Cun cm (hay cun t, cun t cm) l mt linh kin in t th ng to t mt dy dn in vi vi vng qun, sinh ra t trng khi c dng in chy qua. Cun dy c biu tng mch in L o bng n v Hen Ry (H).

c mt t cm (hay t dung)

Tng quani vi dng in mt chiu (DC), dng in c cng v chiu khng i (tn s bng 0), cun dy hot ng nh mt in tr c in khng gn bng khng hay ni khc hn cun dy ni on mch. Dng in trn cun dy sinh ra mt t trng, B, c cng v chiu khng i. Khi mc in xoay chiu (AC) vi cun dy, dng in trn cun dy sinh ra mt t trng, B, bin thin v mt in trng, E, bin thin nhng lun vung gc vi t trng. t cm ca cun t l thuc vo tn s ca dng xoay chiu.

T trng v t dungKhi c dng in chy qua, cun dy sinh t trng v tr thnh nam chm in. Khi khng c dng in chy qua, cun day khng c t. T trng sn sinh t l vi dng in B=IL H s t l L l t dung hay t cm, l tnh cht vt l ca cun dy, o bng n v Henry - H, th hin kh nng kh nng sn sinh t ca cun dy bi mt dng in. T dung cng ln th t trng sinh ra cng ln (ng vi cng mt dng in), v cng ng vi d tr nng lng t trng (t nng) trong cun dy cng ln. Bng di y tm tt cng thc tnh t dung cho mt s trng hp Trng hp Cng thc

Hnh tr trn di [1]

Ch thch L = t dung o bng Henry (H) 0 = t thm ca chn khng = 4 10-7 H/m K = h s Nagaoka[1] N = s vng A = thit din cun dy o bng mt vung (m2) l = chiu di cun dy (m) L = t dung (H) l = chiu di dy (m)

Dy dn thng di

d = ng knh dy (m) L = t dung (H) l = chiu di dy (in) d = ng knh dy (in) L = t dung (H) r = bn knh ngoi ca cun dy (in) l = chiu di cun dy (in) N = s vng qun L = t dung (H) r = bn knh trung bnh ca cun dy (in) l = chiu di ca dy qun (in) N = s vng d = dy ca lp qun (in) L = t dung (H) r = bn knh trung bnh ca cun dy (m) N = s vng d = dy ca lp qun (bn knh ngoi tr bn knh trong) (m) L = t dung (H) r = bn knh trung bnh ca cun dy (in) N = s vng d = dy ca lp qun (bn knh ngoi tr bn knh trong) (in) L = t dung (H) 0 = t thm ca chn khng = 4 10-7 H/m r = t thm tng i ca vt liu li N = s vng r = bn knh vng qun (m) D = ng knh vng xuyn (m)

Cun dy tr trn ngn

Cun dy nhiu lp

Cun dy qun xoy c trn mt phng

Li hnh vng xuyn (thit din trn)

in th, dng in v tr khng

Theo nh lut cm ng Faraday, t trng bin thin theo thi gian to ra mt in th trn cun dy V.

Vi t dung khng i theo thi gian:

Dng in chy trn cun dy c lin h vi in th qua:

Tr khng phc ca cun cm vi dng in xoay chiu, ph thuc vo tn s ca dng in xoay chiu. Z = R + XL Z=R+jL Vi j l n v o, l tn s gc ca dng in xoay chiu. Trng hp cun dy khng c in tr, R=0, in th i trc dng in mt pha 90. Trong trng hp cun dy c in tr, R>0, in th i trc dng in mt gc

Nng lng lu trNng lng t trng lu tr trn cun dy c tnh theo cng thc:

Ch s cht lngCh s cht lng hay cn gi l h s phm cht, Q, c nh ngha l t s ca in ng trn in tr

Phng php ni ktNhiu cun dy c th mc ni tip vi nhau tng t dung hay song song vi nhau d gim t dung. Khi mc ni tip nhiu (n) cun dy li vi nhau, tng t dung s tng v bng tng ca cc t dung: Lt = L1 + L2 + ... + Ln Khi mc song song nhiu (n) t dung li vi nhau, t dung tng s gim, nghch o ca t dung tng bng tng nghch o cc t dung:

CM KHNG CUN DY Cm khng cun dy l i lng c trng cho s cn tr dng in ca cun dy i vi dng in xoay chiu ZL = 2.3,14.f.L ZL: l cm khng (ohm) f : l tn s dng in (Hz) L: l h s t cm (H) Mt s t thm(H/m): Thp : 8 75.10^(-4) Ferrite: 2 10^(-5) -> 8 10^(-4) Chn khng: 1,26 10^(-6)

Cun cm1. nh ngha, cu to v phn loi

a.nh ngha: Cun cm (hay cun t, cun t cm) l mt linh kin in t th ng to t mt dy dn in vi vi vng qun, sinh ra t trng khi c dng in chy qua. Cun dy c biu tng mch in

Coil.gif

c mt t cm (hay t dung) L o bng n v Hen Ry (H). b. Cu to: Cun cm gm mt s vng dy qun li thnh nhiu vng, dy qun c sn emay cch in, li cun dy c th l khng kh, hoc l vt liu dn t nh Ferrite hay li thp k thut .

Cun dy li khng kh Cun dy li Ferit

K hiu cun dy trn s : L1 l cun dy li khng kh, L2 l cun dy li ferit, L3 l cun dy c li chnh, L4 l cun dy li thp k thut

c. Phn loi: V cu to, cun cm c th chia thnh cc loi sau: cun cm khng li, cun cm c li (bng bt t p, bng st t), cun cm c bin i in cm.

hnh: cun cm li ferit

Tng t nh i vi in tr, trn th gii c 1 s loi cun cm c cu trc tng t nh in tr. Quy nh mu v cch c mu u tng t nh in tr. Tuy nhin, do cc gi tr ca in tr thng kh linh ng i vi yu cu thit k mch nn cc cun cm thng c tnh ton v tnh theo s vng dy nht nh ( vi mi loi dy, loi li khc nhau gi tr cun cm s khc nhau)

Cun cm c th lm bng cch qun cc vng dy dn in: ty cng sut v t cm chn thit din ca dy dn v s vng.

2. Tng quan i vi dng in mt chiu (DC), dng in c cng v chiu khng i (tn s bng 0), cun dy hot ng nh mt in tr c in khng gn bng khng hay ni khc hn cun dy ni on mch. Dng in trn cun dy sinh ra mt t trng, B, c cng v chiu khng i. Khi mc in xoay chiu (AC) vi cun dy, dng in trn cun dy sinh ra mt t trng, B, bin thin v mt in trng, E, bin thin nhng lun vung gc vi t

trng. t cm ca cun t l thuc vo tn s ca dng xoay chiu. 3. Cc i lng c trng a) H s t cm ( nh lut Faraday) H s t cm l i lng c trng cho sc in ng cm ng ca cun dy khi c dng in bin thin chy qua. L = ( r.4.3,14.n2.S.10-7 ) / l L : l h s t cm ca cun dy, n v l Henrry (H) n : l s vng dy ca cun dy. l : l chiu di ca cun dy tnh bng mt (m) S : l tit din ca li, tnh bng m2 r : l h s t thm ca vt liu lm li . b) Cm khng Cm khng ca cun dy l i lng c trng cho s cn tr dng in ca cun dy i vi dng in xoay chiu . ZL = 2.3,14.f.L Trong : ZL l cm khng, n v l f : l tn s n v l Hz L : l h s t cm , n v l Henry

Th nghim v cm khng ca cun dy vi dng in xoay chiu * Th nghim trn minh ha:

Cun dy ni tip vi bng n sau c u vo cc ngun in 12V nhng c tn s khc nhau thng qua cc cng tc K1, K2 , K3 , khi K1 ng dng in mt chiu i qua cun dy mnh nht ( V ZL= 0 ) => do bng n sng nht, khi K2 ng dng in xoay chu 50Hz i qua cun dy yy hn ( do ZL tng ) => bng n sng yu i, khi K3 ng , dng in xoay chiu 200Hz i qua cun dy yu nht ( do ZL tng cao nht) => bng n sng yu nht. => Kt lun : Cm khng ca cun dy t l vi h s t cm ca cun dy v t l vi tn s dng in xoay chiu, ngha l dng in xoay chiu c tn s cng cao th i qua cun dy cng kh, dng in mt chiu c tn s f = 0 Hz v vy vi dng mt chiu cun dy c cm khng ZL = 0

c) in tr thun ca cun dy. in tr thun ca cun dy l in tr m ta c th o c bng ng h vn nng, thng thng cun dy c phm cht tt th in tr thun phi tng i nh so vi cm khng, in tr thun cn gi l in tr tn hao v chnh in tr ny sinh ra nhit khi cun dy hot ng.

4. Tnh cht np , x ca cun cm * Cun dy np nng lng : Khi cho mt dng in chy qua cun dy, cun dy np mt nng lng di dng t trng c tnh theo cng thc W = L.I 2 / 2 W : nng lng ( June ) L : H s t cm ( H )

I dng in 5. ng dng Cun cm c nhiu ng dng trong cc mch in t nh lc ngun , lc tn hiu, tch ly nng lng...a. Loa : Gm mt nam chm hnh tr c hai cc lng vo nhau, cc N gia v cc S xung quanh, gia hai cc to thnh mt khe t c t trng kh mnh. Mt cun dy c gn vi mng loa v c t trong khe t,mng loa c bng gn cao su mm gip cho mng loa c th d dng dao ng ra vo.

Hot ng Khi ta cho dng in m tn (in xoay chiu t 20 Hz n 20.000Hz) chy qua cun dy, cun dy to ra t trng bin thin v b t trng c nh ca nam chm y ra, y vo lm cun dy dao ng lm cho mng loa dao ng theo v pht ra m thanh. b. Micro

CuonCam9

Thc cht cu to Micro l mt chic loa thu nh, v cu to Micro ging loa nhng Micro c s vng dy ln hn loa rt nhiu v vy tr khng ca cun dy micro l rt ln khong 600 (tr khng loa t 4 16), ngoi ra mng micro cng c cu to rt mng d dng dao ng khi c m thanh tc ng vo. Loa l thit b chuyn dng in thnh m thanh cn micro th ngc li, Micro i m thanh thnh dng in m tn. c. R le

CuonCam10

R le cng l mt ng dng ca cun dy. Nguyn l hot ng ca Rle l bin i dng in thnh t trng thng qua qun dy, t trng li to thnh lc c hc thc hin mt ng tc v c kh nh ng m cng tc, ng m cc hnh trnh ca mt thit b t ng d. Bin p

* Cu to ca bin p Bin p l thit b bin i in p xoay chiu. Cu to bao gm mt cun s cp (a in p vo) v mt hay nhiu cun th cp (ly in p ra s dng) cng qun trn mt li t c th l l thp hoc li ferit.

CuonCam12

K hiu ca bin p * T s vng / vol ca bin p

Gi n1 v n2 l s vng ca qun s cp v th cp U1 v I1 l in p v dng in i vo cun s cp U2 v I2 l in p v dng in i ra t cun th cp

Ta c cc cng thc nh sau: U1 / U2 = n1 / n2 in p trn hai cun dy s cp v th cp t l thun vi s vng dy qun.

U1 / U2 = I2 / I1 Dng in trn hai u cun dy t l nghch vi in p, ngha l nu ta ly ra in p cng cao th cho dng cng nh. *Cng xut ca bin p Cng xut ca bin p ph thuc tit din ca li t v ph thuc vo tn s ca dng in xoay chiu. Bin p hot ng tn s cng cao th cho cng xut cng ln. * Cc loi bin p +) Bin p ngun v bin p m tn:

CuonCam1 3

CuonCam14

Bin p ngun Bin p ngun hnh xuyn Bin p ngun thng gp trong Cassete, mply .. ,li bin p s dng cc l Tn silic hnh ch E v I ghp li. Loi ny hot ng tn s in li 50Hz v c t s vng / vol ln. Bin p m tn s dng lm bin p o pha, bin p xut ra loa... trong cc mch khuych i cng xut m tn, bin p cng s dng l Tnsilic lm li t nh bin p ngun, nhng l tnsilic trong bin p m tn mng hn trnh tn hao, bin p m tn hot ng tn s cao hn v vy c s vng vol thp hn. Khi thit k bin p m tn ngi ta thng ly gi tr tn s trung bnh khong 1KHz n 3KHz.

+) Bin p xung & Cao p

CuonCam15

CuonCam16

Bin p xung l bin p hot ng tn s cao khong vi chc KHz nh bin p trong cc b ngun xung, bin p cao p. Li bin p xung lm bng ferit. Do hot ng tn s cao nn bin p xung cho cng sut rt ln, so vi bin p ngun thng thng khi c cng trng lng, thng th bin p xung c th cho cng sut ln gp hng chc ln.