โครงการพระราชดำริ
TRANSCRIPT
ฝายชะลอน า แนวพระราชด ารทฤษฎการพฒนาและฟนฟปาไม
พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงตระหนกถงความส าคญของการอยรอดของปาไมเปนอยางยง ทรงเสนออปกรณอนเปนเครองมอทจะใชประโยชนในการอนรกษและฟนฟปาไมท
ไดผลดยงกลาวคอ ปญหาส าคญทเปนตวแปรแหงความอยรอดของปาไมนน ?น า? คอสงทขาด
ไมไดโดยแท พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงแนะน าใหใชฝายกนน าหรอเรยกวา ฝาขชะลอน า
หรออาจเรยกขานกนวา ฝายชะลอความชมชน? กไดเชนกน
ประวตโครงการ
ส านกชลประทานท 16 รวมกบส านกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชด ารและราษฎรทประสบความเดอดรอนรวมกนตรวจสอบสภาพพนทและศกษา
ขอมลตาง ๆ ในสภาพภมประเทศจรงแลวเหนวามลทางชวยเหลอราษฎรทประสบความ เดอดรอน
ไดโดยการกอสราง ฝายคลองชองเรอทดแทนท านบคอนกรตเดมทช ารด พรอมระบบทอสงน า และ
ถงอปโภค-บรโภค เพอสงน าชวยเหลอการอปโภค-บรโภค ของราษฎรทไดรบความเดอดรอน
ดงกลาวไดน าความกราบบงคมทลพระกรณาทราบฝาละอองธลพระบาทแลวและทรงรบเปน
โครงการพระราชด าร ตามหนงสอส านกราชเลขาธการท รล 0005.5/18753 ลงวนท 4 ธนวาคม
2545
ฝายชะลอน า คอสงทกอสรางขวางกนทางเดนของล าน า ซงปกตมกจะกนหวยล าธารขนาด
เลกในบรเวณทเปนตนน าหรอพนททมความลาดชนสง ท าใหพชสามารถด ารงชพอยได และหากชวง
ทน าไหลแรงกสามารถชะลอการไหลของน าใหชาลงและกกเกบตะกอนไมใหไหลลงไปในบรเวณลม
น าตอนลาง นบเปนวธการอนรกษดนและน าไดดมากวธการหนง
พระบาทสมเดจพระเจาอยหวพระราชทานพระราชาธบายวา การปลกปาทดแทนปาไมทถกท าลาย
นน ??จะตองสรางฝายเลกเพอหนนน าสงไปตามเหมองไปใชในพนทเพาะปลกทงสองดาน ซงจะให
น าคอย ๆ แผขยายออกไปท าความชมชนในบรเวณนนดวย...?
ในสวนของรปแบบและลกษณะ ฝายชะลอน า นน ไดพระราชทานพระราชด ารสไววา ใหพจารณา
ด าเนนการสรางฝายราคาประหยด โดยใชวสดราคาถกและหางายในทองถน เชน แบบทงหนคลม
ดวยตาขายปดกนรองน ากบล าธารเลก ๆ เปนระยะ ๆ เพอใหเกบกกน าและตะกอนดนไวบางสวน
โดยน าทกกเกบไวจะซมเขาไปในดนท าใหความชมชนแผขยายออกไปทงสองขาง ตอไปจะสามารถ
ปลกพนธไมปองกนไฟ พนธไมโตเรว และพนธไมไมทงใบ เพอฟนฟทตนน าล าธารใหมสภาพเขยว
ชอมขนเปนล าดบ ประเภทของ ฝายชะลอน า นน ทรงแนกออกเปน 2 ประเภท ดงพระราชด ารส
คอ ฝายชะลอน า ม 2 อยาง ชนดหนงส าหรบใหมความชมชน รกษาความชมชน อกอยางส าหรบปองกนมใหทรายลงในอางใหญ?
จงอาจกลาวไดวา ฝายชะลอน า นน ประเภทแรก คอ ฝายตนน าล าธารหรอ
ฝายชะลอความชมชน สวนประเภททสองนนเปนฝายดกตะกอนนนเอง
การสราง ฝายชะลอน า พระบาทสมเดจพระเจาอยหวพระราชทาน
พระราชด ารเพมเตมในรายละเอยดวา
ส าหรบ ฝายชะลอน า ชนดปองกนไมใหทรายไหลลงไปในอางใหญจะตองท าใหดและลกเพราะทรายลงมากจะกกเกบไว ถาน าตนทรายจะขามไปลง
อางใหญ ถาเปน ฝายชะลอน าส าหรบรกษาความชมชนไมจ าเปนตองขดลก
เพยงแตกกน าใหลงไปในดน แตแบบกกทรายนจะตองท าใหลกและ
ออกแบบอยางไรไมใหน าลงมาแลวไลทรายออกไป...?
พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดพระราชทานแนวพระราชด ารเกยวกบการ
พจารณาสรางฝายชะลอความชมชนขน เพอสรางระบบวงจรน าแกปาไมให
เกดประโยชนสงสด
ใหด าเนนการส ารวจท าเลสรางฝายตนน าล าธารในระดบทสงทใกล
บรเวณยอดเขามากทสดเทาทจะเปนไปได ลกษณะของฝายดงกลาว
จ าเปนจะตองออกแบบใหม เพอใหสามารถกกเกบน าไวไดปรมาณ
มากพอสมควรเปนเวลานาน 2 เดอน ... การเกบรกษาน าส ารองได
นานหลงจากฤดฝนผานไปแลว จะท าใหมปรมาณน าหลอเลยงและ
ประคบประคองกลาไมพนธทแขงแรงและโตเรวทใชปลกแซมในปา
แหงแลงอยางสม าเสมอและตอเนอง โดยการจายน าออกไปรอบ ๆ ตว
ฝายจนสามารถตงตวได
ประโยชนจาก ฝายชะลอน าอนเนองมาจากพระราชด าร
1. ชวยลดการพลทะลายของดนและลดความรนแรงของกระแสน าในล า
หวย ท าใหระยะเวลาการไหลของน าเพมมากขน ความชมชนมมากขน และ
แผขยายกระจายความชมชนออกไปเปนวงกวางในพนททงสองฝงของล า
หวย
2. ชวยกกเกบตะกอนทไหลลงมากบน าในล าหวยไดด เปนการชวยยดอาย
แหลงน าตอนลางใหตนเขนชาลง คณภาพของน ามตะกอนปะปนนอยลง
3. เพมความหลาดหลายทางชวภาพใหแกพนท จากการทความชมชนเพม
มากขน ความหนาแนนของพนธพชกยอมจะมมากขน
4. การทสามารถกกเกบน าไวไดบางสวนน ท าใหกดเปนทอยอาศยของสตว
น า และใชเปนแหลงน าเพอการบรโภคของมนษยและสตวตาง ๆ ตลอดจน
น าไปใชในการเกษตรไดอกดวย
ฝายชะลอน า จงนบเปนพระราชด ารทเปนทฤษฎการพฒนาปาไมทยง
ประโยชนสขแกมนษยชาตทงมวลฝาย(ฝายชะลอน า)พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงตระหนกถงความส าคญ ของการอยรอดของปาไม
เปนอยางยง ทรงเสนออปกรณอนเปนเครองมอทจะใชประโยชนใน
การอนรกษและฟนฟปาไมทไดผลดยง
วตถประสงค
เพอชวยเหลอราษฎรทประสบปญหาการขาดแคลนน าส าหรบอปโภค
บรโภคชวงฤดแลงใหมน าอปโภค - บรโภคไดเพยงพอ ตลอดปและ
สามารถเพาะปลกตามแนวทอสงน าได