การบรหารและการตดสนใจ

(Management and Decision Making)

ความหมายและความส าคญของการตดสนใจ

การตดสนใจมความจ าเปนตอการบรหารงานในทกองคการ ผบรหารควรมความเขาใจในความส าคญของการตดสนใจและมหลกการในการตดสนใจไดอยางเหมาะสมและถกตอง การตดสนใจจงเปนหนาทส าคญของผบรหารอยางหลกเลยงไมได

การตดสนใจ (Decision making) มนกวชาการไดใหความหมายไว ดงน

ศรพร พงศศรโรจน (2540, หนา 187) กลาววา การตดสนใจหรอการวนจฉยสงการ หมายถง การเลอกปฏบตหรองดเวนการปฏบต หรอการเลอกทางด าเนนการทเหนวาดทสดทางใดทางหนง จากทางเลอกหลายๆ ทาง เพอใหบรรลวตถประสงคตามทตองการหรอการวนจฉยสงการ คอ การชงใจ ไตรตรองและตดสนใจเลอกทางด าเนนงานทเหนวาดทสดทางใดทางหนงจากหลายๆ ทางเพอให บรรลวตถประสงคตามทตองการ

บรรยงค โตจนดา (2548, หนา 178) กลาววา การวนจฉยสงการหรอการตดสนใจ หมายถง การทผบรหารหรอผบงคบบญชาพจารณาตดสนใจและสงการในเรองใดเรองหนง การวนจฉยสงการ หรอการตดสนใจเปนเรองทมความส าคญมาก เพราะการวนจฉยสงการจะเปนการเลอกทางเลอก ด าเนนการทดทสดในบรรดาทางเลอกหลายๆ ทาง

สมคด บางโม (2548, หนา 175) ) กลาววา การตดสนใจ หมายถง การตดสนใจเลอก ทางปฏบตซงมหลายทางเปนแนวปฏบตไปสเปาหมายทวางไว การตดสนใจนอาจเปนการตดสนใจ ทจะกระท าการสงใดสงหนงหรอหลายสงหลายอยาง เพอความส าเรจตรงตามทตงเปาหมายไว ในทางปฏบตการตดสนใจมกเกยวของกบปญหาทยงยากสลบซบซอน และมวธการแกปญหาใหวนจฉย มากกวาหนงทางเสมอ ดงนนจงเปนหนาทของผวนจฉยปญหาวาจะเลอกสงการปฏบต โดยวธใด จงจะบรรลเปาหมายอยางดทสดและบงเกดผลประโยชนสงสดแกองคการนน

บารนารด (Barnard, 1938) ไดใหความหมายของการตดสนใจไววา คอ "เทคนคในการทจะพจารณาทางเลอกตางๆ ใหเหลอทางเลอกเดยว"ไซมอน (Simon) ไดใหความหมายวา การตดสนใจ เปนกระบวนการของการหาโอกาสทจะตดสนใจ การหาทางเลอกทพอเปนไปได และทางเลอกจากงานตาง ๆ ทมอย

มด (Moody) ไดใหความหมายวา การตดสนใจเปนการกระท าทตองท าเมอไมมเวลาทจะหาขอเทจจรงอกตอไป ปญหาทเกดขนกคอ เมอใดถงจะตดสนใจวาควรหยดหาขอเทจจรง แนวทางแกไขจะเปลยนแปลงไปตามปญหาทตองการแกไข ซงการรวบรวมขอเทจจรง เกยวพนกบการใชจายและการใชเวลา

กบสนและอวาน เซวช (Gibson and Ivancevich) ไดใหความหมายของการตดสนใจไววา เปนกระบวนการส าคญขององคการ ทผบรหารจะตอง กระท าอยบนพนฐานของขอมลขาวสาร (information) ซง ไดรบมาจากโครงสรางองคการ พฤตกรรมบคคล และกลมในองคการ

โจนส (Jones) ไดใหความหมายของการตดสนใจองคการวาเปนกระบวนการ ทจะแกไขปญหาขององคกร โดยการคนหาทางเลอก และเลอกทางเลอกหรอแนวทางปฏบตทดทสด เพอบรรลเปาหมายขององคการทไดก าหนดไว

การตดสนใจ หมายถง กระบวนการทผบรหารตดสนใจใชในการแกไขปญหาขององคการ หรอการก าหนดแนวทางการปฏบต ซงตงอยบนพนฐานขอมลขาวสารทไดรบจากโครงสรางองคการ พฤตกรรมของบคคล และกลม

การตดสนใจ (Decision making) หมายถง กระบวนการในการคดเลอกเพอการปฏบตทมทางเลอกอยหลายทาง และผลลพธมความแตกตางกน ในการตดสนใจนจะมขนตอนทเรมตนจากการทไดตระหนกถงปญหา และขนตอนสดทายจะน าไปส การตดสนใจอยางมเหตผล

การบรหาร เปนเรองทเกยวกบการคดและการตดสนใจ (Thought and Decision) ผน ามความเกยวของกนโดยตรงกบการวางแผน การวางแผนเกดขนในทกระดบของการบรหารในองคการทกแหง การวางแผนเปนเรองทจะตองกระท าอยางตอเนองกนตลอดเวลา ไมมสนสดและมการปรบปรงแผนทไดก าหนดไวอยเสมอ โดยใหแผนนนมความยดหยนสามารถน าไปสการปฏบตได การวางแผนเปนการคดไปในอนาคตทยงไมเกด โดยผน าจะตองคาดคะเนสถานการณในอนาคตทงในระยะใกล เชน ชวงเวลา 1 - 2 ปขางหนาและระยะไกลเชน 3 - 5 ปขางหนา การวางแผนเปนเรองของการคาดการณลวงหนาและสงทตองการใหเกดขน ตองการใหเปนไปในอนาคต โดยพจารณาสภาพแวดลอมตาง ๆ ในปจจบน และทก าลงเกดขนในอนาคตทเปลยนแปลงอยเสมอ ผน าจะตองมความสามารถในการวางแผนอยางครอบคลมในทก ๆ ดาน เปนการวางแผนอยางเปนระบบ เปนความคดในทางรเรม สรางสรรค (Creative Thinking) และการคดเชงวเคราะห การใชวจารณญาณ (Critical Thinking) โดยอาศยความสามารถทางดานสตปญญาของผน าแตละคน (Personal Intelligence) โดยผน าแตละระดบจะตองการวางแผนการท างานเสมอ และแผนทผน าแตละคนก าหนดมความแตกตางกนตามหนาทความรบผดชอบและบทบาทของผน านน ผลของการวางแผนจะท าใหหนวยงานประสบความส าเรจ

หรอลมเหลวได หากวางแผนชาเกนไปอาจท าใหองคกรตองเสยโอกาสในการกระท าทควรท า องคกรอนอาจชวงชงผลประโยชนและประสบผลส าเรจไปกอน ดงนน ผบรหารจงควรตระหนกถงการวางแผนการก าหนดทศทางนโยบายกอนเสมอตงแตเขามาด ารงต าแหนง โดยเฉพาะต าแหนงส าคญ ๆ เพราะผรบผดชอบตอความส าเรจหรอลมเหลวขององคกร คอผก าหนดกลยทธ (Strategist) ไดแก ประธานบรษท (President) ประธานกรรมการ (Chairman ) ผบรหารระดบสง (Top executive)ความส าเรจหรอความลมเหลวขององคกรขนอยกบการวางแผนของผน า แผนการทก าหนดไวจะน าไปสหนาทอน ๆ ทางการบรหารอยางสอดคลองตอเนองซงจะชวยใหองคกรประสบความส าเรจในทสด ผบรหารแตละระดบมการวางแผนและจะตองตดสนใจทแตกตางกนดงน

1. ผบรหารระดบสง มหนาทวางแผนทเรยกวา แผนกลยทธ (Strategic Plan)

2. ผบรหารระดบกลางมหนาทในการวางแผนทเรยกวาแผนส าหรบหนาท (Functional Plan)

3. ผบรหารระดบลางหนาทในการวางแผนทเรยกวาแผนปฏบตการ(Operational Plan)

การบรหารและการตดสนใจจงเปนเรองทเกยวของสมพนธกบผบรหารในการท าหนาททางการบรหารและตดสนใจในปญหาตาง ๆ

การบรหาร คอกลมของกจกรรม ประกอบดวย การวางแผน (Planning) การจดองคกร (Organizing) การสงการ (Leading/Directing) หรอการอ านวย และการควบคม (Controlling) ซงจะมความสมพนธโดยตรงกบทรพยากรขององคกร (6 M’s) เพอน าไปใชใหเกดประโยชนและดวยจดมงหมายส าคญในการบรรลความส าเรจ ตามเปาหมายขององคกรอยางมประสทธภาพ และเกดประสทธผลครบถวน

การบรหารจดการ (Management) หมายถงชดของหนาทตางๆ (A set of functions) ทก าหนดทศทางในการใชทรพยากรทงหลายอยางมประสทธภาพและประสทธผล เพอใหบรรลถงเปาหมายขององคกร การใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ (Efficient) หมายถง การใชทรพยากรไดอยางเฉลยวฉลาดและคมคา (Cost-effective) การใชทรพยากรอยางมประสทธผล (Effective) นนหมายถงการตดสนใจไดอยางถกตอง (Right decision) และมการปฏบตการส าเรจตามแผนทก าหนดไว ดงนนผลส าเรจของการบรหารจดการจงจ าเปนตองมทงประสทธภาพและ ประสทธผล ควบคกน (Griffin, 1997, p.4)

การตดสนใจทางการบรหาร (Managerial Decision Making) หมายถง กระบวนการคดเลอกวธแกไขปญหา จากทางเลอกทมอยตงแต 2 ทางเลอก เปนกระบวนการทเปนระบบ ซง

ผบรหารตองระบปญหา ประเมนทางเลอก และคดเลอกวธแกปญหาทพอใจทสด และเปนประโยชนสงสดแกองคการ

การตดสนใจ (Decision Making) หมายถง การเลอกทตองมการพจารณาอยางรอบคอบ

ในการน าไปสผลลพธทนาพอใจ ไมกอใหเกดปญหาตามมาภายหลง เปนการตดสนใจอยางมคณภาพและ เปน ท ยอมรบ ของ บคคล ตาง ๆการตดสนใจทางการบรหารเปนเรองทเกยวของกบการวางแผนทตองการการตดสนใจกอนทจะมการก าหนดแผนการตางๆ เพอน าไปปฏบต เกยวของกบการเลอกหรอไมเลอก อนมตหรอไมอนมต การปฏบตหรอไมปฏบต หรอการก าหนดกฎเกณฑตางๆ เพอยดถอ ปฏบต

กลยทธการตดสน ใจ

ผบรหารทเกยวของกบการตดสนใจควรมกลยทธทใชส าหรบเปนหลก โดยเลอกวธการตดสน ใจ อยาง มขนตอนดงตอไปน

1. ผบรหารจะตองท าความเขาใจในสถานการณปจจบนมการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอกและภายในทสงผลกระทบตอองคกร สภาพความเปนจรง ศกยภาพของปจจยตางๆ ทเกยวของ

2. ผบรหารยอมรบวาปญหาทตองตดสนใจเปนปญหาทแทจรง ไมใชผลกระทบหรอผลขาง เคยง ของ ปญหา การระบปญหาใหชดเจนการระบถงสาเหตของปญหาไดอยางถกตอง

3. ผ บรหารจะตองแสวงหาทางเลอกหลาย ๆ ทางในการแกปญหาการคนหาปญหาตาม

แนวทางตาง ๆ ทมมากกวา หนง หรอ สอง แนวทาง

4. ผบรหารจะตองตดสนใ เลอกแนวทางทนาจะเหมาะสมทสดเปนทยอมรบมากทสดม

ความเปนไปไดมากทสดอนจะน าไปสความรวมมอเปนอยางด

ชนดของการตดสนใจ แบงออกได เปน 2 ชนด (Two Types of Decision Making ) ไดแก

1 . การตดสนใจอยางมแผน (Programmed Decision) เปนการตดสนใจทใชกน

หลายครง เปนเรองทท าเปนประจ าทกวน มแนวปฏบตทก าหนดไวอยางชดเจน เปนระเบยบและ

ขอบงคบ มการก าหนดวตถประสงคมาตรฐาน แนวปฏบต กฎเกณฑ และนโยบายตาง ๆ ขนมา

เพอชวยใหการตดสนใจงายขน และเพอใหผทท างานยดถอเปนหลก โดยมเกณฑก าหนดไวเปน

กรอบการตดสน ใจ

2. การตดสนใจอยางไมมแผน (Non-programmed Decision) เปนการตดสนใจใน

เรองพเศษนอกเหนอจากเหตการณปกต เปนเรองทมกมความสลบซบซอน เกดขนอยางปจจบน

ทนดวน อยนอกขอบเขตของระเบยบ ขอบงคบ กฎเกณฑ และนโยบาย ผตดสนใจจะตองใชความ

สามารถในการแกปญหา ใชความคดรเรม ใช ดลพนจ และประสบการณ อยาง มากใน การ ตดสน ใจ เปนเรอง ใหม ตองการ แก ปญหา ใหมๆ ม ลกษณะ ท ตดสน ใจ ครง เดยว หรอ หลายครง หรอมปญหาใหมเกดขนโดยไมสามารถก าหนดแนวทาง หลกเกณฑ ระเบยบ และขอบงคบ นอกจากน ยงอาจมความเกยวพนถงอนาคตระยะยาวดวย (Shermerhorn, 2002).

การตดสนใจของผ บรหาร (Decisions made by Leaders) มขอบเขตกวางกวา มความสลบซบซอน และเกยวของกบปญหาทางอารมณของบคคลตางๆมาก จะตองกระท าอยางรวดเรว มความแนนอนของสภาพแวดลอมนอยมาก และมความชดเจนในผล ลพธนอย ตองการ ความ รวม มอ จาก คน ท เกยวของ มาก ในการตดสน ใจ

กระบวนการตดสนใจ แกร เดสส เลอร ( Gary Dessler ) ได กลาวถง กระบวนการตดสนใจไว เปน 4 ขนตอน ไดแก

1 . การระบปญหาเรมตนดวยผมหนาทตดสนใจจะตองวเคราะหและระบปญหาอยาง

ถกตองจงจะสามารถด าเนนการตามขนตอนได ถาก าหนดปญหาผดพลาด ขนตอนตอๆ ไปกยอม

ผด พลาด ตามมาดวย

2 . การพฒนาทางเลอก ในการตดสนใจทดนนจ าเปนอยางยงทจะตองมทางเลอกหลาย

ทาง ใน แตละ ทาง เลอก จะ ตอง ม คณภาพ ท สามารถ น า มา ปฏบต ให เกด ผล ตาม วตถประสงค ได

3 . การวเคราะหทางเลอก หมายถง เมอมทางเลอกหลายทางแลว ขนตอนนเปนการ

วเคราะหทางเลอกทมอยหลายทาง โดยการใชเทคนคตาง ๆ เขาชวย เชน ขอมลทเกยวของตางๆ

การ วเคราะห จด คม ทน ( Break even analysis )

4 . ท าการตดสน ใจ หมายถง การตดสนใจอยางเดดขาดภายหลงจากไดวเคราะหอยาง

ละเอยด แลว จง จะ ท าการ ตดสน ใจ อยาง ม เหตผลเชนเดยวกน ไมวาผตดสนใจจะใชแนวทางใดกตาม หากตงอยบนหลกเหตผลและความถกตองของการ วเคราะห จะ ชวย ใหการ ตดสน ใจ ใน แตละ ครง ม คณภาพ มาก ขน

การตดสนใจระบบเปด (Opened Decision System)

การตดสนใจระบบเปดมความส าคญตอผบรหารทตดสน ใจ ใน สง แวดลอม ท สลบ ซบ ซอน และ ม อทธพล ตอ การ ตดสน ใจ เชน สภาวะ ความ ตองการ ของสงคม สภาวการณทางเศรษฐกจ สถานการณทางการเมอง กฎหมาย นโยบายทางการคา แนวโนมของธรกจ การ ค านง ถง ค แขงขน

ปจจยทเกยวของกบการตดสนใจทางการบรหาร ประกอบดวยปจจยดานกลมตางๆ ในองคการ ไดแก คณะกรรมการบรหาร ผแทนแรงงาน กลมพนกงาน กลมผบรหาร กลมทไมเปนทางการ

ลกษณะการตดสนใจผบรหารองคกรประกอบดวย โครงสรางทางการบรหาร จดมงหมายขององคกรประเพณปฏบต วฒนธรรมองคกรการเมอง เศรษฐกจ สงคมกฎ ระเบยบ ขอบงคบทางกฎหมายดานตวบคคลในองคการไดแก ผใตบงคบบญชา พนกงานทวทงองคกร ลกษณะและนสยสวนตวของผตดสนใจ พนฐานเดมและประสบการณ

ขนตอนในการตดสน ใจ

ในการปฏบตงานอยางใดอยางหนง บางครงสามารถปฏบตไดส าเรจบรรลเปาหมาย

แตบางครงกไมสามารถบรรลเปาหมาย เหตทไมส าเรจตามเปาหมายนนมปจจยหลายประการ

และปจจยตาง ๆ นนคอ ปญหาซงจะตองท าการตดสน ใจ เลอกปฏบตเพอแกปญหานนๆ ดงนน

ขนตอน ของ การ ตดสน ใจ ( Process in Decision - Making ) จง ม กระบวนการดงน

1 สภาวะ ของ ปญหา หรอ เรอง ท ก าลง พจารณา เพอ หา ทาง แกไขมภาวะของปญหาเกดขน ปญหา คอ ความ แตกตาง ระหวาง สภาวะ ท เกด ขน จรง ๆ กบสภาวะ ทเราตงเปาหมายไวหรอสงท ควร จะ เปน ปญหา คอ การ ท กจการ ไม เปน ไปตามเปาหมาย

2 . ท าการวเคราะหปญหาเพอใหทราบสาเหต การวเคราะหปญหาเปนเรองของการ

พจารณาถงเปาหมายทมการเปลยนแปลงจากมาตรฐาน หรอมการหนเหออกจากวถทางทควรจะเปนและการพจารณาปญหานนจะตองสามารถ ระบสาเหตทแทจรง ได การวเคราะหปญหาม 2 อยาง คอการวเคราะหปญหาอยางไมมระเบยบ แบบแผน และ การ วเคราะห ปญหา อยาง ม ระเบยบ แบบแผน

3 . สามารถ ระบ สาเหต ทแท จรง ได เปนการ พจารณา ปญหา ในลกษณะ ไมม ระเบยบ แบบแผนท แนนอน วธ น อาจ ผด พลาด ไดงาย และหากพบปญหาใหมๆ ทไมเคยพบมากอน มกจะใชเวลานานและอาจวเคราะหปญหาออกมาผดพลาดได และเมอเหตการณผานไปนานแลวกลมและไมทราบวาตอนทคดแกปญหานน คด อยางไร ม เหตผล อะไร จง ได ตดสน ใจ ท า ไป อยาง นนการวเคราะหปญหาอยางมระเบยบแบบแผนนนตองอาศยความร ความช านาญ และการ คด อยาง ม เหตผล ( Logical thinking ) เชน เดยวกน

4 . คดคนหาวธการแกปญหาดวยวธตางๆ เราจะตองทราบสาเหตทแทจรงของปญหา

เสยกอน ซงกระท าไดโดยการวเคราะหปญหา แตละปญหาไมเหมอนกน เพราะแตกตางกนตามสภาพขนาด นโยบาย เปาหมาย วธด าเนนงานของกจการ สงแวดลอมภายในและภายนอกองคการตลอดจนสภาพสงคม เศรษฐกจ และการเมอง ในการแกปญหา ใหม ๆ ถง แมวา จะ พบ สาเหต แลว กตามบางครงกไมอาจคดหาวธแกไขไดโดยงายเทาใดนก หรอบางทคดวธแกไขไดกตดขดดวยอปสรรคบาง ประการ ท ไม สามารถ แก ปญหา ได

5. การตดสนใจเลอกวธทดทสด โดยทวไปแลว บางครงผบรหารสวนมากมวธการเลอกสงใดสงหนงจากหลายสงโดยอาศยความพอใจใชราคาเปนหลก หรอใชความนยมของคนทวไปเปนแนวทาง ฯลฯ ซง ถอวา เปน วธ การ ท ไมม ระบบ แนนอน ใน ทาง วชาการ หรอ วงการ ธรกจจะ เลอก ตามความ ชอบ ความของการ อยาง เดยวกน ไม ได จะ ตอง ด ดวย วา ถา เลอก อยาง ใดอยาง หนง แลว สง นน จะใหประโยชน มากกวา สง อน ๆ จรง หรอ ไม และ จะ ม ผล เสย ประการ ใด ตาม มา การ ตดสน ใจ เลอก นน ถา จะ ให ดม ระบบ ตอง สามารถ เปรยบ เทยบ สง ท จะ เลอก นน ออก มา เปน ตวเลข ให ได ถง แมวา สง นน จะ เปน ของ ทวดไดหรอวด คา ไม ได กตาม ตวเลข ท ใช เปรยบ เทยบนนอาจเปน รป คะแนน น า หนก หรอจ านวนเงนจ านวน หนวย ซง ม การ ช วด ท ชดเจน เพอ น า มา พจารณา

อปสรรคในการตดสน ใจ

อปสรรคในการตดสนใจนนอาจเกดขนไดซงเนองมาจากปจจยหลายประการ เชน

1. การตดสนใจแตละครงจะตองค านงถงตวบทกฎหมาย ระเบยบ ประเพณ ศลธรรม

อน ด งาม และ วฒนธรรม การ ท างาน ของ คนใน องคการ

2. การ ตดสน ใจ แตละ ครง จะ ตอง ค านง ถง ทรพยากร ทางการ บรหาร

3. การ ตดสน ใจ แตละ ครง จะ ตอง ค านง ถง เวลา ความเรง ดวน

4. การ ตดสน ใจ แตละ ครง จะ ตอง ค านง ถง ขอ ผกพน หรอ ค ามน สญญา ใน ครง กอนๆ

5. การ ตดสน ใจ แตละ ครง จะ ตอง ค านง ถง ขอ เทจ จรง ท ม อยขอจ ากด ท ม เหตผลเชน เวลา ขอมล ความ สามารถทรพยากร ท ม จ ากดขอ จ ากด ของ องคการเชน จรยธรรม การ สนบสนนจาก ผ อน โครงสราง องคการความ รวม มอและ ความ เหน พอง ตอง กนขอจ ากดของการตดสนใจขอ จ ากด สวน บคคลไดแก สไตล การ ตดสน ใจ - อารมณ และ ความ ตองการ ได รบ การ ยกยอง ยอมรบทาง เลอก ใน การ ตดสน ใจ เชนการ คนหา ทาง เลอก ท ใหผล ลพธท ด ทสด

ขอจ ากดของการตดสนใจของผบรหาร (Constraints on Leader Decision Making)

การตดสนใจขององคการขนอยกบบคคลหลายฝายเพราะไมสามารถตดสนใจไดดวยบคคลเพยงคนเดยว บางครงมความคดเหนแตกตางกนหลากหลาย ตองมการรวมกนเพมการตดสน ใจ ทเพม มาก ขน การเลอกตดสนใจอยางมเหตผล ไดแก การพจารณาล าดบขนตอนของการตดสน ใจตาม กระบวนการ ตดสน ใจ การ พจารณา สภาพ แวดลอม การตดสน ใจเนนทประสทธภาพของการตดสน ใจ การรวมอ านาจการตดสนใจเปนสงทอาจท าใหการตดสนใจผดพลาดไดงาย เพราะมขอมลเพอการตดสนใจนอย ขาดความคดเหนจากบคคลฝายตางๆ มผลประโยชนมากมายเขามาเกยวของ มเปาหมายและคานยมทแตกตางกน และความไมเหนดวยท าใหเกดความขดแยงในผลประโยชน ดงนน ผบรหารควร ท าความ รวม มอ กน ใน การ ตดสน ใจ เพอ ให ผล ประโยชน ลงตวการตดสนใจทดควรด าเนนตามกระบวนการตดสนใจดงกลาวขางตนเสมอดวยความระมดระวง แตในบางครงกอาจมปญหาจากการตดสนใจทผดพลาดอนเนองมาจากสาเหตดงน

1. การเบยงเบนทไมปรากฏออกมาใหเหน (Psychological biases) หมายถง การเบยงเบนผดพลาดไปโดยทไมมเอกสารหรอตวเลขยนยนได ประกอบดวยความเบยงเบน 3 แบบคอ

2. การตดสนใจผดเพราะไมสามารถควบคมบางอยางได (Illusion of control) หมายถง การทคนเรามความเชอวาไมสามารถควบคมไดวาอะไรจะเกดขน มความเช อมนในตนเองวาคงไมท าอะไรผดพลาด หรอค านงถงแตในดานดโดยไมไดนกถงความลมเหลวหรอความเสยงทอาจเกดขนได

3. ผลกระทบทจะเกดขน (Framing effect) หมายถง การตดสนใจผดทเกดการ เบยงเบนเพราะมการก าหนดและคาดคะเนความส าเรจและความลมเหลวออกมา จงท าใหเกดขอบเขตจ ากดการตดสนใจเพราะผลของความส าเรจและความลมเหลวมเทา ๆ กน

4. การเปลยนแปลงในอนาคต (Discount the future) หมายถง การประเมนทางเลอกโดยใหความส าคญกบผลทจะเกดในระยะสนเทานน การตดสนใจมความส าเรจมผลในระยะสนมากกวาระยะยาว เพราะระยะยาวอาจมการเปลยนแปลงได

5 . ขอจ ากดดานเวลา (Time pressures) หมายถง การมเวลาในการตดสนใจนอย เพราะในภาวะการปจจบนตองการความเรงดวนในการตอบสนองตอสงแวดลอมอยางรวดเรว การตดสนใจทมคณภาพในเวลาอนจ ากดเปนสงทท าไดยาก ผบรหารควรมการวางแผนในระยะยาวไวกอนลวงหนาโดยเนนทขอมลปจจบนทมอย และการตดสนใจโดยมผเชยวชาญเขามาเกยวของใหค าแนะน ารวมทงพจารณาถงความเหนทแตกตางกน ความขดแยงกนทอาจจะเกดขน

6. การตดสนใจโดยเนนทความพอใจและการยอมรบของคนในองคการ (Social Realities) หมายถง การตดสนใจโดยกลมหรอการตดสนใจรวมกนของคนในองคกร (Decision making in groups) ซงท าใหการตดสนใจถกตองและเปนไปตามวตถประสงคไดโดยเฉพาะวตถประสงคทส าคญ ๆ ตองการการตดสนใจโดยบคคลหลายฝายหรอกลมคน ดงนนผบรหารจงควรเขาใจวาจะตดสนใจอยางไรและจะปรบปรงการตดสนใจอยางไรโดยใชกลมเขามาชวยในการตดสนใจ

การบรหารการตดสนใจโดยกลม (Managing group decision making)

การตดสนใจโดยกลมบางครงกมปญหาเนองจากมบคคลหลายฝายเขามาเกยวของ ดงนน ผบรหารจงควรท าการตดสนใจโดยกลมอยางมประสทธภาพไดโดย ค านงถงสงตอไปน

1. ความเปนผน า (Leadership style) หมายถง การตดสนใจโดยพยายามหลกเลยงการถกครอบง าโดยคนใดคนหนง คอสนบสนนใหสมาชกในกลมทกคนไดแสดงความคดเหนกนอยาง หลากหลายโดยไมเปนการรบฟงแตเพยงฝายเดยว และเนนการค านงถงวตถประสงคทตองการใหมากทสดเขาถงตวปญหาใหมากทสด

2. หลกเลยงความขดแยง (Constructive conflict) หมายถง การตดสนใจบางครงกมความขดแยงกนในความคดเหนของคนแตละคนในดานความร ความคด มมมองของแตละคน

ความขดแยงตาง ๆ เกดไดหลายชนดคอ (Cognitive conflict) หมายถง ความขดแยงกนในดานการรความเขาใจในปญหานนมมมองในปญหาแตกตางกนและ (Affective conflict) หมายถง ความขดแยงทเกดจากอารมณความโกรธ ความไมพอใจตาง ๆ ดงนนในการตดสนใจจงตองค านงถงตวงานมากกวาตวบคคล

การตดสนใจโดยกลมประกอบดวยการใหความส าคญกบองคประกอบดานตาง ๆ 3 ดาน คอดานความเปนผน าของกลมในการตดสนใจ ความขดแยงทอาจเกดขน และการสรางความคดรเรม ทงสามองคประกอบนจะท าใหการตดสนใจมประสทธภาพมากขน ดงรป

การสงเสรมใหเกดความคดรเรม (Encouraging creativity)

การตดสนใจทดคอการสงเสรมใหเกดการแสดงความคดเหนทจะแกปญหา เทคนคในการใหมความคดรเรมมากทสดคอ การระดมสมอง (Brainstorming) หมายถงการใหกลมคนเหลานนแสดงความคดเหนใหมากทสดเกยวกบปญหานนมากเทาทจะท าได ในสภาพแวดลอมของการระดมสมองควรจะมสภาพทไมเปนทางการ ไมมวกฤตกดดนโดยปลอยใหเปนไปอยางธรรมดาทสด แสดงความคดเหนอยางกวาง ๆ ใหไดปรมาณของความคดมาก ๆ รวมกนระหวางบคคลตาง ๆ หลกเลยงความขดแยงกนอนท าใหเกดวกฤตในทประชมหลกเลยงการวพากษวจารณ (avoid criticizing) ควรแสดงความคดเหนออกมา (exhaust ideas) และผสมผสานความคดเหนของแตละคนเขาดวยกน (combine ideas)

ความเปนผน า 1. หลกเลยงการครอบง า 2. สงเสรมใหไดผลการตดสนใจ 3. หลกเลยงการตดสนใจตามความ

พอใจของกลมใดกลมหนง 4. ค านงถงเปาหมาย

การสรางความขดแยงเนองมาจาก 1. ขอก าหนดของกฎหมาย 2. ค านงถงงาน 3. ความไมเปนสวนตว 4. ใชวธทมเลหเหลยม

ความคดรเรม 1. มความคดรเรม 2. หลกเลยงการวพากษวจารณ 3. ใหเสนอความคดเหนออกมาใหหมด 4. การผสมผสานความคดเหน

การตดสนใจโดยกลมอยางมประสทธภาพ

ประโยชนของการตดสนใจโดยกลม (Potential advantages of using a group)

1. การตดสนใจโดยกลมท าใหไดขอมลมาก (information) เพราะเกดจากความคดเหนของคนหลายฝายทแตกตางกน และมประสบการณและความช านาญในดานตาง ๆ

2. ท าใหไดแนวความคดหลายแนวทางในการแกปญหา (a great number of perspectives) บางครงอาจเปนแนวคดทไมคาดคดมากอน

3. ท าใหเปนการกระตนใหเกดความคดรเรมอยางแรงกลา (intellectual stimulation) ในสงแปลกใหมมใชเพยงแคเพอใชในการตดสนใจในครงนน

4. ท าใหผมสวนรวมใจการตดสนใจเกดความเขาใจวาท าไมจงตดสนใจอยางนน (Understand)

5. การตดสนใจโดยกลมเปนขอผกพนทมรวมกนระหวางบคคลตาง ๆ ในการผลกดนใหการท างานประสบผลส าเรจตามทไดตดสนใจไปแลว (commitment)

การตดสนใจดวยการสรางความรวมมอ

การสรางความรวมมอ ( Coalition Building ) หมายถง การสรางความตกลงส าหรบการตดสนใจทสลบซบซอน การรวมมอกนระหวางผบรหารหลายคนทเหนดวยกบเปาหมาย ล าดบความส าคญของปญหาบคคลจาก สาย งาน แผนก ตาง ๆ ผ เชยวชาญ และ กลม ภายนอก ม ความ เหน พอง ตอง กน ใน การ ตดสน ใจม ความรวม มอ กน เกด ขน เพอ ให ม การ พจารณา ปญหา รวม กน สราง ความ รวม มอ ใน การ แก ปญหารวม กนและ ท าให เกด ความ พง พอใจ ทง สอง ฝาย

นอกจาก น การ ตดสน ใจ นบ วา เปน เรอง ส าคญ ส าหรบ ผ บงคบ บญชา ใน ระดบ สง ของ องคกรอาจแบงผบงคบบญชาออกได 2 ประเภท คอ

1 . ผ บงคบ บญชา ท มความกลา ใน การ ตดสน ใจ และมความ กลา ท จะ ยอมรบ ผล ท อาจ เกด ขนจาก การ ตดสน ใจ นนและพรอมรบผดชอบ

2 . ผบงคบบญชาทไมกลาตดสนใจ และไม กลา รบ ผด ชอบ ตอ ผล ท เกด ขน จาก การ ตดสน ใจของ ตน การตดสนใจเปนสงส าคญและแสดงออกถงความสามารถของภาวะผน า ผน าบางคนไดรบการยอมรบนบถออยางสง แตผน าบางคนไดรบค าตเตยนวาเปนผไมกลาตดสนใจ และสงการแบบท าไปเฉพาะวนหนงๆ เทานน ความส าคญของการตดสน ใจของผน ามผลกระทบตอบคคลจ านวนมากหากผน าตดสนใจไดถกตอง ยอมไดรบการยกยองและยอมรบ การ ตดสน ใจ

เปน จด เรม ตน ท จะ ด าเนนการทก อยาง ใน องคการ ความ ส าเรจ หรอ ลม เหลว ของ องคการ จง ขน อย กบ การ ตดสน ใจ ของ นก บรหาร ผน าหรอ ผรบ ผด ชอบ ใน องคการ นน ๆ ทง สนความไมแนนอน ขอมลจ ากดมอปสรรคขอจ ากดมากเกด ความ ขด แยง การ ม สวน รวม ใน เปา หมายท แตก ตาง กน ความ คด เหน คา นยม และประสบการณ ตาง กนการ สราง ความ รวม มอ กน การ พจารณา รวม กน ใน การ ตความ ปญหา และ เปา หมายการ แสดง ความ คด เหน รวม กน การ ล าดบ ความ ส าคญ ของ ปญหา รวม กนการคนหาแนวความคดและทางเลอก การสรางทางเลอกในการแกปญหาพฤตกรรมการตดสนใจการเลอกทางเลอกทเปนทยอมรบกนทงสองฝายความรวมมอกนในการตดสนใจ

การตดสนใจโดยตวบคคลและกลม (Decision Making by Individuals and Groups)

การตดสนใจโดยบคคลเพยงคนเดยว (Individuals Decision Making) เปนการตดสนใจโดยคนๆ เดยวจะท าใหเกดความรวดเรว และมประสทธภาพในการตดสนใจ มกจะใชธรกจขนาดยอมทมผประกอบการทเปนเจาของกจการ และเปนผทใกลชดปญหาและทราบขอมลไดดกวา

การตดสนใจโดยกลม (Group Decision Making) เปนการตดสนใจทยดทมงาน และคณะกรรมการเปนผรวม ตดสนใจเปนการมงเนนการมสวนรวมในการตดสนใจ เมอใดกตามทตองการความรวมมอผบรหาร จงควรใหผทเกยวของเขามามสวนรวม ดงนนการกระจายอ านาจและการมสวนรวมในการตดสนใจ จงจ าเปนส าหรบองคการในอนาคต อยางไรกตามในการตดสนใจโดยคนเดยวหรอกลมนนผบรหารจ าเปนทจะตองพจารณา ความสลบซบซอนของปญหาปจจยทเกยวของกบการตดสนใจดวย ซงความสลบซบซอนของปญหา

แบบของการตดสนใจแบงออกไดเปน

1. การตดสนใจอยางมแผน (programmed decision)

2. การตดสนใจอยางไมมแผน (non programmed decision)

1. การตดสนใจอยางมแผน (programmed decision) เปนการตดสนใจทซ า ๆ กนหลายครงเปนเรองทท าเปนประจ าทกวนมแนวปฏบตทก าหนดไวอยางชดเจน เปนระเบยบและขอบงคบ มการก าหนดวตถประสงคมาตรฐาน แนวปฏบต กฏเกณฑและนโยบายตาง ๆ ขนมาเพอชวยใหการตดสนใจงายขนมแนวปฏบตเพอใหผทท างานยดถอเปนหลกมเกณฑก าหนดไวเปนกรอบการตดสนใจ

2. การตดสนใจอยางไมมแผน (non - programmed decision) เปนการตดสนใจในเรองพเศษนอกเหนอจากเหตการณปกต เปนเรองทมกมความสลบซบซอน เกดขนอยางปจจบนทนดวน อยนอกขอบเขตขงระเบยบขอบงคบ กฏเกณฑและนโยบาย ผตดสนใจจะตองใชความสามารถในการแกปญหา ใชความคดรเรม ใชดลพนจ และประสบการณอยางมากในการตดสนใจ เพอเปนเรองใหมตองการแกปญหาใหม ๆ มลกษณะทตดสนใจครงเดยวหรอหลายครง หรอมปญหาใหมเกดขนโดยไมสามารถก าหนดแนวทาง หลกเกณฑ และระเบยบขอบงคบ นอกจากนยงอาจมความเกยวพนถงอนาคตระยะยาวดวย

การตดสนใจในปจจบนสวนใหญมกมการตดสนใจแบบทไมมการวางแผนไวลวงหนา การตดสนใจในสภาพแวดลอมปจจบนมปรมาณเพมขนและมความสลบซบซอนมากขน ดงความสมพนธในรปตอไปน

ประเภทของการตดสนใจ

การตดสนใจสามารถแบงไดเปนประเภทตาง ๆ ของการตดสนใจ ดงน

1. การตดสนใจแบบมโครงสราง (Structure) บางครงเรยกวาแบบก าหนดไวลวงหนา เปนการตดสนใจเกยวกบปญหาทเกดขนเปนประจ า จงมมาตรฐานในการตดสนใจเพอแกปญหาอยแลว โดยวธการในการแกปญหาทดทสดจะถกก าหนดไวอยางชดเจน ตามวตถประสงคทวางไว เชน การหา ระดบสนคาคงคลงทเหมาะสมหรอการเลอกกลยทธในการลงทนทเหมาะสมทสด เมอมวตถประสงค เพอใหเกดคาใชจายต าทสดหรอเพอใหเกดก าไรสงสด การตดสนใจแบบโครงสรางนจงมกใช แบบจ าลองทางคณตศาสตร ความรทางดานวทยาการการจดการ การวจยเพอการด าเนนงานเขามาใช เปนตน ตวอยางของการตดสนใจ ไดแก การตดสนใจเกยวกบระดบสนคาคงคลง การวเคราะห งบประมาณ การตดสนใจดานการลงทน ระบบการจดสง เปนตน

2. การตดสนใจแบบไมเปนโครงสราง (Unstructured) เปนการตดสนใจเกยวกบปญหา ทมรปแบบไมชดเจนหรอมความซบซอน จงไมมแนวทางในการแกปญหาแนนอนเปนปญหาทไมม การระบวธแกไวอยางชดเจนวาตองท าอะไรบาง การตดสนใจกบปญหาลกษณะน จะไมมเครองมอ

3. การตดสนใจแบบกงโครงสราง (Semi structure) เปนการตดสนใจแบบผสมระหวาง โครงสรางและไมเปนโครงสราง ปญหาแบบกงโครงสรางนจะใชวธแกปญหาแบบมาตรฐานและ การพจารณาโดยมนษยรวมเขาไวดวยกน คอ มลกษณะเปนกงโครงสราง แตมความซบซอนมากขน ขนตอนจงไมชดเจนวาจะมขนตอนอยางไร ปญหาบางสวนเขยนเปน

แบบจ าลองทางคณตศาสตรได แตปญหาบางสวนไมสามารถเขยนออกมาในรปของแบบจ าลองได เชน การท าสญญาทางการคา การก าหนดงบประมาณทางการตลาดส าหรบผลตภณฑ เปนตน

องคประกอบของการตดสนใจ

การตดสนใจมองคประกอบทตองพจารณาม 4 ประการคอ

1. ผท าการตดสนใจ เปนองคประกอบทส าคญทสดเพราะการตดสนใจจะดหรอไมขนกบ บคคลผตดสนใจเปนส าคญ ดงนนผตดสนใจจ าเปนตองมขอมล มเหตผล มคานยมทถกตองสอดคลอง ตอการบรรลเปาหมายองคการ แตในบางครงถาผท าการตดสนใจขาดขอมลทถกตองขาดเหตผล และมคานยมทมาสอดคลองแลวจะท าใหผลของการตดสนใจไมดพอได ผท าการตดสนใจบางเรอง ตองมงสการตดสนใจเปนกลมบางเรองบางกรณกตดสนใจโดยคนๆ เดยว ดงนนผบรหารจงตอง วเคราะหสถานการณใหถกตอง

2. ประเดนปญหาทตองตดสนใจ เปนองคประกอบทสองทตองใหความส าคญ ปญหาท ตองตดสนใจนนจ าแนกไดหลายประการ

3. ทางเลอกตาง ๆ ทบรรลเปาหมายได เปนองคประกอบทสามทตองค านง ผบรหารตอง พยายามทจะคนหาทางเลอกทดกวาอยเสมอและสรางทางเลอกใหมากกกวา 2 ทางเลอก ในปจจบน การบรหารองคการมงสการสรางทางเลอกสการผลตสนคาและบรการทถกกวา มคณภาพสงกวา มความรวดเรว มการบรการทประทบใจมากกวา นอกจากนควรจะสรางทางเลอกเพอมงสการเรยนร และสรางนวตกรรมดานผลตภณฑซงเปนปจจยทมความส าคญตอองคการอกดวย

4. สภาวการณทท าการตดสนใจ ในการตดสนใจจ าเปนตองค านงถงสภาวการณทท าการ ตดสนใจเปนแบบใด ซงม 3 ประการ ไดแก สภาวการณทแนนอน เปนสภาวการณทผท าการตดสนใจ ทราบทางเลอกตางๆ และทราบถงผลทจะเกดขนของแตละทางเลอกอยางดดวย การตดสนใจดงกลาว ยอมมโอกาสถกตองมากทสด เชน ตดสนใจน าเงนฝากธนาคารยอมค านวณดอกเบยไดชดเจนใน ระยะสนและยะยาว สภาวการณทเสยง เปนสภาวการณทผบรหารตดสนใจทราบทางเลอกตางๆ และทราบโอกาส ความนาจะเปนทเกดขนผบรหารจะตดสนใจเมอโอกาสทจะไดรบผลประโยชน มากกวาเสยประโยชน การตดสนใจในสภาวการณเสยงผท าการตดสนใจตองเรยนรท าความเขาใจ เรองทฤษฏความนาจะเปนและแขนงการตดสนใจ และสภาวการณทไมแนนอน เปนสภาวการณ ทผท าการตดสนใจอาจทราบทางเลอกตางๆ แตไมทราบผลทอาจจะเกดขนในแตละทางเลอกโดยไม สามารถคาดคะเนความนาจะเปนของแตละทางเลอกภายใตสภาวการณดงกลาว ผท าการตดสนใจ จงไมควรตดสนใจใดๆ ลงไปจนกวาจะมขอมลสารสนเทศทนาเชอถอมากกวาทมอย

ความส าคญของการตดสนใจ

การตดสนใจ (Decision Making) เปนหนาทส าคญอยางหนงของผบรหาร การตดสนใจเปรยบเสมอนหวใจของการปฏบตงานและบรหารงาน ทงนเพราะการตดสนใจจะมอยในแทบทกขนตอนและทกกระบวนการของการท างาน แมแตบคคลทวไปกไมอาจหลกเล ยงเร องการตดสนใจได นบตงแตบคคลตนขนมากจะมการตดสนใจในเรองตาง ๆ อยตลอดเวลา ไมวาจะเปนการเลอกชดทจะใส เวลาทจะออกจากบาน เสนทางทจะใชเดนทาง เปนตน แตดเหมอนวาการตดสนใจในเรองทว ๆ ไปเหลานเปนเรองทไมตองพจารณาอะไรมากมายนก แมตดสนใจแลวผดพลาดกสามารถแกไขไดไมยาก แตถาเรองทตดสนใจนนเปนเรองใหญ ซงหมายถง เรองทหากตดสนใจแลวผดพลาดจะเกดความเสยหายมากหรอแกไขไดยาก การตดสนใจในเรองใหญ ๆ เหลานควรตองพจารณาใหรอบคอบกอนทจะตดสนใจลงไป ทงนการตดสนใจในบางเรองของบคคลอาจหมายถงชวตหรออนาคตของบคคลนน ท านองเดยวกนกบการตดสนใจในบางเรองของผน า หรอผบรหารอาจหมายถงความอยรอดหรอไม ของกลม ของหนวยงาน หรอขององคการ เปนตน

การตดสนใจของผบรหารมความส าคญกวาการตดสนใจของผปฏบตงานเพราะ เหตผลดงน

1. การตดสนใจของผบรหารระดบสงมผลกวางและรนแรงกวาการตดสนใจของผบรหารในระดบ

ต ากวา

2. การตดสนใจของผบรหารมผลกระทบตอการด าเนนงาน การปฏบตหนาทของฝายตาง ๆ

ทกระดบหนาทและตวบคคล

3. การตดสนใจของผบรหารมผลกระทบตอสงคม และสภาพแวดลอมภายในองคการและวถชวต

ของพนกงาน

4. การตดสนใจของผบรหารมผลตอภายนอกองคกร เชนในดานของภาพพจนขององคการ

ทศนคตทบคคลภายนอกมตอองคการ

กระบวนการตดสนใจ (Decision-Making Process)

กระบวนการตดสนในประกอบดวยการพจารณาปญหา การวเคราะหปญหาวกฤต การรวบรวมขอมลและประเมนสถานการณ การคนหาทางเลอกในการตดสนใจ การเลอกทางเลอกทดทสด การตดตามผลภายหลงการตดสนใจ

การตดสนใจเปนหนาทของผบรหารทเปนกระบวนการ (Process) และตองมการพจารณา ขอมลตางๆ อยางรอบคอบ จากนนจงท าการก าหนดทางเลอกและเลอกทางทดทสดขนมาและน าไปส การปฏบตตอไป ซงแนวความคดของนกวชาการไดแบงขนตอนการตดสนใจไวมลกษณะทใกลเคยงกน โดยทวไปกระบวนการตดสนใจจะมความแตกตางกนในดานการจดกลมของแตละขนตอน ส าหรบกระบวนการตดสนใจ (ชนงกรณ กณฑลบตร, 2547, หนา 50-52) ดงน

1. การก าหนดปญหาและวเคราะหสาเหตของปญหา ส าหรบขนตอนแรกของการตดสนใจ จะเปนการก าหนดปญหาและวเคราะหสาเหตของปญหาใหเกดความชดเจนกอน ซงปญหาทเกด ขนกบองคการบางครงยากตอการระบวามาจากสาเหตใด เชน องคการประสบปญหาเกยวกบตนทน การผลตทสงขนซงอาจเกดขนจากหลายสาเหต ดงนนผบรหารจงตองท าการศกษาวเคราะหเพอระบ และก าหนดปญหาใหชดเจนวาเกดจากสาเหตอะไร โดยทวไปการแบงประเภทของปญหา ไดแก ปญหาทเปนมาตงแตอดตและปญหามแนวโนมรนแรงมากขนในอนาคต ปญหาททราบลวงหนาวา จะเกดขนและควรเตรยมการปองกนหรอปญหาเฉพาะดานเปนปญหาทเกดจากสาเหตเดยว และ สามารถแกไขส าเรจไดงาย เปนตน ดงนนการก าหนดปญหาและวเคราะหสาเหตของปญหาจงเปน ขนตอนทมความส าคญมากทสดตอการตดสนใจของผบรหาร

2. การก าหนดทางเลอกตางๆ ทจะใชแกปญหา เมอผบรหารสามารถก าหนดปญหาได ชดเจนแลว โดยจะตองมการกลนกรองขอมลตางๆ ทเกยวของกบปญหาทงหมด เชน ขอมลเกยวกบ สภาวะแวดลอมภายในและภายนอกองคการเพอคนหาปจจยตางๆ ทเปนองคประกอบของปญหาทม ระดบความรนแรงแตกตางกน ขอมลทเกยวของทงหมดจะถกน ามาก าหนดเปนทางเลอกเพอแกไข ปญหา ทางเลอกทก าหนดในขนตอนนอาจมหลายทางเลอก เชน ทางเลอกในการแกปญหาตนทน การผลตทสงขนอาจเกดขนไดตงแตการปรบวธการท างานของฝายผลต การฝกอบรมทมงานเพอเพม ทกษะการผลต การปรบปรงการออกแบบผลตภณฑ เปนตน

3. การประเมนผลทางเลอกตางๆ ทไดก าหนด หลงจากวเคราะหปญหา ท าการก าหนด ทางเลอกตางๆ ทจะใชแกปญหา จากนนจงท าการประเมนผลทางเลอกตางๆ ซงเปนแนวทางการน าปญหาไปสการแกไข ในขนตอนนผตดสนใจจะวเคราะหและประเมนวาทางเลอกใดสามารถแกไขปญหา ไดดทสด ทางเลอกใดควรจะด าเนนการกอนและหลง มการใชกระบวนการชงน าหนกเพอพจารณาถง ผลดและผลเสยในแตละทางเลอกดวย นอกจากนจะตองพจารณาดวยวาการตดสนใจในทางเลอกหนง ยอมสงผลกระทบตอปญหาอนๆ ตามมาได ดงนนควรวเคราะหและประเมนทางเลอกอยางรอบคอบ ส าหรบปญหาทเกดขนจะเปนการพจารณาปญหาจากภายใน

องคการมากกวาภายนอก เชน บคลากร อปกรณขาดแคลน แนวทางแกไขสามารถท าไดโดยการเพมบคลากรการจดซออปกรณเพม เปนตน

4. การตดสนใจเลอกทเหมาะสมทสด เปนการน าเอาทางเลอกตางๆ มาเปรยบเทยบวา ทางเลอกใดจะเหมาะสมและเปนไปไดมากกวากน เชน องคการมเงนทนไมเพยงพออาจใชทางเลอก ทเปนไปไดมากทสด คอ การกยมจากภายนอก การน าเงนก าไรสะสมมาใช เปนตน

5. ด าเนนการตามทางเลอกทตดสนใจ เปนการเลอกทางเลอกทดสดและมความเหมาะสม มากทสด จากนนจงน าผลการตดสนใจสการปฏบตและประเมนผลตอไป

6. ประเมนผลทเกดจากทางเลอกนนๆ การประเมนผลเปนการพจารณาคณคาของผลงาน และความแตกตางระหวางผลการปฏบตงานกบเกณฑ และมาตรฐานทไดเลอกจากทางเลอกทตดสนใจ ทงนผบรหารตองท าการเปรยบเทยบผลงานกบเกณฑ และมาตรฐานกอนวามความแตกตางกนหรอไม และความแตกตางนนมความส าคญมากนอยเพยงใด จะกอใหเกดความเสยหายหรอไมมากนอยเพยงใด โดยตคาของความแตกตางนนจากผลกระทบทคาดวาจะเกดขนวาเปนผลดหรอผลเสยตอองคการอยางไร ดงรป

10-5

Decision-Making Process

Adapted from Exhibit 10-1: The Decision-Making Process

Define the Problem

Identify Criteria

Gather and Evaluate Data

List and Evaluate Alternatives

Select Best Alternative

Implement and Follow Up

Feedback

สถานการณของการตดสนใจ

ผบรหารเปนบคคลทมความส าคญ เพราะเปนผตดสนใจในปญหาหรอการด าเนนงาน ตาง ๆ อยตลอดเวลา ผบรหารจะเผชญกบสถานการณในการตดสนใจทแตกตางกนไป ซงสามารถแบงไดเปน

1. สถานการณตดสนใจภายใตความแนนอน (Certainty Decision – Making)

2. สถานการณตดสนใจภายใตความไมแนนอน (Uncertainty Decision – Making)

3. สถานการณตดสนใจภายในความเสยง (Risk Decision – Making)

ปจจยทมผลกระทบตอพฤตกรรมการตดสนใจของผบรหาร

1. วฒนธรรมและความเชอถอของบคคล (Belief)

2. ประสบการณและการรบรในอดต (Experience)

3. อคตและความล าเอยง (Bias)

เครองมอทใชในการตดสนใจ

การพยากรณเชงปรมาณตวเลขในเชงปรมาณ (Quantitative Forecasting) เปนวธการทางคณตศาสตรชวยในการวเคราะหตวเลข สถต รายงานทางการเงน เพอใชประกอบการตดสนใจทมเหตผล และมตวเลขยนยนการวเคราะหตวเลขในอดตจะชวยใหการตดสนใจผดพลาดนอยลงนอกจากการใชแนวคดในเชงปรมาณชวยในการวางแผนตดสนใจแลวการใชประสบการณในอดตทผานมาเปนเครองน าทางการตดสนใจจะชวยใหหลกเลยงปญหาอปสรรคตาง ๆ ไดรวมทงการตดสนใจอยางมหลกการตามแนวคดทางวชาการ เชน การแสวงหาขอมลทเกยวของโดยเปนขอมลทเปนปจจบนมความเชอถอได และเพยงพอตอการตดสนใจ การพจารณาทางเลอกหลาย ๆทางเพอใหเกดแนวความคดกวางขวางอาจจะโดยการระดมสมอง (Brain Storming) หรอ การบรหารแบบมสวนรวม (Participative Management) การพจารณาเปรยบเทยบขอ ดขอเสยความไดประโยชน การเสยประโยชนจากทางเลอกตาง ๆ แลวจงท าการตดสนใจเลอกทางเลอกทเหมาะสมทสด

การตดสนใจ (Decision - Making)

การตดสนใจทางการบรหารเปนเรองทเกยวของกบการวางแผน ทตองการการตดสนใจกอนทจะมการก าหนดแผนการตาง ๆ เพอน าไปปฏบต การตดสนใจเกยวของกบการเลอก

หรอไมเลอกอนมต หรอไมอนมตการปฏบตหรอไมปฏบต หรอการก าหนดกฏเกณฑตาง ๆเพอยดถอปฏบต

การตดสนใจ (Decision Making) หมายถง การเลอกทตองมการพจารณาอยางรอบคอบในการน าไปสผลลพททนาพอใจ ไมกอใหเกดปญหาตามมาภายหลงเปนการตดสนใจอยางมคณภาพ และเปนทยอมรบของบคคลตาง ๆ

กลยทธการตดสนใจ

ผบรหารทเกยวของกบการตดสนใจ ควรมกลยทธทใชส าหรบเปนหลกในการตดสนใจโดย

เลอกวธการตดสนใจอยางมขนตอนดงตอไปน

1. ผบรหารจะตองท าความเขาใจในสถานการณปจจบน สภาพความเปนจรงศกยภาพของปจจยตาง ๆ ทเกยวของ

2. ผบรหารยอมรบวาปญหาทตองตดสนใจ เปนปญหาทแทจรงมใชผลกระทบหรอผลขางเคยงของปญหา การระบปญหาใหชดเจน การระบถงสาเหตของปญหา

3. ผบรหารจะตองแสวงหาทางเลอกหลาย ๆ ทางในการแกปญหา การคนหาปญหาตามแนวทางตาง ๆ ทมมากกวาหนงหรอสองแนวทาง

4. ผบรหารจะตองตดสนใจเลอกแนวทางทนาจะเหมาะสมทสด เปนทยอมรบมากทสด มความเปนไปไดมากทสดอนจะน าไปสความรวมมอเปนอยางด

เทคนคการตดสนใจเชงปรมาณ

เทคนคการตดสนใจเชงปรมาณเปนเทคนคทใชสถต ตวเลข ตวแบบทางคณตศาสตร เขามาใชในการตดสนใจเพอใหการตดสนใจถกตองและเหมาะสมกบสภาวะแวดลอม ส าหรบเทคนค การตดสนใจเชงปรมาณทส าคญ ไดแก เทคนคแขนงการตดสนใจและเทคนคผลตอบแทนทคาดหวง สวนเทคนคการตดสนใจเชงปรมาณอนๆ นอกจากเทคนคแขนงการตดสนใจและเทคนคผลตอบแทน ทคาดหวง ไดแก การวเคราะหจดคมทน โปรแกรมเสนตรง การวจยเชงปฏบตการ เปนตน

ส าหรบเทคนคการตดสนใจเชงปรมาณในเอกสารน จะน าเสนอเฉพาะเทคนคดานแขนง การตดสนใจและเทคนคผลตอบแทนทคาดหวง ดงน

1. แขนงการตดสนใจ (Decision tree) หรอการตดสนใจแบบแขนงตนไม

แขนงการตดสนใจเปนเทคนควธในการตดสนใจในการเลอกทางเลอกทดทสด จาก หลายๆ ทางเลอก โดยผบรหารจะท านายโอกาสทจะเกดขนหรอความนาจะเปนในแตละทางเลอกท แตกตางกน เมอน าผลตอบแทนในแตละแขนงการตดสนใจคณกบความนาจะเปนในแตละแขนง การตดสนใจ ผตดสนใจกสามารถทราบผลของการตดสนใจทจะเกดขนในอนาคตแขนงการตดสนใจเปนเทคนคหรอเครองมอทชวยใหผบรหารสามารถท าการตดสนใจ ในสถานการณทตองเลอกทางเลอกใดทางเลอกหนงและระบความนาจะเปนในอนาคตดวย โดยมลคา ของผลตอบแทนทจะไดรบนน ผบรหารจะน ามาใชในการพจารณาจากคาคาดหวงสงสดทจะไดรบ จากทางเลอกเหลานน โดยเฉพาะอยางยงการตดสนใจระยะยาวทมความส าคญตอองคการอยางสง เนองจากองคการจะตองมการลงทนในดานการเพมแรงงาน เครองจกร เครองมอ อปกรณ เปนตน ดงนนการตดสนใจทางเลอกทใหเประโยชนตอองคการสงสดจงเปนทางเลอกทเหมาะสม ส าหรบ กระบวนการในการน าแขนงการตดสนใจมาใชมแนวทาง ไดแก มการก าหนดทางเลอกทตองการ ตดสนใจขนมากอนอยางนอย 2 ทางเลอก จากนนจงท าการก าหนดเหตการณและความนาจะเปน ทสามารถเกดขนได การก าหนดคาทางเลอกตางๆ เปนตวเงน การค านวณคาคาดหมายของแตละ ทางเลอกและการเลอกทางเลอกทดทสด ตามล าดบ (Gaither & Frazier, 2002, p.174)

2. ผลตอบแทนทคาดหวง (Payoff matrix)

เปนเทคนคทชวยใหผตดสนใจภายใตสถานการณทมความเสยง โดยก าหนดความ นาจะเปน (Probability) ใหกบสถานการณตางๆ ผตดสนใจสามารถค านวณผลตอบแทนทคาดหวง และตดสนใจทางเลอกทใหผลตอบแทนสงสด

เทคนคการตดสนใจเชงคณภาพ

การตดสนใจเชงคณภาพ เปนเทคนคทไมไดน าตวเลขหรอแบบทางคณตศาสตรมาชวย ในการตดสนใจแตเปนการใชทกษะความร สตปญญา และประสบการณของผจดท าการตดสนใจ เปนส าคญ การตดสนใจเชงคณภาพ 4 เทคนค ไดแก การระดมสมอง มตเอกฉนท เทคนคเดลฟาย และกลมคณภาพ รายละเอยด (สโขทยธรรมาธราช, 2548, หนา 283-285) ดงน

1. การระดมสมอง เปนวธการรวบรวมขอมลทเกาแกทสดวธหนงและมประสทธผลท กอใหเกดความคดแปลกใหม เนองจากเปนเทคนคทชวยกระตนใหเกดจนตนาการและกอใหความคด ทกวางขวาง เปนวธประสานความคดโดยมงแกไขปญหาใดปญหาหนง และท าใหเกดความคดดๆ ทหลากหลายมากขน การระดมสมองทดจ าเปนตองสนบสนนใหบคลากรเสนอความคดเหน โดย ไมถกขดจงหวะถกโตแยงหรออธบายความหมายเพมเตม โดยปลอยใหคดอยางอสระกระตนใหม ขอคดเหนมากขน การระดมสมองมหลกทส าคญ คอ จะไมมการตดสนความคดทสมาชกเสนอ ทกความคดจะไมมการน าไปวพากษวจารณหรอประเมนคากอนจะน าความคดทเสนอออกมาทงหมดกอน จะตองมการยอมรบความคดทแปลกใหม และเปนการใหไดจ านวน

ความคดมากกวาเนนคณภาพ ของความคด ยงไดความคดมากโอกาสไดความคดดๆ กมมากเชนกน

2. มตเอกฉนท การตดสนใจโดยทวไปจะใชหลกเสยงสวนใหญหรอเสยงขางมากเปนเกณฑในการตดสน ในกรณทมการใชเสยงแบบพวกมากลากไปหรอคนสวนมากอาจใชเหตผลสกบคน สวนนอยไมได ดงนนเพอใหมการใชเหตผลอยางไตรตรองกควรจะมอภปรายวพากษวจารณกนอยาง รอบคอบทกแงมมแลว พยายามทหกลางดวยเหตผลจนกระทงทกฝายทกคนมความเหนเปนแบบมต เอกฉนท หรอ การเหนพองตองกนจะท าใหไมเกดภาวะผชนะและผแพแตอยางไร การตดสนใจโดย มตเอกฉนทมการหลกส าคญ คอ ใชเหตผลใหเสนอขอคดเหนของตนเองใหแจมแจงและมเหตผล ทสดและตองฟงปฏกรยาจากคนอนๆ ดวยไมเนนการแพชนะ แตเนนชนะรวมใจกน คดเหน หลกการอภปรายเหมอนกนไมเปลยนใจงายๆ ใครทคดมขอมลดกควรจะเขารวมในการแสดงความ

3. เทคนคเดลฟาย (Delphi technique) เปนเทคนคทคดคนวธเสาะหาความคดเหนของ ผเชยวชาญเพอใชเปนแนวทางในการตดสนใจ โดยเสาะหาความคดเหนทเปนอนหนงอนเดยวกน ของกลมคนเกยวกบความเปนไปในอนาคตในเรองเกยวกบเวลา ปรมาณ และสภาพทตองการจะใหเปน เนนการเสาะหาความคดเหนดวยการสอบถามแทนการเรยกประชม มหลกการทส าคญ คอ ผเชยวชาญ ทเขารวมใชวธการเสนอความคดเหนโดยตอบสนองแบบสอบถาม ผเชยวชาญทเขารวมโครงการ จะไมทราบวามผใดเขารวมโครงการดวยและไมทราบค าตอบของผเชยวชาญอน และผเชยวชาญ จะทราบต าแหนงของค าตอบของตนเมอเปรยบเทยบความคดเหนของกลมผเชยวชาญทงหมดและ มสทธเปลยนแปลงความคดเหนทใหไวแตเดมแตตองระบเหตผลประกอบ การด าเนนการของ เทคนคเดลฟาย เรมจากผวจยคดเลอกผเชยวชาญเขารวมโครงการหลงจากนนออกแบบสอบถาม 4 รอบ ซงรอบแรกเปนค าน าค าตอบของผเชยวชาญทงหมดมาใหผเชยวชาญแตละคนใหน าหนก รอบทสาม เปนการน าค าตอบของผเชยวชาญทไดแบบมาในรอบทสาม มาเปรยบเทยบกบคาน าหนกของค าตอบ ของผเชยวชาญทงหมดเพอใหผเชยวชาญแตละคนไดทบทวนค าตอบของตน สวนในรอบทสเปน การน าค าตอบทไดรบจากรอบทสามน าใหผเชยวชาญทบทวนอกครงหนง ซงค าตอบทไดรบจาก การวจยนผบรหารสามารถน าไปใชในการก าหนดเปนแนวทางเพอการตดสนใจตอไป

4. กลมคณภาพ เปนการตดสนใจโดยใชกลมเขามามสวนรวม ซงโดยทวไปมกจะคนชอกน ในรปแบบกลมควบคมคณภาพเปนการตดสนใจโดยกลมคนขนาดเลก ในสถานทเดยวกนและมงาน ลกษณะเดยวกนมารวมตวกนอยางอสระเพอท ากจกรรมเดยวกบหารปรบปรงงานอยางตอเนอง เพอ พฒนาตนเอง และพฒนาซงกนและกนภายใตรอบอ านาจหนาทของกลมเปนไปโดยสอดคลองกบ นโยบายของหนวยงานอนจะสงผลใหมการปรบปรงคณภพการปฏบตงานของหนวยงาน หลกการท ส าคญของกลมคณภาพ คอ เปนกลมขนาดเลกประมาณ 3-10 คน ท างานในสถานทเดยวกน และ ท างานในลกษณะเดยวกน มการรวมตวอยางเตมใจและอสระไมมการ

บงคบ มการประชมเพอแกไข ปญหาประจ า การประชมดงกลาวกอใหเกดการเรยนรและพฒนาตนเองในกลม และเปนการรวมกน ในการคดและการตดสนใจเพอแกปญหาของทมงาน

ทฤษฎการตดสนใจของโบโน (Edward de Bono)

Edward De Bono เปนนกจตวทยาทไดเสนอแนวคด Parallel Thinging หมายถงการมองปญหาตาง ๆ นนแมวาเปนเรองเดยวกน ปญหาเดยวกน แตมมมมองไดหลายลกษณะ หมายถงการตดสนใจไมควรมองเพยงวธเดยว แตควรแยกกระบวนการออกเปนแนวทางยอย ๆ พรอม ๆ กนเสมอนหมวก 6 ใบ แตละใบมสทแตกตางกน สงผลใหแนวคดตางกน

หมวกสขาว (White Hat) หมายถงการตดสนใจอยางเปนกลาง ปราศจากอคต หมวกใบนจะคดถงเรองขอเทจจรงและตวเลข สขาวเปนสทชใหเหนถงความเปนกลาง จงเกยวของกบขอเทจจรง จ านวนตวเลข เมอสวมหมวกสน จะหมายความวาทประชมตองการขอเทจจรงเทานน โดยปกตเรามกจะใชหมวกขาวตอนเรมตนของกระบวนการคดเพอเปนพนฐานของความคดทก าลงจะเกดขน แตเรากใชหมวกขาวในตอนทายของกระบวนการไดเหมอนกน เพอท าการประเมน อยางเชนขอเสนอโครงการตาง ๆ ของเราเหมาะสมกบขอมลทมอยหรอไม

หมวกสแดง (Red Hat) หมายถงการตดสนใจดวยความโกรธ โทสะ เปนเรองเกยวกบอารมณ หมายถง ความรสกสญชาตญาณและลางสงหรณ เมอสวมหมวกสน เราสามารถบอกความรสกของตนเองวาชอบ ไมชอบ ด ไมด มการใชอารมณ ความคดเชงอารมณ ซงสวนใหญการแสดงอารมณจะไมมเหตผลประกอบ หรอการตระหนกร โดยฉบพลน นนกคอ เรองบางเรองทเคยเขาใจในแบบหนง อย ๆ กเกดเขาใจในอกแงมมหนง ซงการตระหนกรแบบนจะท าใหเกดงานสรางสรรค การคนพบทางวทยาศาสตร หรอวธคดทางคณตศาสตรแบบกาวกระโดด ความคดความเขาใจในสถานการณโดยทนท เปนผลจาการใครครวญอนซบซอนทมพนฐานจากประสบการณ เปนการตดสนใจทไมอาจใหรายละเอยดหรออธบายไดดวยค าพด เชนเวลาทคณจ าเพอนคนหนงได คณกจ าไดในทนท

หมวกสด า (Black Hat) หมายถงการตดสนใจดวยแนวคดทเปนลบ มองโลกในแงราย หมวกสด า เปนหมวกคดทเปนธรรมชาตและสอดคลองกบวธการคดของตะวนตกมาก หมวกสด าชวยชใหเราเหนวาสงใดผด สงใดไมสอดคลองและสงใดใชไมได มนชวยปกปองเราจาการเสยเงนและพลงงาน ชวยปองกนไมใหเราท าอะไรอยางโงเขลาเบาปญญาและผดกฎหมาย หมวกสด า เปนหมวกคดทมเหตมผลเสมอ เพราะในการวพากษวจารณหรอวเคราะหสงใดจะตองมการคดแบบ

เปนเหตเปนผลรองรบ ไมมอารมณมาเกยวของ ในการประเมนสถานการณในอนาคตของเรานน ตองขนอยกบประสบการณของเราเองและของผอนดวย

10-12

Nurturing Alternative

Decision Styles

Edward de Bono

หมวกสเหลอง (Yellow Hat) หมายถงการตดสนใจดวยการคดในทางบวก คดทางทไดประโยชน หมายถง การคาดการณในทางบวก ความคดเชงบวก เปนการมองโลกในแงด การมองทเปนประโยชน เปนการคดทกอใหเกดผล หรอท าใหสงตาง ๆ เกดขนได การคดเชงบวกเปนการเปดโอกาสใหพฒนาและสรางสรรคสงใหม ๆ ความคดเชงลบอาจปองกนเราจากความผดพลาด ความเสยงและอนตรายทอาจเกดขน ดงนน การคดเชงบวกตองผสมผสานความสงสยใครร ความสข ความตองการและความกระหายทจะท าสงตาง ๆ ใหเกดขนหรอไมเปนตวแทนของการแสงหาทางเลอกอยางมความหวง พรอมทงทดลองปฏบตเพอหาขอมลประกอบการตดสนใจ

หมวกสเขยว (Green Hat) หมายถงการตดสนใจทสรางสรรคสงใหม ๆหมายถง ความคดนอกกรอบทมความสมพนธกบความคดรเรมสรางสรรคและเกยวของโดยตรงกบการเปลยนแปลงแนวคดและมมมองซงปกตมกถกก าหนดจากระบบความคดของประสบการณดงเดมและความคดนอกกรอบนนจะอาศยขอมลจากระบบของตวเราเอง โดยเมอสวมหมวกสน จะแสดงความคดใหม ๆ เพอการเปลยนแปลงทดขน การคดอยางสรางสรรค เปนตวแทนของความคดรเรมสรางสรรคใหม ๆ ซงเปรยบเสมอนตนไมทใหความสดชน ผบรหารจะใชหมวกสนเมอมความคดใหม ๆ แตกตางจากแนวทางเดม เพอเปนการเปดโอกาสใหกบการปรบปรง สรางสรรคและพฒนา

หมวกสฟา (Blue Hat) หมายถงการตดสนใจในภาพรวมกวางทงหมดทกสรวมกน ประเมนถงผลลพท หมายถง การควบคมและการบรหารกระบวนการ การคดเพอใหเกดความชดเจนใน

เรองของความคดรวบยอด ขอสรป การยตขอขดแยง การมองเหนภาพและการด าเนนการทมขนตอนเปนระบบ เมอมการใชหมวกน าเงน หมายถง ตองการใหมการควบคมสงตาง ๆ ใหอยในระบบระเบยบทดและถกตองหมวกสน าเงนมกเปนบทบาทของหวหนา ท าหนาทควบคมบทบาทของสมาชก ควบคมการด าเนนการประชม การอภปราย การท างาน ควบคมการใชกระบวนการคด การสรปผล เพอใหบรรลเปาหมายทตองการ อยางไรกตามสมาชก กสามารถสวมหมวกสน าเงน ควบคมบทบาทของหวหนาไดเชนกนเปนตวแทนของการควบคมความคดทงหมดหรอมมมองในทางกวางทครอบคลมทกสรรพสงซงเปรยบเหมอนทองฟา ผบรหารทใชหมวกนจะตองอาศยประสบการณเปนอยางมาก

การตดสนใจในสภาพแวดลอมปจจบน Decision Making in Today’s Environment

สภาพแวดลอมขององคการในปจจบน

ตองการการเปลยนแปลงมากโดยการใชกลยทธใหม ๆ มการปฏรปการท างาน การปรบโครงสรางการท างาน การรวมกน การลดขนาดองคการ การพฒนาผลตภณฑใหมและกลมเปาหมายทางการตลาดกลมใหม

การตดสนใจโดยผบรหาร Decisions made by leaders

มขอบเขตกวางกวา มความสลบซบซอน และเกยวของกบปญหาทางอารมณของบคคลตาง ๆ มาก

จะตองกระท าอยางรวดเรว

มความแนนอนของสภาพแวดลอมนอยมากและมความชดเจนในผลลพทนอย

ตองการความรวมมอจากคนทเกยวของมากในการตดสนใจ

กระบวนการตดสนใจทไมไดมการวางแผนไวลวงหนา Nonprogrammed Decision Making Process

ตองการขอมลเพอการตดสนใจมากจากบคคลหลายฝาย

ตองการเวลาและการสรางความเชอถอในการท าใหผอนเชอถอและยอมตามการตดสนใจนน

ตองการขอมลทมคณภาพและทนสมยบนพนฐานการตดสนใจ ตองการความรวมมอและค าแนะน าจากทมงาน

ทมา ดดแปลงจาก John P.Kotter, Leading Changes ,1996, pp.56.

โดยปรกตผตดสนใจมกเผชญกบสถานการณของการตดสนใจในลกษณะตาง ๆ ไดแก

1. การตดสนใจภายใตสภาวะการณทแนนอน Certainty Decision Making

2. การตดสนใจภายใตสภาวะการณเสยง Risk Decision Making

3. การตดสนใจภายในสภาวะการณทไมแนนอน Uncertainty Decision Making

4. การตดสนใจภายใตความขดแยง การตดสนใจในแตละลกษณะมความแตกตางกน

ท าใหกระบวนการตดสนใจทน ามาใชแตกตางกบเนองจากความสลบซบซอนของปญหา และความยากงายของปญหา และความยากงายของปญหา

กระบวนการตดสนใจ (Decision Making Process)

การตดสนใจมลกษณะเปนกระบวนการการตดสนใจตองการความละเอยดออนความมเหตมผล และความถกตองเหมาะสมโดยผตดสนใจตองอาศยปจจยหลายอยางทงดานความร และประสบการณ หลกการณ และทฤษฎ รวมทงขอมลตาง ๆ ขนตอนและกระบวนการตดสนใจมความส าคญตอคณภาพการตดสนใจไมนอย

สตเฟน พ. รอบบนส (Stephen P.Robbins) ไดอธบายถงกระบวนการของการตดสนใจไวดวยกน 5 ขนตอน คอ

1. การก าหนดปญหา

2. การก าหนดมาตรการส าหรบใชในการตดสนใจ เปนการระบถงลกษณะหรอปจจย

ตางๆ ทจะตองใชพจารณาในการตดสนใจ

3. ล าดบความส าคญของมาตรการหรอปจจยทก าหนดไววาอะไรมความส าคญมากทสด

และเรยงล าดบกนไว และถาเปนไปไดควรมน าหนกคาคะแนนในแตละปจจยดวยจะยงท าใหการตดสนใจถกตองมากยงขน

4. การก าหนดทางเลอกทพอมความเปนไปได เมอมทางเลอกแลวขนตอไปเปนการประ

เมนแตละทางเลอกวามจดออนจดแขงอยางไร

5. เลอกทางเลอกทดทสด

นอกจากกระบวนการตดสนใจดงกลาวแลว แกร เดสสเลอร (Gary Dessler) ไดกลาวถงการตดสนใจไวเปน 4 ขนตอน ไดแก

1. การระบปญหา เรมตนดวยผมหนาทตดสนใจจะตองวเคราะหและระบปญหาอยางถกตองแลงจงจะสามารถด าเนนการตามขนตอนไดอยางถกตองถาก าหนดปญหาผดพลาด ขนตอนตอ ๆ ไปกยอมผดพลาดตามมาดวย

2. การพฒนาทางเลอกในการตดสนใจทดนนจ าเปนอยางยงทจะตองมทางเลอกหลายทางในแตละทางเลอกจะตองมคณภาพทสามารถน ามาปฏบตใหเกดผลตามวตถประสงคได

3. การวเคราะหทางเลอก หมายถง เมอมทางเลอกหลายทางแลวขนตอนนเปนการ

วเคราะหทางเลอกทมอยหลายทางโดยการใชเทคนคตาง ๆ เขาชวย เชน การวเคราะหจดคมทน (Break even analysis)

4. การตดสนใจ หมายถง การตดสนใจอยางเดดขาดภายหลงจากไดวเคราะหอยางละเอยดแลวจงจะท าการตดสนใจอยางมเหตผล

กระบวนการตดสนใจมหลายแนวทางมความคลายคลงกนและผลของการตดสนใจเชนเดยวกนไมวาผตดสนใจจะใชแนวทางใดในการตดสนใจกตามหากตงอยบนหลกเหตผลและความถกตองของการวเคราะหจะชวยใหการตดสนใจในแตละครงมคณภาพมากขน

การตดสนใจระบบเปด (Opened decision system) เปนการตดสนใจแบบหนงทมความส าคญตอผบรหารทตดสนใจ ในสงแวดลอมทสลบซบซอน และมอทธพลตอการตดสนใจ เชน การค านงถงสภาพแวดลอมภายนอกตาง ๆ ทมผลกระทบตอการตดสนใจ เชน สภาวะความตองการของสงคม สภาวะการณทางเศรษฐกจ สถานการณทางการเมอง กฏหมาย ขอบงคบตาง ๆ การค านงถงคแขงขน ทตองค านงถงกอนการตดสนใจ

ปจจยสภาพแวดลอมขององคการทมอทธพลตอการตดสนใจ

กลมตาง ๆ ในองคการ - คณะกรรมการบรหาร - ผแทนแรงงาน กลมพนกงาน

กลมผบรหาร - กลมทไมเปนทางการ

ลกษณะการตดสนใจของผน า เชน

ตดสนใจแบบรวดเรวฉบพลนทนท

ตดสนใจแบบเชองชา

ตวบคคลในองคการ ผใตบงคบบญชา พนกงาน

ลกษณะและนสยสวนตวของผตดสนใน พนฐานเดม

และประสบการณทปรกษาใกลชด

องคกร

เศรษฐกจ สงคม

การตดสนใจทางธรกจเกยวของกบสถานการณตาง ๆ ผบรหารตองค านงปจจยตาง ๆ ดงน

1. ลกษณะของปญหาทตองตดสนใจ (decision problem) อาจประกอบดวยความสลบซบซอนของปญหา ความรนแรงของปญหา

2. สภาพแวดลอมทเกยวกบการตดสนใจ (decision environment) ไดแก สภาพแวดลอมทางการแขงขน สภาพแวดลอมทางการเมอง เศรษฐกจ สงคม

3. คณลกษณะของผตดสนใจ (Characteristic of the decision maker) ไดแกอปนสย ประสบการณ แนวความคดของผตดสนใจ ความรความสามารถของผตดสนใจ

การตดสนใจเปนขนตอนทส าคญในกระบวนการบรหาร(Process of Administration) และเปนหนาทของผบรหาร จะตองกระท าจงเปนการเกยวของอยกบการอ านวยการโดยตรง เพราะการตดสนใจเปนจดส าคญใน การทจะอ านวยการใหการบรหารด าเนนไปตามแผนงานและเปาหมายทก าหนดใว นอกจากน ในการวนจฉยสงการ จะตองค านงถงขอจ ากดและสภาพแวดลอมอกดวย

ความหมายของการตดสนใจ การตดสนใจ หรอการวนจฉย หมายถง การเลอกด าเนนการทเหนวาดทสด จากทางเลอกหลาย ๆ ทางเพอทจะใหบรรลเปาหมายอยางใดอยางหนง ตามทตองการและในการใชเหตผลทหามาไดจาก การวเคราะหปญหาและการเลอกเอาทางแกอนใดอนหนงนนจะไมท าใหเกดปญหาแทรกซอนขนมาอก

ความสามารถในการหาทางเลอก จงเปนจดส าคญของการแกปญหาอกจดหนง บางปญหาเราอาจมองเหนทางเลอกไดชดเจน แตในหลาย ๆ ปญหาเราจะพบวามทางเลอกหลายทางและแตละทางเลอกกจะมทงผลดและผลเสยแตกตางกน ดงนนแนวทางส าหรบการตดสนใจประกอบดวย

1. ตองตงเปาหมายไวกอนวา จะตองการใหเกดสภาพทตองการในลกษณะอยางไร อยในวสย หรอไมทจะแกไขใหคนกลบ ไปสสภาพกอนเกดปญหาโดยสมบรณ หากไมสามารถท าไดจะ แกไขปญหานนอยางไร

2. พยายามระดมหาทางเลอกหลาย ๆ ทางจะโดยการขอความเหนจากผเกยวของ หรอขอขอมลจากผเชยวชาญทางวชาชพทเกยวของกบปญหานน

3. วเคราะหทางเลอกหรอชงน าหนกทางเลอกเหลานน เพอประเมนดวาทางเลอกใดจะท าใหเกดภาวะทตองการมากทสดหรอเปนไปไดมากทสด โดยมความแนใจมากพอสมควรวาจะไมท าใหเกดปญหาแทรกซอนหนกขนกวาเดม โดยการพจารณาขอเสยของแตละทางเลอกประกอบกนไปดวย

4. เมอตดสนใจทางเลอกแลวตองวางแผนด าเนนการ และแจงใหผเกยวของทราบ

5. ตดตามผลและประเมนการตดสนใจแกปญหา เพอใหเกดความแนใจวาไมมปญหาอนใดเกดขนมาอก หรอไมเกดผลกระทบจากการแกปญหานน

แบบของการตดสนใจ

นกวชาการไดแบงการตดสนใจได 2 ลกษณะ

ลกษณะท 1 แบงออกได 2 แบบ

1. การตดสนใจโดยใชสามญส านก ประสบการณ และความรสกตาง ๆ เปนการตดสนใจตามแนวทางการบรหารแบบเกา ๆ ทใชประสบการณทผานมาเปนตวอยาง

2. การตดสนใจโดยใชหลกเหตผล เปนการตดสนใจทมหลกการใชเหตและผลท าใหผลการตดสนใจมความเหมาะสมถกตองมากยงขน โดยเฉพาะหากไดมการใชการวเคราะหตวเลขเชงปรมาณเปนเครองชวดจะชวยใหผลการตดสนใจถกตองมากยงขนมใชเปนการคาดคดเองแตมตวเลขชบอกและวดไดในเชงปรมาณ

ลกษณะท 2 แบงออกได 2 แบบ

1. การตดสนใจทไดมการตระเตรยมมากอนลวงหนา เปนการตดสนใจทมการเตรยมขอมลเตรยมความพรอมเพอการตดสนใจ เตรยมการเจรจาตอรองไวกอน

2. การตดสนใจทไมไดตระเตรยมมากอนลวงหนา เปนการตดสนใจในปญหาทเกดขนอยางปจจบนทนดวนไมคาดคดวาเหตการณจะเกดขน

ขนตอนในการตดสนใจ (Process in Decision - Making)

ในการปฏบตงานอยางใดอยางหนง บางครงกสามารถปฏบตไดส าเรจบรรลเปาหมายและบางครงกไมสามารถบรรลเปาหมาย เหตทไมส าเรจตามเปาหมายนนมปจจยหลายประการและปจจยตาง ๆ นนคอ ปญหาซงจะตองท าการตดสนใจเลอกปฏบตเพอแกปญหานน ๆ ดงนน ขนตอนของการตดสนใจจงมกระบวนการดงน

1. มสภาวะของปญหาเกดขน

2. ท าการวเคราะหปญหาเพอใหทราบสาเหต

3. คดหาวธการแกปญหาดวยวธตาง ๆ

4. ตดสนใจเลอกวธทดทสด

ดงนนในเรองการตดสนใจจงตองมการวเคราะหปญหาเสยกอน แลวจงจะท าการตดสนใจ ดงแผนภมตอไปน

1. สภาวะของปญหาหรอ เรองทก าลงพจารณาหาทางแกไข

2. ท าการวเคราะหปญหาเพอหาสาเหต

3. สามารถระบสาเหตทแทจรงได

4. คนหาวธการตาง ๆ ทจะแกไขสาเหตของปญหา

5. ตดสนใจเลอกวธทดทสด

ขอ 1 - 3 คอ ภาวะการวเคราะหปญหา ขอ 4 - 5 คอ ภาวะการตดสนใจ

1. มภาวะของปญหาเกดขน

ปญหา คอ ความแตกตางระหวางสภาวะทเกดขนจรง ๆ กบสภาวะทเราตงเปาหมายไวหรอสงทควรจะเปน

ปญหา คอ การทกจการไมเปนไปตามเปาหมายหรอมาตรฐาน

องคประกอบของปญหา

1. มมาตรฐานหรอเปาหมายทแนนอน

2. มอะไรบางอยางเกดขน

3. มการหนเหออกจากวถทางทควรจะเปน

4. ท าการวเคราะหปญหาเพอใหทราบสาเหต

2 การวเคราะหปญหาเปนเรองของการแยก หรอพจารณาถงเปาหมายทมการเปลยนแปลงจากมาตรฐานหรอมการหนเหออกจากวถทางทควรจะเปนและการพจารณาปญหานนจะตองสามารถระบสาเหตทแทจรงได การวเคราะหปญหาม 2 อยางคอ การวเคราะหปญหาอยางไมมระเบยบแบบแผน และการวเคราะหปญหาอยางมระเบยบแบบแผน

การวเคราะหปญหาอยางไมมระเบยบแบบแผน

เปนการพจารณาปญหาในลกษณะนกคดเอาเองไมมระเบยบแบบแผนทแนนอน วธนอาจพลาดไดงาย และหากพบปญหาใหม ๆทไมเคยพบมากอนมกจะใชเวลานานและอาจวเคราะหปญหาออกมาผดไดและเมอเหตการณผานไปนานแลวกลมและไมทราบวาตอนทคดแกปญหานนคดอยางไร มเหตผลอะไรจงไดตดสนใจท าไปอยางนน

การวเคราะหปญหาอยางมระเบยบแบบแผน

การวเคราะหปญหาอยางมระเบยบแบบแผนนนกตองอาศยความร ความช านาญ และการคดอยางมเหตผล (Logical thinking) เชนเดยวกน แตวาด าเนนไปตามขนตอน อยางมระเบยบแบบแผน

3. คดหาวธการแกปญหาดวยวธตาง

ในการคดหาวธการแกปญหานนเราจะตองทราบสาเหตทแทจรงของปญหาเสยกอนซงกระท าไดโดยการวเคราะหปญหา ปญหาของแตละปญหาไมเหมอนกนเพราะแตกตางกนในสภาพ ขนาด นโยบาย เปาหมาย วธด าเนนงานของกจการ สงแวดลอมภายในองคการ และสงแวดลอมภายนอกองคการ ตลอดจนสภาพสงคม เศรษฐกจ และการเมอง ในการแกปญหาใหม

ๆ ถงแมวาจะพบสาเหตแลวกตามบางครงกไมอาจจะสามารถคดหาวธแกไขไดโดยงายเทาไรนก บางทคดวธแกไขไดกตดขดดวยอปสรรคบางประการทไมสามารถแกปญหาได

4. การตดสนใจเลอกวธทดทสด

โดยทวไปแลว บางครงผบรหารสวนมากมวธการเลอกสงใดสงหนงจากหลายสงโดยอาศยความพอใจเปนหลกบาง ใชราคาเปนหลก บางใชความนยมของคนทวไปเปนแนวทางบาง ฯลฯ ซงถอวาเปนวธการทไมมระบบแนนอนในทางวชาการหรอวงการธรกจจะเลอกตามความชอบความตองการอยางเดยวกนไมไดจะตองดดวยวาถาเลอกอยางใดอยางหนงแลวสงนนจะใหประโยชนมากกวาสงอน ๆ จรงหรอไม และจะมผลเสยประการใดตามมา การตดสนใจเลอกนน ถาจะใหดมระบบ ตองสามารถเปรยบเทยบสงทจะเลอกนนออกมาเปนตวเลขใหไดถงแมวาสงนนจะเปนของทวดได หรอวดคาไมไดกตามตวเลขทใชเปรยบเทยบนนอาจเปนรปคะแนน น าหนก หรอจ านวนเงน จ านวนหนวย ซงมการชวดทชดเจนเพอน ามาพจารณา

ขอควรค านงถงในการตดสนใจ

อปสรรคในการตดสนใจนน อาจเกดขนได ซงเนองมาจากปจจยหลายประการ เชน

1. การตดสนใจแตละครง จะตองค านงถงตวบทกฏหมาย ระเบยบ และประเพณตลอด

จนศลธรรมอนดงาม

2. การตดสนใจแตละครง จะตองค านงถงทรพยากรทางการบรหาร

3. การตดสนใจแตละครง จะตองค านงถงเวลา

4. การตดสนใจแตละครง จะตองค านงถงขอผกพนหรอค ามนสญญาในครงกอนๆ

5. การตดสนใจแตละครง จะตองค านงถงขอเทจจรงทมอย

ขอจ ากดของการตดสนใจของผน า Constraints on Leader Decision Making

ขอจ ำกดทมเหตผลเชน เวลำ, ขอมล, ควำมสำมำรถ, ทรพยำกรทมจ ำกด

ขอจ ำกดสวนบคคลเชน สไตลกำรตดสนใจ อำรมณและควำมตองกำรไดรบกำรยกยองยอมรบ

ทำงเลอกในกำรตดสนใจเชน กำรคนหำทำงเลอกทใหผลลพททดทสด

ทมา ดดแปลงจาก Irving L.Janis, Crucial Decision, 1990.

ปจจยทส าคญของการตดสนใจ

ขอจ ากดทางดานกฎหมาย บรรทดฐานและจรยธรรม

พนทการยอมรบการตดสนใจ

บรรทดฐานของสงคม

อยางไมเปนทางการ กฎระเบยบและนโยบายทเปนทางการ

การตดสนใจขององคการขนอยกบบคคลหลายฝายทบางครงไมสามารถตดสนใจไดดวยบคคลเพยงคนเดยว เพราะเกยวของกบบคคลหลายแผนก ความคดเหนแตกตางกนมากมาย บางครงตองมการรวมกนเพมการตดสนใจทเพมมากขน การเลอกตดสนใจอยางมเหตผลคอการพจารณาล าดบขนตอนของการตดสนใจตามกระบวนการตดสนใจ การพจารณาสภาพแวดลอม การตดสนใจแบบนเนนทประสทธภาพของการตดสนใจ การรวมอ านาจการตดสนใจเปนสงทอาจท าใหการตดสนใจผดพลาดไดงายเพราะมขอมลเพอการตดสนใจนอยและขาดความคดเหนจากบคคลฝายตาง ๆ มผลประโยชนมากมายเขามาเกยวของ มเปาหมายและคานยมทแตกตางกน ความไมเหนดวยท าใหเกดความขดแยงในผลประโยชน ดงนนผบรหารควรท าความรวมมอกนในการตดสนใจ

ขอจ ำกดขององคกำรเชน จรยธรรม, กำรสนบสนนจำกผอน, โครงสรำงองคกำร, ควำมรวมมอ และควำมเหนพองตองกน

การสรางความรวมมอ Coalition Building

การสรางความรวมมอหมายถงการสรางความตกลงส าหรบการตดสนใจทสลบซบซอน การรวมมอกนระหวางผบรหารหลายคนทเหนดวยกบเปาหมายและล าดบความส าคญของปญหา บคคลจากสายงานแผนกตาง ๆ ผเชยวชาญ และกลมภายนอก มความเหนพองตองกนในการตดสนใจ ความรวมมอกนเกดขนเพอใหมการพจารณาปญหารวมกนและสรางความรวมมอในการแกปญหารวมกน และท าใหเกดความพงพอใจทงสองฝาย การตดสนใจนบวาเปนเรองส าคญส าหรบผบงคบบญชาในระดบสงขององคกร ถามองในแงการตดสนใจแลว อาจแบงผบงคบบญชาออกได 2 ประเภท คอ

1. ผบงคบบญชาทกลาในการตดสนใจ และกลาทจะยอมรบผลทอาจเกดขน

จากการตดสนใจนน

2. ผบงคบบญชาทไมกลาตดสนใจ และไมกลารบผดชอบตอผลทเกดขนจากการ

ตดสนใจของตน

การตดสนใจเปนสงส าคญและแสดงออกถงความสามารถของผบรหาร ผบรหารบางคนไดรบการยอมรบนบถออยางสง แตผน าบางคนไดรบค าตเตยนวาเปนผไมกลาตดสนใจ และสงการแบบท าไปเฉพาะวนหนง ๆ เทานน ความส าคญของการตดสนใจของผบรหารมผลกระทบตอบคคลจ านวนมาก หากผบรหารตดสนใจไดถกตองและไดรบการยอมรบยอมไดรบการยกยองและยอมรบเปนอยางมาก การตดสนใจเปนจดเรมตนทจะด าเนนการทกอยางในองคการ ความส าเรจหรอลมเหลวขององคการขนอยกบการตดสนใจของนกบรหารหรอผรบผดชอบในองคการนน ๆ ทงสน

สาเหตของความผดพลาดของการตดสนใจ การตดสนใจบางครงอาจไมใชการตดสนใจทดทสด ขนอยกบรายละเอยดตาง ๆ ทท าใหเกดความผดพลาดไดแก

1 การตดสนใจทขาดขอมลทด หรอมขอมลไมเพยงพอ

2 การตดสนใจทมเวลาจ ากด หรอเรงรบขาดความระมดระวง

3 การตดสนใจทมอทธพลอนเขาครอบง า

4 การตดสนใจบนความรสก อารมณ

ระบบสนบสนนการตดสนใจ (Decision Support System)

ระบบสนบสนการตดสนใจ (Decision Support System) เปนระบบยอยในระบบสารสนเทศเพอการจดการโดยทระบบการสนบสนนการตดสนใจชวยผบรหารใหสามารถตดสนใจไดถกตองมากยงขน ตดสนใจไดงายขน ระบบสนบสนนการตดสนใจ เปนซอฟทแวรทชวยในการตดสนใจในดานการรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมล การสรางตวแบบภายใตซอฟทแวร ระบบสนบสนนการตดสนใจเปนการประสานการท างานระหวางบคลากรกบเทคโนโลยทางดานซอฟทแวรโดยเปนการกระท าโตตอบกนเพอแกปญหาแบบไมมโครงสราง และอยภายใตการควบคมของผใชตงแตเรมตนจนถงสนสด เพอหาค าตอบทงายมนกวเคราะหมการออกแบบเพอน าขอมลมาใชไดอยางถกตองตรงตามความตองการ

Scott Morton (1971) กลาววา “DSS เปนระบบทสามารถท างานรวมกบคอมพวเตอร ซง คอมพวเตอรนจะชวยท าใหผบรหารสามารถน าขอมล และแบบจ าลองตาง ๆ มาใชประโยชนเพอการแกปญหาทไมมโครงสรางได”

Keen & Scott Morton (1979) “DSS เปนระบบทถกเชอมโยงกนระหวางทรพยากรสมองของมนษยใหท างานรวมกบความสามารถของคอมพวเตอร เพอตองการปรบปรงคณภาพของการตดสนใจใหดทสด กลาวคอ DSS เปนระบบ ระบบหนงทตองใชคอมพวเตอรคอยชวยเหลอและใหการสนบสนนเพอใหบคคลผท าหนาทตดสนใจสามารถจดการกบปญหากงโครงสราง ไดอยางมประสทธภาพ”

ลกษณะและความสามารถของระบบสนบสนนการตดสนใจ

1. สามารถสนบสนนการตดสนใจทงในสถานการณของปญหาแบบกงโครงสรางและไมมโครงสราง

2. สามารถรองรบการใชงานของผบรหารทกระดบ

3. สามารถสนบสนนการตดสนใจแบบกลม และแบบเดยว

4. สามารถสนบสนนการตดสนใจไดทงปญหาแบบเกยวพนและ/หรอปญหาตอเนอง

5. สนบสนนการตดสนใจในขนตอนตาง ๆ ของกระบวนการตดสนใจได

6. สนบสนนกระบวนการและรปแบบการตดสนใจทมความหลากหลายไดอยางมประสทธภาพ

7. มความยดหยนสง

8. ใชงานงาย

9. ในการพฒนาจะเนนหนกในการท างานทส าเรจตามเปาหมายมากกวา

คาใชจายในการพฒนาระบบ

10. มหนาทสนบสนนการตดสนใจเทานน ไมใชท าหนาทแทนผตดสนใจ

11. ระบบทมความซบซอน ควรขอความชวยเหลอจากผเชยวชาญเทานน

12. เปนระบบทใชวธวเคราะหสถานการณการตดสนใจดวยแบบจ าลองตาง ๆ ระบบจงตองสามารถสรางแบบจ าลอง เพอทดสอบปอนคาตวแปร และเปลยนคาไปเรอย ๆ เพอสรางทางเลอกตาง ๆ

13. สามารถเขาถงแหลงเกบขอมลไดหลากหลาย

ประโยชนของระบบสนบสนนการตดสนใจ

1. พฒนาประสทธภาพการท างานสวนบคคล โดยเฉพาะงานทเกยวกบการตดสนใจ

2. พฒนาประสทธภาพการแกไขปญหา ชวยใหผตดสนใจแกไขปญหาไดอยางรวดเรวและถกตองมากขน ยงสามารถชวยแกปญหากงโครงสราง และปญหาไมมโครงสรางไดอกดวย

3. ชวยอ านวยความสะดวกในการตดตอสอสาร DSS ทท างานในลกษณะ Groupware ท าใหผบรหารสามารถท าการปรกษา ประชม และเรยกใชสามารถสนเทศเพอประกอบการตดสนใจผานเทคโนโลยเครอขาย คอมพวเตอรได ท าใหสะดวก ประหยดเวลาและงบประมาณ

4. สงเสรมการเรยนรหรอการฝกหด เมอใชงานบอย ๆ

5. เพมประสทธภาพการควบคมองคกร เนองจากการตดสนใจถกตองท าใหการด าเนนงานเปนไปอยางราบรน

ประเภทของระบบสนบสนนการตดสนใจ จ าแนกตามผลลพททไดดงน

1. ระบบสอบถามขอมล (File Drawer System) เปนระบบสบคนขอมลเพอประกอบการตดสนใจ

2. ระบบวเคราะหขอมล (Data Analysis System) เปนระบบทใชการวเคราะหขอมลจากหลายฐานขอมล

3. ระบบแบบจ านองทางดานการบญช (Accounting Model) ใชงานดานการวางแผนและการจดท างบประมาณ โดยค านวณขอมลเพอประเมนผลลพทโดยใชขอก าหนดทางบญช

4. ระบบแบบจ าลองการน าเสนอ เปนแบบจ าลองทใชในการท านายผลลพทจากการตดสนใจ

5. ระบบคดเลอกแนวทางการตดสนใจทดทสด (Optimization System) เปนระบบทท าการคดเลอกทางเลอกทดทสดบนพนฐานการค านวณทางคณตศาสตรและชวยก าหนดแนวทางการแกปญหาทดทสด

6. ระบบการใหค าแนะน า (Suggestion System) เปนการใหค าแนะน าจากการพจารณาแนวทางการแกปญหาทดทส ควรใชกบการแกปญหาทมโครงสรางสง

การตดสนใจภายใตความขดแยง (Conflict) หมายถงการตดสนใจทท าใหเกดแรงกดดนเปนสองฝายหรอมากกวา ความขดแยงนนอาจเกดจากบคคลหรอกลมบคคล เปนการตดสนใจทท าไดยากเพราะผลจากการตดสนใจท าใหฝายหนงพอใจ แตอกฝายหนงไมพอใจเสมอ ผบรหารควรตดสนใจ ทท าใหเกดความขดแยงนอยทสดหรออาจประนประนอมกนทงสองฝายไดอยางลงตว หรอเกดความไมพอใจใหนอยทสด

การตดสนใจรปแบบใหม (New Style of decision making)

รปแบบใหมทางการตดสนใจของผบรหารสามารถท าไดโดยการพจารณาดงน

1. การไดประโยชนสงสด (Maximize) หมายถงเปนการเลอกทางเลอกทดทสด เปนไปไดมากทสด ใหผลในทางบวกมากทสด และใหผลในทางลบนอยทสด ผลของทางเลอกท าใหเกดประโยชนสงสดและคาใชจายต าสด หรอมผลตอบแทนทไดกลบมามากกวา

2. ความพอใจสงสด (Satisfice) หมายถง การเลอกทางเลอกทไดรบการยอมรบมากทสดท าใหทงสองฝายตกลงกนได บางครงการเลอกทางเลอกแบบ maximize อาจท าไดมการยอมรบนอย แตทางเลอกแบบ 2. satisfice มผยอมรบเหนพองตองกนมากกวา

3 ทางเลอกทมความเหมาะสมทสด (Optimizing) หมายถง การเลอกทางเลอกทท าใหบรรลเปาหมายหลายอยางพรอม ๆ กนเปนกลยทธการตดสนใจทท าใหเกดผลทดสดในหลาย ๆ เปาหมาย (The best balance among multiple goals)

สรป

กระบวนการตดสนใจถอเปนขนตอนหนงอนน าไปสการวางแผนทางการบรหารการตดสนใจทมคณภาพท าใหการบรหารในหนวยงานนนเจรญกาวหนา โดยผตดสนใจกระท าดวยความระมดระวงเพอใหผลของการตดสนใจเปนทยอมรบ และเปนไปไดมากทสด มผลกระทบนอยทสดโดยค านงถงทางเลอกตาง ๆ ทน ามาวเคราะหทางเลอกเพอหาขอดขอเสยของแตละทางเลอกจนกระทงเลอดทางเลอกทดทสด โดยอาศยขอมลเพยงพอและระยะเวลาในการตดสนใจทเพยงพอ ผบรหารอาจใชเทคนคในการตดสนใจในเชงปรมาณเขาขายใหการตดสนใจถตองยงขน

โดยการพจารณาจากขอมลตวเลขตาง ๆ การค านวณหาคาตวเลขทชบอกถงการตดสนใจไดเรยกวา วธการเชงปรมาณ (quantitative method) และปญหาบางอยางอาจเปนปญหาทไมอาจวดเปนตวเลขไดผตดสนใจตองใชดลยพนจประกอบการตดสนใจ รวมทงประสบการณในอดตชวยใหการตดสนใจเปนไปอยางมประสทธภาพ

เอกสารอางอง

บรรยงค โตจนดา. (2548). องคการและการจดการ. (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: รวมสาสน.

ศรพร พงศศรโรจน. (2540). องคการและการจดการ. (พมพครงท 6). กรงเทพฯ: มหาวทยาลย วชาองคการและการจดการ ผศ.ดร.วรพจน บษราคมวด 132 ธรกจบณฑตย.

ศรวรรณ เสรรตน, กงพร ทองใบ, สมชาย หรญกตต, สพาดา สรกตตา และนชนาฏ รามสมภพ. (2541).

นโยบายธรกจและการบรหารเชงกลยทธ. กรงเทพฯ: ธระการพมพและไซเทกซ จ ากด.

สมคด บางโม. (2548). องคการและการจดการ. (พมพครงท 4). กรงเทพฯ: วทยพฒน.

สโขทยธรรมาธราช, มหาวทยาลย. (2546). การจดการเชงกลยทธ. (พมพครงท 3). นนทบร:

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

(2548). องคการและการจดการ. (พมพครงท 6). นนทบร: ชวนพมพ.

(http://en.wikipedia.org/wiki/Decision_making)

(http://www.nrru.ac.th/article/leadership/page8.1.html)

(http://irrigation.rid.go.th/rid15/ppn/Knowledge/Decision%20Support%20Systems/dss1.htm)

(http://isc.ru.ac.th/data/BA0000821.doc)