คั�มภี�ร์�มหาโชตร์�ตโดย อาจารยจตุ�พร พนั�สโณทั�ย

คั�มภี�ร์�มหาโชตร์�ต        โชตุ = สว่�าง =  ร� �งเร�อง     ร�ตุ = ย�นัด� =   ชอบใจ     หมายถึ ง ตุ!าราว่�าด"ว่ยโรคสตุร�โดยเฉพาะกล่�าว่ถึ งโรคเก�(ยว่ก�บสตุร�แล่ะล่�กษณะทั�(เพศหญิ�งแตุกตุ�างจากเพศชาย กล่�าว่ถึ งโรคโล่ห�ตุระด-สตุร� ปกตุ�โทัษแล่ะระด-ทั�จร�ตุโทัษ ซึ่ (งว่�าด"ว่ยปฐมส�ตุว่ มนั�ษยอ�นัเก�ดมาเป1นัร-ปสตุร�ภาพ ตุ�3งแตุ�คล่อดจากครรภมารดา ม�กายแตุกตุ�างจากชาย 4 ประการค�อ..

1. ถึ�นัประโยธร 2. จร�ตุก�ร�ยา 3. ทั�(ประเว่ณ� 4. ตุ�อมโล่ห�ตุระด-

1. ที่��เกิ�ดโลห�ตร์ะด�ของสตร์� 5 ปร์ะกิาร์( เร์�ยกิว่�าโลห�ตปกิต�)

1. โล่ห�ตุระด-อ�นัเก�ดแก�ห�ว่ใจ เม�(อใกล่"จะม�ระด-มานั�3นั ม�อาการให"คล่�(งเพ"อ เจรจาด"ว่ยผี� ให"นัอนัสะด�"ง หว่าดผีว่า ม�กขึ้ 3งโกรธไปตุ�างๆ คร�3นัม�ระด-ออกมาแล่"ว่ อาการนั�3นัก9หายไป

2. โล่ห�ตุระด-อ�นัเก�ดแตุ�ขึ้� 3ว่ด� เม�(อใกล่"จะม�ระด-มานั�3นั ให"ม�อาการเป1นัไขึ้" ให"คล่�(งไคล่" ล่ะเมอ เพ"อพก เจรจาด"ว่ยผี� ให"นัอนัสะด�"งหว่าดไป คร�3นัม�ระด-ออกมาแล่"ว่ อาการนั�3นัก9หายไป

3. โล่ห�ตุระด-อ�นัเก�ดแตุ�ผี�ว่เนั�3อ เม�(อใกล่"จะม�ระด-มานั�3นั ให"ม�อาการนัอนั ร"อนัผี�ว่เนั�3อผี�ว่หนั�ง แล่ะแดงด�งผีล่ตุ!าล่ กส�ก บางทั�ให"ผี�ดขึ้ 3นัทั�3งตุ�ว่ด�งยอดห�ดแล่ะฟกเป1นัด�งไขึ้"รากสาด เป1นัอย-� 2 ว่�นั 3 ว่�นั คร�3นัม�ระด-มาแล่"ว่ อาการนั�3นัก9หายไป  

4. โล่ห�ตุระด-อ�นับ�งเก�ดแตุ�เส"นัเอ9นั เม�(อใกล่"จะม�ระด-มานั�3นั ให"เป1นัด�จด�งไขึ้"จ�บ ให"สะบ�ดร"อนั สะบ�ดหนัาว่ ปว่ด ศ�รษะมาก คร�3นัพอม�ระด-ออกมาแล่"ว่ อาการก9หายไป

5. โล่ห�ตุระด-อ�นัเก�ดแตุ�กระด-ก เม�(อใกล่"จะม�ระด-มานั�3นั ให"เม�(อยขึ้บไปทั�กขึ้ด�งจะขึ้าดออกจากก�นั ให"เจ9บเอว่ส�นั หล่�งมาก ม�กบ�ดเก�ยจคร"านับ�อยๆ คร�3นัม�ระด-ออกมาแล่"ว่ก9หายไป

โล่ห�ตุปกตุ�โทัษทั�3ง 5 ประการนั�3 อธ�บายไว่"พอเป1นัทั�(ส�งเกตุขึ้องแพทัย เพราะโล่ห�ตุปกตุ�โทัษ จะม�อย-�แตุ�เทั�านั�3นัหาม�ได" ย�อม ม�อย-�ทั� (ว่ไปทั�3งอาการ 32 ซึ่ (งช��มแช�อย-�ทั� (ว่ไปทั�3งตุ�ว่ ด"ว่ยล่ม 6 จ!าพว่ก แล่ะล่มทั�3งหล่ายพ�ดให"เด�นัไปมาระหว่�างเส"นัเอ9นั เนั�3อหนั�ง แล่ะ อว่�ยว่ะ ทั�3งหล่ายในัร�างกาย เป1นัธรรมดาขึ้องส�ตุว่โล่ก 

เตุโชธาตุ�ทั�3ง 4 นั�3นั ทั!าหนั"าทั�(ให"โล่ห�ตุในักายอบอ��นัแล่"ว่ ถึ"าเตุโชธาตุ�กล่"าหร�อร"อนัเก�นัปกตุ� โล่ห�ตุก9ร"อนัทันัไม�ได" ก9จะผี�ดออกมานัอกผี�ว่หนั�ง แพทัยจ งสมม�ตุ�ว่�าเป1นัเม9ดก!าเดา รากสาดปานัด!าปานัแดง แล่ะกาฬทั�3งปว่ง นั�(นัค�อ เหตุ�ขึ้อง โล่ห�ตุนั�(นัเอง จ งกล่�าว่ได"ว่�า ด� ก!าเดา ก9ค�อ เตุโช ส�ว่นัโล่ห�ตุเป1นัเจ"าสม�ฎฐานั อ�นัว่�าโล่ห�ตุนั�3นัเป1นัธรรมชาตุ�ขึ้องสตุร� ผี-"ใดเคยม�ระด-มานั�3นั หากล่มกองใดเคยก!าเร�บ ล่มกองนั�3นัจะก!าเร�บทั�กเด�อนั ทั�กคร�3ง จ งเร�ยกว่�า ปกตุ�โล่ห�ตุ หร�อ โล่ห�ตุประจ!าเด�อนั แตุ�ถึ"าถึ งก!าหนัดระด-ม�มา อาการแปล่กไปอย�างอ�(นั แล่ะล่มกองทั�(เคยพ�ดประจ!าเก�ดไม�พ�ด ล่มกองอ�(นั จ งเขึ้"าพ�ดแทันั อาการจ งแปล่กไปจากทั�กเด�อนัอย�างนั�3เร�ยกว่�า โล่ห�ตุทั�จร�ตุโทัษ

2. หญิ�งม�ร์ะด�มาแล!ว่เกิ�ดแห!งไป เพร์าะเหต$ 5 ปร์ะกิาร์คั%อ

1. ม�กามระคะจ�ด อ!านัาจแห�งไฟราคะเผีาโล่ห�ตุให"แห"งไป

2. บร�โภคอาหารเผี9ดร"อนัเก�นัไป เป1นัเหตุ�ให"ระด-พ�การได"

3. ม�โทัสะเป1นันั�จ หร�อทั!างานัหนั�กเก�นัไป เป1นัเหตุ�ให"โล่ห�ตุนั�3นัแห"งไป

4. ม�โมหะอย-�เป1นันั�จ หร�อออกก!าล่�งมากเก�นัไป เป1นัเหตุ�ให"โล่ห�ตุนั�3นัแห"งไป 

5. เป1นัด"ว่ยกรรมพ�นัธ�ตุ�ดตุ�อมาจากบ�ดา มารดา ป-= ย�า ตุา ยาย ขึ้องหญิ�งนั�3นั

หญิ�งจ!าพว่กใด เม�(ออาย�ได" 14–15 ป> ขึ้ 3นัไป แล่ะส�3นัก!าหนัดตุานัซึ่าง แล่"ว่ ตุ�อมโล่ห�ตุระด-ขึ้องหญิ�งนั�3นั ก9บ�งเก�ดมาตุามประเว่ณ�ขึ้องสตุร�ภาพ ให"แพทัยพ�จารณาด-ว่�า โล่ห�ตุนั�3นัเก�ดจากทั�(ใด แล่"ว่ให"ปร�งยา ช�(อ ยาพรหมภ�กด�? เป1นัยาประจ�โล่ห�ตุร"ายเส�ยให"ส�3นัแล่"ว่จ งแตุ�งยาบ!าร�งไฟธาตุ�ให"ก�นั เพ�(อปร�บธาตุ�ทั�3ง 4 ให"เสมอก�นั แล่"ว่จ งแตุ�งยาช�(อว่�า ยาก!าล่�งราชส�ห ยาก!าล่�งแสงพระอาทั�ตุย บ!าร�งโล่ห�ตุให"บร�บ-รณแล่"ว่ เม�(อใด ส�ตุว่ทั�(จะ มาปฎ�สนัธ� ก9จะเก�ดขึ้ 3นัได"เม�(อนั�3นั

หญิ�งใดม�โล่ห�ตุพ�การ บางจ!าพว่กโล่ห�ตุนั�3นัเป1นัก"อนักล่มเทั�าฟองไขึ้�เป1ดอย-�ในัทั"องนั"อย แล่ะห�ว่เหนั�า บางพว่กตุ�ดอย-�ในัทัรว่งอก บางจ!าพว่กกล่มกล่�3งอย-�ในัทั"องนั"อย เจ9บปว่ดด�จด�งเป1นับ�ด บางทั�ให"ขึ้ 3นัจ�กอย-�ยอดอก เจ9บปว่ดด�งจะขึ้าดใจตุายทั�3งกล่างว่�นัแล่ะกล่างค�นั ถึ"าถึ ง 7 ว่�นัตุาย

3. ว่�าด!ว่ยร์�ดส�ดว่งมหากิาฬ 4 จำ(าพว่กิ 1. เก�ดทั�(คอ 2. เก�ดในัอก 3. เก�ดในัทัว่าร 4. เก�ดในัล่!าไส"

ล่�กษณะอาการ - ทั�(ทัรว่งอกแล่ะล่!าคอ เป1นัเม9ดขึ้นัาดเทั�าเมล่9ดถึ�(ว่เขึ้�ยว่ เม�(อส�กแตุกออกเป1นับ�พโพโล่ห�ตุออกมา แล่"ว่เล่�(อนัเขึ้"าไปหาก�นั บานัด�งดอกบ�ก เป1นับ�พโพโล่ห�ตุไหล่ ม�ร- "ก9ว่�าเป1นัฝี>ทั�(ล่!าไส" ล่!าคอ เก�ดขึ้ 3นัขึ้นัาด เมล่9ดขึ้"าว่ โพดทั�(ทัว่ารเบา ตุ�3งขึ้ 3นัเป1นักองเป1นัหม-�ประมาณ 9–10 เม9ด ขึ้นัาดเทั�าเมล่9ดถึ�(ว่เขึ้�ยว่ เม�(อส�กแตุกออกเป1นับ�พโพโล่ห�ตุระคนัก�นั เล่�(อนัเขึ้"าหาก�นั ม�ส�ณฐานับานัด�งดอกบ�ก

๔. ล�กิษณะโลห�ตที่$จำร์�ตโที่ษ   ๕ ปร์ะกิาร์ม� 1. โล่ห�ตุระด-ร"าง 2. โล่ห�ตุคล่อดบ�ตุร 3. โล่ห�ตุพ�ฆาตุอ�นัตุกตุ"นัไม"หร�อถึ-กทั�บถึองโบยตุ� 4. โล่ห�ตุเนั�า 5. โล่ห�ตุหมกตุกช!3า

โลห�ตร์ะด�ร์!าง เม�(อจะบ�งเก�ดโล่ห�ตุระด-ม�ได"มาตุามปกตุ� บางทั�ให"ด!า แล่ะม�กล่�(นัเหม9นัเนั�า บางทั�จาง ด�จนั!3าชานัหมาก บางทั�ใสด�จนั!3าคาว่ปล่า บางทั�ขึ้าว่ด�จด�งนั!3าซึ่าว่ขึ้"าว่ กระทั!าให"เจ9บปว่ด เป1นัไปตุ�างๆ คร�3นัเป1นันัานั เขึ้"าม�กกล่ายเป1นั มานโลห�ต

โลห�ตคัลอดบุ$ตร์ เม�(อจะบ�งเก�ด ทั!าให"โล่ห�ตุค�(งเขึ้"าเด�นัไม�สะดว่ก แล่"ว่ตุ�3งขึ้ 3นัเป1นัล่�(มเป1นัก"อนั ให"แดกขึ้ 3นั  แดกล่ง บางทั�ให"คล่�(ง ขึ้บฟBนั ตุาเหล่�อกตุาช"อนั ขึ้อบตุาเขึ้�ยว่ แล่ะร�มฝี>ปากเขึ้�ยว่ เล่9บม�อเล่9บเทั"าเขึ้�ยว่ สมม�ตุ�ว่�าป>ศาจเขึ้"าส�ง

โลห�ตต!องพ�ฆาต อ�นัตุกตุ"นัไม" แล่ะถึ-กทั�บถึองโบยตุ� ถึ"าเป1นัด�งกล่�าว่ทั�านัว่�า ไขึ้"นั�3นัถึ งพ�ฆาตุ เพราะโล่ห�ตุทั�(ถึ-กกระทั!านั�3นั กระทับช!3าระคนัก�บโล่ห�ตุระด- เก�ดแห"งกร�งเขึ้"าตุ�ดกระด-ก ส�นัหล่�งอย-� จ งได"ช�(อว่�า โลห�ตแห!งกิร์�ง เพร์าะอาศั�ยโลห�ตพ�กิาร์

โลห�ตเน�า อาศ�ยโล่ห�ตุระด-ร"าง โล่ห�ตุคล่อดบ�ตุร โล่ห�ตุตุ"องพ�ฆาตุ แล่ะโล่ห�ตุตุกหมกซึ่!3าเจ�อมาเนั�าอย-� จ งเร�ยกว่�า โล่ห�ตุเนั�า เป1นัใหญิ�กว่�าล่มทั�3งหล่าย เม�(อจะให"โทัษ โล่ห�ตุเนั�าม�พ�ษอ�นักล่"าแล่�นัไปทั�กขึ้�มขึ้นั บางทั�แล่�นัเขึ้"าจ�บห�ว่ใจ บางทั�แล่�นัออกผี�ว่เนั�3อ ผี�ดเป1นัว่งด!า แดง เขึ้�ยว่ ขึ้าว่ก9ม� บางทั�ผี�ดขึ้ 3นัด�งยอดผีด ทั!าพ�ษ ให"ค�นัเป1นัก!าล่�ง ให"ทั�รนัทั�รายย�(งนั�ก

โลห�ตตกิหมกิซ้ำ(3า ก9อาศ�ยโล่ห�ตุเนั�า เหตุ�เพราะแพทัยใช"ยาประคบ ยาผีาย ยาขึ้�บโล่ห�ตุไม�ถึ งก!าล่�ง หมายถึ ง ให"ยา นั"อย กว่�าก!าล่�งเล่�อด แล่ะโล่ห�ตุนั�3นัเก�ดระส!(าระสาย ออกไม�หมดส�3นัเช�ง จ งตุกหมกช!3าอย-� ได"ช�(อว่�า โล่ห�ตุตุกหมกช!3า บางทั�ตุกช!3าอย-�ในัเส"นัเอ9นั ห�ว่เหนั�า เม�(อจะให"โทัษก9ค�มก�นัเขึ้"า กระทั!าให"เป1นัฝี>มดล่-ก ฝี>ปอดคว่!(า ฝี>เอ9นั ฝี>อ�คนั�ส�นัตุ ฝี>ปล่ว่ก แล่ะมานัโล่ห�ตุ    

5. โลห�ตที่��เกิ�ดจำากิกิองธาต$ ม� 4 อย�าง โลห�ตเกิ�ดแต�กิองเตโชธาต$ ถึ"าเก�ดแตุ�สตุร�ผี-"ใด ม�สาม�แล่"ว่หร�อไม�ม�ก9ด� เม�(อระด-จะม�มา นั�3นักระทั!าให"ตุ ง ไป ทั�(ว่ตุ�ว่แล่"ว่ระด-จ งม�มา ให"ร"อนัทัางช�องคล่อดด�จถึ-กพร�ก โล่ห�ตุทั�(ออกมานั�3นัเป1นัฟอง ม�ส�เหล่�อง นั!3าฝีาง อ�นับ�คคล่ เอานั!3าส"มมะนัาว่บ�บล่ง ส�นั�3นัเหล่�องไป กระทั!าให"ร"อนัผี�ว่เนั�3อมาก ให"อาเจ�ยนั ให"เหม9นัอาหาร บร�โภคอาหารไม�ได" สะบ�ดร"อนั สะทั"านัหนัาว่ .2 2.โลห�ตอ�นบุ�งเกิ�ดแต�กิองว่าโยธาต$ ถึ"าเก�ดแก�สตุร�ใด ทั�(ม�สาม�แล่"ว่ หร�อย�งไม�ม�สาม�ก9ด� เม�(อ ม�ระด-มา นั�3นัทั!า ให"ทั"องขึ้ 3นัทั"องพอง ให"จ�กให"เส�ยดเป1นัก!าล่�ง ให"ตุ�ว่ร"อนั ให"จ�บเป1นัเว่ล่า ให"คล่�(นัเห�ยนัอาเจ�ยนั แตุ�ล่มเปล่�า ระด-ม�มา ไม�สะดว่ก ม�ส�ด�จ นั!3าดอกค!าอ�นัจาง ให"ปว่ดเป1นัก!าล่�ง

3. โลห�ตอ�นบุ�งเกิ�ดแต�กิองอาโปธาต$ ถึ"าเก�ดแก�สตุร�ผี-"ใด ม�สาม�แล่"ว่หร�อย�งไม�ม�ก9ด� เม�(อระด-จะม�มา นั�3นักระทั!า ให"ล่งไปว่�นัล่ะ 5-6 คร�3ง ระด-นั�3นัเด�นัออกมาเป1นัเม�อกเป1นัม�นั เหม9นัคาว่ย�(งนั�ก โล่ห�ตุนั�3นัใส บางทั�เป1นัเปล่ว่ ด�จปะระเมหะแล่ะไขึ้�ขึ้าว่ เด�นั ไม�สะดว่ก ให"ปว่ดทั"องมากบร�โภคอาหารไม�ได"

4. โลห�ตอ�นเกิ�ดแกิ�กิองปถว่�ธาต$ เก�ดแก�สตุร�ผี-"ใด ม�สาม�แล่"ว่หร�อย�งไม�ม�สาม�ก9ด� เม�(อระด-จะม�มานั�3นั ให"เม�(อยทั�ก ขึ้"อทั�กล่!า ทั�กกระด-ก ระด-เด�นัหยดย"อยม�ได"สะดว่ก บางทั�ให"เป1นัม�นัเป1นัเม�อกบางทั� เป1นัปะระเมหะระคนั ออกมาก�บโล่ห�ตุ เหนั�ยว่ด�จยางมะตุ-ม ทั!าให"ร"อนัให"แสบ จ�กเส�ยด ให"ทั"องขึ้ 3นัเป1นัก!าล่�ง ระด-นั�3นัม�ส�ด!า แดง ขึ้าว่ เหล่�อง ระคนัก�นัออกมา ม�กล่�(นัคาว่ย�(งนั�ก ให"ปว่ดในัอ�ทัรเป1นัก!าล่�ง

6. ว่�าด!ว่ยยาส(าหร์�บุสตร์�ยาบุ(าร์$งไฟธาต$ดอกด�ปล่� รากช"าพล่- เถึาสะค"านั รากเจตุม-ล่เพล่�ง เหง"าขึ้�งแห"ง ผีล่ผี�กช� ว่�านันั!3า ห�ว่แห"ว่หม- พ�ล่�งกาสา บอระเพ9ด ผี�ว่มะกร-ด ยาทั�3งนั�3 หนั�กส�(งล่ะ 1 ส�ว่นั เสมอภาค บดเป1นัผีง ล่ะล่ายนั!3าส"มซึ่�า ร�บประทัานัคร�3งล่ะ 1 ช"อนักาแฟ 3 เว่ล่า ก�อนัอาหารสรรพค�ณ ก�นับ!าร�งไฟธาตุ�ให"บร�บ-รณ

ยาบุ(าร์$งโลห�ตเบญิจก-ล่ หนั�กส�(งล่ะ 1 บาทั โกฎทั�3ง 5 เทั�ยนัทั�3ง 5 ส�(งล่ะ 6 สล่ ง ผีล่จ�นัทัร ดอกจ�นัทัร กระว่านั กานัพล่- หนั�กส�(งล่ะ 1 สล่ ง เล่�อดแรด ดอกค!าไทัย ส�(งล่ะ 3 บาทั ฝีางเสนั 2 บาทั เกสรบ�ว่หล่ว่ง ดอกพ�ก�ล่ ดอกบ�นันัาค ดอกสารภค ดอกมะล่� ดอกจ!าปา ดอกกระด�งงา กฤษณา กระล่!าพ�ก ขึ้อนัดอก ชะล่-ด อบเชยเทัศ จ�นัทันัทั�3ง 2 ขึ้ม�3นัเคร�อ เอาส�ว่นัเทั�าก�นัสรรพค�ณ ตุ"มร�บประทัานัให"โล่ห�ตุงามด�

ยาแกิ!เล%อดลมที่(าพ�ษหล�งคัลอดบุ$ตร์ไพล่ เปล่�อกก��มทั�3งสอง ล่!าพ�นัแดง รากกระทั��มแดง ผีล่กระว่านั กานัพล่- ขึ้�า ขึ้ม�3นัอ"อย รากหญิ"าพ�นัง-แดง รากอ�งกาบ ผีล่สมอไทัย ผีล่เสมอพ�เภก ห�ว่ตุะไคร"หอม ผีล่ช"าพล่- รากเจตุม-ล่เพล่�ง ขึ้�งแครง ขึ้�งแห"ง เปล่�อกราชพฤกษ รากกระพ�งโหมทั�3งสอง ด�ปล่� สะค"านั เปล่�อกโล่ด ว่�านัเปราะ เทั�ยนัทั�3ง 5 โกฎห�ว่บ�ว่ โกฎกระด-ก โกฎสอ โกฎเขึ้มา โกฎพ�งปล่า เคร�(องสม�นัไพร เอาหนั�กส�(งล่ะ 1 บาทั เคร�(องเทัศเอาหนั�ก ส�(งล่ะ 2 สล่ ง ทั!าเป1นัผีง ปB3 นัแทั�งไว่" ล่ะล่ายด"ว่นั!3าส�กก9ได" นั!3าขึ้�งก9ได" นั!3าขึ้�าก9ได"สรรพค�ณ แก"เล่�อดล่มด�ขึ้ 3นั ช�ก อ"าปาก ม�ออก ล่�3นักระด"าง คางแขึ้9ง แล่ะแก"ล่มทั�3งปว่ง ในัปBสสาว่ะ

ยาปล�กิไฟธาต$  เป7นอาย$ว่�ฑฒนะด!ว่ยดอกด�ปล่� รากช"าพล่- ผี�กแพว่แดง เถึาสะค"านั ขึ้�งแห"ง ผีล่ผี�กช�ล่"อม ว่�านันั!3า ห�ว่แห"ว่หม- ผีล่พ�ล่�งกาสา ผี�ว่มะกร-ด ยาทั�3งนั�3ใช"ส�ว่นัเสมอภาค พร�กร�อนัเทั�ายาทั�3งหล่าย บดเป1นัผีงล่ะล่ายนั!3าผี 3งก9ได" นั!3าส"มซึ่�าก9ได" ส�ราก9ได" ให"ก�นัสรรพค�ณ ปล่-กไฟธาตุ�ให"โล่ห�ตุงาม