ใบความรู้8.3 remote sensing
DESCRIPTION
3STRANSCRIPT
รายวิ�ชาสั�งคมศึ กษา รหั�สั สั 42102 ภู�ม�ศึาสัตร�
ใบควิามร� �ที่�� 8.3 แผนการจั�ดการเร�ยนร� �ที่�� 8
เที่คโนโลย�ก�บการสั$ารวิจัสั��งแวิดล�อมที่างภู�ม�ศึาสัตร�
เร&�อง RS ช�'นม�ธยมศึ กษาปี*ที่�� 5
RS (Remote Sensing Techniques)ข้� อ มู� ล จ า ก ก า ร สำ�า ร ว จ ร ะ ย ะ ไ ก ล (RemoteSensing)
การสั$ารวิจัระยะไกลเปี-นการสั$ารวิจัจัากระยะไกล โดยเคร&�องม&อวิ�ดไม.ม�การสั�มผ�สัก�บสั��งที่��ต�องการตรวิจัวิ�ดโดยตรง กระที่$าการสั$ารวิจัโดยใหั�เคร&�องวิ�ดอย�.หั.างจัากสั��งที่��ต�องการตรวิจัวิ�ด โดยอาจัต�ดต�'งเคร&�องวิ�ดเช.น กล�องถ่.ายภูาพ ไวิ�ย�งที่��สั�ง บนบอลล�น บนเคร&�องบ�น ยาวิอวิกาศึ หัร&อดาวิเที่�ยม แล�วิอาศึ�ยคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3าที่��แผ. หัร&อสัะที่�อนมาจัากสั��งที่��ต�องการสั$ารวิจัเปี-นสั&�อในการวิ�ด การสั$ารวิจัโดยใช�วิ�ธ�น�'เปี-นการเก1บข้�อม�ลที่��ได�ข้�อม�ลจั$านวินมาก ในบร�เวิณกวิ�างกวิ.าการสั$ารวิจัภูาพสันาม จัากการใช�เคร&�องม&อสั$ารวิจัระยะไกล โดยเคร&�องม&อสั$ารวิจัไม.จั$าเปี-นที่��ต�องสั�มผ�สัก�บวิ�ตถ่6ต�วิอย.าง เช.น เคร&�องบ�นสั$ารวิจัเพ&�อถ่.ายภูาพในระยะไกล การใช�ดาวิเที่�ยมสั$ารวิจัที่ร�พยากรที่$าการเก1บข้�อม�ลพ&'นผ�วิโลกในระยะไกล
จัากภูาพเปี-นการแสัดงภูาพถ่. ายที่างอากาศึบร�เวิณจั6ฬาลงกรณ�มหัาวิ�ที่ยาล�ย และที่$าการซ้�อนที่�บก�บข้�อม�ลข้อบเข้ตอาคารและการใช�ปีระโยชน�ข้องที่��ด�น ซ้ �งเม&�อเปีร�ยบเที่�ยบระหัวิ.างข้�อม�ลระยะไกลก�บข้�อม�ลภูาคสันามแล�วิจัะเหั1นได�วิ.า ข้�อม�ลจัากการสั$ารวิจัระยะไกลจัะใหั�รายละเอ�ยดข้องข้�อม�ลน�อยกวิ.าการสั$ารวิจัภูาคสันาม แต.จัะใหั�ชอบเข้ตข้องการสั$ารวิจัที่��กวิ�างกวิ.า และข้�อม�ลที่��ได�จัะเปี-นข้�อม�ล
1
ที่��ได�จัากการเก1บต�วิอย.างเพ�ยงคร�'งเด�ยวิ เม&�อกล.าวิถ่ งเที่คโนโลย�การสั$ารวิจัระยะไกล ม�องค�ปีระกอบที่��จัะต�องพ�จัารณาค&อ
คล��นแมู�เหล�กไฟฟ�า ซ้ �งเปี-นสั&� อที่�� ใช�เช&� อมระหัวิ.างเคร&�องวิ�ด ก�บวิ�ตถ่6ที่��ต�องการสั$ารวิจั
เคร��องมู�อว�ด ซ้ �งเปี-นต�วิก$าหันดช.วิงคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3าที่��จัะใช�ในการตรวิจัวิ�ด ตลอดจันร�ปีล�กษณะข้องข้�อม�ลที่��จัะตรวิจัวิ�ดได�
ยานที่!�ใช้�ติ%ดติ�&งเคร��องมู�อว�ด ซ้ �งเปี-นต�วิก$าหันดระยะระหัวิ.างเคร&�องม&อวิ�ด ก�บสั��งที่��ต�องการวิ�ด ข้อบเข้ตพ&'นที่��ที่��เคร&�องม&อวิ�ดสัามารถ่ครอบคล6มได� และช.วิงเวิลาในการตรวิจัวิ�ด
การแปลความูหมูายข้องข้�อมู�ลที่!�ได�จากการว�ด อ�นเปี-นกระบวินการในการแปีลงข้�อม�ลควิามเข้�ม และร�ปีแบบข้องคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3าที่��วิ�ดได� ออกเปี-นข้�อม�ล ที่�� ต� อ ง ก า รสั$า รวิจัวิ�ด อ� กต. อหัน � งซ้ � ง จั ะ กล. าวิในบที่ถ่�ดไปี
คล��นแมู�เหล�กไฟฟ�า(ElectromagneticRadiation)
คล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3าเปี-นร�ปีแบบหัน �งการถ่.ายเที่พล�งงาน จัากแหัล.งที่��ม�พล�งงานสั�งแผ.ร�งสั�ออกไปีรอบๆ โดยม�ค6ณสัมบ�ต�ที่��เก��ยวิข้�องก�บคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3า ค&อ ควิามยาวิคล&�น (l) โดยอาจัวิ�ดเปี-น nanometer (nm) หัร&อ micrometer
(mm) และ ควิามถ่��คล&�น (f) ซ้ �งจัะวิ�ดเปี-น hertz (Hz) โดยค6ณสัมบ�ต�ที่�'งสัองม�ควิามสั�มพ�นธ�ผ.านค.าควิามเร1วิแสัง ในร�ปี c = fl
พล�งงานข้องคล&�น พ�จัารณาเปี-นควิามเข้�มข้องก$าล�งงาน หัร&อฟล�กซ้�ข้องการแผ.ร�งสั� (ม�หัน.วิยเปี-น พล�งงานต.อหัน.วิยเวิลาต.อหัน.วิยพ&'นที่�� = Joule s-1
m-2 = watt m-2) ซ้ �งอาจัวิ�ดจัากควิามเข้�มที่��เปีล.งออกมา (radiance) หัร&อ
2
ควิามเข้�มที่��ตกกระที่บ (irradiance)
จัากภูาพเปี-นการแสัดงช.วิงควิามยาวิคล&�นข้องคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3า ซ้ �งเคร&�องม&อวิ�ด (Sensor) ข้องดาวิเที่�ยมหัร&ออ6ปีกรณ�ตรวิจัวิ�ดจัะออกแบบมาใหั�เหัมาะสัมก�บช.วิงควิามยาวิข้องคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3าในช.วิงคล&�นต.างก�น เช.น
ช.วิงร�งสั�แกมมา (gamma ray : l < 0.1 nm) และช.วิงร�งสั�เอ1กซ้� (x-
ray : 0.1 nm < l < 300 nm) เปี-นช.วิงที่��ม�พล�งงานสั�ง แผ.ร�งสั�จัากปีฏิ�ก�ร�ยาน�วิเคล�ยร� หัร&อจัากสัารก�มม�นตร�งสั�
ช.วิงอ�ลตราไวิโอเลต เปี-นช.วิงที่��ม�พล�งงานสั�ง เปี-นอ�นตรายต.อเซ้ลสั��งม�ช�วิ�ต ช.วิงคล&�นแสัง เปี-นช.วิงคล&�นที่��ตามน6ษย�ร�บร� �ได� ปีระกอบด�วิยแสังสั�ม.วิง ไล.ลง
มาจันถ่ งแสังสั�แดง ช.วิงอ�นฟราเรด เปี-นช.วิงคล&�นที่��ม�พล�งงานต$�า ตามน6ษย�มองไม.เหั1น จั$าแนก
ออกเปี-น อ�นฟราเรดคล&�นสั�'น และอ�นฟราเรดคล&�นควิามร�อน o Near Infrared (NIR) ควิามยาวิคล&� นจัะอย�.ในช.วิงระหัวิ.าง 0.7
ถ่ ง 1.5 µm.
o Short Wavelength Infrared (SWIR) ควิามยาวิคล&�นจัะอย�.ในช.วิงระหัวิ.าง 1.5 ถ่ ง 3 µm.
3
o Mid Wavelength Infrared (MWIR) ควิามยาวิคล&� นจัะอย�.ในช.วิงระหัวิ.าง 3 ถ่ ง 8 µm.
o Long Wavelength Infrared (LWIR) ควิามยาวิคล&�นจัะอย�.ในช.วิงระหัวิ.าง 8 ถ่ ง 15 µm.
o Far Infrared (FIR) ควิามยาวิคล&�นจัะมากกวิ.า 15 µm.
ช.วิงคล&� นวิ�ที่ย6 (radio wave) เปี-นช.วิงคล&� นที่��เก�ดจัากการสั��นข้องผล กเน&�องจัากได�ร�บสันามไฟฟ3า หัร&อเก�ดจัากการสัล�บข้�'วิไฟฟ3า สั$าหัร�บในช.วิงไมโครเวิฟ ม�การใหั�ช&�อเฉพาะ เช.น
o P band ควิามถ่��อย�.ในช.วิง 0.3 - 1 GHz (30 - 100 cm)
o L band ควิามถ่��อย�.ในช.วิง 1 - 2 GHz (15 - 30 cm)
o S band ควิามถ่��อย�.ในช.วิง 2 - 4 GHz (7.5 - 15 cm)
o C band ควิามถ่��อย�.ในช.วิง 4 - 8 GHz (3.8 - 7.5 cm)
o X band ควิามถ่��อย�.ในช.วิง 8 - 12.5 GHz (2.4 - 3.8 cm)
o Ku band ควิามถ่��อย�.ในช.วิง 12.5 - 18 GHz (1.7 - 2.4 cm)
o K band ควิามถ่��อย�.ในช.วิง 18 - 26.5 GHz (1.1 - 1.7 cm)
o Ka band ควิามถ่��อย�.ในช.วิง 26.5 - 40 GHz (0.75 - 1.1 cm
ควิามยาวิช.วิงคล&�นและควิามเข้�มข้องคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3า ข้ 'นอย�.ก�บอ6ณหัภู�ม�ข้องแหัล.งก$าเน�ดคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3า เช.น ดวิงอาที่�ตย� ม�อ6ณหัภู�ม� 6,000 K จัะแผ.พล�งงานในช.วิงคล&� นแสังมากที่��สั6ด วิ�ตถ่6ต.างๆ บนพ&' นโลกสั.วินมากจัะม�อ6ณหัภู�ม�ปีระมาณ 300 K จัะแผ.พล�งงานในช.วิงอ�นฟราเรดควิามร�อนมากที่��สั6ด คล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3าเม&�อเด�นที่างผ.านช�'นบรรยากาศึ จัะถ่�กโมเลก6ลอากาศึ และฝุ่6=นละอองในอากาศึด�ดกล&น และข้วิางไวิ�ที่$าใหั�คล&�นกระเจั�งคล&�นออกไปี คล&�นสั.วินที่��กระที่บถ่�กวิ�ตถ่6จัะสัะที่�อนกล�บ และเด�นที่างผ.านช�'นบรรยากาศึมาตกสั�.อ6ปีกรณ�วิ�ดคล&�น
4
เน&�องจัากวิ�ตถ่6ต.างๆ ม�ค6ณสัมบ�ต�การสัะที่�อนคล&� นแม.เหัล1กไฟฟ3าที่��ช.วิงคล&� นต.างๆ ไม.เหัม&อนก�น ด�งน�'นเราจั งสัามารถ่ใช�คล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3าในการสั$ารวิจัจัากระยะไกลได� ร�ปีต.อไปีน�'แสัดงล�กษณะการสัะที่�อนแสังเปีร�ยบเที่�ยบระหัวิ.างวิ�ตถ่6ต.างชน�ดก�นที่��ช.วิงคล&�นต.างๆ ก�น ควิามสัามารถ่ในการสัะที่�อนแสังข้องวิ�ตถ่6ต.างๆ บนพ&'นโลกสัามารถ่สัร6ปีได�ด�งน�'
น$'าสัะที่�อนแสังในช.วิงแสังสั�น$'าเง�นได�ด� และด�ดกล&นคล&�นในช.วิงอ&�นๆ และใหั�สั�งเกตวิ.าน$'าจัะด�ดกล&นคล&�น IR ช.วิง 0.91 mm ในช.วิงน�'ได�ด�มาก
ด�นสัะที่�อนแสังในช.วิงคล&�นแสังได�ด�ที่6กสั� พ&ชสัะที่�อนแสังช.วิงสั�เข้�ยวิได�ด� และสัะที่�อนช.วิงอ�นฟราเรดได�ด�กวิ.าน$'าและ
ด�นมาก
เ ค ร�� อ ง มู� อ ติ ร ว จ ว� ด (Sensor)
เคร&� องม&อวิ�ด ในเที่คโนโลย�ร�โมที่เซ้นช�ง ค&อ เคร&� องม&อที่�� วิ�ดพล�งงานคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3า เคร&�องม&อซ้ �งเปี-นที่��ร� �จั�กก�นด�ค&อกล�องถ่.ายร�ปี กล�องถ่.ายวิ�ด�โอ และเรดาร� โดยเคร&� องม&อวิ�ดจัะปีระกอบด�วิยสั.วินสั$า ค�ญสัามสั.วินค&อ
สำ�วนร�บคล��นแมู�เหล�กไฟฟ�า (receiver) เปี-นสั.วินที่��ที่$าหัน�าที่��ร �บ และข้ยายคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3าใหั�ม�ควิามเข้�มเพ�ยงพอที่��จัะที่$าใหั�อ6ปีกรณ�วิ�ดสัามารถ่ร�บร� �ได� ต�วิอย.างข้องสั.วินเคร&�องม&อน�'ค&อ เลนสั�ข้องกล�อง และสั.วินร�บคล&� นวิ�ที่ย6 (antenna) ซ้ �งอาจัเปี-นเสั�นเหัม&อนเสัาวิ�ที่ย6 หัร&อเปี-นจัานกลม (แบบจัานร�บ
5
สั�ญญาณดาวิเที่�ยม) ที่�'งน�'ร�ปีแบบ ข้นาด และวิ�สัด6ที่��ใช�ข้องอ6ปีกรณ�สั.วินน�'จัะข้ 'นอย�.ก�บช.วิงคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3าที่��ต�องการตรวิจัวิ�ด และรายละเอ�ยดข้องข้�อม�ลข้องสั��งที่��ต�องการสั$ารวิจั เช.นในช.วิงคล&� นแสัง สั.วินที่��ร �บม�กจัะเปี-นเลนสั�ที่��ที่$าจัากผล ก quartz โดยม�ข้นาดและร�ปีที่รงข้ 'นอย�.ก�บวิ.าต�องการก$าล�งข้ยายภูาพเที่.าใด ในช.วิงคล&�นวิ�ที่ย6 สั.วินที่��ร �บม�กจัะเปี-นจัานวิ�ที่ย6 หัร&อเสัาวิ�ที่ย6 โดยม�ข้นาดใหัญ.หัร&อเล1กข้ ' น อ ย�. ก� บ วิ. า สั�� ง ที่�� เ ล1 ก ที่�� สั6 ด ที่�� ต� อ ง ก า ร ใ หั� ม อ ง เ หั1 น ม� ข้ น า ด เ ที่. า ใ ด
สำ� ว น ที่!� ที่�า ก า ร ว� ด พ ล� ง ง า น ข้ อ ง ค ล�� น แ มู� เ ห ล� ก ไ ฟ ฟ� า (Detector)
เปี-นสั.วินที่��แปีลงพล�งงานข้องคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3าที่��ต�องการวิ�ด ใหั�อย�.ในร�ปีแบบที่��เคร&�องม&อวิ�ดจัะเปีร�ยบเที่�ยบค.าได� ซ้ �งการวิ�ดพล�งงานอาจัใช�
ปีฏิ�ก�ร�ยาเคม� โดยการเคล&อบสัารที่��ที่$า ปีฏิ�ก�ร�ยาก�บแสัง (เช.น silver
nitrate) ลงบนแผ.นฟ?ล�ม ซ้ �งข้นาดข้องปีฏิ�ก�ร�ยาเคม�ที่�� เก�ดก�บสัารที่��เคล&อบจัะแปีรผ�นตามควิามเข้�มข้องแสังที่��ตกกระที่บ
การเปีล��ยนพล�งงานเปี-นสั�ญญาณไฟฟ3า โดยใช�อ6ปีกรณ�ปีระเภูที่สัารก �งต�วิน$า (semiconductor) ซ้ �งจัะใหั�ควิามเข้�มข้องสั�ญญาณไฟฟ3าแปีรผ�นตามควิามเข้�มแสังที่��ตกกระที่บ
นอกจัากน�'นสั.วิน detector อาจัเปี-นแผ.นม�ม�ต�กวิ�าง-ยาวิ เช.นแผ.นฟ?ล�ม ซ้ �งสัามารถ่บ�นที่ กภูาพได�ที่�'งภูาพในคร�'งเด�ยวิ หัร&ออาจัเปี-น scanner ซ้ �งม�กจัะปีระกอบข้ 'นจัากแถ่วิข้องอ6ปีกรณ�ร�บแสัง ที่��จัะบ�นที่ กภูาพด�วิยการกวิาดอ6ปีกรณ�ร�บแสังน�'ไปีที่��ละสั.วินข้องภูาพ (คล�ายก�บการที่$างานข้องเคร&�องถ่.ายเอกสัาร ที่��จัะค.อยๆ กวิาดภูาพจัากหั�วิกระดาษไปีย�งที่�ายกระดาษจั งจัะได�ภูาพที่�'งภูาพ)
สำ� ว น ที่!� ที่�า ก า ร บ� น ที่* ก ค� า พ ล� ง ง า น ที่!� ว� ด ไ ด� (Recorder)
อาจัเปี-นต�วิแผ.นฟ?ล�มเองในกรณ�การใช�แผ.นฟ?ล�มเปี-นสั.วินที่$าการวิ�ดพล�งงาน แต.ถ่�าเปี-นการวิ�ดโดยแปีลงเปี-นสั�ญญาณไฟฟ3าสั.วินน�'อาจัจัะเปี-นแถ่บแม.เหัล1ก (เช.นเด�ยวิก�บที่��ใช�ในกล�องถ่.ายวิ�ด�โอ) หัร&ออาจัใช�หัน.วิยเก1บควิามจั$าอ&� น เช.นฮ า ร� ด ด� สั ก� หั ร& อ RAM เ ช. น เ ด� ย วิ ก� บ ที่�� ใ ช� ใ น เ ค ร&� อ ง ค อ ม พ� วิ เ ต อ ร�
ในสั.วินข้องเคร&�องม&อวิ�ดย�งม�สั.วินที่��จัะต�องพ�จัารณาอ�กสั.วินหัน �งค&อแหัล.งก$าเน�ดข้องคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3าที่��ใช�ในการสั$ารวิจั โดยจั$าแนกได�เปี-นสัองกล6.มค&อ
6
Active sensor เ ปี- น ร ะ บ บ ที่�� เ ค ร&� อ ง ม& อ วิ� ด เ ปี- น แ หั ล. ง ก$า เ น� ดคล&� นแม.เหัล1กไฟฟ3าเองด�วิย ในระบบร�โมที่เซ้นซ้�งที่��วิ�ดจัากระยะไกลมาก คล&�นก$าเน�ดไฟฟ3าที่��ใช�จัะจั$าก�ดอย�.ในช.วิงคล&�นวิ�ที่ย6เที่.าน�'น เน&�องจัากปีAญหัาข้องแหัล.งพล�งงาน
Passive sensor เปี-นระบบที่��อาศึ�ยคล&� นแม.เหัล1กไฟฟ3าจัากแหัล.งก$า เน�ดอ&� น เช.นใช�แสังจัากดวิงอาที่�ตย� หัร&อคล&� นแม.เหัล1กไฟฟ3าที่��สั��งที่��ต�องการสั$ารวิจัแผ.ร�งสั�ออกมาเอง (ม�กจัะเปี-นช.วิงอ�นฟราเรดควิามร�อน) ในกรณ�ที่��ใช�แสังจัากดวิงอาที่�ตย� เคร&�องม&อวิ�ดจัะที่$างานได�เฉพาะในเวิลากลางวิ�นเที่.าน�'น นอกจัากการศึ กษาร�ปีแบบข้องเมฆในที่างอ6ต6น�ยมวิ�ที่ยา การตรวิจัวิ�ดย�งต�องการที่�องฟ3าที่��ปีลอดโปีร.ง ไม.ม�เมฆ หัร&อฝุ่นในช.วิงที่��ที่$าการตรวิจัวิ�ดด�วิย
ยานสำ�ารวจ (Platform)
เพ&�อใหั�เคร&�องม&อวิ�ดอย�.หั.างจัากสั��งที่��ต�องการสั$ารวิจั จั งม�กต�ดต�'งเคร&�องม&อวิ�ดไวิ�ในที่��สั�ง ซ้ �งอาจัเปี-นการต�ดต�'งเคร&�องม&อไวิ�บนเสัาสั�ง ยอดต ก หัร&อบนภู�เข้า ซ้ �งการต�ดต�'งในล�กษณะน�'จัะม�ข้�อด�ค&อสัามารถ่ตรวิจัวิ�ดเฝุ่3าระวิ�งสั��งที่��สันใจัได�อย.างต.อเน&�อง แต.ม�ข้�อจั$าก�ดที่��การตรวิจัวิ�ดจัะม�ข้อบเข้ตพ&'นที่��คงที่��ตามต$าแหัน.งที่��ต�ดต�'งเคร&�องม&อวิ�ดเที่.าน�'น การ
7
ต�ดต�'งเคร&�องม&อสั$ารวิจัด�วิยเที่คโนโลย�ร�โมที่เซ้นซ้�งม�กต�ดต�'งบนพาหันะที่��ลอยได� ซ้ �งอาจัเปี-นบอลล�น เคร&�องบ�นบ�งค�บ เคร&�องบ�นข้นาดเล1ก เคร&�องบ�นที่��ม�พ�สั�ยการบ�นสั�ง ยานอวิกาศึ หัร&อดาวิเที่�ยม
นอกจัากดาวิเที่�ยมแล�วิ ยานสั$ารวิจัที่��เหัล&อจัะเปี-นการบ�นสั$ารวิจัตามภูารก�จัที่��ต�องม�การก$าหันดเสั�นที่างบ�น และระด�บควิามสั�งการบ�นเฉพาะ ช.วิงเวิลาในการสั$ารวิจัจัะจั$าก�ดตามควิามจั6เช&'อเพล�งข้องยานพาหันะที่��เล&อกใช� ด�งน�'นช.วิงเวิลา และพ&'นที่��สั$ารวิจัม�กครอบคล6มบร�เวิณใดบร�เวิณหัน �งตามที่��ก$าหันดโดยภูารก�จัการสั$ารวิจัเที่.าน�'น
สั.วินการใช�ดาวิเที่�ยมเปี-นยานสั$ารวิจั จัะม�ข้�อด�ค&อดาวิเที่�ยมอาศึ�ยหัล�กการสัมด6ลระหัวิ.างแรงหัน�ศึ�นย�กลางและแรงด งด�ดข้องโลกมาเปี-นต�วิร�กษาวิงโคจัรข้องดาวิเที่�ยม (แที่นที่��จัะใช�เช&'อเพล�งมาข้�บเคล&�อนไม.ใหั�ยานตกลงสั�.พ&'นโลก) ดาวิเที่�ยมจั งไม.ม�ข้�อจั$าก�ดในด�านควิามจั6เช&'อเพล�งเพ&�อใช�ในการเคล&�อนที่��ข้องดาวิเที่�ยม และที่$าใหั�ดาวิเที่�ยมสัามารถ่โคจัรรอบโลกอย�.ได�นานที่$าใหั�การสั$ารวิจัสัามารถ่ครอบคล6มเวิลาได�นานเปี-นปี*ๆ และสัามารถ่เล&อกพ&'นที่��ที่��จัะใหั�ดาวิเที่�ยมบ�นสั$ารวิจัได�ครอบคล6มพ&'นที่��กวิ�าง โดยข้ 'นอย�.ก�บวิงโคจัรที่��จัะใหั�ดาวิเที่�ยมเคล&�อนที่��
จัากภูาพเปี-นการแสัดงล�กษณะข้องยานสั$ารวิจัชน�ดต.าง ๆ ที่��ใช�ในการต�ดต�'งเคร&�องม&อตรวิจัวิ�ด ซ้ �งม�หัลายปีระเภูที่ น�บต�'งแต. การใช�รถ่กระเช�าเพ&�อถ่.ายภูาพในที่��สั�ง การใช�บ�ลล�นเพ&�อต�ดต�'งเคร&�องม&อตรวิจัวิ�ดอากาศึ การใช�เคร&�องบ�นในระด�บควิามสั�งต.าง ๆ ที่$าการถ่.ายภูาพ จันถ่ งการใช�ดาวิเที่�ยมเพ&�อที่$าการสั$ารวิจัที่ร�พยากรในด�านต.าง ๆ ซ้ �งยานสั$ารวิจัในล�กษณะต.างก�น ย.อมม�ข้�ดควิามสัามารถ่ในการสั$ารวิจัที่��แตกต.างก�น เช.น ปีระเภูที่ข้องข้�อม�ลที่��ที่$าการตรวิจัวิ�ด ข้อบเข้ตข้องพ&'นที่��ที่��สัามารถ่ที่$าการตรวิจัวิ�ด ตลอดจันลายละเอ�ยดข้องสั��งที่��ตรวิจัวิ�ด เปี-นต�น การสั$ารวิจัด�วิยร�โมที่เซ้นช�งม�การใช�วิงโคจัรข้องดาวิเที่�ยม 2 ล�กษณะสั$าค�ญค&อ
วงโคจรแบบค�างฟ�า (geostationary orbit)
ดาวิเที่�ยมจัะปีรากฏิเหัม&อนอย�.
8
น��งเม&�อสั�มพ�ที่ธ�ก�บต$าแหัน.งบนพ&'นโลก ดาวิเที่�ยมโคจัรในที่�ศึเด�ยวิก�บการหัม6นรอบต�วิเองข้องโลก ม�ระนาบการโคจัรอย�.ในแนวิเสั�นศึ�นย�สั�ตร และม�ควิามสั�งปีระมาณ 36,000 ก�โลเมตร
ต$าแหัน.งข้องดาวิเที่�ยมสั�มพ�ที่ธ�ก�บต$าแหัน.งบนพ&'นโลกจัะเสัม&อนวิ.าดาวิเที่�ยมอย�.น��งค�างอย�.บนฟ3าตลอดเวิลา จั งเร�ยกดาวิเที่�ยมที่��ม�ล�กษณะวิงโคจัรเช.นน�'วิ.า ดาวิเที่�ยมค�างฟ3า (Geostationary satellite)
ดาวิเที่�ยมด�านอ6ต6น�ยมวิ�ที่ยาที่��ใช�ศึ กษา และสั�งเกตการเปีล��ยนแปีลงข้องสัภูาพอากาศึโดยด�จัากร�ปีที่รงและการเคล&�อนต�วิข้องเมฆ จัะใช�วิงโคจัรล�กษณะน�' ต�วิอย.างเช.น ดาวิเที่�ยม GMS ข้องปีระเที่ศึญ��ปี6=น นอกจัากน�'นดาวิเที่�ยมสั&�อสัารจั$านวินมาก เช.น ดาวิเที่�ยมปีาลาปี3า ดาวิเที่�ยมข้อง StarTV รวิมที่�'ง ดาวิเที่�ยม
ไที่ยคม ข้องบร�ษ�ที่ช�นวิ�ตร ก1ใช�วิงโคจัรแบบ geostationary เช.นก�น
วงโคจรแบบใกล�แกนหมู,นข้องโลก (Near polar orbit)
ระนาบข้องวิงโคจัรข้องดาวิเที่�ยมจัะอย�.ในที่�ศึใกล�เค�ยงก�บแนวิแกนหัม6นข้องโลก โดยดาวิเที่�ยมอาจัอย�.ที่��ระด�บควิามสั�งใด
ก1ได�ที่��ควิามเสั�ยดที่านข้องบรรยากาศึม�น�อยจันไม.สัามารถ่ที่$าใหั�ควิามเร1วิข้องดาวิเที่�ยมลดลง
ดาวิเที่�ยมสั$ารวิจัสั.วินมากจัะม�วิงโคจัรในล�กษณะน�' โดยจัะม�การก$าหันดระด�บควิามสั�ง และม6มข้องระนาบวิงโคจัรเที่�ยบก�บแนวิเสั�นศึ�นย�สั�ตร ที่��เหัมาะสัม (โดยมากจัะม�ควิามสั�งปีระมาณ 700-1000 ก�โลเมตร และม�ม6มเอ�ยงปีระมาณ 95 -
100 องศึา จัากระนาบศึ�นย�สั�ตร) ต�วิอย.างเช.น ดาวิเที่�ยม Landsat
(สัหัร�ฐอเมร�กา) SPOT (ฝุ่ร��งเศึสั) ADEOS (ญ��ปี6=น) INSAT (อ�นเด�ย)
RADARSAT (แคนาดา)ดาวิเที่�ยมเพ&�อการสั&�อสัาร เช.น ดาวิเที่�ยมอ�ร�เด�ยม ใช�วิงโคจัรในล�กษณะน�' แต.จัะ
ม�ระนาบวิงโคจัรที่��เอ�ยงออกจัากแนวิแกนหัม6นข้องโลกมากกวิ.าน�'
9
ความูละเอ!ยด (Resolution)
จัากภูาพเปี-นการเปีร�ยบเที่�ยบข้นาดข้องข้�อม�ลที่��ได�จัากการตรวิจัวิ�ดจัากดาวิเที่�ยมดวิงต.าง ๆ ก�บพ&'นที่��สันามฟ6ตบอล เช.น ดาวิเที่�ยม SPOT ชน�ด panchromatic ใหั�ควิามละเอ�ยดที่�� 10 เมตร ดาวิเที่�ยม Landsat ใหั�รายละเอ�ยดที่�� 30 เมตร ผ��ใช�จั$าเปี-นที่��จัะต�องเล&อกข้�อม�ลจัากดาวิเที่�ยมใหั�เหัมาะสัมก�บการใช�งาน เน&�องจัากดาวิเที่�ยมที่��รายละเอ�ยดมาก ม�ราคาสั�ง และพ&'นที่��ในการตรวิจัวิ�ดแต.ละคร�'งม�ข้อบเข้ตค.อนข้�างแคบ ถ่�าผ��ใช�เล&อกชน�ดข้องข้�อม�ลดาวิเที่�ยมไม.เหัมาะสัม เช.น ผ��ใช�ที่$าการศึ กษาเก��ยวิก�บสั��งปีกคล6มด�น เพ&�อเปี-นต�วิแปีรในแบบจั$าลองที่างคณ�ตศึาสัตร�ที่��พ�ฒนาข้ 'นเพ&�อที่$านายการเก�ดน$'าที่.วิมในล6.มน$'าเจั�าพระยาตอนล.าง แต.ผ��ใช�เล&อกใช�ข้�อม�ลจัากดาวิเที่�ยม IKONOS ที่��ข้นาดรายละเอ�ยด 1
เมตร ที่$าใหั�เสั�ยเวิลา และงบปีระมาณในการแปีรควิามหัมายข้�อม�ลการใช�ปีระโยชน�ที่��ด�นมากเก�นควิามจั$าเปี-น
10