HARİTALARIN DİLİDÜNYANIN ŞEKLİDünya’nın kutuplardan basık Ekvatordan şişkin kendine özgü şekline GEOİD denir.PARALELLER VE ÖZELLİKLERİ:Ekvatora paralel olarak uzanan ve dünyayı çepeçevre dolanan dairelere paralel denir.Özellikleri:-90 Tane Güney yarımkürede 90 tane de Kuzey yarımkürede olmak üzere toplam 180 tanedir.-Kuzey yarımküredeki 90 tane paralel dairesine kuzey paralelleri, Güney yarımküredeki 90 tane paralele Güney paralelleri denir.

-En uzun paralel dairesi EKVATOR’dur.-Paralellerin uzunlukları Ekvator’dan kutuplara doğru azalır. 90° Kuzey ve 90° Güney paraleli nokta şeklindedir.Paralellerin uzunluklannın azalmasına bağlı olarak Ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe Dünyanın çizgisel hızı azalır. -Paraleller arasındaki uzaklık dünyanın her yerinde eşit olup 111 kilometredir.Bazı özel paralel daireleri (enlemler) vardır;

Örnek 1:Dünyayı kuzey ve güney olmak üzere iki eşit parçaya bölen hayali çizgi aşağıdakilerden hangisidir?

A)Kutup B)Ekvator C)Geoid D)Paralel

MERİDYENLER:Bir kutuptan diğer kutuba ulaşan ve ekvator ile paralelleri dik kesen yarım çemberlere meridyen denir.

Özellikleri:-Başlangıç meridyeni İngiltere’de Londra yakınlarındaki Greenwich kasabasındaki aynı adla anılan gözlem evinden geçen meridyen yayı olarak kabul edilir.-Greenwich’in dogusunda 180, batısında da 180 olmak üzere toplam 360 tane batı meridyen yayı vardır. Doğusundakilere Doğu meridyenleri, batısındakilere Batı meridyenleri denir.

-Meridyenlerin boyları birbirine eşittir.-Meridyenlerin aralarındaki mesafe Ekvatordan kutuplara doğru azalır. Meridyenler kutuplarda birleşir.-Meridyenlerin dereceleri başlangıç meridyeninden doğuya ve batıya doğru gittikçe artar-Meridyenlerin birbirinden en uzak oldukları yer Ekvator üzeridir. Burada iki paralel arası 111 km’dir.-İki meridyen arasında 4 dakikalık yerel saat farkı vardır.-Aynı meridyen üzerindeki bütün noktalarda yerel saat aynıdır.

Örnek 2:Kelebeğin kanatlarında verilen bilgilerden hangileri

doğrudur?

Örnek 3:

KUTUP:Yeryuvarlağının ekseninin her bir ucuna kutup denir.Dünyanın Kuzey ve Güney olmak üzere iki kutbu vardır.

KITALAR ve OKYANUSLAR:(Dünya yüzeyinin % 71’i Okyanus ve denizlerle, %29’u karalarla kaplıdır.)Kıta: Kendine bağlı olan adalarla, etrafı denizlerle ve okyanuslarla çevrili olan büyük kara parçalarına denir.

Kıtalar

Asya ,Avrupa ve Afrika kıtalarına ‘Eski Dünya Karaları’ , daha sonra keşfedilen Kuzey Amerika , Güney Amerika , Antartika ve Okyanusya’ya ise ‘Yeni Dünya Karaları’ denir.

Okyanus:Kıtalar arasındaki büyük çukurlarda kalan geniş ve derin su kütlelerine denir. Okyanuslar büyükten küçüğe;Büyük Okyanus, Atlas Okyanusu ve Hint Okyanusudur

NOT: Kuzey yarımkürede karalar güney yarımküredekilerden daha fazladır. Bu nedenle Kuzey yarımküre güney yarımküreye göre 1-2 derece daha sıcaktır.

Etkinlik:Aşağıda verilen cümlelerdeki boşlukları balonların içindeki bilgileri kullanarak doldurunuz.-En büyük paralel dairesi .................. dur.-Kendine bağlı yakın adalarla birlikte çevresi okyanuslarla çevrili büyük kara parçalarına ................denir.-Yeryuvarlağının ekseninin her bir ucuna ...............denir.- Bir kutuptan diğer kutuba ulaşan ve ekvator ile paralelleri dik kesen yarım çemberlere ..................denir.

COĞRAFİ KONUM1-) Özel Konum: Bir ülkenin bulunduğu kıta, komşu ülkeler, çevresindeki denizler, ticaret yollarına göre durumunu açıklar.Türkiye'nin Özel Konumu Ve Sonuçları 1.Üç tarafı denizlerle çevrili, yer şekilleri bakımından zengin iki yarım adadan oluşur. 2.Türkiye Avrupa’dan iki, Asya’dan ise altı devletle komşudur. 3.Dünya petrollerinin %60’nın çıkarıldığı Ortadoğu ülkelerine komşudur. 4.60’dan fazla maden çeşidi, zengin su kaynakları, 70 milyonun üzerindeki genç nüfusu ve gelişmekte olan ekonomik gücü ile stratejik önemi artmıştır.

5.Türkiye’nin ortalama yükseltisi batıdan doğuya doğru gittikçe yükselti artar.*Sıcaklık değerleri batıdan doğuya gittikçe azalır.*Karasallık değerleri batıdan doğuya gittikçe artar.6.Türkiye’nin dağları genellikle Doğu-Batı istikametinde uzanmaktadır.İç kısımlara deniz etkisi fazla sokulamaz.*D-B yönünde ulaşım kolaylıkla sağlanırken, K-G yönünde ancak bazı geçitlerden faydalanılır.

2-Matematik Konum: Bir ülkenin enlem ve boylamlarla ifadesidir.Türkiye’nin Matematik Konumu: 36°-42°kuzey enlemleri, 26°-45° doğu boylamları arasında yer alır.

Türkiye’nin Matematik Konumunun Sonuçları;1-Güneyden kuzeye doğru gidildikçe güneş ışınlarının geliş açısı küçülür ve sıcaklık azalır.2-Kuzeyden esen rüzgarlar soğuktur ve sıcaklığı düşürür, güneyden esen rüzgarlar ise sıcaktır ve sıcaklığı artırır.3-Güneyden kuzeye doğru gidildikçe deniz suyu tuzluluğu azalır. Örneğin Karadeniz Akdenizden daha az tuzludur.4-Türkiye Orta Kuşakta yer almasından dolayı dört mevsim belirgin olarak yaşanır.

ETKİNLİK:Öğrencilerin verdiği bilgilerden doğru olanların yanlarındaki kırmızı daire içerisine artı işareti koyunuz.

İKLİMLER VE İNSANLARİKLİM: Belli bir yerde, sıcaklık, nem, yağış, ba sınç, rüzgâr ve bulutluluk gibi hava olaylarının mevsimlik, yıllık gidişlerinin uzun yıllar boyunca gösterdikleri ortalama duruma denir. Bu or talama durum uzun yıllar içinde çok büyük deği şikliğe uğramaz.Hava Durumu: Sıcaklık, rüzgâr ve yağış gibi hava olayla rının bir yerde gösterdiği kısa süreli değişime de hava durumu denir.

İklimin insan ve doğal çevreye etkisi

Dünya Üzerinde Sıcaklık Kuşakları:Yeryüzünde sıcaklık,nem,yağış,basınç ve rüzgar gibi iklim elemanlarının farklılık göstermesi farklı iklim tiplerinin görülmesine yol açmıştır.Yeryüzündeki iklimleri sıcaklık yönüyle *Sıcak İklimler*Soğuk İklimler*Ilıman İklimler, olarak gruplandırabiliriz.

1-SICAK İKLİMLEREkvatoral İklim:

*Ekvator çevresinde görülür. Sıcaklık ve yağış ortalaması fazladır.*Güneş ışınlarının sürekli dik ve dike yakın açıyla gelmesinden dolayı mevsimler belirgin olarak görülmez.*Gece ile gündüz arasındaki sıcaklık değişimi azdır.*Doğal bitki örtüsü geniş yapraklı ve uzun boylu ağaçların oluşturduğu yağmur ormanlarıdır.*Kahve, kakao, kauçuk, ananas, şeker kamışı, soya fasulyesi, turunçgiller yetiştirilir.

Çöl İklimi:

*Arabistan yarımadası, Büyük Sahra Çölü, Avustralya'nın iç kısımları, Meksika Çölleri, Peru Çölleri, Kızılkum, Karakum ve Taklamakan Çölleri bu iklimin görüldüğü yerlerdir.*Yağış miktarı yok denecek kadar azdır.*Doğal bitki örtüsü olarak kurakçıl otlar ve kaktüslerdir.*Çöl ikliminin simgesi hurmadır. Yeraltı suyunun yüzeye çıktığı yerler olan va halarda sulama ile pamuk, yer fıstığı, tahıl ve üzüm yetiştirilir.

2-SOĞUK İKLİMLER

Kutuplara yakın bölgelerde görülen ve sıcaklık ortalamasının düşük olduğu iklimlerdir.Kutup İklimi:*Güneş ışınlarının eğik açıyla gelmesinden dolayı sıcaklık ortalaması yıl boyunca 0 derecenin altındadır.Yıllık yağış miktarı az olup yağışlar kar şeklindedir.

Kutup Altı (Tundra)İklimi:

*Ilıman kuşak ile soğuk kuşak arasında 60 derece paralelleri çevresinde görülür.Kanadanın kuzeyi ve Sibirya da görülür.Yaz mevsiminde sıcaklık 0 derecenin üzerine çıkınca donmuş toprak çözülür ve bataklıklar oluşur.Buna Tundra denir.

3-ILIMAN İKLİMLERYıllık ortalama sıcaklık değerleri soğuk iklimlere göre daha yüksek sıcak iklimlere göre daha düşüktür.Orta kuşakta görülen bu iklimlerde mevsimler daha belirgin olarak görülür.Bunlar;Okyanusal İklim:*Batı Avrupa ve Kuzey Amerika kıtasının batı kıyılarında görülür.*Her mevsim yağışlı geçer.*Yazlar serin,kışlar ılık geçer.*Doğal bitki örtüsü ormandır.

DÖRT MEVSİM TÜRKİYE

AKDENİZ İKLİMİ:*Akdeniz ,Ege ve Marmara Denizi kıyılarında görülür.*Yazlar sıcak ve kurak,kışlar ılık ve yağışlı geçer.*Yağışların büyük çoğunluğu kış ayında olurken yazın neredeyse hiç yağış olmaz.*İklimin bitki örtüsü her mevsim yeşil kalabilen kısa boylu ağaç ve otlardan oluşan Makidir.

KARADENİZ İKLİMİ*Karadeniz kıyılarında görülür.*En büyük özelliği her mevsim yağışlı olması ve yağışların mevsimler arasında dengeli dağılmasıdır.*Bitki örtüsü ormandır.

KARASAL İKLİM*Denizlerden uzak iç kesimlerde görülür.*Yazlar sıcak ve kurak ,kışlar ise soğuk ve kar yağışlı geçer.*İklimin karakteristik bitki örtüsü bahar yağışları ile yeşerip yaz sıcakları ile kuruyan bozkırdır.

ÜLKEMİZDE ÜÇ FARKLI İKLİM TİPİNİN GÖRÜLMESİNİN NEDENLERİ:*Coğrafi konum:Ülkemiz kuzey yarım kürede olduğu için güneyinden kuzeyine gittikçe yıllık sıcaklıklar azalır.*Yükselti:Yükselti arttıkça ortalama sıcaklık düşer ve kışlar daha sert geçer.*Denize göre konum: Ülkemizde denize yakın yerlerde yaz kış sıcaklık farklarının az olduğu ılıman iklim görülür.Denizden uzaklaştıkça karasal iklimin etkileri görülür.*Dağların uzanış şekli: Ülkemizin kuzeyi ve güneyinde(Karadeniz ve Akdeniz bölgelerinde) dağlar denize paralel uzandığı için denizin yumuşatıcı etkisi içerilere kadar sokulamaz. Ege Bölgesinde ise dağlar denize dik uzandığı için buradaki deniz etkisi içerilere kadar sokulabilir.

ESKİ ÇAĞLARDA ANADOLUAnadolu; sahip olduğu coğrafi konum açısından son derece önemli bir bölgedir. Bu durum en eski devirlerden başlayarak çeşitli toplumların Anadolu'ya göç etmesine ve yer leşmesine yol açmıştır. Bu nedenle Anadolu toprakları birçok uygarlığın kesişme noktası olmuştur.Anadolu'nun tarih boyunca önemli bir yer leşim bölgesi olmasında şu faktörler etkili olmuştur:• İklim özelliklerinin insan hayatı için uygun olması• Topraklarının insan yerleşimi ve tarım üre timi için elverişli olması• Çok sayıda akarsuya sahip bulunması• Asya ile Avrupa arasında göç yolları üzerinde yer alması

Anadolu'nun sahip olduğu bu özellikler pek çok toplumu bu bölgeye çekmiştir. Anadolu toprakları günümüzün binlerce yıl öncesinden başlayarak Hitit, Lidya, Frig, Urartu, İyon, Pers, Helen, Roma, Bizans, Selçuklu, Os manlı gibi önemli uygarlıklara beşiklik etmiştir.Tarih Öncesi Devirlerde Anadolu’da Yerleşim Yerleri:Yontma Taş Devri'ne ait mağaralar: Karain, Beldibi, Belbaşı Öküzini. Cilalı Taş Devri’ne ait ilk yerleşim yerleri: Çatalhöyük, Hacılar. Maden Devri’ne ait yerleşim yerleri: Truva, Alişar, Alacahöyük.

TARİHİN BAŞLANGICI VE DEVİRLERİİnsanlık tarihi M.Ö. 3200 yılında yazının bulunması esas alınarak iki bölüme ayrılır.1.Tarih Öncesi Devirler :Yazının bulunma sından önceki devirler2. Tarih Devirleri: Yazının icadıyla başla yan devirler

!!!Tarihin çağlara ayrılması, tarihin incelenmesini öğrenilmesini kolaylaştırmıştır.

TARİH ÖNCESİ DEVİRLERBu dönemle ilgili bilgiler daha çok kalıntı lara dayanmaktadır. Tarih öncesi devirler insanla rın kullandıkları araç ve gereçlerin malzemelerine göre bölümlere ayrılır.

TAŞ DEVRİTaş Devri kendi içerisinde üç bölüme ayrılır.1-Kaba Taş Devri2-Yontma Taş Devri3-Cilalı Taş Devri Kaba Taş Devri:İnsanlık tarihinin en uzun dönemidir. Bu dönemde iklim elverişli olduğu için insanlar ağaç gölgelerinde yaşadılar; barınaklara ihtiyaç duy madılar.Bu dönemde yapılan aletler kaba ve ilkeldir.

Yontma Taş Devri:• İlkel bir hayat tarzı yaşandı. İnsanlar doğadaki hazır

gıdalarla ve hay vanları avlayarak beslendiler.• Devrin sonlarına doğru ateşi buldular. Ateşi ısınma,

aydınlanma, yiyeceklerini pişirme amacıyla kullandılar.• Mağaralarda ve büyük ağaçların kovukla rında

barındılar.• Taşları ve kemikleri yontarak kullanacak ları ilkel aletler

yaptılar.• Mağara duvarlarına avladıkları hayvanla rı simgeleyen

resimler yaptılar.!!! İnsanların avcılık ve toplayıcılıkla geçinme leri tüketici bir toplum yapısının olduğu nun göstergesidir.

Örnek1:Öğrencilerden hangisi yada hangilerinin öğretmenin sorusuna doğru cevap verdiği söylenebilir?A)Yalnız AliB)Yalnız ZaferC)Aslı ve ZaferD)Ali ve Ayşe

Cilalı Taş Devri:• Bu dönemde insanlar tarımsal faaliyetlere

başladılar ve hayvanları evcilleştirdiler.• İlk köyleri ve kentleri kurarak yerleşik ya şama

geçtiler.• Üretim hayatı ile birlikte ticari faaliyetlere

başladılar.• Topraktan çanak, çömlekler ve aletler yapmaya

başladılar.• Bitki liflerinden giysiler yaparak dokuma cılık

faaliyetlerine başladılar.• Tekerleği icat ettiler.• İlkel aile tipleri ortaya çıktı.• Kültürel etkileşim arttı.

Çatalhöyük; Dünyanın ilk şehir yerleşmesi

Orta Anadolu'da, günümüzden 9 bin yıl önce yerleşim yeri olmuş, çok geniş bir Neolitik Çağ ve Kalkolitik Çağ yerleşim yeridir. Dünyanın en eski yerleşimlerinden biri olan bu yerleşimin sakinleri, ilk tarımcı topluluklardan da biridir. Bu özelliklerinin bir sonucu olarak 2009 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi'ne önerilmiştir. UNESCO tarafından 2012 yılında Dünya Miras Listesi'ne dahil edilmesine karar verilmiştir.

MADEN DEVRİBakır Devri:Doğada bol miktarda bulunan bakır ma deni insanlar tarafından bulunarak işlendi. Bakır dan çeşitli aletler ve süs eşyaları yapıldı.Tunç Devri:Bakırın kalay ile karıştırılması sonucunda tunç elde edildi. Tunç bakıra göre daha sağlam ol duğu için insanlar daha dayanıklı aletler yaptılar.Demir Devri:Devrin sonlarına doğru demir bulundu. Demirin bulunup işlenmesiyle birlikte tun ca göre daha dayanıklı olan aletler yapıldı.!!! Maden devrine ait kalıntılar, Yozgat (Alişar), Çorum (Alacahöyük), Çanakkale (Truva), Kayseri (Kültepe), Burdur (Hacılar Höyüğü) ve Van (Tilkitepe)'da bulunmuştur.

Truva Efsanesi;Ege Bölgesinde bulunan Truva şehrinin kralı Priamos’un oğlu Paris, Sparta Kralı Menelaos’un eşi Helen’i kaçırmıştır. Bunu duyan Menelaos ordusunu toplamış ve Truva’ya doğru yola çıkmıştır. Bir savaş çıkacağını anlayan Truva şehri ise savunmaya hazırlanmıştır. O günden itibaren savaş başlamış ve uzun yıllar sürmüştür.Ardından Akhalılar bir yöntem belirlemişlerdir. Odyseus tahtadan bir at yapmaya karar vermiş ve bu atada askerlerini doldurmuştur. Atı bir asker ile Truvalılara göndermiş ve savaş ganimeti olduğunu bildirerek almalarını istemiştir. Truvalılar savaşı yendiğini düşünerek atı almış ve kutlamalara başlamışlardır. Geceye doğru alkol almaya da başlayan Truvalılar iyice kendilerinden geçmiştir. Bunu anlayan Odyseus ve askerleri attan çıkmış ve sınırda bekleyen askerleri de içeri almışlardır. Ardından şehri talan ederek savaşta yöntemleri sayesinde galip gelmişlerdir.

Örnek2:

Örnek3:

TARİH DEVİRLERİYazının icadından günümüze kadar ge çen zamana tarih devirleri denir.İlk Çağ (M.Ö. 3200 - M.S. 375)M.Ö. 3200 yılında Sümerlerin yazıyı icat etmesi ile başlayıp M.S.375 yılındaki Kavimler Göçü'ne kadar süren dönemdir.Orta Çağ (375 -1453)Kavimler Göçü ile başlayıp, İstanbul’un fethine kadar süren dönemdir.Yeni Çağ (1453-1789)İstanbul'un fethinden, Fransız İhtilali’ne kadar süren dönemdir.Yakın Çağ (1789 -.....)Fransız İhtilali'nden günümüze kadar süren dönemdir.

Milat: Dünya'nın Güneş çevresinde bir defa dönmesi ile geçen süre Güneş yılıdır. Güneş yılı na göre düzenlenen takvimde Milat Hz. İsa'nın doğumudur ve (0) başlangıçtır. Hz. İsa'nın doğu mundan önceki tarihler milattan önce (M.Ö.), do ğumundan sonraki tarihler ise milattan sonra (M.S.) şeklinde belirtilir.Yüzyıl: Zamanın yüzer yıllık bölümlere ayrıl masıdır.!!! Tarihin çağlara ayrılmasında insanlık tari hinde meydana gelen ve bütün insanlığı et kileyen büyük olaylar ölçü alınmıştır.

KİMLER GELDİ, KİMLER GEÇTİ? HİTİTLER (MÖ 1200-MÖ 200)• Başkentleri Hattuşaş'tır (Çorum-Boğazköy).• M.Ö. 1700'lerde Kızılırmak yayı içerisinde kurulmuşlardır.• Devleti krallar yönetirdi, fakat Pankuş adı verilen meclis ise

krala yardımcı olmaktaydı. Gerektiğinde bu meclis kralın işlerini denetlerdi.• Tavananna adlı kraliçelerde yönetimde etkiliydi.• Anal, adı verilen kral yıllıkları bulunmaktaydı.• Medeni hukuk gelişmişti.• Ekonomileri tarım ve hayvancılığa dayanmaktaydı.

• Çok tanrılı dinlere inanmışlardı• Tarihte bilinen ilk yazılı antlaşma olan Kadeş Antlaşmasını

Mısır ile M.Ö 1280'de imzalamışlardır.• Frigyalılar tarafından yıkılmışlardır.• Hitit kralları hem başkomutan, başrahip ve baş yargıç idi.

Askeri, dini ve hukuki otoriteye sahiptiler.• Halk yöneticiler, rahipler, hürler ve köleler gibi sosyal

sınıflara ayrılmıştı.• Hititlerde din çok tanrılıdır. Hitit ülkesine “Bin tanrı ili”

denirdi.• Çivi ve hiyeroglif (resim) yazıları olmak üzere iki çeşit yazı

kullanmışlardır.

!!!Hititler Kralların bir yıl boyunca yaptıkları faaliyetleri «Anal» adı verilen yıllıklara yazarak kaydetmişler ve böylece tarih yazıcılığını başlatan kavim olarak kabul edilmişlerdir.

(Kadeş Antlaşması)

İYONLAR (MÖ 1200-MÖ 700)• Şehir devletleri halinde yaşamışlar dır. En önemli şehir devletleri, Efes, Milet,

Foça, Bodrum ve İzmir'dir.• Kurulan şehir devletlerinde sırası ile krallık, oligarşik ve demokratik yönetim

şekilleri görülmüştür. Kurulan şehir devletleri arasında siyasi bir birlik yoktur.• Demokratik ve özgür ortam geliş miştir.• Bilim ve felsefede gelişmişlerdir.• Önemli bilim adamları arasında; Herodot, Pisagor, Tales ve Hipokrat yer

almaktadır.• Deniz ticaretinde gelişmişlerdir. Akdeniz ve Karadeniz’de koloniler (ticaret

şehirleri) kurmuşlardır.• Çok tanrılı dine inanmışlardır.

!!! Oligarşi: Yönetimin belli bir zümreye ait olduğu yönetimdir.

!!!Artemis tapınağı önemli sanat eser lerinden biridir. İyon edebiyatının en önemli eseri İlyada ve Odessa destanlarıdır.Efes'te İyonlar tarafından yapılan "Artemis Tapınağı", dünyanın yedi harikasından biri sayılmaktadır.

LİDYALILAR (MÖ 700 - MÖ 546)• Gediz ve Büyük Menderes ırmakları arasında kurulmuşlardır.• Başkentleri Sard' tır (Manisa- Salihli).• Efes’ten başlayıp Mezepotamya’ya kadar giden Kral Yolu’nu

kullanarak ticaretle uğraşmışlardır. • Alışverişte değiş-tokuş (takas) usulüne son vererek ilk parayı

bulmuşlardır. • Tüccarlara devlet güvencesi getirerek, tarihteki ilk sigor tacılığı

yapmışlardır. • Fenike alfabesini kullanmışlardır.• İlk bankacılık faaliyeti de bu dönemde ortaya çıkmıştır.• Ordularını paralı askerlerden oluşturmaları Lidyalıların

yıkılışının en önemli sebebidir. Persler tarafından yıkılmışlardır.

!!! Lidyalıların paralarının altından yapılmış olması zeginliklerinin bir kanıtıdır.

URARTULAR (MÖ 900 -MÖ 600)• Doğu Anadolu Bölgesi'nde, Van Gölü çevresinde

kurulmuştur.• Başkentleri Tuşpa'dır (Van).• Tarım ve hayvancılıkla uğraşmışlardır.• Anadolu'da bilinen ilk sulama kanallarını yapmışlardır.• Maden işlemeciliği, mimari ve el sanatlarında

ilerlemişlerdir.• Öldükten sonra dirilmeye (ahiret) inanmışlardır.• Mezarları ev ve oda şeklinde yaparak içlerine ölüleri ile

birlikte eşyalarını da koymuşlardır.• İstilalara karşı şehirlerinin etrafını surlarla çevirmişlerdir.

Medler tarafından ortadan kaldırılmışlardır.

Örnek 4:

FRİGLER (MÖ 750 – MÖ 600)• Sakarya ve çevresinde kurulmuşlardır.• Başkentleri Gordion'dur (Kütahya).• Tarım ve hayvancılıkla uğraşmışlar ve bu faaliyetleri korumak için

sert kanunlar yapmışlardır (Örnek : Bir öküz kesenin veya saban kıranın cezası ölümdü)• Tapetes adlı kilimler üretmişlerdir.• Midas meşhur krallarındandır.• Çok tanrılı dinlere inanmışlardır. Kibele en büyük toprak ve bereket

tanrıçasıydı.• Marangozluk, maden işlemeciliği ve müzik önemli uğraşılarıdır. • Orduları genellikle yaya askerlerden oluşurdu.• Persler tarafından yıkılmışlardır.

!!! Doğa Tanrıçası KibeleTanrıların en büyüğü olarak doğa tanrıçası Kibele yi kabul etmişlerdir.Bereketin ve çoğalmanın sembolü olarak gördükleri Kibele nin sonbaharda öldüğüne, ilkbaharda ise doğa ile birlikte dirildiğine inanmışlardır.

Mezopotamya MedeniyetleriMezopotamya, tarihte Fırat ve Dicle nehirleri arasına verilen isimdir.A)SÜMERLER *Mezopotamya uygarlığının temelini atmışlardır.*Şehir devletleri halinde yaşamışlardır.En önemlileri Ur,Uruk,Lagaş,Kiş’dir.*Şehir devletlerini yönetenlere Patesi adı verilmiştir.Bu patesiler hem dini hem de siyasi güce sahipti.*Yazıyı kullanan ilk uygarlık Sümerlerdir.Kullandıkları yazı çiviye benzediğinden çivi yazısı denmiştir.*Tarihte bilinen ilk yazılı kanunlar Sümer kralı Urgakina tarafından yapılmıştır.

*Bataklıklar kurutularak tarım arazisine dönüştürüldü.*Çok tanrılı bir dine inanıyorlardı.*Şehirlerini Ziggurat adını verdikleri tapınakların çevresine kurmuşlardır.*Edebiyat alanında günümüze kadar ulaşan en önemli eserleri Yaradılış, Tufan ve Gılgamış destanlarıdır.*Ay yılına dayalı ilk takvimi buldular. *Akadlar tarafından yıkılmıştır.

B)BABİLLER• Başkenti Babil dir.• En parlak devirleri Hammurabi devridir.• Hammurabi Mezopotamya’daki yasaları bir araya

getirerek ilk Anayasayı yaptı. (Kısas esasına dayanır)• En önemli eserleri Babil’in Asma Bahçeleri ve Babil

Kulesi’dir.• Persler tarafından yıkılmışlardır.

!!! Babil’in Asma BahçeleriMilattan önce 7. yüzyılda Babil kralı Nebukadnezar tarafından yaptırılmıştır. Babil’in çorak Mezopotamya çölünün ortasında, ağaçlar, akan sular ve egzotik bitkilerin bulunduğu çok katlı bir bahçedir.

C)ASURLULAR• Yukarı Mezopotamya’da bugünkü Güney Doğu

Anadolu’da kurulmuştur.• Başkenti Ninova’dır.• Asurlular ticaretle uğraşmışlardır.• Anadolu’ya gelen Asurlu tüccarlar çivi yazısını da

Anadolu’ya getirmişlerdir.Böylece Anadolu’da tarih çağları başlamıştır.• Asurlulara ait yazılı tabletler Kayseri (Kültepe)’de

bulunmuştur.• Persler tarafından yıkılmıştır.

!!! Ninova KütüphanesiDünyada bilinen ilk kütüphane olan Ninova Kütüphanesi, Asurlular tarafından kurulmuş ve ülkedeki tüm çivi yazısı ile yazılmış eserler burada toplanmıştır.

Örnek5:

Örnek 6:

KONU TESTİ:

1)Eşit büyüklükteki kağıtlara çizilen aşağıdaki haritalardan hangisinde kullanılan ölçek daha küçüktür?A)Marmara Bölgesi HaritasıB)Türkiye HaritasıC)Asya Kıtası HaritasıD)Dünya Haritası

2)Aşağıda aynı büyüklükteki kağıtlara kağıdın tamamını kaplayacak şekilde çizilen iki harita verilmiştir.

Haritalar kıyaslandığında ;I. II.Haritada hata oranı daha azdır.II.I.Haritada ayrıntı gösterme gücü daha fazladır.III.II.Haritanın ölçek paydası daha büyüktür.

Haritalarla ilgili verilen bilgilerden hangisi ya da hangileri doğrudur?A)Yalnız I B)I ve II C)II ve III D)I,II ve III

DOĞU ANADOLU BÖLGESİ

TÜRKİYE

3)Aşağıdaki ölçeklerden hangisi ile çizilen Türkiye haritasında Aydın-İzmir arası mesafe birbirine daha yakındır?

A)1/5.000.000 B)1/15.000.000 C)1/10.000.000 D)1/20.000.000

4)1/800.000 ölçekli bir haritada 4 cm olan iki kent arası gerçekte kaç km’dir?

A)64 B)32 C)16 D)8

5)Karadeniz Bölgesi’nin fiziki haritası aşağıdaki ölçeklerden hangisiyle çizildiğinde ayrıntı daha az olur?A)1/250.000B)1/500.000C)1/750.000D)1/1.000.000

6) -Ölçek kullanılır, -Kuşbakışı görünüşü yansıtır, -Düzlem üzerine çizilir.Verilen bilgiler aşağıdaki kavramlardan hangisinin özellikleri arasındadır?A)PlanB)KrokiC)HaritaD)Atlas

7)I.Ağrı Dağı’nın yükseltisi II.Türkiye’de nüfusun dağılışı III.İzmir’in komşu olduğu iller IV.Türkiye’nin yeraltı kaynaklarıBu özellikleri bulabileceğimiz harita çeşitleri aşağıdaki seçeneklerden hangisinde sırasıyla doğru olarak eşleştirilmişlerdir? I II III IVA)Fiziki Beşeri Ekonomik SiyasiB)Fiziki Beşeri Siyasi EkonomikC)Siyasi Fiziki Beşeri EkonomikD)Siyasi Beşeri Ekonomik Fiziki

A)Yalnız I B)I ve II C) II ve IV D)III ve IV

8)Aşağıda verilen bilgilerden hangisi ya da hangileri Türkiye’nin Matematik Konumu’nun sonuçlarını verir?

Üç tarafı denizlerle çevrilidir.

I

Yükselti batıdan doğuya

doğru artar.II

Kuzeyi ile güneyi

arasında kuşuçuşu

uzaklık 666 km’dir.

III

Doğusu ile batısı

arasında 76 dakika

zaman farkı vardır.

IV

9) I.İstanbul ve Çanakkale boğazlarına sahiptir. II.Avrupa ve Orta Doğu ülkeleri arasında yer alır. III.Önemli kara ve deniz yolları üzerinde yer alır.

Türkiye’nin Özel Konumu’nun Sonuçları konusunu doğru olarak hazırlayabilmek için verilen bilgilerden hangileri kullanılmalıdır?A)I ve IIB)II ve IIIC)I,II ve IIID)I,II,III ve IV

10)I.İki paralel arası kuşuçuşu uzaklık her yerde 111 km’dir. II.İki meridyen arasındaki zaman farkı 4 dakikadır. III.En büyük paralel dairesi Ekvator’dur.

Yukarıda verilen bilgilerden hangisi ya da hangileri doğrudur?A)I ve IIB)I ve IIIC)II ve IIID)I,II ve III

11)I.Akdeniz ikliminin bitki örtüsü ……………dır. II.Ege bölgesinde dağlar denize …………… uzanır. III.Türkiye ………………kuşakta yer aldığı için dört mevsimi belirgin olarak yaşar.

Verilen bilgilerde boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?A)Bozkır-paralel-sıcakB)Maki-dik-ılımanC)Orman-paralel-soğukD)Maki-dik-sıcak

12) I. Frigya-tarım II. Urartu-madencilik III. İyonya-denizcilik IV. Lidya-hayvancılıkYukarıda numaralandırılan İlkçağ Anadolu uygarlıklarından hangisinin uğraş alanı yanlış verilmiştir?A)I B)II C)III D)IV

13)Parayı bularak ticarette takas usulüne son veren uygarlık aşağıdakilerden hangisidir?

A)Frig B)Urartu C)Lidya D)İyon

14)Aşağıdaki buluşlardan hangisi ile tarihi devirler başlamıştır?A)Ateş B)Yazı C)Barut D)Mürekkep

15)Aşağıda verilen kavramlardan hangisi Frigler ile ilgili değildir?

A)Fibula B)Kibele C)Tapates D)Kral yolu