ��� �� � �� �� �� � ���� ������ �� ����� " ����� �����-���. ������� ��� �� � ���! ����������� �� �����!������ ��� �� � ���� ������ � � ���� �� �’#��. 1����� ���� ������� # � ���� ��������� ��� ��� ���� ������, � �’��� � � $����� ����� �����:

— ���� ������ ��� � � ����� ��� �� � �� �� ������;

— ��� ��� � �$ �� � ��� ��� � ����-� ����;

— ����� �� ������ ���� � � �������� "� ������;

— ���������� ������ ������! ��� ��� -����, � �������! �� ���� ���;

— ���� ������ �� ����� ���� �� � ���-������� ��������.

1� ��� � �������� �������, ���������� ��� �� � �’� � �$ ��� ��� ���� ����� -����, � � � ����# ��� ���� ������ � ���-�����, ��� � � �������� � �������� ������� ������ � �� ��# � ����.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

50

��0@ABC� 21/��� ���!�� ��� �� ������ ��� �� � �� -�� ������ � � � ����� ������ ������� ������ � �� ��# � ����.

��CDCAC

• D � � �����! � � �’����� ����������� ���-������ ������� ���������� ��� �� � �’� ��� ���� ����� ����.

• &��� �� � �� �! ������ �����������! ��-����� ����� ������� ������ � �����#����, �� � ���! ������� �� �� ���-��� �� �� � �’� ��������, � ��� � ����-��� �� ����� �� ��� �� � ����� �-������ �����" ������.

• '�� �� ��� �� � �� �� ������ ������-��!�� � ������� �������, �� �������� ��-� ���! � ������ �� ���� � �����:

— ������� ������� ������� "�� ������������� �� ��� ������;

— ������� ������ (� ���� �� � � , � �������� �������� � ����� - � �����!����, ��������, ���� � �������, ������ �� �����);

— ������� �� � �� ������ ��� ������;

— ������� �� ����� �� �� ���� ���� ��� �� � ������ ������ � � � ������ " �������".

• &��� �� � �� �! ������ � �����#���� � ��!�� �������! ��������� �� ������-� ��� ������� �� ��#� � �����#����, � � � � ������! ��� ����� � ��� �������� � � ���� �� � � � ����� �� ��� ���� ��-��� ����.

��B��C#�

1. 0������ ��� ������ ��� ������� �� �� -� �’� � ��� ��� �� ����� ���, ��� � � �� ����! ���!�� ���� �����#����� ���-� �� �� � ��� �� ������ ������� ���-�����.

2. 0������, �� �����#�!�� � ����� �� ���� ���� $��� �� ������.

3. &��! ������ �� � � ��� �� � �� ��, ���� �������! � �����#����. (�� �! � �- ��� ��� ��� �� ������ ��� ������ � ������ ����� ������ ������� ������ � �� ��# � ����.

4. 0����!, �� � ���� � ��� �� � �� �� # �- ������. 0�� �� � �� ����� �� ��� ��� �� ���� ���!�� �$����� ��� �� � -�� �� ������ �� ����� " ����� ������� ��������, ���� � ������ �� ����!��.

5. ( �������! ��$������ �����!���� �-�� �� � �� �� ������. 1� ��� , � � ����-���� ��������� � �����!���� �� � -��� ����� �� ��, �� � �� ����������� ���������� � ����� ������" �� ������ ��������.

E� ��#0(F#� �����

— &��� �� � �� �! ������ ��� �� � ���� ������� , � ���� � ������� �� � ��� �-�� �� �� ���, ��� ������ ��������� ����� ��� �� �� ���� �� ��� � ��� ��-�� ��� �������.

— 8 �� �����#���� �����#�!�� �� -���. ? �� �� ����� ��� ������ � � -���� �� �����#���� � � � �� ��� ���� ������� �� ���� �� ���� ��� � ����- " ������", � � ��� ������ �����! � ��-�������.

— �������� � �������, ���� ��� �� �����-� �����!�� � ���! ��������� � � ���� � ������ ��� � � � � ����� �� ���. 0 � � ���! ���� � ���� � �����, � �� ��� ������� �� ��� ����� �� ����� ������.

— �� � �!�� � � ��� �������� �����!-���� ��� �� � �� �� ������. D����!���� � � ���� �������� ��� � ����� � �� -�� ��� ���������� ��������.

G� *(0� -����’�B�BC

&����� �� � �� ����� ������ � ��� ��-� �� ����� ���. /��������� ������ �����! � �! �� �� ��� �������� �� "�� ����-�������.

51

Фізичне середовище

• ���. 21a. ��'���� � "����% ��'�!� �$� � '� !� �� '���’� � ��������� � � ���� '� ����) ��� � ��� ���$%�� �$��� �� ������ ���-� ��� '� �����) ! �����!�� � ���"����!��.

• ���. 21�. - � �) : !����� !���$) ��'�!�� ��'���� � �.���� '�.�� !���$) '� ����) ���$%�� ���� ��� ' ! �����!��� �� ���"����-!���.

Запровадження політики у галузі БГП

Безпека

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

52

��0@ABC� 22��� ��! � �$ ��� ��� ���� ����� ����, ���������� ��� $��� � �� ����� � �� -� �’�.

��CDCAC

• 8 �$ ��� ��� ���� ����� ���� �� ����� � � �� ���� �������! �� � �’�, ������ �� ���� � ����� ��������, � , � �� � �����, ������# �� ��������! "�! " ����.

• �������� ��� � $��� � ����� � �� � �’� �������� # �������� ��� �� ���-��� �� �� �������! �� �� ���� � ��. E�� ���� ��� �������� � ����� �� �� -����� ��� ��� � ����� ����.

• �����! � ������� ��� ������� �� �-�#� ���� � �� � ����� ���� � ��� ��-� ������ � , ��������� � ��� �� � �’� �� � �$ �� � ��� ��� � ����� ����.

��B��C#�

1. 0������ �� ������! ��� ����!��! � � -� ����� �� ��� ��� �������� ��������-��� ��� �� � �’� �� � ���� �� ��� ��� � ����� ���� ��� �������� �����#�����.

2. ( ����! � �� �� ��� �������� � ����� � �$�� ������� �� ��#� ���� � ���� ���-����� �� ����� �� � � � �#" � �����.

3. /������� ������ �� � ��� �� � -�� �! ������ ��� ������� �� ������� ��� ����� �������.

4. ( ���������! ��� ����������� ��� � ��� � ������� �� ��#� ����.

5. /���������, � � �������� ������� � -����� $ ����� � ���� �� �� �� ���� ����� �� � � ������, � �’����� � ��-� ��� � ���!���, � � � ����� ������ ��� �� ��� ������� �� ��� ������.

E� ��#0(F#� �����

— ��� ����� �� �� ����� ��� ���� ����� -���� �� ���� �����#���� � �$ ���� ��� ��������. 0�� ��������, ��������, ��� � ������, �� �������!, ��� �� � -������� ���� ��������� ����� ��� -�� � � ���.

— � ������ ���� � � ������ ��!� �� ������ ������� � ��� ����� �� �� -$����� ���� ����!. &�� � ��! ����� � ����� �#" ���� � �������� �, ���� -������� ����!����� �� ����������� ����������.

— /���������, � � ����� �������� ��� ���-� �� � �������� ����� � � �� �� �-��� ��� ��� � ����� ����.

— /� � � � � � ��� ���� $ ������� �������� ������� $ ������ �������� �� ��� ��� ������, ���� �� $������- ��� �� �� �� ����, � ������� � ���� ��� ������.

G� *(0� -����’�B�BC

1����� ��� ���� ����� ���� – �� � � -�������� $��� �� ��� ��������. 1� ���- ��� ���� � �$ ��� ��� ���� ����� -����, ���������� ��� $��� � ����� � �� � �’� ��� ��������.

53

Фізичне середовище

• ���. 22a. ��'��&� ��������$%����% ������"� '� ���� ��� � '� ���. � ������$���. �$� '���’� ��� ���"� �� �������-� � � ���� �$� !��� ���"����!�.

• ���. 22�. *�����% �$� ���"����!�� !�:��� ������� � � ��� . -������%� �� ��������-���� ��������� ���!��$ ��� �� '�� '� �� , � ���!� ���"����!�� ��$ ���.��� ��� ��� �.��$ ��� ��I �%.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

54

��0@ABC� 23)������� �� �������� �������� ��� ������� �� �� � �’� � �������� "� ������.

��CDCAC

• 8 �� �! ������� � �������� "� ������ – �� �������� ��� � ������ �������, � �’����� � ��� ��� � ���!��� �� ��-� ������ �� ������, ����� ������� �����-���, ������ ��� ���! � ����� ��-��.

• 8 �� �! ������� � �������� "� ������ # �$������� ��������� ��� � � – ��-���� � �������#� � � ������� �� ��#� ����, � �� � ��� ��� � � �����! � �����-��� # �� �� �$�������. 0 �������-��# �����#������ �� �� �� �� ������� ������ ��� �� ��� ��� �� ��������, � ��� � �� � ��� ������ � � �� �! ��-������ ��� ���! � ����� ����, ��-����, � �’����� � ��� ����� ���������-� � �� $������ ���� �������, �� ������ � ���� �����.

• @�� � �� �! ������� �����#�!�� � ���-�����, � �������� ������ �� ��� �-������.

��B��C#�

1. �������!��, �� � �� ������ ������ ��-� ��� �������� �� � � � � � ����� �� � ��� ��� � �� ���� �� ���� �-�������� �������� ���������.

2. /� � � � � � ��� �� ���� � � �� �� � � ��! �� ������� ������� �������� �� ��� ��� � �, � � �������� � ���-������ � � �’��� � ��� ������.

3. @�� ������� ��� ����� ������� �� �-��� ������ �� � ������, ���� ����� � -���� � ��� �� ���� � � �� ��, � � ������� �� "�! � ������. 1��������, ��� ���� ���� �$������ ������ �����-� ������ ��� ������ � ������" � � ��� ���� �� ��������� ����� ��-� ��, �� � �������! � � ���� � � � � �� ���.

4. &�� � ��! � ��������� �� ����������, �� � ��� ����� � ���� ��� ��� �� ���-� � � �� �� �� ��� ������� ��� �� -�������! � �������.

5. @�� ��� �� ���� � � �� �� � # �$��-������ �� � ������ ��� ������ ����-�� � ������ � ���, ��� � ����������� ��-� ���� �������! � �������.

6. ��������, � � ���� ����� �� ������! ��-� ���� �������� ���� ���� ��� �� ���-����! � �������.

E� ��#0(F#� �����

— /��������� ���� �� ������ ������� ��� ��.

— @�� ���� �������!�� � ��� ��� �� ��-�� �� � ��� ����� �� ����� �����#�!�� ���� ���, ��! ����� ������ �������.

G� *(0� -����’�B�BC

X � ��������� ��������, �������� ���-��� � �� �! ������� � ��������. /�� -�� �������! � ������� ��� ���� � ����-�� ��!�� � �������, ��� ��� �� ���� � � �� �� �� � ����� ��� �� # �� ����-�� � � � ���! ������ �������� ����� � �������� � ������ � ���.

55

Фізичне середовище

• ���. 23a. -������&� '���� � .����� !���$), �����!$�� ��!��!��& ����!�� �� � -� '� ���� �� ��, � ���"����!� � ������$��� �� ��’�'��� ' ��!�� �$�������� ��'�!�.

• ���. 23�. -�!��&� �� � $ � � '� !�, �����!$�� I����& � �����, � '� �I��� ��'�! �$� � '� !� �� '���’� & �������� ����!�������% ���"�.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

56

��0@ABC� 24���������� ���� ������� ��� ��� ����.

��CDCAC

• %��� �� � ��� � ����� ������� ��� ��-� ���� �������� �����������! ����� ��#� �� �����! � �����#����.

• ���������, �� ��� ���! ����� ����-���� � � �� �� � � �� � ��������� � -��, � ��� ���� � � ��� ����. ) ��� � -�� � �� ���� ������� ���!-�� ������ ������ ������� � � ����, ��� ���" ��-��������� ����� ���� �� � ������� ��-��������� � ����� � "���.

• C � ��, ����� �� ������ ���� ��� ��� -���� � ���� ���� ����� � � ����# �����-������ ���� �� �� ���� �� �������� �� -� �’� ��������.

• %��� ������� ��� ��� ���� – ���� ��������� � , ���� � ��� �������� ��-���#�����.

��B��C#�

1. ���������� � ����� ��!���! ���� � ���-� ���� ���� ��� ���� ����� �� � � -� � ���� �� ���������� � ��� ������-�� ����� ��#�. D������ ���������� ���� �� �� ����! ������� ��� ������!.

2. � ��� � � ��� ��� ���� ���������� �-���� � ��� � ����� ��� �� � ������ ��������� � ���� ������ � � �� ��-����-� �����!��!:

— � ���� � ���� " �� ��� " ��� " � ��;

— ���� ���� �� "�, ������ �� ���� �� �� ���� ��� �����������;

— ���� ���� ��� ����������, ����� �� ����� �����.

3. / � ��� ���� � �� ���� ���� ��-�� ��� ����, ��- � ���!� (� ������� �� ��� �������), ����� �� �� ��. / � ��� -���� � �� ���� ������ �� ����, ����, ����� ��� �� �� ��� �� ���� ��� ��-���������. ���������� � ��� ������-�� � �$ ��� ����������� (� � � ��� ���"�� ��� ����������� ������, � � �� -���� – � ��� ��� � ����) � ���� � �������#�.

4. @�� � ��� , �� �� ��!�� ����� � ��-� ���� �� ���������� � �� � ���� � ��� -��, �� � ���!��������! � ����������.

E� ��#0(F#� �����

— ������� ��� ��� ���� � ��� ��� ��-�� ������ ��� ����� � ���� � ����� � ����, ������� � �� ��� � � ��. (�� ��� � � � � �� ����! � ���� ����! ���� ��-������� ���� �����.

— 0����� ���� �������-� �����!���� ��� ����������� � ���� � �������, �� � � �� � ����� � ���! ������ � ��� ����-�� �� � ������ �� ����.

— ) � �� ��� ���� ��� ��������� ��� ��-� � ��� ������. 0 ������ �������� �� � �� ��� �����, ��� ��� ������� �� � � #, ��# ���� ���� ��� ����, �� � ���������!, � ���� ������� ��� �� -� �’�.

G� *(0� -����’�B�BC

�������� ������ ��� � ����! ���� �� � ��� � ����� ������� ��� ��� ���� �� � ���� ��, � ��� ����! ������ ��-� �$���.

57

Фізичне середовище

• ���. 24a. � � ����� ������) !�$%!���% '���� �'��I����. !����� �������!� �$� ���"����!�� � � ������ � � ����&� ���� ������� � "�. !������..

• ���. 24�. � � ����� !�:���� �� ����� ���"� ���&�� /��, '�.� �� ��� I���, ��$� �� '������)�����.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

58

��0@ABC� 25D �� ��! ���� �� � ���������� �������� ��� ���������� � � �� � ����� �������� �� ����� " �������".

��CDCAC• � ����, ������ ��� �� �������� �����

� ���! ��������� � ���!-���� � ���, � �-�� ������� �����#����� � ��� ����, �� ��������� � � � ���� � ��� �� �������.

• ����� ����� �������� � ������#�, ����-����, � �����, � �� �� ����� �, � #��-�� � ����� � � , � � ��� � ����, � �� ��������� ���� ������, ���� �-$ ��, �����, � � ���� �� ������� – �����-������� ����� � �� ��������! ����.

• %�� ��������, ��������� �� �����-�! ���� ��� �� � �� ������� ���� � ������ ������� " �������� " ������" �� ��� ���� ����� ���� ���� � ����-�� � �������� ������� $�.

• &���!�� �����’����� ���, � � ��� � -���� � ������� �������� " ������", � �� ���� ���� , � � ��� ���������! ��� -������ ������ ��� �����, ��� �$ ����! -���� ����� ��� ���� �������. 8 ��� � ��� �� ��� ����� � � � ����� �� � ��������� ������", � ����� �������".

��B��C#�1. /� ������ ����������� �������! " �����

������� �������� � ������ ���������� �������, �� � ���! � ������� �����#�-����, � ��� � � ���� " � � ����� ��.

2. /�����! � � � �����, ��������, ��������� � ������� �� ��#� ���� � ��-�����! �������� ������ � ������� � ��� � ��������, �� ���� ��� �� � ��� ��������� �� � � � ���� �������� " ������". )������� �� ����! � ���, ����-�� �� ������ ��������� ��� ��, � ��� � � ������ �����.

3. A��� � � ������ � �� � ��� ������� �� ����� ��� ��, �� � ��� ��������� ��� � � �� ��� �������� " ������". E� � ���! ���� �� ������ ������ �����#�-����, ������ � � � � �� � �� � � �-������, � ��� � ���� ���� " � � � �� �� ������ ��������. ) ��� �������� � ��-

����� �����! ��������, �������� �� ��������� � ������� �� ��#� ����. )��� -����� �������� � � ������� � �������, �������� �������� � ������� �� ��-���� � �.

4. ���� ���� ������ ����������� �� ����� � ����! $ ����� �� �" � ��������� ������" � �� �� ��� ���������� ��. (�� ��� ��, �� � �� ��� ����� � ��� ���-����� " ������" � ���� �", � �’��� ��� # ����� ����� ��� �� �����. �� � �!�� ������� � ���������� �������".

5. D �����! � ��� �� ��� � � ��� �-����� ������ ���� ����$ � ������ � ��’����, � ��� � �� � ��������� ������" �� �������� �������". /���������, � � �� �������� ����, �� �����!�� ��� � �����. /���������, � � ��� ������ ������, � ���� ��� � �����#���� (��- � ������� ���� " � � � ��, ������ ��������� ��� �-������ " � � � ��, ��� �� �������, ��� �� ����� ������, � ����� ����� �, �� �� ��� ���� ������), ��� ��� �� -���� ���� ���� � ������.

E� ��#0(F#� �����— ������� ��������, ����������, � � �

� � �� � � � �� ��� ��� ��������� ��� ��������� �, � ��� ����� �� � �� � ��� � ��� �� � �����#�����. 8�� � � , ���������� ���� ��� �� �� �� � �����#�-����, �� �������� � �� � ��������.

— %�� � �’���!, �� ���������� ���� � ��� ���������� �������.

— @�� � �����#���� ���� �������!�� ��-�, � ������! � � ��� � �� � ��������-� ������" (��������, ��� � ��� ����� �� �����������), ����������, � � � ��-� ���� �� ����� � ����� �� ������� �� � ���������� ��������.

— D �� ������ ���� �� � ���������� ����-����, ����! � �� ��� ������ � ����-� �" ��� � �����#�����.

G� *(0� -����’�B�BC8 �� ������� �����#����� � ��� � �- ����, � � ���� � ������� �������� " ������". @��� ������� �� � ��������-�� �������� � � � �� ��� ���� ���� �-�� ������.

59

Фізичне середовище

• D��. 25a. ������&� �$��� ��& � ���'����&��. �����"��. '� �����) ���"��-��!��. � � ����� ���I���� ��!��"�/ �� '�.�� � �I/ ����� �$� ���. ���"����!��, � ��� ���$� ' ��$����� ��� ����.

• ���. 25�. ����&� , � ���"����!� '��$�, �! !����������� �����&��� �$��������, �'��I����� �� ������������, �����!$�� ������ ���� �$��������.

Телефони екстреного зв’язку

План дій у надзвичайній ситуації

Як користуватися вогнегасником

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

60

,�$��� ��� ���) �� ������� ������ � ��-��& ���

0�������� �������, � ��������! � ����� � � � �, # ����� �� � � � � �� � -������ ������ ������� � � � � ����. (�� ���������� ���� � ������ �� � � � � �� � ������ ������ � ���! ��� ������ �� -�� ���� � ������" � � � � ���� �� � � �� ��� ��. ����� � � � � �� ��� � �’�-����, � �����, � ��� � ��������� � � � � ��, �������� � �� � � � � �, � ��� � � ���, �� ��������� ���� ����, ������� �������� �� �������. � ��� ����� ��� � ��� �� ��������, �� ����! �� �� ��������� �� ��, ���������� ���! ������� �� ��#� ����, ������� ��� �� ������ � �’����. ( ��������� ��� �� � �� �� ���� ���-���" � � � � ���� �� � ����� ������ �� � � � � �� � ������ ������ ������!:

— ������� �������� � ������� � � -� � ����;

— �������� � ���� �� � � ��, ��� �����-���;

— ����� ���� ������ � � � � � ����;

— ������ ��� �� ������ � �’����;

— � ������� ������ ���� ��� ����.

/����� ����� ��� ��� ��� ��, � �� -�������! � ����� � �� ������ �� �����#�-����, ��� ��������, # � ���� �������� ��� �������� ������ �� � � � � �� � ������ ������.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

62

��0@ABC� 26/�������� �������� � ������� � � � � ����.

��CDCAC

• ' ����� ���� ������ ������" � � � -� ����, � ���� ��� � � ����� ������ � � ��, ����� ��� ���� ��� ����, ��-�������, ��������� �� ���������� ��, � �� �� � ������ �� � � . D� ����� # ������ � ��� ���� ������, �� �����-������! ����� �� � ������� � � �� �� � -������� ��������.

• ) ���� �������� – �� � �����. 0����-� �������� ��� ���������� �� � �� ���� ��� � ���� �������.

• �������� �����! ��!� ��������� ��� � -� �� ����� �� $��� � �� ��������-��, ��� ��������� ����� �� � � � � �� ������ ������.

• @�� �������� � ���! ����������� � -� �� �� � ����� �����, �� � ��� ��� ��-���#�����, ��� ��’".

��B��C#�

1. 0������ � ���� ������ ������" � � -� � ���� � � � ���� � � �� � ��� �� ������ ���������� �������� �� "�� �����������.

2. ��� �! �� � ����!�� ����� �� ��, �� # �� �� � �� ��� ������" � � � � ����. ����� ��� ��� �������� � �� ������ ���:

— ��� ���� � �����/������ � � ��;

— ���� ������ ������;

— �� ���� � �� �� � � ��� � �� � ���;

— ���� ���� ������ ��;

— ������ ���� � ���$��;

— �������� ���$�� ������ �� ��;

— ���� � ���� �� � � �� � �� ��� �� � � � � � � ����;

— ������� � �� ��� � � � � ����.

3. 0�!��! � ����� �� ������ ��������, ��-� �� ������� �� ��#� ���� � ��� �� � �� -����!� " ���! ��, ���� � � � � �!�� � -���� ����.

4. / �� �� � ���!������� � ���������� � � � ��! �� ������ � ���� �� ��-�� ����� ��� ����� ������" � � � � ����.

5. &�������� ��� ������� �������� �-����! ������ ��� � ������ ������ ��-�� ���$�� � � �� ��� �� � �’� �� � �� -���� �$�������� ������ ������" � � � � ����.

E� ��#0(F#� �����

— ��� ������� �� � ��� �� � � ��, ��� � �� ������ ��������, � ��� � � ��� �� ������� �� ��#� ����.

— )����! �������� � � �� ��� ���$�� "�-! � � � � � ���� � � ����# "� ��� ����� ���� � �’����.

— C � � �������� ������" � � � � ���� � � ���� �����#������ � ���! ��������� ����!��� � ������.

— ��� ��! ��� �� ����� �� ������ ������� �� ����������� ��������, ��� ��# ����-���� ������� ������. ���, ����������-�� ���� �, � �� ����� �� � �� ��� � -���!��� ��� ����� � ���!����.

G� *(0� -����’�B�BC

&������� � � � � ���� ������# � � ���-���� �����. /������ �������� � � -�� ���� ���$�� � � �� ������# �$��-�����! �����!���� �����# ��� � �� �� � � � �.

63

Баланс між роботою та особистим життям і робочий час

• ���. 26a. �'��$�)�� �������� �����-'�"�/ ���� ����, '����&� �! �� ������ �� ���"����!��, ��! � �� ���-�� ����.

• ���. 26�. � � ����� ������% ���� �$� � ����� ���-����!� �� �'��$$�. �/'�!� �� ���� �� ' ����, �����$%� �����, �'��$$� �� �������! � :�!���-��, ��$���)�% �� ��I� '�������% �$��� ��� �.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

64

��0@ABC� 27������� ���$�� � � �� ���, � � ���� ������ �� � ����� �����#�����, ��� � ���� � ����� ��������.

��CDCAC

• B��� ���$�� � � �� ��� ���! ����� ���-�� ���� �����, � �� � � � ����! �� �� ��� � �!��� � ��� � ����� �����#�-���� �� � ���� �� ������ ��������. &���!�� �������� �� �� ��� � ������ ���$�� � � �� ��� �����#����� �����-��� ��, � � ��� � ������� ��� ���-�� �����! ��� �������� ����� ��� -����.

• B����� ���$��� � � ��, ���� � #��-�� � ����������� �����, �������� � ����� � ������ �� ���� �����, ������! �������� � �����#�����, � ���-����!�� ��� � �!��� � ����� ����, ��� -��� ��� ��� ���� �� � ��������� ����- ����� ��� ��. B��$�� � � ��, ���� �� ��� �� � ��� � ����, � ���! �������-�� �� ���$��, ���� ������! �������� ���-�����, � ������! ��� � �!��� � ����, � ���! �� ���� � �����.

• B��� �� �������� ���$�� � � �� ��-�� ���������! ���� � � � �� � �� �-�����" ���� � � ���! ��������� � ����-� ��� ���� �� �� ��. 9�����!��� # ��� � ���’#��� � ���� � ������� ����$��-�". &���!�� ��������� �� ��� � -�� -�� ��������! � �����#���� � �����-���, "� ��� �����! �������.

• B��� ���$�� � � �� ���� ����� ���! � ��� " ������ �� � � ��� ��, ������ �-�� �� ����� ��, � � �� � ���� �� ����� � �, � ������# � ������� ���� � �� � �’� �� ���� � ����� ��������. ���-�� �� ���� ��������� ������ ���$�� � � �� ��� �� � ���� �� ����� " ����� �� �������, ��� ��������.

��B��C#�1. 0����! �� ������ ���$�� � � ��, ����

������! �������� ������� �����#����� �� ��������. �������� � �� ��� �� � ���$��� � � �� ��� �� � ���� �� ��� ���! � ������ ��� ������.

2. ��� � �� ��� ���$�� � � �� � ��� ����� � ����� � ������ �����, � �’��� � ������� �� ����������� ���$���� � � ��. D� � ����� �� �� ������ �����#�-���� �������� ��� �� � ���� ������ � � � � ����� ����.

3. � ������ �������� �� �� ��� ��� ��-���#����� ��� ��������, ���! � �-���!�� ������, � ��� � �!���! ���� �� � �.

4. 0����! ���� �������� ���� ����� ��-� ���� ���$�� � � �� � ��� �����#�-����� �� � ��� �������.

5. /� � ����� ���������� �� � ��� �� ��� ������� ������ � ���!��! �����#�-���� � ���� �� �����. &�� � ��! ����! ������, �������� � ������ �� �����-����, ��� ��������.

6. 0����! ��� �� ��������, � ���� ��� ��-���#����� ��� ���������� ��������. (�-�� � �� ��� � �� ������ �� � � � � � ��� �� ��������.

E� ��#0(F#� �����

— /������� � ��� � ����� � � ������ �� ������� �� �����#�����, ��� �����-���.

— ��� ��� � ����� � ����� ��’�� � � ������-�� �� ������ �� "��� � �������. 1� ���- � ������� ����� ����� " ���!���� �� ���� ���!��� ��������.

— 0������ ����� ����! ���#� � ���� �� ������ �� ��� � ���!���� �� �����#�-��� � ������������� ��������.

— 0���� � ������� �� �� � �’� �������� ��# ���� ��� � � � ��� ������! ��� ���-�� �������� ������.

G� *(0� -����’�B�BC�����#���� �� �������� ���� ����! �� � ����� �� �� ������ � � ���$�� � � ��. ���! �����! ������� �����- ������, �� � ���! ��������� �����! � �����.

65

Баланс між роботою та особистим життям і робочий час

• ���. 27a. -������&� ����!� ���:�!� ���� �$� '���$ ��� ��� � ���-��������� � ���������, � ��!� ������. ������ ��� ���"����!��.

• ���. 27�. �����)�� ���:�!� ����, ���.��&� ��$�� �����$��� ��-�� ���� �� � '� !� �� '���’� ���"����!��.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

66

��0@ABC� 28���������� ��� �� ��� �� �� ������ ��� ����� ���� " ������ �� � � � � ����.

��CDCAC• )�� � �� ������ � ��� �� � � ��, ��!� -

� �� ������� ���, �������� �� ����#�!�� �� ��, � ��� �� ���� � ��� ����� ��!-�� ����. 1��� ������ ��������! � � � � ���� � �� ��������� ���� ����� ����-� � ������.

• ?�������! � � � � ����, ������ ��!�� �� ������� ���, �����# ���� ��� � ��! � ���� ��� �� �� ��� �� ��� ����, ����� � ��� � ��� �� ���� ���� �� -��. / ����� � ��, � ���, �� �������! � ��� ���� " ������ ��, � � ���!�� � ��-��� ������ ���, � �� ������! � ����-! ���� �� ��, � �� � ��� � � ��� ��- � � �� ��� �� � ����.

• ) �������� ����� � � � � � �������� �������� ��# ���� ������� � �� �� �� � � ��. /���� � �� �� ��� � � ��� ��� ������ �������� ��� ����! � ����� ����� ��� �� � �’� ��������. ( ������-�� ��� �����!, � � ������ ���� " ���-��� �� � �� �� � � ���� � ��� ����� � ��.

• 1����� ��������! � � � � ���� ���� # �����!��� � ���� ������ ������ ��, ��������, � � �� � ��� ��� ���� �� " ��� �� � � �� ���! ���� � " ���. � ����� �� ���� �������� �� ��� ������.

��B��C#�1. �������� ��������! ���� �� �� �-

�������, �� ����� ���! ������ ��� � ���� " �� �� �� ��������! �� ���� ���� �". �������� ��� � ��������! � ��- �� � " � � �� � �������, �� # ������ ���-�����! � �� �� � � ���� �� �����! �� �� ����! ���� � �� ��� �, � ����� ���! � ���� " �� �� � " �� �� ��� ���� ��������.

2. 0���! ��� � ���$�� � � ��, � � ���-��� ���� �������� ��. E�� ���� ��� � #���� � ���� ����� ������ � ���-�����! � �� �� � " � � ��, ��� � � �� ������� � �� ��������� � ���� " �� ��

�� �������� �� ���� �� ��� � ������� �� �����.

3. &�� � ��! ���! � ��������� �� ����-��������� �������� �$����� ��� �� � ����� ���� " ������ �� � � � � ����. D�� � �����!, �� � �� ���� ���� ������ � � �� �� �� � � �� � � ���-�������� � � . &�� � ��! ��� � ����� �� ��, �� � ����� # ��� �� ����� ��� �����-����� �� ���� ���� �� ��.

4. � ��! ������!� ������ � ����� ��-�� �������� �� �� � � � � � �����-� �� � ��� ������ �� � �� �� � " � � ��. E� � ���! ���� ���! ������� � ������ ���� � �� �� � " � � ��, ��-�� ������ «�� ��� � �� �� � " � � -��» �� �������� ��������" � ���������� � � ������ ���� � �� �� � " � � ��.

5. 1� � ��� � � �������� ������ �� �� �� � �� �� � " � � �� �������� ��������! ��� �� ��� ���� �� ��� ������! ��� ��� ����. &�� � ��! ��� �� � ���������-� � ����! " ������ �� ��� �� ��� ���� �� � � � � ����� ��� ��.

E� ��#0(F#� �����— ��������, �� # ���� �, � � �� ���� ��

�����, � ������ �� ������������ ��� ��- ���� ���� �� ��, �� ���� " ����� ���-��� �� �������� ���.

— /���������, � � ��� �� �� ����� ���� � ����! ��������� � � ����� ���� � �-� ����� �� �� �� ����� �� "" � �� �� $ ���. ��� ������� ����� � �����! �� � �� ��!�� �� ���� " ������ �� � ���!. 1� ��� ������������ ���$�� � � ��, � � ������ ��� " ������".

— &���!�� ����� ��������! � � � � ���� # �����!��� � �" � ������� $��� ��, ��- � ������ � � �� ��������, � ���� ��� -��, ��$��� ����$� ���� ����� �����-�� � ����, � �������� ��� ����� �����!, � � ������ ���� " ������ �� � � � � ����.

G� *(0� -����’�B�BC1����� ��������! � � � � ���� ����� -���! � ���! " �� �� �� ������ � ������ ��� ��� � ����������� � ���� ����!, �� �������# �����. ( �����! ��� ����� �����!, � � ������ ���� " ������ �� � � � � ����.

67

Баланс між роботою та особистим життям і робочий час

• ���. 28a. �� ���% '���� � ���:�!�� ����, � ���!���� �������/ �����-$��� '��� �� ���� !��!� ���� �� �������!. H�������% �� � ��� �� ��������� ����, � ������'����� // ��$�� �� �$���$���� ���"��-��!��.

• ���. 28�. ��� ���% �� "��$%�� !������) ' �� � ��� �� �!�� ��� ����-����/ ����. A����!$��, '������%� «��� � ' ��������/ ����» (��� � �'�$�&� ���")���� «���$� �’��/») �� ��������&� �������") ����������"�/ ' ���"����!��� � �� � ��� ���� ��������/ ����.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

68

��0@ABC� 29&��������� ������� � � � � ����, � � ���� � ������! ��������� ��� ����� "� ���� � �’����.

��CDCAC

• &������� � � � � ���� ��# �� � �-����� ��� ��� �� ������ � �’����. 1� ���� � ����� ��’" ��� ��������! �����-��� � � ��� ���, �������� ���, ���� �� � �� �� ����� ��� ��, ���� �, ���, � ����� ��� � "���� � � � �� �� � � � ��, �������� ��������. 1� ��� ����� � �-������� ��� �� ��� �������� ��������, �� ����� � � � ��� � �� � ������#� � � � � ����, � � � � � ��� ��� ����� �� " ���� � �’����.

• D����� � ���! � ���� � ����� �� � �’����� � �� ����� � ��� ���� ������ �� ��� � �� ���� �� � ������ � � -�� �� ��� ���������� ������ ������ ������" � � � � ����. ��� �������� � ������! ����������� ������, ��� � � � ��� ���� ������ ��� �� ���$�� � -� ��, �� �����������!, ��������, ��!�� ���, ��� �� ��� ����, �������� ������-���� � ����� �� ��!��, ���� ������� � � -� � ����, ����� �� ���� �� ����� � � �-����� ���� � �������� ��������.

• 0����� ����������� �� ��� ��� �� ��������, � �����! �� �� ��������� ��-� ����� "� ���� � �’����. &���!�� � � �’���� ����!�� ����� �� � ������ ������, � �������� � ��� ����� ��� � ��� ��.

• /������� � ���� ��’�� � �� ���$��-�� � � �� �� ������� ��� ����� ���� � �’����, � ��� ����������� ������ �����! �������� � � �� ��� ���$�� � � ��.

��B��C#�

1. D ����!�� �� ������ �������� �� � � ������" � � � � ���� �� "�� ��’�� � �

��� ��� ������ � �’����. &�� � ��! ��������� ������� ������" � � � � ����.

2. ������� ������! ������" � � � � ����, � � ��� � � �� �� �������� ������� ��� � -��� � ������ � ���� ��������.

3. /� � ����� ������ �� $��� ��������-��, � � � �� ��� ���� ����� ���� ��� ���������, �� �����! ������ ��� ��� �-� ������ � �’����.

4. /��� ���!�� ������� �������� � ���� ���-����� � ��� � �� " ��������, ��-������ � � ����� �� ���� � �� �����! " ��������.

5. ���������� ����� ��� � ��� �� �������� ��� ������ ��������� � ��� � "�� ������ � �’����.

E� ��#0(F#� �����

— 1�������� �������� ���������, � � ��-�����!�� � ������� �������, � ���� �������-��#�!�� � ���� �� ��!�� �� ���� ���!��.

— /� � ����� �������� � ��� �� � � ��� -�� ������ � �’����.

— 1�������� ��������� �������� � � �����-�� ����� ����� � ������� ��� � "���� � � � �� �� � � � ��.

— /� � ����� � � ����!�� ���!��! �����-��� � "�� �� �����.

G� *(0� -����’�B�BC

��������� ������! ������" � � � � ����, � � � � � ��� ��������� � ��� �- "�� ������ � �’����.

69

Баланс між роботою та особистим життям і робочий час

• ���. 29a. ������ ����!���% �����'�"�/ ���� ����, � ��� ����, ��.���� �� �������!� ���� ��$ ��$������� �������� � �"��$%��. �� ��� &��. ��� � ���"����!��.

• ���. 29�. A�����&� �������!� ���"����!��, !�����)�%�� ��$����� '�!$����, � �!�. '�� '� ����%�� ��$�� '� ���%��, �� ��I��� �"��$%���� ��$�����.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

70

��0@ABC� 308 ������� ��������! ���� �� ������ �� ���� ��� ���� ��� � � � ��� ���������.

��CDCAC

• � ���� � � �� ��� ������ ���� # ���� �-����� � �� � ����# �� ��. 1� ��� � -���� �������, ���� � �� �� ���� ����- �.

• ?����� ��� �� ��������� " � � �� ����-����! ����� ���� � �������. / �� ��-���� �� �� � ���! � � �� ����#�!��, � �� ����! ����!� " � ����� �� ���#. @���! � � �� ��� � � ����#�!��, ��� ��� �� � -� �� ��� � ��.

• (�� ��� ���� �� � ����� ����������� ���� � � �� �������, � � ���� � ��� ��-����� ���� ������ ������� � ��� �� � � ��. ? �� � ��! �������� � � �� ������� � � ��� ���� " �� ��, � �� ��� �� ���� � ��� � ��� ����� ����. E� ��� � � ��� ��� ��� ���� ���� ����-�� � � -��� � � ������� ������ ������, � �’��� � � ��� ��� ���� � � -��, � � �������! � ���� � �������.

• ?�� ��� �������� # ��� ��� � �$ ��- � �� ������! � ����� ����, � �� �� �������� �������������! � ��������.

��B��C#�

1. �� ��� �� " ��� � ��! � � �� ������� � 10–15 ����� ������ �� ��� ��� -� �� ��� � � ��� �� � � �� � �� ��� – � � ��� ��� �. 9�� �� � � �� �����-�� ��� ����#�!�� ����������� � � ��-�, � �������! ����!�� � ��, �������� � ����� �� �� ���.

2. @�� � � �� # ������ � �� � �����# � -��� " ����� – ��, ��������, ���������� � � �� �� � ��’���� �, ������ � � ���-� � � �� �� ����� ������ � ������-��, � ��� ����������� � � �� ������� ���� � � " � ��� � � ��.

3. � #����� ������� � � �� � ���� ��-���� ���! ��, � � � � ��, ��� ���������# ������� � ��, �’�� �� ��������, �-������ ��� �� � ��� �� � ��������, � �� ��� ��������� � ���� ������ � -� ��.

4. /� � ����� �������� � ��� �� �� ��� ������ ����� � � �������� �� � �������-� �� �� � ���� �����.

E� ��#0(F#� �����

— �� ��� ��� �� ���� � � ��, � � �����-��! � ���� � �������, �� � � �� � �-��������� �� ����� ���, �������� � ����� �� � � �, ���� ������� # � �’��� ����.

— /� ���� �������, � �� � ������ �� ��, ������ �$�������, � �� ���� � ��� ������� ���� ����� �� ��. 1��������, �������� � ������ ��� �����! � �� ���-���, ������� ������� ����� �� �� ��-�� ����, ����� , � � ���.

G� *(0� -����’�B�BC

%��� � � �� ������� �������! �� ���� ���� �� �� �� �����������! ���� ������-��! �$�������! ��� ����� �� ����.

71

Баланс між роботою та особистим життям і робочий час

• ���. 30a. ����% !��!� � � ��� ������ ���/ '���� & '�.��&� ���"��-��!�� � ��!����� ��� ��� � � �� ����� �� �'�$��$ ��� �� �'��������� �� '�����. �����.

• ���. 30�. �$� �����. !��!�. � � �� � � ����� ����, �����)�% ���-��$ ��) ��$ �� �'�$��$ ��), �!�$%!� ��� � �.���� �$� ��$���� ��-�� �� '� �I ��� ��� ��.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

72

��'����� �� ����

0���� � � � � – �������� ������ ��� �-��� ������ � � � � �� ���. 1������ ��- � ������� ��� �����!���� � � �� �� � ��-����� ��� � ��������, �����#���� � �� �� ��� �������� ��� �� ��� �� ������ " � � ��, � ��� � � ��� ��� �����#�����. ?���� � ������� �� � ��� ��’�� � �����# ���#�� � ��� �� ���������� � �����#����. ( ����-����� ��� ��, �� � ���� ��������� � �! -�� � �����, ������!:

— ������� �� ������ " � � �� ��������;

— ����������� $ ������ �������� �� ������ "�! " � � ��;

— ���� ������ ������� ���� ���� �����-����� �� "� ��� �;

— ��� ������� � � � � � ���;

— ���� � � ��� ���’#��� ����������.

&���, ����� �����! �������� � ���� � �� �������! ��� ���� ������ � � � �.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

74

��0@ABC� 31����� ��������� �� ������� � � �� �����-��� � �������.

��CDCAC

• B�� ��� ��� �����!����, � ����� �����-����� �� � � ���� � ���������, – ���-���� ��� � " �� ������ ��. 0 � �������� # ����� � ���� ������� � �����#����. 8 ��� � ���������� � ���� �������� �� ������ " � � �� � ����� ������� ���, �� "� � ���.

• � ����� �� � ���� ���� �$��������, ��� �������� �����! ������ � ����-��� �������" �! � �� ����. ������ ������� ����� �����!���� � � �� �� � -��# �� �������, ��� �������� � ��� -���� ���� " �������� �� ���� ������ �� �� ���!.

• 0����� �� ��� �������� ������!��! �����#����� � � ��� � � �����. E� ������!��! ��# ���� ���������� ����-�� ������ ���� � ����� �����-���, �� � ������! ����� � ���� ����� �� �� ���!, � "�� � � �� ���# ������� � ����� � " ��������.

��B��C#�

1. /��� ���!�� ���� � ����� ����� � ���-� � ���� �� ����� �� �����. �� ������� ����� �� � � �� � ������ �� � $ ���-���� ��������. (���� �� ����� ��� ���-������, � �����#���� ����� �� � ��# ����� �� �������� � � � ���!�� �����! ��������� ��������.

2. /� � ����� ������� ���� ������ �� -�� ���! � ������" ���� �� ������� "" �� ������ ��. )��� ��! �� ���� � ��� � � �� ���� �� � ����� � ����� �� ����� �� ��������, � ����� "�� �����!��-� �.

3. 0��� � ������ ���, �� ��� ����# ����-� �� ��������, ��� ����, � ��������� ��-���! � � ���� � �����#�����. > ����� ���� � ���� � ���! ���� ������� �������� �������� �� ����, ������� "� ����� �����, ���� ��� � ������! ��-� �� �� ������� ��� ���� ����� �.

E� ��#0(F#� �����

— /��� ���!�� ������� ���� � ���� � -����! $ ����� �� �" � �� �� ��! � � ������� �� � � � � � ��������, � �� �-��! �� $ ������� �������. /����! ������ �� �� ������� �� �������� ����� -� " ��������, �� ������ ���� � ����.

— ( ����! � �����! � �� ��, � �����#�-��� ����� �� � ��# ����� �� �������� �� -�� ���� �� � ���� �� ������" ����.

G� *(0� -����’�B�BC

0��� � ������ �������� � � � � ���-���� �� "�� �$������ � � ��. E� � � ����# ��� ���� � �����#���� �� � �� ���!����, �������� �� ��������! �������!��!, ��� ����� ������ � � � ��� �����.

75

Визнання на роботі

• ���. 31a. -������%� ���� �� �������� ��� '� �������� �!������ � '� � � ��� ���!��!�, ���$� /. � '�$%-����.

• ���. 31�. ������'�&� �� "��$%�� " � ���/ �$� �������� ��� ���"����!�� '� /.�) '��'!�� ���� �� ��!��-����&� �$� "%� ��I� '����, �!� � � ������ '���$%�� �$���!� ������������.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

76

��0@ABC� 32/��� ���!�� �������, ��� ����! � ������! ���-������ ���� �� �����!���� �� #" � � ��.

��CDCAC

• %���� $ ������ �������� �� �����!-���� "�! " � � �� ��� �����# ��� ��� � �����#���� ��� �$��� ���#� " ��-�����. @�� �������� � � ����!, � �������� ����# �� �� ��������! ��-���!���� "�! " ����, � � � � � �������� �� ���������.

• ( ��! � � ���� �����, � �� ���� � � �������! � ���. ?�� � ��� � � ���� "�, ��� "�� � � �� � ��� � ������, ��� � � ����, � � �� �� �����!. ) ����� �� �� �������� �������� � ���! ���-�� ����������� �� � ��� �� ���������� �����!� �� ��������! �����#�����.

• �������� ���� � �! �� �� �� � � � � ����! � ���� �� �������, � ���-���#�!�� ���� � � , �� "�� ������ � � �� ����� . 1� ��� �������� � ����� ���-�� $ ������ �������� �� �����!��-�� "�! " � � ��.

��B��C#�

1. (���� ��������� �� �����, � "�� � -� �� ����!, ��� � � ��� ���! "" � ���. 8 ���� �������� "�, � ���� � � �� ��-�� � ��� � �� ����.

2. @�� �������� � ��� ���! �� � � � �� ������ �� �, �����! "�, � ���� # ���-� ��!��. / �����!���! � ������ ������-��� �� ���, ��� �! �� ��� � ������� � ��������.

3. ��� ��! � ���� �� ��� � � , � � � ������ ���������, �� � �� ����� ��� ��� � -����� � � ��. 1�����! �������� �� �� ��-� �������, �� �������! � ����� �����-���.

4. /��������� �������� $ ������ �����-��� �� �����!���� "�! " � � ��. E� ���-�� � ���� ���, � � � �� � ������ ���-���, � �� "�! � � � � � ������! ��� � ����������� ����. (���� ��������� �� �����, ����!�� ��������� # �����!��-�� "�! " � � �� ��� � ���, �� ������ ��-���#�����.

E� ��#0(F#� �����

— 1���� ��������� � ������� ������ �� "�� � � �� � � ����# ��� ���� � �� � ����� � �� �� �� ��� � ����. E� �� � ��# "� � ���� " � � �� � ������! ��.

— D������ $ ������ �������� �� ��-���!���� "�! " � � ��, �� � ����� � ����� � �����! �� �� � ��� " � � ��.

G� *(0� -����’�B�BC

2$ ������ �������� �� �����!���� � � �� � � ����# � �������� "� � ����-��� "" �� ��. /� � ����� � ����� � ���- " � � �� �� ��� ��� " � �����! ��, � �� ������ "� �� ����� "�! " � � �� � ��� � �����#���� � �� ��.

77

Визнання на роботі

• ���. 32a. �����$�&� ���"����!�� �� ����� � '�$%���� /.�%/ ����. #�!� ��'�&� , ��� ��� '���$� ��� .

• ���. 32�. 0�:���)�� ���"����!�� �� /.�� �������� � '�$%����, ���$I�&� , ���!�$%-!� /.�� ���� !����� �$� ��I�. � �$� ��%� ������������ � "�$��.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

78

��0@ABC� 33��� ��! �������, � ��� �������� � ���! ���-� ������� �� " � ����� �����.

��CDCAC

• 0�� �� � � �� ���# ������ �$�����-���, ��� ���� ����!, � � ����! ����-��! � �� �� � � � ���! ������������ �� � ���.

• 8 �� ������� �� �������� ����� ��-� ��� �� "� � �������� �����!, � � �������� � ��� ���! � ����! ���� ��� ���-� ���� �� "� � ����� ��� �. 1� ��� ��� ���� ���� � ���� � ���� �� ��� ��������.

• �� �����, � �� ����!�� �� ����! � ��������, ����! ����� ����� ��������. %��� "� ����� �����������, � � � ���! � �������� ����� � � � �. ( ��� �� ���� � �� ������ � � �� �� ���� � ����� ��-������, ��!�� ����! � � ��, � �����, �-��� ������� �� � �� ���#��� . 4�!���! � ��� �� ���� � ���! � �������� ����� � � � �. / ����� � ��, ��� � ������� ���� ��� ��, ����� � �� � ������ ��������.

��B��C#�

1. /��� ���!�� �� ������ � ������ " � � ��, � � �������� � ��� ��� �� ���� �����-������ � ���� ������ �� � � �������. ��� ��! � ���� �� ��� ������ ��� � �� �.

2. &�������� � � �� ����� � � ����� � � -�� �� ���, ����� �� ������, � � ����� �������, � �’����� ���� � � �� � ��! ��� ���� � � ������ �������. ) ������ ������� ����� ���� �������! «�’��������-� �».

3. /� � ����� ���� �� ������� ��� �� �����!, � ����� � ������� � � �� ����, � � ������ ���������. E� � �����# ���-����� � ����# ��������.

4. 1������ ���� � ���� �� ��� ��� � ��� �� ������� � ��� �������� � � ���� � ��������. E� � � ����# � ������ �����-��� �� ���#�� ��������.

E� ��#0(F#� �����— '�������! ������� � ���� � �! �� "

� � ��.

— D �������� �������� �� � � � � � -$ ������� �������, ����� �, ����� �������, ������� �� ���� �������.

— ���������� � ������!, � � ��� ����, ���� ��� ���� �� "� �� � �� �����! � � -��������, � � �������� ���� ���� � �-�����! � �� ����� �� � ��� �� � �� "�� ���������.

— /� � ����� ��� ��� � ���� � ��. E� � � -����# ��������� ����� �����! � ���� � � �����# �������� �� ���#�� ��������.

G� *(0� -����’�B�BC

��� ����� ��!�� � ���� ���� ��� ���� �-��� ���������� �� "� � ����� ��� � � ������� �� � ��� ��� � �� � � ���������. E� � ����# � ����� � �����!-� �� � ����� ���! � ���#� " �������� �� ������ ��� ����� �����!����.

79

Визнання на роботі

• ���. 33a. ����%� !��!� ������ �� ����!� ���� �� '����, '�$ �� ��� �������, � �'’��-���� �$��� �� � �% � ������� �����'�"�) !$ !����/ ����.

• ���. 33�. A�����&� ���"����!�� ��$����� �$� �'�� �� ���� ���"� �� ���$�$ ��� ��/. ������� � ���!.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

80

��0@ABC� 34&��� � �������� � � � � � ���.

��CDCAC

• /��� ������ ��� " � ����� �� � ����-��� � � � � � ��� � ���� ��� ��-�������� �� � � " ���!���� �� �� � �����#����. ?��� � ����� ��# ����������� ��� ������� � �� ��� ����� ��, ���’#�- � � ������, �������� � � �� �� ����� � ��� ���� ���! ��.

• ����� ���� �� ���� ��� � � � ���! ����� ���� � ���������" �� ��� � ����. 3� � ��� ������ ���� ������-�� � � � �’#���� " ��� ������ �-��� �, �� ������ �� �� ��! � � � ���-�����, � � �������! � � ���� �� ��� � ������ ������������� ��������, �� � �� ����!�� � � ��. ��� � ������� � ������ �����! ��� ����� ���������" �� ��-� � ���� �� ������ " ����� ��.

• ) ������ ���!����� ��� � �������� ���� �����! �� " ����� � � � � ��, ����-���� �� � � ��, �� � � �������! � �-�����. ��� �������� � ����� ����� ��-�������� ����! " ����� � �.

• 7�� ���� �������!�� � ��!���� ���� -���� � � ����� ������ �� � � � � �� � ������ ������, � � � ���, ����� �� � ���!�� ������. 0 � � ���! ���� � �-���� �����, � �� ����� �� ���� � ��’� � �� ���� � � ��. E� � �� ������ ����� "�� � � �� ����� � ��� ����� � � ��� � ���� ���� � � ����� �� �� ������� ����$���". 9����� �����! � � ��� � -� ����# ���� ������ ���� �� �� ���� � �����#����.

��B��C#�

1. D �� ��! ���� ���!�� ���� � ����� �� -� ������� � � � � � ���. E� � ����� � ��� � ���������� � �� ������� � � -��, ��- � ��� ���� ���, � �� �� � � ��, ������� � � ��� ���!, ��� ��� ����� � � � ��, ���’#��� � ���� �, �����, �����! � ������ �� ����� �� �� ���� ������" ����.

2. ) � �� �� � � �� �� ���’#� �� � ����� � ��� �������� � ����� ����� �� �� ����-��� � � � � � ��� � � � �’#�-��� " ��� "�� ���� �, �� ������ ��, ��! �� ��� �������������. D����! ���-��� ����� �� � ���" �������! �� � � �! � ����� � ��� � �������� ��� �� ���.

3. 1�������� ����� �������� ���� � -� ���� � ��� � ��� � ���� " � � ��. %��� � � � ���� ��� � ������ ������ �� � � � � �� � ������ ������. B��$�� � � ��, �� � �� � "�� � � � � �� � � �� �� ���� � �’���� � � � � � ���, �� ���-����!, � ���! ���������.

4. /��������� � ���� �� ��� ���� ���� ��������� ���������� ������ �� �-��� ���� � � ���� ���� � ���� -���� � �����#����.

5. /��������� $ ����! �� �$ ����! � �-��� �� ��� ���������� � � ������ ��� � �� � �, ��� � � ��� � � �� �� ���� �-�����" ����.

E� ��#0(F#� �����

— 9���� ��������� �������! �������� � ������� � � �� �� � ����� �� � ������" ����.

— �� ��� ������" ���� �� ��� ��� �� ���-����� � ���� � �’���� ������ �����-���.

— &�� � ��! � ���������� � ��� ��� �� �� ��� ��� ���������� �� � ������� � � � � � ��� � �����#����.

G� *(0� -����’�B�BC

9���� ��������� � � � � ��� � ����-��� �� ������" ���� � ���������� ��� ������� � � � � � ��� � ��� �������� � � ��.

81

Визнання на роботі

• ���. 34. � � $%� ���$�.��&� ���'�"�/ ���"����!�� � ����� ����$ ��� � ���! � �$��!�� � �'���$� ���� �� !��’����� �'���!��. �����$�&� ��$��� ����� "%�� ������) � ��$����� ���� ��� ������. � �$�!��.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

82

��0@ABC� 35/��������� � � � ���’#� �����������.

��CDCAC

• /�� �� � �� � ��� � �� ���� �������� � ���� � �� ���� ���� �� � �’��� � ���’#��� � ����� � � � �’����� ���-���" � � �������� ���� � ���’#� � �� ����. � �� ���’#� ����������� ���� �����! ����� � ���!�� � � � ��. A�-� � ���’#� ����������� # �������� ��-�� � ������ ������ � � � � �� �����-��� ���� � " �����! ��.

• �������� ���’#� � � ������ – � ���� �� �� �������� �� ����� � ���! � ���� �������� �� "�! " ���� �� � � �. /��������� ��� ������� � �������� �� ��� � �� ��� � � �� � �� � ����� "� � ���’#� � �� ����. 1�� ��� � �! �� ��-�� ����� � ������ �����. 1� ��� �������� � ����� ����� ���’#��� ���-��������� ���� ����� �� ��������.

• ������!� ������� ��������" �� ����� �������� � ���’#� � �� ���� ������# � � ���� � ��� ���� $���� ��������. 1� ��� ��� �������� �� ������!��!, ����� ��������� � ���� ��� ��, ��- � �������� ���’#� " � ��! �� �� $����, ��������� �� �����.

��B��C#�

1. �� ��� ������� ������!��! ��������� � �������� ���’#� � � ������ � � � ���������� �� �� ���� � ���� ���� ��� ���.

2. D������ ������������ ��� �� � �������� ���’#� � � ������. &�� � ����� �� ���-

����� �����!���� � ���������� �� "��� ������������� �� � � ������� � -����� �� �� ���!. ���������� ��� �, �� ��������� ����� ������ � ��!��!.

3. ���������� ��� ����� �������� ��� ������ �� ��� ������ �� � ����� � �!�� � ������� ����� ������� � � �$�����- ��.

4. 1�������� ��������� �������� � ��� � ����� � ��� � � ������ "�� ��� ���� � � �������� �� ���������, � � �����-�� "� ����� �������� � �� "� ��� $����.

5. /� � ����� �������� � ������ �-����!�� ����� � ��� � ������� ��� �-�� " �� �������!� " ����$���" � ��� ��-�� ��!.

E� ��#0(F#� �����

— /� � ����� �������� � ��� � ��-����� � ��� � �� $��� � ����� ���’#� � � ������.

— /��������� ����� ��������� ����� �-��� � ��� � ������ ��������� � � ����-�� "�! " ���’#��.

— &���� ����� ������� ������ � �������, � ���� �� � ���������! ���’#� �������-���� �� �������� � ���’#� �� � ������.

G� *(0� -����’�B�BC

/��������� ���� ���������� " �������� � ���’#� �� � ������ �� "" ����� ��� ��-���� ����������.

83

Визнання на роботі

• ���. 35. � ��$��� ����)&� '�.�� ' �������!� ��: ��&�� �������� �� !��’���� �'���!� ' ���"����!�-�� �� /.���� �� �������!��� � ��'��� ��� �������. ���!��$ �%.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

84

-�.��� ��� ��� ����/ �-� ���!�

9������� � ����� � � � � �� ���, �-�������, �����, �!�����, �������! � -�����, � �� �� �� ����!��� , # ���� � ��-�� �. 0 � �������# ���� � ������ �� ��� �����, ��� ��� ������ � �����#����. 0����-� ���� ������ ��� � ������� �� � � �! � ����� � ������ �� � � � ���� � ��� � � ���� �. 1� ��� � ������ ��������- �� � �’�������! ��� ��, � �����������! ������ ���� ������ ��� �������� ��-���#�����. ( �#��� ��� �� �� �� ������� " � ����� � � � � ������!:

— ��� ��� ������� " ���� �� � � ����-��� " � �����;

— ������� ����� �� ������� ��� ��� ��;

— ���� ������ �� ����� ��� ��� ��� ��;

— ���� �� ������ ��� �� ��� ���� � � �- �� � ����������;

— ������� � � ��� � � �� ��, � ������# �������� �� ������� " � �����.

/������ ��� ��� �$����� " �������- " ���� ��� � � �!�� � ������� � � ���� � �� ��� ������!��! �������� �� ���#�� � ���.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

86

��0@ABC� 36D �� ��! ���� ���!�� �������� ���� �� �������", � �����������! ��� ���� ����-���� � ���� �� ����� �������� �����-��� � �".

��CDCAC

• 9������� � ����� (�����, �!�����, �������! � �����, � �� ��, ����!��� � � ) ���� � ����� � ������ �����#�-�����.

• 9������� � ����� � �� ���� ���� ���� � � �� - �� � �� ��� � � ������ ��� �����.

• 9������� � ����� �������� ����� ��� � ������ �� � � � �� ���� (��������, � � �� � � ��� – � � �, � � �� ������� – � ��������, � � �� ������� – � � � �-���, � � �� ��#�� – � ��������). E� ��-��#, � ��� ������� ������� " � ����� ���� ���� � ���� �� � � � � � ��.

• ) �����! � � ����� ������ ��� �� � ���-�� � � ������� " � �����, � �������-�� ���� � � �� ����������, �� ��������� �� �� �����.

��B��C#�

1. 0��� � ����� � � � � �� ���, �� ��� �- ��� ������ ����������:

— знущання і цькування;

— �������! � �����;

— ����!��� ;

— � �� �� ����!��� �;

— � $ ��� � �����, ��- � �����, ����� �� �����.

2. ��� � �����, � ��� $ ��� � ����� �-������ � �����#���� � ���!-�� �� ��-����.

3. 1� ��� ������, � �������� � ����� � ����� � � � �� � ���, ����!���, ��#��, �� ������ �� �� � � ��.

4. ��� ������ ��� �, � ������ �!����-�� ���� �������!�� � ���� �� ������� (� �� �������� �����#�����), � � ��� �� ����!��� �� � �� �� ����!��� � ���� ��� ���! �� �� ������, ��#�� �� ������-�� �� ���� (� �� �� � � ��).

5. � ����� �����#����� ��# ����������� �� ������ �� $������� (� �� �� � �� ��� -���� �������� � ����), ��� �� ��� (� �� �� � �� ���� � � � �� ������-���, ���� �������, �� ��� �� � � �� � �����-�� � �� ����������).

6. � ����� �����#����� ��� � � ��� ����-���� � ��� � ���������� � ���� �� � -����� �������� � �������� � � � -�� ���� ��� � ��� �� ���� � �� � �� $��� � ���� �����. E� ���������# ��-�������� �� ���� �� � �� ��� ����-��� " � �����.

E� ��#0(F#� �����

— ) ������� ����!���� �� � �� �� ����!-��� � � ��� ���� �������� �������� � ��", � �� � ����!��� # �� ����� �� ���� � ��� ���"��. E� ��� � �� ��#�!�� ���� ��� ������� �������!�� � ����!.

— ) ��!� �� ������� � ��� ���� ���!��� �������� �� ��������� � � � �� � � ��, ����� �� ������ ��������� ���� � ��-���. &� ���� ������ � ����������� ��������� � �� �� � ������� ��������� � ��� � ������� �.

— )���� ������ , � � �������� ����, � � �����#���� �# ��� �� � ����� � � ������� " � ����� � "" ���� � ����! � ���!-�� � �������, � ����� � ���, �� �����-�� # ����!�� � �� ��� � � ��� � � � � �.

G� *(0� -����’�B�BC

0����� ���� ������ ���� � ����� � � ������� " � �����, � �� �������� – � -����������� �#" � ����� ��� ��� ���� �������� ������� " � ����� � �����#�-���. /�� ���� �������� � ���� � ��-��# � �������� � ����� ������ �� �� ����# "�� � ��� � �����#�����.

87

Захист від агресивної поведінки

Політика компанії щодо викорінення насильства на

роботі

Єдиний варіант –нетерпимість

• ���. 36. -������%� �� ������&� �% �$���!� ������������ � '��������� ��� �����& �� ���"� & ��$ ��� � �������� �� � /, �!-� '������, "%!������, ��������, ���'� �� ����$%���. G� �$���!� ��� � � ������� ���!� ��" ���� '��������� ��'��� �����!�� ��� ����/ �� ���!� �� � �������� �� ��., � ��!� ����! �����-�� ����� � ����� ��� ����/ �� ���!�.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

88

��0@ABC� 37&�������� ����� �� ��������� ���! ��� �� � � ����� � " � �����.

��CDCAC

• 9������� � �����, ��� � � ��# ����, �� ��#�!�� � � ������� ���!���, � � �� � ���� � �����#����. E� ����#, � #���� ���� � � ���������� ����� � " � ����� # �����! ��� ��������.

• ���! ������� � � ����� �� ������� ��� ��� �� � ���� � � � ���! ���-���� � ������! ������� " � �����, � � �����! ����� � �� �����!� �������� ����� � " � ����� � �����#����.

• ����� �� � ����� � ��! �� �����#���� �������! � ����! � � , � ������� � �� ������ ��#�� ���� � �� �������� ��������.

• ������� ��� ��� �� �� ��, � # ����� � � � ���� �, ������! ����� �� � ������� � �! ��� � $���� � �����#����.

• @�� � �������� �������!�� � � ��� �, � ��� � ������, �� ��!���! ���� �� � � -� ��, ��� ���!����� �� �����! �����, ������!��.

��B��C#�

1. 2�������� � � ����� � " � ����� ��# ���� ���’#� � ����� � �����! � �-�� ���� � �����#���� �.

2. �������� ����! ���� �� ���� ������� " � �����, �� ����! � �����#����, �� "� � �� ��� � � ������.

3. 1� �����#���� ��� ����������� ��� �� � -������ � �����, ����� �� " �� �� ��-

���, �!�����, � ����!, � �� � ����!-���� � � � �, �� � ����� ��# ���� ��� � ����� � �� �� ��� ��������.

4. �������� � �� �� ��� ��� � ��� � � ������� ������� " � �����. 3� ��� ��-�� � ������� �� $ ������ ��� �� " � �� �� ������� ��� " � �����.

5. � ��� ���� ���� ��� �����! ����" ��� ��� � ������, �� # ���������� ��-���#�����. ) ������ �������� ��� ���� � ��-���� ���� � ��� ��.

E� ��#0(F#� �����

— '�# ������ ���� � ����� � � �������� � �� �������, �� ������� � # ����!��. ) ��� �� ������� � ���������� � ��� ���� � ������! ��������� � ����������� �� -$����� �� ���� �����! � ��� � ����-�����.

— 1� ���!-�� �� �����#����, �� � ����� �������� � �����, � ��! ��� ������ ������!�� ����������� �������� ��� ������ ����! �������� � �������� � �����, � ���������� ���������� � $����.

— 1����� �� ������� ��� ��� �� �� � � ����� � " � ����� � � � � ��-� � � �� � ���� � ������� ����� � � -����� � �� � � � �, �������� � ��’" �� �� ����� �� �����.

G� *(0� -����’�B�BC

������� �������� �����#����� � ��� ���� � � ��� � �� � � � ��� ���! �����#����� ���� ��������. E� � ���-���! � �� ��������, �� �������!�� ��- � � ���� �, ����! �� �� ������ ��-� � " ��� �� �����.

89

Захист від агресивної поведінки

• ���. 37a. 0�����!��� ! �����!�� � ���"����!�� � �����&�/ �� ���!� � � ���’���) ������) '���$%�� '��&�$ ��� ' ������������.

• ���. 37�. ������% �������� ����, ������$��� �$� '��������� ��� �����& �� ���"�, � � ��. �������� � '��������� ��� ��. -����� �"�$%� ������� ����� ���� �-�� "�. ���.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

90

��0@ABC� 38/��� ���!�� �� ������ �� ��� � ��� �� �����-��� � ����!��� , ����� � � ����� � � -� �.

��CDCAC

• 1����!��� , ����� � � ����� � � � � ���-����� ��������!�� ��� ��� . 0����� ��-�� ������ �� ������, $���� ���� � ����# � ��� ��� �� ������ ������� �������- " � �����.

• ?�� �� ������ ��� � �� ���� � � � � -���!���� � $�������, �� ����! ��� � ��� � �� �$��, � ��� � �� ������ �����-���.

• 1����!��� , ����� � ����� – �� ���� �� ���� � �����, �� �������� � �����-��! ���� ���� �����" � �����#����. 0�-� �� ��� �� �������� � �� ���� ��� ������ � �� �������, ���� ������� � �����#����.

• 8 �� ��# ���� �������� � �����, ���� -����� �� ������ ����! ������� �������-���� ������������ ���, � ��� � �����-������ ��� ����������� ������� � ��� ��������.

��B��C#�

1. �� ������, ���� ����� � �����#����, � �� ������ � �’���� � ����� ����!:

— �� � � � ��� � �������� ��;

— �� ��������� � ��������;

— �� ��� ����� ��� ��������;

— �������� �� ��� ��� ��� �� ���� � �����!��� �! � ������.

2. ) ������ �������� � �� �, ����!���� �� � -�����, ��� � ���� ��� , ��� ���� � -������ ���� � ��� ��,.

3. ) ������ ������� " � ����� � �� � ���-����� $���� �� ������ ���� ����� ��-

��� ����� �����. 3� � ��� ����� � � -� �� �� ��������, �� � ���� �� ��������� ��� �� " ����$���".

4. @�� ������� � # �������, � �����#�-��� � �� ����������� ������ �����!-��� ��� ���� ��������� � ���������. ) ���� �� ������� �������� ��� ���!���.

5. 0�������� �� ������ � �� ������ ���-���� $ ������ ��� �������� �� ���� ��� �� ��������.

6. E �� ������ ����! ��� � ����������� � �’�� � �������� � �� ����� �� ��-����� ������� " � ����� ���������.

E� ��#0(F#� �����

— @�� �����#���� ��� ����! �����# � � �-�� ����� � ������� " � �����, � �����-��� ��������!, � "� ����! � ������!. E� � ����# "�� ������! ����� �� � ����-��.

— 2����!�� ���! ������ �� � �������- " � ����� – ��! ���, �� �� � �! � � � ����� �� ���� . @�� �����#���� � � ����# �������� � ����, �� � �� �������� �� �� �� � ��������: ��!��� ���� � ���� �� ������� " � ����� �� ������� ������ ��� ��� �����!�� ��-� �� � � � �� ������� ��� " � �����.

— ) ����� �� ��� ��������� � �� ����-��� ���!����� � �����#�����, � � �� "" ������� ������#�!�� � � ���. E�, �����-��� , ����� ������ ������# � ��� ��-��� �����.

G� *(0� -����’�B�BC

)�� � �� ���� 10–15 � �� �������� � -����� � � � � �� ��� � �����! � ���"�� � ����#�!��. E� ����� � �� �� ����-�� ���� �� �� ��, � ���������, �����-��� �� � ����, ��- � ������ ����, ������������! ��� � ����������! � �-����� ��� �� ��� ������ ����!����, � -����! ����! � � � �.

91

Захист від агресивної поведінки

• ���. 38a. -������%� ��" ���� �� ����� '�.�� � �������� �� ����$%���, ���'� � ���-����� �� ���� & �� ���% "� ��" ���� �� '�.�� � ����� ���. ! �����!�� � ���"����!��.

• ���. 38�. ����%� �������� ���"����!�� ' �����% ����!� � �������� �� ��$���. !������!��, ������� ����� � ����� �� '��������� ���. �����!��.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

92

��0@ABC� 390������� ��������� ��� ��, �������� � ���!���� �����$��, ��� ���� � � � �� � -���������� �� ������� " � �����.

��CDCAC

• @�� ����� ������� " � ����� � ��-���#���� � ����� � � � ��, �������� ��� ��� ����� ������ ������������ ������ ��� �� � �’�, ��- � � ���� � � ��-��������� � ����� � � � �����, ������� �� �� ���� �����, ��� � �� �������-�� �����.

• @�� ����� � � � � ���, �� � ������ ��- �������# �� ��, � � �! �� �����#�-��� �������� � ����� # ������ �, � �� � �� �� � ���� "" � �����.

• @�� ����� ����� � � � ��, �� ����! -��� ��������� ����� ����� �� ��, � �����#���� # ��� ����!��, � �������� � ! �� ����!.

• ) ��� ������� � ��� ����� � ����� ���!���� �����$��. ) ������ ���!����� ����� ����� � ����� $ �� ������� " � -����� ����# ��!�� �� �� ���.

• ) ������ �������� ������� � �� � ���� �� ��, �� � � � ����� �������# ������-��� � ��. ) ����� �������� �������� ��-� � � ������� � �� ���� ���� �����-�� � ��� �� " $ ����".

��B��C#�

1. ?�� ��� �� ������� �������! �� ���!���� ���"� �� ��, �� ����! �� �� � � ��-����, ���� ������� " � ����� �� ������� �����#�����. ��� � �� ���� �� ���� � ��-���� �������, �� ���� ����! ���!���� ����-�$��.

2. 0 ��� �������� ������ � $ �� � ����-��� # ����� � ���! -���� � ��� ��-������ �������� " � �� � ������, ����!-����� �� ��������#�.

3. ) ������ �������� � �� ���� ������!�� � ������ ���� ��������� � � �� -

$��� " � � � ��. 1������ ��� � � � ��, ������ �� � ����� � � ��, � � � # � -�� ��! � (��������� � �� ��# ���� ������� �� � ������� "") ���� �� � � ��� � ����������.

4. ( �������� ����! ���� ���� � �� ��� �� ��� �� � ���� �� ���� � �� � ����-�. D����� � �� ���� � ��� � ���! � ������ ������ ��������, �� ������� �� � ����, � � � � ����� (��������, �����, ����� �� ��������) �������#�!�� �� ����-����.

5. ) ������ �������� (��, ��������, � �����-��� ����) � �� ������� � �����! ��������� ������ (�����) � �� � � ��, �� ���# ������ � ����� � ��#����.

6. ) �������� � ����! ����! � ���� � � ��� �����������, � � ��������� � -�� �� "" ������� ��!�� � ��������� � � -�� ��� ���.

E� ��#0(F#� �����

— 4��� ����� ����!��� �� ������� # ����-���� ��� ��������. / ����� � ��, � � ������ � �� ������� �������� ������-��� � � �� �����! ������ "".

— ) � ��, ��� � ���������! ����!��� �� � ����, � �� ��������� ������, � � � «������ ��#» � �������� � �����. ?��� ���� � ��� ������ � �� �������, � �� ��������� � �� �����#�!�� «�� ����� ���» �#" � �����.

G� *(0� -����’�B�BC

9������� � ����� ��� ���! ���� �� ��� ��� ��� �� �� � �’� �������� " � ��. &�! � �� ��� ������ � � � ��� ����� � ����������, ��� ������ � �� �����-�" �� ��. ) �" � �� � ���� ��� �� ���-�� �� � ����� �� � �’�. &��� � � � �� ��� ����� ����� ��� ���!-���� ������ ��� � �������� " � ��.

93

Захист від агресивної поведінки

• ���. 39a. A�����% ���"����!��, � '�� � ���. ����$%��!�� � ! �����!�� ��$ ���. :�� ��������� � �����!� ��� ����/ �� ���!�, � � � �!�. ������� �"��$%�-���.$����/ �������!� �!����� ��& ���.

• ���. 39�. H������ ��� �� � ������� �������!�, �!� �� ��� �$� �����"�/ �� ��������-����, '����)�� �� !�$%����� �� "�:�!�. ���’���&� , ����$%��!� �� ! �����!� � '��'-!� �$� ���$��������.

Запобігання насильству на роботіЕлементи профілактики

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

94

��0@ABC� 40&�������� � � � � � ���, � � ��������� ���-����� �� ����!���� � � �� ��#�� �� � -� ��.

��CDCAC

• 1� ������ �����#������, � ���� � �$�� � ����, ����!��� � ��!� � �� ����� �������! �� �����, ��#�� �� � �� -� � ��, � �������� �����#�����.

• ( ������ � ������!, � ������ �� ���� ��� ���� ��� �� �� � � � � � $��� � ������� �� � ����� ������ � ��-���#���� � �� ������� �� ����! �-���!���� � � �� �� � � ��.

• ����� ����� ��, � ������! ��� � � ��-���� ��� � ����!����, – ����� ������-�� ����������� ������� ����� ����� " � � � ��, ���� ����� � ��", ���� �� ��������� �������, � �" ��� ���� ���-�, ��������, � ��� � � ��, �� �������! �- ��� �� � �.

• 1����!��� �� � �� �� ����!��� � ���-��! ����� � ���� � �� ���� � ��� ��-���#���� �����! � ���" ����, � ����������� ������ �� $������� ������� �� ����-��� �� � ����� ������ ����� .

• 1����!��� � �� �� ����!��� � �������-��! ���� � ������ ��� $��� � �����- � �� � �’�. ) ����� �������� ����!��� � � � � ����� ���! � �����.

��B��C#�

1. (�� ��� ���� ����!���� �� � � � � � ��� �� " ������" � � � " � � � ��� ����� � ����� � ���� ������, ������� � ���� �� �����#�����. 1��������, ��� ������ � � �� � ��� � � �.

2. /�� ���� ����!���� � � � � ��# K����-������ � �����! �� ���� �������, ���� �� $��� ������ � ������.

3. 8 ��� ������� � ��� ����, ����� �� ������, ������� �������", ������ � ���� � ������� ��������", ��� �� �������-�, ����� � ���, � �����# � � �� ��#��, �� ������ � ������ ��� ������ "�, �����-���� ��� � � � �� ����!����.

4. (���� �����#����� � ��� ���� ����-�� ����� ���� � ���� � ������, ��- � ����� �� �, ��#��, �� �������! ��� -���� �� ���������! � ��� � ���, �� ��-�. 1� ����� � ����� " ������� � ������ � ���� ��# ���� ���������� � ������! ����� � ������ � � � �� � ��".

5. /��� ����� � ����� � � �� �� � � �� ��� ��������� ���� � . 1���! ��� $���- � ����!���� � ����� ��, ��� ��������, � ���� ����� � ����� # ������� �. ( -���������� ��� ������� � �� �� � � � -� � ��� ������.

E� ��#0(F#� �����

— /�� �� ��� �� � �����#���� ��� �� � -���� � ��� ����� $�������. �� ����� � ����! ����� � ��� � ����� � � ��#� �� ���� ������.

— )� ��������, � ����� � �� ��� ����-��, � ������ �� ������ �, ����! ���� � ��� � $ �� �� �� �������� ����!-����.

— )� �������� � �� �� ��� ��� � ��� � ������ ��� ���� ��� �� �� ��� ��� �� ������� �� ����!���� � � � � � ��� ��-���� ��� �� ����� �������, ��- � ����-���� �������".

G� *(0� -����’�B�BC

0����� ������� � ��� ��� �����#����, �� # ��� �� �� �����. ������� ���-����� ������� �� ����!���� �� � � � -������! ��������� �������� ������� �#��� ��� �� ��� ������� �� ����!���� � ���� �� �����#����.

95

Захист від агресивної поведінки

• ���. 40a. ��� ���% �������� ���"����!�� � '��������� ����$%���� ' �!� !$������ �� ��I�. ������. ���, '!� �� ����� ������ !���������� '������ � '� !�, � � ���� ���� � ����& '��.

• ���. 40�. ���:���&� ���. ���"����!��, '!� �� & � ���� ���&����., �'�I�����. � ��������., �� � � '� -!� ����$%���� � �� '������� '�.��, �!�. �$�� ������� �$� '�.���� ��� ����$%����.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

96

-�� '� � ����% ���)

1������������! � � � � – �������� $��-� �, � ����� ���! � ������ � � � �. 0����-��! ����� �� " ����� �� � � �� ��� � �� ����������, ���� $ ��� � ������ �� ������! �� �� ����� �� � ������! ��� �-���� �����. ?�� ����� ���������! � ���-��� � � �’���� � � ���� " �� ������- �� ���� � � ���� ����!��� ���#��, � ��� � ������ ��������! � ��� �� � �’� � �� -��� ��������. /�� �� � � ����� �������-�� �� � � � � � ��� ��������� � � -����� � ����� �� � ����� ��. )���� ��� �������, � �����, � ��� ��� ��:

— ���!��� � ���� �� �����! " ����-� ��;

— ���� $ �������� �� � ����� ��;

— �������� ������� ��� �� " ����� � � � �;

— ���������� ���������� � ���� ��-������ � � ����� �� ���� �;

— ������ ���� �������� �� "�� ��������-���.

@���! – �� � �� ��� ����� ��, ��� � ��� -��� � � ����� �����! �� ����� �� – # ���-��� � ��� ������ ������ � � � �.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

98

��0@ABC� 41������� � � �� ���, � � ���!���� � ������! �����! " ����� ��.

��CDCAC

• 1������!� ��������������, ��� �����" �� � ���� �� ������������ �� � ����-� ��, �������# � ������ � � �’���� � � � ����� ������ ��� ����� ��-���!����. E� � ����# �����, � �’����� � � -� � �.

• 1������������! � � � �, � �’���� � ���-��� ������������� �����! " ����� ��, �� �� � , ����� ���! � ���� �� �� ��� ����� ��, ��������� ����� �. 1� ��� ������� ��� �� ��� ��������� �����! " ����� �� � ������� �����������.

• ��������, �������! ���� ��# ���� $ ���, ������! ������ � ���! -�� ��-�� �� � ���� ������! ������ � � � � -�� ���. ?�� � ���, �������� � �� �����#����� # � ��� � �� � ��� � ��� ���!��� � ���� �� �����! " ����� ��.

��B��C#�

1. @� ���� ��������� ��������� �� � � � , � ��� � ������ �������� ��������� � �� -��� � � ���� � � � � ��. )������ ������ � � �� ��� � ��� � ������.

2. )�������� ���� � � � � �� � ��������! � ������ ��� �.

3. /������� �� � � � �� � ������� ���!-�� �����! ��� ������ ���� " ����-� �� ��� �� � ������ �� � ����� ��.

4. �� � �!�� ������� ������" �� ������ ����-���, �������� �� "�� ����������� � � � ������ � ���� �� ���� �����-� �����!��� $ �� ���� ��� � � � ��.

E� ��#0(F#� �����

— 8 �� � �� ��# ������� � ��������, ������ ��� ����� � ��� �� �����! � � � ����.

— ( � �!�� ���������� ���� � � ������� ����� �� � �� �� ��� ��������.

— ����������� � ����������� �� ������� �� ��������� � � � ����� �������� �� ������� ���������� �� � � � � �� � � � � � �� � ��� �������.

G� *(0� -����’�B�BC

D �������� � ������! �����! " ����-� �� � � � ���!�� �����! ��������" �� ��������.

99

Забезпеченість роботою

• ���. 41a. *������")&� �' '�"�!��$ ���� ���������� �� �����'�"���� ������"�� � ���"����!�� ��� '� �I ���� � '�� '� � ���� ���) '� ����) ��'��. � -.���'���.

• ���. 41�. ����%� � ��$���� ���!���/ '� �����) ! �����!�� � ���"����!�� � �'I�� ��� ��$����� '������� ��� �����$%��I�. :�� ������. ������.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

100

��0@ABC� 42/��������� ���� ��� � � �� � ���!� �� $ �� � ������ $ ���������� �� � � �� � ���-�� �� �� ����� ����.

��CDCAC

• %����! � � ��! ���� ��� � � � �� � � �� � ����� ��, ����� ����, �� � ���� �� ���������� � ������� � �������� ��# ������� �����. )� �� � � � �� � �� ��� ����� ��� ��� ��� ������� ����-��� � �� ��!� � ���� � � ����� ��.

• %�� � � ��� �� � � ��� �� ����-� �� �� �� � ���� # ���’#��� ������ � ���!-�� � ���� � � � � � ��. ( � ��� ������ ���������� � ������� �����! � � �� � ���� – ������ ������� �� ���-��� ��� ��� � ������.

• ���!�� �������� ��������� �������� � � � ����� �� � ���� ��� �����# �����! � � ��! ���� ��� � � � ��. ( � -� �� � �� ������ ��� � � ���, � ��-���������! �� �� �� ���� �� ����������� ������� ��� ���!-���� ������������ ��� ��.

��B��C#�

1. /����� � �!�� � ���!-�� � ���� � � � � -� �� ��� � � ��� � � �������, ��� �� �� �� � ����� ��.

2. %�� �������� � ���� ��� � � � ���, � � -���, ������� � � � �� ��� � �� � � �, ������ ��� ���������, ���������-�-������ ���������, ������� � �� ��� �� � � � � � � ����, ���������#�!�� ��-� ������� � � �� � ����, ������� �� �-�#� ����.

3. %�� � �� ������ ����� ���� � � � � �� �� ������� � ���!���" �� ��������#� �� ����������, � � �����#���� � �����-��! ��� �����! ��� � ����� �� � ���� �� ���������� ������� �� ��#� ����.

4. ( �������� ���!�� �����! � ����������� �� ������� �� ��������� � � � ����� �������� ����� ������� ����� � � � �� � ���� ����������.

E� ��#0(F#� �����

— &�� � ��! � ���������� �� "��� ����-��������� ������������! ����! ���� -��� � � � ��. /����! � ��� ��� �� ��� ����� � � � � � � � �� ����� � � -��! �� �� �� ����.

— ��� ��! �� � ��� ������ � ������ ����� � �� �� ����� �� �� ����. 0 ��# ��-� ����� �������� ��� � ���� ���������-� � ������� � ���.

— �� ����! ����� ��������", ������� �������� � � ���������� � ������-� � ��� �������� ���!�� ��� �� � � ����� �� � ����.

G� *(0� -����’�B�BC

?��� � � � � �� � ���!� �� $ �� � ��-���� � � ����� � � �������, ��� �� �� �� � ����� �� (� ����� ����� ����) # ��������� ������� ���� ��� ���� ����-�� � � � �.

101

Забезпеченість роботою

• ���. 42a. D��! ��!$����% � ������. �����. ���� '�&������ & ���$��� '������/ �$���, ���� ���"� �� �$� ��� �� ����� �$�� ����$ ��� � ���"����!��.

• ���. 42�. -����� ���%� � ������ ����� ���!� �$� ��� �� ������, ���! � ���� '�&������.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

102

��0@ABC� 43/��������� �������� ������� ��� �� " ����� � � � � � ��� �� � �� � ���� � � � -� � ��.

��CDCAC

• 0������! �� �� � ���� ������� ��� ��- " ����� �� � � � � � ����# ��� ����� �����. (�� ����� �#" �� ����� ��� ��� $ ������� �������� �� ��, �� � ���� -����! ���������! ��� ��� �����.

• D������� ������� ��� �� " ����� �� � � -� � – �������� ������ ������ �� � ����.

• C������� � ��� � ������" �� � ��- �� �� � � �� � # �����, � ���# ������ � ��� ��� � ������. �� � ���! � � ����� � �� �� � " � � �� # � �’��� � �.

• 0���� �����! �������� � $ �� ������� ��� �� " ����� �� � � � � � ��� ����-����� ���������� ��� ���������". �� -� ���! � �! �� ����, � ��� � ������� � ���!���" � ���������� �� "��� ����-��������� ����! ������� �����.

��B��C#�

1. /��������� �������� ������� ��� �� " ����� �� � � � � ��� � ��� ����� ���-� ���� � � � ����.

2. %�� � �� ��� ��������� �� ��, �� � -���� ����! ���������! "� ��� �� ���-�� �� � � � ��. /��� ���!�� ���� � ����� ���������� � ������� � ��� �������� � � ��� �� " ����� �� � � � � �����-����� "� �������� �������.

3. D������ � ���!������! � ���������� � � �� � �� ���������� ���������� � ��� ����� ���� �� ��������� "� �������.

4. 0����! ����� ������ ����� ����, �������� ����� " �������, ������ $ �� ����-� �� � ������� �� �� � �’� ��������. ( -�����! ���!�� �����! ��� ��� ���� ��-�������� �� ������ � ������� �� �� � �’�, � ��� � ��� �� �� ���� ������ ����� ���-� �� � ����� �� � ����.

5. 1������ �� � �� #��� �������� � -�� �� �� � � ��.

6. /��������! � ���!������� � ���������� � � �� � �������� ����� ����.

E� ��#0(F#� �����

— ��� � �� ������ ��� �� " ���� �������-�� ��� ���� ���� ���� ��� � ����� �.

— ( � �!�� � �� �� ��� �������� �������-��� ���� ����� �� � ������ ����-� �� �� ����� ����.

— ���! � ������������� �������� �� �-������� � ���� �� �� �� ���� ������ ����� ���� �� ����� ����������� -� ������� � �������� ���������" � � ��.

G� *(0� -����’�B�BC

/��������� �������� ������� ��� �� " ����� �� � � � � ��� � ��� ����� ���-� ���� � � � ����.

103

Забезпеченість роботою

• ���. 43. D��! ������ ���"����!�� �� � , �! �'��.��)�% � ���$���)�% /.�� '������� �$��� �� �����. -���-���%� ���!� �$���!� ����� �$��� ����$ ��� � ���. ���"����!�� � ������� '������/ �$��� �� ����.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

104

��0@ABC� 44B�������� �����������! � � � � ������-���, �� ����������! � ������� � � ����� �� ���� �.

��CDCAC

• ��������, �� ����������! � ������� � � ����� �� ���� � ��� � ��� ���� ��-��������� ���� �, � � ������!�� �-����� � � � ����� � �� " � � � �-����. B�������� ��������� �� � � � � ����� ��������� ��# ���� ������� ��-���.

• 8 �� ������� � �����#�!�� � � � �� ��-�� �������� � � ����� �� ���� �, ������ ��������� � ! � ���������� ����� ��-� �� � �������� � � � ����� � � � -�� ��� ������ �� ���� ��.

• /����� ��������, �� ����������! � ����-��� � � ����� �� ���� �, � ��� �����-�������� � ��� �����#������. ) �$ �-���! �� ���� � �� � ������� ���� " ����� �� ����� ������ �������� ����� �����������, � �� � ��� ���! ������� � ���!�� ������� ��� ��������� �����-���� �� � � � � ��� ��������, �� ����-������! � ������� � � ����� �� ���� �.

��B��C#�

1. ��� ����� ��� �� ��� ������� �� � ������ ����� �� ��������, �� ����������! � ��-����� � � ����� �� ���� �, ��� �� � ��� � �������� ���� �� � �������� �� �. ( ��� ���� �� � ������! ���� � �������� � � ����� �� ���� � �� �������-����! � � � � ���� � ����� � ������-��.

2. /���������, � � � ��� �������, ���� � -�����#�!�� � ��� " ��������, ��� ���� �

�� � ���� � � ��, � �� " � �� � � ��-������. ) ������� ��������� � �� � -� �� ��� ������� �� �� �������� � ���-����� ����� ��� �� ��� �������� � � ������� ����� ��.

3. (�� ��������, �� � �������!�� � � � �� � �������� � � ����� �� ���� �, ���������� ��� � � ����� ����, � ��� � � ��� ���� � ���� �� ���.

4. /���������, � � ��������, �� �����! ��-������ � � ����� �� ���� �, � � �������� � ������ ��� ���� � � �� � ���’#� -� � ������.

5. @�� � ��������, � � �����#�!�� � ��-� " ��������, ������ ���� � (��������, ������� �� ������� � �� � �’��), � -�����! ���!�� �����! ��� ��� � ��� � -���� �! � ��������, ���� � ������ �� � � ��.

E� ��#0(F#� �����

— @�� �������!�� ��� ��, ����� �� � �������� ���� �� � �’� ��������, �� ��� ���! � �������� � � ����� �� ���� �, ���������� ��� ��� �����.

— ( �����! ��� �����! ��� ���������� ��- �� �� ����� �� � � ����� �� � � �� � ���� � � ��. ) ����� � ����� � � �! � ����� ��� ���������� �������-����! � � � � ��������, �� �����! ��-������ � � ����� �� ���� �.

G� *(0� -����’�B�BC

( �����! � ������ �����! ��� ��������-� ��������� �� � � � � ��������, �� ��� ���! � �������� � � ����� �� ���� �.

105

Забезпеченість роботою

• ���. 44a. -�� '� �� , � ���"����!�, �!� �� ���)�%�� ' �������!� � ��$��� '� �����), ��$� ���� �� ����-� ��� ����, ' �!/ ��� ��I$� � ��!� �������!�.

• ���. 44�. �$� ���"����"%, �!� ��&I$� ' �������!� � '�’�'!� ' ���������) �� �$����, � � ����� ��� �$� �������� � ��$�� � ��������� ��$��� '� ����.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

106

��0@ABC� 45� ���!�� �����������! � � � � �������! �������� �� "�� ����������� �� �����-������ � ���!��.

��CDCAC

• 1������������! � � � � ���� � �’���� � �������� ����� � ������� �� $��� � � ������� ������� ����� �� ��������. ) ����� �������� ������ �� � ������ �� �������� ����������� ��������, �� � -�������! � ������ ������ �����! ��� � ����� ��������� �� � � � � �� � � � � ��� ���� �����.

• /����� ����������� �������� �� �����-������ � ���!�� – ���� �������� ������ � ������ ������� �� � �� �� ���". ? �� � ��� �������� ������ ����� �� ����������� �������� �� ����� $���-� ��� ��.

• 0����� ������� ������ � �����#���� ��� ��, �� �������! ������������! � -� � � ��� ��� ��������, � � ���� – ��� ���, �������! ���� ��# ��� ���� $ �-��. E �������� ��������! ��!�� �����-���! � � �������� �� #" � � �� �� ������� �� � ������� ����� �� � �� � ����. � ��� ���! ��� �� ��� � ����� ��������� �� � � � � � � � � ������-�� ����� � �� �� ��������� � ���!����.

��B��C#�

1. /��� ���!�� ���� � ����� � ����� �����-���� �� � � � � �� ������� ���� �����-��� �� ������ � �� ����� " � ���! " ��� ����! ��.

2. ( ���������! ���� �������� � ����� � �������� ����� � �� ������� � ���-����� �� � � � ��� �� � � ����� �����-���� �� � � � �. D������ � ���!���-���! � ������������� �������� � ����! ��������� �� � � � � �� ������������ ���� �� � � �! � �������, ������������ �����! �������� � �� � ��.

3. /��������� ������ ���� ����������� ���-�����. / �����, � ��� ��������� ����-������� �������� �� ����������� � ���!�� ����� "�� ���!��! � � ����� ��������� �� � � � � ��������.

4. ���! �������� � ������������� ���-����� ����� � ����� ��������� �� � -� � � ��������, � ���� ���, �������! ���� ��# ���� $ ���. E� � � �� � ��-� ��� ����� ������� ���� �������� � � ����� �� � ���� �� �� � �� �� ���".

E� ��#0(F#� �����

— 0������� �� ������ ��� ��, ���� ��� � ��-��� ��������� �� � � � � � ��� ��-���#������, � ����� ��� ��, �#� �� � ��������, ������� � � � �� ��� � ��� ������ ��� � � ���, ��������-������ �� ��������, ������� � �� ��� �� � -� � � � � ����.

— /� � ����� �������� �� ��������� �� ���������� � �� ���������� � ���� ������ � ����� �� � � � ������ ��� �� � ������ ���������� �� � � � �.

— �� � �!�� ������ � ��������� � � � -����� �������� ��� �� � ��� �$��-����� �� ���� � ����� ��������� �� � � � � � � ����� �� � ����� �� �� ����. ' �� �� �������, � � ������" ��!���! � ���� ������ � �!, � ���� � � ���� " ����� ��.

G� *(0� -����’�B�BC

/��� ���!�� ���� � ����� � ����� �����-���� �� � � � � � ������ ���� �����-��� �� "�� ����������� � � �� � "�! " ����� ��.

107

Забезпеченість роботою

• ���. 45. � ��$��� ����%� !$ !����� � � ����, '!� �� � '�.��� �' ���$ ��� '�� '� � ���� ���) ���"����!��. � ��$��� !���$%��&� �% �' �� �������!��� ���"����!�� ' �����% '�� '� � ���� ���).

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

108

0�:�������� �� ���$!�-�����

9������ �� $ ����#� �� �������� � �����#���� � ��� �� ��� ���������, ��� ��� ��������. 0������ �������� �����# ���� �������, � ��� � ������� � �����-� ��� ����� �� ����. ��� ��� � ����� " ��� �$��� � � � � �� � ��# ��� ���� � ���-���� �����. ��������, $ �� �� �� ���-��� ����, �������! ������ � �! � � ���-� ���#� � � ����� ����. ) ����� �� �� � �� ������ �������� �� �$����� � ��’���-���� ��� ��� �� �����, � ���� � �’��� � � ������ ����� � � � � �. 0����� �� ���-����� �����#, � �����:

— ������ ��� ����� ������! ����� � ����������;

— � ��� � �������� �������� �� ��������� �� ����������;

— $ ������ �������� �� ������ �-���;

— $ ������ ��� � ��������� �� ���-�� ��������;

— ���� ��������� ���� ������ ��.

/����!� � ����� ��������� �� �� ���!- �� ���� �����# ��� ���� �� ������ ��� ��� � ������.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

110

��0@ABC� 460�!��! �� ������ , � � ������� ��������� ��� ��� ������� �� � �� ����� � �����-�����.

��CDCAC

• ���������! � ����������, ������� ��-� ������! ��� ����� � �� " �� ���-��� �� � ��� � �� ��.

• &� ����� � �� �� ��# �� �� ��������� � �������� ������� �� ���!-�� � -���� �� �����, �� � ���! � �� �������, �������� � �’��� � �� � �’�� �� ����-�� ������.

• %��� ����� � ���������� �����! ����-���� � ������! �� ��� �������� �� � ��� �� ���, � ��������� – ����� �� " ������.

• 8������ �����!�� ��!�� �� ��� ��-��� �� ���, ������� �� ����� �� ����-� �� � � ���� �������, � �� ������ � ����������, � � ������ � �� "� �������.

• ���������! � ����������, ������� � -���! �������� ������� �����, �!����-�, � ����� �� ��� $ �� ������� " � -����� � �����#����.

��B��C#�

1. 1���������� ��� ������� – ����� �-�� �� �� �� � ������ �� �� ��� �������� -����� � � ������ " � � �� ���� �����! � ��� ����� ��������.

2. &�� � � ������ ������ – � ���� ��� � � � � ���� � ������� � � ��� ������-� �, � # ��� � � ���� �� ��� � " ���.

3. 8������ � � �’��� ��� � �����������, � � � � �� ��� ������� � � ������� ������ ������� �� ��� ������ ��� �� � �’�. 8 �� �!�� ��� � ��� � �������� �����-�� ���# �������� ����� � ������! ��� �������� � ���������� � ����, � �� -����!�� � � ��.

4. �������� ����! �� �� �������� �����-���� � �������� "��� �� � ������ �� ������� �� ������ �� ���� �� �� �� �� ����". ) �������� ���� # � � � ��", � K������!�� � "�! �� � ������ �� � ���.

E� ��#0(F#� �����

— @�� ��������, � ��’�����, �������� �� �� ������ � �� $��� ��������!, �� � �� ��������� ������ ��� � ��� � -� � �. /� ��� �� ����� �������� ���� ������ ����� ��� �� ��� �� �� ���� �-�����.

— �������� � ���! ���� ������� �� ���-�� �� � � ������ � �� � �� ��� �-� "�! " � � ��. )� ��� ��� ����! ����-����� "�� � ������� � � �.

— @�� ��� ��� $���" �������� ������-���! �� �� �� �$ ����! �� ���� , ������ � � �’����� ������ �� �� �����.

G� *(0� -����’�B�BC

X ��� �������� � ��� � �� �� # � ����� �� ��� ��������, ��� ��� ����-���. /������ ��� �� �������� ������-�� �� ������! ��������, � ������� ���-����! � ������ �� ��".

111

Інформування та спілкування

• ���. 46. -�.��&� ! �����!�� � ���������� ��������. ����� �% � ���$!������ ' ���"����!���. *�����% ���!��� � � ��� , � �!�� ���"����!� ����% ��$%� ����)������ ���!��� ' ! �����!���.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

112

��0@ABC� 47/���������, � � ���� ����� ����!��� �-������ � ���� ����������� � ���������� � � ���!-���� �� ����.

��CDCAC

• @�� ����!��� ���� � �� �����! � ���-�������, � � ������ �� ����� �� � �- � � �� �������!�� ����� . E� � �� � ����� �����# ���� ������� �� ������# �� ��������! ����.

• %���� � �������� �������� �� ����!-����� �� ���������� ��� ��# �������-��� �� � ������ ��� �$��� � ��� � �� �� �����#�����.

• @�� ����!�� ���� �����# � ��������-��, � ������ � � ��������� � ��� � ������� �� �� � ���� � ���� � ���-��#�!��.

• 1����� �������� � ���������� � � -����# ����!���� �������� �� ������� �� -����� �� � � $��� � ��� ��� � ����-� ���� (� ����� � � ������ ����, ����� ��� ��, ����� ������).

• %���� �������� �� ���������� �� "�-�� ����!����� ���������# � ������! �-��� ���������� �� "� �� � ���� �� ��� "�! � � ������ ��������� �����#�����.

��B��C#�

1. 8 ��� ����!�� ��� ���� � ��� � �-� �� ���� ��� ��� ���, � � � ���� ��-������� � ���� ����������.

2. C � ��� ����!�� ��# ���� � � ��� ���-�����. @�� ����!�� ������# ����� � ��� ���� ���� � �� ������ �������� �� � ���� � ��, � �������� � ������!�� �������� �� ���� �������!�� � ��.

3. 1����!��� ��� �� � ������ �������� � ���� � ��� ������ ��� ���� ����-���� ������. ) ����� �� �� � �� �������� ���! ������� �� ������ �� -���� � �� � �’��, �������� ���� ����! � � -��� � � �������.

4. 1����!�� � ��� �������� � ����� ����� ��� ���������, ���������, � ����! �� ����� � �� � �’��, ���������, �� � -�������! ������! � �����. ������!-�� ���� �����! ��� �������� � �����! ���� � ����� ��������, � ��� � �������! �� ��������! �����#�����.

E� ��#0(F#� �����

— 1����!�� � ��� ������ � ������ ������-��! ��������. 2$ ����� �� �� � �’�, � ���� �� ����� �� ���� ������ �����-��� � � �� ���������� ��� � ��� ��� ���� " �� �� ��������.

— @�� �������� � �� �����! ����!��� �� �� �����, � �� ����!�� "�! " � � ��, ���� ������ ���� ����� ��� �� ��� �-��� � "� ������. 0 ��� �������� �����-��� � �� ��������� ����� �� ����!�-��, ��� � � � ��� ������, � "� �� ����� ���������! ���� � .

— ���������! � ����������, ����!�� � -��� � ������� ��� � ������ �����! ��� ������� ������, ��� � �� ������ � �����#����.

G� *(0� -����’�B�BC

X ��� � �������� �������� �� �-���!����� �� ���������� – �� � ���-$�������� �� � �� ��� ��� �������-�� " �� � ����� " ��� �$��� � � � �. ��� � ������� �����! ��� � � , � � �������� � ������� ��������, � � �����#���� "� ����! � ������!.

113

Інформування та спілкування

• ���. 47a. ������&� , � ����$%��!� ��� �.��$� ��/ ����'��$�, �-���� '�������)�% ' ����� ���"����!���.

• ���. 47�. ��� ��� � ��� ���$!������ �����$�&� ��$��� ����� ���� ���"����!��, ���"����!��, �!� ��)�% ���$ �� '� '���’��, � ���"����!��, �!� ��� ��)�% �� "��$%-�� ��������.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

114

��0@ABC� 48D������ $ ������ �������� �� ������ ����, ��� ���� ����� ��� �! � ���� ��-� ��.

��CDCAC

• �������� �����! ��!� � ��� ����� �� ������� �����, ��� "� � ��� $ ������� �� ������ ���� �� � � �������, ��-� ������ ��� � " � ’������.

• ( ��� �� ���������� �� ��������� ���� ���#�!��, ��� �������� �����!, � "� � ��� $ �����! �� ����, � �� ��������! � "�� � ������� � � ��.

• @�� �������� � ��� � $ �� �� � � ������!�� ���� � ������#, � ����� �-��������! � ���! �����������.

• 2$ ������ �������� �� ������ �-��� – ������� ���� � ���� � ��. @���! � � �� �������������!��.

• �������� � � ���� �� �������� � �-��" – �������� �� �� ������� � � ��.

��B��C#�

1. &����! ������!� $ ��� � �����" ��� � � " ����� �" $ ����":

— &� �’��� ��: ����! ��� � ���� �� ���� ���!� � � ������, � �� �������! ��������. ���������� � ������! ��� ������! � ���!��� � ���!. — D�� ��� ���: ����! ���!� �� � ������ ���� ������ �� �������. — ' �����: � ���������� ������ �� ��’��� �, � �������, �� ������ � � .

0 ��� �������� ��� �� � �����" ����! ���� -������ � ������� �� ��� � ��� ��������

� � �����, �����, � �������� ������ -�� ��’��� � � � .

2. @�� �������� � ������� ���� � � ����, � �� ��� ��������� � ��� ���� ������� ��� � ����. E� �$�����-�� �� �� �� ���" ������ ������� ��.

3. � �� ������ ��������� ������!� $ �-���� ����� ������� �����! " ����, � �� � � � ����! �������� �������. ?�� ������� � �� ���������� $ ���-�� � ��� ��!��� �� ��.

4. )������ ���������� �� $ ����#�. @�� �������� ���������� $ ���-�#�, ������ "" ������� ������!�� � �����! � ���.

5. /����� ���� ����� ��� ��, ������!��!, $ ��� �� ���� �������� � ����������. 9�������� �� ���� ����� ����!��� � �� ����� �� ���� ����! ��������. &�������� $ ����" ����������� ���! ��, � ������ , � ��� � �����.

E� ��#0(F#� �����

— /����� ���’������, � �� ��� �������� ��� ����� � ����� � ���! �� ���!��� ��� ��������, "� ����� ����� �-� �� ������. ��� ���� ���!� � " � ����-�", ������ �� $ �������� ���� �����-��� � ���! ������� ����������.

— )������ � ", �������� � � �� ��� ���-�����. ����������� ��� ��� �� ��� ���!-�-��� $ �� «�� ��� ��».

G� *(0� -����’�B�BC

�������� – �� «����», � ������# ��-���#���� .

115

Інформування та спілкування

• ���. 48. � ��$��� ��:���&� ���"����!�� �� ���$��� ��I ���, �$� �� '������&� ��$ ��� '����. ��!����-��&� ��'�� :��� !����!�"�/, �!-� �����!� �� �$�!���, �$� ��:�������� ���"����!�� � �����%, �� �!� ��� ������ '����.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

116

��0@ABC� 492$ ������ ���� �������� �� ����� ���-�����.

��CDCAC

• 0����� , � � ���� �������� ��� ���-���!� ������ �� ����� �� ������� ���-�����. E� ��# � �� � ������! ���������� �K��� �� ���� � � �����#�����.

• ? �� $ ����� �� ����� �� ������� �������� ��# ������ ������� �����, ��� ������� � � ���!, � � "� �� ���� � ��� �� � ���� �� ����� ����.

• �������� ���� ����! ���� ������!� � � �� $ ����� �� �� ����� � ���� -�, ��� � �����#����. 0�� ������ �#" $ ����" – �$������� �� �� ������� �� �� � � �� �� �� ������ �� ����.

• @�� �������� ����!, � �������� � -�����#�!�� � "�� ��� � – � ���� �����-��� ��� � ���, – �� ����# "�� ����-���! � � �, ������! ����� �� � ������. @�� ����� �� ������ �������� � � ���!�� � �� �� ��� � ���������, � � � ����� ��������! �������� �� "� ���� ������ ����!���.

��B��C#�

1. 8������ �����! " ���� � ���! �������-�� �� ������� �������� �� � � � � � ��������� ����, � ���� �� � ����! ��-��� � ������ " � � ��.

2. 0��� �������� � �� ��� ���� ������ ���������� ����� ��� �’������ ������-� �� � ���� ��������. 0������ � �! � �! -�� �������! ���� ����� ����!���, � �� � � � ����! ������ � ���� � ������-����.

3. � ��� ��� ���� �����, �� �����! �� �� ��������� ���� ������� �� # �������, �������� �� � ���", �� � ���� �����! , �� � ����� "�� ���� ������ ����!��� ���������.

4. �������� � �� ������ ��������� ��-���� � ��� ��� �� � ���" �� ������ ��������. 8������, ��� ������ ���� ���-��!, ��� ������� ������ � ��� � �����, � � �� ���� �.

5. (���� �������� ��� � � �� ��#�������� �� � � � � � ������ � �� ��� ����! �, ���� � ����.

E� ��#0(F#� �����

— ( ��! � �������� ���������, � �����-�� ����! ���������! ���� � . E� ��� -��# ��� �$��� � ��� �� � ����.

— ��������, �� ����� ���#� ���! �� � -� � ������ ����� ��, ��� ������� ��-���� �, � � �� ���� � �����#�����.

— 0����� �������� � �� ��� ���� ������ ��� � ������� �� ����� � �������� ��� ����� � �����#����, ��� �� �- ��� . 8������� ��� ���� ��������� � ��� � �� � � � ��’����.

G� *(0� -����’�B�BC

1�������� ������ ����������� ������� �������� �� ����� �������� � ���-������� � �����. @�� ���� �������� ���� � �� , �� �������� � � ����� ��-���� � �����#���� �� ����� �� ���-��� �� ����.

117

Інформування та спілкування

• ���. 49a. ��!������&� ���� ������� !���$� �$� '’�������� ����$ ��� �� ��� � ���"����!�� � ����)&� � '�$%���� ' � '�� � ����� ! �����!��� & ���"����!���.

• ���. 49�. ��!������&� �����!� ���"����!�� �$� !��������� ��" ��� � ����")����� ���. ���"����� �� ������������, �! " � �.���.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

118

��0@ABC� 501�������� ��������� ������� $ ����� �� ���������� ���� �� ���.

��CDCAC

• 1� ������� �����#������ ��� ����� �� �-�� ������ �, � � ����� �. E� � ����# �- �����! � ����� $ ����" �� ���� � � ��.

• 1���� ��������� � ����! " �� ����-��! " $ ����" �� ���� � � �� � �����#���� – �� �� �� ���� ���� � ���� � ��.

• 4��� $ ����" �� ���� � ������# ����� ���! � ��� � ������� ��, � # ��� � �� ��� ������ ������.

• @�� ������� ��� ���� �������! ��� $ ������ ��������, �� ����� ���! � �����! � � ����� ���� ��� �� �� � �����-���, � ��� � � �� ��� � ���������.

��B��C#�

1. ���� � ������# �������! �������� ��-����� � �� �����, � �� ��#�!�� �� � "�� � � � �� �� ��� ����� ��. ? �� ���-��� $ ������� �������� �� ������ ������������ ���� ��� � � � ���� � -�������.

2. )�� $ ����� ��# ���� ���� � ��� � ���-� �� ������ �� � �$ ����! ���. 1� �� �������� � ���! ���� ��� ��� ���! ���� � ��, ���! � ���"��, �� ���! ���� ����� � ��� ���.

3. 8������� � �� $ ������� �����-��� �� ��� ��� ���� �����! . ) ���-��� �������� � ��! � �������� $ ���-�� ����� ���� ������ ����!���.

4. /����� ��� �� � ������ ������, ����� ��� �� � �����". E� � ���! ���� ������ - ��� �� �� ����� � �", ������ � � , ��-��� �� ��������� $ ����" �� ���!���� ���"� � �����#�����.

E� ��#0(F#� �����

— @�� �������� ��������!, � �������� ���� ��# ������� � � ���� $ �����, � �� ����# ����� � ��� �� � ������ � ��-���#����.

— /������ ���� ������ " $ ����" �� ����� ��� �� ���� � ������# ���-������ �������� ���� ����� ������� ����� ����, ��������� ���� ��" �� �� -� ���".

— '���� $ ����� �� ���� � ������#, �������� � ���! ����� ��� �������� � ��� ���� ��� � � �� � � �� �����#�-����, � ��� � ��’".

G� *(0� -����’�B�BC

@�� �������� � $ �� �� � � ���� � �����! ����� ���� ��, � �����!� � -����� ��������� �� � � ��� � ����#�!��.

119

Інформування та спілкування

• ���. 50a. A�����&� ��:���"�) �� ���I����� '���� � �������%!�& ���$%���� �� �����'�"�/ ���"� � '�� � ��% ���"����!��.

• ���. 50�. -�� '� �� ��$�����% � ��$���� ��:�������� ���"����!�� � � �� & '�����% ��!�����. '��� � �������%!�& ���$%���� �� �����'�"�/ ���"�. G ���$��% '���$%� ������ �������� ����� & �����.

Орієнтири щодо попередження виробничого стресу

120

Стрес, пов’язаний з роботою, – одна з найважливіших проблем у багатьох країнах. Стрес має багато негативних наслідків, зокрема таких, як захворювання системи кровообігу та шлунково-кишкового тракту, інші фізичні, психосоматичні та психосоціальні проблеми. Ці наслідки, в свою чергу, можуть призводити до зниження продуктивності праці. Саме тому вкрай важливо оптимізувати умови та організацію праці. Це видання містить легкі в застосуванні орієнтири для виявлення стрес-факторів у трудовій діяльності та пом’якшення їхнього шкідливого впливу. У виданні також надаються поради щодо поєднання оцінки ризиків із процесом запобігання стресу. Орієнтири, що містяться у цьому виданні, в цілому являють собою приклади позитивних практик для підприємств та організацій, та будуть особливо корисними для тих підприємств та організацій, що бажають включити попередження стресу до своєї загальної політики з безпеки та гігієни праці та систем управління. Кожний орієнтир, що супроводжується ілюстрацією, описує дію, вказує чому вона необхідна, як її проводити, надає подальші поради та зосереджує увагу на моментах, що варто запам’ятати. Ця публікація стане цінним посібником для органів влади, керівників підприємств та організацій, практиків з питань безпеки та гігієни праці, та всіх, хто цікавиться питаннями запобігання виробничому стресу.