ပညာတတ္တေယာက္၏တန္ဘုိး

PDF creation

uGefysLwmpmpDol

Ye Aung

wnf;jzwfrGrf;rHPDF ajymif;ol

Ye Aung

rsufESmzH k;ESifUaemufausmzHk;

{&majr (jrefrmrdom;pk)

2009 ckESpf {NyDv

jrefrmrdom;pkzdk&rfrSwifqufonf

www.myanmarfamily.org

rmwdum

1/ ynm&SdtppfESifUtwk yg&*l 1

2/ ynmwwfwpfa,muf\wefbdk; OD;[efa|;(okawoe) 3

3/ ynmwwfwpfa,muf\wefbdk; aZmfaZmfatmif 9

4/ ynmwwfwpfa,muf\wefbdk; armifcifrif("EkjzL) 11

5/ ynmESifUpyfvsOf;onfUynm&SdwdkU\tawG;tjriftqdktrdefUrsm;azjrifU 14

6/ ynmwwfwpfa,muf\wefbdk; udkwm 21

7/ ynmwwf(q&mt&Sif)wpfa,muf\wefbdk;vSxGef;(jrefrmpm) 27

8/ ynmwwfwpfa,muf\wefbdk; roDwm(prf;acsmif;) 34

9/ wefbdk;rsm;ajymif;vJjcif; ausmf0if; 38

10/ynmwwfwpfa,muf\wefbdk; om;(wufwdk;) 44

11/ reufjzef&JUydk;0wf½Hk wdk;ausmfvdIif 49

Ä ပညာတတတစေယာက၏တနဘး

PDF Created by ျမနမာမသားစဖရမ

1

ပညာရအစစႏင႕အတ

`` ပ႑တနဥၥ ေသ၀နာ´ ´ ဟမဂ ၤလသတ ေဟာၾကာေတာမသည႕ အတငး`ပ႑တ´ႏင႕ဆကဆ ေပါငးသငးျခငးသည မဂၤလာ

တစပါးျဖစသည။ (၃၈) ျဖာမဂၤလာတရာေတာထတြင ေပါငးသငးဆကဆအပေသာ ပဂၢလတစဥးအျဖစ မဂၤလာတရားေတာစာရငးထမာ

ထည႕သြငးထားေသာ `ပ႑တ´သည ေေပါငးသငးဆကဆထကေသာ ဆညးကပသင႕ေသာဂဏအဂၤါမားႏင႕ ညၫႊတျပည႕စဘ႕

လသည။

`ပ႑တ´ က ပညာရ ဟ၍ အနက ျမနမာျပနဆထားသည။ ပညာရ ဟေသာ စကားလး၌ပါရေသာ ပညာသည ေလာကပညာ၊

ေလာကတရာပညာ ႏစမးလးႏင႕ပတသကသည။ ေလာကပညာသည လ႕ေလာက၌ အသးျပေသာ စာေပကမးဂနမား၌

ေဖာျပထားေသာ အသပညာရပအမးမးျဖစသည။ေလာကတရာ ပညာမမ ဓမၼကမးဂနမား၌ ဓမၼႏင႕ပတသကၿပးလကနာကင႕သး

ရနၫႊနၾကားေျပာျပထားေသာ အသပညာျဖစသည။ ပညာရဟေသာ စကားလး၌ပါသည႕ ပညာသညေလာကပညာ ေလာကတရာပညာ

ႏစခလးႏင႕ပတသကဆကႏြယ ေနသညျဖစ၍ ယငးပညာမားက သ႕အတငးအတာႏင႕သရရထားသက ပညာရဟေခၚလက ေခၚႏင

သည။သ႕ရာတြင တကယ႕ပညာရျဖစဖ႕ရနအတြကမာမ မမတ႕တတေျမာကထားေသာ ပညာက ျပညသအတြက အသးခဘ႕လ

အပသည။ ၾကကတေရြးစကားေျပာတတ သလၾကကတေရြးစာဖတတတသလစာထတြင ေရးထားေသာစာမားက ဖတရသရမႏင႕

ပညာရအဆင႕ေရာကလာႏင ဘ႕မလြယေပ။ ပညာရအဆင႕ေရာကဖ႕ရနအတြကအေတြ႕အႀကရဖ႕လသည။ မမတတသထားေသာ

ပညာရပသည ျပညသ႕အတြကျဖစရမည။ ေရႊစစမစစ မတေကာကတငၾကည႕မ အေျဖထြကသလ ပညာရ၏ ပညာသညလညး

ျပညသ႕အကးျပ မတေကာကတင ၾကည႕ၿပး အေျဖထြကမသာ ပညာစစပညာမန ျဖစလာႏငသည။

ပညာစစပညာမနမဟတေသာ ပညာက ပညာဟေေခၚေနၾကေသာလညး ပညာအတအေရာငသာျဖစသည။ ထနညး

အတငးပင ပညာအတရေသာ ပဂၢလသညလညး ပညာရအတသာ ျဖစမည။ ပညာစစပညာမနရမသာ ပညာရအစစျဖစႏငသည။

ပညာရအစစႏင႕ ပညာရအတကျခားထားေသာ တတငးမားရသည။ ယငးတတငးမားထမ တစခမာပညာရအတက

ကယ႕ဂဏကယေဖာ မသေတာလပျခငးျဖစသည။ ပညာရအစစက ႏမႏမခခေနၿပး ပညာရအတက ဥးေမာ႕ေနသည။

အရစၥတတယသည ကမၻာ႕သမငး၌ သာမာနပညာရငတစဥးမသာမကဘ ကနဥး ဒနပညာရႈငၾကးတစဥး အျဖစျဖင႕ပင

ကမၻာ႕သမငး၌မတတမးတငထားျခငးခရသျဖစသည။အရစၥတတယ၏ဘ၀၌ ပညာရအစစႏင႕ပညာရအတ ခြျခားေသာအျဖစအပက

တစချဖစပကခ႕ဘးသည။ဂရႏငငသမငးေရ႕ပငး၌ ျဖစပကခ႕ေသာ အျဖစအပကျဖစသည။ ေအသငျမ႕သၿမ႕သားမားသည ထအခန

က ျပညသျပညသားမားေလးစားသမႈျပေသာ ေဒ၀တစဥးထသြားၿပး ဂရႏငငမာ ပညာအရဆး ပဂၢလဘယသလ ဟေမးၾကည႕ၾကသည။

ေဒ၀ က `ဂရႏငငမာ အရစၥတတယ ပညာအရဆး´ဟေျပာျပလကသည။ ေဒ၀ ၏ ေျပာစကားက ေဆာငကဥးလက စပစသမားသည

အရစၥတတယထသြားၾကသည။`ဂရႏငငမာအရစၥတတယ ပညာအရဆးလ႕ေဒ၀ ကေျပာတယ´ ဟသြားအေၾကာငးၾကားၾကျခငးျဖစ

သည။ အရစၥတတယက စပစသမားအား ေဒ၀ ကသြားေျပာေခ။ သေျပာတ႕စကားမား တယ၊ ဂရႏငငမာ ကပပညာအရဆးမဟတဘး၊

ပညာမရဆး ဟေျပာလကသည။



2စပစသမားသည ထအတငး မေနၾကေပ။ေဒ၀ ထသြားၿပး အရစၥတတယ ေေျပာလကေသာစကားက ျပနေျပာၾကသည။

ထအခါေဒ၀ က တကယတနးပညာရတ႕ပဂၢလဟာ အရစၥတတယလႏမခၿပး မမပညာရျဖစတယဆတ႕ အေၾကာငးဘယေတာ႕မ

အသေပးတာမးမရဘး၊ အရပအျမြကျပတာမးေတာင မလပဘး။ အဒအဂၤါရပႏင႕ ျျပည႕စတ႕အတြက ဂရႏငငမာအရစၥတတယ

ပညာအရဆးလ႕ေျပာလကတာ။ကပမမားဘး။မနတာေျပာတာပါ ဟ သအယအဆက အခငအမာေျပာျပသည။ ေဒ၀၏အကျဖတခက

သည ပညာရအစစႏင႕ပညာရအတက လယျပငမာဆငသြား သလ ထငရားေအာင ခြျခားျပသလကျခငးျဖစသည။

လ႕ေလာက၌ မကျမငကယေတြ႕အရ လညးပညာရအစစက အရပအကြယ၌ေနၿပး ပညာရအတက ေရ႕တနးထြက၍

လလးျပေနသညက မၾကာခဏေတြ႕ရတတသည။ ဗးေတာငနစလ႕ ေဇာငၾကမးေပၚ ဆသည႕စကားမာ ပညာရအစစႏင႕ပညာရအတက

ခြျခားေျပာျပထားေသာစကားျဖစသည။

ေရ႕တနးထြကၿပး ရပျပေနေသာ ပညာရအတမားသည လပနးမားအျမင၌ ေခတစားခငစားေနမည ျဖစေသာလညး

အကျဖတတတသမား၏ အျမငမာမ သကၡာမ႕သစာရငး၀င အျဖစျဖင႕သာ အကျဖတျခငးခရေနမည။ ပညာရအစစကမ ေမာငထတြင

အရပခေနေသာလညး အကျဖတတတသမားက လပအလယဆြေခၚလာလမ႕မည။

စာေပေလာက၌လညး ပညာရအစစႏင႕ပညာရအတ၏ အရပအေရာငထငဟပေနသည။ မမေရးေသာ စာအပထတြင

မမခဏခဏ ရပျပေသာ စာေရးဆရာမား၏ ေျမြအေရခြကြကလၾကြားလးမား ဟတစကြက သညတစကြကေပၚေနသည႕ စာအပသည

ဂႏ၀ငစာအပမးျဖစမလာဘ မမကယေရာကေဖာကထားၿပး အႏပညာေျမာကစြာရးရးသားသား ေရးသားထားေသာ စာအပမားသာ

ဂႏ၀ငစာရငး၀ငစာအပျဖစလာသည။

ကမၻာ႕စာေပသမငး၌ ျဖစေစ၊ ျမနမာ႕စာေပသမငး၌ျဖစေစ မမေရးေသာစာအပမား၌ မမခဏခဏ လလးျပေနေသာ

စာေပသည စာေပသမငး၏ အသအမတျပျခငးမခရဘစာေရးဆရာ အရပအေရာင လး၀မေတြ႕ရေသာ စာအပမားသာစာေပသမငး၏

မတတမးတငျခငးခရေသာ စာအပမားျဖစလာၾကသည။

ပါရဂ



3

ပညာတတတစေယာက၏တနဘး

ပညာဟသည

ေရးဥးစြာ ပညာဟေသာ ေ၀ါဟာရကရငးျပရန လေပလမ႕မည။ `ပညာ´ဟေသာ ပါဠေ၀ါဟာရမာ ျမနမာစကား၊ ျမနမာစာေပ

နယပယမာမားစြာအသးျပခ႕ၾက၊ အတတေခတမားကပင တြငကယခ႕ၾကေသာေၾကာင႕ ျမနမာေ၀ါဟာရ က႕သ႕ျဖစေနၾကသည။

ျမနမာလမးမားႏင႕အလြနနးစပ အလြနရငးႏးေနေသာ ေ၀ါဟာရ။ အမားနားလညေသာ အဓပၸါယမာငယစဥမ တကသလအထဆငရာ

၀ ဇၨာ၊သပၸဘာသာရပမားက ေကာငးမ ဆရာ၊ဆရာမတ႕က တပည႕ေကာငးသားမားက စာသငခနးထမာ သငျပပ႕ခေပးခကမားဟ

ျဖစေပသည။ ဤအနကအဓပၸါယမမားပါ။မန သင႕သေလာကမနေနပါသည။ ပညာဟသည ေကာငး ၊ေကာငးစာမားႏင႕မကငးႏငပါ။

ဆရာ ဆရာမမားႏင႕ သကဆင ေလ႕ရရာ ဤအနကအဓပၸါယမာ ေပၚလြငပါသည။

သ႕ေသာမရငးပါဠဘာသာက ျပဆ၀ ၿဂလျပထားခကမားႏင႕အဓပၸါယေကာကမားကလညး ထပဆင႕ေလ႕လာမတသား

သင႕ထကလပါသည။ ဆရာျမတ ပါဠစာေပပညာရငတ႕၏ အဆအမန႕ဖြင႕ဆထားခကမာ နညးသးနညးႏင႕ အဓပၸါယေဖာျပေလ႕ရရာ

ပထမဆး ဓာတမလအနကက ဆနးစစၾကည႕ရနလေပလမ႕မည။ ပါဠအ႒ကထာဋကာ အဘဓာန ကမးဂနမား၌ ပ+ပဉာ(ဉာ)

ဓာတ၊ပါရသည။ `ပ´က ေရ႕ဆကပစၥညးျဖစ၍ ထးထးျခားျခား အနကမားျပားမႈ ရေနသလ (ဉာ)ဓာတက သျခငး၊နားလညျခငး

ခယျခငးက ထြနးျပသည။ ထ႕ေၾကာင႕အသတစခခပညာရပ ဘာသာရပ အတတတစခခက ကြကြျပားျပား စလငစြာတတသနားလည

၍သေဘာေပါကမေနာေရာက ရျခငးက ပညာဟ၍ ၀ၿဂလ ျပၾကသည။

ေယာဇနာ သမၺာနပါဠသဒၵါနညးအရဆလင ပညာဟေသာ ပဒတစခခမာ အသရငးဉာဏပြင႕လငးျခငး `အာဘ´

အလငးေရာငဟ ဆလသည။ ပညာသမာ အာဘာနတ။ ပညာႏင႕တေသာ(၀ါ) ယဥျပငႏငေသာ အလငးေရာင ဟ၍ေလာကမာ မရဟ

သယတပါဠေတာ မာျမတစြာဘရားက ေဟာေတာမသည။သ႕ျဖစရာ နယပယကဥးကဥး မယဆန႕ မညသည႕အသပညာ

အတတပညာမဆ (၁) အျပစကငးလင(၂) လကေတြ႕ အသးခအကးျပလင(၃) အမားခမးသာေကာငးကး ျပႏငလင

ပညာပငေခၚရသည။ေကာငးစာတကသလစာသာမက၊ဘ၀ပညာသဘာ၀တ ပညာစရဏ သကၡာဂဏရညပညာကပါ ပညာဟအနက

အဓပၸါယ ရရေပသည။

တတယနညးမာ ေနတနညးေပဋေကာ ပေဒသနညး (အလကၤာ၊ဥပစာ၊ ဥပမာနညး မးစျဖင႕) ေဆာငယခ႕ယရေသာ

နညးျဖစရာ ပညာဟသည အျခားမဟတဉာဏ(ဉာဏ)ပငျဖစသည။စြမးေဆာငႏငျခငးသတႏင႕ဗတတ႕သည ပငပညာဟေသာ

အနကအဓပၸါယရရသည။ လမၼာယဥေကးသငယတတေျမာကရေသာ `ပညာမး´ သာမကမမ၏ ကယႏႈတစတမာသတ

စြမးအားရျခငး (သကတ=သတ)သညပင ပညာျဖစ၏။ မန၏။ ဘ၀အခကအခ ဘာသာရပတစခခ ခကခကယ၀နးေစျခငး စေသာ

ဘ၀ပညာ၌ အခကအခကပညာျဖင႕ပင ေျဖရငးေအာငျမငရန ရရရငဆင၀ ႕ျခငး ဇြလ႕လ သတရရျခငးကပါ ထပဆင႕နားလည

ရေပေတာ႔သည။ဤအနကအရ ပငးရမႈ၊ေပါ႕ဆမႈ၊ အေခာငအလြယလကမႈ ပကာသန ၾကားခငမႈဟေသာ အည႕စားစတ

အေပာ႕စားအလပက ဖယရားေကာလႊားျခငးျပ ရေပသည။ ပညာမာ သတရ၏။ သတရလငလညး ဗတေခၚစတထား ယဥေကးျခငး



4ႀကးသငယသ ရြယတတ႕က ရေသေလးစားျခငး ဂါရ၀မဂၤလ န၀ါတမဂၤလာလညး ပးတြပါ၀ငလာေတာ႕သည။ ထ႕ေၾကာင႕လညး

`ပညာ´ ကနကနကနနသရန ရယရနမလြယကလေပ။ သတ ဗတရေသာ သတ႕၏ ဥစၥာႏင႕ ပနးတငျဖစေနေသာ ေၾကာင႕ပငတညး။

ပညာတတတစေယာက

ပညာ ေ၀ါဟာရက ေဖာထတရငးလငးျပၿပးေနာက ယခအခါ ပညာတတတစေယာက ဆတာဘာလ ဘယသလ။

ပညာတတတစေယာကျဖစက ပအဂၤါရပ Factors,qualities, components ေတြကဘာလ ဆကလကစဥးစား စစစၾကညရ

ေပလမ႕မည။ အမားအားျဖင႕ B.A,M.A,PhD,M.Sc,B.Sc ဘြ႕မား ရယထားလင ပညာတတ ဟသတမတေလ႕ ရၾကသည။

ေလာကထးစအမား၏ အမနအရ ဤသ႕ပငယဆထားသင႕ပါသည။ ႏငငေတာမာ ဤပညာတတမးမားစြာလအပပါသည။ ပညာေရြအး

လမခး။ ပညာသာလငလ၏ဂဏ ပညာတတမေအာကမက ဟေသာ စကားပမားလညးရရာ မနတတပါသည။ လၾကးဆရာ မဘမားက

လညး ဥစၥာရဖ႕ထကပညာရဖ႕က ပမအေရးထားၿပးက ဥစၥာဟသည မကလည႕မးပညာဟသည ျမတေရႊအး ဟမာၾကား

သတေပးေလ႕ရရာ လငယလလတလၾကး အားလးလကနာရမညသာ ျဖစပါသည။ပညာသငၾကား ျခငးမာ ေရႊအးျမပရသလ Human

Resource လသား၏ စစမနေသာ အရငးအျမစျဖစေပသည။

ထ႕ေၾကာင႕ ႏငငတငးမာပင (Information Age Knowledge and Science ,Science and Technology)

ဟခယနားလညၾကၿပး အသဥာဏ ဗဟသတ ၾကြယ၀ေစရန ပညာရပမားက အခငးခငး Fax,Telex,IDD, Computer ,Information

System မားအရ သပၸႏင႕နညးပညာ ပမထြနးကား ေအာင ႀကးပမးလကရၾကေပသည။ ထ႕ေၾကာင႕ ဆကသြယေရး သြားလာသ

ပမလငျမနေကာငးမြန လြယကလာမႈေၾကာင႕ Global Village ကမၻာ႕ရြာႀကး တစစတစစညးတညး ျဖစေနၿပဟ သမငးဆရာမားက

ေျပာဆေနၾကသည။

ပညာတတတစေယာကျဖစစဥ

အျခားသမားအေၾကာငးထက မမအေၾကာငး မမပသရပါသည။ မမဘ၀ မမကယႏႈတစတ အေတြ႕အႀက မားခစားခကမား

ေလာကဓမားက ေလ႕လာရႈ႕မတသနားလညလကစားလင အျခားပဂၢလမားအေၾကာငးက သနားလညသြား ေၾကာငးစတပညာ

ဆရာၾကး ဆလာပငကမန႕ဆဖးသည။ထ႕ေၾကာင႕သမားအတပၸတက မေရးေတာ႕ဘ မမအေတြ႕အႀကမားက ပညာေရးကစၥႏင႕

ယဥတြ၍ တငျပပါမည။

ကၽြနေတာသည ၁၂၉၁ ခ ျပာသလဆတ ၄ ရက ေသာၾကာဖြားျဖစရာ အဂၤလပ ခႏစအရ ၁၉၃၀ ဇနန၀ါရ ၁၇

ရကေန႕ျဖစပါသည။ ဖခငမာ ဥးထငေကာ B.A,B.E.S(1) အျငမးစား တငးပညာ၀န (ပခးတငး၊ ျပညတငး၊ မေကြးတငး၊ ဧရာ၀တတငး)

ျဖစ၍ မခငေဒၚရငေမမာ အလယတနးျပဆရာမ တစဥးျဖစပါသည။ယခအခါ ေကးဇးရငမခငႏင႕ ဖခငတ႕ကြယလြနသြားခ႕

ပါၿပ။ကကၽြနေတာပင အသက၇၅ႏစရေပၿပ။ ငယစဥက လကပတနးျမ႕ ဆရာစနေကာငးမာ ပထမ၊ ဒတယတနးထ စာသငခ႕ရပါ



5သည။ထ႕ေနာကဖခငက ထစဥကပညာအပဘ၀ျဖင႕ အငးစနသ႕ ေျပာငးေရြ႕ အမႈထမး ရေသာေၾကာင႕ အငးစန အငအစစငေကာငး၊

အဂၤလပ အဂၤလကကန သာသာနာျပေကာငး) မာ သငယတနး အလတ သငယတနးအၾကး ၊ ပထမတနးအထသးႏစ စာသငခ႕ရၿပး

ထေကာငး မ တဆင႕ စန႕အငဂငလာကြနဗင႕(ေရာမဘရငဂ သာသနာျပေကာငး )မ, (၂)တနးတြင ပညာသငယခ႕ရပါသည။ ၁၉၄၀

ခႏစတြင အငးစနအစးရ အထကတနးေကာငး မာ သးတနးတြင ေရာကရေနခက စစၾကးျဖစပြားေသာေၾကာင႕ မခငဇာတ

ႀက႕ပငေကာကၿမ႕ ေနရငနယအမးသားေကာငးမာ ပဥၥမတနး၊ ဆ႒မတနး၊ သတမတနးအထ အဆင႕ဆင႕သငယေအာငျမငခ႕

ပါသည။ ၁၉၄၅ ဒတယ ကမၻာစစၾကးၿပးစ ဖခငမာ သာယာ၀တ ရးစကျပညတင လကေထာက ပညာ၀နျဖစ၍ သာယာ၀တ ABM

ႏစျခငး သာသနာျပေကာငးမာ (၈)တနး ၊(၉)တနး သငယေနခက တကသလ စာေမးပြက အသက ၁၆ ႏစ ျပည႕ခကမာပင

၀ငေရာကေျဖဆရာ ဂဏထးႏင႕ ေအာငျမငပါသည။ထႏစ ၁၉၄၆ ခႏစမာပင ရနကနတကသလ မာပညာဆညးပး ခ႕ၿပး ၁၉၅၀

ခမတလတြင၀ ဇၨာ ဘြ႕ရာဇ၀ငဂဏထးႏင႕ရရပါသည. သ႕ေသာ ဂဏထး တနးမတကေတာ႕ဘ စာေပဗမာနမာ စာျပ(၁)ႏစ ႏငငေတာ

ေကာကပသးႏေရာငး၀ယေရးအဖြ႕တြင အငယတနးအမႈေဆာငအရာရ ေနာငလကေထာက အမႈေဆာငအရာရအျဖစ (၆)ႏစ

အမႈထမးခ႕ပါသည။

ဤတြင ပညာလမးမာ ထးျခားခကငါးခရခ႕၊ေတြ႕ႀကခစားခ႕ရပါသည။ငယစဥက သငယတနးျပဆရာမမားမာ ထးခၽြနစြာ

သငတတ၍ ကၽြနေတာ(၅)ႏစသားကပင ျမနမာစာအပမားဖတႏငပါသည။ကၽြနေတာ႕ဖခငကပင အၾသသြားသည။ဤကား သပမားမား

ၾကာၾကာမသငရဘ ျမနမာစာ ေရးတတဖတတတ၍ နာမည မမတမေသာ ဆရာမမားက ရခးကနေတာ႕လကပါသည။ဒတယ ထးျခားစြာ

ခစားရခကမာ အဂၤလပသာသနာျပေကာငး(၃)မး မာ အဂၤလပစာ ဘာသာ အဓကထားသငယရၿပး ထသာသနာျပ ဆရာမၾကး

မစၥစဂးစ၊သမာသာအငဂငလာ၊ မာသာဂလဒါစတ႕ကေကးဇးတငရပါသည။သတ႕ကသတ႕ဘာသာထဆြမသြငး၍ ေကးဇးတင

ရပါသည။ အဂၤလပမငး ေကာငးစားစဥက သာသနာျပ ေကာငးမာ ေနသအခ႕ဘာသာကးေျပာငး ပက ေတြ႕ျမငခစား၍ ဖခငကပင

အေတာစတပရာခ႕ပါသည။ကၽြနေတာက သတ႕ထကပအေရးထားၿပးစာဖတ၀ါသနာထ ခ႕ၿပး ခရစယာနဘာသာ အေၾကာငးအနညးငယ

ရပစားမခ႕သည။ တတယထးျခားခကမာ ၾက႕ပငေကာကအမးသားအထကတနးေကာငးမာ ေနစဥ မးခစစတရေသာ ဆရာ

ဥးျမင႕ေမာင၊ဆရာဥးစျမင႕တ႕ႏင႕ ရငးႏးစြာပညာသငယရၿပး မးခစစတဓာတရခ႕ျခငးပငျဖစပါသည။စတတထးျခားခကမာ ကၽြနေတာ

သည ဘယအတနးမ စာေမးပြကရးျခငး မရပါ။ တကသလမာ (၄)ႏစစာသငရာတြငလညး အတနးတငး ေအာငျမင၍ (၁၆)ႏစ

တကသလတက၊ အသက(၂၀) မာ ၀ဇၨာဘြရ ဂဏထးတနး အမတအဆင႕မခ႕၍ ထးျခားလပါသည။

ဤတြင ကၽြနေတာသညေဒါကတာ ထငေအာင၊ ေဒါကတာဘေမာတ႕ လ ပငကယဉာဏေကာငး ပညာေရးဗဇ ပါသမဟတပါ။

အေတာဆငးရ အပငပနးခ စာၾကည႕ ည (၁၁) နာရအထ သငခနးစားမားလပ၊ ဆရာ႕စကားနားေထာင ဟေသာ ကင႕၀တမားက

ဒကၡခ ျဖည႕ဆညး၍ အတနးတငး ေျဖတငးေအာငခ႕ရပါသည။ ထေခတက ကရငသပရားပါးလပါသည။ဘယသမ ကရငယသ

မရလပါ။ ကယ႕စြမးအား ကယ႕လ႕လ ကယ႕မတစ သာ အားကေျဖဆ ၾကရပါသည။ကရင ေကာငးမရတာ ခပေကာငးေကာငး။

ရနကနတကသလ မာထေခတက ပညာေရးစနစ အရ ဥပစာတနးမာ အဂၤလပပငရငး၊ ျမနမာစာပငရငး၊ စတၾကကျမနမာစာ၊

အဂၤလပစာ၊ ကမၻာ႕သမငး ဘာသာရပမားယခ႕ၿပး ၀ ဇၨာ အတနးႏစႏစမာ ပငရငးအဂၤလပစာ ၊အထးအပအဂၤလပစာ ႏင႕စာေပ၊

ကမၻာ႕သမငးႏင႕ႏငငေရး သပၸဘာသာမားယၿပး အားလးက အဂၤလပဘာသာ ျဖင႕သာ ေျဖဆခ႕ရပါသည။ ထေခတက တကသလမာ



6ျမနမာစာႏင႕စတၾကက ျမနမာစာမလြ၍ အျခားဘားသာတ႕မာ ျပ႒ာနးစာအပမားကလညး အဂၤလပဘာသာ ေျဖဆေတာ႕လညး

အဂၤလပဘာသာ ျဖစရာကရးသမားလ၍ ၁၀၀မာ၁၂ေယာက သာေအာငေလ႕ရပါသည. အသကအငယဆး တကသလ

ေကာငသားဘြ႕ရသအျဖစ ဂဏယရပါသည။ဘြ႕လကမတ ကေဒါကတာထငေအာင၊ ဘြ႕(၆)ခ ရရသက ဘြ႕ႏငးသဘငမာ ခးျမင႕ရာ

ဘြ႕လကမတမာ တစခါမ ကရးမရသ ဟေရးသားထားပါသည။

ဤတြင စာေမးပြြပညာေရးအေၾကာငးက သးသပေဆြးေႏြး တငျပလပါသည။ ကၽြနေတာအပါအ၀င ေကာငးသား

ေကာငးသမားသညစာေမးပြက စတ၀ငစားၾက၏။ေအာငျမငလၾက၏။ စာေမးပြေအာငသ၊ဘြ႕ရသ ဂဏထး ရသျဖစခငၾက၏။

ဂဏထးမားမားရေလ ေကနပေလ ပညာေရးဟ ဆရပါမည။ ပညာေရး ၏ အကးမာ တကယထးခၽြနသ အနညးငယ ေပၚထြကရန

တကယေတာသ အဆင႕မသသာ ေဆးသပၸ၊ အငဂငနယာ စသညတ႕တကေရာက ရ၍ေကာငးပါသည။ ၀ငသင႕သသာ လကခရ

ေသာ အကးေကးဇးပင။

ဆကလက၍ ပညာေရးကစၥမာ ေဆြးေႏြးတငျပလေသာ အခကႏစခရပါ၏။ ယငးကား ဖဆပလ ေခတ ၊ပထစေခတ၊

ဆရယလစေခတ၊ ယခေခတ ပညာေရးစမကနး Education plan မားမၾကာခဏ ဆသလေျပာငးပစရာ တခါတရ ၀ဇၨာ

သပၸတြေနေသာ ေကာငးမးေပၚခ႕ရသလ ၊ ၀ ဇၨာႏင႕သပၸခြျခားသငၾကားေသာ ေကာငးမးလညးေပၚေပါက ခ႕ဖးသည။ ထ႕ျပင

ပညာေရးကစၥစစမးေရးဖြ စစမးရေသာ ေကာမရငမားမာ ကၽြနေတာသရသေလာက ၆ပြ ၆ ႀကမ စစမး၍ အစရငခစာေရးသားခ႕ဖး၏။

ပညာေရး နးေႏာ ဖလယပြမားမာ ဆရယလစ ေခတမာ ၁၀ ႀကမ ကငးပခ႕ဖး၍ (၅)တနး ကစ အဂၤလပစာ သငရမလား (၁)တနးကစ

အဂၤလပစာ သငေပးရမလားစေသာ ျပနာမားက ႏစမားစြာ ေဆြးေႏြးခ႕ၾကဖး၏။ မႏေလး ပညာေရးကြနဖရင႕မာလညး စာတမးမးစ

တငသြငးဖတၾကားခ႕ဖးသည။ ပါရဂမား၏ အႀကဥာဏမားလညး ေပၚထြကလာခ႕ပါသည.။

ထ႕ေၾကာင႕စမးတ၀ါး၀ါးလပေနၾကမည႕ အစား ယခက႕သ႕ အႏစ (၂၀) စမကနးက ေရရညၾကညႈ၍ ခငခငထား လပၾကလင

စာေမးပြစစပ မေသသြားႏငသည ႕စာေမးပြေမးခြနးထတပ အမတေပးစနစ ကစၥမာလညး ယခငေခတမား က မတညၿငမခ႕ပါ.

စနစတစခ က (၅)ႏစၾကာ ေစာင႕ၾကည႕ၿပး ေကာငးကးဆးကးက ၾကည႕ရ႕ သးသပ၍ ျပငသင႕မ ျပငရပါမည။ ပညာေရး

စစမးေရးေကာမရငမား၏ အစရငခစာ မားဖတခငလပါသည။ သ႕မသာ ပမတတကက စစစေ၀ဖနႏငပါသည။

တနဘး

ပညာတတတစေယာကျဖစလင Academic အရျဖစေစ၊ ပငကယ ၀ါသနာအရေစတနာ အလပသေဘာအရ ျဖစေစ

Professional လပငနးအရျဖစေစ၊ တနဘးထားရ၏။

တနဘး value ဟသညအဘယနညး၊ ပညာရငတ႕အား ဒေဗဒ ရႈေထာင႕မ လညးေကာငး၊ လကေတြ႕ ဘ၀ရႈေထာင႕မ

လညးေကာငး အမးမး ႀကဆ ေဖာထတ သးသပျပခ႕ၾကသည။ တနဘးသရနမလြယကေပ။ တနဘး၏ ၀ ၿဂလအနကမာ (၁)

ထကထကတနတန ျဖစေနျဖငး ၊သင႕တင႕ေကာငးမြနစြာ အဆင႕ရရျခငး၊(၂) လအမားစ ျမတနးလလား ရယ အေရးထားေသာ အရာ၊



7အလပ၊အဆင႕၊ အယ၀ါဒ၊ ယၾကညခကက တနဘး value ဟ အနကအဓပၸါယေဖာရာ subjective individual တစဥးခငး၏

၀ါဒမဟတ objective လအမားအတြက ထားရရေသာ ၊ အကးရေသာ လကေတြ႕ကေသာ ကစၥကသာ တနဘးဟ သတမတရမည။

ကယႀကကတာ ကယလလားျမတႏးရာသည။ လအမားစႏင႕ သကဆငခငမ သကဆငမည အဖးတနမႈ ၊အသး၀ငမႈ ၊ျမတႏးမႈ

ကြာဟေနတတ သည။ အားလးတြက ထားရမည။ တနဘးမာ ကာယ ၊၀ဇၨာ၊ဉာဏ၊ ေဘာဂ၊ မတ၊ စတ ဟေသာ ဗလငါးတန တနဘးႀကး

(၅)ခ ကဆလပါသည။ကနးမာေရး သညတနဘး စတႀက႕ခင သမာဓရမႈ သညတနဘး ဗဟသတ မားၿပး ဉာဏ အသအေျမာျမင မႈ

ထကျမကျခငးသည တနဘး၊ေပါငးသငးဆကဆမႈလညး တနဘး၊ အကင႕စရဏ ေကာငးမြနမႈလညး တနဘးဟ၍သရပါသည။

ယခအေျခအေနသးသပခက

ကၽြနေတာတ႕သည ဆယတနး၊ ဥပစာ၊ ဘြယသငတန။ ပါရဂ သငတနး၊ တစခခတကထားၾကပါသည။ ပညာသငယလင

အတနးတစတနးေအာငတတပါသည။ထ႕ေၾကာင႕မည႕ဖငးႏငပါ။ ေကာငး ဆသည႕အတငး ထနးေကာငး discipline

စညးကမးပါေနရာ ၊ေကာငးစညးကမး၊လ႕စညးကမး ရးစညးကမး၊ ေစးစညးကမး၊ တ႕ကလကနာသင႕ပါသည။ စညးကမးမ႕ေသာ

လမး အကင႕ဆးးအဖးမတနပါ။ အမကအစ ေကာငးအစ စညးကမးေသ၀ပၾကရန လကနာေသာ အေလ႕အကင႕ျပရန

ဆငျခငမပါသည။ ကၽြနေတာကယတင စညးကမးၾကးေသာ ေကာငးမာေနခ႕ရ၍ ယေန႕တင စညးကမးအေၾကာငး နားလညေနၿပး

လကနာေနပါသည။ စညးကမးမ႕ စားေသာကမႈ စညးကမးမ႕ ေျပာဆမႈ၊ စညးမ႕ကမးမ႕ နေမာနမ႕ ေနထငမႈမာ ေပါ႕ဆ

ည႔ဖငးေသးသမမႈ မားသာျဖစေသာေၾကာင႕ ပညာမဟတပါ။ ပညာရအစစက လေကာငးလေတာပါ။ စညးကမးေဖာကရာမာ အလြန

၀နေလးပါသည။ လမကအဖ႕ training ေလ႕ကင႕ ခနးနညးသအဖ႕ ကေတာ႕ စညးကမးေဖာကရန လြယကၾကပါသည။

ယေန႕ေခတ အရေျပာရလင ပညာေရးစညးကမးအရ သပလမဆးေသး၊ သပလညးမေကာငးေသးပါ။ ၾကပၾကပ

မတမတထနးရန ေလ႕ကင႕ခနး Drill Exercise ကနးမာေရးကစၥပါသငျပရန လအပပါသည. အထးသျဖင႕ ေကးရြာ ေကာငးမားမာ

ပ၍ လအပေနပါသည။ ပညာတတ လမကမျဖစရန အေရးၾကးေသာ ေၾကာင႕ ဆရာက ရကဆးမသင႕လငလညး ရကဆးမ

သင႕ပါသည။ ထ႕ျပင ေကာင႕သန႕ရငးေရး ၊ရပရြာသန႕ရငးေရး မာ ေကာငးသားေကာငးသမား ပါ၀ငလာျခငးသစပငစကပးေရးမာ

ကညေစျခငး ၾကကေျခန လပငနးေရးဥးသနာျပလပငနး မာ ကေလးေတြစတ၀ငစားေအာင ဆရာ ဆရာမတ႕ ႏႈးေဆာျခငး။

ပညာတတတစေယာက အေနႏင႕နဂးခပေျပာရလင (၁) အသအလမၼာ ဥာဏပညာ ၀ ဇၨာ အေမာဟ ဟ၍ အဓပၸါယ

ဖြင႕ျပသလ အသ= ဗဟသတ မားသည အလမၼာ=စရဏ၊ သလဂဏရည ရရမည။ ဤ ႏစခ ရရန ေကာငးမနမနတက စာမခက

ဆသလ မနမန အေထြေထြ ဗဟသတ စာအပမားဖတရမည။ ေကးရြာ စာၾကည႕တကမားပမဖြင႕ေပးရမည။ (၂) ဉာဏပညာဆတာ

ပညာ အစစျဖစေသာေၾကာင႕စဥးစားဉာဏ ေ၀ဖနစစစဉာဏ ယတရာရေသာ ဉာဏရရန ေကာငးက ေလ႕ကင႕ေပးသင႕သည။

၀ ဇၨာဆသည႕အတငး ဘာသာရပ တစခခမာ ဥပမာ- ဂဏနး သခၤာဘကမာ ထးခၽြနေအာင သငေပးရမည။ ေစတနာ ၊ အနစနာ၊

၀ါသနာ၊ ရမသာ မမကယက ေ၀ဖနရမည။ မတေကာငတငရမည။ ပညာတတတစေယာက ၏ ဘ၀မာလညးေျဖာင႕ျဖးခငမ



8ေျဖာင႕ျဖးေပလမ႕မည။ သ႕ေသာည႕လင ေတာေအာငလပေသာ နညးလမးမားရေသာေၾကာင႕ techniques နညးပညာ က

ရာေဖြေလ႕ကင႕ရမည။ ဥစၥာရငလ ဥစၥာ ရငခယသက႕သ႕ ယေန႕ပင ပညာတတလေကာငးျဖစေနသင႕သည။ ျဖစေအာငၾကးစားၾကပါ။

နဂးတငျပခက

အခပဆေသာ လ႕ဘ၀သည အလြနရခေသာ ဒလဘတရားျဖစသလ ဆရာေကာငးတပည႕ေကာငးျဖစဖ႕ တပည႕ေကာငး

၏ဆရာေကာငးျဖစဖ႕အေရးသညလညး ဒလဘခကခပါသည။မေကာငးဖခင သားသမးျဖစမလညး သားေကာငးသမးေကာငး၏

အမအဖျပနျဖစႏငသည။ပညာလလင ပညာတတလ ေနထငလကဟေသာ ဆးမစကားႏင႕အည အကင႕မေကာငးလင

အကင႕ေကာငးသထအာရျပၿပး ေနထငလကဟ ဆပါသည ။ေမြးကတညးက ပညာတတတစေယာက၏ တနဘးသသရားလပါသည.

ယခအသကအရြယ ယခေနရာ ယခအခန ယခအဆင႕ တနဘးသ၍ ခကခငး ပညာတတတစေယာက ျဖစႏငသည။

တကသလေရာကမ ဘြ႕ရမ ဟ၍ သတမတမထားပါ။ထ႕ေၾကာင႕ မညသမဆ ပညာတတ ျဖစႏငသည။ ပညာတတတစေယာက ၏

တနဘးငါးခ ကယခပငဆငျခင၍ ယေန႕ပငလကနာႏငပါသည. ကရငတကရန ေငြေပးရနလညးမလေသာေၾကာင႕ မမဆႏၵ ေစတနာ

သာ အရငးအႏးျပရပါသည။ ဤကား ဘ၀ကယေတြ႕ မ ရရေသာ တနဘးပငတညး။ ။

ဥၤးဟနေ႒း(သေတသန)



9


၁။ ပညာန႕ပတသကတ႕ အျမငတစခက ဘကတစဘကကတငျပပါမယ။

၂။ ငယစဥတနက ၾကားဖးခ႕တ႕ ပျပငတစပဒရပါတယ။ ေကးလကက လငယ တစေယာကက ျမ႕တကၿပး ပညာသငယတယ။

တကသလက ဘြ႕ရၿပး ရြာျပနလာတယ။ အားလးက ဂဏယေပာရႊငၾကလ႕ ရြာဥးေကာငက ဆရာေတာ႕

ဆသြားကနေတာ႕တယ။ဆရာေတာကလညး ၀မးသာအားရ မငးတကသလႀကးက ဘာပညာေတြသငလာ ခ႕သလ။ တပည႕ေတာ

ဒနကေဗဒ ပညာရပန႕ဘြ႕ရခ႕ပါတယဘရား။ `ေအး…..ေကာငး၊ အေတာဘ ငါ႕ေကာငးက တငကပနာရႀကး ပကေနတာ

တစလေလာကရၿပ။အ႕ဒါ ျပငေပးခ႕စမးကြာ´ လ႕ ဆရာေတာက မနတယ။ ဒပျပငက အေတာၾကာပါၿပ။ဆကစဥးစားလ႕ရပါတယ။

ျမနမာစာ န႕သ႕မဟတ အဂၤလပစာန႕၊ သမငးန႕ဘြ႕ ရခ႕ရငလညး နာရေတာ႕ ျပငတတမယမဟတေပဘး။

၃။ ဒေန႕ပ႕စေမာဒနေတြ ေျပာၾကဆၾက အေခၚအေျပာ ရေနၾကတာေတြ အကနလးနးပါး ေထာေလာကန႕လန႕ေတြပါဘ။

သတ႕အလအရ ပညာဆတာ လကေတြ႕အသး၀ငဖ႕လတယ။ Functional လ႕ဆၾကတယ။ သဖ႕ထက အသးခဖ႕ က

ပအေရးၾကးတယ။အသးခလ႕ရမပညာ။ ေပၚလစအရလညး ကၽြမးကငမႈ၊ ေလ႕ကင႕သငၾကားမႈ စာေတြက အေလးေပးတယ။

လကေတြ႕အသးခတနဘးက ပအေလးထားတယ။ သရသကသက Abstract သေဘာသကသကမဟတေတာ႕ဘး

လကေတြ႕ကစၥပဓာန ပရကတစ Pragmatic သေဘာပါလာၿပ ဒါစဥးစာစရာပါ။ ဒါေပမယ႕……။

၄။ ပညာကစၥေျပာၾကရင……..။ တရားမတမႈရတာန႕မရတာ၊ လြတလပတာန႕ မလြတလပတာ ၿငမးခမးတာန႕ ၊မၿငမးခမးတာ

၊အခြင႕အေရး ညတညမရတာန႕ မရတာ၊ ျဖစငတာန႕ မျဖစငတာ ၊ အဒတနဘးေတြက အေသအခာေကာငးစြာ သတာဟာ

ပညာပါဘ။ ကၽြနေတာအ႕ဒလ အယရပါတယ။ ဆကၿပးစဥးစားရငပညာကစၥမာ အပငးႏစပငး ရပါတယ။ ကတားပငး န႕ ကမၼပငး။

ပညာကသငၾကားပ႕ချခငးဟာ ကတားပငးပါဘ။ ဆရာေတြပါမယ။ပညာေရးအယအဆ ပညာေရးမ၀ါဒ ပညာရငအဖြ႕အစညး

ေတြန႕အစးရပါ၀ငပါတယ။ ကမၼပငး(က)ပငးမာေတာ႕ ပညာခယတ႕ ေကာငးသားလငယေတြပါဘ။ သတ႕အျမင ကမၼပငး(က)မာ

ကၽြနေတာတ႕ရ အနာဂတဆတာ ပါေနပါတယ။ကေလးသငယ ေကာငးသားေကာငးသ လငယေတြကသာ ျပစပးေထာငေနတာပါ။

အဒလကတား ကမၼ ႏစဥးႏစဖက ပညာကစၥက ေဆာငရြကၾကရပါတယ။ အထကက စကားစဥနက ဆကရင

တရားမတျခငး၊မမတျခငး လြတလပျခငး၊ မလြတလပျခငး၊ ျငမးခမးျခငး၊ မျငမးခမးျခငး၊ အခြင႕တညမရျခငး မရျခငး၊ ျဖစငျခငး၊

မျဖစငျခငး ဆတ႕ တနဘးေတြက အေသအခာ ေကာငးစြာသတ႕သက ကေလးသငယမားအပါအ၀င ႏငင႕အနာဂတ

ကအ႕ဒတနဘးေတြ ႏႈနးစေတြကသေအာင သငၾကားပ႕ခတာဟာ ပညာေရးကစၥ ေဆာငရြကျခငးပါဘ။

၅။ ပညာရ႕ တရားကယသေဘာက အထကက တငျပခ႕တ႕ ၊အျဖန႕ အမညးကေကာငးစြာခြျခားတတျခငး ခြျခားသျခငး

ပါဘ။လသားရ႕အျမင႕ဆးေသာ ႏႈနးစ၊ လျဖစျခငးရ႕ အျမင႕ဆးေသာ လကၡဏာရပ လရ႕အျမင႕ဆးေသာ တနဘးေတြက ခြျခားသျခငး



10လ႕လညးဆႏငပါတယ။ ဒါေပမယ႕အ႕ဒါေတြက သရသကသက ဟာ Abstract ျဖစတယ။ ေရေပၚက အရပပါဘ။ အဒႏႈနးစေတြ

တနဘးေတြက လကေတြ႕ ရယဘ႕တညေဆာကဘ႕ အေရးၾကးလပါတယ။ ပ႕စေမာဒနေတြ ဒေန႕ ေျပာေနၾကတ႕ Function အသး ၊

Functional Value အသးတနဘးတ႕န႕ ႏႈငးယဥခနၾကည႕သင႕ပါတယ။ သေဘာအခပကေတာက တရားမတတ႕ လ႕အဖြ႕အစညး

လြတလပတ႕ လ႕အဖြ႕အစညး ၿငမးခမးတ႕လ႕အဖြ႕အစညး အခြင႕အေရးမနသမ ဟာ တညမခစားခြင႕ရၾကတ႕ လ႕အဖြ႕အစညးက

တညေဆာကရာမာ ပညာက လကရင ပဓာန အဓက ပါ၀ငေနပါတယ။

၆။ စကားစဥကခပရရင ……….ပညာရ႕တနဘးဆတာ သ႕မမဟတ သေဘာတထား ၿပးေျပာရင ပညာတတတစေယာကရ႕တနဘး

ဆတာ သ႕လအဖြ႕အစညးက လသားတ႕ရ႕ အျမင႕ဆးႏႈနးစ တနဘးမားျဖစတ႕ တရားမတျခငး လြတလပျခငး

ၿငမးခမးျခငးခြင႕တညမရျခငး ျဖစငျခငးေတြန႕ ျပည႕စေအာင တညေဆာက ထေထာငရာမာ သဘယေလာကဘယပဘယနညး

ပါ၀ငႏငတယ။ ပါ၀ငတယဆတ႕ အေပၚမာ မတညပါေၾကာငး………. ကၽြနေတာ ထသ႕အယရပါေၾကာငး။

ေဇာေဇာေအာင



11


ပညာတတတစေယာက၏ တနဘးအေၾကာငး အေတြးဆန႕လကစဥမာပင ကၽြနေတာ႕အေတြ႕အႀကတစခက

သတရလာမသည။ အျခားမဟတပါ။ ပညာ၏ တနဘးကနားမလညႏငေသးေသာ လမမညအရြယကပင ပညာတတ ၏တနဘးက

ကၽြနေတာမကျမငကယေတြ႕ နားလညခြင႕ ႀကခ႕ရျခငးျဖစပါသည။ ဆရာေလး ဟအမားက ခစခငေလးစား ေခၚၾကေသာ

ပဂၢလႏစေယာကက အေၾကာငးျပ၍ ဤသ႕ နားလညခြင႕ႀကခ႕ရသည ဟ ဆရပါလမ႕မည။

ပဂၢလတစေယာကမာ ကၽြနေတာ႕မခင၏ ဖခင ကၽြနေတာ႕အဘးျဖစပါသည။ ကၽြနေတာက ဘဘ ဟေခၚေသာ အဘး၏

အမညမာ ဥးသဟ ျဖစသည။ကၽြနေတာ လမနးသတတစ ေလးငါးႏစအရြယ တြငဘဘသည အသကရစဆယ ခန႕ရေနပါၿပ။

ထးျခားသညမာ ကၽြနေတာ႕မခငကသာ ဘဘက အေဖဟေခၚၿပး ကၽြနေတာ႕ ၾကးေဒၚ မားအပါအ၀င တစရြားလးလလက ဘဘက

ဆရာေလးဟ ေခၚၾကျခငးျဖစပါသည။ ဘဘ ကတစရြာလးက ခစေၾကာကရေသၾကသည။ ဘဘကဆဆးမ သညက အခါၾကး

ရကၾကးမားတြင ဘဘက လာကနေတာ႕ၾကသည။ ဤျမငကြငးမားသည ကၽြနေတာလမနးသတတ စအရြယကတညးကပင

ဥးေႏာကထတြင ပရပမား အျမစစြထင ေနပါသည။ သရယမဂၢဇငး ဒးဒတဂာနယ စသည႕ စာအပမားႏင႕ အၿမလလ အေဖာျပ

ေေနေသာ ဘဘက အားကမသည။ ဘဘက တစရြာလးက ဆရာေလးဟ ေခၚရသည႕အၾကာငးရငးက ကၽြနေတာ႕မခငအား

ေေမးၾကည႕ေသာအခါ ဘဘသည ႏစေပါငးမားစြာ ေကာငးဆရာလပခ႕သည႕အတြက တစရြာလး ဘဘတပည႕ေတြျဖစ

ေသာေၾကာင႕ ဘဘ က ဆရာေလးဟ ေခၚျခငးျဖစေၾကာငး သရပါသည ။

ကၽြနေတာတ႕ရြာ မာ ဆရာေလးဟ အမားေခၚၾကေသာ ေနာကထပပဂၢလတစေယာကရပါေသးသည။ ရြာမလတနးေကာငး

နားမာရသည။ ညေနခငး မာရြာထသ႕ ဆရာေလးလမးေလာက လာၿပဆလငဟအမက ႏႈတဆက သညအမက ႏႈတဆက ႏင႕

ဆရာေလး ဟေသာ ေခၚသက အဆကမျပတ ၾကားရၿမ႕ ျဖစသည။ ဆရားေလးသည ႏႈတဆကေသာ ေကာငးသားမဘမားက

ရငးရငးႏးႏး ေျပာဆဆကဆသည။ သားသမးမား၏ ပညာေရးအေျခအေနက ေျပာျပသည။ ေနမေကာငး၍ ေကာငးပက

သည႕ေကာငးသားက ဂရတစက သတငးေမးသည။ ကၽြနေတာေကာငးေနသည႕ အရြယကစၿပး ဆရာေလးႏင႕

လကပြနးတတးေနသည။ ဆရာေလးလညးသ လကေထာကဆရာလညးသ ပငျဖစသည။ သငယတနးမ စတတတနး အထ

အတနးအားလးက တစေယာကတညး လည႕သငသည။ ျမနမာစာ၊သမငး၊ ပထ၀၊ ဂဏနးသခၤာ စသည႕ဘာသာစသငသည။

တစတနးမာ ေလ႕ကင႕ခနးေပးထားၿ႔ပး ေနာကတစတနးမာစာသင ထအတနးမာ ေလ႕ကင႕ခနးတစခေေပးၿပး ေနာကတစတနး

ေျပာငးဟ ေသာပစျဖင႕ မေမာတမး တစေနကန စာသငသည။ ေန႕လယေကာငးဆငးခနမာ အားကစားေလ႕ကင႕ခနးမားပင

ေလ႕ကင႕ေပးေသးသည။ေေကာငးသားအားလးစေ၀းၿပး ဇာတမာနတကၾကြဖြယ သမငးျဖစရပမားေျပာျပသည။ အခနမးလညး

ရသည။ ရပေရးရြာေရး ဆလငလညး သာေရးနာေရး ကစၥ မားမာ ဥးစးလပေဆာငေပးသည။ ဘရားပြမာ ယမးအဖြ႕ဖြ႕ၿပး

ယမးတကေပးသည႕ အလပမးလညးပါေသးသည။ ကၽြနေတာ ဒတယတနးေရာကမ ေနာကထပ ဆရာတစေယာကေရာက

လာသည႕အတြကဆရာေလးမာ အသကရခြင႕ရပါသည။ ဘဘ သည ကၽြနေတာ႕ မခငအရြယ ရြာသားမား၏ ဆရာေလး ျဖစသလ



12ဆရာေလးဥးစမးေမာငသည ကၽြနေတာအပါအ၀င အစက အစမမား၏ ဆရာေလးျဖစပါသည။ ဆရာေလးႏစေယာကကအားကရငး

ငါၾကးလာရင ေကာငးဆရာလပမယဟေသာ သႏၷ႒ာနႏင႕အတ ပညာတတတစေယာက ၏တနဘးၾကးမားပက မကျမငကယေတြ႕

နားလညခ႕ရပါသည။

ကၽြနေတာ႕ကကၽြနေတာ ျပနသးသပၾကည႕ေသာအခါ ကၽြနေတာ႕ဘ၀ အေျခအေန အထကအေလာက

တးတကျမင႕မားေအာင ပညာက တြနးအားေပးခ႕ေၾကာငး ေတြ႕လာရပါသည။ ဘဘ သည ကၽြနေတာ႕က စာဖတ၀ါသနာ

ႏင႕ေကာငးဆရာျဖစခငစတက အေမြေပးခ႕သညဟ ဆရမညလားမသပါ။ ကၽြနေတာငယငယ ကတညးက စာဖတ၀ါသနာ ပါသည။

စာက စြစြၿမၿမ ဖတသည။ ပညာရာခငစတ ထကသနသည။ စးပြားပကၿပး မဘမ႕ဘ၀သ႕ေရာက ကာ ခ႕ခ႕တ႕တ႕ ေနရခန မာလညး

စာက စြစြၿမၿမ ဖတသည။ ပညာၾကးစားသငသည။ ပညာၾကးစားသငသည႕ အကးေၾကာင႕ ပညာသငေထာကပ႕ေၾကး

ပညာသငဆဆသည႕ အေထာကအပ႕မားရၿပး ပညာေရးခရးက ဆးခနးတငေအာင ေလာကလမး ႏငခြင႕ရခ႕သည။

ေကာငးဆရာအလပကလြၿပး ဘာအလပမ အားမကေသာ ကၽြနေတာသည တကသလမာ ေကာငးဆရာ ျဖစလာရသည။

ေကာငးဆရာျဖစေတာ႕ စာကသသမမ ဖတသည။ ကယမသ ေသးတာေတြ အမားၾကး ရမနးသလာေလေလ၊ ပညာရာခငစတ

ထကသနလာေလေလ ျဖစသည။ အေပါငးအသငး ေတြ အေၾကာငးအမးမးေၾကာင႕ စာအပမ မကႏာလႊ ၿပး စးပြားရာေကာငေနခနမာ

ကၽြနေတာက ေတာ႕ ၿခးၿခးၿခၿခ ေနၿပး စာဖတသည႕ အကင႕ပညာရာသည႕ အလပကသာ စြစြၿမၿမ ဆကလပသည။ ႏစေပါငး

ေလးဆယ ျဖတသနးၿပးေသာအခါ မသားစႏင႕ ေအးခမးေပာေမြ႕ရင စတေအးလကေအးေရာကလာ ရသည။ ေကာငးဆရာအလပက

လညးေပာေပာေမြ႕ေမြ႕ ဆကလပေနရဆျဖစသည။ ကၽြနေတာ႕က ဤ အေျခအေန သ႕ေရာကေအာင ပ႕ေပးေသာ တြနးအားမာ

ပညာသာလငျဖစေၾကာငး အေလးအနကသျမငလာရပါသည။ ပညာႏင႕တစသားတညးဖြ႕ယကေေနေသာ ဘ၀ကတညေဆာငႏငရန

အတြက ၾကညႏးရပါသည။

ပတ၀နးကငးက င႕ၾကည႕လကေသာ အခါ ပညာတတျဖစေအာင ၾကးပမးအားထတေနပမားက အငႏင႕အားႏင႕

ထႏင႕ထညႏင႕ေတြ႕ေနရသည။ ေကာငးေနအရြယ ကေလးတငး ေကာငးေရာကေအာင ႏငငေတာက ၾကးပမးလကရသည။

ေကာငးေနႏႈနးပ၍ ျမင႕မားလာသည။ ထးခၽြနထကျမကသမား လငးခန႕လကခန႕ ေပၚထြနးလာသညက အဆကမျပတ

ျမငေတြ႕ေနရသည။ လငယေတြ သငတနးမးစတကၿပးပညာက ကားကတကားခ သငယေနၾကသည။ တတေျမာကထားေသာ

ပညာက အသးျပကာ တင႕တင႕တယတယ ရပတညႀကးပမးေနသည႕ ပညာတတ လငယ မားကနယပယအသးသး မာ အားရဖြယ

ျမငေတြ႕ေနရသည။ယခဆလင ပညာရပ နယပယအသးသးတြင ပါရဂဘြ႕ရမား ကတကသလမားက တစေယာကၿပးတစေယာက

ေမြးထတေပးေနပါၿပ။ ပညာေရး စးပြားေရး ယဥေကးမႈ စသည႕မကႏာအသးသးမာ မမတ႕ ပညာျဖင႕ ေရ႕ေဆာငေရ႕ရြက

ျပေနသမားက ျမငေတြ႕ေနရပါၿပ ။ပညာတတတစေယာက၏တနဘးက ထပဂၢလအသးသးက မမတ႕၏ လပေဆာငခကမားျဖင႕

ေဖာၫႊနးေနၾကပါသည။

လသည အသဉာဏရသည႕အေလာက မမ၏ အသဉာဏ က အေျချပ ၍ အသပညာ အတတပညာ မားက အျမင႕မားဆး

အဆင႕အထ သေအာင တတေအာင အားထတ ဆညးပးႏငခြင႕ ရပါသည. အဆင႔ အျမင႕မားဆးပညာျဖစေသည

သဗၺၫတဉာဏပညာက ရယႏငသည႕ ဘရားအျဖစသ႕ ေရာကသညအထပင ၾကးပမးအားထတ လလႈင ဘ၀ အဆကဆက



13ပါရမျဖည႕ကင႕ၿပး အားထတႏငခြင႕ ရပါသည။ ဘရား ျဖစသည႕ အဆင႕အထ မေရာကသည႕ တင အဂၢသာ၀က ၊ မဟာသာ၀က ၊

ရဟႏာ ၾကးမားအဆင႕ထေရာကေအာင အားထတ ႏငခြင႕ရပါသည။ထအဆင႕အထ မေရာကသည႕တင လယတဆရာေတာ

မငးကြနးဆရာေတာ မဟာဂႏၶာရဆရာေတာ က႕သ႕ ပညာႀကးမားေသာ ဆရာေတာၾကးမားအျဖစသ႕ ေရာကေအာငၾကးစားအား

ထတႏငခြင႕ရပါသည။ ေလာကဘက ဆလငလညး ေယာမငးႀကးဥးဖးလႈင တ႕ဆရာႀကး ဥးေဖေမာငတငတ႕လစာေပပညာ

ရငမးျဖစလပါသလား။ဆကေရးတးတ႕ဘာထရနရပဆတလ ေတြးေခၚပညာရငမးျဖစလပါသလား။ရြာစားၾကး စနေဗဒါတ႕ ေရႊမနး

တငေမာငတ႕လ အႏပညာရငမး ျဖစလပါသလား အငစတငးတ႕လသပၸပညာရငမးျဖစလပါသလား အားထတႏငခြင႕

ရသညခညးျဖစပါသည။ အနညးဆးမမဆညးပးေသာ ထားေသာ ပညာျဖင႕……………..။

သ႕ေသာ လတငးပညာတတျဖစမလာေၾကာငးအထးေဖာျပရနလမညမထငပါ။ လတငးတြငအျမင႕မားဆး အဆင႕ အထ

ေရာကေအာင ေလ႕ကင႕ပးေထာင ယႏငသည။ ကယခ အသဉာဏရေသာလညး ထအသဉာဏ ဖြၿဖးေအာင အားထတႀကးပမး

ျခငးမျပႏငသည႕အတြက ပညာတတဘ၀သ႕ ေေရာကမလာသည႕အေရအတြက မာပညာတတ ဘ၀သ႕ေရာကလာသည႕

အေရအတြကထက မားစြာပလြနေနေၾကာငး ေလ႕လာေတြ႕ရႏငပါသည။ ပတ၀နးကင ကအကးျပႏငေသာ အတငးအတာ သည မမ

၏ မသားစ နယပယမ မေကာလြနႏငဘ သလငါလ သာမန အေနအထားျဖင႕ တစသကလး ေနသြားရသမားစြာရပါသည။

အသပညာျဖစေစ အတတပညာျဖစေစ အကးအေၾကာငး ခြျခမးစတျဖာ သျမငႏငေသာ ဉာဏက အေျချပ ပါသည

။ထအသဉာဏ ျမင႕မားသညႏင႕အမ အစြမးသတ ပမထကျမကၿပး အကးျပႏငသည။ နယပယလညး ပမကယျပန႕လာသည။ ဤ

သညပင ပညာ၏ တနဘးျဖစပါသည။ ပညာသည တနဘးရေသာေၾကာင႕ ပညာက ရယပငဆငထားေသာ ပညာတတသညလညး

တနဘးရပါသည။ ။

ေမာငခငမင(ဓႏျဖ)



14

ပညာေရးႏင႕စပလဥးသည႕ ပညာရငတ႕၏ အေတြးအျမင အဆအမန႕မား

မညသည႕ေခတ မညသည႕လမႈအဖြ႕အစညးမာမဆ ပညာသငၾကားမႈ ရစၿမျဖစသည။

လ႕အဖြ႕အစညးတစခထသ႕ အသစေရာကရလာသည႕ လသား(၀ါ) ကေလးသငယမားအား ၎လ႕အဖြ႕အစညး

အတြငးရႏင႕သတ႕က မမတ႕သကရငရပတညပနညးနာမား၊ မမတ႕အ၀နးအ၀ ငးအတြငးတညရသည႕ အျပနအလနသနားလည

မႈမား၊ အစဥအဆက လကခသမတခ႕သည႕ ထးဓေလ႕မားႏင႕ကင႕၀တစညးကမးမားက လကဆင႕ကမးေပးၾကျခငးျဖစသည။

တစနညးဆရေသာ ပညာေရးကလသစအား စား၀တေနေရး အေထာကအက လညးေပးသည။ သေရာကရရာ လ႕အဖြ႕

အစညးႏင႕ လကဖကညၫႊတေအာငလညး ပစခေပးသညဟ ဆရမညျဖစသည။

လ႕အဖြ႕အစညးတငးတြင ပညာသငၾကားမႈရသည ဆေသာလညး အတငးအတာပမာဏခငးကား ကြားျခားၾကပါသည။

ေရးကရႏင႕သည႕ အမလကသ သစဥသစဖရာသတ႕ လ႕အဖြ႕အစညးမား၌ ပညာသငၾကားမႈသည ရးစငးလြယကသည။ ကေလးမား

သည မသားစသ႕မဟတ အပစႏင႕အတလကပါရငး သားေကာငၾကးငယမား ရာေဖြဖမးဆးေသာအတတ၊ စားေကာငးေသာ သစဥ

သစဖတ႕က ေရြးခယရာေဖြ တးဆြေသာ အတတတ႕က သငမနးမသသငယတတေျမာကၾကသည။သတ႕အဖ႕ မဘသညပင

ဆရာျဖစခ႕ၾကသည။

အတတပညာတ႕တးတကကယ၀နးလာၿပး လဥးေရလညး ထထပမားျပားလာေသာ လ႕အဖြ႕အစညးမား၌မ ပညာသင

ၾကားေပးၾကေသာ အလပကအထးျပလပကငသည႕ ဆရာဆရာမမားႏင႕ စာသငေကာငးမားေပၚေပါကလာ သည။

ယေန႕ကာလ၌ ကမၻာ႕ႏငငအမားအျပား၌ပင လတငးလတငး အနမ႕ဆး အသက ၁၈ ႏစေလာကအထေတာ႕ ပညာသင

ၾကားသင႕သညဟေသာ ခယမႈမးရလာၾကသညအထ ပညာေရး၏ အခနးက႑ ႀကးမားခ႕ၿပျဖစသည။

လ႕အဖြ႕အစညးအတြငးပညာေရးဆေသာ အျခငးအရာေပၚလြငလာသည႕ အခနမစတငကာ၊ယငးႏင႕စပလဥး၍ ရႈေထာင႕

အဖဖမ သးသပေျပာဆမႈမားရလာခ႕သည။

၁၉ ရာစ အဂၤလပစာေရးဆရာ ေရာဘတ၀ လေမာ႕တ( Robert Aris Willmott ? 1863) က Education is the

apprenticeship of life ဟ ဆခ႕သည။

ပညာသငျခငးဟသည လ႕ဘ၀က အစမးေနၾကည႕ျခငးျဖစသည။ပညာသင၏ ဘ၀သညအလပသငလသား ဘ၀ျဖစသညဟ

ဆလကျခငးျဖစသည။

အလပသငဘ၀က ျဖတသနးၿပး မသာ တငးၿပည႕ကပျပည႕လသားဘ၀က ေရာကရမညဟ ၫႊနးဆေသာ သေဘာလညး

သကေရာကသည။

မနသည။

အေမရကန ပညာေရးသမားတစဥးျဖစသ ေဟာေရ႕စမနး (Horace Mann 1769-1859) ေျပာခ႕ေသာ စကားတစခြနးက

၀ လေကာ႕တ၏ အဆက ျဖည႕စြကေပးသလရသည။



15A human being is not, in any proper sense , a human being till he is educated.

တကယ႕အစစအမနသေဘာ ေျပာၾကမညဆလင လတစေယာကသည ပညာတတေျမာကၿပးမသာ တကယအရညမေသာသ၊

လဟ၍ ထကထကတနတန ေခၚဆေလာကေသာသျဖစသည။(ပညာမတတေသးသေရြ႕ လပပသသမျဖစေသး) ဟသဆလက

ျခငးျဖစသည။

သညသေဘာကပင အဂၤလပအကေဆး ဆရာ ဂးဇက အကဒဆင (Joeseph Addison 1672-1719) ကယခလ

တငစားေရးဖြ႕ဆ၍ေျပာျပသည။

What sculpture is to a block of match , education is to the human soul. The Philosopher, the saint, the hero ,

the wise, and the good, of the great, very often lie hid and concealed in a plebeian, which a proper education might

have disinterred and brought to light.

ပနးပပညာက ေကာကတးတစတးက ထြငးထပေဖာသက႕သ႕ ပညာေရးကလညး လ႕ႏလးသား ၀ညာဥ ကပေဖာဖနတးသည။

(ပနးပဆရာသညေကာကတး ၏ အျပင အခြအကာကခြာကာ သ႕စကၡအာရတြင ျမငေယာင တညရေနသည႕ ပနးပရပက

ေဖာထတယသက႕သ႕ ) သင႕တင႕ေလကပတေသာ ပညာေရးသညလညး သာမနလအညၾတ၏ ကယထတြင

ပနးခကနးေအာငးေနသည႕ ေတြးေခၚရင ၊ သေတာစင လစြမးေကာငး၊ ပညာရ၊လေကာငးလမြန၊ ဧရာမ ပဂၢလေကာစသညမားက

ျမပေနရမ ေဖာယကာ အလငးေရာငေအာကသ႕ ပ႕ေဆာငေပးေပသည။

လသားအရငး သည ပညာႏင႕ ေပါငးစပမ အရညအေသြးရ တနဘးရေသာ ပဂၢလတစေယာက ျဖစလာႏငသညဟ

သဆလကျခငးပင။

အထကက ပဂၢလသးဥးလးပင ပညာေရး၏တနဘးက အေလးထား ေျပာဆေနၾကျခငးျဖစသည။ သ႕ေသာ သတ႕၏

အျမငသည ` ပထမ အရြယမာ ပညာ´ ဟေသာသေဘာမး သက၀ငေနသည။ သညဘကေခတ အေမရကန ပညာေရးေတြေခၚရင

ဂၽြနဒး၀ (၁၈၅၉-၁၉၅၂) ကေတာ႕ ပညာသငသည႕ကာလက သည႕ထကမက ဆန႕ထတခင ေသာ သေဘာရသည။ သက

Education is a social process…. Education is growth ……Education is not preparation for life ; education is life

itself.

ပညာေရးဟသည လမႈဘ၀ျဖစစဥတစချဖစသည….. ပညာေရးဟသည ႀကးထြား ဖြၿဖးျခငးျဖစသည…….. ပညာေရးဟသည

ဘ၀အတြက ႀကတငျပငဆငမႈမဟတ၊ ယငးသညပငလင ဘ၀ျဖစသညဟ ဆသည။

သက ပညာက ဘ၀၏ ေရ႕ပငးေလး သ႕မဟတ အႀကကာလ ေလးမာမထား၊ ဘ၀တစေလာကလး ႏင႕ပးတြထား သည။

ပညာေရးဟသည ၿပးဆးသညမရဟ ဆလေသာ သေဘာပင။

သညသေဘာကပင ပ၍ရငးလငးျပတသားစြာ ေျပာခ႕သ တစေယာကကအဂၤလပလမး အက(ဖ) ဒဗလေရာ ဘတဆင

၁၈၁၆-၅၃ ျဖစသည။ သက-



16Instruction ends in the schoolroom , but education ends only with life. A child is given to the universe to be

educated .

သငၾကားပ႕ခမႈက စာသငခနးတြင ၿပးဆးေသာလညး ပညာေရးကမ လ႕ဘကကမးကနဆးမပင ဆးခနးတငသည။

ကေလးတစေယာက အားေလာက လ႕ရြာသ႕ ေပးပ႕လကျခငးသည ပညာသငရနအတြကပင ျဖစသညဟ ဆခ႕သည။

ပညာေရးဟသညႏင႕ စပလဥး၍ ဖြင႕ဆရငးလငးမႈမား ျပလပၾကသက႕သ႕ ပညာသငၾကားျခငး၏ ရညရြယခက

သညမညသ႕ပင ျဖစသင႕သည၊ လငယမားအား ပညာသငၾကားေပးရာ၌ မညသ႕ေသာ ဥးတညခကမး ထားရသင႕သညဟ၍ စဥးစား

ေ၀ဖနေျပာဆမႈမားလညး အမားအျပားရသည။

အေမရကန စာေပပညာရငတစဥးျဖစသ ထရငယြနအကဒ၀ပ(စ) ၁၈၀၉-၉၄ က

The great end of education is, to discipline rather than to furnish the mind , to train it to the use of its own powers ,

rather than fill it with the accumulations of others.

ပညာေရး၏ ပဓာနရညမနးခကသည ပညာသငယသ၏ စတ(ဥးေႏာက) ထသ႕အခကအလကမား ျဖည႕တငးေပးရနထက

သ႕အား စညးစနစခေပး ေလ႕ကင႕ျပျပငေပးရနအတြကသာျဖစသည။ (တစနညးဆရေသာ) သတစပါးတ႕

စေဆာငးထားခ႕သညမားက သ႕ေခါငးထ စၿပထည႕သြငးေပးဖ႕ထက သ႕ဥးေႏာက၏ စြမးအားမားက သ႕ဘာသာ

အသးခတတလာေအာင ေလ႕ကင႕သငၾကားေပးဖ႕သာ ျဖစသညဟဆသည။

သႏင႕အလားတ စကားမးေျပာခ႕သတစဥးက စေကာ႕ကဗာ ဆရာ ဂမး(စ) ဘတ ၁၇၃၅-၁၈၀၃ ျဖစသည။

The aim of education should be to teach us rather how to think , than what to think rather to improve our

minds ,so as to enable us to think for ourselves , than to load the memory with the thoughts of other men.

ပညာေရး ရ႕ရညရြယခကက ကၽြနေတာတ႕က ဘာေတြစဥးစားဖ႕ထက ဘယလစဥးစားရတယဆတာ တတလာေအာင

သငေပးဖ႕၊တျခားလေတြရ႕ အေတြးအေခၚ အယအဆေတြက ကၽြနေတာတ႕ေခါငးထ ၿပြတသပထည႕သြငးဖ႕ထက ကၽြနေတာတ႕ဘာ

သာ စဥးစားေတြးေတာတတလာေအာင ကၽြနေတာတ႕ရ႕ ဥးေႏာက ေတြက ျပျပငေပးဖ႕သာ ျဖစသင႕တယဟ၍ သဆခ႕သည။

အေမရကနစာေရးဆရာ ရား၀ဒအငဒါဆင ၁၈၇၆-၁၉၄၁ ကလညး သညသေဘာကပင။

The whole object of education is, or should be , to develop mind. The mind should be a thing that works. It

should be able to pass judgement on events as thery arise make decisions.

ပညာေရး၏ အလးစေသာ ရညမနးခကသည စတ(ဥးေႏာက) ဖြ႕ၿဖးေရး ျဖစသည။ သ႕မဟတ ျဖစသင႕သည။ ဥးေႏာကသည

အမတတကယ အလပလပေသာ ဥးေႏာကမး ျဖစရလမ႕မည။ အေၾကာငးကစၥမားေပၚေပါကလာလင ပငးျခား ေ၀ဖနႏငစြမး ရရမည။

ထ႕ေနာက ယငးတ႕ႏင႕ စပလဥး၍ ဆးျဖတခကမား ခမနႏငစြမး ရရမညဟ၍ ဆသည။

လတငးဘာေၾကာင႕ပညာသငသည႕သညဟေသာ အခကႏင႕ပတသက၍လညး ေျပာၾကားခ႕ေသာ စကားအမားအျပား

ရပါသည။



17အေမရကနဘနးေတာၾကးတစပါးျဖစသ ၀ လခငနငး ၁၇၈၀-၁၈၄၂ က he is to be educated not because he is to make

shoes , nails and pins, but because he is a man.

လတစေယာကဟာ ဖနပခပမယလမ႕လ႕ သေခာငးလပမယ႕လ ပငအပလပမယ႕လမ႕လ႕ရယ မဟတပါဘး

လသားတစေယာကျဖစတ႕အတြကေၾကာင႕က ပညာသငရလမ႕မယဟ သဆျခငးျဖစသည။

လမနလင ပညာအေျခခသ႕မဟတ အေျခခပညာ သ႕မဟတ အေျခခပညာ ကေတာ႕ရသင႕သညဟခယေသာ သေဘာပင။

ေရ႕ကေျပာခ႕သည႕ ပညာတတၿပးမ လပပသသ ျဖစသညဆေသာ အျမငမးမာပင အေျခခထားျခငး ပင။

အကပစတးတပ(စ) ေအဒ ၆၀ခန႕-၁၂၀ ခန႕ ဟေခၚသည။ ေရးဂရပညာရတစေယာကကလညး ေျပာဖးသည။

Only the educated are free.

ပညာတတသမားသာ လြတလပသည၊တ႕။

စာသငေကာငး ေတြေကာငးေကာငးမထြနးကားေသး (အလြနရားပါးေသး) ေသာကာလက ေျပာခ႕ေသာ စကားျဖစသည။။ မညသည႕

လြတလပမႈမး ကသဆလသညလ။ အယအဆအလြအမားေေတြက လြတလပျခငးလား သတစပါး ၾသဇာအာဏာေတြက

လြတလပျခငးလား ေလာကၾကးက ကယ႕အသဥာဏ ကယ႕အဆးအျဖတႏင႕ လြတလပစြာ ရပတညႏငသညဟ ဆလျခငးသာ။

သႏင႕ ရာစႏစေပါငးမားစြာ ကြာေ၀းသည႕ သညဘကေခတပဂၢလတစဥး ျဖစသ ေလာ႕ဒ ဘရးအမး ၁၇၇၈-၁၈၆၈ ကေတာ႕။

Education makes a people easy to lead. But difficult to drive; easy to govern , but impossible to enslave.

ပညာေရး ကလထအား ဥးေဆာငလမးညႊနရ လြယကေစသည။ သ႕ေသာတြနးထးေမာငႏငရနကား ခကခသြားေစသည

အလားတ၊အပခပရာ ၌ လြယကသေလာက၊ ကၽြနျပခငးေစဖ႕ကား လး၀မျဖစႏငသေဘာရေစသည ဟ ဆခ႕သည။

ဤသညက ပညာတတသတ႕လြတလပ ရပတညႏငစြမး ရပက ေဖာျပသလ ပညာတတသႏင႕ မတတသၾကား

ကြာျခားသြားပက ႏႈငးယဥျပျခငးလညးျဖစသည။သညကစၥႏင႕ပတသက၍ ဂရပညာရႀကး အရစၥတတယ ၃၈၄-၃၂၂ ဘစ

ေျပာခ႕ဖးေသာ စကားတစခလညး ရသည။

Educated men are as much superior to uneducated men as the living are to the dead.

ေသသ ႏင႕ရငသ ကြားျခားသည႕ပမာ ပညာမတတသ ထက ပညာတတသက ျမင႕မားသာလြနလသည၊ ဟေသာ စကား။

လတစဥးခငးတ႕အတြက ပညာတတေရး အေရးၾကးသလ တငးျပည အစးရ မား၊ မမတငးျပညအေရး ကစၥစတ၀ငစားၾက

စးရမပပနၾကသည႕ ပညာရငေတြးေခၚရငမားအဖ႕လညး တစတငးျပညလး၏ ပညာေရးသည အထးအေလးထား ရသည႕

ကစၥတရပျဖစသည။



18

Upon the education of the people of this country of this country the fate of this country depends.

ဒတငးျပညရ႕ ကၾကမၼာစာ ဒတငးျပညကျျပညသေတြရ႕ ပညာေရးေပၚမာ မတညေနတယဟ၍ ၿဗတသ ႏငငေရးေခါငးေဆာင

တစဥးျဖစသ ဘငဂမငး ဒစၥေရးလ ၁၈၀၄-၈၁ ကဆခ႕ဖးသည။

ဒတခပညာရ အေရ႕ဇမတ(စ) ၁၄၆၆ခန႕- ၁၅၃၆ ကလညး၊

A prince who is about to assume control of the state must be advised at once that the main hope of a state lied in

the proper education of its youth.

တငးျပည စးမးအပခပေတာ႕မယ႕မငးသာ (ရငဘရင)တစပါးကမဆငးမတြ အႀကေပးသင႕တာက တငးျပညတစျပညရ႕

အဓကေမာလင႕ခကဟာ သ႕တငးျပညကလငယေတြ ကသင႕ေတာမနကနတ႕ ပညာေရးေပးႏငမႈေပၚမာ မတညတယဆတ႕

အခကပါဘ ။

အေမရကနသမၼတ တစဥးျဖစသ ဂမး(စ) ဂါးဖးလ ၁၈၃၁-၈၁ ကလညး

Next importance to freedom and justice id popular education , without which neither freedom nor justice can

be permanently maintained.

လြတလပမႈန႕တရားမတမႈၿပးရင အေရးၾကးဆးအရာဟာ အမားျပညသ႕ပညာေရးပ အ႕ဒါမမရရင လြတလပမႈေရာ

တရားမတမႈပါ တညတ႕ေအာငထနးသမးထားႏငမာ မဟတဘးဟ၍ ဆသည။

အမားျပညသတ႕ပညာတတၾကဖ႕အေရးၾကးပအေၾကာငးႏင႕စပလဥး၍ ဂာမနလမးျပျပငေျပာငးလေရးသမား ၾကးမာတင

လသာ ၁၄၈၃-၁၅၄၆ ကလညး-

The prosperity of a country depends, not on the abundance of its revenues, nor on the strength of its

fortifications, not on the beauty of its public buildings : but it consists in the numbers of tits cultivated citizens, in its

men of education. Enlightenment and character.

တငးျပညတစျပညရ႕ ဖြၿဖး စညပငမႈဟာ အခြနဘ႑ာေပါမားၾကြယ၀မႈ ေပၚမာမတညတာမဟတဘး၊ ရတပၾကးခတပၾကး

ေတာင႕တငးခငမာမႈ ေပၚမာ လညးမတညဘး။ ၿမ႕ျပတကတာ အေဆာကအအ ေတြရ႕ လပခမးနားမႈေပၚမာ လညတညတာမဟတဘး။

အ႕ဒတငးျပညမာ ယဥေကးတတကၽြမးတ႕ ႏငငသားေတြ ဘယလာကရသလ ပညာတတေသာ၊ ဥာဏအျမငပြင႕လငးေသာ

ေျဖာင႕မတတညၾကညေသာ ပဂၢလေတြ ဘယေလာကမားရသလ ဆတ႕ အခကေပၚမာသာ မတညတယဟ၍ ဆခ႕သည။



19ေရ႕ပငးတြင ပညာတတသတ႕သာ လြတလပၾကေၾကာငး ႏင႔ပညာတတေသာ လထအား ကၽြနျပ၍ မရႏငေၾကာငးဆခ႕သည။

အေမရကနလြတလပေရးေခတဥး ကာလ သမၼတတစဥးျဖစသ ေတာမတ(စ) ဂကဖာဆင ၁၇၄၃-၁၈၂၆ ကလညး အမားျပညသတ႕ ၏

စာတတေျမာက၍ ကမၻာ၌ျျဖစပကေနသညမားက ဖတရႈ႕နားလညသရၾကမသာ သတ႕ႏငငသစတြင ဒမကေရစထြနးကား

ရငသနႏငမညဟ ဆခ႕ဖးသည။ အမားျပညသတ႕ ပညာတတမသာ အမားျပညသအပခပေရး ေအာငျမငႏငမညဟေသာ

သေဘာပင။

အလားတ သေဘာကပင ႏငငေရး ေခါငးေဆာငတစဥးျဖစသ ဒငနရယ ၀က(ဘ)စတား ၁၇၈၂ ၁၈၅၂ က

On the diffusion of education among the people rest the preservation and perpetuation of our institutions.

ကၽြနေတာတ႕မာရတ႕ လြတလပေသာ လမႈအေဆာကအအးမားတညတ႕မႈ အဓြန႕ရညမႈဟာ ျပညသလထအၾကား

ပညာဘယေလာက ထြနးကားျပန႕ပြား မႈရသလဆတ႕ အခကအေပၚ မ မတညတယဟ၍ ဆခ႕သည။

ပညာသည လတစဥးခငးေရာ တငးျပညအတြကပါ တနဖးရသလ၊ အတပရ ႏစျဖာေသာ အကးကေပးေၾကာငးလညး

ပညာရတ႕ဆစမတ ျပၾကသည။

အဂၤလပလမး လမႈျပျပငေရးသမားၾကး ဂၽြနရပစကငး ၁၈၁၉-၁၉၀၀ က Education is the leading of human souls to

what is best , and making what is best out of them ; and these two objects are always attainable together , and by

the same means . The training which makes men happiest in themselves also makes them most service able to

others.

ပညာသငၾကားျခငးဟသည လ႕ႏလးသားက အေကာငးဆးအရာ မားဆလမးျပေခၚေဆာငသြားျခငး၊ ထ႕ေနာကထႏလးသား

မားအားအေကာငးဆး အေနအထားမားျဖစလာေအာင ဖနတးေပးျခငးျဖစသည။ အဆပါဥးတညခက ႏစရပလးသည

တစခတညးေသာ နညးလမးျဖင႕ပင တစၿပငနကရရႏငသာ အရာမားျဖစသည။ လတ႕အား မမကယတငအတြက စတခမးသာ

ေပာရႊငမႈ အမားဆးရရေစသည႕ ထေလ႕ကင႕သငၾကားမႈသည ၎တ႕အား အျခားသမားအတြကပါ အမားဆး အသး၀ငအကးျပ

ႏငသမားျဖစလာေစသည။ ဟရငးလငးေျပာဆခ႕သည။

ပညာေရးႏင႕စပလဥး၍ အေလးအနကထားသတ႕ သးသပေျပာဆခ႕ေသာ စကားအခ႕ ကတငျပခ႕ပါသည. ယခနဂးခပ

အေနျဖင႕ မညသည႕ပဂၢလမးက ပညာတတဟေခၚဆႏငေၾကာငး အကျဖတမတခကခေပးေသာ အဆအမန႕တစခက ေဖာျပလ

ပါသည။



20ပညာတတဟသည ေကာငးသငစာကေကညကရသာမက အျခားမညသ႕ေသာအရညအခငး အစြမးသတ မားပါရအပ

ေၾကာငး၊ အေမရကနပညာေရးသေတသ နစကလတ(စ)ဘတလာ ၁၈၆၂-၁၉၄၇၏ ေျပာၾကားခကက ဆငျခငၾကည႕ပါ။ ဘတလာက-

There are five tests of the evidence – correctness and prediction in the use of the mother tongue; refined and

gentle manners, the results of fixed habits of thought and action; sound standards of appreciation of beauty and of

worth ,and a character based on these standards ; power and habit of reflection; efficiency or the power todo.

ပညာတတျဖစေၾကာငး မတေကာကတငႏငသည႕ ထငရားေသာ လကၡဏာ (၅) ရပရသည။ ယငးတ႕မာ မခငဘာသာစကား

ကတကမနကနစြာ သးစြတတျခငးကင႕သားရေနေသာ အေတြ႕အႀကႏင႕အလပကေဆာငရြကပတ႕က အေျခခ၍ျဖစေပၚသည႕

ရညမြနသမေမြ႕ေသာ အမအရာရျခငး၊အလရသႏင႕တနဘး အဆင႕အတနးတ႕က မနကနစြာေေ၀ဖနပငးျခား ခစားသျမင

ႏငစြမးရျခငးႏင႕ ယငးႏႈနးစတနဘးမား အေပၚအေျခခသည႕ စတဓာတစရကရျခငး ျပနလညသးသပဆငျခငႏငေသာ စြမးအား

ႏင႕ယငးသ႕သးသပဆငျခငတတသည႕ အ ေလ႕အထရျခငး ကစၥရပတ႕က အေကာငအထညေဖာေဆာငရြက ႏငေသာ အရညအခငး

သ႕မဟတ စြမးအားသတရျခငးစသညတ႕ျဖစ သညဟ၍ ဆခ႕ပါသည။

ေဖျမင႕



21

ပညာတတတစေယာက၏ တနဘး

ပညာတတတစေယာက၏တနဘးတ႕ ပညာတတသမာ ဘာတနဖးရလ႕တနး၊ ဟတနးကေတာ႕ ပညာတတေတြအား

ေတြေ၀တတသမား၊ မေရရာ မေသခာသမားဟ ယးစြတခရသည။ ယးစြပခရသည႕အတငးေတြေ၀ တတျခငး၊ မေသခာတတျခငးကား

ပညာတတတ႕၏ ျပယဂ(၀ါ) ဂဏအဂၤါ ျဖစသညဆပါလင ထအခငးအရာ မားကား တနဘးလား ၊ အလကားဟာလား ကၽြနေတာကာ

ႏငဘယဆရ ရပေဗဒ ပညာရင ရစခတဖငးမနး၏ စာတစပဒကဖတဖး ပါသည။သပၸပညာ၏ တနဘး (၀ါ) မေသခာျခငး

မသျခငးႏင႕သသယ ၏ အကး ဟေသာ စာတစပဒျဖစပါသည။ သေဘာအကဥးမကေအာက မရႈပါ။ ႏဘယဆရ ရပေဗဒ သမားက

ပညာတတဟ၍ ေခၚႏငေကာငးသညဟ သငသေဘာတမညထငပါသည။

သပၸပညာတတ၌ မသျခငး၊ သသယ၊ မေသခာျခငး၊ အေတြ႕အႀကမား အမားအျပားရသည။ထအေတြ႕အႀကမားကား

အလြနအဖးတနသည။

သပၸပညာ ဟသညမာ ေသခာမႈဒဂရ အမးမးရေသာ ေဖာျပခကမား အစအေပါငးမသာ အခ႕မာေေတာေတာမေသခာ

အခ႕ကေတာ႕ ေသခာသေလာကပါ သ႕ေသာ ဘယဟာမ ျခြငးခကမရေသခာတယဆတာမရ။

ထ႕ေၾကာင႕ သပၸပညာတတမားကား မေသခာျခငး၊မသျခငး သသယတ႕ႏင႕အသားကေနပါသည။မေသခာျခငး

ႏင႕ေနတတသည။မသျခငးႏင႕လညးေနတတသည။လတငးဟာ ဒလေနတတရ႕လား။ကၽြနေတာမသပါ။ သပၸပညာရငမား ကေတာ႕

လြတလြတလပလပ သသယ ထားတတသျဖင႕ ေရးေခတကတညးက အာဏာရငမားႏင႕ရငဆငခ႕ရသည။

ကၽြနေတာတ႕ကေမးခြနးထတခြင႕ျပပါ သသယထားခြင႕ျပပါ။ မေသခာဖ႕ကခြင႕ျပပါ။ ထ႕အတြကရနးကနခ႕ရသည။

အလြနျပငးထနစြာ အလြနနကရႈငးစြာ တြနးလနခ႕ရသည။

လေတြဟာ အကနအစငသလ႕လား ကၽြနေတာတ႕သၿပးသမက စာရငးလပၾကည႕ေသာ ကၽြနေတာတ႕တကယ

မသေသးဘးဆတာက ၀နခရလမ႕မည။သ႕ေသာထသ႕မသေၾကာငး၀နချခငးအားျဖင႕ လသားဟာ ေခာငပတမေနဘ ပြင႕တ႕နညး

လမးတစခေတြ႕လာသည။ ဤမသျခငး ဒနအားျဖင႕သာ ဒမကေရစ ေပၚေပါကလာတာျဖစသည။ မညသ တစဥးတစေယာက မ

အစးရတစခက စမခန႕ခြႏငမလား အကယစငစစ မသႏငေပဘး ဒါေၾကာင႕မညသမည၀ါ ကပျဖစေစ သသယ ေတာ႕ထားရ

သင႕တယ။ေသမမေသခာတာဘ ထအေတြးအေခၚက အေျခခ၍သာ ေလးႏစတၾကမအသစမားက ရာေဖြသင႕တယ။

စမးသပသင႕တယ။ ပသစတ႕လေတြ အေတြး သစေတြကလညး ထပသြငးတ႕စနစ တစခစစဥ သင႕တယလ႕ ျပလပလာတာျဖစတယ။

မေသခာျခငးေၾကာင႕ ေဆြးေႏြးတငပငျခငးေ၀ဖနျခငး မားကဖႏပပစကာ ဒမာ အေျဖအားလးရသမ ၊ မငးတ႕သမားကား ေၾကာငးစရာ

ေကာငးသည။သတ႕ေၾကာင႕ ကယကးနညးေပါငးလညး မားလၿပ။

မေသခာဘးဟ သသယထားတတမ ေတြးဖ႕ေခၚဘ႕ လမးပြင႕လာသည (၀ါ) အေတြးအေခၚ လြတလပျခငး သးပြင႕လာသည

အရငက မေျဖရငးရေသးတ႕ျပနာ တစစတစရာက ေျဖရငးရနအတြက ခငဗားဟာ မသႏငျခငး တခါးရြကက ဖြင႕ထားရမာျဖစသည။

ဥ မနခငမမနမာ ဟသတ႕ျျဖစႏငေျခကမတထားရမာျဖစသည။ထသ႕မဟတဘ တစခခကႀကတငဆးျဖတေသခာ ထားလင

ကားခငဗားဟာ ထ ျပနာ က မေျဖရငးႏငတနရာ။



22သပၸပညာရငတစေယာကဟာ ျပနာရ႕ အေျဖကသေတာ႕ျဖင႕မသပါဟ ေျပာရင၊ထသပၸပညာရင ဟာမသတ႕သ

ဒလေတာ႕ျဖင႕ျဖစတနရာတယလ႕ေျပာရင ထသပၸပညာရငဟာ ျပနာအတြက မေသခာတ႕သ။ဒလေတာ႕ျဖင႕ ျဖစကျဖစမာ

ေသခာေပါက ပေလာငးမလားလ႕ေျပာရင ထသပၸပညာရငဟာ သသယရေနေသးသ။

မသျခငးက သရျခငး ႏင႕သသယ ထားရျခငးအားျဖင႕သာ တးတကမႈမားက ျပလပႏငတာ ျဖစေလသည. သသယရလ႕သာ

စတကး အသစမားက တရႈအသစမားမ ၾကည႕တာ ျဖစေလသည။

အကယ၍သာ ရႈ႕ေထာင႕အသစမ ရႈၾကည႕လ႕ေသာ ဆႏၵလညးမရ မၾကည႕လညးမၾကည႕တတပါလင အကယ၍သာ

သသယမထားတတ၊မမ၏ မသျခငးကဆငျခငလညး မရပါလင ကၽြနေတာတ႕အေနႏင႕ စတကးစတသနးအသစမား ရစရာအေၾကာငး

မရပါ။သသယမရပါလင စစေဆးဘ႕ထကတနေသာ အရာဟ၍ဘာမလညး ရေတာ႕မညမဟတပါ။အမနကသရၿပးၿပဟ၍ ထငေန

ၿပမ႕ပါ။

သသယထားရဖ႕ လြတလြတလပလပရျျခငး ဟာသပၸပညာမာေတာ႕ အေရးၾကးလတ႕ကစၥျျဖစသည။ အျခား နယပယ

ေေတြမာလညး ဒအတငးး အေရးၾကးလတယလ႕ ကၽြနေတာကျဖင႔ ယၾကညသည။

သသယဟာ ေၾကာကရမယ႕အရာမဟတ၊လသားတ႕ စြမး၇ညသစရရရနအတြက ၾကဆအပသည႕အရာဟ သငေပးလသည။

ခငဗားဟာ ဒေနရာမာ ဒတစခကျဖင႕ မေသခာလဘးလ႕သေနတယ ဆပါစ႕အေျခအေန ကတးတကေအာင လပဖ႕ခငဗားမာ

အခြင႕အလမး တစခရရတာျဖစသည။ ကၽြနေတာဟာ အနာဂတ မးဆကမားအတြက ဤလြတလပမႈ ကေတာငးဆခငသည။

အထကပါေဖာျပခကမာ ရစခတဖငမနးဟေသာ သပၸပညာတတတစေယာက၏ အယအဆျဖစသည။ သ႕ေသာ

အျခားပညာတတမနသမ၌လညး ထနညးလညးေကာငး သေဘာထားရၾကသညပင။ပညာတတမား ကားသသယရတတၾက

သညဟလ။

ကၽြနေတာကေတာ႕ အၾကငသတစေယာက အလြနေသခာေနလင ထသကား ပညာတတဟတမဟတပါေလစဟ

ေတြးတတသည။ ဤေနရာ၌ အလြနဟေသာ စကားလးကသတခပပါခငဗား။ ပညာာတတျဖစလာေသာအခါ၌ထသမား တေဇာက

ကနးမား (Absolutist) မဟတေသာအခါ ထအျခငးအရာ ကားပညာတတျခငး ၏တနဘး မဟတသေလာ။

ယနကစက မ လကကမး စာရြကတစရြက၌ ေအာကပါအတငး ဖတရသည။ (EFA-Education For All) အမတ ၃၆၊

စကတငဘာ ၁၉၉၉)

၁) ယဂႏၶာ ၌ အေျခခပညာ ေရး(၄) ႏစသည လယသမားတစေယာက၏ ထတလပမႈအား (၇) ရာခငႏႈနး တးေစသည။

၂) ဇမဘယာ ၌ အေျခခပညာ ေရးတတေျမာက ေသာမခင၏ ကေလးသည ပညာမတတေသာ မခငတစေယာက၏ ကေလးထက

အသကရငဖ႕(၂၅)ရာခငႏႈနး ပမားသည။



23၃) ဘဂၤလားေဒ႕ရ ၌ အလယတနးပညာတတေျမာကေသာ အမးသမးမားသည ပညာမတတေသာ အမးသမး မားထက (၃)ဆ

ပ၍ ႏငငေရး ေဆြးေႏြးပြမားသ႕ တကၾကသည။

၄) အာရပႏငငမား၌ စာတကမေရာကလာေသာစာမားက ဖတျပႏငေသာ စာဖတတတသ အမးသမးမာေယာကား၏ အရက

အႏကသပ မခရေခ။

ပညာတတျခငး၏ အဓပၸါယက သာမနအဓပၸါယေကာက ေကာငးသငပညာတတျခငးဟသာ ယထားပါသည။အေျခခ

အေရးအဖတ အတြကတတရမ ႏင႕ပင အကးရလပါသည။ ကၽြနေတာ ေခာေတာ႕ေငါ႕သလ ျဖစေကာငးျဖစႏငပါသည။ ပညာေရးမာ

အေရးၾကးလသညဟ၍ ေျပာခငလြနးအားၾကးသျဖင႕ ပညာတတတစေယာက၏ တနဖးဟေသာေခါငးစဥမ နေဘးသ႕

လြေခာသြားေသာခြင႕လႊတပါ။

ပညာသငယျခငး (Learning) ၌ ေအာကပါအတငး သးမးသးစား ရသညဟ ဖတဖးပါသည။

(၁) ပထမအမးအစားမာ သဘာ၀အေလာက ပညာသငယသမား ( natural of intuitive learners) ျဖစသည။ကေလးမားျဖစသည

ငကကေလး မားက သခငးဆရန သငေပးဖ႕မလ သလဘာသာစကားကလကေလး မားလြယလင႕တက တတၾကသည။ အရာ၀တ

မားက အမးအစားခြတတသည။ လကေလးမားကား လြယလင႕တက ပင အလပျဖစေသာ (၀ါ)ေလာကၾကး ၌ ေန၍ျဖစေသာ

ေလာကဆငရာ လဆငရာအျမငမား တညေဆာကၾကသည။ ၿခ၍ေျပာရလင သာမန အသ(Common sense) တညေဆာက

ၾကသည။ထအသ တညေဆာငမႈကျျခယလယ လႊမးမးေသာၾသဇာ အာနသငမားရသည။ နဗေၾကာဇ၀ေဗဒ ဆငရာ ၾသဇာ

သကေရာကမႈမားမ(Neurobiological constraint) ရာစႏစေပါငးမားစြာ အဆင႕ဆင႕တးတကမႈျဖစလာမႈဆငရာ ၾသဇာ

သကေရာကမႈ( Developmental constraint) တ႕ျဖစသည။ ထၾသဇာ သကေရာကမႈမားမာ အလြနတရာအငအားၾကးသည။ ၎

အျပင ျပယ လြင႕ပယဖက ဖ႕လညးခယဥးသည။

၂) ဒတယ အမးအစားမာ ေကာငးေန၍ ပညာသငယသမား(Traditional Student of Scholastic Learners) ျဖစ

သည။ အသက၆-၇ ႏစမ ၂၀ ေကာထ ေကာငးသားမား ျဖစသည။ အေရးအဖတ အတြကမစ၍ အယအဆမား၊ ဘာသာ

ရပတစခခ ၏အေၾကာငးမား စညးမဥးမားက သငယသမားျဖစသည။ ထေကာငးသားမားကလညး ျခယလယေနေသာ

ၾသဇာ သကေရာကမႈမားလညးရသည။ ယငးတ႕မာ သမငးၾသဇာ သကေရာကမႈမား (Institutional Constraints) ျဖစ

သည။ စာသငေကာငးမားမာ ယငးတ႕တညရရာ လ႕အဖြ႕အစညး တစခ၏ ရညမနးခကမား ေပါကေျမာကေအာင တစ

နညး တစလမး အားျဖင႕ ျပလပေပးရေသာ ေနရာမား ျဖစေနသည။ အေရးအဖတ အတြကစေသာ သငယေရး ကရယာ



24မား (Learning Tools) ရလာေအာငသငေပးျခငးအျပင ထထဂဏ ရညမား စတေနသေဘာထား မား ရေသာ ျပညသ

ျပညသားမားေမြးထတရနလညး ရညရြယသည။ စာသငေကာငး၌ ေကာငးသားမား တကယသေဘာေပါက နားလည

ရန(Understanding) အတြက ျပလပေပးဖ႕ဟေသာ ရညရြယခက ရခငမ ရသည။ အဓက ဥးစားေပး ဟတခငမ ဟတ

သည။

ပထမဘြ႕ရထ ေကာငးသားအမားစ မာ အကယစငစစ နားလညမႈ (indepth Understanding) မရၾက။ ဆရာသငရ မမ

မက လကလ ဖတရႈေလ႕လာ ၾကသ အနညးအကဥးသာ ပညာရပက နားလညၾကသည။ ပထမဘြ႕ရသ အမားစမာ ခပငယငယ

လကေလးဘ၀က ထားရေသာ အယအဆမားေပၚသ႕ လမးေခာ၍ ေရာကသြားတတၾကသည။ သမားရးက ဘြ႕ရသည စဥးစားပ၌

လကေလးႏင႕ မျခားနားလေခ။

၃) တတယ အမးအစားမာဘာသာရပဆငရာ၌ တတကၽြမးသစပယရယလစ(disciplinary expert of skilled person) ျဖစသည။

ပထမဘြ႕ရၿပးေနာက ဆကလက ေလ႕လာသမား ႏစေပါငးမားစြာ ရာမး ဆညးပးသမား ျဖစသည။ ထသမားအား ဘာသာရပတစခက

ပတပတနပနပသသ အယအဆမားက ဘ၀ငကထားသမားျဖစေသာေၾကာင႕ သ၏ဗဟသတက အသးခႏငသမားျဖစသည။

ထအမးအစား၌ ေကာငးျပ႒ာနး စာေမးပြေဘာငက ေကာလြန၍ ပညာရာမး သေကာငးသားမားကလညးထည႕ႏငသည။ သတ႕ကမ

တကယနားလည သမားျဖစသည။နားလည ကၽြမးကငသတ႕ကားအသဥာဏ ဗဟသတက အသးခတတရမက အသဉာဏ

နယနမတကလညး ဆန႕ကငထတၾကသည။ပထမႏင႕ဒတယ အမးအစား ပညာသငယသမားကကား မျခယလယႏငၾကေတာ႕

ဘာသာရပဆငရာ ကၽြမးကငသ စပယရယလစမားကား ထၾသဇာမား၏ သကေရာကျခယလယမႈက ေကာလႊားႏငရမသာ မဟတ

အယအဆ အေတြးအေခၚမားက အသစဖနတးမႈမားသ႕လညးေကာငး ေမာလင႕မထားေသာတရ မားသ႕လညးေကာငး

ဆန႕ထတႏငသည။

ကေလးႏင႔ပညာတတ

ကေလးႏင႕ စပါယရယလစသည သတ႕၏ နားလညကၽြမးကငမႈကေကာငးစြာ အသးခတတသည႕ အရာ၌တၾကသည

မတသညမာ လကေလး၏ နားလညမႈသည သဘာ၀အေလာကသာျဖစလက ေလာကၾကး၌ ေနလ႕ျျဖစရ မခင႕ခနႏငေသာ

နားလညမႈသာျဖစသည။ ဘာသာရပကၽြမးကငသ၏ နားလညမႈကေတာ႕သမဏရညလေသာ အသမား လကခထားၿပးေသာ

အေျမာအျမငမားကပင ဆန႕ကငေေကာလြနႏငလက ကမၻာၾကးကျျပားေနတာမဟတ ကမၻာၾကးလးသညဟေျပာကာ သကေသ

ထတတတေသာ နားလညမႈမးျဖစသည။



25

ဘာသာရပ ကၽြမးကငသတ႕၏ နားလညမႈမးက ကၽြနေတာတ႕လအပပါသည။ ယငးနားလညမႈမးကသာ လသား၏

အသဉာဏဆငရာ အေရးၾကးေသာအထေျမာက မႈမားက ျဖစေစႏငပါသည။ လသသလသလက ယခဟေသာ အခန၌ ေနတတလက

လရင႕မၾကး ျဖစရနမာ ထသ႕ေသာ နားလညမႈမားအေပၚ ၌သာ တညေဆာကႏင သညဟ စတပညာ ဆရာေဟာငး ၀ဒဂါဒနာက

ဆပါသည။ ငါးႏစကေလးက အရာမားစြာက သပါသည။ သ႕ေသာကၽြမးကငစြာ သတ႕သေသာ ရာစႏစေပါငးမားစြာက ရာမး

ထားေသာ ဉာဏအေျမာအျမငမးကမသ ကမၻာၾကးဟာျပားတယဟ ဆကလကယၾကညေနလင အခန၊နာရ၊ခရး၊ရာသ၊ အရာ၀တ

တ႕၏သေဘာသဘာ၀ မားကမနမနကနကန ကၽြနေတာတ႕ မသႏင။ ဆလရငးမာ လ႕သာမနသစတေသာလညးေကာငး လကေလး၏

နားလညမႈႏင႕ ေကာငးမ သာမာန စာသငသား၏ နားလညမႈေသာလညးေကာငး ျပညစေသာ အသမားမဟတ။

ပညာတတတစေယာက တနဘးဟသည အထကပါ ေဟာငး၀ဒဂါဒနာ၏ အဆအတငး ပညာတတတစေယာက

၌ရၿမျဖစေသာ သာမနအသ အားေကာႏငျခငး ကသာသ၏ တကယ႕တနဘးဟ၍ သေဘာရပါသည။

ယခအခါ သာမနအသ ကသာအားကးအားထား ျပသမားက မားမားစားစား ေတြ႕ေနရပါသည. သတ႕ကပညာတတျခငးက

(၀ါ) ပညာတတ၏တနဘးက မသသာမာနအသနင႕မားဆလင ကမၻာၾကးဟာ ျပားေနမာဘ ေလထကေလးေသာ ေလယာဥပေတြ

ေလထ၌ ပႏငေတာ႕မညမဟတပါ။သစပငမားခတျခငးႏင႕ ျမစမားေကားျခငးကလညး မဆကမစပတတ၊ ဒါလညးျဖစေနမာပါဘ။

သလညးႏင ကယလညးႏင( win win) ဒသေဘာ မးရေနျငားေသာလညး ဒါလညးမစဥးစားတတျဖစေနမာဘ။

ပညာတတဆတာဘာလဟေသာ အနကေကာက၌ ပညာတတဟသည မညသ႕ပညာသငယရမညက သငယတတေျမာက

ၿပးသ၊(An educated person is one who has learnt how to learn) ဟေသာအနကေကာက ရပါသည။ ထအဓပၸါယ

ဖြင႕ဆခကအရ ေကာငးမေနရေသာလညးေကာငး ျပငပ ပညာေရး (informal education) ႏင႕ အကယတတေျမာကလာသကလညး

ပညာတတမားတြင ထည႕ႏငသည။ပညာသငယျခငးဆငရာ ဒေလာ႕စနစ (The Delors grid of learning)ဟ၍လညးရရာ

ပညာတတဟ၍ အထးျပေခၚေ၀ၚခက၌ ထဒေလာ႕၏ အခကအားလး သငယၿပးသမားသာ အႀကး၀ငသင႕သလားစဥးစား

ၾကည႕မပါသည။ ဒေလာ႕ဂရစ မာေအာကပါအတငးျဖစပါသည။

(၁) သရနပညာသငျခငး - အေရးအဖတ အတြကႏင႕ ေျပာဆတတျခငး စသည႕အေျခခ သငယေရး ကရယာမား ၇ရေစရမည။

(၂) ျပလပႏငရနပညာသငျခငး- ဘ၀ရပတညရနေသာလညးေကာငးအလပအကင လပရနေသာလညးေကာငး လအပေသာ

အရညအခငး မားရရေစမည။

(၃) လ႕အသကအ၀နး အတြငးေနထငရန ပညာသငျခငး- မသားစ၊အသကအ၀နး အတြကဆကဆေရးပဋပကၡမား ေေျပလည

ေျဖရငးသြားေစရန ႏင႕အျခားသမားအားသညးညညးခတတရန သငယျခငး။

(၄) တစစတစေယာက ျဖစလာရနသငယျခငး - အႏပညာအရညအေသြး ႏင႕ကယရညကယေသြး တးတကေအာင သငျခငးေ၀ဘႏက

ျပရနကယပင အေတြ းအေခၚ ရလာရန သငယျခငး။



26(၅) အျခားသမားကေသာလညးေကာငး မမကယက ေသာလညးေကာငး ေျပာငးလပစႏငေအာင သငယျခငး- ပတ၀နးကင ထနးသမး

ေရးအား အေလးဂရျပတတျခငး လမႈေရး တညၾကည ၿမၿမ ျခငးကရေသတတျခငး လငေၾကာင႕ အဆင႕အတနးခြျခားျခငး စေသာ ဖြၿဖး

မႈဆငရာ အေၾကာငးအရာ မား အားသငယျခငး ။

The Delores grid of learning consists of four pillars:

Learning to know . which covers basic tools such as literacy and oral expression:

Learning to do. Which covers competence to deal with life work ;

Learning to live together , which covers personal relations within the families and community , including

conflict resolutions and tolerance towards oaters:

Learning to be, which covers development of artistic , personality and critical and autonomous thinking:

To these four pillars a fifth could be added: learning to transform others and self which adds developmental

component covering respect for the environment, respect for social solidarity and respect for a non-

discriminatory, gender- sensitive world.

ပညာတတတ႕ သသယထားတတျခငး (ေတြေ၀ျခငး) ဟသည၌လညး ယငးသေဘာေၾကာင႕ အလပမျဖစမဟတပါ။

သပၸပညာတတ သေတသနသမား တစေယာကသညသေတြ႕ႏငမညဟယၾကညေေသာ အေျဖတစခ အတြကႏစေပါငး

မားစြာဆငးရပငပနးစြာ စမးသပလပကငဆမာပင သ႕ဥးေႏာကတစေနရာ၌ အ႕ဒါမဟတပါမလားဟ သသယ

ေလးထားပါသည။ထ႕ေၾကာင႕ ထသပၸသမားသည ျမစကေတြ႕မညဟ ထငခ႕ေသာလညး ေခာငးကသာတြ႕ေသာ အခါ အငးဒါဟာ

ေခာငးကေလးကးဟ ေခာငးဟာေခာငးပါဘ ဟလကခႏငပါသည။ အျခားသမားကေတာ႕ ေခာငးဗဟ ေျပာေသာအခါလညး

ထေ၀ဖနမႈက လကခႏငပါသည။ ဒ႒ ဓမၼ လကခႏင(၀ါ) မကစမတျခငး ငါတေကာ မေကာေတာ႕ပါ။ ။

ကတာ



27

ပညာတတ (ဆရာအရင)တစေယာက၏တနဘး

ဗဒၶျမတစြာဘရား ပရနဗၺာနစလြနေတာမၿပး ႏစေပါငးငါးရာအၾကာကာလတြင ျဖစသည။ ေယာနကတငး သာဂလျပညတြင

မလႏၵျမညေသာမငးသည ဘရငျဖစသည။မလႏၵမငးသည ေနမငးက႕သ႕ တနခးၾကး၏ လႈငးတပးက႕သ႕ဥာဏပညာထက

ျမကသည။မားစြာေသာ စာေပကမးဂနတ႕က တစဖကကမးေရာဂါတတေျမာကသည။

တစေန႕တြင မလႏၵမငးၾကးသည မမ၏စစအဂၤါဗလပါတ႕က ၾကည႕ရ႕စစေဆးရနအတြက နနးေတာမထြကခ႕

သည။စစသညဗလပါတ႕က ၾကည႕ရ႕စစေဆးၿပးလင နနးေတာသ႕ျပန၀ငရနျဖစသည။ သ႕ေသာအခနေစာေသး ၍မ၀ငေသးေခ။

ပညာရတ႕ႏင႕ ေဆြးေႏြးလေၾကာငး အမတတ႕ကမန႕ၾကားသည။ထအခါ ေယာနကအမးသားအမတတ႕က ပညာရအသးသး၏

အမညတ႕ကေလာကထားၾကသည။ယငးတ႕အနက ပရာဏကပ ႏင႕မကၡလေဂါသာလ ဂဏးဆရားၾကးႏစဥးက ေရြးခယလက

သည။

မလႏၵမငးၾကးသည ေရးဥးစြာ ပရာဏကပဆရာၾကးထ သြားေရာက၍ ေမးေလာကသည။ `ဘေႏကပ

ေလာကကအဘယတရားေစာင႕ေရာကသနညး´ `မဟာရာဇ၊ေလာကက ပထ၀ ေျမၾကးေစာင႕ေရာက၏ ´ ဘေႏ၊ေျမၾကးသည

အကယ၍ေလာကက ေစာင႕ေရာကပါလင ေျမၾကးကေကာၿပး ငရသ႕သြားေသာသတ႕အား အဘယေၾကာင႕ မေစာင႕ေရာက

ပါသနညး။

ပရာဏကပသည ထစကားကျပနၾကားေျဖဆရနမစြမးႏငေခထအခါ မငးၾကးသည `ေလာကသည အခညးႏးသာ

တညး´ဟ ေရရြတကာ မကၡလေဂါသာလအထသ႕သြားေရာကေမးေလာကျပနသည။

`ဘေႏ ေဂါသာလ၊ကသလက၊အကသလက တ႕သညရကနသေလာ၊ ထကတ႕၏ အကး၀ ပါတရကနသေလာ ´ `မဟာရာဇာ

ကမညေသာတရားမရေခ။ ကမရေသာေၾကာင႕ အဘယမာ ေကာငးမႈ၊မေကာငးမႈအကးဖလ ရေတာ႕မညနညး။စငစစမာမ

ေလာကတြင မငးေသလငမငးပငျပနျဖစ၏။ျဗဟၼဏေသလင ျဗဟၼဏေသလင ျဗဟၼဏပငျပနျဖစ၏။ထ႕အတကနသညေသလင

ကနသည၊ဆငးရသားေသလင၊ဆငးရသား၊ပငျပန၍ျဖစ၏ထ႕ေၾကာင႕ ေလာကတြငကဟေသာ သေဘာတရားမရေခ၊ျပလပ

ေနဖြယလညးမလေခ´ ။

ဘေႏေဂါသာလ သ႕ျဖစပါလင လကျပတသေသလင တစဖနလကျပတမညေလာ၊ ေျခကးသေသလင တစဖနေျခကး

သျဖစရျပနမညေလာ၊ မကကနးသ နားပငးသဆြ႕အသစသတ႕လညး ေသေၾကလငထ႕အတ ပငတစဖန ျဖစၾကရမညေလာ´

ထအခါဂဏးဆရာၾကး မကၡလေဂါသာလ မာမငးၾကး၏စကား ကမျပနၾကားႏငေတာ႕ေခ။ဤတြင မငးၾကးက ေနရာမထကာ

ဇမၺဒပါ ကၽြနးၾကးသည အခညးအႏးသာတညး ငါ႕စကားကေျပာၾကားႏငသ တစစတစေယာကမမရတကား´ဟစတပကစြာ

ျမြကၾကားလက နနးေတာသ႕ျပနသြားေလသည။



28မလႏၺမငးၾကး၏ခညျခငးကား `ပညာရသာမဏ၊ ျဗဟၼဏတ႕ႏင႕ေဆြးေႏြး တငပငၿပး ငါ၏ယမားသသယက ပယေဖာကရပါမ

ေကာငးေလစြအဘယပညာရထခဥးကပရမညနညး ဟ၍ျဖစသည၊

သာဂလျပညတြင ပညာရတ႕သည မငးၾကး၏ အေမးျပနာဒဏက မခႏင၍ လြတရာကၽြတရာသ႕ သြားေနၾကသည။

မားစြာေသာ ရဟႏာတ႕သည ဟမ၀ႏာေတာငသ႕ ေရာငထြကေနၾကကနသည။ ဟမ၀ႏာေတာငတြင ရဟနးေတာေပါငးမားစြာ

ေရာကေနကနၾကသည။

(၂)

တစေန႕တြင ဟမ၀ႏာေတာငေျခ ရကၡတ အမညတြင ေသာေနရာ၌ ရဟနးမား စညးေ၀းၾကကန၏။ အစညးအေ၀း၏

ဥးစးဥက႒မာအရငအဂတ ျဖစ၏။စညးေ၀းရျခငးအေၾကာငးရငးမာ မလႏၵမငး၏ျပနာပငျဖစသည။ထမငးႏင႕ရငဆင

ယဥျပငႏငမည႕ ပညာရသရေကာငး ကရာေဖြၾကသည။သ႕ေသာ မငးၾကးႏင႕ရငဆငမည႕ ရဟနးတစပါးတေလမ ေပၚထြကမလာ

ေခ။ေနာကဆးတြင ရဟနးတ႕သည သၾကားမငးထသြားၿပး အကအညေတာငးရန သေဘာတဆးျဖတ ၾကသည။

ရငအဂတ ႏင႕ရဟနးေတာအခ႕ သၾကားမငးထသြားေရာကၾကသည။အကးအေၾကာငးက ေေျပာၾကားသည။

သၾကားမငးက-

`အရငတ႕ ဤမလႏၵ အမညရေသာမငးသည ဤတာ၀တႎသာ နတျပညမ စေတသြားသပငျဖစသည။ ဤ စၾက၀ဠာတြင

သ႕ကႏမနငးႏငမည႕သ မဟာေသနနတသားမတစပါး အျခားမရေခ´ ဟ ျမြကၾကြားၿပး မဟာေသနနတသားစရာ ေကတမတ ဗမာနသ႕

သြားေရာကေတာငးပနၾကသည။ မဟာေသနနတသားက -

`အရငျမတတ႕ လ႕ျပညေလာကသည ေလာဘ၊ေဒါသ၊ေမာဟ တ႕ျဖင႕ရႈပေထြေပြယကလပါ၏။ထ႕ေၾကာင႕ ငါသည

လ႕ျပညသ႕မသကေတာ႕ဘ အထကသ႕သာ တစဆင႕ၿပးတစဆင႕ တကကာဘ၀ဇာတက အဆးသတရန ရညရြယထား၏။ သ႕ရာတြင

မလႏၵမငး ၏ျပနာ တ႕ကေျဖရငးၿပး သာသနာျပရ မညျဖစပါ၏။ ထရညရြယခကက ပယဖကလကပါၿပ မားမၾကာမကာလအတြငး

မာသာသနာျပရနအတြက လ႕ျပညသ႕ ဆငးသကခ႕ပါမည´ဟ ျမြကၾကြား သည။

ထအခါ ရဟနးသဃာမားသည အားရရႊငလနးစြာ ဟမ၀ႏာသ႕ျပနဆငးခ႕ၾက၏။ တစဖနစညးေ၀းၾကၿပး မဟာေသန

နတသားလ႕ျပညသ႕ ေရာကေသာအခါ ေစာင႕ေရာကၿပး ရဟနးျပေပးရန တာ၀နကေဆြးေႏြးတငပငၾကျပနသည။ ရငအဂတ -

ယခငအစညးအေ၀းသ႕စာနသမာပတ၀ငစားေန၍ မတကေရာကႏငခ႕ေသာ `ရငေရာဟဏ´အားအျပစဒဏေပးသည႕အေနႏင႕

ဤသ႕မန႕သည။

`ငါ႕ရငေရာဟဏတာ၀တႎသာမ မဟာေသနနတသားသည မၾကာမလ႕ျပညတြင ပဋသေႏၶေနလမ႕မည။ သငသည

ထသငယက ေစာင႕ေရာကၿပး ရဟနးျဖစေအာင ေခၚေဆာငခ႕ရမည။

`ေကာငးလပါၿပအရင၊ကၽြႏပ၏ တာ၀နရပါေစ´

ထအခါ ရဟနးမားသည သာဓအႏေမာဒနာ ေခၚၿပး အစညးအေ၀းက ညညြတစြာ ရပသမးလကၾကသည။

ဟမ၀ႏာအနးတြင ဂဇဂၤလ မညေသာျဗဟၼဏရြာသညရ၏ ထရြာတြင ေသာႏတရအမညရေသာ ျဗဟၼဏရေလရာ

မဟာေသနနတသားသည ထျဗဟၼဏ ၏မယားတြင ပဋသေႏၶတညေန၏ ရငေရာဟဏ သညထအခါမ စတင၍ ထေသာႏတရ



29၏အမေရ႕တြင ဆြမးခရပ၏။ခႏစႏစႏင႕ဆယလတငတင ၾကာခ႕သည။ ျဗဟၼဏ ၏မယားသည ဆယလလြနသျဖင႕ သားဖြားျမင၏

`နာဂေသန´ဟ အမညမည႕ကန၏။

သားငယနာဂေသနသည အစဥသျဖင႕ ၾကးထြား၍ ခႏစႏစသားအရြယ ေရာကေသာအခါ အဖပဏၰားသည သားငယအား

ပညာသငၾကားရန စစဥေပးသည။ ျဗဟၼဏဆရာတစဥးအားအသျပာ တစေထာငပေဇာကာ ျပာဒေပၚမာပင နာဂေသန

ပညာာသငၾကားေစသည။ ျဗဟၼဏဆရာသည သငယနာဂေသနအား ျဗဟၼဏပညာျဖစေသာေ၀ဒကမး ကသငၾကားပ႕ခေပး၏

နာဂေသနသည တစေခါကမ သငၾကားကာမျဖင႕ ေ၀ဒသးပအလးစက အကနတတေျမာက တစဖကကမးခတေေရာက၏။ထအခါ

နာဂေသနက အဖျဗဟၼဏ အားေမးး၏ ။

`အဖျဗဟၼဏ ပညာသညဤမသာေလာ ဤမတစပါး သငၾကားဖြယ ရေသးပါ၏ေလာ´

`ခစသား နာဂေသန။ပညာသည ဤေ၀ဒသးပပင ျဖစ၏ ဤထကအပအလြနမရေခ။´

ထအခါနာဂေသန သညဆရာအား ခြင႔ပနၿပး ျပဒေပၚမဆငးခ႔၏။ ထ႕ေနာက ဆတၿငမရာတြင ထငၿပး

မမသငၾကားတတေျမာကေသာ ျဗဟၼဏ ပညာတ႕ကအစအလယအဆး သးပါးလးဆငျခင၏ ။ `ဤေ၀ဒတ႕သည အခညးအႏးတညး။

အႏစသာရ ဘာမမရကန´ဟ ႏလးမသာယာ ျဖစေနသည။

ထအခါ ရငေရာဟဏ သည ၀တနယေကာငး ၌ေနလက နာဂေသနသတ႕သား၏ စတအၾကကသ၍ သကၤနးက ျပင၀တကာ

သပတကယၿပး ဂဇဂၤလရြာ၏ ေရ႕သ႕ေ၇ာကလာ၏။နာဂေသန သညအမတခါး၀တြငရပေနစဥ ရငေရာဟဏ ၾကြလာသညက

ေတြ႕ျမငရ၍ ရႊငပသြား၏။ ဤရဟနးသည တစစတစရာ အႏစသာရက ေတြ႕ျမငရ၍ ရႊငပသြား၏။ ဤရဟနးသည တစစတစရာ

အႏစသာရ ကသေကာငးသမည။´ ဟစဥးစားလက အနားသ႕ခဥးကပၿပးေမးသည။

`အခငး၊သငသည ေလာက၏အတတပညာက တတပါသေလာ´

`သငယ၊ငါသည ေလာကအတတပညာက လညးတတ၏ ေလာကထကလြနျမတေသာ မႏာနကလညး တတ၏´

`အခငး၊ငါ႕အားသငၾကားေပးႏငပါမညေလာ´

`ေပးႏငပါ၏´

`သ႕ျဖစလင ငါ႕အား သငၾကားေပးပါ´

`သငယပညာသငၾကားေပးရနအခါမဟတေသး။ရြာတြငးသ႕ ဆြမးခ၀ငေနဆ ျဖစ၏။

ထအခါနာဂေသန သည ရငေရာဟဏ၏လကမ သပတက ယကာအမတြငးသ႕ပင႕ေဆာငးသြား၏။ မြနျမတေသာ

ေဘာဇဥတ႕က ကယတငကပလ၏။ ဆြမးစားၿပးေသာအခါမေထရအားေလာကၾကား၏။

`အခငး ယခအခါငါ႕အားမႏာန ကသငၾကားေပးပါေလာ႕ ´

`သငယ သငသညေၾကာင႕ၾကျခငးကငး၍ မဘခြင႕ျပခကျဖင႕ငါက႕သ႕ဘကၡအသြငေဆာငယပါလင သင႕အား မႏာန

သငၾကားေပးမည။



30ထအခါ နာဂေသနသည မဘတ႕ထခဥးကပ ၿပးရငေရာဟဏထတြင ေလာကထကလြနျမတ မႏာနက သငၾကားလေၾကာငး

ခြင႕ပနသည။ သက႕သ႕ ဘကၡအသြငဆငယငမ သငၾကားေပးမည႕အေၾကာငးတ႕က ရငးျပသည။ `ငါ႕သားသည မႏာန

သငၾကားၿပးလင ျပနလာလမ႕မညဟ ေမာလင႕ယၾကည၍ ပညာသငၾကားေရး အတြကဘကၡအသြင ဆငယငခြင႕ျပလကသည။

ယငးေနာက ရငေရာဟဏသည နာဂေသနက ေခၚေဆာင၍ ၀တနယ ေကာငးတြင တစညေနၿပး ဟမ၀ႏာရကၡတ

ကနးျပငသ႕သြားသည မားစြာေေသာ ရဟနးတ႕အလညတြင နာဂေသနအား ရငသာမေဏ ေဘာငအတြငး

သြတသြငးခးျမင႕လကသည။

(၃)

ရငျပၿပးေသာ အခါနာဂေသနသည ရငေရာဟဏအား မႏာနကသငၾကား ေပးပါေလာ႕ဟ ေလာကထားသည။

ရငေရာဟဏက နာဂေသနအား အဘဓမၼာကပငေရးဥးစြာသငၾကားေပးလက၏။ နာဂေသနသည ဓမၼသဂၤဏကမး၊ ၀ ဘငးကမး၊

ဓာတကထာကမး ၊ပဂၢလပညတကမး ၊ကထာ၀တကမး၊ယမကကမး ႏင႕ပ႒ာနကမးတ႕က အစဥအတငး သငၾကား၏။

တစၾကမသငၾကားၿပးေနာက နာဂေသနသည အဘဓမၼာခႏစကမး ကကသလအကသလ အဗာကတ တရားသးပါးျဖင႕ခြျခားေ၀ဖနကာ

အကယဖြင႕ျပေပးႏင၏။ ကမၻာေျမၾကးသည ပ႕တငဟး မေကာငးခးေပးေလ၏။

နာဂေသန အသကႏစဆယျပည႕ေသာအခါ ရဟႏာအရငျမတတ႕သည သ႕အား ရဟနးျပေပးလကၾကသည။

ရဟနးျဖစၿပးေနာက တစေန႕တြင နာဂေသနသည သ၏ ဥပဇၩာယဆရာေရာဟဏ မေထရႏင႕အတ ရြာတြငးသ႕ ဆြမးခ ၀ငသည။

နာဂေသနသည ဆရာ႕ေနာကမလကရငး`ဆရာသညအခညးႏးတကား၊ အသဉာဏ မရေခ၊ငါ႕အား ေရးဥးစြာအဘဓမၼာက

သငၾကားဘတကား ´ဟစတအၾကျဖစသည။ ရငေရာဟဏ သညနာဂေသနစတကးေနျခငးက စတျဖင႕သ၍ `နာဂေသန

၊သငသညမေလာေသာအၾက ကၾကစညဘ၏။ ဤသ႕မၾကစညသင႕´ ဟမန႕ၾကားလကသည။ ဤတြင နာဂေသနသည

ထတလန႕အ႕ၾသသြားၿပး ဤက႕သ႕ေသာအၾကမးမၾကေတာ႕ပါ´ ဟဆရာကေတာငးပန သည. ဆရာက

ဒဏေပးသည႕အေနျဖင႕နာဂေသနက ၀ါတြငးသးလပတလး ၀တနယေကာငးရ အရငအဂတမေထရထ ေနရနလႊတလကသည။

အရငအဂတ ကနာဂေသနက စမးသပၿပး သ႕ေကာငးတြင ၀ါဆရန ခြင႕ျပလကသည။ သတငး၀ါကၽြတေသာအခါ

အရငအဂတအား အႏစသးတယတငတင ဆညးကပလပေကၽြးလာေသာ ဒါယကာမၾကးတစဥးက အရငအဂတႏင႕

နာဂေသနတ႕အား သ၏အမသ႕ ပင႕ဖတကာ ဆြမးလပေကၽြးသည။ ဆြမးစားၿပးေသာအခါ ရငအဂတသည နာဂေသန

အား`ငါ႕ရင၊ဆြမးအႏေမာဒနာၾကးအား ေလာကလြနေျမာကႏငေသာ ၊သညတရားကေဟာၾကား၏။ ထတရားက နာၾကားရေသာအခါ

ဆြမးဒါယကာမၾကးသည `အလးစေသာ ျဖစျခငးသေဘာသည ခပျခငးသေဘာရ၏။ ´ဟအျမငေပါကကာ ကေလသာ အညစအေၾကး

ကငးေသာ ေသာတပတ ဉာဏ ျဖစေပၚသြား၏။ နာဂေသနလညး သေဟာၾကားေသာ တရားက ျပနလညသးသပလက ၀ ပနာ

ကျဖစေစ၍ ထငေနလကပင ေသာတာပတ ဖလ၌တညေလသည။



31ထအခါ အဂတသည ေကာငးကပင ထႏစဥး၊ေသာတပတဉာဏအျမငရသညက ေကာငးစြာသ၍

`ေကာငးေလစြ၊ျမားတစစငးျဖင႕ပင ႏစခေသာပစကြငးက ေဖာကထြငးႏငေပစြတကား ´ဟ ေကာငးခးအႏေမာဒနာ

သာဓေခၚေလသည။

ထ႕ေနာက ရငအဂတ က နာဂေသနအား ပါဋလပတသ႕သြား၍ ထျပညရ အေသာကာရေကာငး၌ ရငဓမၼရကၡတ ထဗဒၵဓမၼ

မားကသငၾကားရနေစလႊတသည။နာဂေသနသည ရငအဂတကရေသစြာ ရခးၿပးလင သပတသကၤနးက ယေဆာငကာ

ပါဋလပတသ႕သြားေလသည။ လမးတြငပဋလပတျပညသား ကနသညၾကးတစဥးႏင႕ေတြ႕ဆၿပး ထသ၏လညးငါးရာျဖင႕

အတသြားၾကသည။ လမးတြင နာဂေသနကကနသညၾကးက ဆြမးကပသည။နာဂေသနက ကနသညၾကးအားအဘဓမၼာတရား

ကရငးလငးေဟာၾကားသည။သ႕ျဖင႕ ကနသညၾကးလညး ေသတာပတ မဂဉာဏက ရသြားေလသည။ နာဂေသနအား ကနသညၾကးက

ကမၺလာကဆကကပရာ လကခေတာမသည။

ထ႕ေနာကနာဂေသန သညအေသာကရေကာငးတက သ႕ေရာက၍ ရငဓမၼရကၡတ ကရေသစြာရခးၿပး မမရလာေသာ

အေၾကာငးကေလာကၾကား၏။ ရငဓမၼရကၡတလညးပဋကတ သးပက တစဆကတညး ရြတဆျခငးျဖင႕ သးလသငၾကားေပးၿပးေနာက

နာဂေသနသည သငၾကားၿပးေသာ ပဋကတတ႕က သးလပတလး ႏလးသြငး ဆငျခင၏။

ထအခါ ရငဓမၼရကၡတသည နာဂေသနအား

` နာဂေသန ႏြားေကာငးသားတ႕သည ႏြားတ႕က ထနးေကာငး၏။ အျခားသတ႕သည ႏြားႏ႕မျဖစေသာ အရသာက သးေဆာငကန၏´

ဟဆရာ၏။

`သေဘာေပါကပါၿပ ဘေႏ

ထညမာပင နာဂေသနသည ပဋသမၻဒါဉာဏႏင႕တကြ အရဟတဖလသ႕ဆကေရာကသြား၏ ။ထအခါ

ဟမ၀ႏာတြငေရာငတမးေနၾကေသာ ရဟႏာတ႕သည နာဂေသနအားတဖန ေစလြတ၍ ေခၚကာေတာငးဆၾက၏။

`နာဂေသန၊ မလႏၵမငးသည ရဟနးသဃာတ႕အား မလစကားက ဆန႕ကငသျဖင႕ ျပနာ ျပကာၫဥးဆေန ၏။

သငသြား၍ မလႏၵမငးအား ဆးမပါေလာ႕´

`ဘေႏ၊မေၾကာကၾကပါလင႕ သာဂလသ႕ ၾကြေတာမၾကပါ´

ထအခါ ရဟနးတ႕သည သာဂလျပညက သကၤနးအေရာငျဖင႕ ထြနးေျပာင ေစကနသည။

(၅)

အရညကမဆေတာ႕ၿပ လရငးကခပပါေတာ႕မည။ မလႏၵမငးၾကးသည နာဂေသန ဟေသာအမညကၾကားလက

သညႏင႕တစၿပငနက ၾကကသးေမြးၫငး ထသြားသည။ရဟနး ရစေသာငး၏ အလယတြငရေသာ နာဂေသနက

သတစပါးမေျပာၾကားဘ သသည။

အနးဆး မလႏၵမငးၾကးက အရငနာဂေသန၏ အမညကေမးသည။နာဂေသနဟ ေျဖၿပး အမညသည ေ၀ါဟာရ

ပညတမသာျဖစ၍ ပဂၢလကမရႏငဟေျဖသည။ဤအေျဖက မလႏၵမငးၾကးကေစာဒကတကသည။ အရငနာဂေသနက



32မငးၾကးစးလာေသာ ရထား၏ အစတအပငးကေျပာ ၍ ယငးအစတအပငးမားသည ရထားေလာဟ မငးၾကးကျပန၍ ေမးခြနးထတသည။

ၿပးလင ထအေၾကာငးႏင႕ စပလဥး ၍ ၀ဇရာမညေသာ ဘကၡနအားျမတစြာဘရား ေဟာၾကားေတာမခ႕ဖးေသာ တရားကျပသည။

`ဥပမာ အဂၤါၾကးငယ အေဆာကအဥ ထငရားရ၍ ရထားဟေသာ ေ၀ါဟာရ သဒၵါျဖစေပၚလာသက႕သ႕ ခႏၶာတ႕ထငရား

ရကန၍ သတ၀ါဟေခၚေ၀ၚ ပညတသမတအပျခငး ျဖစေလ၏။

ထအေမးစကားတြင အရငနာဂေသန၏ အေျဖက မလႏၵမငးၾကးအထြန႕ မတကႏငေတာ႕ေခ။ ထအေမးမအစျပ၍

ထထထသေသာ အေမးတ႕က ေစာဒနာျပ ေမး၏။ ထထထထေသာ အေမးတ႕က အရငနာဂေသနက မလႏၵမငးၾကး၏ သသယတ႕က

ျမေမာငေ၀ကငး တမးေမးရငးေအာင ေျဖသည။ အေမးပစၧာေပါငး မားစြာက အေျဖေပါငးမားစြာ ျဖင႕မလႏၵ မငး၏ သသယတ႕က

အရငနာဂေသနက ပယရငးခ႕သည။ ယငးအေမးအေျဖတ႕က မေဖာျပေတာ႕ပါ။ သလလင မလႏၵပဥႇာမာရာၾကည႕ရန ျဖစပါသည။

လရငးကဆပါေတာ႕မည။ မလႏၵမငးႏင႕ရငနာဂေသနတ႕၏ အေမးအေျဖ အဆး၌ ေျမၾကးတနလႈပ၏။ လပစစလပႏြယ

တ႕ျပကသနး ကန၏။ ပနးမးရြားကန၏။ ေကာငးခးေပးကန၏။ လအေပါငးတ႕ လညးလကအပခ မးရခးၾကကန၏။

မလႏၵမငးၾကးသည အလြနရႊငလနး ၀မးေျမာကစြာ ေလာကၾကား၏။

`ဘေႏ၊နာဂေသန၊ေကာငးလပါ၏။ ျပနာ မားကအရငဘရား ေျဖၾကား၏။ ဤသာသနာ ေတာတြင ရငသာရပတရာ

မတစပါးျပနာ ေျဖရငးရာ ၀ယအရငႏင႕တေသာ သမရႏငပါ။ ကၽြႏပ ၏ အျပစကသညးခေတာမပါ။ အရင ကၽြႏပက ယေန႕မစ၍

အသကထကဆး ဥပသကာဟ မတေတာမပါ။´

မလႏၵမငးၾကးသည မလႏၵအမညရေသာ ေကာငးေဆာက၍ ရာေပါငး မားစြာေသာ ရဟနးတ႕ႏင႕တကြ ရငနာဂေသန

ကပစၥညေလးပါး ျဖင႕လပေကၽြး၏။ ေနာကထပလညး မေထရ ၏ပညာ၌ ၾကညညသျဖင႕ သားအၾကးအား မငးအျဖစက အပႏငးကာ

ရဟနးေဘာငသ႕ ၀ငေရာကၿပးလၽင ၀ ပနာပြား၍ ရဟႏာသ႕ေရာကလာ၏။

ပညာသညေလာ၌ ခးမြမးအပသညျဖစ၍ သေတာေကာငးတရား တညတ႕ရနအတြက ျပႏင၏။ ပညာရတ႕သည။ ပညာျဖင႕

ေတြးေတာ ယမားျခငးက ပယေဖာကလက ရာဂမးစသညမ ၿငမးခမးေသာနဗၺာန သ႕ေ၇ာကကန၏။

အၾကငတရားစ၌ ပညာဉာဏတညရ၏။ ထတြင သတတရား မဆတယတ ၊သတႏင႕ ျပည႕စသသည

ပေဇာအထးတညရာျဖစ၏။ သျမတျဖစလက ခးကး ထကေသာ အတမရသျဖစ၏။

ထ႕ေၾကာင႕ ပညာရေသာသသည မမ၏ အစးအပြား ကရျမငလက ရေသျခငး ႏင႕တကြ ေစတက ပေဇာသက႕သ႕ ပညာရ

ကပေဇာရာ၏။

(သဟဠကၽြနး ေဒါဏျမ႕၌ေန၍ ေဒါဏမေထရ ဟ အမညရေသာ မဟာေထရ သညမလႏၵမငးႏင႕ရငနာဂေသန ၏

အေမးအေျဖက ၾကားနာ မတသရသည႕အတငး ေရးသား၍ ေကာငးစြာထားအပ၏။ မလႏၵမငးသည ပညာၾကး၏။ နာဂေသနသည

လြနစြာပညာရ၏။)

`



33(၆)

ပညာတတ (ဆရာအရင)တစေယာက၏တနဘးက မလႏၵပဥႇာ ကးကား၍ ေရးသားေသာ စာေရးသ၏အျမငက

ေျပာခြင႕ျပေစခငပါသည။

၁။ ပညာသည အားျပငရာမ ျဖစထြနးလာသည။

၂။ ပညာတတခငးျပငရာတြင ျဖည႕ဆညးမႈ၊လ႕လ၀ ရယ အားမားသကသာလြနတတသည။

၃။ ပညာတတတစေယာက ေမြးဖြားရနအတြက ပညာၾကးသတစေယာကေလာကတြငလအပသည။

၄။ ပညာတတတစေယာက ေပၚေပါကရနအတြက ပညာတတဆရာေပါငး မားစြာက ေလ႕ကင႕ပးေထာငေပးရသည။

၅။ပညာတတဆရာက စတျဖင႕ျပစမားေသာ တပည႕၏စတကဆရာက သႏငျခငးျဖင႕ ပညာတတဆရာ၏ ဂဏသကၡာ

ကအစကတညးက အေလးအနကထားေလး စားနားလည ရကးသြားရသည။

၆။ပညာတတဆရာ ကရကး၍ ပညာတတဆရာ၏ လမးညႊနမႈက စတေရာကယပါ လကနာကင႕ၾကသသည အမနတကယ

ပငပညာတတျဖစလာႏငသည။

၇။ ပညာတတဆရာ သည ျမားတစစငးတညးျဖင႕ ပစကြငးႏစခက ထေအာင ပစႏငသည။ (တပည႕ႏင႕အျခားတစဥး၏ ေကာငးကး)

၈။ ဆရာေကာငးတပည႕ပနးေကာငးပနေသာ ပညာတတသည မမအကး သတစပါးအကး သာသနာေတာအကးတ႕က

သယပးႏငသည။

၉။ တကယ႕ပညာတတ တပည႕သည ဆရာကေစာကား ျပစမား မေသာလညး အမနသခနမစ၍ စတေရာကယပါ မမကယက

ျပျပငသည။

၁၀။ ပညာၾကးေသာ တပည႕၏ ယမား သသယက တကယပညာတတေသာ ပညာရ(အရငဆရာ) ကသာ ရငးလငးေပးႏငသည။

လထြနး(ျမနမာစာ)

ကးကား-

၁။ ဒန႕တငဆရာေတာ၏ မလႏၵပဥႇာ

၂။ ဥးေသာဇင ၏ မလႏၵပဥႇာ



34


``ပညာတတဆတာ ဘယလလမးေတြလ´ ´ကေနစေတြးၾကည႕ေစခငပါသည။

ကမၻာလး၀နးေၾကာငး ႏင႕မမ၀ငရးေပၚလည႕ကာ ေနကပတေနေၾကာငး ယၾကညသေတြလား။ ဒါမမဟတ ဥပေဒေတြ

အာဂေဆာငၿပး အမႈႏငေလ႕ရေသာ ေရ႕ေနလား။ ဒါမ မဟတခြတငးရင၊ကတငးေပာကေသာ ဆရ ၀နလား။ ဒါမမဟတ

အတနးပညာက အတငးအတာတစခထ သငယၿပးေျမာကျခငး လကမတရၿပး ပဂၢလမးလား။

ပညာဗဟသတ ႏင႕ပတသကလင အေထြေထြဗဟသတႏင႕ဘာသာရပဆငရာ ဗဟသတ ရေနသေတြက ``ပညာတတ´ ´

ဟၿခၿပး ေခၚတတၾကပါသည။ အေထြေထြ ဗဟသတဆရာတြင ဘ၀ေပး ဆငျခငတတရား ၊ခြျခမး စတျဖာႏငစြမး

၊မတဥာဏတထြငႏငစြမးႏင႕အသပညာအတြက ေန႕တဓ၀ ေလ႕လာေတြ႕ႀကရာမရလာေသာ ကၽြမးကငမႈ၊ ဗဟသတ တ႕ပါ၀ငပါသည။

ဘာသာရပဆငရာ ဗဟသတတြင ဘာသာေဗဒ ၊ဂတ၊ ယတသခၤာေဗဒ၊အာကာသေဗဒ၊ကယခႏၶာလႈပရားမႈႏင႕ဆငရာ ေဗဒ၊ အတြင

အဇၩတ အသဥာဏ၊လအခငးခငး ဆကဆေရး အသဥာဏတ႕ဆငရာ အသပညာဗဟသတ စသညတ႕ပါ၀ငပါသည။ ထထေသာ

ဗဟသတမား ရရႏင႕ ပညာတတ ျဖစေရာလား။ထပေတြးစရာ ျဖစလာျပနပါသည။

ထဗဟသတမားက ပဂၢလေရးရာႏင႕ ပညာပငးဆငရာ ဘ၀အစတအပငး မား၊ အေျခအေနမား အားေမာမနး ေတြးေတာ

ဆးျဖတခကခသည႕အခါမားတြင အသးျပႏငမသာ ပညာတတဟဆတတၾကပါသည။ ေခါငးထမာ စာၾကညတကတခလးထည႕

ထားသလ ဗဟသတေတြျပည႕ေနသည႕တင ကယ႕အေရး၊ သ႕အေရး မားတြငမ မနကနထေရာက ေသာထငျမငခက၊ ဆးျဖတခက

တစစတစရာက မေပးခ႕လင ထသ႕ကမညသကမ ဗဟသတ ၾကြယ၀သပညာတတဟ အသအမတ မျပတတၾက။ ထမႏင႕ပညာတတ

ဆၾကေရာလား။မဟတေသး။ အစဥအၿမ ေျပာငးလေနေသာ ပတ၀နးကငႏင႕အဆငေျပေျပ ေနထငသြားႏငေရးအတြက မမဘာသာ

ေလ႕လာအားထတသမားကမ ပညာတတဟ ဆၾကပါသည။မနပါသည။ခေနမာ ငယငယကလ ငကေပာသးက အခြႏႊာ၊

ဇြနးန႕ေခေကၽြးလင မညသမစားခငမညမထင။ အရြယ၏အေတြ႕အၾကတြင ပညာပါဖကလာလငကား ငကေပာသးဟဆလင

ဖးၾကမးလား၊ ရခငလား၊ ဆငအလား၊စးစမးၿပးမ ကယမႏင႕ကယအခြႏႊာကာ စားၾကမည႕သခညးပင။ပတ၀နးကင ေရစးထမာ

မညသ႕မညပ ကးခတရငသနရ မညက ပညာတတတ႕က ကယ႕မႏင႕ကယရာၾကၿမ။

သည႕ထကေကာ ပညာတတေတြ ဘာလပႏငၾကေသးလ။

နားေထာငတတျခငက အရညအခငးဟ လကခလငပညာတတ၏ အရညအခငးတစခမာ နားေထာငတတျခငး ဟဆခင

ပါသည။ သတစပါးေျပာလင စစစေ၀ဖနစတႏင႕ နားေထာငတတျခငးသည ပညာတတ၏ဥာဥ လညးျဖစပါသည။သတ႕သည

သမားေျပာသမက အာရစကၾကသည။ကမၻာမာ ျဖစသမကနားစြင႕ၾကသည။ပညာတတမားက စာလညးဖတသလ နားလညး

လညတတၾကသည။သတ႕က အျခားသမားႏင႕ မမကယကထာ၀ရ ယဥၾကည႕ေနတတၾကသည။ထ႕အတြကသတ႕ သညကာတြနး

စာအပမသည ကမးၾကးကမးခငမား အထဖတတတၾကသည။ေေ၀ါဟာရမားစာမကႏာ မား၏ေနာကတြငရေသာအေၾကာငးအရာ

မားအနကအဓပၸါယ မားကလညးနားလညတတၾကသည။ထ႕အတ မညသည႕လစားမးမဆ စကားေျပာႏငၾကသည။

ျပငဘကလာမလား။ တြဘကလာမလား။ ကေလးလာမလား၊ ပညာရငလာမလား။ ဘနးေတာၾကးလားမလား သေတာငးစားလာမလား၊



35သတ႕က သတ႕မတပါးေသာသတ႕ က စတ၀ငစားတတၾကသည။ ထလမားႏင႕ စကားေျပာျခငးျဖင႕သတ႕က ဘာမားထပသႏငမလ

ေမာလင႕ၾကသည။ ထ႕ေၾကာင႕ သတ႕စာေရးလငလညး ရငးရငးလငးလငး ႏင႕ထထမမ ဆြေဆာငမႈရရ ေရးႏငၾကသည။ သတ႕မာ

သထားတာေတြ အမားၾကးရေနသည။ထအရာမားက အျခားသမားသေစရန မညက႕သ႕ဆြေဆာင ဥးေဆာငရမညက

သတ႕ေကာငးေကာငး သၾကသည။ပညာတတတ႕သည သတ႕ပတ၀နးကငရျပနာမား ပေဟဠမာက ေျဖရငးႏငစြမးလညး

ရၾကသည။ သတစပါးကလညး ေလးစားသည။ စာနာသည။ သညးခသည။ မမကယက ေ၀ဖနသးသပတတသည။ အမနတရားက

တနဘးထား၍ ပတ၀နးကငမ လမားက ေစာင႕ေရာကသလ အားေပးေဖးမတတသည။

ပဂၢလေရးရာႏင႕ ပညာပငးဆငရာ ဘ၀အစတအပငးမား အေျခအေနမားအား ဆးျဖတခကခႏငျခငး၊စာေရးတတျခငး

ျပနာေျဖရငးတတျခငး သတစပါးက ေလးစားတတျခငး ၊စာနာတတျခငး၊ သညးခတတျခငး မမကယက ေ၀ဖနသးသပတတျခငး၊

အမနတရားက တနဘးထားျခငး ပတ၀နးကငမ လမားကေစာင႕ေရာကအားေပးတတျခငး သညအရညအခငးမားက ပညာတတမား၏

ေယဘယ အရညအခငးမား ျဖစျဖစသည။ အတနးပညာက အတငးအတာတစခအထ ၿပးေျမာကေအာင သငယၿပးသည႕တင

အထကေဖာျပပါ အရညအခငးအမားစ မရခ႕လင ပညာတတဟဆရမာ ခကလသည။

ေလာ႕ဒ ဟငနရ ဘရဂဟမ(၁၇၇၈-၁၈၆၈) ၏ ပညာေရးက လတစေယာကက ေျပာာငးလေစပါသည။ ပညာတတရင

ေခါငးေဆာငတ႕ေနာက လြယလြယန႕လကေစႏငေပမယ႕ ကယ႕စတၾကကတြနးဖ႕ ေမာငးဖကေတာ႕ ခကေစပါတယ။ အပခပခဘ႕

လြယလြယန႕တတႏငေပမယ႕ ကယကၽြနျဖစေအာငလပဖ႕ကေတာ႕ မျဖစႏငပါဘး။ ဆသည႕စကားကလညး စဥးစားၾကရပါမည။

ပညာတတဆသည႕ေနာကလကေကာငး အပခပခေကာငး ျဖစႏငေသာလညး ကယေစရာကၽြနေတာ႕ ျဖစမလာႏငသညမာ

ေသခာပါသည။

သ႕ဆလင ဘယလလေတြ ပညာတတ လဆသည႕ အေျဖက ေပၚလာၿပ ။

သညေနာကပညာတတတစေယာက၏ တနဘး

သညေနရာမာ တနဘးဆသညက သးျခား စဥးစားေစခငပါေသးသည။ တနဘးက အၾကမးအားျဖင႕ အေရးပါမႈႏင႕ အသး၀ငမႈ

အဆငးအတနးဟ ဆႏငပါသည။ ဆပါစ႕။ေငြေၾကး၏ တနဘးကတြကလငကနးဂဏနး ျဖင႕ေဖာျပႏငၿပး ထကနးဂဏနး သည

အသး၀ငမႈ အဆင႕အတနးက ျပဆေပသည။ ေငြကပငါးရာ၏ တနဘးသည ပကဆအတထရေနလင တစမးၿဖစၿပး

ပစၥညးတစခခ၀ယယသည႕အခါ တစမးျဖစသြားသညဆလငေကာ။အမနကေတာ႕ အသးမခသေရြ႕ ေငြေၾကးသည တနဘးေသ

တစခေတာ႕ရေနပါသည။ ေငြကပငါးရာသည ၅၀၀ ကပတနဘးရသည ။ သ႕ေသာ ဆနတစျပည ၀ယလကသည႕အခါ ေငြကပ ၅၀၀

သည အလယတနးစာဆန တစျပညတနဘးအျဖစေျပာငးလ သြားေတာ႕သည။သ႕ေသာ ထေငြပငရငသည ထေငြကျမနမာျပည

နယနမတအျပငဘကတြင အသးခခ႕မညဆလငေတာ႕။သညမာ အေရးပါမႈ ႏင႕အသး၀ငမႈကသာ တနဘး ကျခယလယေနေၾကာငး

ရငးရငးလငးလငး သရေပမည။ သ႕ေသာ ပညာတတ သညေငြေၾကး မဟတေခ။



36သ႕ဆလင ပညာတတ၏ တနဘးကဘာျဖစမလ။သကေကာ အေရးပါမႈႏင႕အသး၀ငမႈအေပၚမတညၿပး ေျပာငးလ

သြားႏငသလား။ ပညာတတတစေယာက မဟတခ႕လငေကာ ဘာျဖစႏငသလ။

ပညာတတ မဟတသသည သကၽြမးကငေနေသာ လပငနးေဆာငတာကသာ ေျဖာင႕ေျဖာင႕တနးတနး လပေဆာငႏငမည။

ေျပာငးလေနေသာ ပတ၀နးကငက လကကာ တစစတစခ အကးမားေအာင စြမးေဆာငဖ႕မာေတာ႕ ခယဥးႏငသည။ သေလ႕လာမႈ

စြမးအားမာ အကန႕အသတ တြငးမသာ ရတတသည။ သတ႕မာ ခင႕ခန ေတြးေခၚႏငစြမး လညးသပမၾကးလ ။နားကလညး

မေထာငတတ။နားေယာင တတတာဘရသည။ လတငးႏင႕လညး စကားမေျပာႏင ။ အကန႕အသတ က သတ႕၏ ဗဟသတ

ျဖစသည။သတ႕က ပညာတတေတြေလာက ဗဟသတ ႏင႕ ေလ႕လာနားေထာငႏငစြမး ဖတမတႏငစြမး မရ။ ထ႕ေၾကာင႕ သတ႕ႏင႕

စကားလကဆကႏငမည႕ သမားမာသတ႕က႕သ႕ ေသာသမားသာ ျဖစေနတတသည။ေနာကေျပာသမက နားေယာငၿပး

အမားအမနက တကမနကနစြာ မေ၀ခြႏငၾက။ ထ႕ေၾကာင႕ ျပနာက ေျဖရငးႏငစြမး နညးၾကသည။ သ႕ႏင႕ သန႕ရငးေရး လပသား

ပညာမတတသက လပစစပစၥညး အေရာငး၀နထမး အလပမးပင ေျပာငးလပခငး၍မျဖစႏင။ပညာမတတသတ႕၏ အေရးပါမႈႏင႕

အသး၀ငမႈ မာ အကန႕အသတ ရသည။

ပညာတတတစေယာက ဆလငေကာ။တတကက စဥးစားၾကည႕ရေအာင။ ဆရာ၀နတစေယာက ။ေဆးရမာဆလင

ထဆရာ၀န၏ တနဘးသည မညမအေရးပါမလမညမ အသး၀ငမလ။လနာတ႕၏ ခစားေနရေသာ ေ၀ဒနာမားေပာကကငး

သကသာေအာင ကထးမနမားက ဆးျဖတခကခေပးႏငသည။အစဥအၿမေျပာငးလေနေသာ ေဆးပညာရပႏင႕လမႈဘ၀

အေနအထငပစတ႕က ေလ႕လာကာ ေဆးရေပၚက လနာေတြက ကသမည။ သတ႕ေျပာတာကနားေထာငေပးမည။ သတ႕အေၾကာငး

ေမးျမနးမည။ သတ႕အေၾကာငး ေရာဂါအေၾကာငး ေရးထားသမဖတမည။နားလည ေအာငႀကးစားမည။စသည႕ ပညာတတ၏

အရညအေသြးမားက သအသးခကာ သ႕တနဘးကသ ထနးသမးထားႏငပါမည။သ႕ေသာသ႕က လပစစပစၥညးကမၸဏ တစခ၏

အေရာငးဌာန သ႕ပ႕လကလငေကာ။သသည ပညာတတတစေယာက၏တနဘး မမ႕သြားေစရနေတာ႕သၾကးစားေပးမည။

သ႕တနဘးသည ေျပာငးကားေျပာငးသြားမည။ အကန႕အသတေတာ႕ မၾကးမားလ။

သ႕ေသာ သ႕ကလမရသည႕ ကၽြနးတစကၽြနးဆပ႕လကလငေကာ…………..။ သ႕တနဘးမညက႕သ႕ ေျပာငးသြားႏင

သနညး။မနးဆ၍ မရႏငေသာ ပငကယကယရညကယေသြးက သ႕ပညာတတဥာဥျဖင႕မညမေျပာငးလ အသးခကာသ႕တနဘးက

မညသည႕ အတငးအတာထ ထနးထားႏငမညလ။

ပညာမ႕တစေယာက၏ တနဘးသညအေရးပါမႈ ႏင႕အသး၀ငမႈတ႕မာ အကန႕အသတရ၍ ထအကန႕အသတ ေဘာငႏင႕

အညတနဘးကား ေနရာေဒသႏင႕အခနကာလအရ ေျပာငးလသည။ ပညာတတတစေယာကကား ေနရာေဒသႏင႕ အခနကာလ

အားေလာစြာပငအေရးပါမႈႏင႕အသး၀ငမႈမာ အကန႕အသတမရတတ၍ တနဘးမာလညး အကန႕အသတမရႏင။ ပညာတတ

အရညအေသြးမားသည ပညာတတ တစေယာက၏ တနဘးက အကန႕အသတမ အတငးအတာ တစခအထကငးလြတေစသည။

အမနေတာ႕ အရညအခငးတစခသည အသးမခလင သ႕မဟတ အသးခခြင႕ မရလင တနဘးမရႏင ။အရညအခငး

သကသကသညတနဘးမဟတ ။ အသး၀ငေသာ အေရးပါေသာ အရညအခငးသာလင တနဘးျဖစသည။



37ပညာတတတစေယာကသည သ႕အရညအခငးက အသး၀ငေအာင အသးမခ ခ႕လင သ႕မဟတ အသးခခြင႕ မရခ႕လင

သ၏တနဘး သည ပညာမ႕တစေယာက ၏ အကန႕အသတရတနဘးႏင႕မျခားေတာ႕ ။

ထ႕ေၾကာင႕ ပညာတတမားသည သတ႕၏ အရညအခငးမားျဖစၾကေသာ ပဂၢလေရးရာႏင႕ ပညာရပပငးဆငရာ ဘ၀

အစတအပငးမား အေျခအေနမားအား ေမာမနးေတြးေတာ ဆးျဖတခကခႏငျခငး ၊ အစဥအၿမ ေျပာငးလေနေသာ ပတ၀နးကင

ႏင႕အဆငေျပေျပ ေနထငသြားႏငေရးအတြက မမဘာသာ ေလ႕လာအားထတ မႈရျခငး။ နားေထာငတတျခငး စာဖတတတျခငး

နားလညတတျခငး၊ မညသႏင႕မဆစကား ေျပာဆႏငျခငး စာေရးတတျခငး၊ ျပနာ ေျဖရငးတတျခငး ၊ သတစပါး

ကေလးစားတတျခငး စာနာတတျခငး၊ သညးခတတျခငး ၊မမကယက ေ၀ဖနသးသပတတျခငး ၊ အမနတရားက တနဘးထားတတျခငး

၊ ပတ၀နးကငမ လမားက ေစာင႕ေရာကအားေပးတတျခငး တ႕က အေရးပါ အသး၀ငေအာင အသးခၾကပါေစ။ အသးခခြင႕

ရၾကပါေစဟ ဆႏၵျပပါသည။

သ႕မသာ ပညာတတတစေယာက၏ တနဘးက သမတတနဘး ထားခြင႕ရၾကမညမဟတပါလား။

မသတာ(စမးေခာငး)



38

တနဘးမားေျပာငးလျခငး

ပညာေပါကကြမႈ

ကၽြနေတာတ႕ ရစတနး ႏင႕ကးတနးႏစက သငခ႕ရေသာ အဂၤလပစာျပ႒ာနး စာအပတစအပရသည။ ``ဗလာစညႏင႕

အျခား၀တတမား ´ ´ “The Empty Drum and Other stories” ျဖစပါသည။ ေရးသမာ ႏယႏယရရ မဟတ ။စာေရးဆရာ

အျဖစသာမက ဒနပညာရင အေနႏင႕ပါ လသမား ထငရားေသာ လယေတာစတြငး ျဖစပါသည။

ဤစာအပထမာ အရးအငဗင ဆေသာ ၀တတေလးက ကၽြနေတာတ႕ သငယခငးတစသက စြလနးခ႕ၾကဖးသည။

အထးသျဖင႕ ဗလနဇာတ ေကာင၊နတမစၧာၾကး ေသဆးသည႕အခနးဆလင အထပထပျပနဖတမသည။ ဥးေႏာကႏင႕

အလပလပသညဆေသာ ထပဂၢလၾကးမာ ေမာစငေပၚမလမ႕ကၿပး ဥးေႏာကေတြထြကကကနသည။ဤသညကၾကည႕ၿပး

ကၽြနေတာတ႕၏ ဇာတလကေကာ အငဗငေျပာလကေသာစကား မာ ကၽြနေတာတ႕ ဟာဒယ ႏင႕သြားေတြ႕ ေတာ႕သည။ ပညာရၾကး

ပညာေတြေခါငးန႕ မဆန႕ေတာ႕လ႕ ေပါကကြထြကကနၿပေဟ႕ ဟ၏။

၀နခရလင ထေတြက ကၽြနေတာတ႕တေတြမာ မဟာအငဒယာၾကးတစခ၏ ည႕အားျပငးျပငးေအာကတြင မမကယက

ေကနပေနၾကခနျဖစသည။ ထေခတ၊ ထအခါက အဆပါအငဒယာၾကးတြင ပညာဆန႕ကငေရး ၊ပညာတတဆန႕ကငေရး ေလထက

အေတာအားေကာငးေနခနလညးျဖစသည။သ႕ျပငပညာကပင ၫႈးသရနဘကလ အထငေရာကေနခ႕ၾကေသာ ကၽြနေတာတ႕တေတြမာ

အရးအငဗင၏ ပညာေတြ ေပါကကြထြကကနၿပ ဆေသာစကားက ပါးစပဖားမ မခႏငေအာင ျဖစၾကေတာ႕သည။ စာၾကးစားေသာ

စာဂပးေကာငးသားေတြက သေရာေလာငေျပာင ခငတငး ဤစကား ျဖင႕အားရပါးရ ထးႏကတကခကခ႕ၾကသည။

သညလႏင႕ ႏစေပါငး သးဆယေကာမအၾကာတြင ပညာေပါကကြမႈ ဆေသာအသက ေနာကတစၾကမ ၾကားလကရျပနသည။

ဒတစခါၾကား၇ေသာ အသတြငမ ေထ႕ေငါ႕ သေရာဟနမရ ။ ေတာရမးမယဘြ႕လညးမဟတ ပညာရင စကား၀ ငးမ

လြင႕လာေသာအသျဖစသည။ သ႕အတြက စတ၀ငတစား နားစြင႕လက မသည။ ဘာလ ပညာေပါကကြမႈ……………။

ပညာရ႕အခနး

ေျပာရလငစကားလးအသးအႏႈနးကအစ ယခငႏင႕မတေတာ႕ပါ။ ပညာေပါကကြမႈ ( Knowledge explosion) ျဖစသည။

အထးသျဖင႕ ေပါကကြမႈ ဆသညမာ သတခပရာသည။ ယခငက အငအားအရဆး ဟ ယဆခ႕ၾကသည႕ ေတာလနေရး ဆသညမာ

မဥးတနးသေဘာ အေျပာငးအလမားကသာ ထပဟပႏငရာ မဥးတနးမဟတေသာ အေျပာငးအလမားက ေရာငမရျဖစလာသည။

မကေမာကေခတအတြက မလေလာကသလ ျဖစလာရသည။ သ႕အတြက ေပါကကြမႈဆေသာာ ေ၀ါဟာရက

တမငေရြးခယသးရသညဟဆသည။



39ကၽြနေတာတ႕က စကမႈေတာလနေရးဆသညက သာမနမနားလညထားစဥ ပညာရငမားက ဤျဖစစဥၾကးက အဆင႕

သးဆင႕ခြ၍ ေလ႕လာၾကသည။ ယေန႕ကၽြနေတာတ႕ မကေမာကျပေနသညမာ ေရေႏြးေငြ႕အငဂငႏင႕ စတငခ႕ေသာ (၁၈) ရာစ

စကမႈေတာလနေရး (ပထမစကမႈေတာလနေရး)မဟတ။လပစစဓာတအား၊တယလဖနးစသညတ႕က အဓကအငဂငေနရာမ

ပါ၀ငခ႕ေသာ (၂၀)ရာစေခတဥး စကမႈေတာလနေရး (ဒတယ စကမႈေတာလနေရး)ပငမဟတ။ ကြနပတာမစတငၿပး အငတာနကအထ

အျပန႕ကယသြားေသာ မးရးဗဇပညာမစတငၿပး ကလနးလထဥးတညလာေသာ တတယစကမႈေတာလနေရးေခတၾကးျဖစသည

။ဤျဖစစဥၾကး၏ ထးျခားခကမာ ပညာရပမးစ ေပါကကြလက လာျခငးဟ အကျဖတၾကသည။

ဤတြင ပညာ၏လကတမားမာ ဘ၀၏ေထာင႕တငး ေနရာတငးသ႕ ယကျဖာသြားေတာ႕သည မကႏာစာမးစတြင

ပညာအခအား မေကာငးပါက၊ အဆကျပတ ကနရစေတာ႕မည။ အလားအလာေတြ ေပၚလာသည။ ပညာသညသာ အရာရာဟ

ဆရေလာကေအာငပင ပညာ၏ အခနးက ေရ႕ေရာကလာသည။ သမာရးက ေဘာဂ ေဗဒပညာ က ေျမ ယာႏင႕အရငးလပအားကသာ

ထတလပေရး အရငးအျမစ ဟသေဘာယခ႕ရာ ယခမလေလာကေတာ႕ပါ။ စတတ အရငးအျမစအျဖစ ပညာက ထကထကတနတန

ေနရာေပးလာၾကရသည။ေေျမယာအမးျပေသာ သဘာ၀သယဇာတအားလးကေသာလညးေကာငး တစေခတတစခါက အမြမးတင

ခ႕ၾကေေသာ၊ အရငးတ႕လပအားတ႕ကေသာလညးေကာငး ပညာကျဖတတကသြားသည။ဤသေဘာကယ၍ အရငးလြန လ႕အဖြ႕

အစညး ဟ၍လညးေကာငး ပညာေခတ(Age of knowledge) ဟ၍လညးေကာငး ၀ၿဂလျပလာၾကျခငးျဖစသည။

ဤအေျပာငးအလတြင တစေခတတစခါက နနးရငျပငဧည႕ခနးေဆာငႏင႕တကသလ ေကာငးတကၾကးမားတြငသာ

လ႕အဖြ႕အစညး၏ အဆငတနဆာအျဖစ စပယခ႕ေသာ ပညာမဘ၀ထသ႕ ခနဆငးလာသည။ လတ႕၏ဘ၀ ရငသနေရးအတြက

မရမျဖစ “ဘ၀ဂယာ” ျဖစလာသည။ ပညာ၏ကနးတညရာမာ စာအပ၊ေဒတာဘဏ၊ ေဆာ႕၀(လ) ပရဂရမ စသညတ႕မဟတ

၊၎တ႕က သမးထားသညမာ ပညာမဟတ ။အငေဖာေမးရငး ေတြသာျဖစသည။ တကယ႕ပညာအစစမာ လႏင႕ ခြခြာမရျဖစလာသည။

ပညာက ဖနတးရာ ပညာကပြားစညေစရာ ပညာကျဖန႕ေ၀ရာ ပညာကအသးျပရာမာ လသားကယတငျဖစလာသည။ ေျပာရလင

ပညာေခတသ႕ေရာက လာသညႏင႕ ပညာႏင႕ကငးကြာ၍မရေသာ လမာလ႕အဖြ႕အစညး၏ ပငမဗဟခကမေနရာသ႕ ေရာကလာ

သည။

ဤတြင ပညာတတဆသည၏ အဓပၸါယက ျပနလညဖြင႕ဆဖ႕အေၾကာငးဖနလာရေတာ႕သည။ “တကသလ ေကာလပ

တစခခက ဘြ႕ရရငပညာတတေပါ႕” ေရးကလ လြယလြယေကာကခကခ၍ မရေတာ႕။“ႏကေခၚ” ျမငးစးသရေကာငးမာ

အလယေခတ၏ ျပယဂျဖစသလ၊ “ဘဇြာ” ေခၚေၾကးရတတမာ အရငးရငးစနစ၏ သေကၤတျဖစသလ ပညာတတပဂၢလသည

အရငးလြနေခတ(တစနညး) ပညာေခတ၏ အမတအသား သရပျဖစလာရသည။ သ႕ႏင႕အမ ပညာတတဆသည၏ အႏြတကယတင

မာပင အဓပၸါယသစမား ပါ၀ငလာရေတာ႕သည။ “ဘာလပညာတတ………………..”။



40ပညာတတဆတာ

ပညာတတဆတာဘာလ ဆေသာေမးခြနးက မေျဖမ၊စာတတေပတတ (Literate person) ဆသညက ျပနလည

ဆနးစစဘ႕လလမ႕မညထငသည။ကၽြနေတာတ႕ နားလညသရထားေသာ သမားရးက အဓပၸါယတ႕က ေျဗာငးဆနေအာင

ျပေနေသာေၾကာင႕ျဖစပါသည။

အေရးအဖတအတြက“အသးလး” ေၾကလင စာတတေပတတျဖစၿပဟ အၾကမးအားျဖင႕ ဆႏငပါသည။ မမားပါ

သ႕ေသာမမနေတာ႕။အေရးအဖတ အတြကအျပင ေနာကထပလအပခကေတြ တစသၾကးလကလာေသာေၾကာင႕ ျဖစသည။

ဂလဘယလကေဇးရငး ေခတတြင မခငဘာသာစကား တစခတညးကသာ ေရးတတဖတတတရႏင႕စာတတၿပဟ မေခၚႏငေတာ႕ပါ။

ကမၻာသးဘာသာစကား (အထးသျဖင႕ အဂၤလပစာ)တတဖ႕လပါသည။ သ႕မသာ “ ကမၻာ႕အတငးအတာ စာတတေျမာကျခငး (Global

Literacy) ဟေခၚႏငပါလမ႕မည။ ေျပာရလင ဤမႏင႕ပငမလေလာကေသးပါ။ ကြနပတာႏင႕ေမာာငး ေနေသာ ပညာေခတတြင

ကြနပတာတတဘ႕(Computer literacy)လညးလပါသည။ ထ႕ထကမမ၏ လပငနးေဆာငတာမားက ကြနပတာႏင႕ခတဆက၍

အလပလပတတရပါဥးမည။ဒစဂစတယ စာတတေျမာကျခငး (Digital Literacy)ဟေခၚပါသည။ဤအရာအားလး တတပါမ

စာတတၿပဟ ေခၚႏငပါလမ႕မည ။ပညာတတ တစေယာကျဖစဖ႕ ပထမဆးစာတတရပါလမ႕မည။

ဆကလက၍ ပညာတတတ႕၏ ဂဏအငက ဆကလကဆနးစစၾကည႕ ပါမည။

၁။ လြနခ႕ေသာ စကမႈေခတမာ “အထးျပေလ႕လာၾကရေသာေခတ” (Age of specialization) ျဖစသည။ ပညာရပတစခခက

အထးျပတတေျမာကၿပဆလငပညာတတ ဟေခၚႏငပါသည။ ယခမလေလာကေတာ႕ပါ။ပညာေခတတြင ပညာရပအသးသးမာ

မမဘာသာ ထးထးၾကးေကာကခရပတညေန၍မရေတာ႕ပါ။ပညာရပအားလး ေဒြးေရာယကတင ဆကစပလာသည။ ဥပမာ ေဘာဂေဗဒ

တငသခၤာ (ေခးေအာ႕သရ) ပါလာသည။ မႏေဗဒ တြင ဇ၀ေဗဒမ D.N.A ပစခြ ပညာေရာလာသည။ သမငးမာ ဓာတေဗဒ လာ

ကာဗြနသကတမး တြကခကနညးႏင႕ တြလာရသည။ ဤအခငးအကငးသစတြင ပညာတတတစေယာကမာ မမကၽြမးကငရာ

ပညာရပတစခ ႏင႕မလေလာကေတာ႕ပါ။ ပညာရပအားလး၏ ေလာကအားလးသေဘာ (Universalization of Knowledge )

ကဆပမကငမဘ႕ လလာပါသည။ ဤသညမာ ပထမလအပခက (တစနညး) ပထမဂဏအင ျဖစပါသည။

၂။ အထကတစေနရာတြငဆခ႕ၿပး သည႕အတငး ပညာေခတတြင ပညာမာအဆငးတနဆာ သကသကမမဟတေတာ႕

လ႕အဖြ႕အစညး၏ ဒငးနမစအငအားျဖစပါသည။သ႕အတြက ပညာေခတ၏ ပညာတတတစေယာကမာ ဓေလ႕စရကႏစခ

ႏင႕အလပလပတတသမး ျဖစဖ႕လပါသည။ စကားလးမားႏင႕ အငဒယာမားက ဖးကပ(စ)လပရေသာ ပညာဓေလ႕( Intellectual

culture) ႏင႕ လမားႏင႕အလပက ဖးကပ(စ)လပရေသာ မနေနဂာဓေလ႕(Manager culture) တ႕ျဖစပါသည။အကယ၍

ပညာဓေလ႕က မနေနဂာဓေလ႕ ႏင႕ခနခြငလာ မညႏငလင လတငးကယအလပကလပၾကေသာလညး ဘာအလပမမေအာငျမင

ဆေသာ အေနအထားသ႕ ေရာကသြားႏငသည။ အလားတ မနေနဂာဓေလ႕ ကပညာဓေလ႕ႏင႕ မေထာကကႏငလငလညး အလပမာ



41ဗရကေရစ ၏အစားခ ျဖစသြားပါလမ႕မည။ သ႕အတြက ဓေလ႕စရက ႏစမးစလးႏင႕ လပကငတတပါမ ပညာတတမညပါလမ႕မည။

ဤသညပင ပညာတတတ႕၏ ဒတယဂဏအင ျဖစေတာ႕သည။

၃။ ပညာေခတ မာပညာေပါကကြမႈ ကာလၾကးလညး ျဖစပါသည။ ဤအေၾကာငးကဆခ႕ၿပး ၿပ။ ေျပာလသညမာ ပညာမား

အဆကမျပတေပါကကြ လကေနသညျဖစရာ ပညာရပအသးသး၏ အမနသကတမးမာတျဖညးျဖညး တေတာငးလာသညက

သတျပၾကဖ႕ျဖစပါသည။ ဤအေျခအေနတြင မညသည႕ပညာတတ ပဂၢလမမမပငႏင ကၽြမးကငသည႕ပညာရပတစခတညးႏင႕

ရာသကပနပေရာဟတ လပလ႕မရႏငေတာ႕ပါ။ သ႕ႏင႕အမ “စဥဆကမျပတ ပညာသငၾကားေရး ”(Continual Learning) သညပင

ပညာတတတ႕၏ ေနာကထပဂဏအင တစချဖစလာရေတာ႕သည။ ဤေနရာတြင “ေမဂေျပာငးလေရး”ေခတက ထငရား ခ႕ေသာ

ဂပနလမးပညာရင ယကဂဖကဇ၀ါ၏ဖြင႕ဆခကမာ အသးတည႕လမ႕မညထငသည။ဖကဇ၀ါက ပညာတတဆသညမာ ဆကလက

ပညာ သငၾကားလေသာ ဆႏၵရၿပး ပညာသငၾကား ႏငစြမးလညးရေသာ ပဂၢလ မးသာျဖစသည။ ဟ အဓပၸါယဖြင႕ခ႕သည။

၄။ ပညာေခတတြင ပညာကကင၍ အလပလပသ ပညာအလပသမား (Knowledge Worker) သာမက အသစအသစေသာ

ပညာမားက ပြားစညး ေစသည႕ ပညာဖနတးသ( Knowledge Creator) မားေမြးထတ ဖ႕လညးအေရးၾကးပါသည သ႕ႏင႕တင ယေန႕

ဖြၿဖးၿပး ႏငငၾကးမအစ၊ ႏငငေတာေတာမားမားမ ပညာအလပသမား ေနာကသ႕ သာတေကာကေကာကလကေနၾကၿပး ပညာဖနတးသ

၏ အခနးက႑ ကမေမ႕ေလာ႕ေနၾကသည။ ဤပအတငးသာ သြားလင အေမရကနျပညေထာငစ လထပသး ႏငငမားမပင (၂၀၅၀)

အေရာကတြင ပညာရားပါးမႈ ( Knowledge Shortage) ႏင႕ၾကရလမ႕မညဟ ခန႕မနးခက မားရေနသည။ သ႕အတြက

ပညာတတတစေယာက၏ တာ၀နမာပညာက အသးခႏငရမႏင႕မၿပး ပညာကဖနတးႏငရမညဟလညးဆပါသည။စငစစ

ပညာဆသညမာ သၿပးသားနယေျမဟ ဆႏငေသာလညး ဘ၀မမသေသးေသာနယေျမသာျဖစပါသည။ သၿပးသားႏင႕မသေသး

ေသာနယေျမက ေထာကလမးႏငမသာ ဘ၀တြငငတေနေသာ ပညာအသစမားက ေဖာထတႏငပါလမ႕မည ။ဤသညပင သေတသန

အလပျဖစပါသည။ သ႕အတြက ပညာေခတတြင သေတသနႏင႕ မခတဆကႏငလင ပညာတတ မလပႏငေတာ႕ပါ။

၅။ သေတသမား၏ တြကခကမႈအရ ပညာနယပယအသးသးမ အေမးပစၧာမားမာ (၃)ႏစလင(၂)ဆမ တးေနသညဟ

သရပါမည။ ဤေမးခြနးမား၏၇၅% ယခတငတတပပ အေျဖမေပးႏငေသးဟလညး သရသည။ ဤအခကက ဘာကေဖာျပ

ေနသနညးဆလင ပညာေပါကကြမႈ ကာလၾကးတြင မညသည႕ပညာကမ ဘယေတာ႕မမမားႏငေသာအမန အျဖစ

အရမအကနးမယၾကညမဘ႕ျဖစပါသည။ေ၀ဖနဆနးစစေသာ“၀ ဘဇၨ”ျဖင႕အၿမတေစ ေမးခြနးထတေနဘ႕လအပပါသည။ ဤသညမား

ကပညာရငမားက ပဋပညာ(Anti Knowledge)ဟအမညေပးထားသည။တညရၿပး ပညာမားကအႏေလာမနညးျဖင႕ ေလ႕လာယမမက

ပဋေလာမနညးနင႕ ဆနးစစ ၾကဖ႕ျဖစပါသည။ “ပဋ”က မကငႏငလင ပညာတတမည ဟ၍ပင ေျပာဆလာၾကသည။

ဤသညတ႕မာ စဥဆကမျပတ ပြားစညးလကရေနေသာ ပညာတတ ဆသည၏ ျဖည႕စြကခကအဓပၸါယမားျဖစပါသည။



42

ပညာတြငအေရာငမရ

ေခတၿပင ေဘာဂေဗဒပညာရငမားက ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ၏ အရငခ ဒငးနမစအငအားက ရာေဖြဆနးစစၾကရာ၊ ပညာသာျဖစ

သညဟအမားစက သေဘာတည ခ႕ၾကပါသည။ သ႕ႏင႕အမ ပညာေရးရငႏးျမပႏမႈ ( Knowledge Investment) မာ ႏငငအားလး၏

ပထမဥးစားေပးလပငနးျဖစလာရသည။ပညာဖနတးေရး ပညာအသးခေရး ပညာသညစေေရး သညပငေပၚလစဆခကျဖစလာ

ရေတာ႕သည။

အစဥအလာရဆလင ႏငငတစခ၏ ကမၻာစးပြားေရး ႏင႕အဆကအစပက ခနခြငႏစချဖင႕သာခနညႏငခ႕ၾကသည။

ကနသြယေရးခနခြင (Balance of trade) ႏင႕ ေငြေပးေငြယရငးတန( balance of payments) (တစနညး)

ဘ႑ာေရးခနခြငတ႕ျဖစပါသည။ ယခမလေလာကေတာ႕ပါ။ေနာကထပခနခြငႏစခ တးလာသည နညးပညာခနခြင( balance of

technology) ႏင႕ “ပညာခနခြင”( balance of knowledge) တ႕ျဖစပါသည။ အထးသျဖင႕ ပညာခနခြင ဆသညမာ ဥးေႏာကယစးမႈ

(brain drain) ႏင႕ ဥးေႏာကအကးအျမတ ( brain gain) တ႕ကခနစကၾကည႕ျဖငးျဖစသည။ႏငငရပျခားမ ပညာရပမားက

မားမားရယႏငေလ ဥးေႏာက အကးအျမတမားေလ မခငႏငငဖြၿဖး ေရးအတြကအကးရေလ ဟသေဘာယလာၾကသည။

ဤေနရာတြင ျဖစတနရာသည႕ အဟန႕အတား တစခမာ အတတႏင႕အဆကမျဖတႏငျခငး အစြအလနးၾကးလြနးျခငး

ဟဆပါသညယေန႕ဖြ႕ၿဖး ဆႏငငအမားစမာ အေနာကကလာေသာ ကလနစနစႏင႕ရငဆငခ႕ၾကဖးသမားျဖစရာ အေနာက

ဆန႕ကငေရးေလထ အထကအသင႕ရႏငပါသည။ဤေလထမာပညာေရး မကႏာစာသ႕ေရာကလင ပညာေရးခနခြင တစဖက

ေစာငးနငးျဖစလာႏငစရာ ရပါသည။မမအတြကအကးမရပါ။ ဆန႕ကငအကးသာ ထြကေပၚလာႏငစရာရပါသည။သ႕အတြက

ပညာတြင အေရာငမရ ဆသညကႏလးသြငးၾကဖ႕လပါသည။

သမငးလကေတြ႕ကအျမငရငးရငးျဖင႕ၾကည႕လကလင အေနာကမာ စကမႈေတာလနေရး သးခလး၏ ေမြးရပေျမ ျဖစပါသည။

ေခတသစပညာဆသညမာ ဤေတာလနေရး ၾကးသးခတြငေျခကတယခ႕ရျခငး ျဖစသည။ သ႕အတြက ႏငငေရးတြင အေနာက

ဆန႕ကငေရး (Anti-West)ရႏငေသာလညး ပညာေရးတြငမ အေနာကႏင႕ကငးႏငမညမဟတပါ။(Non Western)

ဟဆရမညသာျဖစပါသည။ ႏငငေရးအစြ ျဖင႕ပညာက ေဘာငမခတမဘ႕ အေရးၾကးပါသည။ ယေန႕ အေမရကနျပညေထာငစတြင

ႏငငျခားေကာငးသားမားတြင တရတျပညသ႕သမၼတ ႏငငမ အမားစ ျဖစေနသညက သတျပၾကဖ႕ျဖစသည။

ပညာရ႕တနဘး

မတေဆြ ကဗာဆရာ(က)ေအာငဇငမငးက ပညာတတတစေယာကရ႕ တနဘးအမညျဖင႕ေဆာငးပါးေပါငးခပ စာအပထတ

မညဟေျပာေသာအခါ ကၽြနေတာ႕မာၾကည႕ခ႕ဖးေသာ တရတဇာတကားေလးတစကားက ဖတကန႕အမတရလကသည။ ဇာတကား

အမည မမတမေတာ႕ေသာလညး တရတျပညသ႕သမၼတ ႏငငမ ရကကးထတလပေသာ ရပရငဟမတမေနသည။ယဥေကးမႈ



43ေတာလနေရးကာလက ေ၀ဖနဆနးစစသည႕အျမငျဖင႕ တငျပထားသညဟ နားလညရသည။ယခစာက အဆပါရပရငထမ

ဇာတ၀ငခနးတစခနးႏင႕နဂးခပ ပါမည။

ရပရငထမ သရပေဆာငတစဥး (တပနလငယေခါငးေဆာင)မာ ေ၀ဒနာခစားေနရေသာ ဇနးသညကၾကည႕ရငး စတပေန

သည။သ႕ဇနးကမးဖြားေတာ႕မည။သားဥးျဖစ၍ အႏရာယရႏငသည။ခကေနသညက ေဆးရတြင ဆရာ၀နတစေယာကမ မရဆရာ၀န

အားလး အလပၾကမးလပေနရသည။ လယကြငးထသ႕ေရာကေနသည။ေေဆးရတြငေလာေလာဆယ တာ၀နယေနၾကေသာ

ေတာလနေရးေေကာမတ၀င တပနလငယမားမာ တစေယာကမေဆးပညာမတတ။ သဘာလပရမညနညး။တစစတစေယာကက

သတရ၍ လမးေပၚသ႕ ေျပးထြကလကသည။ သတ႕ျမ႕ေလးတြင ပကငးမ ေရာကေနေသာ သမားေတာၾကးတစေယာကရေနသညပ။

သမားေတာၾကးမာေနပထတြင ငတတတထငေနရသည။သေခါငးေပၚတြင ဥးထတအခြနၾကး ေဆာငးထားၿပး သ႕လညပငး

တြင ပစတာၾကးခတထားသည။ဥးထတေပၚတြငေရာ ပစတာထကတြငပါ လကေရးေသာ႕ေသာ႕ျဖင႕ စာေတြေရးထားသည။

“အရငးရငလမးေဖာကသ” “ျပနလညျပငဆငေရးသမား” ၊ “ဓနရင ေပါကစ ပညာတတ”၊ စသျဖင႕။လကနကကင

တပနလငယတစစက သ႕ကမကႏားတငးတငးျဖင႕၀ငးထားသည။ မနးမမးဖြားခါနးတပနလငယေခါငးေဆာငမာဘာကမ စဥးစားမေန

ေတာ႕ဘသမားေတာၾကး ဆေျပးသြားသည။ ဥးထတခၽြနႏင႕ပစတာၾကးက ဆြျဖတလႊင႕ပစလကသည။ၿပးေတာ႕သမားေတာၾကး

လကကဆြ၍ ေဆးရသ႕တနးေျပးေတာ႕သည။

“ကပမနးမက ေမြးေပးပါ။ အခခကျခငးေမြးေပးပါ”

သမားေတာၾကး၏ ခႏၶာကယကကငလႈပၿပးတစဖြဖြေအာသည။ ထမငးမစားရသညမာၾကာလၿပျဖစေသာ သမားေတာၾကးမား

မာ သ႕ကဘာမ ျပနမေျပာႏင။တစေဟာေဟာ တစဟဟေမာေနသည။ဖတလႈကဖတလႈကႏင႕ အသကရေနရသည။

စတလႈပရားေနေသာ တပနလငယေခါငးေဆာငမာ အျပငသ႕ထြကေျပးသြားျပနသည။ခကျခငး ဆသလပငေပါကစေတြ

တစေပြတစပကၾကးႏင႕ျပနလာသည။ သမားေတာၾကးက ထးေကၽြးသည။

“စား……. ျမန……………..ျမနစား”

သမားေတာၾကး လညးအားရပါရ စားေတာ႕သည။တစလး ႏစလး သးလး ေမြးခနးကတစလည႕ အငမးမရစားေနေသာ

သမားေတာၾကးကတစလည႕ ၾကည႕ရငးတပန လငယေခါငးေဆာငမာ ျပာယာခတေနေတာ႕သည။ ၾကည႕ေနရငး မပငသမားေတာၾကး

၏ မကလးေတြမာျပးထြကလာသည။ပါးစပထမ စားၿပးသား ေပါကစေတြအကလာသည။ ေနာကေခါငးငကစကကသြားသည။

သ႕ေရ႕မာပင စားဖ႕နင႕၍ ေသသြားသည။ ထအခကမာပင သ႕ဇနးသည၏ စစး၀ါး၀ါးေအာသ တစခကက ၾကားလကရသည။

ေမြးခနးထသ႕ေျပး၀ငလကသည။သ႕မနးမအသကမရေတာ႕ပါ။သ႕ေသာမကလးေတြမမတ။သ႕က ေတာငးပငတးလးသလ

ေငးၾကည႕ေနသည။

“ကယပါဥးအကရယ ဆရာ၀နကေခၚေပးပါေနာ”

ေကာ၀ငး



44

ပညာတတတစေယာကတနဖး

အစကပမာ ခငမငတ႕အစက(ဥး) ေအာငဇငမငးန႕ အစမ(ေဒၚ)သနးေထြးတ႕က ေျပာၾကျပနတယ။ခကတာက

ဘယလျပနေျပာရမယမသတာပါ။ သတ႕က “ပညာတတတစေယာက၏တနဖး” အေၾကာငးေရးေပးပါလ႕ ဆၾကျပနတာကး။

ပညာတစခ ဥပမာ ဆရာ၀နပညာ ၊အငဂငနယာပညာ ၊ ကြနပတာပညာ၊ စတ႕ အသကေမြး ၀မးေကာငးပညာမားသာမက

အခကအျပတ၊ အခပအလပလ ေန႕စဥအသး၀ငေနတ႕ ပညာရပေလးမား ဆပါေတာ႕။ ပညာဆတာ ဘယပညာမဆ လႈပရားေပးရင

အကးထးရရႏငမယလ႕ ဥးေႏာကက လမးေၾကာငးေလးခေပးတာပါ။ ၀ါသနာပါလ႕ မန႕ဟငးခါး အခကေကာငးရငေတာငနာမညေကာ

မန႕ဟငးခါးအျဖစသ႕ ေရာကရလာႏငၿပး ၾကြယ၀ခမးသာတ႕အထျဖစလာႏငပါတယ။လေတြမာလညး လကစြမးလကစဆတာ ေမြးရာပါ

အရညအခငးေလးေတြ ပါလာတတၾကတာကး။ တခ႕ဆ လပစစပစၥညးေတြ၊ ေမာေတာကားေတြ စတ႕စကပစၥညးေတြက မသငရဘ၊

သငတနးေကာငးေတြမတကဘ ျပျပငတတၾကတယ။ အခ႕က အေဟာ၊အေျပာ၊ ဘာသာစကားမာ အထပါလာၾကလ႕ ထးခၽြနၾကတယ။

မမသငယခငတ႕ ပညာရပတ႕ အထပါရမပါၾကလ႕ အတတျမနတယ။ ထးခၽြနၾကတယ။ ဒလလးေတြ အမားၾကးပါ။ ဒေတာ႕ပညာ

ရပတစရပရ႕တနဘး ၊ ပညာရပတစရပရ႕ အသး၀ငပဆစရာမရေတာ႕ပါဘး။

ဒါေပမယ႕ အကတ႕အမတ႕က ပညာရပလ႕မဆဘ ပညာတတလ႕ဆျပနေတာ႕အခက။ပညာတတဆေတာ႕ လေပါ႕။

ပညာရပတစရပ(သ႕မဟတ) ပညာရပမားက တတေျမာကကၽြမးကငထားတ႕သေပါ႕။လတစဥးေပါ႕။လတစဥးရ႕ တနဘးက ဘယလ

ေ၀ဖနလ႕ရပါ႕မလ ။ ပညာတတတစေယာကရ႕တနဘးကေတာ႕ ဘယလေျပာရပါလမ႕။

ပညာရပကေတာ႕တနဘးရပါ႕။

အ႕ဒပညာကတတထားတ႕ ပညာတတပဂၢလ ကတနဘးမရတ႕လဆပါေတာ႕။ ဒအေၾကာငးႏစရပ ကေပါငးၿပး ေျပာပါဆရင

တနဘးအတငး မသၾကးမား ႏငသလ အႏရယအလြနၾကးမားတ႕သ တစေယာကအျဖစ တနဘး အႏႈတလကၡဏာ ျပသြားႏငပါတယ။

ဒလဆးကးက ခဏထားဥး။ပညာ(လၾကကမားေသာပညာ၊ လကဖားေေငြသးေစေသာပညာ၊အမားကခယ ေစႏငေသာ

ပညာစသညတ႕ကေပါ႕)တစရပက လပဂၢလကဘယလေျပာငးလ ေစႏငသလဆတာ စဥးစားၾကည႕ရေအာင။ ဥပမာ ဆရာ၀န

ပညာဆပါေတာ႕ ဆရာ၀နလ႕ဆလကတာန႕ လတစေယာကဟာ ထးျခားသြားသလျဖစျဖစ သြားတတၾကတာေတြ႕ရတယ။

ဆရာ၀နပညာဟာ အလြနမြနျမတတ႕ပညာပါ။ ထးခၽြနထကျမကတ႕ ဆရာ၀နၾကးမားဟာလညး အထးေလးစားစရာ၊ဂဏယစရာ

ေကာငးပါတယ။ ဒါေပမယ႕ ဒဆရာ၀နပညာရ႕ အကးဆကမာ “ေငြ” “ေကာေစာျခငး” “ ဥးစားေပးခရျခငး” “လႊမးမးႏငျခငး”

အစရတ႕ မကေမာစရာ အကးထးေလးမားပါလာပါတယ။ ဒါေတြက ဆရာ၀နပညာရ႕ ဘာမမဆငပါဘး။ ဆရာ၀နပညာက

ကနးမာေရးခ႕တ႕လ႕ ဒကၡေရာကသတ႕က ကယဆယေစာငမရတ႕အလပပါ။

မမရ႕ရနသပငျဖစပါရေစ ေဆးကသေပးႏငရမ႕ ေမတာ၊ေစတနာ၊ ကရဏာထားႏငတ႕ သဟာဆရာ၀နပါဘ။ ဒါေပမယ႕

တခ႕က အထကေဖာျပတ႕ အကးထးကေလးေတြက အာရထမာလႊမးေနတာ ေတြ႕ရတတတယ။အ႕ဒအခါ မာနမာန



45တကလာတတတယ။ မေကာငးပါ။ ပညာမာနကေလးက ပညာပငမတတေျမာကေသးတ႕ မနးကေလး တစေယာကန႕ေတြ႕ၾကခ႕ပက

ေျပာျပခငပါတယ။

မတေဆြ အမျခေျမအကးေဆာင အစမၾကးတစေယာကက ကၽြနေတာ႕အမမာ အခနးပေတြရလ႕ “ဆရာလ

အပသးရတာေပါ႕ရင ကေလးေတြစာစကကရရတငပါ၊ မသားစေနမာလ မဟတဘး၊ ခကျပတလမစားဘး ညေတာငမအပဘး ”

လ႕ဆတာန႕ စတ၀ငစားၿပး အမခနးလခပငားဖ႕ ေခၚလာသ မနးကေလးသးေယာကန႕ ေတြ႕႔ပါတယ။ ေဆးေကာငးသ

“ဖငနယပတဒ၀မး” ေကာငးသေလးေတြပါဘ။

အခနးထ၀ငလာၾကတာန႕ ဧည႕ခနးစားပြမာ တစေယာကကေျခေထာကခတ လကကေနာကမတငလ႕ ဟနအျပည႕န႕

ထငေနတာကေတြ႕ရတယ။ မကႏာထားေလးက ခပတငးတငးပ။

“ဆရာသတ႕ေတြဘ ေဆးေကာငးသေလးေတြပါ။ အဒါဒမာ စာကကဘ႕ငားခငၾကလ႕ ” အမျခေျမ အကးေဆာင

အစမၾကးက မတဆကေပးပါတယ။

“၀မးသာပါတယကြယသမးတ႕ကဘယႏေယာကရၾကလ႕လ”။ကၽြနေတာက ႏႈတခြနးဆကစကားဆ လကပါ တယ။အမနက

ဘယႏေယာကရရပါ။စာလာကကတ႕ ေကာငးသကေလးမားက အားေပးၾကဆရနသာရပါတယ။ဘယႏစေယာက ရၾကလလ႕

ဆတာကေတာ႕ ေမးစရာဘာေမးရမနးမရ၊ မသတ႕အတြက စကားအျဖစစလကတာပါ ေျခေထာကခတထငေနတ႕ ဆရာ၀နမေလာငး

ကေလးက “ဘယႏေယာကလလ႕ေမးစရာ မလပါဘး ကၽြနမတ႕ကဖငနယပဒ၀မးေျဖရမာ။ စာစကကၾကမာ။ ဒါပါဘ

ေငြဘယေလာကလခငသလသာေျပာပါ။”

ကၽြနေတာ႕မကႏာအမးသြားပါတယ။

အကးေဆာင အစမၾကးမကႏာပကသြားပါတယ။

ဆရာ၀နေလာငးမေလးရ႕ သငယခငးႏစေယာက စရမတ႕ မကႏာေလးန႕ ျပာသြားၾကပါတယ။

“အနကယတ႕က ေငြေပးတငးမရပါဘးကြယ ေဆးပညာသငၾကမယ႕ ကေလးေတြကအားေပး ကညခငတ႕သေတြပါ

ပကဆမေပးလ ကညေနၿမပါ။ ေငြေပးၿပးလသလ ရတ႕ဆကသြားၾကပါ”

သငယခငးႏစေယာကအနက တစေယာကက ျပာျပာသလ။

“ဒလမဟတပါဘး အနကယ”။

“အနကယတ႕ အသကအရြယန႕ ဘယဟာကဘယလဆတာ အခနအၾကားၾကး ေလ႕လာေနစရာမလ ပါဘးကြယ

ဒါန႕သတ႕ေတြက ……………….”

အမၿခေျမအကးေဆာငအစမၾကးက ပါးစပအေဟာငးသား ေနရာမ “ေၾသာ သတ႕မဘေတြလ ကၽြနမသပါတယရင

လၾကးလေကာငး ပညာတတေတြပါ။”

“လၾကးလေကာငး ပညာတတေတြရ႕ သမးေလးကး။ ကျပနႏငၾကပါၿပ ကြယ”



46ပညာရပတစရပဟာ အထကေဖာျပပါ အကးထးေလးမားေပးႏငရင မရင႕ကကတ႕ ဥးေႏာကရငက

အမားျပေစႏငတယဆတ႕ ဥပမာေလးပါ။

ပညာဆတာ လ႕တနဘးႏင႕မေပါငးဖကရင ဘယေလာကဘ တနဘးရတယ ဆတာဆရာ၀နၾကးတစဥးန႕ စကားစျမည

ေျပာခ႕ပက တငျပခငေသးပါတယ။

“ခကတယဗာ ဆရာ၀နပညာဟာ အငမတနမြနျမတတ႕ အဖးတနပညာရပတရပပါဘ ဒါေပမယ႕ ဒပညာဟာဘယလလမး

လကထေရာကတယဆတာကလ အေရးၾကးေသးတယ။ကၽြနေတာေဆးရအပ လပတနးက ေကာာငေလးတစေယာက ေတြ႕ဖးတယ။

သ႕မဘက ကနသညမးရးဘ။ ပညာလတတတယ။ ႏငငျခားလ ခဏခဏသြားေရာကလ႕ အလပလပၾကန႕ အေတာခမးသာပါတယ။

အဒ ကတပါေေကာေဇာေပၚက ေကာငေလးက ဆငးရသားေတြလာတ႕ ေဆးရတစရမာ အလပသငတာ၀နကတယ။ ကၽြနေတာက

ေဆးရအပေပါ႕ ကၽြနေတာ အမတမထငၾကားလကရတာ သက ကၽြနေတာမရမနး မသဘး”

“ပကဆမတတႏင ရငလဘာလ႕ လာေသးလဗ။ ဒါေလာကကေတာ႕ မ မတတႏငဘးလား”

ခကတယဗာ ကၽြနေတာသ႕က ေနာကေတာ႕ေခၚေျပာတယ။

“မငးဒေလာကကေလးမမသဘးလား။ဟကေလးက ဆကကားနငးတာ မငးသသားဘ ဒေဆးဖးႏစေသာငး တတႏငပါ႕မလား”

ဆကကားဆရာေလးက အအတကေရာငတာ။ အအတကေယာငတာ ဆလ႕ ဆရာတ႕က ေျပာဥးမယ။ ဆရာတ႕ ကၽြနေတာန႕

ေျခာကလလာေန။သငေပးမယ။ဒအေၾကာကဘာ၊ ဘယလအလပလပတယ။ ဒအအတကက ဘယလလပ စသညျဖင႕ေပါ႕။

ပေသသငေပးမယ။ေလ႕ကင႕ေပးမယ။ ခြစတတ႕ကစၥေလး ခငဗားတတသြားမာဘ။ေနာကမ အဖားတကလ႕ အနာမကကလ႕

ေမးခငပး၀ငလ႕ ဒါေတြမေျပာန႕။ခြတ႕ေနရာေလးပေျပာ။ေလ႕ကင႕ေပးရငတတတာပါ။ဆရာ၀န တငးျပည႕ကပျပည႕ျဖစဖ႕ေတာ႕

အမားၾကးသငရမတရ၊ကင႕ရတာေပါ႕။ကၽြနေတာဆလခငတာက အတတပညာတစခက သငရငဘယသမဆ ဥာဏရညနမ႕

မေနရငေပါ႕ တတႏငတာပါဘ။

လတစဥးဟာ ပညာသငခြင႕ၾကရင ပညာသငလ႕ ပညာတတသြားရင ပညာတတၾကး ျဖစသြားရတာမဆနးလဘး။

မာစတာဘြ႕ေတြ၊ေဒါကတာဘြ႕ေတြ ရမာေပါ႕ ဒါဟာတနဘးျပည႕ မဟတေသးပါဘး။ ကမၻာန႕ေျပာရရင ပညာသငခြင႕ မၾကေပမယ႕

ပါရမန႕ ေလ႕လာဆညးပးမႈန႕ ထငရားၾကသေတြ အမားၾကး ပါ၊ ဥပမာ အလဘတအငးစတငး ဆ ရပေဗဒပညာရင ။ ေကာငးမာ မေပာ

၊ေလးတနး အထသာ ေရာကတယလ႕ဆတယ။Blue Skies, Alexander Ragtime Band, God Bless America , White Christmas

အစရတ႕ သခငးမား ေရးစပခ႕သ နာမညေကာ သခငးေရးဆရာၾကး အာဗငဘာလင ဆရငလညး ႏစတနးမာေကာငးထြက ခ႕သတ႕။

ဂတန႕ပတသကလ႕လညး ဂတပညာ မတတပါဘးလ႕ဆတယ။ သတ႕က ပညာတတလ႕ မေခၚႏင ။ပါရမရငေတြလ႕ ေခၚမယဆရင

ပညာတတဆသေတြရ႕ အဆင႕က သတ႕ေအာင မာရမာဆတာ ေျပာစရာမရေတာ႕ပါဘး။ေနာကပညာတတလ႕ ဆႏငတ႕ သေတြ

ဆကလက ေဖာျပခငပါေသးတယ။ ကမၻာက ယေန႕တင ခစေနၾကတ႕ မဟတမဂႏၵ ၾကးဆရင ေရ႕ေနပညာ သငယတတေျမာကတယ။

အဂၤလပလလညးေကာငးစြာတတတယ။ေနာကအေမရကန လမညးေခါငးေဆာင ေဒါကတာမာတငလသာကငး ဆရငလညး

ေဒါကတာဘြပငရလ႕ ပညာတတပ႕ေပါ႕။ထးထးျခားျခား တစေယာကကေတာ႕ သဘာ၀တရားၾကးက ပညာသငခြင႕က

ရကရကစကစကၾကး ပတပငျခငး ခထားရရာတ႕ မကစလညးမျမင၊ နားလညးမၾကားရရာတ႕ ဟယလငကလား စသညျဖင႕ေပါ႕။



47ေနာကလညးအမားၾကးရပါေသးတယ။သတ႕ေတြက လအမား ယေန႕တင မေမ႕ႏငၾကေသးပါဘး။ ဘာအေၾကာငးေၾကာင႕ မေမ႕ႏင

ေလာကေအာငျဖစေနၾကတာပါလ ၾကညညေနၾကတာလ။ေဒါကတာဘြ႕ေတြ။ ဂဏထး၀ ေသသေတြ ေၾကာင႕လား။ နာမည

ေေကာၾကလ႕လား။ ေငြေၾကးခမးသာၾကြယ၀လ႕လား။ဘယသ႕ကေမးေမး မဟတဘးလ႕ေျဖၾကမာပါ။ဒါဆရင ဘာေၾကာင႕ပါလ

အမားျပညသတ႕အတြက အကးေကးဇးက လလလားလား လပေဆာငခ႕ၾကသေတြမ႕ပါလ႕ေျဖၾကမာပါ။

အမားအကးေဆာငဆယဆရာမာ စာေရးဆရာဟာ အေတာစြမးေဆာငႏငတ႕သမးပါ။ စာေရးဆတာာ ျပဇာတ ၊ ၀တေရး

ဆရာ၊ ေဆာငးပါးဆရာ၊ ကဗာလကၤာဆရာ၊ သခငးေရးဆရာေတာင ထည႕ခငထည႕ႏငပါေသးတယ။ ေယဘယဆလတာပါ။

အမားန႕ဆကစပၿပး အေဖာေျဖခသကသက မဟတသ ေတြပါ။ျပဇာတ ၀တ ဆရာဆ ပညာရစရာေလးေတြ လ႕သဘာ၀စရကကေလး

ေတြတငျပလ႕ အသပညာေပးႏငပါတယ။ ကဗာလကၤာဆရာန႕ သခငးေရးဆရာဆရငလ တငျပခငတ႕ ခစားမႈ၊ ျပျပငစရာ

အခကကေလးမား ဗဟသတမအစ သခငး ကဗာမစာဖတသတ႕ ႏလးအမထ ဥးေႏာကထပ႕ေပးႏငပါတယ။ ေဆာငးပါးဆရာကေတာ႕

လတရငးေအာင တငျပႏငေသးေတာ႕တယ။ သတ႕ေတြထမာ ဆရာ၀နလပါတယ။ အငဂငနယာလပါမယ။၀ ဇၨာ၊သပၸဘြ႕၊

မဟာဘြ႕ထး၊ေဒါကတာဘြ႕ စသညျဖင႕ ပညာတတမားပါႏငေသးလ႕ အတနးမေအာငေပမယ႕ ဥာဏပညာ ျပည႕စသေတြလပါမာပါ

အားလးကၿခလ႕ပညာတတလ႕ ေခၚပါမညလား။ေခၚသညျဖစေစ မေခၚသညျဖစေစ “စာေရးဆ၇ာ”လ႕ဆလကတာန႕

တစမးေတာ႕ထးသြားတယ။ စာေရးဆရာဟာ ပညာတတဆတာထက ပညာရပျဖစသင႕တယ။ အတတပညာတစခက

တတကၽြမးရသာမဟတဘ စဥးစားဥာဏ ရင႕သနထကျမက လ႕ဥာဏပညာန႕ အရာရာက ထနးေၾကာငးသြားႏငတ႕သေပါ႕။

မမတ႕ငယစဥကေတြ႕ဖးတ႕ ေကာငးဆရာေတြလေပါ႕။ သငၾကားေပးခငတ႕ ေစတနာျဖျဖစငစငလရမယ။ဒအခါ

ပရအကးသညပးမယ။ ပရအကးက အတထက ပအာရထားမယ။ မြနျမတတ႕ လပရပပါဘ။

ဥပမာတငျပခငပါတယ။ ဒဥပမာက ကၽြနေတာကယတင ေသေသခာခာ သရခစားႏငခ႕လ႕ အလြနတငျပခငတ႕ သာဓက

တစရပပါ။ ဒါေပမယ႕ စာမာခေရးရမာ တာ၀နေလးေနတယ။ ဒါန႕ ဒေဆာငးပါးေလး အဆးသတခါနးမာပ အစကန႕အစမတ႕န႕

ထပဆျပနတယ။ ဒသာဓကေလးက ေျပာျပလကတယ။ ကၽြနေတာ႕ကစာမာ ခေရးဘ႕ တကတြနးၾကလ႕ ေရးျဖစတာပါ။

အဒသာဓက ကေတာ႕ ကၽြနေတာ႕ဖခင (ဆရာၾကးတကတး) န႕ဘၾကး (ဆရာၾကးမငးသ၀ဏ) တ႕ေရ႕က ျပသသြားခ႕ၾကတ႕

သာဓကပါဘ။ အေဖေကာဘၾကးပါ ဘြ႕ေတြရၾက၊စာေတြတတၾက၊ႏ႕စပၾကပါတယ။ေျပာစရာမရပါဘး။ ဘြ႕ထးေတြရၾကတယ။

အဂၤလပလလညး မႊတေနေအာငေျပာတတၾက။ကယမကယႏႈငးစရာမရေအာင ေတာတ႕ကယလ႕ ထငၾကတ႕သေတြ ပညာတတေတြ

ၾကားမာ အေဖတ႕အဘတ႕က ေနခ႕ၾကေပမယ႕ အေဖေကာအဘပါ ရးသားတ႕ႏမ႕ခတ႕ စတေမြးႏငၾကတယ။ပညာရ႕ အရနအ၀ါ

လ ႊမးမးျခငး မခၾကဘး ဒါ႕အျပငအေဖန႕ အဘကြယလြနၾကေတာ႕ အေဖန႕အဘတ႕ရ႕ ေစတနာ၊တစနညးေျပာရရင ျပညသ႕

စာေရးဆရာရ႕ေစတနာဟာ ေပၚထြကလာတယ မေမာလင႕ေအာင စညကားတ႕အျပင ၾသကာသေလာကၾကးကပါ သဗၺယမေအာင

ေစာင႕ထနးလ႕ အ႕အားသင႕ ၾကရတယ။

အေဖတနးကေကာ၊အဘတနးကပါ လကလပ႕ေဆာငတ႕သေတြမာ တစခါမမျမငဘး မေတြ႕ဘးပါဘး ၾကညညလ႕

မေနႏငၾကဘး။ ပ႕ျဖစေအာင ေတာ႕ ပ႕ခငတယဆသေတြ ကားအျဖတမာနာမညျမငလ႕ လကအပခၾကသေတြေတြ႕ရေတာ႕

ကၽြနေတာေကနပမတယ။ အေဖ႕သား ၊ အဘတ ျဖစရတာ မကႏာ ရလကတာ အရပကေအးခမးလကတာလ႕ ေတြးမတယ။



48ဒါဘာေၾကာင႕ပါလ။

အေဖန႕ အဘက ပညာေတြ တတလ႕ပါလား။

ကၽြနေတာနားလညတာကေတာ႕ တတတ႕ပညာန႕ အမားအကးက သယပး ခ႕လ႕ဆခငတာပါဘ

သဒၵါ၊သလ၊သတ၊စာဂ၊ဟရ၊ၾသတပၸ၊ပညာရယလ႕ သေတာေကာငးလကၡဏာ(၇)ပါးရပါတယ။ အမားသၿပးသားပါ။ သဒၵါက

၀မးတြငးပါ, ပါ။ သလကေတာ႕ ေဆာကတညယရပါတယ။ သတလညး ဆညးပးရပါတယ။ စာဂကေတာ႕ ပငကယပါ။ ဟရန႕

ၾသတပၸတရားေတြကေတာ႕ ကင႕သးမ လရယလ႕ ပသမယ႕တရားေတြပါ။ ဒါေတြက ပညာဆတ႕ ခၽြနးက ဆငရငးက ထနးသလ

ထနးႏငပါတယ။

ဒါေၾကာင႕ ပညာစြမးရငခၽြနးက႕သ႕ ဆပႏငသလ ပညာရသေတြဟာေလာကေရာ သသရာအတြကပါ စတခရပါလမ႕မယ။

သား(တကတး)



49

မနကျဖနရ႕ ပး၀တရ

စကားခး

ဒေဆာငးပါးကေရးမယေရးမယန႕ မေရးျဖစလကတာ ေတာေတာ႕က ၾကာသြားတယ အလပတာ၀နေတြကလညး

မအားတာကတစေၾကာငး တျခားကစၥ ၀ စၥေတြကလညး ရႈပေနတာကတစေၾကာငး န႕ ေခါငးထမာ ေရးဘ႕ အေတြးစေလး

ထည႕ထားလက မေရးျဖစလက ေနာကရထားတ႕အေတြး ဟတစစ ၊ ဒတစစက ျပနထည႕ထားလက ေပၚလာသလရလက

ေပာကသြားလက ဒလန႕ဘ လးလည ခာလညလကေနေတာ႕တာ။ဒၾကားထ ဒဒါနးသစစာေပက အစက ကေအာငဇငမငး တ႕ အစ

ဧဧသနးတ႕ကလညး ခဏခဏလာၿပးေတာ႕ “ၿပးၿပလား၊ေဆာငးပါးေလးရၿပလား”သတ႕လညး အလြနအားနာရတယ။

ဒါေပမယ႕ကယတငကလညး မေရးျဖစ။ ေနာကဆးေတာ႕ သတ႕ကလညး အားနာတာန႕ “ဒတစေခါက ေတာ႕ ကၽြနေတာ႕က

ျဖတထားခ႕ေတာ႕ ေစာင႕မေနန႕ေတာ႕” လ႕ေျပာမတယ။ သတ႕ဘကကလညး ကယ႕မသားစလ ရငးႏးေနၾကေတာ႕ “ကေစာင႕ပါမယ၊

ေရးသာေရးပါ” ဆၿပး ဇြတတကတြနးတာန႕ပ ေရးျဖစသြားတာ။ ဒါေၾကာင႕ အစမ မဧဧသနးန႕ သားကအ႕ဘြယဇင တ႕က

အထးေကးဇးတငေၾကာငးေျပာကေျပာရမယ။

(တစ)

ဒေနရာမာ မနကျဖနဆတာက ေနာငလာမည႕ ကေလးေတြအျပင ေနာငလ႕ အဖြ႕အစညးက လကဆင႕ကမးယၾကမယ႕

မးဆကသစလငယေတြကပါ ဆလတာ။ ၀တရဆတာကေတာ႕ အကႌအေပၚက ထပၿပးၿခတ႕သေလာ လႊမးထားတ႕သေဘာ ၊

Metaphorically Speaking အက ႌဆတာက သတ႕ေတြ ေမြးဖြားၾကးျပငး လာခ႕ၾကတ႕ သတ႕ရ႕ လမႈ အ၀နးအ၀ငးေနာကခ

ေတြကဆလတာပါ။ “ပး” ဆတ႕စကားလးကေတာ႕ ဟးေရးေခတကတညးက ယေန႕ေခတအထ တနဘး

အားျဖင႕ေသာလညးေကာငး ၊ အဆင႕အတနးအားျဖင႕ေသာလညးေကာငး ျမင႕မား၀ ႕ထည တ႕သေဘာရတယ။ ဒါဆရင

ဒေဆာငးပါးရ႕ ေခါငးစဥ “မနကျဖနရ႕ ပး၀တရ” ဆတာ ဘာကရညညႊနးတယဆတာ ေသေသခာခာ သေဘာေပါကေလာကပါၿပ။

ေသခာ ပါတယ။ ဒတစခကေတာ႕ ကၽြနေတာတ႕ရ႕ မးဆက သစလငယေတြ ၊ ေခတေတြ စနစေတြက ေလာကလမး

ျဖတသနးသြားၾကရငး န ႕၀တဆင သြားၾကရမယ႕ ၀တရ ဆတာ “အသပညာ၊ အတတပညာ” ကလြၿပး ဘာမားတျခားျဖစႏငဥးမာလ။

ကေန႕ေခတမာ လငယေတြက သလြယ၊တတလြယ ၾကတယ။ အတျမင၊ အတတသငဆတာမး အ႕ဒမာ သမား၀တရင

၀တခငတယ။ သမားလပရင ၊ လကလပခငတယ။ သမားဒါ၀ယရင လက၀ယခငတယ။ သမားဒသငတနးတကရင

လကတငခငတယ။ တစခ႕က ဆယ႕သးႏစ ၊ ဆယ႕ေလးႏစေလးေတြ headphone ကငေနၾကၿပ။တတႏငတ႕မဘေတြကေတာ႕



50ဘာမဆပ႕ပး ေနႏငေတာ႕ ဟတတာေပါ႕။ မတတႏငတ႕မဘ ေတြကေတာ႕ မလကေလာႏင ၊ လကလပမေပးႏင ေတာ႕သားသမးန႕

ထပတကတးရတာမး ရတယ။ သမား မဘေတြလ မတတႏငလ႕ သားသမးက အျပစတငတာ ျငစတာ ကခရတ႕ မဘေတြေတာင

ရတယ။မဘေတြဘကကလညး ကယ႕သားသမး လခငတာ မျဖည႕ဆညးေပးႏငေတာ႕ စတမေကာငးျဖစၾကရတာပါဘ။

သတ႕ရငထမာလညး နင႕ေနေအာင ခစားၾကရ ရာတယ ဒလအေပၚယ ပကာသနေတြက အားမကဖ႕စာကဘ ၾကးစားဖ႕

သတ႕သားသမးေတြက ေျပာခငတယ။ဆးမခငတယ။ သတ႕သားသမးေတြက ပညာရ႕တနဘး ကနား၀ငေအာင ေျပာျပခငၾကတယ။

အဒါမဘ ေတြအားလးရ႕ ကယစား ကၽြနေတာေျပာတယလ႕မတပါ။

နား၀ငေအာင ေျပာခငၾကတယ ဆတာန႕ပတသကၿပး ၾကားဖးတ႕ ပျပငေလး တစပဒေျပာရဥးမယ။ ငအားထက ရယအားသန

ဆတာမး ၊ ေဒါသ ထြကစရာ လညးေကာငး ၊ ရယစရာလညးေကာငးတယ။ ေကာငးသားတစေယာကက ေကာငးစာ ကလး၀

စတစ၀ငစားဘး စတမ၀ငစားေတာ႕ စာကလညး မၾကးစား ၊ ဆရာ စာသငေနရငလညး နားမေထာငဘ သလပခငရာ လပေနသတ႕ ။

အ႕ဒါန႕ တစေန႕ ေကာငးဆငးခနမာ ဆရာ က သ႕ကေခၚၿပး ပညာရ႕တနဘးအေၾကာငး ေျပာျပသတ႕ အ႕ဒမာ ဆရာက

“က……………. ငါ႕တပည႕ရာ ၊ မငးေရ႕မာ ဥာဏပညာဆတာရယ ။ စညးစမဥစၥာ ဆတာရယ ယဥၿပးခထားမယ။ အဒထက

မငးၾကကတာ တစခေရြးပါဆရင ငါ႕တပည႕က ဘာကေရြးမလ ” လ႕ေမးတယ။ ဆရာျဖစေစခငတာက သ႕တပည႕က

သဆဆးမတာကနားလညၿပး “ကၽြနေတာဥာဏပညာ ကပေရြးပါ႕မယ” ဆတ႕ အေျဖမး ။ ဒါေပမယ႕ ဆရာ ေမးခြနးအဆးမာ

တပည႕လပတ႕သက ခကခငးဘ “စညးစမဥစၥာကဘ ေရြးမယဆရာ လ႕” ေျဖတယ။ ဒေတာ႕ဆရာျဖစသကလညး သ႕တပည႕က

နားလညသေဘာေပါကတ႕အထ ေသခာရငးျပ မ ျဖစေတာ႕မယဆၿပး “ေနပါဥး ၊ ငါ႕တပည႕က ဘာျဖစလ႕ စညးစမဥစၥာကေရြးတာလ

။တကယလ႕ ဆရာ႕ကသာ ဒေမးခြနးေမးခ႕ရင ဆရာကေတာ႕ ဥာဏပညာက ေရြးမာဘ” လ႕ ေျပာလကတယ။ အဒမာတင

တပည႕လပတ႕သက ဘာျပနေျပာလက သလဆေတာ႕ “ဒလဘာဘ ဆရာ ရယ လဆတာ ကယ႕မာမရတာကေတာင႕တတတၾကတာ

သဘာ၀ပါဘ”တ႕ ။က……ေျပာရခကတ႕ ဆရာခမာ ပကလကကလနေရာ ကၽြနေတာလဒေဆာငးပါးက ေရးသာေရးရတယ။ အ႕ဒဆရာ

တပည႕လ ျဖစေနမာလညး စးရေသးတယ ရယစရာေျပာတာပါ။ ဒေခတလငယေတြက သေဘာေပါကလြယ

ပါတယ။ေကာငးတာေျပာရင ေကာငးတာေျပာမနး သၾကပါတယ။ ခးကးစရာပါ။

(ႏစ)

“ပညာတတ” ဆတ႕ ေ၀ါဟာရကေတာ႕အားလးန႕ရငးႏးၿပးသားပါ ဥပမာမဘေတြ သားေတြ ၊ သမးေတြက

ေျပာဆဆးမၾကတ႕အခါ “သားက ၊ သမးက ….အေဖတ႕ အေမတ႕က ပညာတတၾကးတစေယာက ျဖစေစခငတာ” စသျဖင႕

သးစြလာေနၾကေတာ႕ ဒစကားလးေတြက လၾကး၊ လငယ အားလးနားယဥေနၿပးသား ။ ဒါတငမက ၊ ဒဘကေခတမာလညး

“ေခတပညာတတ၊ ဘြ႕ရေခတ ပညာတတ” ဆတာမး လညး သးၾကတာရေသးတယ။ တကယေတာ႕ “ပညာတတ”

ဆတ႕ေ၀ါဟာရရ႕အဓပၸါယက ေတာေတာ႕ကနကရႈငးပါတယ။ အဓပၸါယဖြင႕ဆ ေနလ႕လညး သပၿပး အကးမမားႏငဘး။

“ပညာတတဆတာ” ဘယလ၊ ဘယ၀ါစသျဖင႕ မရ၊ ရေအာင အဓပၸါယဖြင႕ၾကည႕မယဆရင အဒအဓပၸါယဖြင႕ဆခကန႕



51ေဘာငမ၀ငတ႕သေတြ က “ပညာတတ” မဟတၾကေတာ႕ဘးလား လ႕ ေမးခြနးထတစရာ ျဖစလာလမ႕မယ။ ပဆးတာက ဒါၾကးက

ေပတတစခလ သးၿပး၊ အဒေပတ န႕လေတြကလကၿပး ပညာတဟတ၊ မဟတ လကၿပးတနဘးျဖတ ၾကည႕ေနရငလညး ေတာေတာက

မေကာငးဘး ။ ဒလမးကစၥမာဆ ျဖစသင႕တာက လတစေယာကဟာ သ႕ဘ၀၊ သ႕ပတ၀နးကင သ႕လ႕အဖြ႕အစညး

အတြကေကာငးကး ျဖစေစတ႕လ ဟတမဟတ ၾကည႕တာကပၿပး ယထာဘတ ကပါလမ႕မယ။

ဘြ႕ေတြအမားၾကးရထားတ႕ လျဖစျဖစ ။ ေကာငးထြကၿပး အလပလပေနတ႕ လပျဖစျဖစ သဘာလပေနသလဆတာကလညး

ထည႕တြကရေသးတယ။ ကၽြနေတာ ငယငယက ကၽြနေတာ႕အဘးက အပရာ၀င ပျပငေလးေတြ အမားၾကးေျပာျပတယ။

ဗဒၶဇာတနပါတေတာေတြထက ကယကင႕သလ ေကာငးဖ႕အေၾကာငး ၊ အမား အကးေကာငးဘ႕ အေၾကာငးေတြအျပင

တျခားဗဟသတ ျဖစေစတ႕အေၾကာငး အရာေတြ အမားၾကး ကၽြနေတာ႕အဘး ဆက ကၽြနေတာနားေထာငခ႕ရတယ။

ကၽြနေတာ႕အဘးက အဂၤလပလကေအာင ဂပနလကေအာက ၾကးျပငးခ႕ရသဆ ေတာ႕ စစျဖစရငး ၊ ေျပးရငး၊ လႊားရငး၊ န႕

တကသလေတြ၊ ဘာေတြ မတကခ႕ရဘး။ ဘြ႕ေတြဘာေတြလညးမရခ႕ဘး ေပါ႕။ ဒလသာဆ ကၽြနေတာ႕အဘးက

ပညာတတမဟတဘးလား။ ကၽြနေတာ႕အဘးဟာ ကၽြနေတာ႕အတြကေတာ႕ ပညာတတတစေယာက ၊ ပညာရတစေယာကပ။

သလကဆင႕ကမးေပးခ႕တ႕ဗဟသတေတြ သ႕ဘ၀ အေတြ႕အၾက န႕ ရငးၿပး သငခနးစာ ယစရာေတြ ၊ဆငျခင

စဥးစားေတြးေခၚႏငတ႕အေျခခက ရေစမယ႕ ပငးျခား ေ၀ဖနႏငေစမယ႕ စတခြနအားက ျပစပးေထာင ေပးခ႕တာေတြ ေနာကၿပး

သ႕ဘ၀ ရ႕ ေနထငျဖတသနးသြားလာမႈ မာလညး အမားအကး သယပးခ႕ တာေတြ ကၽြနေတာ အဘးက ကၽြနေတာ႕က

အသပညာေတြ အမားၾကး အေမြေပးထား ခ႕တာပ။ ဒါေၾကာင႕ ေလ႕လာသငၾကားမႈေတြ ၊ တကခ႕ၾကတ႕ ေကာငးေတြ

တကသလေတြန႕ ႏႈငးယဥ ဆကစပ ၿပးမ လတစေယာကက ပညာတတဟတမဟတ ဆနးစစေ၀ဖနေနၾကတာဟာ မျပည႕စဘး ။

မမနႏငဘးလ႕ ေျပာရမာဘ ။ ဒလ ေျပာလကလ႕ တစစတစရာ အျငငးပြားဖြယ ျဖစေကာငးျဖစလမ႕မယ။ ဘြ႕လကမတေတြ

တစခၿပးတစခ ယ အခနေတြန႕ ေငြေတြန႕ ဘ၀ ကလလယ ၊ ဒလမးန႕ ပညာတတတစေယာကဘ၀ ကပငဆငၿပလ႕ တထစခ

မမတယ ေစခငတ႕ သေဘာပါ။ အဓပၸါယေကာကလြသြားရင အရာမေရာက ျဖစတတတယ။ အဒ အေၾကာငးန႕ပတသကၿပး

ရယစရာေလး တစခထပေျပာျပဥးမယ။ တစေန႕ ေကာငးသားေတြစၿပး ဖကစားၾကတယ။ သတ႕ကစားတ႕ ဖကစားနညးက poker

ျမနမာလေတာ႕ ပကာေဒါငးတယလ႕ ေခၚၾကတယ။ အဒလ ကစားးေနၾကတနး ဆရာေရာကလာတာ သတ႕မသလကၾကဘး

ဆရာကလညး သ႕တပည႕ေတြ ဖကစားေနၾကတာေတြ႕ေတာ႕ တတတတကေလး အနားကပလာၿပး တပည႕တစေယာကက

ေနာကကေန ဇကပးက အပလကတယ။ ဒေတာ႕မ တပည႕ေတြအားလး လန႕ျဖန႕ၿပး ဘာလပလ႕ ဘာကငရမနးမသ

ျဖစကနေတာ႕တယ။ သတ႕ဖကစား ေနၾကတာ ဆရာက လကပးလကၾကပမသြားတာကး။ အဒမာ ဆရာက ေစာေစာက

သဇကပးအပလကတ႕ တပည႕က “ကမငးက ငါဘာေၾကာင႕ ဇကပးအပတာလ ၊ ဆတာေျပာစမး ” လ႕ေမးလကတယ။

သဆလတာက မေကာငးမႈ ေလာငးကစား က ေငြးေၾကးန႕ပျဖစျဖစ၊ အေပာသေဘာဘျဖစျဖစ မကစားေစခငလ႕ ဆးမတာ။

ဒါေပမယ႕သတပည႕က ဘာျပနေျဖလကသလဆေတာ႕ “ဟတက႕ သပါတယဆရာ၊ ကၽြနေတာဖမားပစလကမလ႕ပါ” တ႕။

ေကာငးေရာ။ ခလညးအ႕ဒလပါ။ ဖမား ပစလ႕မဟတပါဘး။ မကစားေစခငလ႕ပါ။ ကၽြနေတာဆလခကက အဓပၸယ

ေကာကမလြၾကေစခငပါဘး။



52

(သး)

ကၽြနေတာပရပေလးတစခ ခၾကည႕မယ။ ကၽြနေတာန႕ ကၽြနေတာ႕သား စကားေျပာၾကမယဆပါစ႕ ။ကၽြနေတာက သ႕က

စာၾကးစားေစခငတယ။ ျဖစႏငရင အတနးစဥတငးမာ ထးထးခၽြနခၽြန ေအာငျမငေစခငတယ။ ႏစတငး ဆေတြ ရေစ ခငတယ။

ေနာကၿပး သားကကၽြနေတာက ႏငငျခား ဘာသာစကားေတြလညး အမားၾကး ကြနပတာပညာရပေတြလညး မးစ

တတေစခငေသးတယ။ ဒလန႕ တစေန႕မာ သားက ကၽြနေတာ႕ကေမးမယဆပါစ႕။ “အေဖ ကၽြနေတာ႕က ဘာျဖစလ႕

စာၾကးစားေစခငတာလ ” ဆရင ကၽြနေတာဘာေျဖမလ။ “ဒလသားရာ အေဖကသားက လပအလယမာ မကႏာမငယေစခငဘး၊ သား

သမားထက ေအာကကေနာကက မျဖစရေအာင ၊ ေနာကၿပး ကယ႕ေျခေထာကေပၚကယရပမားမားမတမတ ရပႏငေအာင

ဆရငသားမာ ပညာေတြအမားၾကး တတထားမ ျဖစမာေပါ႕ ။ ဒါေၾကာင႕ အေဖက သားက စာၾကးစားဖ႕ ေျပာေနရတာ ေပါ႕ ” လ႕

ကၽြနေတာေျဖမယ။ ကၽြနေတာ႕အေျဖက စကားလး တစလးတညးန႕ ၿခလကမယဆရင “သားရယ အေဖက မငက ပညာတတၾကး

တစေယာက ျဖစေစခငလ႕ေပါ႕” လ႕ ဆရမာ။ အဒမာ သားက ကၽြနေတာ႕က တစဆင႕တကၿပး “ပညာတတျဖစေတာ႕ သားက

ဘာေတြ ျဖစလာမာလ ”လ႕ေမးရင ကၽြနေတာဘယလဆကေျဖရမလ ။သားဘာျဖစမယဆတာ ကၽြနေတာတ ထစခဘယေျပာႏငမလ။

သားကယတငလညး မသ။ ဘယသမလညး အတအက မသႏငတ႕ကစၥ။ ဒေတာ႕ သားေမးခြနးက ကၽြနေတာလခငတ႕ပစမး

ေရာကေအာင နညးနညးဆြယေတြးမယ။ “ပညာတတၾကး ျဖစေတာ႕သားမာ ဘာေတြအကးရလာ မာလ” ဆတာမး ။ အမားၾကး၊

အကးရတာေပါ႕။ ေ၀ဖနပငးျခားတတတ႕ ၊ ဆငျခငေတြးေခၚ တတတ႕အစြမးေတြ ပညာန႕အတ သားရလာမယ။ ျပနာေတြက

သားကယတင ကယပငအစြမးန႕ ေကာလႊား ေျဖရငးလ႕ရလာမယ။ တတထားတ႕ ပညာန႕ သမားတနးတ ရပတညလာႏငမယ။

ၿပးေတာ႕ အဓကကတာက သားတတထားတ႕ အသပညာ အတတပညာေတြန႕ သားရ႕ လ႕အဖြ႕အစညးက အမားၾကး

အကးျပႏငမယ။ ပညာတတတစေယာကအေနန႕ လ႕ေလာကအကးက အမားၾကး သယပးႏငတယဆတာကေတာ႕ လး၀ သသယ

မရပါန႕။ ဒါေပမယ႕ သားတ႕ လငယေတြရ႕ အသကအရြယ အပငးအျခားမာ သားဟာ ကၽြနေတာေျပာတာေတြက ေသေသခာခာ

ေစ႕ေစ႕စပစပ၊ နားလညႏငပါ႕မလား ဆတာေတာ႕ အခနယၿပး အကခတရမာဘ။ သားဟာ ဖေအက ဒထကပၿပး ေျပာမေနခငေတာ႕

တ႕အတြက သ႕မဟတ ေျပာလညး ထးမာ မဟတေတာ႕တ႕ အတြက နားလညခငဟနေဆာငၿပး ဒအေၾကာငးအရာက ဖေအန႕

ေနာကထပ မေဆြးေႏြးေတာ႕တာလညးပ ျဖစႏငတယ။ လ႕အဖြ႕အစညးက အကးျပႏငမယဆတာအထ သားေတြမခငမ

လညးေတြးမဥးမယ။ အသကအရြယ အပငးအျခား ဆတာကလညး ကၽြနေတာတ႕ ထည႕မတြကလ႕ မရျပနဘး။

သားရ႕ပရပက ကၽြနေတာေနာကထပတစခ ေတြ႕ၾကည႕တယ။ “တစခ႕ သေတြဆ ပညာလညးမတတဘး ဒါေပမယ႕ ဘ၀မာ

အရမေအာငျမငၾကးပြာ ၾကတယ။ စးပြားေရးမာျဖစျဖစ ၊ တျခားနယပယေတြမာဘျဖစျဖစ ေငြရငးၿပး ေအာငျမငေနၾကတာဘ။

အဒါကေတာ႕အေဖဘယလေျပာမလ ” လ႕သားက ကၽြနေတာ႕ကလာေမးမယ။ အဒလသာ ေမးခ႕ရင ကၽြနေတာပၿပး ေျဖရခကသြားၿပး



53။ “ပညာတတ တာန႕ ပကဆခမးသာတာ မတဘးသားရ႕” လ႕အလြယေျဖလကဖ႕ ကလညးမျဖစ။ တကယလ႕ ကၽြနေတာက

အ႕လေျဖလကမ သားက အထြန႕တကၿပး “ဘာမတတာလ အေဖ ” လ႕မားေမးလကရင ၿပးေရာဘ။ သ႕ေမးခြနးက ျပနေျဖဖ႕

အခကအလက ကၽြနေတာ႕မာ ေတာေတာမႏငမနငး ျဖစသြားၿပး ဘာျဖစလ႕လ ဆေတာ႕ ဒကေန႕ေခတ သားတ႕အရြယ လငယေတြမာ

ျမငေန၊ ေတြ႕ေနရတ႕ ပစေတြက သတ႕အေပၚက ေတာေတာေလး လႊမးမး ႏငတာမး ရတယ။ ကၽြနေတာတ႕ဆမာ က

အခြင႕အလမးေကာငးတာေတြ ၊ ေနာကခဓန အငအား ေကာငးတာေတြ ရငးႏး ကၽြမး၀ငတာေတြန႕ အလပျဖစေနၾကတာရတယ။

“ပညာမတတရင ခသြားရမယ။ သမားေနာက ကနရစခ႕မယ။ ဆတ႕ ေခတရ႕ စနေခၚမႈေတြက ပပျပငျပင ျဖစမလားေသးဘး ။

အသားမကေသးဘး။ တျခားပစေတြန႕ဘ၀မာ ခမးသာၾကးပြား ေအာငျမငေနၾကတာေတြက အမားၾကး ရေနေသးတယ။ တစနညး

ေျပာရရင ကၽြနေတာတ႕ လ႕အဖြ႕အစညး မာက ပညာေခတက တကယမေရာက ေသးပါဘး။

ဒေနရာမ သားရ႕ေမးခြနးန႕ပတသကၿပး ကၽြနေတာက သားကေမးခြနး တစခ ျပနေမးရမယ။ “သတ႕ ပညာမတတဘး

ဆတာဘာကေျပာတာလ သတ႕ေတြက တကသလေတြ မတကခ႕ၾကလ႕ ဘြ႕မရခ႕ၾကတာက ေျပာတာလား ” သတ႕ဘ၀

အေၾကာငးေၾကာငးေၾကာင႕ သတ႕ တကသလတကခငမ တကခ႕ၾကတယ။ တခ႕လညး ဆယတနးန႕ ေကာငးထြကၿပး

အလပလပၾကမယ။ သေဘၤာလကတာ။ ႏငငျခား အလပသြားလပတာ စသျဖင႕ေပါ႕ေလ။ အဒလ ဆယတနးမေအာငခ႕တာ။

တကသလ မတကခ႕ၾကတာ။ သတ႕ည႕လ႕လ ဟတခငမ ဟတမယ။ ေကာငးစာက သတ႕ စတမ၀ငစားဘ တျခားတစခမာ

သတ႕စတ၀ငစားဘ႕။ အ႕ဒဘကမာ စတေရာ ကယပါႏစၿပး အလပလပရင ေအာငျမငသြားတာမးေရာ၊ ထည႕တြက မေပးၾကဘး

လား။ “ပညာမတတဘ ၾကးပြားေနၾကတယ၊ ေအာငျမငေနၾကတယ။” ဆတာန႕ ပတသကၿပး ေျပာခငတာက

လပငနးနယပယအသးသး မာဘြ႕ရ ေခတပညာတတ လငယေတြေအာငျမငလာၾကတာ အမားၾကးေတြ႕ေနရၿပ။ သပၿပးအားကစရာ၊

အတယစရာေကာငးပါတယ။ သားတ႕လ ဘြ႕လကမတေတြတထပၾကး မရၾကတ႕ လေတြလညးေအာငျမငေနၾကတာရမာပါဘ။

သတ႕ဘြ႕မရခ႕တာ။ ရခ႕တာက သတ႕ပငကယ အရညအခငး ည႕ဖငးလ႕ဟတခငမ ဟတလမ႕မယ။ ေကာငးစာက စြန႕ၿပး

သတ႕စတ၀ငစားရာ လပငနးနယပယမာ ေစာေစာစးစး ကတညးက ထြနးေပါက ေအာငျမငေအာင ၾကးစားခ႕ၾကတာ။

ျဖစခငျဖစေနမာေပါ႕။ သားက ကၽြနေတာေနာကထပ တစချဖည႕ၿပး ေျပာခငတာက ေအာငျမငေကာၾကားတ႕ လတငး လတငးမာ

လ႕၀ကခက တစနညးအားျဖင႕ သတ႕ေအာငျမငမႈ႕ရ႕ ေသာ႕ခကေတြ ရပါတယ။ ေနာကၿပး ေအာငျမငႏငေလာကတ႕

အရညအခငးေတြ ရလ႕သာ ေအာငျမငတယလ႕ မတပါ။ ဒါကေတာ႕ ေခတပညာတတတာ မတတတာန႕ေတာ႕ ဆငခငမ

ဆငလမ႕မယ။

(ေလး)

ဒေန႕ေခတက ပညာေခတလ လ႕အဖြ႕အစညး အသးသးက သတမတလာ ၾကတယ။ ပညာရာဘ႕ အခြင႕အလမးေတြ

ကလညးအမားၾကး ပၿပးေတာ႕ ပြင႕လာတယ။ ကၽြနေတာဆယတနး ေျဖၿပးတ႕အခန ၁၉၈၀ ေကာေလာကက အဂၤလပစကားေျပာ

သငတနးတကခငလ႕ရာ၊ ရာမရဘး လး၀မရဘးလ႕ ဆလတာမဟတဘးေနာ ဒါေပမယ႕ အလြနရားတယ။ သားတ႕လငယေတြ



54ေခတကေတာ႕ ဘာသာစကား သငတနးဆလညး ဘာသာစကားမးစ ကြနပတာ programming တ႕ ၊ Graphic Design တ႕၊

Software Engineering တ႕မးစ ။ ဒအျပင LCCI တ႕ ACCA တ႕ CAT တ႕ ABE တ႕ စတ႕သငတနးေတြကလညး မးစ ၊ Internet , E-

mail သငတနးေတြလညးရလာၿပ။ အခြင႕အလမးေတြကလညး မးစ ဘာျဖစခငသလ။ ျဖစခငတာ ျဖစခြင႕ရရတယလ႕က

ေျပာ႕ရမလျဖစလာၿပ။ အဒသငတနးေတြက ၾကည႕လကရငလညး ဒေခတလငယေလးေတြ အလအယကေလ႕လာ ဆညးပးေနၾကတာ

ေတြ႕ရတယ။ မဘေတြက သားသမးေတြက ပညာတတၾကး ျဖစေစခငတယ။ ဆတာကလညး တစပငးေပါ႕။ ဒေခတ

ကေလးေတြကယ၌ ကလညး ပညာကမကေမာရ ေကာငးမနး သလာၾကတယ။ ထငပါရ႕။ ပညာရ႕ အေရးပါမႈန႕ ပညာရ႕တနဘးက

သတ႕ကယတင သဘာေပါကလာၾကဟနတတယ။ ဘယသငတနးမဆ အသးသးဘ အေျပးအလႊား တကေနၾကတယ။ အပတတကတ

ၾကးစားေနၾကတယ။ ဒလ ျမငရတာ အငမတန စတခမးေျမ႕စရာ၊ ၾကညႏးစရာ ေကာငးတယ။ ဒါဟာ ကၽြနေတာတ႕ လ႕အဖြ႕အစညး

အတြကလညး ရတကေအးစရာ မျဖစေပဘးလား။ ေနာငမ ဒလ ပညာတတေတြ မားလာပါမ တငးျပညက တးတကသညထက

တးတကလာမာ။

ဒေနရာေလးမာ ကၽြနေတာတ႕ေခတန႕ကြာ သြားတာေလး ေနာကတစခကက ထည႕ေျပာရဥးမယ။ ကၽြနေတာတ႕တနးက

ဒေခတလ အေျခအေနမးေတြ မရခ႕တ႕ အတြကတကသလဆတာကဘ ကၽြနေတာတ႕ မကမကေမာေမာ ကတကခ႕ၾကတယ။

တကသလေကာငးသားဘ၀ဆတာ တကယ႕က ဘ၀မာ အေပာရႊငဆးကာလေတြလ႕က ေျပာရငရတယ။ ဒဘကေခတကေတာ႕ ။

အထးသျဖင႕ ၀ဇၨာ၊ သပၸဘာသာ ရပေတြဆပါစ႕ ။ အေ၀းသငယၿပး တစႏစတစခါ စာေမးပြေျဖ ၊ ၾကားထမာ တျခားျပငဆငမႈေတြ

ေလ႕လာမႈေတြ လပၾကတယ။ ႏငငျခား စာေမးပြေတြ ေျဖၾကတယ။ သငတနးမးစ ေတြတကၾကတယ။ အဒေတာ႕ တကသလ

ဆတာက ကၽြနေတာတ႕တနးကေလာက မကမကေမာေမာ သပၿပး မတကၾကေတာ႕ဘး ။ တျခားအခြင႕အလမးေတြက

အမားၾကးရလာၿပးကး တကသလတကဘ႕ က ဆယတနး ေအာငတ႕ လကမနန႕ ခြတ႕စနစေၾကာင႕ လညးျဖစႏငပါတယ။ သတ႕

၀ါသနာပါရာ န႕ သတ႕ေရြးခယပငခြင႕ ကြာဟသြားတာမး ျဖစႏငပါတယ။ ေကာငးသားတစေယာက ဆယတနးေျဖတ႕အခါ ၊

အေၾကာငးအမးမးေၾကာင႕ ေပါ႕ေလ။ တစဘာသာမ မေျဖ ႏငခ႕လ႕ ပျဖစျဖစ စာေမးပြနးခါမ ေနမေကာငးလ႕ဘျဖစျဖစ၊ သ႕ဘာသာ

ႏစစက တညးကမၾကးစားခ႕လဘျဖစျဖစ၊ ဆယတနးေအာငတ႕အခါ ရမတနညးသြားခ႕ရင သဟာဘာမ ေမာမနး ပငခြင႕မရေတာ႕ဘ

လတစေယာက ျဖစသြားေရာ။ သစတထမာ သျဖစခငတာ တစခခေတာ႕ရပါလမ႕မယ။ ဆရာ၀န၊ အငဂငနယာ၊ စစဗလ ၊ Computer

Scientist စသျဖင႕ေပါ႕ေလ ။ ဒါမ မဟတရငလညး အျခားအတတ ပညာတစခန႕ဘ၀မာ ထြနးထြနးေပါကေပါက ျဖစခငရငလညး

ျဖစခငလမ႕မယ။ ဒါေပမယ႕ဆယတနးမာ ရတ႕အမတန႕ သတ႕ေရြးခယ ပငခြင႕ေတြက ကၽြနေတာတ႕က

ကန႕သတပစလကတ႕အခါ လငယကလညး ျဖစျပနဆေတာ႕ သျဖစခငတာေတြ ျဖစမလာႏငေတာ႕တ႕ အခါ ဘာမ

မျဖစခငေတာ႕တာ၊ ဘာကမ အားမထည႕ေတာ႕တာ မးလ သ႕စတထမာ ၀ငသြားတတတယ။ အဒလ မျဖစရေအာင ပစတစမးမးန႕

သတ႕၀ါသနာ ပါရာကစးစးစကစက လပခြင႕ရတ႕ အေျခအေနမး ဖနတးေပးႏငမယဆရင ပၿပးေကာငးေလမလား

လ႕လညးေတြးမတယ။

တကယလ႕မား တကတ႕စာရငး ဇယားေတြသာ ျပစထားၾကမယဆရင ၁၉၉၀၊ ၂၀၀၀ ဒဘကေနာကပငးမာ

ႏငငျခားကေကာငးသြားတကၾကတ႕၊ လငယအေရအတြကဟာ ဟတနးကထက ဆယဆ၊ အဆ ႏစဆယ မက မားလာၿပး



55မဘေတြကလညး ေငြေၾကးတတႏငတယဆတာန႕ ဆယတနးေအာငၿပးကတညးက ႏငငျခားပ႕ဖ႕ေလာက ကေနစၿပး

စဥးစားၾကေတာ႕တာ။ အနမ႕ဆး မေလးရား၊ စငကာပ ။ ဒထက တတႏငရင အဂၤလန၊ ၾသစေၾတးလ တ႕အထ ေကာငးသြား

တကခငးဘ႕က ေတာေတာေလး အားသနလာၾကတယ။ ကယ႕တငးျပည အနာဂတ အတြကၾကည႕မယဆရင ဒကေလးေတြက

ႏငငျခား တကသလေတြက ဘြ႕ေတြရၿပး ျပနလာ ကယ႕လ႕အဖြ႕အစညးေကာငးကး၊ ကယ႕တငးျပညေကာငးကး ကလပ

ေတာေတာအားရစရာေကာငးပါတယ။ကမၻာ႕အဆင႕မ ပညာရပေတြ သတ႕မာရလာမယ။ ႏငငျခား ဗဟသတ၊ အေတြ႕အၾက

ေတြလညးရလာမယ။ ဒလပစ အတငးသာဆ ကၽြနေတာတ႕ လ႕အဖြ႕အစညးရ႕ ေနာငဆယႏစ၊ ဆယ႕ငါးႏစက

လမးေမာၾကည႕လကပါလား။ ဘယေလာကမား လပ ေသသပေနမလဆတာ။

တစခထပၿပး လတယ ဘာလဆေတာ႕ လ႕သေဘာ ၊ လ႕မေန ဆတာကေတာ႕ ထည႕တြကဖ႕ပါ။ လအမးမး၊ စတအေထြေထြ

ဆတာ ထည႕မတြကဘ ထားလ႕ မရဘး။ပညာေတြ ဘယေလာကပေတာေတာ ။ စဥးစားဆငျခငတတတ႕ ပငးျခား ေ၀ဖနႏငတ႕

ဥာဏစြမးေလးေတာ႕လညးရဖ႕လေသးတယ။ ဒလမ မဟတရငေတာ႕ ပညာေတြ အမားၾကးတတထားၿပး ကယ႕ကကယလညး

အကးရေအာင မလပႏင အမားအတြက လ႕အဖြ႕အစညး အတြကလညး အကးရေအာင မလပႏင။

ဒ႕အျပငက လ႕အဖြ႕အစညးအတြက အဆပအေတာက ျဖစေစႏငတ႕အထက ျဖစလာႏငတယ။

ဒါေၾကာင႕လၾကးေတြကလညး ေျပာၾကတယမဟတလား ။ ပညာတတ လယတမာ ဆတာ၊ ပညာတတၿပး

အေကာငးအဆးေ၀ဖနႏငတ႕ ဥာဏစြမးမရရင လ႕ေလာကက ဘယလေကာငးကး ျပႏငေတာ႕မလ ။ ေကာငးကး မျပႏငတာ

ထားပါေတာ႕ ။ တစခ႕က ပညာေတြတတတယ။ ဒါေပမယ႕ တတထားတ႕ ပညာက ဘယလျပနသး ရမယဆတာ မသၾကဘး။

ပဆးတာက ပညာတတ လယတမာ ျဖစသြားေတာ႕တာ။ ပညာတတတ႕လ ယတမာၿပဆရင ေျပာငေျမာက တယ။ခရတ႕သဘကက

သ႕အေပၚ ယတမာလ႕ ယတမာမနးေတာင မသလကရဘး။ ဒေနရာမာ စကားစပလ႕ ပျပငေလးတစပဒ ေျပာဥးမယ။ နယစပက

ရြာတစရြာမာ သေဌးလငမယား ကလညးဓားျပစကားက နားမလည၊ ဓားျပကလညး သေဌးလငမယားစကားက နားမလည အဒရြာမာ

ျဖစခငေတာ႕ သတ႕ႏစဖကလးရ႕ဘာသာစကားက ေကာငးေကာငး ကၽြမးကၽြမး ကငကငတတတ႕ ပညာတတ

ပဂၢလတစေယာကရတယ။ ဒပျပငထမာေတာ႕ သ႕က စကားျပနလ႕ဘေခၚလကရေအာင။ ဒါန႕ စကားျပနက သေဌးလငမယားန႕

ဓားျပေတြၾကား ေျပာဆေပးရတာေပါ႕။ ဓားျပအၾကးအကက ဒသေဌးမာ ရတနာေတြ၊ ေငြေတြ အမားၾကး ရတယဆတာလညး

အတအကသၿပးသား။ ဒေတာ႕ သက ေရႊ၊ ေငြ ပစၥညးေတြ ဘယမဖြကထား သလဆၿပး ေမးတယ။ သေဌးကလညး သ႕တသကလး

ရာေဖြစေဆာငး ထားရတာဆေတာ႕ အလြယတကဘယေပးပါ႕မလ ။ ဓားျပအၾကးအက ကလညး တျဖညးျဖညး ခငးန႕

ေဒါသကထြကလာ၊ သေဌးကလညး ဇြတေပ ၿပး “ဘး” ခညးခေနေတာ႕၊ အေျခအေနက ေတာေတာေလး တငးမာလာတယ။

ဓားျပအၾကးအကေနာကဆးတစၾကမ အေနန႕ ရတနာေတြ ဘယမာထားတယ ဆတာ အမနအတငး ေျပာဖ႕န႕ မေျပာရင

သတပစမယလ႕ ၿခမးေျခာကတယ။ စကားျပနက သေဌးလငမယားက နားခတယ။ ပစၥညးဥစၥာဆတာ ျပနရာရငရတ႕ အေၾကာငး၊

လ႕အသကေလာက ဘာမ တနဘးမရတ႕ အေၾကာငး၊ ဒတစၾကမေတာ႕ ဓားျပအၾကးအကက ေျပာတ႕အတငး

တကယကလပေတာ႕မာ ဆတ႕အေၾကာငးန႕ ရတနာေတြ ဘယမ ဖြကထားတယဆတာ အမနအတငး ေျပာလကဖ႕ ေျပာတယ ။ ဒါမ

သ႕ဘကကလညး သေဌးလငမယား ကဓားျပအၾကးအကက မသတေအာင ေျပာေပးႏငမာ ျဖစေၾကာငး ေျပာတယ သေဌးကလညး



56စကားျပနေျပာတာ နားေထာငရငး ဓားျပအၾကးအကရ႕ အရပအကက ၾကည႕လကေတာ႕ တကယ႕က ေဒါသထြကေနမနး

သလကတယ။ လဆတာေသရမာေတာ႕ ေၾကာကၾကတာဘေလ။ ဒေတာ႕သေဌးကလညး မတတသာတ႕အဆး ရတနာေတြက

သတ႕ျခေထာင႕က ေရတြငးပကထမာ ဖြကထားတ႕ အေၾကာငးန႕ သတ႕ အသကက ခမးသာေပးဘ႕ အၾကးအကက ေမာလင႕တၾကး

န႕စကားျပနက “ရတနာေတြ ဘယမာဖြကထားသတ႕” လလ႕ေမးတယ။ ဒမာတင ကေရႊစကားျပနက “ဒလက ေခါငးအလြနမာတယ၊

သ႕ကသတပစခငသတပစလက ရတနာေတြ ဘယမ ထားတယဆတာက မေျပာဘးတ႕ခငဗာ” လ႕ေျပာလကသတ႕။

ဓားျပအၾကးအကလညး အရမးက ေဒါသထြကသြားၿပး သေဌးလငမယားက ခကခငးဘ ပစသတလကတယ။ က- ၾကည႕စမး၊

ဘယေလာကဆး လကသလ။ ေျပာခငတာက ပညာဆတာ ဘာပညာပျဖစျဖစ ေလ႕လာပါ။ ဆညးပးပါ။ ေကာငးပါတယ။ ၿပးေတာ႕

ကယတတတ႕ ပညာန႕ လ႕အဖြအစညး က အကးျပပါ။ အဒလ အကးမျပႏငေတာငမ ခနက ေျပာခ႕တ႕ စကားျပနလ

ယတမာတ႕သမျဖစေစန။

(ငါး)

တကယေတာ႕ ပညာရ႕တနဖးဟာ တငးတာလ႕ မရႏငေလာကေအာင နကရႈငးပါတယ။ ေလာကမာ

အလြနအဖးတနပါတယဆတ႕ ေကာကသ၊ ပတျမားေတြ ေရန၊ ကၽြနးသစစတာေတြ၊ တျခားမားစြာေသာ အဖးတန ပစၥညးေတြ၊

ဒါေတြအားလး ကသ႕တနရာရာတနေၾကး တနဘးျဖတတလ႕ ရပါတယ။ ပညာကကေတာ႕ ဘာန႕မ တနဘးျဖတလ႕

တငးတာလ႕မရဘး။ ဒ႕အျပင ပညာရ႕တနဘး ကဘယလ အဓပၸါယ သတမတမလ ။ တကတ႕ အဆးအစ အနားသတမ မရတာ။

အဓပၸါယ သတမတလ႕ မရဘး။ ဒါေပမယ႕ ပညာရ႕တနဘးကေပၚလြငေအာင ဥပမာတစခ႕ေတာ႕ေပးလ႕ ရတယ။

အဒဥပမာေလးေတြန႕ဆပၿပး သေဘာေပါကလမ႕မယ။ ပညာေၾကာင႕ လ႕ယဥေကးမႈ အဆင႕အတနး ျမင႕မားလာတယ။

ဟးလြနခ႕တ႕ႏစေပါငး ငါးေထာငေလာကက လေတြဘယလ ေနထငသြားလာခ႕ၾကသလ။ အဒတနးက လ႕ယဥေကးမႈန႕ဒေန႕ေခတ

ယဥၾကည႕လကစမး ။ ဒတးတကေျပာငးလမႈေတြ ဟာ ဘယတနခးရင တစေယာကေယာက ကမ မနးလက မႈတလကလ႕ ျဖစလာတာ

မဟတဘး။ သ႕အလလ ျဖစလာတာ တစခမ မရဘး ။ပညာန႕ပ တးတကေျပာငးလ ေအာငလပလာခ႕ၾကတာ မဟတလား

တထြငဆနးသစ မႈဘကကၾကည႕ရင လညးဥပမာ ကား၊ရထား၊ ေလယာဥပ၊ သေဘၤာစတ႕ တထြငမႈေတြ အဒါေတြ ေၾကာင႕ဒေန႕

ကၽြနေတာတ႕ လသားအားလး ခစားစစားေနရတ႕ေကာငးကးေတြက ဘယလတနဘးျဖတမလ။ ဒါသယယပ႕ေဆာငေရး

အပငးတစခတညးပ ရေသးတယ။ ဆကသြယေရးစနစ ေတြဆရငလညး တယလဖနး ၊ mobile phone ေတြ၊ အးေမးလ၊ အငတာနက

ေတြန႕ လ႕အဆင႕အတနး ၊ လေနမႈ အဆင႕အတနး ျမင႕မားတးတကလာတာေတြ ၊ ေရခေသတာ၊မတကးစက ၊ ေလေအးေပးစက

စသျဖင႕၊ စသျဖင႕ မေရတြကႏငေတာ႕ဘး။အဒါေတြကေရာ ဘယလတနဘးျဖတမလ အဒလျဖစလာေအာင ဘယသေတြက

ဖနတးခ႕ၾကသလ။ ဘာန႕ဖနတး ခ႕ၾကတာလ ဒါပညာရ႕တနဘး မဟတဘးလား။ ပညာတတေတြရ႕ တနဘးျပယဂ ေတြပမဟတလား။



57ေျပာရရင ဘယဆးလမ႕မလ။ ေရးျပရင စာမကႏာ ေထာငေသာငးခသြားမယ ။ ေရေျမ၊ ေတာေတာင ၊ သဘာ၀ သယဇာတ

ေတြဟာ တငးျပညတစခ လ႕အဖြ႕အစညးတစခအတြက အေရးပါသလ တနဘးျဖတမရသလ ပညာရ႕တနဘး လညး

ေခတအဆကဆက ၊ ေကာငးေမြေတြက ျဖတသနးစးဆငး သြားေစမာ ျဖစတယ။ ပညာန႕သာ ေခတေတြ စနစေတြက

ေျပာငးလခ႕ၾကတယ။ ပေကာငးသထက ၊ ေကာငးတာေတြ ဖနတးခ႕ၾကတယ။ အေတြးအေခၚ အယအဆေတြ လ႕အဖြ႕အစညး

လ႕သမငးရ႕ ေျပာငးလျခငးေတြက ျပနၿပးၾကည႕ရင ပညာရ႕တနဘးက ထငထငရားရား ေတြ႕ရမာပါ။ ဘာရယလ႕သာ စကားလးဖြ႕ၿပး

ေျပာခလကလ႕ မရတာ။

ပညာရ႕တနဘး ကနားလညလ႕လညးပ ခမသားတ႕ မဘပျဖစျဖစ ၊ ဆငးရတ႕ မဘျဖစျဖစ ။ သတ႕သားသမး ေတြက

ေစာေစာစးစး ေကာငးထြကၿပး စးပြားရာဖ႕ ဘယတနးကမ မတကတြနးဘး။ ခမးသာတ႕ မဘေတြက သတ႕ရတ႕ စညးစမပၿပး

သားသမးေတြက ပညာတတေအာင ပ႕ပးၾကတယ။ သတ႕ထကျမင႕တ႕ ဘ၀ေတြက သတ႕သားသမးေတြက ရေစခငၾကတာ။

ဆငးရတ႕ မဘေတြကလညး ဆငးရတ႕ ၾကားထကဘ ပၿပး အပငပနးခ ၊ အနစနာခ ၿပး သတ႕ သားသမးေတြက သတ႕လ

ပငပငပနးပနး ဆငးဆငးရရ ရာေဖြမစားရေအာင ။ အဒါအနမ႕ဆး ပါ။ တကယတမးေတာ႕ ဘယမဘမဆ ၊ သားေတြ၊ သမးေတြ

အတြကအျမင႕မားဆး ေမာလင႕ခကေတြထားၾကတာ ခညးပါဘ။ အဒအျမင႕ဆး ေမာလင႕ခက ဆတာလညး ပညာတတဖ႕က

အဓကပါ။ ခမးသာေတာ႕လညး ခမးသာတ႕အေလာက ၊ ဆငးရတ႕သေတြလညးဆငးရတ႕ အေလာက ၊ ရာထးၾကးၾကး ၊ သတ႕

သားေတြ သမးေတြက ပညာတတၾကးေတြ ျဖစေစခငၾကတာ။ ဘာေၾကာင႕လ ၊ ဘာျဖစလ႕ အားလးက ပညာေနာကက

လကေနၾကတာလညး ေတြးၾကည႕စမး။ ဒါကပညာရ႕တနဘး အေတာေပၚလြင ေရာေပါ႕။ ပညာရ႕ ႏႈငးမရတ႕ တနဘးေၾကာင႕ဆတာ

ရငးမေနဘးလား ။ ဒေတာ႕ ပညာ ေတြလညး တတမယ။ စဥးစားခင႕ခနတတတ႕ ဥာဏစြမးလညး ရမယ။ လေတြကလညး

အကးျပႏငမယ ဆတ႕ပညာတတတစေယာက ရ႕တနဘးကလညး ခ ပညာရ႕ တနဘးထပတ ပါဘ။ ပၿပးေပၚလြငေအာငတစခ

ႏႈငးယဥေျပာျပမယ။ ရငဘရငတစပါး နနးကသြားၿပ ဆတ႕အခါ သဟာ သာမနလျဖစသြားေတာ႕တာပ။ ေခၽြရသငးပငး

လညးမရေတာ႕ဘး။ ၾသဇာ အာဏာဆတာလညး မရ ၊ ဟစဥက သ႕အနား ၀ ငးေနတ႕ မတေဆြ ၊ အေဖာအေပါငးဆတာလညးမရ

ရငလကန႕ ေသရတ႕လလပ အဒလပ လခမးသာတစေယာက ကအခးအေကြ႕ တစခကမာ ကနးေကာကစရာမရေအာင

ဆငးရသြားတာမး လညးရတယ။ ျပနနလနထဘ႕ ဆတာမလြယေတာ႕ဘး ။ ပညာန႕ အသကရငရပတညတ႕လကေတာ႕ အားလး

ပကစးၿပလသြား ရငလညး အသစကေန ျပနၿပး စႏငပါတယ။ သဟာ သည ဘ၀ ကေနျပနၿပး စ လ႕ရတယ။ ဘယအခန

ဘယအေျခအေန မးျဖစျဖစ ၊ သ႕မာ ျပနတညေဆာကႏငတ႕ လေလာကတ႕ပညာ အရငးအႏးရတယ။ ဒါေၾကာင႕ ပညာတတ

တစေယာကရ႕တနဘး ၊ ပညာရ႕ တနဘးဟာ ေငြေၾကး စညးစမေတြထက အမားၾကး သာလြနပါတယ။ ရငဘရင တစပါးရ႕

ဘနးတနခး ၾသဇာထကလညး ပညာ ရ႕တနဘးက သာတာဘ။

ေနာကတစခကက ပညာရပတငးမာ ႏႈငးမရတ႕ တနဘးကယစ ရၾကတာပါဘ ။ ဆရာ၀နပညာမ အငဂငနယာပညာမ

ဥပေဒပညာမ ပတနဘးရတယ။ ပလရာ၀ငတယရယလ႕မဟတပါဘး ။ ဘယပညာရပမဆ လ႕အဖြ႕အစညးေတြအတြက တနးတ ညမ

လအပတာခညးပါဘ။ လ႕အဖြ႕အစညး ေတြရ႕ တးတကဖြ႕ၿဖးမႈ ႏႈနးေတြ ၊ စေတြ မတၾကေသးတ႕ အတြက ေတာ႕ တစခ႕



58ပညာတနဘးေတြ ေမးမနသလျဖစေနတာ မးေတာ႕ ရတာေပါ႕ေလ။ ဒါလညးပ အၿမမဟတႏငပါဘး ။ ဒေတာ႕ ကယ႕ပညာ ရပအေပၚ

ကယတနဘး ထားတတဖ႕က ပအေရးၾကး တာပါ။ ေနာကၿပး ႏငငျခားမာ သငခ႕မ ပညာရပတစခက ပၿပး အဖးတနတယဆတာမး

လညးေျပာလ႕မရဘး။ ဘယမာပသငသင ကယယႏငသေလာကသာရခ႕ ၾကတာမဟတလား တစတနး တညးတကခ႕ၾကတာခငး ၊

ဆရာတစေယာကတညးန႕ သငခ႕ၾကတာခငး တရငေတာငမ တကယတတခ႕တာ မတတခ႕တာဟာ တမာမ မဟတတာ။

သငတ႕သက ဘယပစန႕ ပသငသင ဘာေတြပသငသင ယတ႕သက ယႏငမ ယတတမ ရၾက တာပါ။ သငလကတ႕ စာသက

လကေတြ႕မာ ဘယေလာက အသးကႏငမယ ဘယလထးထြငး ျမငႏငမယ၊ ဘယေလာကထ ဆင႕ပြား ေတြးေခၚ တတမယဆတ႕

အပငးကေတာ႕ တဥးခငးန႕ပ ပဆငႏငလမ႕မယ။ ဒေတာက ဘယပညာရပက ပေလ႕လာ ၊ ေလ႕လာ၊ ဘယႏငင ၊ ဘယတကသလ

မာဘ ျဖစျဖစတနဘး ရၾကတာခညးပါပ ။ ဂဏတ ဂဏၿပင သေဘာမး မထားၾကဖ႕က လရငးပါ ။ ႏငငျခားမာ ေကာငးသြားမတက

ရလ႕သပၿပးေတာ႕ သမငယစရာမရပါဘး။ ေစာေစာက ေျပာခ႕သလ ပငကယ အစြမးအစကလညး စကားေျပာတယ။ တခ႕ကြျပား ၊

ျခားနားမႈေတြ ရေနတာ ၊ ဒါမမ ဟတ ရတယလ႕ ထငေနတာကလညး စနစေၾကာင႕၊ လေတြေၾကာင႕ ျဖစေနတာပါ။ အထးသျဖင႕

မရင႕ကက တ႕လေတြ ေၾကာင႕ျဖစရတာ။ ဒလဘ ေခတကာလ အပငးအျခားတစခမာ ကန႕သတ၊ ျပ႒ာနးထားတ႕ ပညာေရး

စနစပစေတြေၾကာင႕ ဘာသာရပတစခက တစခ ထပပၿပး ျမင႕သလ ထငရတာမး လညးရတယ။ ဘာပျဖစျဖစဒါေတြက ပကတတရား

မဟတပါဘး။

(ေျခာက)

ထားပါေတာ႕ ။ ပညာမာ ေဖာျပရခကတ႕ မျမငႏငတ႕ တနခးၾသဇာဆတာ လညးရတယ။ ဂဏသတငး အလငးေရာငလ႕

ေျပာရငလညး ရတယ။ အဒါက ပညာရ ပညာတတေတြက သတ႕ကယတင သတမျပ မခငေနမယ။ ေတာေတာမားမားကေတာ႕

ဒါကေမ႕ထားလကတ႕သေဘာပါ။ပညာမ႕တ႕ လေတြကေတာ႕ အ႕ဒတနခးၾသဇာက ေကာငးေကာငးသတထားမတယ။ “အရန”

လ႕ေခၚမလား မေျပာတတဘး ။ တစခ႕မားဆရင ပညာရတစေယာက ၊ပညာတတတစေယာကန႕ မကႏာခငးဆငမၿပဆတာန႕

အလလ သမငယသြားေတာ႕တာ။ တစဖကလက သတ႕က ဘာမ မလပပန႕ ၊ အဆင႕အတနး ခြတာမး မလပပန႕က သတ႕

ကယတငကေျပာတာ ဆတာ ေနတာ ထငတာ အားလး ရြ႕ သြားၾကေတာ႕တာ။ အဒထကဆးရငေတာ႕ ရငက မဆငရေတာ႕ဘ

အလကားေနရငး ကစးရမ၊ ေၾကာကရြ႕ေနေတာ႕တာ။ ဒေတာ႕ ေခတလငယေတြကေနာကဆး တစခမာခငတာက လတတေလာ

သာယာမႈေပးတ႕ အေပၚယေလာက သာတနဘးရတ႕ ဘ၀အတေတြက အားမကပါန႕ ။ မကေစ႕ေအာကတြင ခမးသာသြားတာ၊

ဆငးရသြားတာ ၊ ဘ၀ပကသြားတာေတြလညး မငးတ႕အမားၾကး ျမငဖး၊ ၾကားဖးမာပါ။ အဒါေတြဟာ လ႕ဘ၀ရ႕ တနဘး အစစအမန

ေတြလညး မဟတၾကပါဘး။ “ပညာ” န႕ ရပတညႏငတ႕ ပညာန႕ အသကေမြးႏငတ႕ ပညာန႕ကယ႕ကကယေသာလညးေကာငး

ကယ႕အသငးအ၀ ငး ၊ ကယ႕တငးျပည၊ ကယ႕လမး ၊ ကယ႕လ႕အဖြ႕အစညး ကေသာလညးေကာငး တနဘးျမင႕ေပးႏငတ႕

ပညာရငတစေယာက ပညာတတတစေယာက ဘ၀ ကသာ မကမကေမာေမာ ခယၾကစမးပါ ။ အဒါ ဘာန႕မ တငးတာတြကခကလ႕

မရတ႕ တနဘးအစစပါ။ ကၽြနေတာ႕က တစေယာကေယာကကမား “ခငဗား ပညာတတတစေယာကျဖစခငသလား၊ ရငဘရင

တစပါးျဖစခငသလား လ႕ယဥၿပးေမးခ႕ရင ကၽြနေတာဘယလေျဖမယသလား ” ပညာတတတစေယာက ပျဖစခငတယ

ပညာတတတစေယာက ဘ၀ကရငဘရင န႕ေတာင မလႏငပါဘး။ လ႕ဒထကပၿပးပညာသားပါပါေျပာရမယဆရငေတာ႕ သ၀ဏၰသာမ



59ဇာတေတာထက “သားေရႊအးထမးလာတာျမငခငပါတယ။ ” ေျဖသလမး ကၽြနေတာကလညး “ပညာတတရငဘရငတစပါး

ျဖစခငပါတယ” လ႕ေျပာမမာဘ ဟတတယေလ ဒါမ လေသရငလညး နာမညမေသမာ ကယ႕ရ႕ ေကာငးေမြေတြ ကယပငတ႕ေျမမာ

ကမၻာတညသေရြ႕ တညတ႕ေနမာ။

တးေကာလႈင

ပညာတတ္တေယာက္၏တန္ဘုိး

Documents