ÖÕÔÁ

u ¼ëá ôá öõôÜ, üóï äéáöïñåôéêÜ êé áí öáßíïíôáé,Ý÷ïõí êïéíÜ ôá âáóéêÜ ôïõò ìÝñç: ôç ñßæá, ôïíâëáóôü êáé ôá öýëëá.

u Ç êåíôñéêÞ ñßæá äéáêëáäßæåôáé óå ëåðôüôåñáðáñÜññéæá. Ç Üêñç ôùí ðáñÜññéæùí, ç êáëýðôñá,åßíáé ìõôåñÞ, ãéá íá ìðïñåß íá åéó÷ùñåß ç ñßæá óôïÝäáöïò.Ìå ôéò ñßæåò ôá öõôÜ áðïññïöïýí íåñü êáéäéÜöïñåò èñåðôéêÝò ïõóßåò, ðïõ åßíáé äéáëõìÝíåò óåáõôü. ÏñéóìÝíá öõôÜ, üðùò ôï êáñüôï, ôï ðáíôæÜñéêáé ôï ñáðáíÜêé, Ý÷ïõí ìåãÜëç óå üãêï ñßæá, êáèþòáðïèçêåýïõí óå áõôÞ äéÜöïñåò èñåðôéêÝò ïõóßåò. Çñßæá ÷ñçóéìåýåé åðßóçò ãéá ôç óôÞñéîç ôïõ öõôïý.

u Óôïí âëáóôü ôùí öõôþí äéáêñßíïõìå ôá ìÜôéá, ôáãüíáôá êáé ôéò ìáó÷Üëåò. ÌÝóá áðü ôïí âëáóôü ôïíåñü êáé ôá èñåðôéêÜ óõóôáôéêÜ, ðïõ åßíáéäéáëõìÝíá óå áõôü, ìåôáöÝñïíôáé óå üëá ôá ìÝñçôïõ öõôïý.

u Ïé ñßæåò ôùí öõôþí êáôåõèýíïíôáé ðÜíôïôå ðñïò ôá êÜôù, åíþ ïâëáóôüò ðñïò ôá ðÜíù. Ï âëáóôüò ôïõ öõôïý êáôåõèýíåôáéåðßóçò ðñïò ôï öùò.

u ¼ëá ôá öõôÜ Ý÷ïõí öýëëá. Ôá öýëëá óôçñßæïíôáéóôïí âëáóôü ìå ôïí ìßó÷ï. Ç åðéöÜíåéá ôùíöýëëùí ïíïìÜæåôáé Ýëáóìá. Óôï Ýëáóìáäéáêñßíïõìå ôç íåýñùóç ôùí öýëëùí.

$

öýëëá

ñßæá

êåíôñéêÞ ñßæá

ðáñÜñéæá

êáëýðôñá

ãüíáôá

Ýëáóìá

íåýñùóç

ìßó÷ïò

ìÜôéá

ìáó÷Üëåò

âëáóôüò

ÖÕÔÁ

u Ôá öýëëá åíüò öõôïý ìðïñåß íá åßíáé áðëÜ Þóýíèåôá. Ôá öýëëá ÷ùñßæïíôáé åðßóçò óåêáôçãïñßåò áíÜëïãá ìå ôï ó÷Þìá ôïõò êáé ôïåßäïò ôçò íåýñùóÞò ôïõò.

u Ôá öõôÜ áðïâÜëëïõí íåñü óôï ðåñéâÜëëïí ìÝóááðü ìéêñÝò ïðÝò óôá öýëëá, ðïõ ïíïìÜæïíôáéóôüìáôá. Ç ëåéôïõñãßá áõôÞ ïíïìÜæåôáé äéáðíïÞ.Ç äéáðíïÞ åßíáé åíôïíüôåñç óôçí êÜôù åðéöÜíåéáôùí öýëëùí.

u Ôá öõôÜ ôñÝöïíôáé áðü ôï Üìõëï, ôïïðïßï ðáñáóêåõÜæïõí óôá öýëëá. Ãéáôçí ðáñáóêåõÞ ôïõ áìýëïõ åßíáéáðáñáßôçôï ôï íåñü ðïõ öôÜíåé óôáöýëëá ìÝóá áðü ôïí âëáóôü êáé ôïäéïîåßäéï ôïõ Üíèñáêá ðïõ ôá öõôÜðáßñíïõí áðü ôïí áÝñá. Ç ëåéôïõñãßááõôÞ ïíïìÜæåôáé öùôïóýíèåóç. Çöùôïóýíèåóç äåí ìðïñåß íá ãßíåé÷ùñßò ôï öùò ôïõ Þëéïõ êáé ôç÷ëùñïöýëëç. Ãé´ áõôü êáé ãßíåôáé ìüíïêáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò çìÝñáò. Ç÷ëùñïöýëëç åßíáé ç ïõóßá ðïõ äßíåéóôá öýëëá ôï ÷áñáêôçñéóôéêü ôïõòðñÜóéíï ÷ñþìá. Ìå ôç öùôïóýíèåóçôá öõôÜ áðåëåõèåñþíïõí ïîõãüíï,ðïõ áðïâÜëëåôáé óôçí áôìüóöáéñá.

u Ôá öõôÜ áíáðíÝïõí. Ìå ôç ëåéôïõñãßá ôçòáíáðíïÞò ôá öõôÜ áíôáëëÜóóïõí áÝñéá ìå ôïðåñéâÜëëïí, áðïññïöïýí ïîõãüíï êáéáðåëåõèåñþíïõí äéïîåßäéï ôïõ Üíèñáêá. Ôïïîõãüíï üìùò ðïõ áðïññïöïýí ôá öõôÜ ìå ôçíáíáðíïÞ åßíáé ðïëý ëéãüôåñï áðü áõôü ðïõáðåëåõèåñþíïõí ìå ôç öùôïóýíèåóç.

áðëü öýëëï

óýíèåôï öýëëï

$ïîõãüíï

äéïîåßäéï ôïõ Üíèñáêá

Óôá öýëëáðáñáóêåõÜæåôáéÜìõëï. Ç ëåéôïõñãßááõôÞ ïíïìÜæåôáéöùôïóýíèåóç

Ôï Üìõëï, ðïõðáñáóêåõÜæåôáé óôáöýëëá, ìåôáöÝñåôáéóå üëá ôá ìÝñç ôïõöõôïý.

ÌÝóá áðü ôïíâëáóôü ôï íåñüöôÜíåé óå üëá ôáìÝñç ôïõ öõôïý.

Ôá öõôÜ áðïññïöïýííåñü óôéò ñßæåò.

Ôá öýëëááðïññïöïýíäéïîåßäéï ôïõÜíèñáêá áðüôïí áÝñá.

Áðü ôáöýëëááðïâÜëëåôáéïîõãüíï óôïðåñéâÜëëïí.

ÆÙÁ

u Ôá æþá ÷ùñßæïíôáé óå êáôçãïñßåò áíÜëïãá ìå ôá÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõò. Ç ðéï ãåíéêÞ ôáîéíüìçóç ôùíæþùí ãßíåôáé áíÜëïãá ìå ôï áí Ý÷ïõí Þ ü÷éóðïíäõëéêÞ óôÞëç. Ôá æþá ðïõ Ý÷ïõí óðïíäõëéêÞóôÞëç ïíïìÜæïíôáé óðïíäõëùôÜ, åíþ áõôÜ ðïõ äåíÝ÷ïõí óðïíäõëéêÞ óôÞëç áóðüíäõëá.

u Ôá óðïíäõëùôÜ æþá áíÜëïãá ìå ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜôïõò ÷ùñßæïíôáé óå ðÝíôå õðïêáôçãïñßåò, óåáìößâéá, åñðåôÜ, øÜñéá, ðôçíÜ êáé èçëáóôéêÜ.

u Ôá áóðüíäõëá æþá áíÜëïãá ìå ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜôïõò ÷ùñßæïíôáé óå ôÝóóåñéò õðïêáôçãïñßåò, óåóêþëçêåò, ìáëÜêéá, å÷éíüäåñìá êáé áñèñüðïäá.

u Ôá èçëáóôéêÜ åßíáé ç ðéï åîåëéãìÝíç êáôçãïñßáóðïíäõëùôþí æþùí. Ôï êïéíü ôïõò ÷áñáêôçñéóôéêüåßíáé üôé èçëÜæïõí ôá ìéêñÜ ôïõò óôá ðñþôá óôÜäéáôçò áíÜðôõîÞò ôïõò.

u ÁíÜëïãá ìå ôï åßäïò ôçò ôñïöÞò ôïõò ôáîéíïìïýìåôá èçëáóôéêÜ óå öõôïöÜãá, óáñêïöÜãá êáéðáìöÜãá.

$

ÆÙÁ

u Ôá ðåñéóóüôåñá èçëáóôéêÜ ãåííïýí ðëÞñùò áíåðôõãìÝíáìéêñÜ. ÏñéóìÝíá èçëáóôéêÜ üìùò ãåííïýí áõãÜ, åíþ Üëëáãåííïýí ìéêñÜ ðïõ äåí Ý÷ïõí áíáðôõ÷èåß ðëÞñùò.

u Ôá èçëáóôéêÜ ðïõ ãåííïýí ðëÞñùò áíåðôõãìÝíá ìéêñÜ ÷ùñßæïíôáé óå åéäéêüôåñåòõðïêáôçãïñßåò, óå ôñùêôéêÜ, ðñïâïóêéäùôÜ, ïðëùôÜ, ÷åéñüðôåñá, êçôþäç, óáñêïöÜãáêáé ðñùôåýïíôá.

u ÁíÜëïãá ìå ôéò óõíèÞêåò ðïõ åðéêñáôïýí óôï öõóéêüðåñéâÜëëïí åßíáé êáé ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôùí æþùí ðïõ ôáâïçèïýí íá ðñïóáñìüæïíôáé óå áõôü êáé íá åðéâéþíïõí.ÊÜðïéá æþá Ý÷ïõí ÷ñþìá ðïõ ôáéñéÜæåé ìå áõôü ôïõðåñéâÜëëïíôïò, Ýôóé þóôå íá ìç ãßíïíôáé åýêïëá áíôéëçðôÜáðü ôïõò å÷èñïýò ôïõò. Ôá øÜñéá êáé ôá ðïõëéÜ Ý÷ïõíó÷Þìá ôÝôïéï, þóôå ç áíôßóôáóç áðü ôï íåñü êáé ôïí áÝñááíôßóôïé÷á íá åßíáé ìéêñÞ. ÊÜðïéá æþá ôÝëïò,ðñïóáñìüæïíôáé óôï ðåñéâÜëëïí ÷Üñç óôçí éäéáßôåñçóõìðåñéöïñÜ ôïõò.

$

ÐÅÐÔÉÊÏ ÓÕÓÔÇÌÁ

$

u Ãéá ôçí áíÜðôõîÞ ìáò, ãéá ôéò äñáóôçñéüôçôÝò ìáò, ãéá üëåò ôéòëåéôïõñãßåò ôïõ ïñãáíéóìïý ìáò ÷ñåéáæüìáóôå åíÝñãåéá, ôçí ïðïßáðáßñíïõìå êáèçìåñéíÜ áðü ôéò ôñïöÝò.

u Ç äéáäéêáóßá ìå ôçí ïðïßá ï ïñãáíéóìüò ìáò ðáßñíåé áðü ôéò ôñïöÝò ôá ÷ñÞóéìáóôïé÷åßá ïíïìÜæåôáé ðÝøç. Ôï óýíïëï ôùí ïñãÜíùí ìå ôá ïðïßá ãßíåôáé ç ðÝøçáðïôåëïýí ôï ðåðôéêü ìáò óýóôçìá.

u Ôá âáóéêÜ üñãáíá ôïõ ðåðôéêïýóõóôÞìáôïò åßíáé ôï óôüìá, ïéóéåëïãüíïé áäÝíåò, ï ïéóïöÜãïò, ôïóôïìÜ÷é, ôï óõêþôé, ç ÷ïëçäü÷ïòêýóôç, ôï ðÜãêñåáò, ôï ëåðôü êáé ôïðá÷ý Ýíôåñï.

u Ç äéÜóðáóç ôùí ôñïöþí áñ÷ßæåé óôïóôüìá. Ìå ôá äüíôéá ìáò êüâïõìå êáéìáóÜìå ôçí ôñïöÞ. Ìå ôï óÜëéï êáéôç ìÜóçóç äçìéïõñãïýíôáé ïéìðïõêéÝò, ðïõ ìÝóá áðü ôïíïéóïöÜãï ðåñíïýí óôï óôïìÜ÷é. Ôáäüíôéá áíÜëïãá ìå ôï ó÷Þìá êáé ôç÷ñçóéìüôçôÜ ôïõò ÷ùñßæïíôáé óåêïðôÞñåò, êõíüäïíôåò, ðñïãüìöéïõòêáé ãïìößïõò.

u ¼ëá ôá äüíôéá Ý÷ïõí ôçí ßäéá äïìÞ. ÔïìÝñïò ôïõ äïíôéïý ðïõ âëÝðïõìåïíïìÜæåôáé ìýëç, åíþ ôï ìÝñïò ôïõäïíôéïý ðïõ åßíáé óöçíùìÝíï ìÝóáóôá ïýëá ïíïìÜæåôáé ñßæá. Ç ìýëçêáëýðôåôáé åîùôåñéêÜ áðü ìßá óêëçñÞêáé áíèåêôéêÞ ïõóßá, ôçí áäáìáíôßíç.

u Ôá äüíôéá ìáò ðñÝðåé íá ôá öñïíôßæïõìå âïõñôóßæïíôÜò ôáìåôÜ áðü êÜèå ãåýìá. ÐñÝðåé åðßóçò íá åðéóêåðôüìáóôåôáêôéêÜ ôïí ïäïíôßáôñï ãéá ðñïëçðôéêïýò ëüãïõò.

óéåëïãüíïé áäÝíåò óôüìá

óôïìÜ÷é

ðÜãêñåáò

ðá÷ý Ýíôåñï

ïéóïöÜãïò

óõêþôé

áäáìáíôßíç

ïóôåÀíç

ìýëç

ñßæá

}}ïäïíôßíç

íåýñá

÷ïëçäü÷ïò êýóôç

ëåðôü Ýíôåñï

ãïìößïé

êõíüäïíôåò

êïðôÞñåò

ðñïãüìöéïé

ðïëöüò

ÁÅÑÁÓ

u Ç ãç ðåñéâÜëëåôáé áðüìßá ôåñÜóôéá ðïóüôçôááÝñá, ôçí áôìüóöáéñá.Ï áÝñáò åßíáé Ü÷ñùìïò,Üãåõóôïò êáé Üïóìïò.ÁÝñáò õðÜñ÷åé óôçíáôìüóöáéñá, óôï íåñü êáéóôï Ýäáöïò.

u Ï áÝñáò êáôáëáìâÜíåé ÷þñï. Ôïí ÷þñï ðïõ êáôáëáìâÜíåéï áÝñáò ôïí ïíïìÜæïõìå üãêï ôïõ áÝñá.

u Ï áÝñáò åßíáé åëáóôéêüò. ¼ôáí ðéÝæïõìå ôï Ýìâïëï ìéáòóýñéããáò ðñïò ôá ìÝóá êáé ôï áöÞíïõìå åëåýèåñï, ôïÝìâïëï «ðåôÜãåôáé» ðÜëé ðñïò ôá Ýîù.

u Ï áÝñáò åßíáé Ýíá ìßãìá áåñßùí.Áðïôåëåßôáé êõñßùò áðü Üæùôï êáé ïîõãüíï.Óå ìéêñüôåñç ðïóüôçôá óôïí áÝñáõðÜñ÷ïõí õäñáôìïß, äéïîåßäéï ôïõ Üíèñáêáêáé äéÜöïñá Üëëá áÝñéá.

u Ãéá ôç æùÞ ôï óçìáíôéêüôåñï áðü ôá áÝñéá, áðü ôá ïðïßá áðïôåëåßôáé ï áÝñáò, åßíáé ôïïîõãüíï. Ìå ôï áíáðíåõóôéêü êáé ôï êõêëïöïñéêü óýóôçìá ï ïñãáíéóìüò ìáòåöïäéÜæåôáé óõíÝ÷åéá ìå áõôü.

u Áí êáé ãíùñßæïõìå ôç ìåãÜëç óçìáóßá ôïõáÝñá ãéá ôç æùÞ, ôïí ñõðáßíïõìå óõíå÷þò.Ôá åñãïóôÜóéá êáé ôá áõôïêßíçôá åßíáé ïéêýñéåò ðçãÝò ôçò áôìïóöáéñéêÞòñýðáíóçò.

u Ôï ðñüâëçìá ôçò áôìïóöáéñéêÞò ñýðáíóçò ìðïñïýìå íá ôï ðåñéïñßóïõìå ìå äéÜöïñïõòôñüðïõò, ìå ôçí ôïðïèÝôçóç ößëôñùí óôéò êáìéíÜäåò ôùí åñãïóôáóßùí, ìå ôç ñýèìéóçôùí óõóôçìÜôùí êåíôñéêÞò èÝñìáíóçò, ìå ôç ÷ñÞóç ôùí ìÝóùí ìáæéêÞò ìåôáöïñÜò.

Üæùôï 78%

ïîõãüíï 21%

Üëëá áÝñéá 1%

$

ðïóïóôü ôïõ üãêïõ ôïõ áÝñá ðïõ êáôáëáìâÜíåéêÜèå áÝñéï

ÍÅÑÏ

u Ôï íåñü åßíáé áðáñáßôçôï ãéá ôçæùÞ ôùí öõôþí, ôùí æþùí êáé ôùíáíèñþðùí.

u Óôá óðßôéá ìáò ÷ñçóéìïðïéïýìå ìåãÜëåò ðïóüôçôåò íåñïýãéá ôçí ðñïóùðéêÞ ìáò õãéåéíÞ êáé ãéá ôéò ïéêéáêÝò áíÜãêåò.¸íáò Üíèñùðïò ÷ñçóéìïðïéåß ðåñßðïõ 140 ëßôñá íåñü ôçíçìÝñá.

u ÌåãÜëåò ðïóüôçôåò íåñïý ÷ñçóéìïðïéïýìå óôéòãåùñãéêÝò êáëëéÝñãåéåò êáé óôç âéïìç÷áíßá.

u Ç ðïóüôçôá ôïõ áëìõñïý íåñïý óôç ãç åßíáé ôåñÜóôéá, ôï «ãëõêü»üìùò íåñü, ðïõ åßíáé ÷ñÞóéìï ãéá ôïí Üíèñùðï åßíáé ðåñéïñéóìÝíï. Ãé�áõôü ðñÝðåé íá êÜíïõìå ïéêïíïìßá óôç ÷ñÞóç ôïõ. Ôï íåñü åßíáé Ýíáðïëýôéìï áãáèü. Äåí ðñÝðåé íá ôï óðáôáëÜìå Üóêïðá.

u Ôï íåñü, ðïõ öôÜíåé óôá óðßôéá ìáò ìÝóá áðü ôï äßêôõïýäñåõóçò, ðñïÝñ÷åôáé áðü åðéöáíåéáêÜ êáé õðüãåéáíåñÜ.

u Ôá åðéöáíåéáêÜ íåñÜ ðåñéÝ÷ïõí óõ÷íÜ äéÜöïñåòáíåðéèýìçôåò ðñïóìßîåéò êáé ìéêñïïñãáíéóìïýò. Ãéáíá åßíáé ôï íåñü ðïõ ðßíïõìå õãéåéíü, ðñÝðåé íáåßíáé êáèáñü. Ãé� áõôü ôï íåñü ôïõ äéêôýïõýäñåõóçò êáèáñßæåôáé óå åéäéêÝò åãêáôáóôÜóåéò êáéåëÝã÷åôáé áõóôçñÜ, ðñéí öôÜóåé óôá óðßôéá ìáò.

u ÐïëëÝò áíèñþðéíåò äñáóôçñéüôçôåò ðñïêáëïýíñýðáíóç ôùí íåñþí. ÌåãÜëç ñýðáíóç ðñïêáëïýíôá ïéêéáêÜ êáé âéïìç÷áíéêÜ áðüâëçôá, ôá ëéðÜóìáôáêáé ôá õãñÜ êáýóéìá áðü äéáññïÝò óå áôõ÷Þìáôá.

$

äåîáìåíÞ êáèßæçóçò ößëôñï

ðñïóèÞêç ÷ëùñßïõ

ÐÑÏÓÔÁÔÅÕÙ ÔÏ ÐÅÑÉÂÁËËÏÍ

u ÐïëëÝò äñáóôçñéüôçôÝò ìáò ñõðáßíïõí ôïðåñéâÜëëïí. Ôá êáõóáÝñéá ôùíáõôïêéíÞôùí êáé ôùí åñãïóôáóßùíñõðáßíïõí ôïí áÝñá, åíþ ôá áðüâëçôáôùí óðéôéþí êáé ôçò âéïìç÷áíßáòìïëýíïõí ôï íåñü. ÓçìáíôéêÞ ñýðáíóçôïõ ðåñéâÜëëïíôïò ðñïêáëïýí êáé ôáóêïõðßäéá.

u ¼ôáí ðåôÜìå ôá Ü÷ñçóôá áíôéêåßìåíá óôïõò êÜäïõò ôùíóêïõðéäéþí, áõôÜ óõãêåíôñþíïíôáé áðü ôéò õðçñåóßåò ôïõ äÞìïõ Þôçò êïéíüôçôáò êáé êáôáëÞãïõí óôéò ÷ùìáôåñÝò. Êáèþò ôáóêïõðßäéá äéáëýïíôáé, äçìéïõñãïýíôáé áÝñéåò, õãñÝò êáé óôåñåÝòïõóßåò, ðïõ ìïëýíïõí ôïí áÝñá, ôï Ýäáöïò êáé ôá õðüãåéá íåñÜ.

u Ç áäéáöïñßá ìáò ãéá ôï ðïý ðåôÜìå ôá óêïõðßäéá Ý÷åé ùòáðïôÝëåóìá íá äçìéïõñãïýíôáé ðïëëÝò öïñÝò ãýñù ìáò ìéêñïßóêïõðéäüôïðïé.

u ×ñçóéìïðïéïýìå ïëïÝíá êáé ðåñéóóüôåñá ðñïúüíôá.¼ôáí áõôÜ ðáëéþíïõí, êáôáëÞãïõí óôá óêïõðßäéá.Óôá óêïõðßäéá êáôáëÞãïõí åðßóçò êáé ïé óõóêåõáóßåòôùí ðñïúüíôùí. Ãé� áõôü êáé ç ðïóüôçôá ôùíóêïõðéäéþí áõîÜíåôáé óõíå÷þò.

u ÕðÜñ÷ïõí äéÜöïñïé ôñüðïé, ãéá íáðåñéïñßóïõìå ôçí ðïóüôçôá ôùíóêïõðéäéþí. Ìðïñïýìå íá áðïöåýãïõìåôéò ðåñéôôÝò óõóêåõáóßåò, íá÷ñçóéìïðïéïýìå ïñéóìÝíá áíôéêåßìåíáðåñéóóüôåñåò öïñÝò ìå ôïí ßäéï Þ ìåäéáöïñåôéêü ôñüðï, íá ðåôÜìå ôááíáêõêëþóéìá õëéêÜ óôïõò åéäéêïýòêÜäïõò áíáêýêëùóçò.

$

ÇËÅÊÔÑÉÓÌÏÓ

u Ïé çëåêôñéêÝò óõóêåõÝò êÜíïõí ôç æùÞ ìáò ðéïåýêïëç. ÊÜðïéåò áðü áõôÝò ëåéôïõñãïýí ìååíÝñãåéá áðü ìðáôáñßåò, ïé ðåñéóóüôåñåò üìùòëåéôïõñãïýí ìå åíÝñãåéá áðü ôï äßêôõï ôçò ÄÅÇ.

u Ãéá íá áíÜøåé Ýíá ëáìðÜêé, ðñÝðåé íá åíþóïõìåôéò åðáöÝò ôïõ ìå ôïõò ðüëïõò ìéáò ìðáôáñßáò.¸÷ïõìå ôüôå Ýíá êëåéóôü çëåêôñéêü êýêëùìá.

u Ãéá íá ó÷åäéÜæïõìå ðéï åýêïëá ôá êõêëþìáôá,÷ñçóéìïðïéïýìå óêßôóá ìå óýìâïëá ãéá ôá äéÜöïñáìÝñç ôïõ êõêëþìáôïò.

u ¼ëá ôá óþìáôá, óôåñåÜ, õãñÜ êáé áÝñéá, áðïôåëïýíôáé áðü ìéêñïóêïðéêÜóùìáôßäéá, ôá Üôïìá. Ôá Üôïìá áðïôåëïýíôáé áðü ôïí ðõñÞíá êáé ôáçëåêôñüíéá ðïõ êéíïýíôáé ãýñù ôïõ. Ï ðõñÞíáò áðïôåëåßôáé áðü ôá ðñùôüíéáêáé ôá íåôñüíéá. Ôá ðñùôüíéá Ý÷ïõí èåôéêü öïñôßï, åíþ ôá çëåêôñüíéá áñíçôéêü.Ôá Üôïìá åßíáé çëåêôñéêÜ ïõäÝôåñá, Ý÷ïõí ôüóá ðñùôüíéá üóá êáé çëåêôñüíéá.

u Óå êÜðïéá õëéêÜ ïñéóìÝíá çëåêôñüíéá, ðïõ ïíïìÜæïíôáé åëåýèåñá çëåêôñüíéáìðïñïýí íá êéíçèïýí áðü ôï Ýíá Üôïìï óôï Üëëï. Óôï êëåéóôü çëåêôñéêü êýêëùìáç ðçãÞ áíáãêÜæåé ôá åëåýèåñá çëåêôñüíéá óôá õëéêÜ áõôÜ íá êéíçèïýí. Ç ñïÞôùí åëåýèåñùí çëåêôñïíßùí ïíïìÜæåôáé çëåêôñéêü ñåýìá.

u Ôá õëéêÜ, óôá ïðïßá êÜðïéá çëåêôñüíéá ìðïñïýííá êéíçèïýí åëåýèåñá, ôá ïíïìÜæïõìå áãùãïýò,åíþ ôá õëéêÜ, óôá ïðïßá äåí åßíáé äõíáôÞ ç ñïÞôïõ çëåêôñéêïý ñåýìáôïò ôá ïíïìÜæïõìå ìïíùôÝò.

u Ôá êáëþäéá åßíáé êáôáóêåõáóìÝíá áðü áãùãü,óõíÞèùò ÷áëêü, ðïõ ðåñéâÜëëåôáé áðü ìïíùôÞ,óõíÞèùò ðëáóôéêü. ¸ôóé, åíþ ñÝåé ôï çëåêôñéêüñåýìá, ìðïñïýìå íá áêïõìðÞóïõìå ôá êáëþäéááêßíäõíá, áöïý ìáò ðñïóôáôåýåé ï ìïíùôÞò.$

ÇËÅÊÔÑÉÓÌÏÓ

u Ôï óþìá ìáò áðïôåëåßôáé êáôÜ ôá äýï ôñßôá ðåñßðïõ áðü«áëáôüíåñï». Ôï áëáôüíåñï åßíáé áãùãüò ôïõ çëåêôñéêïýñåýìáôïò. Ãé� áõôü, áí ôï óþìá ìáò áðïôåëÝóåé ìÝñïòåíüò êõêëþìáôïò, õðÜñ÷åé óïâáñüò êßíäõíïòçëåêôñïðëçîßáò.

u Êáé ôï íåñü ôçò âñýóçò åßíáéáãùãüò. Ãé� áõôü äåí ðñÝðåé ðïôÝíá ÷ñçóéìïðïéïýìå çëåêôñéêÝòóõóêåõÝò êïíôÜ óå íåñü. ÄåíðñÝðåé åðßóçò íá ÷ñçóéìïðïéïýìåçëåêôñéêÝò óõóêåõÝò, üôáí ôá÷Ýñéá ìáò åßíáé âñåãìÝíá.

u Ãéá íá äéáêüøïõìå åýêïëá êáé ãéá üóï ÷ñïíéêüäéÜóôçìá èÝëïõìå ôç ñïÞ ôïõ ñåýìáôïò óå Ýíáêýêëùìá, ÷ñçóéìïðïéïýìå ôïõò äéáêüðôåò.

u¼ôáí ôï ñåýìá äåí ðåñíÜ ìÝóá áðü ôï ëáìðÜêé, ãéáôßõðÜñ÷åé Üëëïò ðéï åýêïëïò äñüìïò, Ý÷ïõìåâñá÷õêýêëùìá. Áðü ôá êáëþäéá ðåñíÜ ôüôå ðïëýñåýìá. Ôá êáëþäéá èåñìáßíïíôáé êáé õðÜñ÷åé êßíäõíïòðõñêáãéÜò.

u Ãéá ôçí ðñïóôáóßá áðü ôï âñá÷õêýêëùìá÷ñçóéìïðïéïýìå ôéò áóöÜëåéåò. Áí ãßíåéâñá÷õêýêëùìá, ôï ëåðôü óõñìáôÜêé ôçò áóöÜëåéáòëéþíåé äéáêüðôïíôáò ôç ñïÞ ôïõ ñåýìáôïò.

u ¼ôáí ôñßâïõìå äýï óþìáôá ìåôáöÝñïíôáé çëåêôñüíéááðü ôï Ýíá óþìá óôï Üëëï. Ôá óþìáôá, ôüôåöïñôßæïíôáé çëåêôñéêÜ.¼ôáí äýï óþìáôá åßíáé öïñôéóìÝíá üìïéá,áðùèïýíôáé, åíþ üôáí åßíáé öïñôéóìÝíá äéáöïñåôéêÜ,Ýëêïíôáé.

$

åðáöÞ

åðáöÞ

ìïíùôéêü êÝëõöïò

ëåðôü óõñìáôÜêé

$

ÖÙÓ

u Ôá óþìáôá ðïõ åêðÝìðïõí öùò ôá ïíïìÜæïõìå öùôåéíÝò ðçãÝò.

u Ïé öùôåéíÝò ðçãÝò ìðïñåß íá åßíáé öõóéêÝò Þ ôå÷íçôÝò.

u Ï Þëéïò åßíáé Ýíá áóôÝñé. Ôá áóôÝñéá åêðÝìðïõí öùò,ãé� áõôü ôá ïíïìÜæïõìå áõôüöùôá óþìáôá.

u Ç ãç åßíáé Ýíáò ðëáíÞôçò. Ïé ðëáíÞôåò öùôßæïíôáé áðüôá áóôÝñéá. Ôá óþìáôá ðïõ öùôßæïõí, åðåéäÞöùôßæïíôáé, ôá ïíïìÜæïõìå åôåñüöùôá óþìáôá.

u Ïé öùôåéíÝò ðçãÝò åêðÝìðïõí öùò óå üëåò ôéòêáôåõèýíóåéò. Ôï öùò äéáäßäåôáé åõèýãñáììá.

u ×ùñßæïõìå ôá óþìáôá óå äéáöáíÞ, çìéäéáöáíÞ êáé áäéáöáíÞ áíÜëïãá ìå ôï ðüóï öùòðåñíÜ ìÝóá áðü áõôÜ.

u ÁðïôÝëåóìá ôçò åõèýãñáììçò äéÜäïóçò ôïõ öùôüòåßíáé ç óêéÜ. Áí óôçí ðïñåßá ôùí öùôåéíþí áêôßíùíâñåèåß Ýíá áäéáöáíÝò óþìá, ðßóù ôïõ ó÷çìáôßæåôáéóêéÜ. Ôï ìÝãåèïò ôçò óêéÜò åîáñôÜôáé áðü ôçíáðüóôáóç ôïõ óþìáôïò áðü ôç öùôåéíÞ ðçãÞ, åíþ çèÝóç êáé ôï ó÷Þìá ôçò áðü ôç èÝóç ôçò öùôåéíÞòðçãÞò.

Ç×ÏÓ

u Ï Þ÷ïò ïöåßëåôáé óôçí ôáëÜíôùóç ôçò ç÷çôéêÞòðçãÞò. ÌåñéêÝò öïñÝò ìðïñïýìå íá äïýìå ôçíôáëÜíôùóç áõôÞ, üðùò ð.÷. óôç ìåìâñÜíç ôùíç÷åßùí Þ óôç âåëüíá ôïõ ðëåîßìáôïò ðïõðáñÜãåé Þ÷ï.

u Ï Þ÷ïò äéáäßäåôáé óôá óôåñåÜ, óôá õãñÜ êáé óôá áÝñéá, åíþ äå äéáäßäåôáé óôïêåíü. Óôá óêëçñÜ óôåñåÜ äéáäßäåôáé êáëýôåñá ðáñÜ óôá ìáëáêÜ êáé ðïñþäç.

u Ç äéÜäïóç ôïõ Þ÷ïõ ãßíåôáé ìå ôï ç÷çôéêü êýìá.Ç ôáëÜíôùóç ôçò ç÷çôéêÞò ðçãÞò äçìéïõñãåß óôïìÝóï äéÜäïóçò ôïõ Þ÷ïõ äéáäï÷éêÜ ðõêíþìáôáêáé áñáéþìáôá. ÁõôÜ äéáäßäïíôáé óå üëåò ôéòêáôåõèýíóåéò ìåôáöÝñïíôáò åíÝñãåéá.

u Ç ôá÷ýôçôá ôïõ Þ÷ïõ óôïí áÝñá åßíáé 340 ìÝôñá óå Ýíá äåõôåñüëåðôï. Óôá õãñÜç ôá÷ýôçôá äéÜäïóçò åßíáé ìåãáëýôåñç, åíþ óôá óôåñåÜ áêüìç ðéï ìåãÜëç.

u Óôéò óêëçñÝò åðéöÜíåéåò ôï ç÷çôéêü êýìááíáêëÜôáé, äçëáäÞ áëëÜæåé êáôåýèõíóç.

u Ç åðáíÜëçøç ôïõ Þ÷ïõ åîáéôßáò ôçò áíÜêëáóçòïíïìÜæåôáé ç÷þ.

u Ôá ìáëáêÜ êáé ðïñþäç õëéêÜ áðïññïöïýí ôïíÞ÷ï.

u Ôï öáéíüìåíï ôçò áíÜêëáóçò êáé ôçò áðïññüöçóçò ôùí ç÷çôéêþí êõìÜôùíáîéïðïéåßôáé óôçí ðñïóôáóßá áðü ôïõò èïñýâïõò, óôçí ç÷ïðñïóôáóßá.

ðýêíùìá

áñáßùìá

$

ÄÕÍÁÌÇ - ÐÉÅÓÇ

u Ôéò äõíÜìåéò äåí ìðïñïýìå íá ôéò äïýìå. Êáôáëáâáßíïõìå üôé áóêïýíôáé áðü ôááðïôåëÝóìáôÜ ôïõò. Ìéá äýíáìç ìðïñåß...

n íá áëëÜîåé ôçí êéíçôéêÞêáôÜóôáóç åíüò óþìáôïò:l íá áõîÞóåé ôçí ôá÷ýôçôÜ ôïõl íá ìåéþóåé ôçí ôá÷ýôçôÜ ôïõl íá áëëÜîåé ôçí êáôåýèõíóç

ôçò êßíçóÞò ôïõn íá ðáñáìïñöþóåé Ýíá óþìá

l ìüíéìá l ðñïóùñéíÜ.

u Ç ãç áóêåß óå üëá ôá óþìáôá äýíáìç ðñïò ôï êÝíôñï ôçò. Ôç äýíáìç áõôÞ ôçí ïíïìÜæïõìåâÜñïò. Ôï âÜñïò åíüò óþìáôïò áëëÜæåé áíÜëïãá ìå ôçí áðüóôáóÞ ôïõ áðü ôï êÝíôñï ôçò ãçò.

u Ïé äõíÜìåéò áóêïýíôáé ìå åðáöÞ Þ áðüáðüóôáóç.

u Ãéá íá ìåôñÜìå ôéò äõíÜìåéò ìå áêñßâåéá,÷ñçóéìïðïéïýìå ôá äõíáìüìåôñá.

u Ç ôñéâÞ åßíáé ìßá äýíáìç. Ç ôñéâÞåìðïäßæåé ôçí êßíçóç ôùí óùìÜôùí,ðñïêáëåß Þ÷ï êáé èåñìüôçôá êáé öèåßñåé ôáóþìáôá.

u Ç ôñéâÞ ðïõ áóêåßôáé óå Ýíá óþìá, üôáí áõôü ãëéóôñÜ ðÜíù óåìßá åðéöÜíåéá, åîáñôÜôáé áðü ôï âÜñïò ôïõ óþìáôïò êáé áðü ôïåßäïò ôùí åðéöáíåéþí ðïõ ôñßâïíôáé. Ç ôñéâÞ äåí åîáñôÜôáé áðüôï åìâáäüí ôçò åðéöÜíåéáò ôïõ óþìáôïò.

1

2

3

4

åëáôÞñéï

ðåñßâëçìá

êëßìáêá

Üããéóôñï

$

ÄÕÍÁÌÇ - ÐÉÅÓÇ

u Ç ôñéâÞ Üëëïôå åßíáé åðéèõìçôÞ êáé Üëëïôåáíåðéèýìçôç. ¼ôáí èÝëïõìå íá áõîÞóïõìå ôçí ôñéâÞ,êáôáóêåõÜæïõìå ôéò åðéöÜíåéåò ôùí óùìÜôùí áðüôñá÷ý õëéêü. Ãéá íá ìåéþóïõìå ôçí ôñéâÞ, üôáí áõôÞåßíáé áíåðéèýìçôç, ÷ñçóéìïðïéïýìå ëéðáíôéêÜ.

u ¼ôáí Ýíá óþìá ãëéóôñÜ ðÜíù óå ìßá åðéöÜíåéá,ïíïìÜæïõìå ôçí ôñéâÞ ðïõ áóêåßôáé óå áõôü ôñéâÞïëßóèçóçò. ¼ôáí ôï óþìá êéíåßôáé ðÜíù óå ôñï÷ïýò,ïíïìÜæïõìå ôçí ôñéâÞ ðïõ áóêåßôáé óå áõôü ôñéâÞêýëéóçò. ¼ôáí Ýíá óþìá êõëÜ ðÜíù óå ôñï÷ïýò, çôñéâÞ åßíáé ðïëý ìéêñüôåñç.

u Ïé ìï÷ëïß åßíáé áðëÝò ìç÷áíÝò ìå ôéò ïðïßåòìðïñïýìå íá áóêÞóïõìå äõíÜìåéò ðïëýìåãáëýôåñåò áðü áõôÝò ðïõ áóêïýìå÷ñçóéìïðïéþíôáò ìüíï ôïõò ìõò ìáò.

u Ìå ôçí áêßíçôç ôñï÷áëßá ìðïñïýìå íá áëëÜîïõìå ôçíêáôåýèõíóç ôçò äýíáìçò. Ç äýíáìç üìùò ðïõðñÝðåé íá áóêÞóïõìå, ãéá íá áíáóçêþóïõìå Ýíáóþìá ìå Þ ÷ùñßò ôçí áêßíçôç ôñï÷áëßá åßíáé ßäéá.

u Ç ðßåóç ðïõ áóêåß Ýíá óþìá óå ìßá åðéöÜíåéá åîáñôÜôáé áðü ôïâÜñïò ôïõ óþìáôïò êáé ôï åìâáäüí ôçò åðéöÜíåéÜò ôïõ.

u Ôï íåñü ëüãù ôïõ âÜñïõò ôïõ áóêåß ðßåóç. Ôçí ðßåóç áõôÞ ôçíïíïìÜæïõìå õäñïóôáôéêÞ. Ç õäñïóôáôéêÞ ðßåóç áõîÜíåé, üóï ìåãáëþíåéôï âÜèïò.

u Ï áÝñáò ëüãù ôïõ âÜñïõò ôïõ áóêåß ðßåóç. Ôçí ðßåóç áõôÞ ôçíïíïìÜæïõìå áôìïóöáéñéêÞ. Ç áôìïóöáéñéêÞ ðßåóç äåí åßíáé ßäéáóå üëïõò ôïõò ôüðïõò. ¼óï ðéï øçëÜ áðü ôçí åðéöÜíåéá ôçòèÜëáóóáò âñéóêüìáóôå, ôüóï ðéï ìéêñÞ åßíáé ç áôìïóöáéñéêÞðßåóç.$