ถอดบทเรยน บานจางนก บานจางนก บานเลขท 56/1 หมท 2 ต าบลบวกคาง

อ าเภอสนก าแพง จงหวดเชยงใหม

กอตงเมอป พ.ศ. 2528 โดย สลาเพชร วรยะซงไดรวบรวมเพอนฝง ตลอดจนลกศษยลกหา ชางแกะสลกฝมอดและมความรก

ในศลปะการแกะสลก ไมแบบลานนามารวมตวกนจดตง กลมแกะสลกขนมา

เมอปพ.ศ.2531 คณลงประยร จรรยาวงศ (2458) คอลมนนสตชอดงแหงหนงสอพมพ ไทยรฐในขณะ นน ไดใหเกยรต มา

เยยม เยอน พรอมกบตงชอบานวา “บานจางนก” อนหมายถงบานทมชาง เยอะแยะมากมาย

บานจางนก ไดมการพฒนารปแบบการแกะสลกชาง จากเดมทชางแกะจะมการแกะสลกแบบ ตายตว รปแบบจะซ ากน มาเปน

การแกะสลกชางทดมชวตชวา มทาทางทวงท านองทเหมอน ชางจรง ๆ ซงนบเปนแหงแรกทมการแกะสลกชาง รปแบบน

บานจางนกยงเปนแหงแรกทมการทดลองน าวสดใหมๆ ทหาไดในทองถนมาทดแทนวสดเดม ทนบวนมแตจะหายากมากขน

เชน มการน าเอาไมขเหลกมาทดแทนไมสก ซงประโยชนเพยงอยางเดยวของไมขเหลก

ในสมยกอน คอน ามาท าเปนเชอเพลงเทานน และผลทไดจากการน ามาแกะสลกพบวา ไมขเหลกเปนไมเนอแขงมากการแกะ

คอน ขางยากกวาไมสก แตผลงานทออกมาจะสวยงาม และสเปนธรรมชาต

เมอป พ.ศ. 2546 บานจางนก ไดรบการบรรจใหเปนหนงในพพธภณฑทองถน สงกด เอกชน ยงผลใหเปนทรจก กนอยาง

แพรหลายในหมนกทองเทยวทงชาวไทยและ ชาวตางประเทศ ทมความสนใจในศลปะแขนงน

นอกจากน หนงในความภาคภมใจของสลาบานจางนกทกคนคอ การทเปนสวนหนงของการท าใหผคน ไดเกดความรก หวง

แหน และ ตระหนกถงความส าคญ และปญหาของ ชางไทยในปจจบน และรวมกนอนรกษชางไทยใหอยคกบคนไทยอกนาน

เทานาน

สลา เพชร วรยะ เพชรน าเอกแหงแดนลานนา

ศลปนดเดนจงหวดเชยงใหม ประจ าป 2543

สาขาทศนศลป ดานประตมากรรม

ประวต สลา เพชร วรยะ เกดเมอวนท 8 มนาคม พ.ศ. 2498

สถานทเกด บานบวกคาง อ าเภอสนก าแพง จงหวดเชยงใหม

เปนบตรของ นายสงห วรยะ และ นางบวจน วรยะ มพนอง 5 คน

การศกษา

ระดบประถมศกษาปท 4 จากโรงเรยนผใหญ 1 หอพระ จงหวดเชยงใหม

การศกษาผใหญ ระดบ 4 (ม.ศ. 3) จากโรงเรยนผใหญสนก าแพง อ าเภอสนก าแพง จงหวดเชยงใหม

ผลงานทผานมา

พ.ศ. 2515-2519 เรยนแกะสลกไมกบครอาย เดชดวงตา จากนนไดรบจางแกะสลกตามราน

พ.ศ. 2526 ไดรบราชการเปนวทยากรฝกอบรมอาชพแกะสลกไมประจ ากรมสงเสรมอตสาหกรรม กรงเทพฯ 2 ป จงลาออกมา

ท างานทบาน

พ.ศ. 2530 ศกษาเกยวกบเรองชาง สามารถถายทอดเปนผลงานแกสะลกชางไดหลายรปแบบ กลายเปนชางฝมอและประกอบ

อาชพแกะสลกไมจนถงปจจบน และไดฝกสอนเยาวชนในหมบาน

แนวความคด ภาคภมใจอางยงทไดท างานทรกและชอบ ถอเปนหนาทชวงหนงทไดรบการถายทอดจากบรมครค าอาย เดช

ดวงตา แลวพฒนาฝมอและรปแบงานและไดถายทอดสงสอนศลปะวชาชางแจนงนใหอยยนยาวตอไป และชาง คอความ

ยงใหญในต านาน เรองราว รปแบบและตวตน

รวมแสดงงานศลปะกบศลปนกลมลานนามาตลอด

ป 2535 น าทมงานกลมสลาบานจางนก จดนทรรศการคาราวานชางไม ๑ ทจงหวดภเกต

ป 2536 รวมแสดงงานมหกรรมประตมากรรม 93 รอยปศาสตราจารย ศลป

พระศร ณ พพธภณฑสถานแหงชาต หอศลป ถนนเจาฟาฯ กรงเทพฯ

ป 2537 น าทมงานกลมสลาบานจางนก จดนทรรศการคาราวานชางไม ๒

ณ ศนยการแพทยโรงพยาบาลเทพธารนทร กรงเทพฯ

ป 2541 น าทมงานกลมสลาบานจางนก จดนทรรศการคาราวานชางไม ๓

ณ ศนยการคาโอเรยนเตลเพลส กรงเทพฯ

ป 2542 น าทมงานกลมสลาบานจางนก จดนทรรศการคาราวานชางไม ๔

ณ โรงแรมรอยลการเดนรสอรทพทยา จงหวดชลบร

ป 2542 รวมนทรรศการศลปกรรมศลปนภาคเหนอ เทดพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว มหามงคลเฉลมพระ

ชนมพรรษา 6 รอบ ณ หอนทรรศการศลปะวฒนธรรม มหาวทยาลยเชยงใหม

ป 2543 รวมแสดงนทรรศการ ศลปกรรมของศลปนลานนา “จตวญญาณลานนา ๗ คนเมอง”

ป 2543 คณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต โดยสภาวฒนธรรมจงหวดเชยงใหม มองโลเชดชเกยรต เปนศลปนดเดน จงหวด

เชยงใหม สาขาทศนศลป ประจ าป 2543

ป 2545 รวมแสดงนทรรศการ “ตามฮตโตยฮอยสลาเมอง ๑” ณ หอนทรรศการศลปะวฒนธรรม มหาวทยาลยเชยงใหม

ป 2545 น าทมงานสลา “บานจางนก” จดนทรรศการงานแกะสลกไมชดคชธาต 4 ดน น า ลม ไฟ ณMotion Hall ชน G ดเอม

โพเรยม ชอปปง คอมเพลกซ กรงเทพฯ

ป 2546 รวมแสดงงานนทรรศการ “ตามฮตโตยฮอยสลาเมอง ๒” ณ

หอนทรรศการศลปะวฒนธรรม มหาวทยาลยเชยงใหม

บานเหมองกง บานเหมองกงเปนหมบานเลก ๆ ทไดรบเลอกจากพฒนาชมชน และการทองเทยวแหงประเทศไทย ใหเปนหมบานโอทอป

เพอการทองเทยวเพราะเปนหมบานผลตเครองปนดนเผาทมเรองราว

ประวตศาสตร วถวฒนธรรม

โคมไฟดนเผาฉล

(รานปาเลก) ราคา 450 บาท

การน าไปใชในงานภมทศน

- ใชในการปะดบตกแตงสวน - ใชประดบบรเวณทางเดนใสวน -ประดบตกแตงบรเวณมมหองเพอความสวยงาม

ขนตอนการท า

1. น าดนเหนยวมากองไวเตรยมใชงานเรยกวา กองดน

2. ซอยดนเหนยว แลวน าไปพรมน าหมกคางคน โดยใชใบตองแหงคลมใหดนชมน าพอเหมาะ

3. ปนดนทหมกเปนกอนๆ ยาวประมาณ 1 ศอกน าไปวางไวในลานวงกลม

4. น าดนทนวดแลวมาตงเปนกองใหญ แลวเหยยบใหเปนกองแลวน าผามาคลมดนไวเพอรอการน าดนมาใชในการปนตอไป

5. น าดนมาปนเปนแทงกลมยาวเพอขนรป โดยขนรปบนแปนหมน เรยกวา กอพมพ เปนการปนครงลางของภาชนะทปน

6. น าครงลางทปนเสรจแลวไปผงใหหมาดๆ แลวน ามาปนตอใหเสรจตามรปแบบทตองการ

7. น ามาผงใหหมาดๆ แลวน าไปขดผวใหเรยบโดยใชลกสะบาขด ท าใหผวเรยบและมนแลวน าไปตากใหแหง

8. ในการเผาจะใชเวลาประมาณ 2 คน 3 วน และตองคอยใชฟนในเตาเผาตลอดทงวนทงคนเพอใหไดความรอนสม าเสมอและ

ท าใหดนสกไดทวถง

9. เมอเผาไดตามทก าหนดเวลาตองงดใสไฟ แลวปลอยทงไวในเตาเผา 2 คน โดยคอยๆ เปดชองวางเพอคอยๆระบายความ

รอนเรยกวา แยมเตา

บานถวาย บานถวายเปนศนยการคาและการทองเทยวทมการสงเสรม

กจการศลปหตถกรรมไทย ซงสะทอนถงภมปญญา

และวถชาวบานทมมาชานานใหทวโลกไดรบร

และชนชมถงความอลงการณของงานไม และความมเสนห

แหงวถชวตชางแกะสลกกบความภาคภมใจในมรดกไทย

มานงไมสก

(รานจารกไอเดย) ราคา 1500 บาท

การน าไปใชในงานภมทศน

-ใชประดบตกแตงสวน

-ใชเปนทผกผอนในสวน

-เปนวสดทกลมกลนกบธรรมชาต

นางสาว ปวชญา ศรจนทร

รหส 5219101313

สาขาเทคโนโลยภมทศน