6. mühendislik ve teknoloji sempozyumu - nükte | … yaşam ve Çevre, Çankaya Üniversitesi, 25...

Enerji, Yaşam ve Çevre, Çankaya Üniversitesi, 25 Nisan 2013, Prof. Dr. Osman SEVAİOĞLU Sayfa 1/20

6. Mühendislik ve Teknoloji Sempozyumu Çankaya Üniversitesi

Enerji, yaşam ve çevre



Enerjinin anlamı

İngiliz koloni döneminde (1757-1947) asilzadenin itibarı sahip olduğu köle sayısı ile ölçülmekte idi. 20 kölesi olan bir asilzadenin son derece itibarlı olduğu kabul ediliyordu.

http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=nuGnBSZ-detrcM&tbnid=g8T4JPqPpCEkTM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.thenational.ae/thenationalconversation/industry-insights/the-life/no-place-for-colonialism-in-uae-workplaces&ei=09d4Ub3HGcuLOaPvgfgM&bvm=bv.45645796,d.ZGU&psig=AFQjCNHqEpDtlUQzC_XHLxqSBkoCnYqSLQ&ust=1366960428811620



Activity Power Reference

"A person is making homemade ice cream. She exerts a force of magnitude 22 N on the free end of the crank handle, and this end moves in a circular path of radius 0.28 M. The force is always applied parallel to the motion of the handle. If the handle is turned once every 1.3 s, what is the average power being expended?

30 W Cutnell, John D. and Johnson, Kenneth. Physics. New York Wiley, 1995: 91.

This helps lift the fog put up by too many apparently unrelated energy units, clarifying for example that … a 100W light bulb (left on continuously) uses as much life's power stream as a single human being.«

100 W The Life Power Stream. Physics & Astronomy at the University of Missouri-St. Louis.

"How do you compare to a 100 watt light bulb? A human being must take in about 2500 Calories (kilocalories) of energy in his or her food each day in order to continue to function properly. This means that he or she uses up energy at a rate of (power) of 2500 kilocalories/day. Using the fact that 1 calorie = 4.2 joules, and the appropriate time conversions show that this rate of energy usage is about the same as a 100 watt light bulb.«

100 W Micklavzina, Stanley J. Human Power and the Watt. Physics 162, Spring Term 2003.

"The typical average continuous power that can be generated by pedaling is about one-sixth horsepower or 125 watts, more or less, depending on the weight, strength, and endurance of the person pedaling."

125 W Measurement of Human Power. Windstream Power Systems: HumanTech.

Bir insanın gücü

http://newton.umsl.edu/infophys/lsp.html





http://hendrix.uoregon.edu/~stanm/phys162s2003/Alternative Lab 1.htm



http://www.windstreampower.com/humanpower/hpgtech.html





Bir insanın gücü

Demek ki, 20 kölesi olan bir İngiliz aslizadenin gücü 20 x 120 Watt = 2.4 kW tan ibaret idi.



Bir insanın gücü

Günümüzde köleliğin yerini elektrikli aletler almıştır.

http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=OMqiir38DIUqOM&tbnid=Bs40zGBokNTDvM:&ved=0CAUQjRw&url=http://greenliving.nationalgeographic.com/inefficient-appliances-waste-energy-home-2227.html&ei=COJ4UdakH8eOONfBgMgI&bvm=bv.45645796,d.ZGU&psig=AFQjCNFwGwkjfntEvDtlfpf9MnWP4ASFug&ust=1366962961370661



Buna dayalı olarak da bir insanın itibarı kullandığı elektrikli aletlerin gücü ile ölçülmeye başlanmıştır.

Bir insanın gücü

http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=nstGVtGt6xrjKM&tbnid=75rZK0h6y-60JM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.facebook.com/MrFixJo&ei=TeR4Ub5hxNw93uSB6As&bvm=bv.45645796,d.ZWU&psig=AFQjCNFJ923ANNoemXJiRL14XGFn187IEQ&ust=1366963511419008



Toplumun gücü

Aynı şekilde toplumun itibarı da kullandığı elektrikli aletlerin gücü ile ölçülmektedir.

http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=IhiVhpi7AH0uWM&tbnid=J3K4qq8u_6bOUM:&ved=0CAUQjRw&url=http://pictures.4ever.eu/tag/26103/railway-station&ei=teZ4Ub-sA8PSOfLwgOgK&bvm=bv.45645796,d.ZWU&psig=AFQjCNHIkRqyFsUI1qweGSxBuSOWHOnYmA&ust=1366963974150379



Toplum ne kadar elektrik kullanır ise, refahı da o kadar artar.

Toplumun gücü

http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=pUBy6yGBVj6hFM&tbnid=GvCO7BucSQfHhM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.flickr.com/photos/peter2222/5942596751/&ei=-eZ4UayKM8WtO8zsgegC&bvm=bv.45645796,d.ZWU&psig=AFQjCNHIkRqyFsUI1qweGSxBuSOWHOnYmA&ust=1366963974150379



Uygar toplum ancak elektrik ile mümkündür



Ülkelerin Elektrik tüketimi



Türkiye’nin elektrik tüketimi

Tüketim (kWh / yıl x kişi) = 257.060 x 109 / 74 x 106 = 3.400 kWh / (Yıl x kişi)



Dünya ortalama elektrik tüketimi



Country 2008 2009 2010 Country 2008 2009 2010

Iceland 50,067 51,259 51,440 Denmark 6,535 6,220 6,327 Norway 24,866 23,860 25,175 Czech Republic 6,464 6,114 6,321 Kuwait 17,751 17,610 18,320 Spain 6,393 5,997 6,155 Luxembourg 15,936 14,424 16,834 Ireland 6,432 6,049 6,025 Finland 16,350 15,242 16,483 Oman 5,110 5,599 5,933 Canada 16,450 15,120 15,137 Hong Kong SAR, China 5,866 5,925 5,923 Qatar 14,388 14,421 14,997 Trinidad and Tobago 5,646 5,662 5,894 Sweden 14,869 14,143 14,939 United Kingdom 6,061 5,700 5,733 United States 13,663 12,914 13,394 Montenegro 6,389 5,043 5,547 United Arab Emirates 11,841 11,121 11,044 Italy 5,661 5,271 5,384 Australia 10,682 10,536 10,286 Greece 5,723 5,540 5,242 Bahrain 9,687 9,214 9,814 Slovak Republic 5,268 4,925 5,164 Korea, Rep. 8,791 8,900 9,744 Portugal 4,822 4,815 4,929 New Zealand 9,536 9,375 9,566 South Africa 4,934 4,666 4,803 Brunei Darussalam 8,472 8,662 8,759 Kazakhstan 4,689 4,447 4,728 Japan 8,075 7,838 8,394 Cyprus 4,573 4,626 4,675 Belgium 8,521 7,903 8,388 Bulgaria 4,594 4,401 4,476 Austria 8,192 7,956 8,356 Serbia 4,292 4,224 4,359 Singapore 8,185 7,790 8,307 Libya 4,001 4,170 4,270 Switzerland 8,306 8,021 8,175 Malta 4,806 4,418 4,151 Saudi Arabia 7,127 7,427 7,967 Malaysia 3,254 3,912 4,117 France 7,651 7,340 7,729 Hungary 3,989 3,773 3,876 Germany 7,149 6,753 7,215 Croatia 3,878 3,712 3,813 Netherlands 7,226 6,896 7,010 Poland 3,726 3,591 3,783 Israel 7,133 6,608 6,856 Macedonia, FYR 3,703 3,442 3,591 Slovenia 6,920 6,103 6,521 Lebanon 2,937 3,130 3,569 Estonia 6,348 5,950 6,464 Belarus 3,482 3,299 3,564 Russian Federation 6,435 6,133 6,431 Ukraine 3,534 3,228 3,550

Ülkelerin kişi başına elektrik tüketimi (kWh /(Yıl x kişi)



Kurulu gücün artışı



Termik kurulu gücün yakıta göre dağılımı



Tüketimin artışı

150.000

200.000

250.000

300.000

350.000

400.000

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

20

18

20

19

Ene

rgy

De

man

d G

Wh

Scenario 1 (high) Scenario 2 (low)



Üretimin kamu/özel sektör dağılımı



Elektrik fiyatları - 2011



Elektrikte sübvansiyon



Yıllık büyüme oranı



0

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

GWh

THERMAL GEO. & WIND HYDRO

Termik – hidrolik üretimin gelişimi



25%

55% 49%

75%

45% 51%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

import domestic

22

Dışa bağımlılık



Talep tahmini

Yıllık artış: (467-282)/4 = 46,25 milyar kWh 6200 MW kurulu güç (doğalgaz veya kömür, kapasite faktörü = % 85)

Yakıt Kapasite Faktörü (%) Kurulu Güç (MW)

Doğalgaz 85 6.207,85

İthal Kömür 80 6.595,84

Yerli Kömür 75 7.035,56

Akarsu 45 11.725,93

Rüzgâr 33 15.989,90

Güneş 25 21.106,67



Yakıta göre üretim



Yakıta göre kurulu güç ve üretim



Özel sektör yatırımları



Bu tüketim hızı ile tüketim süresi = 12.9 x 109 / 80 x 106 = 156 Yıl

Özel sektör yatırımları



Rüzgâr kurulu gücü



Tüketimin sektörel dağılımı



Transmission

TEK

1994 2001

TEDAŞ

TEAŞ TETAŞ

TEİAŞ

EÜAŞ

TEDAŞ

Distribution,

Retail

Vertically

Integrated

Generation,

Transmission

Generation

Wholesale

Restructuring of State- Owned Companies

30

Distribution,

Retail

Budak Dilli



O. Nuri DOĞAN

Horizontal unbundling – privatized distribution regions

6. mühendislik ve teknoloji sempozyumu - nükte | … yaşam ve Çevre, Çankaya Üniversitesi, 25...

Documents