5510 sayili kanunla İŞverene getİrİlen yÜkÜmlÜlÜkler ve banka sandiklarinin kuruma devrİ

5510 SAYILI KANUNLA İŞVERENE GETİRİLEN YÜKÜMLÜLÜKLER VE BANKA SANDIKLARININ KURUMA DEVRİ

YÜKÜMLÜLÜKLER

5510 sayılı Kanunla işverenlerin Sosyal Sigortalar Hukukuna ilişkin olarak bir çok yükümlülüklerinde önemli değişiklikler oldu

Ama en fazla değişiklik herhalde bankalar hakkında yapıldı

Gerçekten, bankalar bir “işveren” olarak zaten tüm işverenlere ilişkin değişikliklerden etkilendiler.

Fakat bunun dışında ayrıca sosyal güvenlik alanında adeta bir “KAYIT DIŞILIĞI DENETLEYİCİ” kuruma dönüştürüldüler

YÜKÜMLÜLÜKLER Neler getirildi?

Kayıt dışılığı önlemek için bankalara bankacılık işlemleri sırasında bilgi toplama ve sigortalılığın kontrolü (m.8/VII),

Kuruma sigortalılarla ilgili bilgi ve belge verme (100),

Bankalarla iş yapan işverenlerin sigorta primlerini ödeyip ödemediklerini denetleme ve ödenmeyen primleri hak edişlerde kesme (m.90),

yükümlüğü getirildi.

KAYIT DIŞILIĞI ÖNLEMEYE YÖNELİK KONTROL YÜKÜMLÜLÜĞÜ

Bilindiği gibi kayıt dışılık ülkemizin en önemli sorunlarından biridir

Kayıt dışılık Kurumun aktüeryal dengesini bozacak büyüklüğe ulaşmıştır

İşte Kurum kayıt dışılığı önlemek için bankalara getirdiği en önemli yükümlülüklerden biri de kişilerden bankacılık işlemleri sırasında bazı bilgiler istenmesine ilişkin yükümlülüktür


Kanuna göre; … bankalar,

Kurumca sağlanacak elektronik altyapıdan yararlanmak suretiyle,

Kurumca belirlenecek işlemlerde,

işlem yaptığı kişilerin sigortalılık bakımından tescilli olup olmadığını kontrol etmek ve sigortasız olduğunu tespit ettiği kişileri,

Kuruma bildirmekle

yükümlüdürler.


Kanunda bu maddenin uygulanmasına ilişkin esasların Yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiştir.

Konu Yönetmelikte Kanundaki aynı maddeye yer verilmek suretiyle düzenlenmiştir (!)

Yönetmelikte ayrıca “Bu maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esasların tebliğle düzenleneceği belirtilmiştir

Nihayet konu “5510 Sayılı Kanunun 8 inci Maddesinin Yedinci Fıkrasının Uygulanması Hakkında Tebliğ”de düzenlenmiştir

Bu husus da tartışılabilir bir sonuç yaratmıştır.

Kanun hükmünün Yönetmelikte yer alması “düzenleme” sayılabilir mi?!!!

SİGORTALILARDAN BİLGİ TOPLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ

Tebliğe göre,

ilk defa mevduat hesabı açtırılması,

tüm kredi taleplerinin sonuçlandırılması,

kredi kartı ve çek karnesi verilmesinde,

başvuru sahibinden “MESLEK BİLGİLERİ” ve “ÇALIŞILAN YERİN UNVANI VE AÇIK ADRESİ” bilgileri alınır.

Bu bilgiler;

manuel olarak yapılan işlemlerde formlara eklenir,

internet işlemlerinde de zorunlu alan olarak, yer alır

BİLGİ VE BELGE VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ Belirtelim ki, Danıştay 8. ve 100. maddeye

ilişkin esasların Yönetmelik yerine tebliğle düzenlenmesini normlar hiyerarşisine aykırı bulmuş ve yürütmeyi durdurma kararı vermiştir (Danıştay 10. Dairesi, 2.2.2009, E. 2008/9707)

Bizce 100. madde içeriği, Anayasanın “özel hayatın gizliliği” esasına aykırılık oluşturmaktadır


Bu bilgiler

sigortalılık kontrolü için

Kurumca belirlenecek periyot ve elektronik ortamda verilecek şifreler aracılığıyla

Kuruma gönderilir.

Gönderilen bu bilgilerden ilgililerin sigortalı kaydının bulunup bulunmadığının tespiti Kurumca yapılır.


Ancak Kurumca;

Bankalar, kamu idareleri ile diğer kuruluşlara sigortalılık kontrolünün yapılması için gerekli BİLGİSAYAR ALT YAPISI SAĞLANDIKTAN SONRA

bu kurumlarca işlem yapılan kişiler için elde ettikleri bilgilerden SİGORTALILIK KONTROLÜ DE YAPILARAK,

SİGORTASIZ OLANLARIN KURUMA BİLDİRİLMESİ SAĞLANIR.

SİGORTALILARDAN BİLGİ TOPLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ Ayrıca mevduat hesabı bulunan kişilerin

BİLGİLERİNDE DEĞİŞİKLİK OLMASI DURUMUNDA,

Bankalarca;

bu kişilere ait T.C. kimlik numarası ile güncellenen meslek bilgilerinin

Kurum tarafından belirlenecek dosya formatı ve ortamında Kuruma gönderilmesi sağlanır.

SİGORTALI BİLGİLERİNİN KONTROLÜ YÜKÜMLÜLÜĞÜ İlk mevduat hesabı açıldıktan sonra şahıs bazında TÜM

MEVDUAT İŞLEMLERİ İLE

gerek bankaya gelinerek yüz yüze gerekse de internet veya telefon bankacılığıyla yapılan HAVALE İŞLEMLERİ ile

bankada mevduat hesabı olanlar için telefon, su ve elektrik FATURASI TAHSİLİ GİBİ DİĞER İŞLEMLERDE,

KURUMCA, 6 aylık periyotlarda T.C. kimlik numarası bazında liste bilgileri bankalardan alınarak,

DAHA ÖNCE SİGORTALILIK SORGULAMASI YAPILANLARIN BİLGİLERİNDE DEĞİŞİKLİK OLUP OLMADIĞININ KONTROLÜ YAPILIR.


Bankalar ve kamu idareleri ile diğer kuruluşlardan,

Tebliğ’de belirtilen bilgi ve belgelerin dışında,

AYRICA BİLGİ VE BELGE İSTENMESİNDE veya

manuel olarak istenen bilgi ve belgelerin elektronik ortamda alınmasında

KURUM YETKİLİDİR.

İstenen bilgi ve belgelerin hangi periyotlarda gönderileceği hususu Kurumca ayrıca belirlenebilir.


İstenen bilgi ve belgelerin

işlem yapılan kişilerden alınıp alınmadığı veya bu bilgilerin Kuruma tam olarak gönderilip gönderilmediğinin kontrolü için

KURUM,

banka ve kamu idareleri ile diğer kuruluşlardan belli bir dönemde yapılan tüm işlemlerin dökümünü isteme yetkisine sahiptir.

SİGORTALILARDAN BİLGİ TOPLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ Tüm bu düzenlemelerin de ortaya koyduğu gibi Tebliğ

ile Kuruma sınırsız bir yetki verilmekte bankalar büyük bir yük altında bırakılmaktadırlar

Ayrıca bu yükün sınırı bu şekliyle bile belirlenebilir değildir. Her an kapsamın daha da genişlemesi söz konusu olabilmektedir

Bu nedenle Tebliğin bu hükümleri idare hukukunun genel esaslarına aykırıdır

Ayrıca kamu menfaati gerekli kılsa bile, bir özel sektör teşebbüsüne ek mali yükümlülük getirecek kadar geniş kapsamda yükümlülükler getirilmesi de İdare Hukuku açısından tartışılabilir bir başka alan yaratmaktadır

BİLGİLERİN TEKNİK NEDELERLE GÖNDERİLEMEMESİ

Tebliğde öngörülen bir düzenleme ile manyetik ortamda oluşabilecek arıza hallerinde bilgi gönderimi hususu ayrıca düzenlenmiştir.

Buna göre, gerek Kurumun gerekse ilgili banka ve kamu idareleri ile diğer kuruluşların bilgi işlem sistemlerinde herhangi bir nedenle sorun olması nedeniyle

bilgi ve belgelerin bu Tebliğ’de belirtilen sürede gönderilmemesi halinde;

Bilgilerin, sorunun ortadan kalktığı tarihi takip eden BEŞİNCİ İŞ GÜNÜNÜN SONUNA KADAR gönderilmesi sağlanır.


Sorun yaratabilecek arıza ya da bozuklukların neler olduğu Yönetmeliğin 5. maddesinde daha genel nitelikli bir düzenleme ile gösterilmiştir. Buna göre,

Kurum bilgisayar sisteminde, e-sigorta uygulamasının çalışmasını engelleyecek şekilde; Donanım ve yazılımdan kaynaklanan arızalar, Elektrik ve iletişim alt yapısında meydana gelen

arızalar, Yangın, yıldırım, infilak ve benzeri olaylar sonucu

meydana gelen ve işlem yapmayı engelleyici durumlar,


Sel veya su baskını, fırtına, yer kayması, deprem gibi tabi afetler ile grev, lokavt, sabotaj, terör saldırıları,

Kurumun hizmet satın aldığı internet servis sağlayıcılarında meydana gelen arızalar,

bunlar dışında Kurumca belirlenecek benzeri durumlar,

bu Yönetmelikte belirtilen belgelerin Kanunda öngörülen sürenin son gününde Kurumca alınmasını engelleyici sebep olarak kabul edilir.


Ancak Tebliğ bu konuya ilişkin olarak bankalar ile Kurum arasında farklılık vardır.

Kurumun bilgi işlem sisteminde sorun olması halinde bu durumun bankalar ve kamu idareleri ile diğer kuruluşlara BİLDİRİLMESİ yeterlidir.

Bankalar ve kamu idareleri ile diğer kuruluşların bilgi işlem sistemlerinde sorun bulunması halinde ise, bu hususun BELGELENEREK Kuruma bildirilmesi gerekir.

İDARİ PARA CEZASI

Yapılan kontroller sonucu Kanunun ilgili hükmünde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen kamu idareleri ve bankalar ile diğer kuruluşlara,

Kanunun m.102/I,(g) bendi uyarınca

SİGORTALI BAŞINA

AYLIK ASGARİ ÜCRETİN ONDA BİRİ TUTARINDA

İDARİ PARA CEZASI UYGULANIR

100 MADDEYE İLİŞKİN BİLGİ VE

BELGE VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ

BİLGİ VE BELGE VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ

5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlar,

münferit olarak bilgi ve belge istenmesi hariç olmak üzere

Devletin güvenliği ve temel dış yararlarına karşı ağır sonuçlar doğuracak hâller ile

ÖZEL HAYAT VE AİLE HAYATININ GİZLİLİĞİ VE SAVUNMA HAKKINA İLİŞKİN HÜKÜMLER SAKLI KALMAK KAYDIYLA

BİLGİ VE BELGE VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ özel kanunlardaki yasaklayıcı ve sınırlayıcı

hükümler dikkate alınmaksızın

GİZLİ DAHİ OLSA

Kurum tarafından kişilerin sosyal güvenliğinin sağlanması,

6183 sayılı Kanuna göre Kurum alacaklarının takip ve tahsili ile

bu Kanun kapsamında verilen diğer görevler ile sınırlı olmak üzere

BİLGİ ve BELGE VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ istenecek her türlü bilgi ve belgeyi

sürekli ve/veya belli aralıklarla vermeye,

bilgilerin elektronik ortamda görüntülenmesini sağlamaya,

görüntülenen bu bilgilerin güvenliğini sağlamaya,

muhafaza etmek zorunda oldukları her türlü belge ile vermek zorunda oldukları bilgilere ilişkin mikrofiş, mikrofilm, manyetik teyp, disket ve benzeri ortamlardaki kayıtlarını

ve bu kayıtlara erişim veya kayıtları okunabilir hale getirmek için gerekli tüm sistem ve şifreleri incelemek için ibraz etmeye

MECBURDURLAR!!!

BİLGİ VE BELGE VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ Bu konuda da bir Tebliğ çıkarıldı. Tebliğe göre, gelir ve

aylık ödemesi yapan bankalarca;

Her ay hesaplar kontrol edilerek, geriye yönelik 6 aylık periyotlarda HAREKET GÖRMEYEN KAYITLAR ELEKTRONİK ORTAMDA kuruma bildirilir

Bu hükmü Kurumun yoklama yapma yükümlülüğü ile birlikte değerlendirmek gerekir.

Gerçekten, Gelir/aylık Ödeme ve Yoklama İşlemleri Hakkında Tebliğ’e göre, Yoklama işlemi gelir veya aylık ödeyen bankalar ve PTT şubelerine de

yaptırılabilir (m.7/I).

BİLGİ VE BELGE VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ

Yine aynı Yoklama Tebliğine göre,

Bağlanan gelir/aylıklarını,

tahakkuk ettirildiği tarihlerden itibaren aralıksız altı ay sonuna kadar almayanların gelir/aylıkları,

gelir ve aylık bağlanma şartlarının devam edip etmediğinin tespiti amacıyla durdurulur.

Görüldüğü gibi, 100. maddeye ilişkin Tebliğ ile Kurum yoklama işlemini Bankalara yaptırmış olmaktadır.

Oysa Kanunda bu işlemlerin bankalara yaptırılabileceğine ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır.

Sadece bu yoklama işlemlerinin bir Yönetmelikle düzenleneceği belirtilmektedir.

BİLGİ VE BELGE VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ Öte yandan gerek yönetmelikler gerekse tebliğler

normlar hiyerarşisinde bağımlı düzenleyici işlemler olarak adlandırılmaktadırlar.

Bir üst düzenlemenin, yani Kanunun verdiği yetkinin dışına çıkması mümkün olmadığı gibi var olan bir hak yönetmelikle (ya da tebliğle) sınırlanamaz.

Bunun gibi, yönetmelikle (ya da tebliğle) ek yükümlülükler getirilemez

Hele yönetmelik ya da tebliğle özel sektöre büyük mali külfet getirecek ek yükümlülükler hiç getirilemez

BİLGİ VE BELGE VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 100. Maddeye ilişkin Tebliğe göre, bir defaya mahsus

ödenmek üzere gönderilen toptan ödemeler ve vereselerin,

HER AY geriye yönelik 6 aylık periyotlarda kontrol edilmesi sonucunda

ödemesi yapılmayanların tespiti yapılarak

elektronik ortamda Kuruma iadesi sağlanır.

Böylece esasında kişinin hesabına geçen bir ALACAĞIN, onun RIZASI ALINMADAN Bankaca geri alınması yükümlülüğü öngörülmüştür.

Hukukun genel ilkeleri çerçevesinde böyle bir işlem yapılması mümkün değildir.

BİLGİ VE BELGE VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 100. maddeye ilişkin Tebliğe göre,

Gelir ve aylık sahiplerine ATM kartı verilirken, bankalarla yapılacak sözleşmelerde,

“kartla yersiz çekilen tutarların ilgilinin birinci derece akrabalarından tahsil edileceği”ne ilişkin hükmün yer alması sağlanır.

Bu hüküm de uygulanması imkansız bir hükümdür.

Hukukumuzda üçüncü kişi lehine sözleşme vardır, ancak aleyhine sözleşme yapılamaz.

Ayrıca “yersiz çekilen” tutar ifadesi de belirsizdir.

Gerçi bu ifadenin, hakkı yokken anılan tutarların çekilmesi biçiminde anlaşılması gerekir.

BİLGİ VE BELGE VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ Bir olayda, Yargıtay, yersiz çekilen ölüm

aylığından dolayı Bankayı da sorumlu tutmuştur.

Yargıtay kararına konu olayda, hak sahibinin yaşarken verdiği vekâletname ile onun ölümünden sonra ölüm aylıkları beş yıl boyunca Bankadan çekilmiştir.

Kurum, hem ölüm aylığını Kurumdan çeken kişi hem de Banka aleyhine dava açmıştır.

BİLGİ VE BELGE VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ Yargıtay, Kurumla Banka arasında akdedilen

protokolde;

gelir ve aylık alma koşullarının devam edip etmediğinin belirlenmesi amacıyla her yılın Kasım ayında yoklama belgesi alınacağının öngörülmesi;

ATM kartı verilmesi yetkisinin bankaya bırakılıp süresinin bir yılla sınırlandırılması ve

hak sahibinin yaşayıp yaşamadığının her yıl kontrol edilerek yaşadığının tespiti halinde sürenin bir yıl daha uzatılacağının kararlaştırılmış olması karşısında,

protokolden doğan sorumluluklarını yerine getirmeyen bankanın da Kuruma karşı sorumlu olduğuna karar vermiştir

BİLGİ VE BELGE VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ Yine 100. maddeye göre,

gelir ve aylık ödemesinin kanuni temsilcilere yapılması durumunda,

gerek kanuni temsilci değişiklikleri

gerekse temsil sürelerinin sona ermesine ilişkin bilgiler

elektronik ortamda Kuruma bildirilir.

BİLGİ VE BELGE VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 100. maddeye ilişkin Tebliğde, Bankalara içeriği anlamsız bir

başka yükümlülük daha getirilmiştir.

Kurumca talep edilmesi halinde, bankalarca,

5510 sayılı Kanunun 60. maddesi gereğince

aile içindeki geliri, kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşların

bu miktarların üzerinde banka hesaplarında paralarının bulunup bulunmadığı bilgisinin

kimlik bilgileri ile birlikte elektronik ortamda

Kuruma verilmesi sağlanır.

BİLGİ VE BELGE VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ Bilindiği gibi, Devlet, 5510 sayılı Kanunla, bazı

vatandaşların genel genel sağlık sigortası primini ödemekle yükümlü kılınmıştır.

Bu gruplardan biri de muhtaç, aile içindeki gelir payı düşük vatandaşlardır.

Devlet bu kişilerin primlerini ödeyecek, ama Kurum da anılan kişilerin gerçekten prim desteğine muhtaç olup olmadığını araştıracaktır.

İşte bu noktada bankalara büyük yükümlülükler düşecek görünmektedir.

BİLGİ VE BELGE VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ Zira, Kanuna göre, muhtaç vatandaş;

Harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da

dikkate alınarak, Kurumca belirlenecek test yöntemleri ve veriler

kullanılarak tespit edilecek aile içindeki geliri kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olan

Vatandaştır.

BİLGİ VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ Aile kavramı da yine 60. maddede tanımlanmıştır. Buna

göre, aile “aynı hane içerisinde yaşayan eş, evli olmayan çocuk, büyük ana ve büyük babadan oluşur”.

Dolayısıyla, aile içinde bir kişiye düşen gelirin miktarını bulabilmek için,

önce ailenin kimlerden oluştuğunu öğrenmek

Sonra bu kişilerin her birinin aylık her türlü gelirini bilmek

Gerekiyor.

Yani, bir bankada bulunan paranın miktarını bilmekle kişinin muhtaç olup olmadığını bilmek mümkün değil.

BİLGİ VE BELGE VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜAyrıca 60. maddede sadece “gelirler” değil,

“harcamalar” da muhtaçlık tespiti için bir kriter olarak belirlenmiştir.

Dolayısıyla, kişinin harcamalarını da bilmek lazım.

Kurum yakında herkesin (muhtaçlık başvurusunda bulunan) kredi kartı hesap ekstrelerini isterse şaşmamak lazım.

Bence en büyük sorunlardan biri böyle bir talep halinde ortaya çıkacak.

BİLGİ VE BELGE VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ Yine 100. maddeye ilişkin Tebliğe göre,

Bankaların veri tabanı kullanılarak, Kuruma BORÇLARINI VADESİNDE ÖDEMEYEN BORÇLULARIN, işyeri ve ikamet adresleri ile hesap bilgileri ve hareketlerinin Kurumca yetkilendirilen personele internet ortamında görüntülenmesi sağlanır.

Kurumca, gerekli alt yapının sağlanması ile Kuruma borçlu olanların, bankalardaki hesaplarına elektronik ortamda haciz konularak, hacze tabi meblağların Kurum hesaplarına aktarılması sağlanır.

BİLGİ VE BELGE VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ Böylece, bankalara, mudileri ile ilgili her türlü bilgiyi

Kuruma açma yükümlülüğü öngörülmektedir.

Özel hayatın gizliliği kalmamakta,

Ayrıca bir başka önemli konu bu bilgilerin güvenliğini sağlama konusunda da bir açık alan kalmaktadır

Bu bilgilerin farklı şekilde kullanılması nedeniyle bankanın sorumlu olup olmayacağı da ayrıca sorun yaratacak niteliktedir.

BİLGİ VE BELGE VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ Gerçekten, bankalar mudilerine ait özel

bilgileri de Kuruma göndermek zorunda kalacaklar.

Bu bilgilerin güvenliğini sağlamak gerekirken, Kurumca Kurum yetkilileri hakkında özel hükümler öngörmesi gerekirken, bu konuda da bilgilerin güvenliğini sağlamakla yine banka yükümlü sayılmıştır.

BİLGİ VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 100. madde bankalara sadece bilgi verme yükümlülüğü

öngörmektedir. Buna karşılık, Kurum bankalara bu konuda da kontrol

yükümlülüğü getirmektedir Tebliğe göre,

tüketici kredisi talebinde bulunan ve bir işyerinde hizmet akdiyle çalışanlardan istenen maaş

ücret bordrosunun Kurumun internet sitesinden ödenen prim miktarları

karşılaştırılarak eksik bildirimde bulunanların Kuruma bildirilmesi

sağlanır.

İHALE YOLUYLA İŞ ALANLARIN KURUMA BİLDİRİLMESİ

5510 sayılı Kanunla bankalara getirilen bir diğer yükümlülük de;

ihale yolu ile yaptırdıkları her türlü işleri üstlenenleri Kuruma bildirmek ve

onlara ödeme yapmadan önce Kuruma borcu olup olmadığını araştırmak, varsa hakedişlerinden kesmek

Kesin teminatları iade etmeden önce yine Kuruma borçları olup olmadığını araştırmaktır.

Öncelikle belirtelim ki, bu yükümlülüğün özel sektörden neden sadece bankalar için öngörüldüğünü anlamak mümkün değildir.


Düzenleme bu yönüyle bizce Anayasanın eşitlik ilkesine aykırılık oluşturmaktadır.

90. maddeye göre bildirim, araştırma yapma yükümlülüğüne tabi kılınan kişiler Yönetmelikte “idare” olduğu ifade edilmiştir. Yönetmeliğe göre, “idare”

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 3. maddesinde sayılan kurum ve kuruluşlarla

5411 sayılı Bankacılık Kanununda tanımları yapılan mevduat bankaları, katılım bankaları, kalkınma ve yatırım bankaları, fon bankaları ve

kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardır.


Belirtelim ki, 506 sayılı Kanunda da benzer bir düzenleme vardı, fakat bankalar için böyle bir yükümlülük yoktu.

Konuyla ilgili sayılabilecek Kamu İhale Kanununda da yine kamu kurum ve kuruluşları sayıldıktan sonra 4603 sayılı Kanunun kapsamına giren bankaların Kamu İhale Kanuna tabi olduğu belirtilmişti

Yani Ziraat Bankası, Halk Bankası Anonim Şirketi ve Emlak Bankası Anonim Şirketi

5510 sayılı Kanun, bunu da aşar şekilde ve isabetsiz olarak tüm bankaları yukarda belirtilen yükümlülüğün kapsamına almıştır


Yönetmeliğe göre, İDARELER,

İHALE YOLU İLE YAPTIRDIKLARI her türlü işleri üstlenenleri ve bunların tebligat adreslerini sözleşmenin imzalandığı tarihi takip eden onbeş gün içinde ilgili üniteye bildirmek zorundadır.

İhale konusu iş, piyasadan hazır halde alınıp satılan malın temini ise bu işler idare tarafından KURUMA BİLDİRİLMEZ.

Dolayısıyla piyasadan hazır halde alınan satılan mallar için Kuruma bildirim yükümlülüğü yok


Gerek Kanunda gerek konuya ilişkin Yönetmelikte, bu yükümlülüğün kapsamına girmek için işin “ihale” yoluyla yaptırılması aranmıştır.

SORUN: bu tanıma uymayan biçimde yaptırılan işlerde, bir başka deyişle ihaleli işler dışında yaptırılan işlerde bildirim ve hak edişlerden kesinti yapma yükümlülüğü söz konusu olacak mı?

İHALE YOLUYLA İŞ ALANLARIN KURUMA BİLDİRİLMESİ Bu soruya HAYIR cevabını vermek gerekir.

Zira, yükümlülük için iki koşul var.

Birincisi, Kanun ve Yönetmelikte sayılan kurum ve kuruluşlardan olmak

İkincisi, ihale yoluyla iş yaptırmak.

Bu nedenle “ihale” kavramı önem taşıyor.

Öncelikle belirtelim ki, ihale kavramı bankanın kendi mevzuatı ya da işleyişi içinde öngörülen bir yükümlülük olarak ortaya çıkmalıdır

Bir başka deyişle banka mal ve hizmet alımında ihale yöntemini kullanmak zorunda olmalıdır


Oysa Bankacılık Kanununda bankalara bu yönde bir yükümlülük getirilmemiştir

Dolayısıyla bankaların ihale ile iş yaptırmaları zorunluluğu bulunmamaktadır.

Bunun sonucunda da özel hukuk hükümlerine tabi bankalar m.90’daki yükümlülüklerle bağlı değildir.


Bu durumda bankalar Kamu İhale Kanununda tanımlanan biçimde ihale işlemi yapmamalıdır

4734 sayılı Kanuna göre, ihale, 4734 sayılı Kanundaki usul ve şartlarla mal veya hizmet alım işleri ile yapım işlerinin istekliler arasından birine bırakılması işlemidir.

Bu bağlamda ihale sayılacak bir işlemle iş yaptırılmadığı sürece bankaların Kanunun 90. maddesi kapsamına girdiğinden söz edilemez.

İHALE YOLUYLA İŞ ALANLARIN KURUMA BORÇLARININ ARAŞTIRILMASI Yine Yönetmeliğe göre,

İdare, işverene yapacağı her hakediş ödemesinden önce, işverenin ve varsa alt işverenlerinin Kuruma idari para cezası, prim ve prime ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer ferilerinden oluşan borçlarının olup olmadığını, üniteden yazı ile sorar.

Ünitece, işverenin ve varsa alt işverenlerinin muaccel borcunun bulunmadığı hususu idareye bir aylık süre içinde yazı ile bildirilir.

Yazı ile bildirilmediği sürece, idare tarafından işverene hakediş ödenmez.

İHALE YOLUYLA İŞ ALAN İŞVERENLERİN BORÇLARI İÇİN HAKEDİŞLERDEN KESİNTİ Yine Yönetmeliğe göre, işverenin ya da alt işvereninin Kuruma borcu varsa,

İdarece borçlarına mahsup edilmek üzere kesinti yapılır ve

yapılan kesinti tutarı, ödeme belgesinde gösterilir. Bu kesinti, ödeme makamınca muhasebe kayıtlarına

intikal tarihinden itibaren onbeş gün içinde Kuruma veya Kurumun önceden bildirilen banka hesabına yatırılır.

Bu işlem borç tükeninceye kadar devam ettirilir.

İHALE YOLUYLA İŞ ALAN İŞVERENLERİN BORÇLARI İÇİN HAKEDİŞLERDEN KESİNTİ

Eğer işveren bu işte çalıştırdığı sigortalılara ait APHB Kuruma vermemişse, bu durumda Kurum bu hususu idareye bildirir ve

İdare hak edişlerden yüzde beş oranında kesinti yapar

İHALE YOLUYLA İŞ ALAN İŞVERENLERİN BORÇLARI İÇİN HAKEDİŞLERDEN KESİNTİ Kuruma bildirim yapma yükümlülüğü olmayan

piyasadan hazır halde alınıp satılan işlerle ilgili olarak da kesinti yükümlülüğü vardır.

Bu gibi işi üstlenenlere yapılacak hakediş ödemelerinden önce,

işi üstlenenlerin idari para cezası, prim ve prime ilişkin borcunun olup olmadığı Kuruma yazılı olarak sorulur ve

bir aylık süre içinde Kurumca yapılacak bildirime istinaden

borcu varsa hakedişinden kesinti yapılır.

KESİN TEMİNATIN İADESİ- İLİŞİKSİZLİK BELGESİ İSTENMESİ

İşveren tarafından, idareye ihale konusu işle ilgili olarak Kuruma borcunun bulunmadığına dair ilişiksizlik belgesi ibraz edilmedikçe işverene ait kesin teminat iade edilmez.

idare,

kesin teminatın mevzuatına göre kısmen veya tamamen iadesi imkanının başladığı tarihten itibaren,

onbeş gün içinde durumu ilgili üniteye yazı ile bildirerek,

işverenin Kuruma ihale konusu işin yapıldığı süreye ilişkin borcunun olup olmadığını sorar.

Piyasadan hazır halde alınıp satılan işlerle ilgili olarak kesin teminatın iadesinde Kurumca düzenlenecek ilişiksizlik belgesi aranmaz.

KESİN TEMİNATIN İADESİ- İLİŞİKSİZLİK BELGESİ İSTENMESİ

Ünitece, ihale konusu işle ilgili olarak yapılacak araştırma işlemi sonucunda,

yeterli işçilik bildirilmiş olduğunun ve işi üstlenenin ihale konusu işle ilgili olarak Kuruma borçlarının bulunmadığının anlaşılması halinde,

ilişiksizlik belgesi düzenlenir.

Ancak yeterli işçilik bildirilmemişse Kurumca bu konudaki süreç işletilmeye başlanır.

SORGULAMA YETKİSİ

İdareye işverenin ve varsa alt işvereninin Kuruma borcunun olup olmadığının araştırılması amacıyla sorgulama yapma yetkisi de tanınabilir.Bu konuda 16.4.2009’da 2009-62 sayılı Genelge yayınlandı

Sorgulama yapma yetkisi tanınan ve kendisine şifre verilen idare durumu kayıtlar üzerinden araştırır

Bu durumda artık Kuruma tekrar yazı ile soru sorulmaz

SANDIKLARIN KURUMA DEVRİ

SANDIKLARIN KURUMA DEVRİ 506 sayılı Kanunun geçici 20. maddesi kapsamında

kurulmuş bulunan sandıkların

iştirakçileri ile

aylık veya gelir bağlanmış olanlar ve

bunların hak sahipleri

herhangi bir işleme gerek kalmaksızın

bu maddenin yayımı tarihinden itibaren üç yıl içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna devredilerek 5510 sayılı Kanun kapsamına alınır. Bu süre Bakanlar Kurulu kararı ile en fazla iki yıl daha uzatılabilir.

Devir tarihi itibarıyla sandık iştirakçileri m.4/ (a) bendi kapsamında sigortalı sayılırlar.

SANDIKLARIN KURUMA DEVRİ Sosyal Güvenlik Kurumu, Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Devlet Plânlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu, her sandık için ayrı ayrı olmak üzere hesabı yapılan

Sandığı temsilen bir ve Sandık iştirakçilerini istihdam eden kuruluşu

temsilen bir üyenin katılımıyla oluşturulacak bir komisyon oluşturulur.

SANDIKLARIN KURUMA DEVRİ Her bir sandık için,

sandıktan ayrılan iştirakçiler de dâhil olmak üzere,

devir tarihi itibarıyla devredilen kişilerle ilgili olarak,

Sandıkların 5510 sayılı Kanun kapsamındaki sigorta kolları itibariyle gelir ve giderleri dikkate alınarak yükümlülüğünün peşin değeri hesaplanır.

Belirlenen peşin değer, onbeş yıldan fazla olmamak üzere,

Sandıklardan ve bu sandık iştirakçilerini istihdam eden kuruluşlardan müteselsilen Kurumca tahsil edilir

SANDIKLARIN KURUMA DEVRİ Devir işlemi tamamlanıncaya kadar,

sandık iştirakçileri, sandıktan aylık ve gelir alanlar ile bunların hak sahiplerinin

sağlık ve sosyal sigorta yardımlarının sağlanması ile primlerinin tahsil edilmesine,

ilgili sandık mevzuat hükümlerine göre,

sandıklarca ve sandık iştirakçilerini istihdam eden kuruluşlarca devam edilir.

SANDIKLARIN KURUMA DEVRİ Devir işlemi tamamlandıktan sonra, SANDIKLARCA

ÖDENEN AYLIK VE GELİRLERİN,

5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önceki süreler için 506 sayılı Kanun,

yürürlük tarihinden sonraki süreler için 5510 sayılı Kanun hükümleri uygulanmak suretiyle hesaplanacak aylık ve gelirlerin üzerinde olması halinde söz konusu farklar,

peşin değer hesabında dikkate alınır ve Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ilgililere ödenmeye devam edilir.

SANDIKLARIN KURUMA DEVRİ Devir tarihinden sonra bu kişilerin gelir ve

aylıklarının

durum değişikliği nedeniyle artırılması, azaltılması, kesilmesi ve yeniden bağlanması işlemleri sırasında vakıf senetlerine göre yapılacak hesaplamalar

ilgili sandıklar veya sandık iştirakçilerini istihdam eden kuruluşlar tarafından KURUM KONTROLÜNDE yapılır.

SANDIKLARIN KURUMA DEVRİ Devir tarihi itibariyle sandıklarda iştirakçi olanlar ile

sandıklardan ayrılmış olup, aylık veya gelir almayanların sandıklara karşı hak sahibi olmaları halinde tahsis talep tarihi itibariyle aylıkları, bu Kanunun geçici 2. maddesi hükümlerine göre hesaplanır.

5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönem için

506 sayılı Kanun hükümlerine göre Kurum tarafından ve

vakıf senetlerine göre ilgili sandıklar ve sandık iştirakçilerini istihdam eden kuruluşlar tarafından Kurum kontrolünde hesaplama yapılır.

SANDIKLARIN KURUMA DEVRİ Arada fark olması halinde söz konusu farklar, peşin

değer hesabında dikkate alınır ve Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ilgililere ödenmeye devam edilir.

Bu kişilerin gelir ve aylıklarının durum değişikliği nedeniyle artırılması,azaltılması, kesilmesi ve yeniden bağlanması işlemleri sırasında vakıf senetlerine göre yapılacak hesaplamalar ilgili sandıklar veya sandık iştirakçilerini istihdam eden kuruluşlar tarafından Kurum kontrolünde yapılır.

SANDIKLARIN KURUMA DEVRİ Sandık iştirakçileri ile aylık ve/veya gelir

bağlanmış olanlar ve bunların hak sahiplerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna devrinden sonra

bu kişilerin tabi oldukları vakıf senedinde bulunmasına rağmen karşılanmayan diğer sosyal hakları ve ödemeleri,

sandıklar ve sandık iştirakçilerini istihdam eden kuruluşlarca karşılanmaya devam edilir.

SANDIKLARIN KURUMA DEVRİ Bu Kanunun kısa vadeli sigorta kolları ve

genel sağlık sigortası HARİÇ diğer hükümleri bakımından;

vakıf senetlerinde bu Kanuna aykırı hükümler bulunması halinde,

bu Kanunun yürürlük tarihi itibariyle bu Kanun hükümleri uygulanır.

SANDIKLARIN KURUMA DEVRİ

30.4.2008 tarihinden itibaren,

sandıklarca bağlanmış/bağlanacak olan gelir veya aylıklara yapılacak artışlar,

506 sayılı Kanuna göre bağlanan gelir veya aylıklara yapılan artışlardan fazla olamaz.

5510 sayili kanunla İŞverene getİrİlen yÜkÜmlÜlÜkler ve banka sandiklarinin kuruma devrİ

Documents